Waarderingskamer. Werkplan 2010

Transcriptie

1 WAARDERINGSKAMER Waarderingskamer Werkplan 2010 De Waarderingskamer bevordert het vertrouwen in een adequate uitvoering van de Wet WOZ Versie 1.1 vastgesteld door de Waarderingskamer op 20 november

2 Inhoudsopgave 1. Samenvatting en leeswijzer De Waarderingskamer Wat ons drijft De focus op inwoners en bedrijven Inleiding Wie zijn belanghebbend en wat mogen zij verwachten Vergroten transparantie Begrijpelijkheid taxatieverslagen Zichtbaarheid van het toezicht Risico s Toezicht op en monitoring van de WOZ uitvoering Inleiding Algemene aandachtpunten voor het toezicht Toezicht op woningtaxaties Toezicht op niet-woningtaxaties Toezicht op zwakke gemeenten Toezicht op het nemen van goede beschikkingen Toezicht op de gegevenslevering Zorg voor de vakbekwaamheid Toezicht op de Basisregistratie WOZ Verplicht gebruik van GBA, BAG en Kadaster binnen de WOZ Systeemtoezicht Inzet van toezichtinstrumenten Risico s De WOZ, de E-overheid en de basisregistraties Inleiding Implementatie Basisregistratie WOZ Implementatie berichtenverkeer Verdere optimalisering berichtenverkeer TIOX Onderhoud stelselcatalogus basisregistraties Serviceregister Deelnemen aan diverse overlegplatforms Digitale dienstverlening Begeleiden van de invoering van de Basisregistraties adressen en gebouwen Risico s Voorlichting en communicatie Inleiding Communicatie over de Waarderingskamer en haar taken Vernieuwing van de site Toename van digitale communicatie Communicatie-instrumenten Risico s

3 8. Toekomstvast toezicht Inleiding Inhoudelijk deskundige oordeelsvorming Horizontale kwaliteitsmechanismen Kennisvergaring ten behoeve van beleidsmatige sturing Risico s Organisatieontwikkeling en bedrijfsvoering Ontwikkeling in het toezicht op de WOZ Ontwikkeling in het toezicht op de relatie met andere basisregistraties Ontwikkeling thematische onderzoeken Evaluatie: Klantbelevingsonderzoek Ondersteuning Waarderingskamer, commissies en overige overlegplatforms (Her)benoeming leden Waarderingskamer en commissies Duurzaamheid/maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering Huisvesting Personeel Ondersteunende informatievoorziening en ICT Risico s Slotwoord

4 1. Samenvatting en leeswijzer Bijzondere marktontwikkeling In 2010 worden de beschikkingen verstuurd na een jaar van dalende prijzen en minder transacties in de woningmarkt, die veroorzaakt worden door de algemene economische situatie. De WOZ-waarde heeft echter een waardepeildatum op 1 januari één jaar voor het jaar waarin die WOZ-waarde geldt. Dit leidt er toe dat de belanghebbenden in 2010 een WOZ-waarde ontvangen die mogelijk niet in lijn is met hun beeld van de marktontwikkelingen (daling) in het afgelopen jaar. De gegevens waarover wij eind oktober 2009 beschikken, duiden landelijk gemiddeld genomen op een beperkte stijging van de markt tussen en De onderstaande grafiek maakt dit duidelijk. Prijsindex woningen 116,0 114,0 112,0 110,0 108,0 106,0 104,0 102,0 januari 2007 januari 2008 januari 2009 bron: Prijsindex bestaande koopwoningen (Kadaster/CBS) In de eerste helft van 2008 was nog sprake van een geringe stijging van waarden van woningen, maar in de laatste maanden van 2008 zette de daling in. De grafiek geeft echter alleen het gemiddelde weer. De onderlinge verschillen vooral tussen typen woningen zijn echter groot. Gezien deze "omslag in de markt", is deze herwaardering een goede kwaliteitsbewaking van de uitkomsten van extra belang. In communicatief opzicht brengt deze waarderingsronde dan ook extra uitdagingen met zich mee. Het aantal verkooptransacties rond de waardepeildatum is sterk afgenomen. In bepaalde marktsegmenten is de afname zodanig hoog dat het ook lastig is voldoende onderbouwende transactiegegevens te vinden. Zowel kwaliteitsbewaking als het "uitleggen" aan de belanghebbenden worden hierdoor bemoeilijkt. 4

5 Aantal verkochte woningen per maand januari 2007 januari 2008 januari 2009 Bron: Kadaster Door de daling van het aantal transacties in bepaalde marktsegmenten besteden wij extra aandacht aan de (gemeentelijke) kwaliteitscontrole van die waarderingen. Het gebruik van informatie over vraagprijzen speelt bij deze kwaliteiscontrole een rol. Speerpunten voor het toezicht Binnen onze toezichtstrategie worden per jaar inhoudelijke speerpunten gekozen. Voor 2010 gaan we uit van de volgende speerpunten voor ons toezicht: Tijdig nemen van beschikkingen. 26 februari 2010 is wettelijk de uiterste datum voor het nemen van beschikkingen. Gemeenten die daartoe niet in staat blijken, kunnen in onze oordeelsvorming niet in aanmerking komen voor het oordeel naar behoren of beter. Alleen als bijvoorbeeld sprake is van een gemeentelijke herindeling, is een uitzondering mogelijk. De communicatie over de WOZ-taxatie door de gemeente met hun inwoners en bedrijven. We letten op de wijze waarop gemeenten het taxatieverslag naast de papieren variant via DigiD met een persoonlijke internetpagina wordt ontsloten. Naast de verplichte items van het taxatieverslag is ondersteunende informatie van belang. Deze ondersteunende informatie is nodig om (de ontwikkeling van) de eigen WOZ-waarde te kunnen duiden ten opzichte van de meer algemene (markt) ontwikkelingen. Ook de contacten in het kader van bezwaarprocedures, de tijdigheid en de duidelijkheid van uitspraken zijn van uitermate groot belang voor de wijze waarop de communicatie van de gemeenten door inwoners en bedrijven wordt beoordeeld. Ook in ons toezicht besteden we daar aandacht aan. Gemeenten waarover wij al meerdere jaren achtereen een zorgelijk oordeel moeten vellen, krijgen bijzondere aandacht. Wij brengen bij deze gemeenten de problematiek vooral ook onder de bestuurlijke aandacht. Bij het toezicht gaan we naast de reguliere zaken, vooral aandacht besteden aan de aansluiting van de WOZ-registratie op de Basisregistratie adressen en gebouwen. 5

6 Verdere verschuiving richting systeemtoezicht De marktontwikkeling stelt de WOZ-uitvoering voor uitdagingen. Wij zijn ervan overtuigd dat deze uitdagingen kunnen worden aangegaan. De uitvoering van de Wet WOZ door gemeenten wordt immers steeds meer volwassen. De Waarderingskamer controleert en stimuleert waar nodig de interne beheersingsmaatregelen bij gemeenten. Waar dat mogelijk is verschuift ons toezicht steeds verder in de richting van systeemtoezicht. Ontwikkelingen interbestuurlijk toezicht Uiteraard moet onze ontwikkeling passen binnen de lange termijn ontwikkelingen op het gebied van interbestuurlijk toezicht. Door de economische ontwikkelingen is het denken over toezicht wel veranderd. In algemene zin wordt goed toezicht maatschappelijk meer relevant gevonden. Anderzijds wil het kabinet, daar waar dat mogelijk is, specifiek interbestuurlijk toezicht beperken. Het idee hierachter is dat specifiek interbestuurlijk toezicht een inperking is van de gemeentelijke beleidsvrijheid. Er bestaan immers ook generieke instrumenten (schorsing en vernietiging van besluiten, taakverwaarlozing) om te interveniëren als de gemeentelijke kwaliteitsborging ontoereikend blijkt. Een doorlichting van de desbetreffende wetgeving loopt op het moment van het schrijven van dit werkplan. Wij volgen de ontwikkelingen op dit punt. Stimuleren bekendheid voor de Waarderingskamer Onze missie is het bevorderen van het vertrouwen in de uitvoering van de Wet WOZ. In 2009 heeft een onderzoek naar het vertrouwen in de WOZ bij de eigenwoningbezitter geleerd dat de wijze waarop de WOZ-waarde tot stand komt, transparanter moet. Met de gemeenten gaan we daaraan werken. Ook leerde dit onderzoek dat de eigenwoningbezitter meer vertrouwen heeft in de door zijn gemeente beschikte WOZ-waarde, indien hem duidelijk is dat daar toezicht op wordt gehouden. Voor ons een les om in 2010 meer bekendheid te geven aan het bestaan en de taken van de Waarderingskamer. Basisregistraties en E-overheid We letten niet alleen op een juiste uitvoering van de WOZ. We geven ook vorm aan de rol van de WOZ en de rol van de Waarderingskamer binnen het stelsel van basisregistraties en de Elektronische overheid. Mede door de economische situatie verloopt de realisatie van het stelsel van basisregistraties minder snel dan wij in het verleden verwachtten. Wij passen onze ambities hierop aan. In 2010 zullen we ons vooral concentreren op het aansluiten van de WOZ op de BAG. In 2010 zullen steeds meer gemeenten de BAG binnengemeentelijk realiseren en deze aansluiten op de Landelijke Voorziening BAG. Wij ondersteunen gemeenten met het aansluiten van hun WOZproces hierop. De formele gebruiksplicht gaat immers in 2011 in. Voor de WOZ gaan we ervan uit dat er in 2010 nog geen Landelijke Voorziening WOZ zal zijn gerealiseerd. 6

7 Leeswijzer In de hoofdstukken 2 en 3 gaan we in op de formele rol en de samenstelling van de Waarderingskamer. Ook gaan we in op wijze waarop wij tegen de dienstverlening van de overheid aankijken. Hierin ligt de basis van ons handelen. In hoofdstuk 4 schetsen wij wat burgers en bedrijven volgens ons van het WOZ-proces verwachten. Wij destilleren hieruit enkele aandachtspunten. In hoofdstuk 5 gaan we in op de wijze waarop wij ons toezicht uitvoeren en de aandachtspunten, die daarbij in 2010 spelen. Hoofdstuk 6 beschrijft onze activiteiten op het gebied van de elektronische overheid en de basisregistraties. In hoofdstuk 7 benoemen we de ontwikkelingen op het gebied van onze communicatie en geven we inzicht in de communicatie-instrumenten die we gebruiken. Hoofdstuk 8 kijkt wat meer naar de toekomst en benoemt drie deelgebieden, waarmee wij een toekomstvast toezicht vormgeven. Hoofdstuk 9 ten slotte gaat in op aspecten van onze organisatieontwikkeling en onze bedrijfsvoering. 7

8 2. De Waarderingskamer De Waarderingskamer is een zelfstandig bestuursorgaan met rechtspersoonlijkheid. Zij houdt op basis van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) toezicht op de waardebepaling en de waardevaststelling van onroerende zaken en op de uitvoering van de Basisregistratie WOZ door gemeenten. De Wet WOZ regelt dat gemeenten jaarlijks de waarden van de onroerende zaken binnen hun grondgebied vaststellen. Op basis van deze wet worden de vastgestelde waarden geleverd aan de Belastingdienst en aan de waterschappen. Deze waarde wordt gebruikt als heffingsmaatstaf voor de onroerendezaakbelastingen, de watersysteemheffing voor gebouwde onroerende zaken, het eigenwoningforfait in de inkomstenbelasting en vanaf 2010 voor woningen bij de erfbelasting en in box 3 voor de inkomstenbelasting. Daarnaast bepaalt de WOZ-waarde voor ondernemingen de beschikbare fiscale afschrijvingsruimte voor hun onroerende zaken. De gemeentelijke gegevens worden ook geleverd aan het CBS ten behoeve van het bepalen van de hoogte van de uitkering aan gemeenten uit het gemeentefonds. De Waarderingskamer is tevens belast met het adviseren van de Minister van Financiën over zaken die verband houden met de inhoud of de uitvoering van de Wet WOZ. Verder bevordert de Waarderingskamer een adequate uitvoering van de Wet WOZ door het organiseren van of bijdragen aan coördinerende activiteiten die tot doel hebben de uitvoering van de Wet WOZ te optimaliseren. Ten slotte is de Waarderingskamer belast met het op verzoek doen van uitspraken in geschillen tussen gemeenten en afnemers in het kader van de Wet WOZ. Missie In het licht van het bovenstaande heeft de Waarderingskamer haar missie als volgt geformuleerd: De Waarderingskamer bevordert het vertrouwen in een adequate uitvoering van de Wet WOZ. Samenstelling De Waarderingskamer bestaat uit leden, afkomstig van de partijen die de WOZ-waarden van onroerende zaken gebruiken, te weten gemeenten, waterschappen en de Belastingdienst. De Waarderingskamer heeft naast de delegaties uit het openbaar bestuur ook onafhankelijke leden, afkomstig uit de wereld van de wetenschap en de rechtspraak. Voorts zijn er adviserende leden, die de meest belanghebbende ministeries en de provincies vertegenwoordigen. De Waarderingskamer rapporteert enkele malen per jaar aan de Minister van Financiën. Commissies en secretariaat De Waarderingskamer wordt bij haar werkzaamheden geadviseerd door diverse commissies. Daarnaast wordt zij ondersteund door een secretariaat dat is belast met de feitelijke uitvoering van de toezichthoudende werkzaamheden en de uitvoering van de besluiten. Bij het secretariaat werken 21 mensen (18,5 fte). De begroting van de Waarderingskamer voor 2010 beloopt een bedrag van ongeveer 2,6 mln. 8

9 3. Wat ons drijft In lijn met het beleid van het kabinet stellen wij bij onze activiteiten de burger centraal. We streven gezamenlijk naar een overheid die functioneert als bondgenoot van de samenleving. De inwoners van ons land moeten erop kunnen vertrouwen dat de overheid betrouwbaar en slagvaardig werkt. De overheid is zich er van bewust dat permanente verbetering geboden is en werkt hier ook aan. De overheid moet niet naar de bekende weg vragen, moet klantgericht zijn, moet zich niet voor de gek laten houden, maar moet bovenal ook weten waar ze het over heeft en haar zaken op orde hebben. Concreet uit zich dit in: - dienstverlening aan burgers en bedrijven, vooral ook langs elektronische weg; - vermindering van regeldruk, - vermindering van de administratieve lasten. De Waarderingskamer, (de bij de WOZ-uitvoering betrokken afdelingen van) gemeenten en de afnemers (belastingdienst en waterschappen) zijn een onderdeel van de overheid en daarmee ook spelers die samen de elektronische overheid (e-overheid) realiseren. Met elkaar zorgen we ervoor dat we stappen zetten in de richting van de moderne overheid, die het kabinet en de maatschappij voor ogen staat. Onze missie sluit daarop naadloos aan. Bij de invulling daarvan kijken we uiteraard naar hetgeen er op WOZ gebied moet gebeuren. Maar we kijken daarbij ook naar het grotere geheel, waarbinnen de e-overheid wordt vormgegeven en naar de samenhang die deze ambities met ons werkterrein hebben. De Waarderingskamer stimuleert gemeenten producten en diensten te ontwikkelen, waardoor de inwoners zich op het terrein van de Wet WOZ beter bediend voelen. Wij kijken daarbij over de grenzen van de Wet WOZ heen. We gaan na welke ontwikkelingen in de aanpalende gebieden plaatsvinden of welke ontwikkelingen daar naar onze mening plaats zouden moeten vinden om vanuit het perspectief van de inwoners tot optimale dienstverlening te komen. We dragen in dat kader bij aan het realiseren van het stelsel van basisregistraties. Niet alleen door het realiseren van de Basisregistratie WOZ, maar ook door alert te zijn op de samenhang in het stelsel, die bij de uitvoering van de Wet WOZ als op geen andere plek tot uiting komt. Samenhang betreft daarbij zowel de werkzaamheden voor de bijhouding van de registraties, maar vooral ook de samenhang in communicatie(middelen) met inwoners en bedrijven. Het toezicht en de coördinatie van de Waarderingkamer zelf is er vooral op gericht gemeenten te stimuleren een betere WOZ-dienstverlening in de richting van hun inwoners en de binnen hun grenzen gevestigde bedrijven te realiseren. Waar we dat kunnen, willen we gemeenten daarbij helpen. Dat kan door het laten zien van goede praktijkvoorbeelden en op die manier bijvoorbeeld suggesties te doen voor de verbetering van de bezwarenbehandeling. 9

10 4. De focus op inwoners en bedrijven 4.1 Inleiding Tot op heden hielden wij toezicht op het WOZ-proces vanuit de invalshoek dat toezicht ertoe leidt dat op het juiste moment betere WOZ-beschikkingen (taxaties op marktniveau met een adequaat taxatieverslag) worden genomen. De goede kwaliteit van de WOZ-waarden doet het vertrouwen, dat inwoners en bedrijven in de WOZ-uitvoering hebben, toenemen. Het in 2009 onder eigenwoningbezitters uitgevoerde onderzoek naar hun vertrouwen in de WOZ-waarde heeft geleerd dat aan dit vertrouwen nog het nodige te verbeteren valt. Daarbij wordt aangetekend dat de maatschappij een product als de WOZ-waarde, door het verband met belastingheffing, altijd met enig wantrouwen en scepsis beoordeeld wordt. In 2010 ontplooien we verdere initiatieven die het vertrouwen in de uitvoering van de Wet WOZ door gemeenten moeten bevorderen. Wij realiseren ons daarbij dat inwoners en bedrijven in de sfeer van de WOZ primair een relatie hebben met hun gemeente. Bij onze ideeënvorming op dit gebied respecteren wij de primaire rol van gemeenten. 4.2 Wie zijn belanghebbend en wat mogen zij verwachten Vanuit de optiek van de WOZ-waarde bestaan er veel typen belanghebbenden. Voorbeelden zijn de groot-industriële ondernemingen, de bakker op de hoek, de agrariër in de polder, de woningcorporatie of belegger met duizenden woningen in beheer, de eigenaar van een villa of de starter op de woningmarkt die net zijn eerste appartement heeft gekocht. Vertrouwen in een adequate uitvoering is bij de te onderscheiden categorieën gestoeld op uiteenlopende belangen en opvattingen. Zij allen moeten zich rechtvaardig behandeld voelen. Het doel van de Wet WOZ is immers om te komen tot een eerlijke en controleerbare verdeling van belastingdruk op basis van de geldende WOZ-waarde. De onderlinge verhoudingen tussen de WOZ-waarden moeten dus goed zijn. Onderlinge verschillen moeten verklaard kunnen worden. Daarnaast mogen belanghebbenden er op vertrouwen dat (rekening houdend met de wettelijke ficties) de WOZ-waarde in absolute zin een goede weerspiegeling is van de waarde in het economische verkeer op de waardepeildatum. Het te betalen belastingbedrag is er direct van afhankelijk. Was de WOZ-waarde in haar oorsprong vooral bedoeld als objectieve verdeelmaatstaf voor belastingdruk, tegenwoordig kan bijvoorbeeld ook de maximale hoogte van (tweede) hypotheek voor een belanghebbende mede afhankelijk van de WOZ-waarde zijn. Ook wordt de WOZ-waarde steeds vaker gebruikt bij het bestrijden van malafide transacties met vastgoed. Het bevorderen van het vertrouwen dat de WOZ waarde op een rechtvaardige en juiste wijze tot stand komt en dat eventuele bezwaren tijdig en 10

11 correct worden afgehandeld, moet daarom op de verschillende categorieën belanghebbenden worden afgestemd. Het TNS-NIPO onderzoek naar het vertrouwen in de WOZ onder eigenwoningbezitters toont aan dat dit vertrouwen, ondanks het lage percentage bezwaren, voor verbetering vatbaar is. Voor een deel is dit inherent aan de belastingheffing waarmee de WOZ nog altijd wordt geassocieerd, voor een ander deel is dit terug te voeren op een ervaren gebrek aan transparantie en aan de opzet van het taxatieverslag dat verschillen ten opzichte van de vorige waardering niet verklaart, terwijl juist hieraan een sterke behoefte bestaat. Vertrouwen in een adequate uitvoering houdt ook in dat de tendensen in de markt in de WOZ waarde tot uitdrukking komen. Tot halverwege 2008 was gedurende een lange periode sprake van een steeds stijgende markt. Sinds het laatste kwartaal van 2008 is er gemiddeld sprake van een daling. Dankzij de jaarlijkse waardebepaling komt deze verandering in de markt met slechts een vertraging van één jaar tot uitdrukking in de WOZ-waarden die begin 2011 vastgesteld worden. Het is op dit moment nog de vraag hoe deze marktontwikkeling zich in 2010 doorzet. 4.3 Vergroten transparantie Eigenwoningbezitters en naar wij aannemen ook overige belanghebbenden hebben nog altijd grote moeite om te begrijpen hoe de WOZ-waarde van hun object tot stand komt. Wij zullen samen met de VNG voorbeeldteksten opstellen die in bijsluiters of op internetpagina s kunnen worden gebruikt. Ook op onze eigen site zullen we meer aandacht gaan besteden aan de wijze waarop de WOZwaarde tot stand komt. Vergelijkbaar met de door de Belastingdienst gebruikte methoden zullen we onderzoek onder burgerpanels (laten) verrichten om na te gaan of de (concept)teksten toegevoegde waarde hebben. 4.4 Begrijpelijkheid taxatieverslagen De huidige taxatieverslagen missen deels hun doel. Ondermeer uit het eerder genoemde onderzoek naar het vertrouwen in de WOZ is gebleken dat het taxatieverslag lang niet altijd bijdraagt aan vertrouwen in de juistheid van de beschikte WOZ-waarde. Wij zullen met voorstellen komen hoe het taxatieverslag, of andere ondersteunende informatie, zo kan worden ingericht, dat het beoogde doel van het taxatieverslag beter wordt bereikt. De inzet van de technische mogelijkheden van internet (persoonlijke internetpagina) is daarbij onontbeerlijk. In de vorm van één of meer pilots zullen veranderingen worden beproefd. Hierbij wordt de doelgroep actief betrokken. 4.5 Zichtbaarheid van het toezicht Uit het onderzoek naar het vertrouwen is ook gebleken dat men het van groot belang vindt, dat er toezicht wordt gehouden op de wijze waarop de gemeente de Wet WOZ uitvoert. Tegelijk bleek dat met niet of nauwelijks bekend is met het 11

12 feit dat er een toezichthoudende organisatie (de Waarderingskamer) bestaat. Op zich is dit laatste niet vreemd, omdat wij tot op heden conform het beleid terughoudend zijn met het in de publiciteit treden. Wij zijn voornemens in 2010 meer ruchtbaarheid te geven aan het toezicht dat de Waarderingskamer houdt. Onder andere door: meer aandacht te geven aan het feit dat inspectieresultaten op internet worden gepubliceerd; meer ruchtbaarheid te geven aan de rol die wij spelen bij het beoordelen van de vraag of beschikkingen kunnen worden verstuurd; burgersignalen meer te betrekken bij het toezicht, bijvoorbeeld in de vorm zoals ook de Nederlandse MededingingsAutoriteit dat doet. Deze toezichthouder heeft een digitaal loket voor klachten, maar behandelt deze niet individueel. De klachten worden als signaal wel betrokken bij het toezicht; resultaten van meer algemene onderzoeken via de vakbladen of de meer algemeen toegankelijke media onder de aandacht brengen. 4.6 Risico s O O O Risico Effect Maatregel Belanghebbenden Veel bezwaarschriften, veel accepteren niet dat de negatieve publiciteit. WOZ-waarden blijven stijgen, ondanks de dalende marktprijzen. Belanghebbenden vinden dat Waarderingskamer te weinig doet met hun klachten. Vertrouwen in de WOZ blijft laag. Negatieve publiciteit over WOZ en Waarderingskamer. Meer bezwaren dan nodig, negatieve publiciteit, rem op breder gebruik WOZ waarde. Gecoördineerde communicatie samen met VNG. Direct duidelijk maken wat Waarderingskamer wel en niet kan doen. Geen verwachtingen wekken over aanpassing individuele WOZ-waarde. Vergroten transparantie. Meer burgersignalen bij toezicht betrekken. Zichtbaarheid toezicht vergroten. 12

13 5. Toezicht op en monitoring van de WOZ uitvoering 5.1 Inleiding De Waarderingskamer zorgt er ook in 2010 voor dat haar wijze van toezicht houden blijft aansluiten op ontwikkeling van de Wet WOZ, de Basisregistratie WOZ en het gebruik van de WOZ-waarden. Relevante ontwikkelingen zijn de komst van de Basisregistraties adressen en gebouwen, het van kracht worden van de gebruiksplicht voor de GBA-gegevens, het toelaten van het notariaat als nieuwe formele afnemer van de WOZ-waarden, de verstrekking van waardegegevens van woningen aan financiële dienstverleners als banken en verzekeraars en de uitbreiding van het fiscale gebruik van de WOZ-waarde van woningen voor de erfbelasting en in box 3 van de inkomstenbelasting. 5.2 Algemene aandachtpunten voor het toezicht Marktontwikkeling De ontwikkeling van de markt is in 2009 beïnvloed door de economische ontwikkelingen. Dit kenmerkt zich vooral door een daling van het aantal transacties. Hierdoor is in sommige marksegmenten minder marktinformatie beschikbaar dan wenselijk is met het oog op de kwaliteitsbeoordeling van de taxaties en de huidige wijze van onderbouwing van de taxaties in het taxatieverslag. Op dit moment is niet te voorzien of en zo ja in welke mate deze ontwikkeling in 2010 doorzet. Met het oog op de kwaliteitsanalyse letten wij op het gebruik van vraagprijzen bij deze kwaliteitsanalyse. Met betrekking tot het betrekken van andere informatie in het taxatieverslag doen wij in ieder geval een pilot (zie paragraaf 4.4). De WOZ-waarde op de beschikkingen naar waardepeildatum 1 januari 2009 die in 2010 worden verzonden, zal voor woningen gemiddeld iets hoger zijn naar dan de waardepeildatum 1 januari Op basis van de huidige inzichten zal het waardeniveau van de beschikkingen naar waardepeildatum 1 januari 2010 (die begin 2011 worden genomen) voor woningen gemiddeld circa 5% lager zijn dan de waardepeildatum 1 januari 2009 en daarmee gemiddeld uitkomen op het niveau van waardepeildatum 1 januari Wij letten er op of gemeenten deze ontwikkelingen (toegespitst op de situatie in de eigen gemeente) helder betrekken in de communicatie voorafgaand aan en ter begeleiding van de WOZ-beschikking en OZB-aanslag. Gegevenslevering In de sfeer van de gegevenlevering is van belang dat de Stuf-WOZ bestanden, als gevolg het uitstel van de Landelijke Voorziening WOZ minimaal nog enkele jaren in gebruik blijven. In het licht daarvan wordt het leveren van deze bestanden via een beveiligd netwerk (GemNet) in plaats van met fysieke media van groter belang. In nauw overleg met de afnemers blijven wij het verloop van deze gegevenslevering volgen en het vervangen van gegevenslevering via fysieke media door gegevenslevering via een elektronisch netwerk stimuleren. 13

14 Gemeentelijke kwaliteitsbewaking Voor de wijze waarop wij toezicht houden is relevant dat de systemen voor de beheersing van de WOZ-uitvoering van de gemeenten zelf meer en meer volwassen raken. Waar mogelijk zullen wij daar steeds meer op vertrouwen. 5.3 Toezicht op woningtaxaties Zowel voor het uitvoerende proces bij gemeenten, als voor het toezicht daarop door de Waarderingskamer geldt dat het segment woningtaxaties het sterkst uitgekristalliseerde segment van waardebepaling is. De wijze van gegevensinwinning is bekend, de modelmatige wijzen van taxeren zijn verregaand ontwikkeld en de kengetallen die indicaties geven over de kwaliteit zijn bekend. De voor ons toezicht relevante informatie verkrijgen we jaarlijks via twee inventarisaties onder alle gemeenten, via inspecties en uit specifieke onderzoeken. Gedurende het jaar kijken wij naar de inrichting van de werkprocessen en de wijze van kwaliteitsbewaking door gemeenten. We concentreren ons met name op signalen over veranderingen in de uitvoering van deze processen die kunnen leiden tot risico's. Voorafgaand aan de verzenden van de beschikkingen kijken wij ook gericht naar de bereikte resultaten (zie paragraaf 5.6). De huidige marktomstandigheden zorgen ervoor dat gemeenten bij het optimaliseren van hun taxatiemodel en bij de kwaliteitsbewaking extra alert moeten zijn op de waarderingen in marktsegmenten waar sprake is van een sterke terugval van het aantal transacties. Wij zullen ook met name op die marktsegmenten letten en op de maatregelen die gemeenten in dit kader treffen, zoals het gebruik van vraagprijzen bij de kwaliteitsbeoordeling. 5.4 Toezicht op niet-woningtaxaties Aandacht voor de waardering in bijzondere segmenten Met ingang van 2007 speelt de WOZ-waarde een rol in het kader van de inkomstenbelasting en de vennootschapsbelasting op het punt van de winstberekening van ondernemingen. De WOZ-waarde is maatgevend voor de mate waarin fiscaal op de waarde van het onroerend goed kan worden afgeschreven. Hierdoor is het belang van een juiste en op uniforme wijze tot stand gekomen WOZ-taxatie voor dit type objecten voor de betrokken belanghebbenden toegenomen. Vooral bij de grote niet-woning objecten kan de waarde van één object van aanzienlijke invloed zijn op de belastingcapaciteit van een gemeente en daarmee op de ontvangen uitkering uit het gemeentefonds. Ook voor gemeenten onderling neemt daarmee het belang van de niet-woningtaxaties steeds verder toe. De afgelopen jaren hebben gemeenten, VNG, branchepartijen en Waarderingskamer gezamenlijk gewerkt aan hulpmiddelen om de kwaliteit en uniformiteit van de niet-woningtaxaties te optimaliseren. Met de beschikbaarheid 14

15 van taxatiewijzers, door het TIOX-systeem ook in geautomatiseerde vorm, is in ieder geval voor de meeste incourante en agrarische objecten voldaan aan een belangrijke randvoorwaarde. Wij letten op of gemeenten bij de uitvoering van deze taxaties optimaal gebruik maken van deze hulpmiddelen. Het uitgangspunt voor ons toezicht is het "comply or explain" principe. De taxatiewijzers moeten worden gebruikt, tenzij gemotiveerd kan worden aangegeven, waarom dat in de specifieke omstandigheden van een gemeente niet kan. Dit monitoren wij met onze vragenlijsten en inspecties gedurende het jaar. De toepassing van taxatiewijzers is ook een belangrijk onderdeel van de controles voorafgaand aan het verzenden van de beschikkingen (paragraaf 5.6). Maar ook de categorieën niet-woningen waarvoor (nog) geen taxatiewijzer opgesteld kon worden, betrekken wij in ons onderzoek. Enerzijds doen we dit door onderzoeken bij gemeenten waar we de taxatie van niet-woningen in zijn totaliteit bekijken. Anderzijds doen we specifieke onderzoeken gericht op de wijze waarop landelijk een bepaalde categorie objecten is getaxeerd. In 2009 hebben we in dit verband onderzoek gedaan naar de waardering van energiecentrales. In 2010 gaan we aandacht besteden aan de waardering van grootschalige courante niet-woningen. WOZ-datacenter Gemeenten werken in het WOZ-datacenter samen bij het vergaren van marktinformatie (met name stichtingskosten) en het beschikbaar stellen daarvan aan elkaar. Evenals voorgaande jaren zullen wij in 2010 het gebruik en de vulling van WOZ-datacenter controleren en gemeenten daar zo nodig op aanspreken. Taxatiewijzers De afgelopen jaren is de nodige energie gestoken in een systeem van landelijk uniforme taxatiewijzers. Ook is een geautomatiseerd hulpmiddel ontwikkeld waarmee deze taxatiewijzers direct in de diverse systemen voor waardebepaling kunnen worden gebruikt (TIOX). In 2010 zullen we de nodige aandacht besteden aan de jaarlijkse herijking van de taxatiewijzers. Deze herijking is niet alleen een actualisering van de kengetallen, maar vooral ook een optimalisering van de taxatiewijzers op basis van de gebruikservaringen. Wij nemen daartoe deel aan de overleggroepen die de VNG organiseert voor de evaluatie en kwaliteitscontrole van de taxatiewijzers. Fotowijzer niet-woningen Vergelijkbaar met de fotowijzer woningen, waarin voor elk te onderscheiden type woning een of meer exemplarische foto s en een korte beschrijving zijn opgenomen, zullen we ook proberen voor niet-woningen in overleg met betrokken brancheorganisaties een fotowijzer op te stellen. Praktische meetinstructie niet-woningen Voor woningen is in samenwerking met de NVM, de VBO en andere partijen een branchebrede praktische meetinstructie opgesteld voor de wijze waarop voor 15

16 woningen de oppervlakten kunnen worden bepaald. Deze meetinstructie past binnen de NEN 2580 uitgangspunten en voldoet zowel aan de eisen van de BAG als aan de wensen van de partijen op de woningmarkt om een eenduidige vergelijking te kunnen maken tussen woonoppervlakten en overige oppervlakten van woningen. Ook voor niet-woningen zullen we verkennen of in overleg met branchepartijen een dergelijke praktische meetinstructie kan worden opgesteld, die door de gehele branche kan worden gebruikt. Controle niet-woningen tijdens inspecties In 2009 is een aanpak voor de controle van de niet-woningen in het kader van de reguliere inspecties opgezet en beproefd. Deze aanpak maakt onderdeel uit van de reguliere inspecties ter plaatse, waarbij zowel een variant is gemaakt voor de inspecties gericht op werkprocessen en kwaliteitsborging als een variant voor de controles van taxatieresultaten voorafgaand aan de verzending van de beschikkingen (zie paragraaf 5.6). In 2010 wordt deze controle van de nietwoningen bij alle inspecties ter plaatse meegenomen. Bezien wordt op welke wijze deze aanpak voor het toezicht op niet-woningtaxaties ook een plaats kan krijgen in het kader van het systeemtoezicht bij grote gemeenten. 5.5 Toezicht op zwakke gemeenten Inmiddels presteert 82% van de gemeenten op het gebied van de uitvoering van de Wet WOZ naar behoren of beter. Het feit dat dit na 15 jaar WOZ bij nog altijd 18% van de gemeenten niet het geval is, is reden tot verscherpte aandacht. Eerdere analyses hebben uitgewezen dat binnen deze groep zich een kern bevindt van gemeenten die al enkele jaren achtereen ondermaats presteert. In 2009 is door ons met veel van deze gemeenten op bestuurlijk niveau contact gezocht om de problematiek op dat niveau onder de aandacht te brengen. Deze lijn wordt in 2010 doorgezet. Uiteraard gaan wij na of de in deze gesprekken gemaakte afspraken tot veranderingen leiden. 5.6 Toezicht op het nemen van goede beschikkingen Toezicht voorafgaand aan het nemen van beschikkingen Voorafgaand aan elke herwaarderingsronde selecteren we ongeveer 130 tot 150 gemeenten, waar wij op basis van een geautomatiseerde analyse van de taxatieresultaten en een onderzoek ter plaatse vaststellen of de kwaliteit van de beschikkingen in voldoende mate is gewaarborgd. Als dat het geval is, ronden wij het toezicht in deze gemeenten af. De selectie van deze gemeenten geschiedt voor ongeveer de helft op basis van risicoanalyse en voor de helft op basis van een willekeurige steekproef. Voor de overige gemeenten ronden wij het toezicht af op basis van de informatie die zij in de vorm van kengetallen via de oktoberinventarisatie aanleveren en de informatie die wij verder verzameld hebben, bijvoorbeeld tijdens eerdere onderzoeken. Deze kengetallen kunnen uiteraard wel aanleiding geven alsnog een bestandsanalyse en inspectie uit te voeren. 16

17 Toezicht nadat beschikkingen zijn genomen Ons toezicht vindt plaats en wordt afgerond voordat gemeenten de beschikkingen versturen. Op dat moment moet de gemeente nog werkzaamheden verrichten, zoals verwerken laatste mutaties, controles op basis van nieuw ontvangen marktgegevens en gereed maken van bestanden voor print- en mailverwerking. Ook kan het voorkomen dat het toezicht wordt afgerond met de opdracht nog werkzaamheden te verrichten. In 2010 starten we met het direct na de herwaardering opvragen van een kopie van de aan de Belastingdienst aangeleverde Stuf-WOZ bestanden bij een 40-tal gemeenten, waar wij een herwaarderingsinspectie en bijbehorende bestandsanalyse hebben uitgevoerd. De beschikte waarden vergelijken we met het voorlopige materiaal waarop wij de afronding van ons toezicht hebben gebaseerd. Op deze wijze bewaken wij of de werkzaamheden na afronding van ons toezicht niet hebben geleid tot een minder goede aansluiting van de WOZ-waarden op de markt. Toezicht op de tijdigheid van het nemen van beschikkingen Voor wat betreft de tijdigheid van beschikkingen houdt Waarderingskamer, behoudens de toegestane uitzonderingsgronden als gemeentelijke herindeling, vast aan het nemen van beschikkingen vóór 26 februari Het WOZ proces is immers dusdanig ingesleten dat gemeenten op dit wettelijke punt in control moeten zijn. Bij het overschrijden van deze datum voor het nemen van beschikkingen treedt de Waarderingskamer sanctionerend op. Het betekent tevens dat de gemeente de herwaardering daarop door het tijdig nemen van beschikkingen moeten aantonen op dit punt weer in control te zijn. Tot dat moment kunnen zij als algemeen oordeel niet in aanmerking komen voor de kwalificaties "naar behoren" of "goed". 5.7 Toezicht op de gegevenslevering Tijdigheid gegevenslevering De Belastingdienst stelt met ingang van het belastingjaar 2008 via internet vooraf ingevulde aangiftebiljetten beschikbaar, waarin onder andere de WOZ-waarde van eigen woningen is opgenomen. Hoewel de te vermelden WOZ-waarde reeds een jaar eerder op de WOZ-beschikking is vermeld, zijn de actuele WOZ-gegevens wel van groot belang voor het realiseren van deze vooraf ingevulde aangifte. Het gaat immers niet alleen om het invullen van de juiste WOZ-waarde (inclusief de verwerking van eventuele bezwaarbehandeling), maar ook om het vermelden van deze waarde bij de juiste belanghebbende, ook wanneer deze persoon in de loop van het jaar de woning heeft gekocht. Mede in verband met het belang van een tijdige gegevenslevering voor deze vooraf ingevulde aangifte, zal de Waarderingskamer in 2010 het verloop van de gegevensleveringen door gemeenten aan de Belastingdienst, de waterschappen en het CBS scherp monitoren. Gemeenten die in 2009 te laat de gegevens hebben geleverd, krijgen nog in 2009 een herinnering dat zij in 2010 tijdig moeten leveren. Behoudens overmacht zal de Waarderingskamer bij een herhaalde te late levering een aanbevelingsprocedure starten. Het aanspreken van de overige gemeenten op tijdige gegevenslevering vindt primair door de Belastingdienst zelf 17

18 plaats. Bij uitblijven van resultaat, zal de Waarderingskamer ook hier sanctionerend optreden. Oplossen van eventuele knelpunten De verantwoordelijkheid voor het oplossen van generieke problemen bij de gegevenslevering ligt primair in de driehoek tussen gemeente, gebruikersvereniging en softwareleverancier. Wij zullen in ons overleg met deze partijen zoveel mogelijk trachten te bereiken dat de partijen eventuele knelpunten tijdig onderkennen en oplossen. 5.8 Zorg voor de vakbekwaamheid De Waarderingskamer heeft indertijd meegewerkt aan de totstandkoming van de ministeriële regeling Vakbekwaamheidseisen Wet WOZ waarin de eisen werden geformuleerd waaraan een taxateur die in het kader van de Wet WOZ taxaties wil verrichten, moet voldoen. Daarbij heeft de Waarderingskamer ervoor gezorgd dat er een landelijk WOZexamen is gekomen waaraan jaarlijks enkele honderden kandidaten deelnemen. Het college van burgemeester en wethouders is verantwoordelijk voor de inzet van vakbekwame taxateurs. Deze regeling sloot aan bij de klassieke wijze van taxeren zoals die ten tijde van de invoering van de Wet WOZ plaatsvond. Tegenwoordig geschiedt de massale waardering van onroerende zaken meestal op modelmatige wijze. Daarmee zijn ook de vereiste vaardigheden anders geworden. Wij hebben de beschrijving van deze vaardigheden opgenomen in de Waarderingsinstructie jaarlijkse waardebepaling. Bij ons toezicht letten wij erop of gewaarborgd is dat er in het uitvoeringsproces voldoende vakbekwame medewerkers zijn betrokken. Gezien de ontwikkelingen hebben wij eind 2009 geadviseerd de ministeriële regeling in te trekken. Als onderdeel van het door de branche van makelaars en taxateurs georganiseerde systeem van certificering is ook de mogelijkheid van certificering van personen die werkzaam zijn op het terrein van marktanalyse en modelmatige waardebepaling in voorbereiding. Het secretariaat van de Waarderingskamer werkt actief mee aan het vormgeven van opleidingen, eindtermen en toetsing op dit en andere terreinen. Wij nemen deel aan verschillende Colleges van Deskundigen en aan het Centraal College van Deskundigen binnen VastgoedCert en aan de Waarborgcommissie van de Stichting Certificering VBO Makelaars. Daarnaast nemen we deel aan het Fiscaal Opleidingsoverleg Lokale Overheden (FOLO). Het FOLO is een dochteroverleg van het Belasting Overleg Grote Gemeenten. FOLO ziet toe op de ontwikkeling en kwaliteit van opleidingen op het terrein van de WOZ en gemeentelijke belastingen. 18

19 5.9 Toezicht op de Basisregistratie WOZ Sinds 1 januari 2009 is de Basisregistratie WOZ ingevoerd. Dit brengt geen veranderingen met zich mee in de organen waarop wij toezicht houden. De Wet WOZ regelt het verplicht gebruik van de WOZ-waarde en het verplichte terugmelden door afnemers. De Waarderingskamer heeft alleen bevoegdheden jegens de colleges van burgemeester en wethouders. Om die reden houden wij geen formeel toezicht op het gebruik van de WOZ-waarde door de afnemers. Wel zullen wij deze afnemers erop wijzen hun eventuele twijfel over de juistheid van gegevens vooral te melden aan gemeenten. De Wet WOZ regelt ook dat gemeenten terugmeldingen van afnemers moeten kunnen ontvangen en verwerken. Bij objecten waarvoor een melding van gerede twijfel is ontvangen moet formeel een indicatie in onderzoek worden geplaatst. De gegevensuitwisseling tussen gemeenten en afnemers voorziet hierin nog niet. Voor het toezicht in 2010 gaan wij ervan uit dat gemeenten die de (veelal papieren) uitvallijsten van Belastingdienst of waterschappen verwerken en hierover rapporteren aan die afnemer, voldoende invulling geven aan de in de Wet WOZ opgenomen verplichtingen met betrekking tot het onderzoeken van terugmeldingen Verplicht gebruik van GBA, BAG en Kadaster binnen de WOZ GBA In 2010 is de gebruiksplicht voor GBA-gegevens van kracht. Wij gaan na of gemeenten voor het WOZ-proces ook kunnen beschikken over de relevante GBAgegevens van de belanghebbenden die woonachtig zijn in andere gemeenten. Bij het (verplicht) gebruik van de GBA-gegevens geldt dat daarvan in de WOZadministratie niet meer mag worden afgeweken, tenzij de gerede twijfel aan bijvoorbeeld de tenaamstelling of de adresgegevens eerst formeel aan de desbetreffende bronhouder is gemeld. In 2010 zullen wij hieraan natuurlijk ook bij ons toezicht aandacht besteden. Wij zullen de gemeenten aanspreken indien zij onvoldoende invulling geven aan de verplichting om bij gerede twijfel terug te melden aan de beheerder van de GBA-gegevens. Onze acties zullen in 2010 vooral stimulerend van aard zijn. BAG Hoewel de gebruiksplicht van de BAG op 1 juli 2011 ingaat, zullen wij in ons toezicht aandacht besteden aan de voorbereidingen die hiervoor binnen het WOZproces van de gemeente nodig zijn. Daar waar de gemeente inmiddels over een BAG beschikt, zullen we via een beoordelingsprotocol onderzoeken in welke mate, er sprake is van consistentie tussen de BAG- en de WOZ-administratie. Veel gemeenten kiezen ervoor om bij de inrichting van de werkprocessen rondom BAG en WOZ verder te gaan dan alleen het realiseren van verplicht gebruik van BAG-gegevens binnen de WOZ-uitvoering. In de werkprocessen worden de registratie van BAG-gegevens en de processen rondom het actueel houden van 19

20 deze BAG-processen geïntegreerd met de bijhouding en controle van de objectkenmerken die worden gebruikt voor de WOZ-taxaties. In samenwerking met het Ministerie van VROM en met Egem/KING hebben wij gemeenten ook hulpmiddelen gegeven voor het vormgeven van deze integratie. Bij ons toezicht bewaken we of deze geïntegreerde processen blijven voldoen aan de eisen die daaraan vanuit de WOZ-administratie worden gesteld. Kadaster en topografie De Basisregistratie Kadaster is sinds 1 januari 2008 een feit. Met ingang van 1 januari 2009 geldt de gebruiks- en terugmeldverplichting voor gemeenten. In het WOZ-proces ontstaan de nodige signalen die voor de Basisregistratie Kadaster relevant kunnen zijn. Wij zullen ook monitoren in hoeverre deze signalen ook daadwerkelijk "teruggemeld" worden Systeemtoezicht Waar mogelijk gaan wij steeds meer steunen op procesbeheersing van de gemeenten zelf. De criteria waaraan gemeenten moeten voldoen om voor systeemtoezicht in aanmerking te komen zijn bekend. Ook is een Handreiking interne beheersingsmaatregelen voor gemeenten beschikbaar, die jaarlijks wordt geactualiseerd en uitgebreid. Bij grote gemeenten en de grotere samenwerkingsverbanden richten onze inspecties zich al op het bestaan en de werking van de gemeentelijke kwaliteitsmechanismen. Bij de reguliere inspecties bij middelgrote en kleine gemeenten richten we ons nog vooral op kengetallen uit de gemeentelijke administratie. In 2010 verkennen we of we bij de goede middelgrote gemeenten de kwaliteitsmechanismen eveneens meer in de beoordeling kunnen betrekken. Dit gebeurt in overleg met de betrokken gemeenten Inzet van toezichtinstrumenten Onderwerp Omschrijving Aantal/wanneer Algemeen Van elke gemeente houden wij maandelijks een 431 oordeel algemeen oordeel bij dat is gebaseerd op alle informatie over een gemeente waarover wij beschikken. Eventuele wijzigingen in dit algemeen oordeel worden eens per maand ter kennis gebracht van de colleges van burgemeester en wethouders. Het algemeen oordeel wordt gepubliceerd op de Bestuurlijke gesprekken gemeentepagina op onze internetsite. Als de situatie daartoe aanleiding geeft worden de problemen in de uitvoering van de WOZ bij een gemeente op bestuurlijk niveau besproken. Ca

21 Toezicht grote gemeenten Reguliere inspecties Herwaarderingsinspecties Grote gemeenten komen voor de toezichtvariant in aanmerking die meer aansluit bij de beheersmaatregelen van grote gemeenten. In beginsel komen de 26 grote gemeenten (tezamen een derde van de totale belastingcapaciteit) voor dit type onderzoek in aanmerking. Mochten de beheersmaatregelen van de gemeenten niet toereikend blijken, dan wordt teruggeschakeld naar een regulier type onderzoek. Een onderzoek grote gemeenten neemt ongeveer anderhalve dag in beslag waarbij tenminste twee medewerkers van het secretariaat zijn betrokken. De gemeente ontvangt een onderzoeksrapport. De managementsamenvatting daarvan wordt op onze site gepubliceerd. De inzet van dit type onderzoek ligt mede om capaciteitsredenen lager dan op basis van de bezoekfrequentie, behorende bij het algemeen oordeel mag worden verwacht. Wij zullen bezien of we lichtere vervolgonderzoeken bij gemeenten kunnen uitvoeren, waar al eerder een startonderzoek heeft plaatsgevonden. Reguliere inspecties vinden plaats bij kleine en middelgrote gemeenten. Een dergelijke inspectie duurt ongeveer een halve dag. De gemeente ontvangt een rapport met de bevindingen. De managementsamenvatting daarvan wordt op onze site gepubliceerd. De bezoekfrequentie is afhankelijk van het algemeen kwaliteitsoordeel en varieert van minimaal twee maal per jaar bij slechte gemeenten tot éénmaal per twee jaar voor goede gemeenten. Bij vooraf op basis van risico-analyse of willekeurig geselecteerde gemeenten wordt een op de kwaliteit van de nieuwe taxaties gerichte inspectie uitgevoerd, wanneer deze gemeente heeft aangegeven klaar te zijn met de kwaliteitscontroles van de herwaardering. Bij een herwaarderingsinspectie wordt onderzocht of de kwaliteitsborging van de herwaardering toereikend is. Van een herwaarderingsinspectie wordt een rapport gemaakt, maar dit wordt niet op onze site gepubliceerd, omdat het waardegegevens van onderzochte objecten bevat. Deze inspectie is input voor het proces afronden toezicht. 20 Ca. 300 Ca

22 Afronden toezicht herwaardering 2009 Afronden toezicht herwaardering 2010 Afloopcontroles herwaardering Voortgangsinventarisatie Juistheids- Onderzoeken Aansluitend op de oktoberinventarisatie van 2009 is het traject gestart waarmee wij beoordelen of gemeenten de kwaliteit van de herwaardering naar waardepeildatum 1 januari 2009 voldoende hebben geborgd. Het feit dat het toezicht is afgerond en de gemeente dus kan overgaan tot het nemen van beschikkingen, melden wij op het voor publiek toegankelijke deel van onze internetsite. In de andere gevallen vermelden wij op de site dat het toezicht nog niet is afgerond en dat die gemeenten derhalve nog geen beschikkingen kunnen nemen. Dit traject loopt door in Als ook bekend is tot hoeveel bezwaarschriften deze herwaardering heeft geleid, rapporteren wij medio 2010 aan de Staatsecretaris van Financiën over het verloop van deze herwaardering. Tijdens of aansluitend op de oktoberinventarisatie van 2010 start het beoordelen van gemeenten op de vraag of zij de kwaliteit van de herwaardering naar waardepeildatum 1 januari 2010 voldoende hebben geborgd. Als dat het geval is ronden wij het toezicht bij de desbetreffende gemeente af en ontvangt zij bericht dat de beschikkingen kunnen worden genomen. Het feit dat het toezicht is afgerond en de gemeente dus kan overgaan tot het nemen van beschikkingen, melden wij op onze internetsite. In de andere gevallen vermelden wij op de site dat het toezicht nog niet is afgerond en dat die gemeenten derhalve nog geen beschikkingen kunnen nemen. Nadat de beschikkingen zijn genomen, vragen wij bij gemeenten een kopie op van het aan de Belastingdienst geleverde Stuf-WOZ bestand en vergelijken de daadwerkelijk beschikte waarden geautomatiseerd met de taxaties die bij de eerdere afronding van het toezicht beschikbaar zijn gesteld. De gemeente krijgt hiervan een kort rapport van de bevindingen. Inventarisatie via internet onder alle gemeenten April: resultaten herwaardering, verzending beschikkingen, aantal bezwaarschriften, resultaten bezwaarafhandeling vorige ronde, voortgang permanente werkzaamheden. Oktober: Voortgang afwikkeling bezwaarschriften, kwaliteit lopende herwaardering, planning afronding lopende herwaardering, permanente werkzaamheden. Aansluitend op een voortgangsinventarisatie wordt bij ongeveer 10 gemeenten een onderzoek uitgevoerd naar de juistheid van de opgegeven gegevens. Eerste kwartaal Laatste kwartaal 40 Maart - mei April Oktober 20 22

23 Diepgaande onderzoeken Niet-woning onderzoeken Benchmark WOZ-uitvoering Bij deze onderzoeken komen we op basis van een analyse van het WOZ-bestand van de gemeente en de aansluitende bespreking van de resultaten tot oordeelsvorming. De onderzoeken zijn primair gericht op de (bewaking van de) volledigheid van de WOZ-administratie. Niet-woning onderzoeken richten zich op de aanpak van niet-woningtaxaties in een gemeente. Primair wordt dit type onderzoek geïncorporeerd in de reguliere inspecties ter plaatse en in de herwaarderingsinspecties Op termijn zullen ook afzonderlijke onderzoeken gaan plaatsvinden bij gemeenten waarbij nietwoningen in WOZ-waarde of in aantal van groot belang zijn. Tenslotte zal in 2010 één of enkele categorieën niet-woningen (bijvoorbeeld grootschalige courante niet-woningen) aan een landelijk onderzoek onderworpen worden. Gemeenten krijgen via de WOZ benchmark kengetallen aangereikt waarmee zij de eigen WOZ-uitvoering kunnen vergelijk met die van andere gemeenten. Voor wat betreft deze benchmark streven wij ernaar dat het deelnamepercentage boven de 50% komt te liggen. 40 Zie reguliere inspecties en herwaarderingsinspecties. (300 resp. 150) Inventarisatie vanaf april, publicatie najaar 5.13 Risico s O O Risico Effect Maatregel Maatschappelijk Veel bezwaarschriften, maar draagvlak voor WOZtaxaties vooral ook veel extra politieke vermindert en maatschappelijke vragen om doordat de dalingen op verantwoording. de markt nog niet in de WOZ-waarde tot uitdrukking komt. Niet-woningtaxaties blijken van onvoldoende kwaliteit. Dalend vertrouwen in de WOZ, onrechtvaardig ervaren verdeling van belastingdruk, Waarderingskamer wordt onvoldoende toezicht verweten. Proactieve communicatie over relatie WOZ-waarde en actuele marktontwikkelingen. Meer aandacht aan niet woningen tijdens inspecties. Thematische onderzoeken op gebied van nietwoningen. 23