Werken aan een veiliger Rotterdam

Transcriptie

1 Vijfjarenprogramma Veilig Gemeente Rotterdam Werken aan een veiliger Rotterdam Geen woorden maar daden

2 Een veiliger Rotterdam, kan dat? Rotterdam moet veiliger worden. Daar is het iedereen het over eens. En daar gaat nu met volle kracht aan gewerkt worden. De hele gemeenteraad heeft ja gezegd tegen de plannen om van Rotterdam een veiliger stad te maken. Die plannen zijn gebundeld in het vijfjarenprogramma Versterking veiligheid Rotterdam. Centrale thema s daarin: Een wijkgerichte aanpak van de veiligheid en een stedelijke aanpak van drie thema s: jeugd en veiligheid, drugs en geweld. In Rotterdam werken we al sinds 93 aan het veiligheidsbeleid. Terugkijkend constateert het gemeentestuur dat de aanpak van de afgelopen jaren niet het beoogde resultaat heeft opgeleverd. Er is wel hard gewerkt, maar het doel is niet bereikt. Integendeel, in de stad is sprake van een toenemend gevoel van onveiligheid. Bewoners protesteren steeds luider tegen onveiligheid en onleefbaarheid in hun wijk. Van de overheid worden geen woorden maar daden verwacht om de stad veiliger te maken. Mensen willen nu eindelijk resultaten zien. Is daar kans op, met het nieuwe vijfjarenprogramma? Ja, zegt het gemeentebestuur volmondig. Dit programma betekent een omslag in de aanpak van de veiligheid. Een omslag die resultaten op moet gaan leveren. Resultaten die snel voor de burgers zichtbaar worden. De leefbaarheid zal omhoog gaan en de verloedering omlaag. Daar mogen de Rotterdammers hun gemeentebestuur op afrekenen. Het belangrijkste verschil met de plannen uit het verleden zit m in de aanpak die nu gekozen is. Die is samen te vatten als: systematisch, structureel en integraal. Er is geen sprake meer van een project hier en een actie daar. 2

3 Veiligheid is topprioriteit nummer 1 en een gezamenlijke opdracht voor iedereen. Niet alleen justitie en politie. Zij zijn - en blijven - belangrijke partners in wat de veiligheids-keten heet, maar er zijn nog vele anderen. Alle activiteiten van diensten, organisaties en instellingen die van invloed zijn op veiligheid en leefbaarheid moeten elkaar versterken. Daarvoor is samenwerking en afstemming nodig, onder een strakke regie. Die regie komt te liggen bij de deelgemeenten. Zij worden de spil in het nieuwe beleid, zij staan immers het dichtst bij de bewoners. De deelgemeenten gaan samen met bewoners en met alle anderen die betrokken zijn bij veiligheid, werken aan veilige wijken en daarmee aan een veiliger Rotterdam. Dat is de opdracht en de uitdaging voor de komende jaren. Rotterdam moet weer veilig worden. Iedereen gaat daar aan werken. En iedereen zal dat merken. Hoe, dat wordt kort in deze brochure verteld. De leefbaarheid omhoog en de verloedering omlaag Om zeker te zijn van snelle resultaten heeft het gemeentebestuur extra geld beschikbaar gesteld, jaarlijks circa 6 miljoen (13 miljoen gulden). Het grootste deel van dit extra geld gaat naar de deelgemeenten. Daarmee kunnen zij hun plannen zo snel mogelijk uitvoeren. Zoals de gemeentelijke diensten. De RET, de GGD, de dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting, de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de ROTEB en de dienst Stedelijk Onderwijs, om enkele belangrijke te noemen. Verder bedrijven en maatschappelijke organisaties. Veiligheid moet voortaan bovenaan hun agenda staan. We hopen dat u als bewoner, winkelier, werknemer, ondernemer, opbouwwerker of ambtenaar, kortom als Rotterdammer met hart voor de stad, mee gaat werken aan het verbeteren van de veiligheid. Veiligheid is immers een zaak van ons allemaal, en niet alleen van de overheid. Daarom: Neem uw verantwoordelijkheid, doe mee aan het uitwerken en uitvoeren van de plannen en let erop of het ook resultaat oplevert. Er gaat iets veranderen, dat is zeker. Maar daar zijn alle Rotterdammers bij nodig. U ook. 3

4 De wijk centraal Verbetering van de veiligheid in de wijken en in de stad. Dat is waar het om gaat in het nieuwe vijfjarenprogramma Versterking Veiligheid Rotterdam. Een veiliger Rotterdam vereist een allesomvattende en geen versnipperde aanpak. En een gezamenlijke inzet van iedereen die bij het verbeteren van de veiligheid is betrokken: stadsbestuur, deelgemeenten, stedelijke diensten, politie, justitie, bedrijven, maatschappelijke organisaties. En natuurlijk de bewoners van Rotterdam. Veiligheid wordt op wijkniveau aangepakt, dat is het meest effectief. Bovendien is de wijkgerichte aanpak volgens het gemeentebestuur de beste garantie dat bewoners en ondernemers meedoen. Alle deelgemeenten praten regelmatig met bewoners en ondernemers in de wijken over veiligheid en leefbaarheid. Er gebeurt al veel. Daar moet op worden aangesloten. De deelgemeenten gaan wijkveiligheidsplannen maken. Daarin staat wat er de komende jaren wordt gedaan om de veiligheid in de wijk te verbeteren. Daarbij gaat het om de toestand van de woningen, beheer en onderhoud van de buitenruimte, meer toezicht, het voorkomen en aanpakken van jeugdoverlast en geweld en bestrijding van drugsoverlast. Voor elke wijk van Rotterdam wordt een wijkveiligheidsplan opgesteld. Begonnen wordt met een aantal wijken waar de beste kansen zijn om snel tot zo n plan te komen: Hillesluis, Tussendijken, Nieuwe Westen en de Tarwewijk. Hillesluis had als eerste zo n wijkveiligheidsplan. Dat kan als voorbeeld voor de andere dienen. In de wijkveiligheidsplannen wordt vastgelegd wat voor prestaties zullen worden geleverd om de veiligheid te verbeteren. Door deelgemeente, gemeentelijke diensten, politie en justitie, woningbouwcorporaties, hulpverlenings- en welzijnsinstellingen. Dat zijn geen vrijblijvende afspraken. Alle betrokkenen hebben afgesproken prioriteit te geven aan het verbeteren van veiligheid en leefbaarheid. Het gemeentebestuur mag hen daarop aanspreken. Nog een verandering met vroeger is dat over de aanpak elke vier maanden moet worden gerapporteerd. Dat betekent dat deelgemeenten en gemeentebestuur de vinger aan de pols houden. Loopt er iets niet zoals het zou moeten, dan kan snel worden bijgestuurd. Eind 2003 moet voor alle Rotterdamse wijken de veiligheidsaanpak nieuwe stijl gereed zijn. Belangrijk bij de totstandkoming van de wijkveiligheidsplannen is de rol van de bewoners. Om hen gaat het immers, om de manier waarop zij de veiligheid beleven. Daarom doet de gemeente een nadrukkelijk beroep op alle inwoners van Rotterdam, autochtoon en allochtoon, om niet aan de kant te blijven staan maar mee te doen. Waarom? Omdat iedereen mede verantwoordelijk is voor de veiligheid. 4

5 Stedelijke aanpak De wijk staat dus centraal in het nieuwe veiligheidsbeleid. Daarnaast is gekozen voor een stedelijke aanpak van drie thema s die in heel Rotterdam spelen. Het gaat om: jeugd & veiligheid, drugs & overlast en geweld. Op elk van deze drie stedelijke veiligheidsthema s gaan we hierna kort in. Wat kunt u doen? Bespreek met andere bewoners wat er in uw straat kan verbeteren Leg het plan voor aan de deelgemeente Sluit u, om sterker te staan, eventueel aan bij een bewonersorganisatie Doe mee aan de uitvoering van het plan, bijvoorbeeld door Opzoomeracties Kom met goede, eigen ideeën en kijk of daarvoor geld te krijgen is bij de deelgemeente Kortom, mogelijkheden genoeg. Jeugd & veiligheid Eerst iets over jeugd en veiligheid. Gelukkig gaat het met de meeste jongeren in Rotterdam gewoon goed. Dat weten we uit de jaarlijkse onderzoeken die door de GGD onder de (school)jeugd worden gehouden. Zo wordt de staat van de jeugd in beeld gebracht. Maar voor risico- of probleemjongeren zijn maatregelen nodig. Om problemen te voorkomen of om corrigerend op te kunnen treden. Bestrijding van schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten - vaak het begin van overlast en jeugdcriminaliteit - is een van die maatregelen. Intensieve begeleiding van risicojongeren en jongeren met problemen en de aanpak van jeugdbendes een andere. Deelgemeenten krijgen ook op het gebied van jeugd en veiligheid een sleutelrol. Per deelgemeente wordt een jeugd- en veiligheidskaart opgesteld. Daarin worden de jeugdproblemen in de wijken geïnventariseerd. Daarmee ontstaat een scherp beeld van de aard en omvang van de jongerenoverlast. 5

6 Drugs & overlast Op grond van de gegevens in de jeugd- en veiligheidskaart worden concrete maatregelen opgenomen in de wijkveiligheidsplannen die alle deelgemeenten gaan maken. Zo kan de jeugdcriminaliteit in buurt en wijk gericht worden aangepakt. Een aantal scholen in Rotterdam heeft te maken met toenemende onveiligheid. Om daar iets aan te doen is een methode ontwikkeld om veiligheid en onveiligheid in en om de school in kaart te brengen. Veilig op school heet die methode. Scholen kunnen er mee werken aan het verbeteren van de veiligheid in en rond hun school. Dat komt dan te staan in een veiligheidsplan dat elke school gaat maken. Een aantal scholen voor voortgezet onderwijs is er al druk mee bezig. Bekeken wordt of deze aanpak ook voor de basisscholen nuttig is. De top 700 van overlastgevende verslaafden wordt hard aangepakt Ook op andere gebieden gebeurt er al veel. Zo wordt in de deelgemeente Noord geëxperimenteerd met een brede aanpak van de jeugdproblematiek zodat kinderen en jongeren op een veilige en gezonde manier kunnen opgroeien. Volgend jaar gaan twee andere deelgemeenten met deze aanpak aan de slag. Groepen jongeren die problemen of overlast veroorzaken, zoals hooligans, Marokkaanse of Antilliaanse jongeren en minderjarige asielzoekers, worden gericht aangepakt. In Katendrecht gebeurt dat al, in het project Lus di Trafico gericht op overlastgevende Antilliaanse jongeren. Vooral de oude wijken in Rotterdam hebben te maken met overlast als gevolg van alcohol- en drugsgebruik. Het nieuwe veiligheidsbeleid gaat de overlast gericht aanpakken en iets doen aan de concentratie van drugsproblemen op bepaalde plaatsen in de stad, zoals in Charlois en Delfshaven. Om effectief te kunnen optreden is in de eerste plaats goede informatie nodig over de drugsmarkt (waar gebeurt het?) en de drugsverslaafden (wie zijn ze?). 6

7 Er zijn in Rotterdam ongeveer 700 verslaafden die van geen hulp willen weten. Vaak zijn zij het die voor de meeste overlast zorgen. Zij worden nu geregistreerd. Verder worden overlastgevende panden in kaart gebracht. En wordt de informatie-uitwisseling tussen politie, justitie, Belastingdienst en sociale dienst over dealers, runners en eigenaars van dealpanden verbeterd. Doordat er regelmatig overleg plaatsvindt tussen hulpverleners, ambtenaren van de deelgemeenten, politie en justitie krijgen alle partijen actuele informatie over de drugsproblemen in de stad. Zo ontstaat er een steeds beter beeld van de drugsscene in Rotterdam. Dat is één ding. Daarnaast wordt het drugsprobleem zelf stevig aangepakt. Dealers en runners krijgen het steeds moeilijker. Evenals malafide huiseigenaren. De gemeente gaat werk maken van misstanden achter de voordeur en in illegale logementen. De top 700 van overlastgevende verslaafden wordt man voor man en vrouw voor vrouw aangepakt. Zonodig onder dwang worden ze van de straat gehaald. De politie krijgt de mogelijkheid om overlastgevende verslaafden voor veertien dagen de toegang tot een wijk of buurt te ontzeggen. En overlastgevende panden worden gesloten. Geweld Geweld vormt een ernstige bedreiging van de veiligheid, stelt het College van B en W in het vijfjarenprogramma Veilig. Zichtbaar geweld op straat tast onmiddellijk het veiligheidsgevoel van mensen aan. En het wordt steeds erger. De zwaarte van de geweldsmisdrijven neemt toe, de daders worden steeds jonger. Zichtbaar geweld op straat tast onmiddellijk het veiligheidsgevoel van mensen aan In buurten waar teveel dealpanden en gebruikersruimten zijn - en daarmee grote overlast - wordt hard ingegrepen. Handel wordt van de straat geweerd en de algemene politieverordening wordt zonder mankeren toegepast. Ook komt er een betere spreiding van gebruikersruimten en van de hulpverlening over de stad. Elke buurt moet alleen te maken krijgen met de eigen verslaafden. De aanpak van geweld richt zich op incidenten met vuurwapens, geweld op en rond scholen, op straat en in het openbaar vervoer. Afspraken hierover komen te staan in de wijkveiligheidsplannen van de deelgemeenten. Er komt een meldplicht voor instanties en een centrale registratie van daders. 7

8 Daarnaast wordt de deskundigheid van hulpverleners op het onderkennen van geweld vergroot. Instanties als jeugdhulpverlening, GGD, politie en horeca gaan op het gebied van geweld beter met elkaar samenwerken. Geweld op straat wordt aangepakt door extra politie-inzet, speciale straatroofteams van de politie (onder meer in het centrum en de deelgemeente Noord) en cameratoezicht. In de uitgaansbuurten gaat de politie extra surveilleren. In het openbaar vervoer komen tourniquets in de metro en conducteurs op de tram. De tramlijnen waarop vaak iets gebeurt krijgen extra toezicht. Justitie gaat geweldplegers met voorrang vervolgen. Metrostations worden veiliger gemaakt om de kans op geweld te verminderen. Geweld kan alleen maar uitgebannen worden door ander gedrag. Daarom zal de gemeente veel aandacht geven aan preventie, het voorkomen van geweld. De inspanningen richten zich vooral op de jeugd omdat geweld vooral onder jongeren voorkomt. De tramlijnen waarop vaak iets gebeurt krijgen extra toezicht

9 Informatie is belangrijk om de stad veiliger te maken Kenniscentrum Informatie is belangrijk om de stad veiliger te maken. Informatie over waar zich bijvoorbeeld drugshandel voordoet en wie de overlastgevende verslaafden zijn. Maar ook informatie-uitwisseling tussen instanties die met de veiligheid te maken hebben, zoals politie, justitie, GGD, hulpverlening, sociale dienst, onderwijs en volkshuisvesting. En informatie over de voortgang in de aanpak, met het oordeel daarbij van bewoners en ondernemers. Om de informatievoorziening op het gebied van veiligheid te verbeteren en het uitwisselen van informatie te bevorderen komt er een speciaal kenniscentrum. Dit kenniscentrum gaat met regelmaat aan het gemeentebestuur rapporteren over de veiligheid. Ook worden ervaringen en goede voorbeelden op het gebied van veiligheid verzameld en doorgegeven aan anderen. De deelgemeenten kunnen zich door het kenniscentrum laten ondersteunen. Zo kan het centrum helpen bij het uitvoeren van analyses voor de wijkveiligheidsplannen. Het kenniscentrum gaat werken in opdracht van het gemeentebestuur en de deelgemeenten. Het wordt voorlopig ondergebracht op het stadhuis, bij het Programmabureau Veilig. 9

10 AEX-index voor de veiligheid Duidelijk is geworden, dat de gemeente er alles aan is gelegen om het nieuwe veiligheidsbeleid tot een succes te maken. Het gemeentebestuur is ervan overtuigd dat de tijd ervoor rijp is. Nog nooit zijn de uitgangspunten voor een geslaagd veiligheidsbeleid beter geweest. Iedereen is doordrongen van de noodzaak en er is geld om de plannen te realiseren. Deelgemeenten krijgen de mogelijkheden om samen met bewoners aan de slag te gaan. Het moet daarom lukken, vindt het gemeentebestuur. Het oordeel van de Rotterdammers wordt gevoegd bij andere, feitelijke gegevens over de wijk. Die komen van de gemeente, politie, justitie en hulpverlening. Daar komt dan een cijfer uit rollen. Het cijfer geeft aan of de veiligheid in een bepaalde wijk hoger of lager is dan in andere wijken, de deelgemeente of de stad als geheel. Elk half jaar worden de cijfers bekendgemaakt. Op die manier ontstaat een goed beeld van de veiligheid in de stad. En voor de bewoners is zo n veiligheidsindex een prima handvat om hun deelgemeente aan te spreken. Waarom gaat het in een andere wijk beter dan hier? Wat gaat u daaraan doen? Hoe kan ik daarbij helpen? Om vast te stellen of Rotterdam met de veiligheidsaanpak op de goede weg is worden de resultaten gemeten. Er komt een soort AEX-index voor de veiligheid. Die index moet inzicht geven in de toestand van de stad. Voortaan worden de Rotterdammers twee keer per jaar ondervraagd. Ongeveer zo: Wat vindt u van de veiligheid en onveiligheid in uw wijk? Wat zijn de ernstigste problemen? Bent u misschien zelf slachtoffer van geweld of een misdrijf geworden? Hebt u aangifte gedaan? Hebt u verhuisplannen, of wilt u in uw wijk blijven wonen? Op de goede weg met de veiligheidsaanpak? 10

11 U kunt erop wachten Wat merkt de Rotterdammer nu in de praktijk van de nieuwe aanpak? Hoe snel gaat er iets veranderen? Een paar voorbeelden: Bewoners zullen niet meer jarenlang tegen dichtgetimmerde panden aan hoeven te kijken. Er zal snel worden gesloopt. En als er, in afwachting van nieuwbouw, ergens een stuk grond braak ligt, zal dat daar niet jarenlang ongebruikt blijven liggen, overwoekerd door onkruid. Het stuk grond zal, zo snel als maar kan, als speelveldje worden ingericht. Want dat heeft de deelgemeente dan afgesproken met de dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting. En zo staat het ook in het wijkveiligheidsplan. U kunt erop wachten, als het ware. P.S. Met deze brochure hebben we u willen informeren over het nieuwe veiligheidsbeleid van de Gemeente Rotterdam. Het is vastgelegd in het vijfjarenprogramma Versterking Veiligheid Rotterdam. De gemeenteraad heeft er op 1 november 2001 zijn goedkeuring aan gehecht. Wilt u meer weten, dan kunt het programma opvragen bij het secretariaat van het Programmabureau Veilig, Stadskantoor kamer 522 Rode Zand AN Rotterdam, tel U kunt daar ook terecht met uw reacties of suggesties. Deze in opdracht van het Programmabureau Veilig geschreven brochure is een publieksversie van het door de gemeenteraad vastgestelde vijfjarenprogramma Versterking veiligheid Rotterdam. Tekst: Louis Weltens Eindredactie: Henny Strooij Vormgeving: Grafisch Bureau DUS, Linda Zoon Fotografie: Rick Keus, Joop Reyngoud Oplage: exemplaren Druk: Edauw & Johannissen Datum: december

12 Geen woorden maar daden De tekst van dit boekje over het veiligheidsbeleid in Rotterdam is ook beschikbaar in het Marokkaans, Turks en Engels. U kunt een exemplaar aanvragen bij het secretariaat van het Programmabureau Veilig: tel The text of this booklet on the safety policy in Rotterdam is also available in Turkish, Moroccan and English. You can obtain a copy from the Programma Veilig secretariat, tel: Rotterdam da Güvenlikle ilgili bu kitapçi n metni ngilizce, Türkçe ve Fasça olarak temin edilebilir. Ad geçen kitab, ayn zamanda Programma Veilig sekreterli inden isteyebilirsiniz. Telefon: