Leren van zelfbeheer. Onderzoek zelfbeheer in de maatschappelijke opvang. Mathijs Tuynman Amsterdam, 22 november 2012

Transcriptie

1 Improving Mental Health by Sharing Knowledge Leren van zelfbeheer Onderzoek zelfbeheer in de maatschappelijke opvang Mathijs Tuynman Amsterdam, 22 november 2012

2 Onderzoek: Clientgestuurde MO: kansen & belemmeringen ZonMw: onderzoek naar cliëntinitiatieven in de MO, gericht op verbetering kwaliteit Initiatief en mede-onderzoekers: NoiZ; NuNN; JES Trimbos-instituut: Jenny Boumans, Christien Muusse, Michel Planije, Mathijs Tuynman Onderzoek zelfbeheer 22 nov

3 Wat kunnen we leren van zelfbeheer? Intro: wat is zelfbeheer? Lessen uit zelfbeheer: 1. Belang van ZB voor individuen 2. Herstel 3. Rol van de hulpverlener 4. Organisatorische/ financiële kaders Onderzoek zelfbeheer 22 nov

4 Intro: Wat is zelfbeheer? Volgens: literatuur gebruikers van de voorzieningen ondersteuners bestuurders Onderzoek zelfbeheer 22 nov

5 Lit: zelfbeheer = ideologie en organisatievorm 1. Ideologische wortels: specifieke vorm van cliëntsturing democratiserings- en cliëntbeweging kraakbeweging zorgvernieuwing en cliëntparticipatie 2. Organisatievorm: vergaande vorm van cliëntparticipatie doelgroep draagt zelf zorg voor voorziening ondersteuning geboden door professionals Onderzoek zelfbeheer 22 nov

6 Wat is zelfbeheer? Volgens: Zelfbeheer is: Citaat Gebruikers vd voorzien Ondersteuners Zelf doen Onafhankelijk Andere zorg Emancipatie Je moet het zelf doen, maar je mág het ook zelf doen. Er zelf iets goeds van maken. Ze hebben een hekel aan hulpverleners! Bestuurders Innovatie Zelfregie Zodra klanten zelf de regie voeren worden ze zelfstandiger. Uiteindelijk leidt dat tot minder formele zorg. Onderzoek zelfbeheer 22 nov

7 Wat kunnen we leren van zelfbeheer? Intro: wat is zelfbeheer? Lessen uit zelfbeheer: 1. Belang van ZB voor individuen 2. Herstel 3. Rol van de hulpverlener 4. Organisatorische/ financiële kaders Onderzoek zelfbeheer 22 nov

8 Belang voor individuen? (1) Eigenlijk mag je je niet met een ander z'n leven bemoeien, maar hij zat ermee Maar zelf zou je ook geholpen willen worden, weet je wel. Toen heb ik mezelf toch 's avonds een schouderklopje gegeven. Onderzoek zelfbeheer 22 nov

9 Belang voor individuen? (2) Als iemand zegt: "je hebt goed schoon gemaakt", denk je goh leuk. Dat hoor je op straat natuurlijk niet dat je goed bezig bent. Hier hoor je dat dan wel weer en je krijgt dus een stukje eigenwaarde terug. Onderzoek zelfbeheer 22 nov

10 Herstel Ook in reguliere opvang en zorg? ZB waarden Gezamenlijke zeggenschap Samen werken en samen leven Ondersteuning door professionals betrokken gelijkwaardig Sociale en leiderschapsrollen nemen Steun geven en krijgen Vaardig heden Eigenwaarde Assertiviteit Eigen kracht Perspectief Onderzoek zelfbeheer 22 nov

11 Wat kunnen we leren van zelfbeheer? Intro: wat is zelfbeheer? Lessen uit zelfbeheer: 1. Belang van ZB voor individuen 2. Herstel 3. Rol van de hulpverlener 4. Organisatorische/ financiële kaders Onderzoek zelfbeheer 22 nov

12 Alternatief voor reguliere zorg NuNN is juist opgericht om de zorg en maatschappij te laten zien dat wij het beter kunnen. Wij kunnen onszelf helpen. Je moet niet alles van ons afpakken. Wij kunnen het beter. In de reguliere opvang word je geleefd. Nu leef je zelf! Onderzoek zelfbeheer 22 nov

13 Herstel Regulier (stereotype) Beheersing dwang en drang Ziektebeelden en belemmeringen indicaties, behandeling Financiering en productiedoelen Zelfbeheer (ideaal) Zelfregie, keuzevrijheid Krachten en mogelijkheden doen wat je kan, ieder een 2 e kans Persoonlijke verhaal en proces Onderzoek zelfbeheer 22 nov

14 Wat kunnen we leren van zelfbeheer? Intro: wat is zelfbeheer? Lessen uit zelfbeheer: 1. Belang van ZB voor individuen 2. Herstel 3. Rol van de hulpverlener 4. Organisatorische/ financiële kaders Onderzoek zelfbeheer 22 nov

15 Ondersteuners staan naast de persoon en de groep Ze slaken een zucht van verlichting. Dat er niet die professionele druk wordt uitgeoefend van: "je moet je verhaal vertellen, trajectplannen maken, je moet dit, je moet dat." Het gaat erom om mensen zelf de beschikking te laten nemen. Niet alleen over hun eigen leven, maar ook over hoe ze dat met elkaar willen vormgeven. En om dat dan te ondersteunen. Onderzoek zelfbeheer 22 nov

16 Ondersteunen in zelfbeheer (1) Op je handen zitten en wachten tot ze komen, dat werkt niet. emancipatie, uitgaan van kracht, mensen in de vz centraal ingrijpen en laten begaan authentiek, betrokken en gelijkwaardig personen én de groep ondersteunen verantwoording aan de groep geen protocol of methodiek voortdurende reflectie Onderzoek zelfbeheer 22 nov

17 Ondersteunen in zelfbeheer (2) Regulier (stereotype) Beproefde methodieken en protocollen Productiedoelen Regels handhaven Hoe zet ik welke methodiek in Individu Zelfbeheer (ideaal) Behoefte van personen en groep centraal Betrokken, gelijkwaardig. Groep bepaalt regels en handhaaft zelf. Wanneer grijp ik in Individu én groep Onderzoek zelfbeheer 22 nov

18 Wat kunnen we leren van zelfbeheer? Intro: wat is zelfbeheer? Lessen uit zelfbeheer: 1. Belang van ZB voor individuen 2. Herstel 3. Rol van de hulpverlener 4. Organisatorische/ financiële kaders Onderzoek zelfbeheer 22 nov

19 Organisatorische kaders Dit gaat ons geld kosten, als organisatie. Wanneer moeten wij gaan ingrijpen? Ze stimuleren wel de eigen kracht, maar aan de andere kant hebben ze ook natuurlijk de regels. Onderzoek zelfbeheer 22 nov

20 Botsende paradigma's en culturen Beheersing risico's en kosten Planmatig Normen en beleid Controleerbaar Verantwoordingsstructuur Professionals Aparte kanalen voor hulpverleners en cliënten Hoogopgeleiden onder elkaar Zelf doen Wisselende behoeften & initiatieven niet bedrijfsmatig Afwijken van de norm Zelf experimenteren Diffuse structuur Burgers Cliënt = zelf hulpverlener Serieus genomen worden Onderzoek zelfbeheer 22 nov

21 Leren uit zelfbeheer 1. Een waardevolle plek innemen in samenleving 2. Herstel- en cliëntgerichte zorg 3. Verhouding hulpverlener-cliënt 4. Eigen kracht de ruimte geven Zelfbeheer gaat niet vanzelf Kwestie van afleren! Kantelen van visie, denken, financieren, organiseren, manier van werken, praten. Onderzoek zelfbeheer 22 nov

22 Laat je inspireren DANK! zoek op "zelfbeheer" Onderzoek zelfbeheer 22 nov