Transcriptie

1 DIT IS HET JAARVERSLAG LEERPLICHT. DE LEERPLICHTWET VERPLICHT DE LEERPLICHTAMBTENAREN OM JAARLIJKS VERSLAG UIT TE BRENGEN AAN HET COLLEGE EN DE RAAD OVER DE WERKZAAMHEDEN IN HET AFGELOPEN JAAR. VOOR U LIGT HET JAARVERSLAG LEERPLICHT VAN HET AFGELOPEN SCHOOL- JAAR HIERIN VINDT U NIET ALLEEN CIJFERS OVER HET VERZUIM VAN LEERPLICHTIGE JONGE- REN IN DE GEMEENTE WATERLAND, HET MAAKT OOK DUIDELIJK WELKE STAPPEN ZIJN GEZET IN DE AAN- PAK VAN VERZUIM EN DE ONTWIKKELINGEN IN HET KADER VAN DE LEERPLICHT. LEERPLICHT GEMEENTE WATERLAND In de gemeente Waterland wordt de handhaving van de Leerplichtwet 1969 uitgevoerd door de afdeling Zorg en Welzijn waar twee leerplichtambtenaren in deeltijd werkzaam zijn. Zij zijn tevens beëdigd Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BOA) voor het domein Onderwijs. De doelstelling van de Leerplichtwet (LPW) is dat jongeren van 5 tot en met 16 jaar ingeschreven staan bij een onderwijsinstelling en ook daadwerkelijk onderwijs volgen. De Kwalificatieplicht is per 1 augustus 2007 ingevoerd. Doel van de Kwalificatieplicht is dat jongeren tot hun 18e verjaardag, na hun volledige leerplicht, verplicht zijn onderwijs te volgen met als doel het behalen van een startkwalificatie (HAVO/VWO c.q. MBO-2 diploma). Te laat komen valt ook onder ongeoorloofd verzuim. Dit ongeoorloofde verzuim wordt onderscheiden in: absoluut verzuim en relatief verzuim. Er is sprake van absoluut verzuim wanneer blijkt dat een leerling: wel staat ingeschreven in de gemeentelijke basisregistratie, niet staat ingeschreven bij een school of instelling en een grond voor vrijstelling van inschrijving bij een school ontbreekt. Er is sprake van relatief verzuim als een leerling wel op een school is ingeschreven maar gedurende een bepaalde tijd de lessen verzuimt. Relatief verzuim wordt onderverdeeld in: signaal verzuim: als het verzuim gedurende 16 uur per vier weken of 3 dagen aaneengesloten plaats vindt; preventief verzuim: als een leerling regelmatig minder dan 16 uur per vier weken verzuimt; luxe verzuim: verzuim wegens (extra) vakantie zonder toestemming van de schoolleiding. De werkzaamheden van de leerplichtambtenaar omvatten vele handelingen rondom verzuim: voorkomen (preventie; bv. voorlichten en informatie verstrekken), handhaven, adviseren, registreren en bemiddelen. Bij de aanpak van verzuim is het samenwerken met ketenpartners zoals school, hulpverleners en justitiële instanties van wezenlijk belang. In de Leerplichtwet wordt onderscheid gemaakt tussen ongeoorloofd en geoorloofd verzuim. Onder ongeoorloofd schoolverzuim wordt verstaan: het volgens de LPW door een leerplichtige zonder gegronde reden of zonder geldige vrijstelling afwezig zijn van school. 1

2 ADMINISTRATIE; IEDERE LEERLING IN BEELD De Nederlandse overheid heeft in de Key2jongerenmonitor zorgt ervoor dat Leerplichtwet 1969 (LPW) vastgelegd jongeren eenvoudig geregistreerd en dat ieder kind naar school moet. De gevolgd kunnen worden. gemeente heeft de wettelijke taak om te controleren of kinderen ook echt De wijzigingen die de Dienst Uitvoering naar school komen. Onderwijs (DUO) heeft doorgevoerd in Een goede administratie draagt bij aan het kader van het Digitaal Loket Verzuim, het inzicht in de schoolgegevens van alle de gegevenslevering van de in- en uitschrijvingen van jongeren in BRON (Ba- leer- en kwalificatieplichtige leerlingen. De gemeente Waterland gebruikt hiervoor de onderwijsapplicatie vering in het kader van het voortijdig sisregister Onderwijs) en de gegevensle- Key2jongerenmonitor. schoolverlaten (VSV) zijn in de applicatie Key2Jongerenmonitor verwerkt. In het schooljaar telt de gemeente Waterland in totaal 2579 leeren kwalificatieplichtige leerlingen. In het schooljaar telt de gemeente Waterland in totaal leeren kwalificatieplichtige leerlingen. Een lichte toename ten opzicht van het vorige schooljaar. Schooljaar Leerplicht Kwalificatieplicht Totaal 5-16 jarigen 16 en 17 jarigen JONGEREN MET LEERPLICHTCONTACTEN 3,4% van de leer- en kwalificatieplichtige jongeren is gemeld bij leerplicht vanwege ongeoorloofd schoolverzuim. 88 Aantal leer- en kwalificatieplichtigen Aantal verzuimmeldingen

3 SCHOOLVERZUIM Scholen zijn wettelijk verantwoordelijk voor het melden van alle soorten schoolverzuim bij de leerplichtambtenaar van de gemeente waarin de betreffende leerling woont. Dit schooljaar is het aantal verzuimmeldingen licht gedaald. Scholen hebben hun verzuimbeleid aangescherpt waardoor verzuim sneller wordt gesignaleerd en binnen de school wordt opgepakt. De leerplichtambtenaar beschikt over een aantal instrumenten om het verzuim te stoppen. Bij een eerste melding van verzuim wordt bij school de reden van de melding opgevraagd met daarbij een actuele verzuimstaat. Vaak volgt daarop een gesprek met de jongere en ouder(s). Het doel van dit gesprek is om te achterhalen wat de aanleiding voor het verzuim is en de jongere en ouders te laten inzien wat de consequenties van verzuim zijn. Ter bevestiging van wat besproken is, volgt een waarschuwingsbrief. Bij een enkeling wordt bij weinig verzuim eerst een waarschuwingsbrief verstuurd en pas bij een vervolgmelding een gesprek aangegaan. Wanneer een jongere na een waarschuwing opnieuw verzuimt, krijgt deze een verwijzing naar HALT. Er mag dan geen sprake zijn van zorg rondom de jongere. HALT is de organisatie waarin gemeenten, politie en justitie samenwerken om jeugdcriminaliteit te voorkomen. Jongeren voor wie een proces-verbaal een te zwaar middel is, kunnen een HALT-afdoening krijgen. Ze krijgen dan feitelijk straf voor het verzuim. De straf bestaat deels uit het maken van een werkstuk over spijbelen en de consequenties daarvan en deels uit het uitvoeren van een taakstraf. Bij zorg rondom de ontwikkeling van de jongere wordt met ketenpartners gekeken naar de achterliggende problematiek en gezocht naar een passende oplossing zodat de jongere weer naar school kan. Wanneer leerlingen ondanks eerdere waarschuwingen of een HALT-afdoening blijven verzuimen, volgt een procesverbaal. Dit houdt in dat het Openbaar Ministerie beslist over de afdoening van het verzuim. Vaak volgt een afdoening met een taakstraf, maar het kan er ook toe leiden dat ouders en/of de jongere een maatregel hulp en steun krijgen opgelegd. Dat betekent dat Jeugdbescherming Regio Amsterdam, voorheen Bureau Jeugdzorg, de jongere en ouders gaat begeleiden. Bij luxe verzuim, wanneer ouders hun kind (vroegtijdig) buiten de reguliere vakantieperiode meenemen voor een vakantie zonder dat daar toestemming voor is, volgt een proces-verbaal. Ouders kunnen voor luxe verzuim een geldboete krijgen. Door de controles luxe verzuim op de laatste schooldag voor de schoolvakanties die nog steeds gehouden worden, is het aantal aanvragen voor verlof en het aantal meldingen van luxe verzuim afgenomen. Het aantal processen-verbaal dat dit schooljaar is opgemaakt tegen ouders vanwege luxe verzuim is licht gestegen ten opzichte van vorig schooljaar. Kaarten die gebruikt worden bij huisbezoeken in het kader van luxe-verzuim. 3

4 SOORT VERZUIMMELDING 2% 13% Luxe verzuim Relatief verzuim Absoluut verzuim 85% VERZUIMMELDING PER ONDERWIJSSOORT 17% 40% Primair onderwijs Voortgezet Onderwijs MBO 43% AFDOENING LEERPLICHTMELDINGEN 9% 2% Schriftelijke waarschuwing na gesprek Mondelinge waarschuwing na gesprek 24% 44% Bemiddeling naar andere school Doorverwijzing naar hulpverlening 5% 7% 9% Aantekening in leerplichtadministratie Processen-verbaal Haltverwijzing 4

5 TOTAALOVERZICHT Schooljaar Interventie Leerplicht RMC/VSV Eindtotaal Bemiddeling andere school 6-6 Halt-verwijzing 2-2 Hulpverlening inschakelen 4-4 Mondelinge waarschuwing 8-8 Proces verbaal 8-8 Registratie / aantekening leerplichtadministratie Schriftelijke waarschuwing Verlenen vrijstelling of verlofaanvraag Eindtotaal VRIJSTELLINGEN Ouders/verzorgers zijn verplicht om hun kinderen als leerling van een school in te schrijven en ervoor te zorgen dat deze school na inschrijving geregeld wordt bezocht. Sommige personen kunnen worden vrijgesteld van de verplichting om te zorgen dat een jongere als leerling van een school staat ingeschreven. VRIJSTELLING Ouders komen in aanmerking voor een vrijstelling van de inschrijvingsplicht als hun zoon of dochter vanwege lichamelijke of psychische gronden niet in staat is om onderwijs te volgen, of wanneer zij als ouders overwegende bedenkingen hebben tegen de richting van het onderwijs. Ook wanneer hun zoon of dochter als leerling van een school in het buitenland staat ingeschreven en deze school geregeld bezoekt, komen ouders in aanmerking voor een vrijstelling van de Dat wil zeggen dat de jongere toestemming krijgt om tijdelijk te werken in plaats inschrijvingsplicht. van onderwijs te volgen totdat de jongere start met zijn nieuwe opleiding. Een vrijstelling van de inschrijvingsplicht bij kwalificatieplichtige jongeren kan voor Meestal is dit voor een korte periode, een bepaalde periode worden afgegeven als een jongere aantoont dat hij/zij ten per schooljaar kent. omdat het MBO meerdere startmomen- op een andere wijze voldoende onderwijs geniet. Het gaat hierbij meestal om VERLOF jongeren die vastlopen in het reguliere Verlofaanvragen tot en met 10 schooldagen worden beoordeeld door de direc- onderwijs of jongeren die een verkeerde opleidingskeuze hebben gemaakt in het teur van de school. Verlofaanvragen MBO. Voor deze jongeren wordt gezocht vanaf 11 schooldagen of langer worden naar een andere oplossing gedurende beoordeeld door de leerplichtambtenaar. het schooljaar, bijvoorbeeld een stage of Binnen de gemeente Waterland hebben leer-/werkplek. de ouders van 12 jongeren een vrijstelling. GEDOOGBESCHIKKING Voor jongeren die een verkeerde opleidingskeuze hebben gemaakt in het MBO en die niet meer gemotiveerd zijn om hun huidige opleiding af te maken, kan beroep gedaan worden op een gedoogbeschikking. 5

6 VRIJSTELLINGEN EN VERLOFAANVRAGEN 33% 43% Gedoogbeschikking Verlof >10 s chooldagen Lichamelijk of ps ychis che gronden Bedenkingen tegen de richting van het onderwijs 8% 8% 8% Onderwijs in het buitenland PREVENTIEF VERZUIM De leerplichtambtenaar houdt 5 tot 6 keer per schooljaar een preventief verzuimspreekuur op het Bernard Nieuwentijt College in Monnickendam. Dit spreekuur is bedoeld voor beginnend verzuim en/of te laat komen bij leerlingen in de leerplichtige en kwalificatieplichtige leeftijd. Door de spreekuren kan de leerplichtambtenaar op een snelle en adequate manier inspelen op het verzuim. Leerlingen worden door de school aangemeld voor het spreekuur waarna de leerplichtambtenaar met de jongere in gesprek gaat. Tijdens een gesprek met de jongere probeert de leerplichtambtenaar boven tafel te krijgen waarom er sprake is van verzuim. Soms is er sprake van achterliggende problematiek, zo nodig wordt dit in kaart gebracht. Vervolgens worden afspraken gemaakt met de jongere. Doel hiervan is om te zorgen dat de jongere niet meer verzuimt, en het beter gaat met de jongere op school en deze uiteindelijk een diploma en daarmee een starkwalificatie behaalt. De jongere en de ouders krijgen een waarschuwingsbrief toegestuurd en de leerplichtambtenaar van de betreffende gemeente wordt van het verzuimgesprek op de hoogte gesteld. Door de persoonlijke aanpak van het spreekuur ontstaan korte lijnen tussen leerplicht, de school en de jongere en ouders. De jongere wordt op zijn of haar eigen verantwoordelijkheid aangesproken, en dat heeft effect. Door directe aandacht bij beginnend verzuim en duidelijke afspraken met de jongere worden structureel verzuim en mogelijke juridische consequenties voorkomen. Het Bernard Nieuwentijt College heeft 278 leerlingen. In het schooljaar heeft de leerplichtambtenaar met 14 leerlingen een preventief verzuimgesprek gevoerd. In het schooljaar worden de preventieve verzuimgesprekken voortgezet. 6

7 PREVENTIEVE GESPREKKEN PER LEERJAAR 7% 21% 7% Leerjaar 1 Leerjaar 2 Leerjaar 3 Leerjaar 4 65% SAMENWERKING De leerplichtambtenaren werken samen met verschillende partijen. Deze samenwerking is hard nodig om het verzuim en/of onderliggende problematiek van de leerlingen aan te pakken. ZAT De leerplichtambtenaren nemen binnen de gemeente Waterland deel aan het Zorg- en Advies Team (ZAT) van het Bernard Nieuwentijt College (BNC). In het schooljaar is het ZAT van het BNC 5 keer bij elkaar gekomen. In het ZAT werken scholen samen met professionals om leerlingen met problemen snel en adequaat te helpen. Aan het ZAT namen de zorgcoördinator, schoolarts (GGD Zaanstreek- Waterland), en Schoolmaatschappelijk werk deel. KERNTEAM De leerplichtambtenaren maakten in het schooljaar ook deel uit van het kernteam jeugd en gezin van de gemeente Waterland. Het kernteam jeugd en gezin vormt de spil van de jeugdhulp in Waterland en bestaat uit professionals (SMD, MEE, JBRA, Spirit, SMW, praktijkondersteuner GGZ) die qua expertise het hele jeugdhulpveld bestrijken. Het kernteam komt iedere week bij elkaar. In deze overleggen wordt casuïstiek besproken waarbij extra ondersteuning bij de opvoeding of andere ondersteuning in het gezin nodig is voor een goede ontwikkeling van de betrokken jongeren. JONGERENWERKER De leerplichtambtenaren hebben daarnaast ook goed contact met de Jongerenwerker. De Jongerenwerker kan een jongere op een positieve en creatieve wijze coachen en in contact brengen met de mogelijkheden en oplossingen in de buurt. OM OVERLEG De leerplichtambtenaren nemen drie keer per jaar deel aan het OM overleg in Haarlem. Tijdens dit overleg worden casussen, nieuwe werkwijzen en nieuwe wet en regelgeving rondom het opmaken van een Proces Verbaal besproken. THUISZITTERSOVERLEG De leerplichtambtenaren nemen ook deel aan het thuiszittersoverleg. Bij dit overleg komen de directeur van het samenwerkingsverband en de leerplichtambtenaren uit de regio bijeen om de actuele casussen rondom thuiszitters te bespreken. Buiten het thuiszittersoverleg om heeft leerplicht ook contact met de medewerkers van het VO Waterlandloket op het moment dat een leerling nog niet geplaatst is op een passende school. INTEGRIP Vanaf de zomer van 2015 wordt er in de regio gewerkt met het systeem Integrip. Intergrip gaat de overstap tussen VO-VO-, VO-MBO, MBO-MBO en onderwijs(vo+mbo)- gemeenten monitoren en ondersteunen. Het systeem maakt het mogelijk om precies te zien welke leerlingen zich al hebben aangemeld, welke leerlingen voorlopig en definitief geplaatst 7

8 zijn en welke leerlingen nog geen actie uit een landelijke database. Aangesloten deze inschrijfgegevens aan, welke zichtbaar worden in het hebben ondernomen. Intergrip werkt van- VO en MBO instellingen leveren periodiek systeem. VOORTIJDIG SCHOOLVERLATEN VSV-ers IN WATERLAND Landelijk percentage Percentage Waterland 0 VO MBO RMC Een voortijdig schoolverlater (VSV er) is een leerling van 12 tot 23 jaar die zonder startkwalificatie in een bepaald schooljaar het onderwijs verlaat. Uit bovenstaande tabel blijkt dat het aantal VSVers in Waterland onder het landelijke gemiddelde zit. In het schooljaar heeft de gemeente Waterland 81 RMC verzuimmeldingen ontvangen. Wanneer een jongere dreigt uit te vallen of niet meer naar school komt dan meldt de leerplichtambtenaar dit bij het Regionale Meld en Coordinatiepunt (RMC) in Purmerend. Dit zijn verzuimmeldingen van jongeren die niet meer leerplichtig zijn en die niet in het bezit zijn van een startkwalificatie. Deze jongeren worden door de gemeente gevolgd tot 23 jaar of tot zij een startkwalificatie behalen. Waterlandse VSV leerlingen 18+ worden door de leerplichtambtenaren ook aangemeld bij het RMC. Het RMC zoekt contact met de VSV ers door middel van het versturen van brieven en/of door een huisbezoek af te leggen. Het RMC kan helpen/begeleiden bij het zoeken van een nieuwe opleiding of combinatie tussen werken en leren. Wanneer een leerling van 18+ dreigt uit te vallen op een school wordt de leerling ook aangemeld bij het RMC. Het RMC geeft altijd een terugkoppeling aan de leerplichtambtenaren van de gemeente Waterland. Leerlingen van 18+ met verzuim ontvangen in overleg met de school een waarschuwingsbrief RMC waarin de wet en regelgeving omtrent de kwalificatieplicht wordt toegelicht. In het schooljaar 2014/2015 hebben 14 jongeren een RMC waarschuwingsbrief ontvangen. JONGERENLOKET Bij het Jongerenloket in Purmerend kunnen leerlingen zonder startkwalificatie uit de gemeente Waterland terecht met vragen of advies over een nieuwe opleiding en/of leer-werktraject. REINTEGRATIE De leerplichtambtenaren van de gemeente Waterland voeren in een combinatiefunctie ook de re-integratie van de uitkeringsgerechtigde vanuit de Participatiewet uit. Hierdoor komen/blijven de leerplichtambtenaren soms in contact met voortijdige schoolverlaters met een uitkering vanuit de Participatiewet. Wij helpen deze leerlingen bij het zoeken van een baan of bieden ondersteuning bij de zoektocht naar een nieuwe passende opleiding. Deze leerlingen kunnen ook aangemeld worden bij het Jongerenloket. 8

9 VSV In het schooljaar had de gemeente Waterland 23 voortijdig schoolverlaters (VSV ers), jongeren die zonder startkwalificatie het onderwijs hebben verlaten. 9 jongeren hebben in het schooljaar daarop, , het onderwijs weer opgepakt en zijn schoolgaand om alsnog een startkwalificatie te behalen. 4 jongeren hebben in het schooljaar alsnog hun startkwalificatie behaald door hun opleiding te hervatten. Van de resterende 10 VSV ers zijn 7 jongeren belandt op de arbeidsmarkt zonder startkwalificatie. 3 jongeren zijn verhuisd buiten de regio. Status VSV'ers 44% 39% Schoolgaand Startkwalificatie behaald VSV 17% INTERVIEW Schoolmaatschappelijk werker Nienke Worrell Kun je iets vertellen over je functie? Als Schoolmaatschappelijk werker ben ik verbonden met alle elf Primair Onderwijs scholen uit de gemeente Waterland. Op de scholen houd ik vijf keer in het schooljaar een inloopochtend. Ouder(s)/verzorger(s) en leerkrachten kunnen dan vragen stellen over hun kind/leerling of waar ze tegen aanlopen in de opvoeding thuis of in de klas. Daarnaast zit ik in het Ondersteuningsteam op de school waar leerlingen worden besproken die opvallen in de klas met hun gedrag of tijdens hun leerweg. In het Ondersteuningsteam wordt besproken welke hulp de leerling nodig worden gezinnen besproken die hulp heeft om weer verder te kunnen met zijn vragen van de gemeente. Als er kinderen betrokken zijn, kan de School- ontwikkeling. Soms kan het voorkomen dat een leerling het even lastig heeft en maatschappelijk werker het kind begeleiden of in de gaten houden hoe het dan bied ik als Schoolmaatschappelijk werker individuele hulp aan. Op deze verder gaat met de ontwikkeling van een manier kan het kind weer verder op kind. Ook kan de Schoolmaatschappelijk school of met zijn dagelijkse routine in werk trainingen aanbieden aan kinderen de thuissituatie. Het zijn dan tips die om sociaal vaardiger te worden en/of gegeven kunnen worden om weerbaarder te worden, sociale vaardigheden, weerbaarder. lichte psycho-educatie te geven over Voor wie is het schoolmaatschappelijk bijvoorbeeld autisme, AD(H)D, gescheiden ouders, verlies/rouwverwerking, Voor de leerkrachten, ouder(s)/ verzor- werk? enz. ger(s) en kinderen in de leeftijd van vier t/m 12 jaar. In het voortgezet onderwijs Ook zit ik als de Schoolmaatschappelijk is ook schoolmaatschappelijk werk, werker in het kernteam Jeugd en Gezin maar dat doe ik niet. van de gemeente Waterland. Hierin 9

10 Wat is het doel van schoolmaatschappelijk werk? Om vroegtijdig kleine zorgen aan te pakken, zodat het geen grote zorgen worden. Soms kan een luisterend oor al voldoende zijn voor een ouder/verzorger of kind om verder te kunnen in de opvoeding. Maar er kan ook als de zorgen al groter zijn, sneller doorverwezen worden naar gespecialiseerde hulp. In deze zoektocht kan de Schoolmaatschappelijk werker de ouder(s) /verzorger(s) en het kind ondersteunen en informeren over de opties die ouder(s)/verzorger(s) en het kind hebben. Op welke wijze komt een aanmelding tot stand bij het schoolmaatschappelijk werk? De aanmeldingen kunnen via de scholen komen, maar ook via ouder(s) / verzorger(s) die bellen voor een afspraak. Daarnaast komen er ook aanmeldingen vanuit het kernteam Jeugd en Gezin. Tijdens deze overleggen worden gezinnen besproken waarbij de kinderen soms ook even ondersteuning nodig hebben. Met wie werkt het schoolmaatschappelijk werk samen? Een Schoolmaatschappelijk werker werkt samen met zijn kernteam leden vanuit de gemeente. Tevens met de schoolarts, jeugdverpleegkundige, scholen, ouder(s)/verzorger(s) en kinderen. Daarnaast kan het voorkomen dat de Schoolmaatschappelijk werker overleggen heeft met verschillende hulpverleningsorganisaties. Kun je voorbeelden geven van problematieken waarmee je te maken krijgt? Het zijn vooral opvoedvragen over de kinderen van ouder(s)/verzorger(s), vragen van leerkrachten om mee te kijken naar het gedrag van een leerling waar ze zorgen over hebben. Leerkrachten ondersteunen in het begeleiden van een zorgmelding, lichte psycho-educatie te bieden aan kinderen via een werkboek of spelenderwijs. Daarnaast biedt de Schoolmaatschappelijk werker trainingen aan kinderen die sociaalvaardiger en weerbaarder willen/moeten worden. Helaas komen vechtscheidingen ook voor. Hoe lang duurt een traject bij het schoolmaatschappelijk werk? Een training zal negen weken van 1.5 uur in de week duren. Daarnaast zal er na de intake met ouders gekeken worden hoe zwaar de problematieken zijn in het gezin. Als het betekent dat de Schoolmaatschappelijk werker lichte hulp kan bieden aan een gezin, zijn dit ongeveer vijf huisbezoeken. Anders brengt de Schoolmaatschappelijk werker de hulpvraag met toestemming van de ouders in het kernteam-overleg en zal daar bekeken worden wie van de disciplines de hulp zal gaan verzorgen. Met kinderen die individuele hulp nodig hebben thuis of op school zullen dit ongeveer tien contactmomenten zijn. Wanneer bepaal je om door te verwijzen naar een andere instantie? Als blijkt tijdens de intake of tijdens de vijf contactmomenten dat er meer hulp nodig is in een gezin, wordt dit besproken met toestemming van ouders in het kernteam overleg. Van daaruit wordt er besloten wie de hulp verder zal gaan bieden of wie er zal gaan doorverwijzen naar specialistische hulp. Heb je weleens te maken gehad met kinderen die niet meer naar school wilden of durfden? Wat heb je toen gedaan? Omdat ik als Schoolmaatschappelijk werker pas begonnen ben in de gemeente Waterland, heb ik het nog niet meegemaakt dat er kinderen niet meer naar school wilden/durfden. Als dit voorval zou spelen, dan zal ik met ouder(s)/ verzorger(s), kind en de school in gesprek gaan en samen tot een plan van aanpak komen. Het doel zal zijn dat het kind weer met plezier naar school kan gaan. Hoe zie je de toekomst van het schoolmaatschappelijk werk? Ik zie de toekomst van een Schoolmaatschappelijk werker als een goede verbinding tussen school, thuis, jeugdhulpverlening en de gemeente. Door op de plaats te zijn waar lichte problemen/ opvallend heden zichtbaar zijn en dit aan te pakken, zodat er minder zwaardere problemen zullen ontstaan. Voor ouder(s)/verzorger(s) is het fijn dat ze door samen te werken met de Schoolmaatschappelijk werker gelijk antwoorden kunnen krijgen op hun vragen en de steun te ervaren in hun zoektocht. Deze manier van ondersteuning biedt mogelijkheden om gezinnen weer sterker te maken met of zonder verdere hulp van instanties. Ook voor de scholen is de steun van een Schoolmaatschappelijk werker prettig om samen naar een kind te kijken en een plan van aanpak te maken om het kind verder te kunnen helpen in zijn ontwikkeling. 10

11 PASSEND ONDERWIJS De Wet passend onderwijs is van kracht sinds 1 augustus Scholen moeten elk kind een goede onderwijsplek te bieden (zorgplicht). Op de eigen school, eventueel met extra ondersteuning in de klas, op een andere reguliere school in de regio of in het (voortgezet) speciaal onderwijs. De wet schrijft voor dat elke school een ondersteuningsplan maakt dat een beeld geeft van de mogelijkheden en voorzieningen die een school heeft om te voorzien in de verschillende onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van leerlingen. De zorgplicht van het schoolbestuur brengt met zich mee dat voor jongeren die niet terecht kunnen op de school waar zij zich hebben aangemeld, die school wel de verplichting heeft om binnen het samenwerkingsverband een andere school te vinden. Scholen kijken naar wat een leerling wél kan en zij ondersteunen dit het liefst binnen het reguliere onderwijs. Het speciaal onderwijs blijft bestaan voor de kinderen uitwerking van de werkagenda s met die dit echt nodig hebben. De zorgplicht beide directeuren van de Samenwerkingsverbanden primair onderwijs (PO) vervalt als de school waarvoor de ouders gekozen hebben vol is, of als de en voortgezet onderwijs (VO). ouders weigeren het geloofsartikel van de school te onderschrijven. De gemeente Waterland heeft in september 2014 op overeenstemming gericht overleg gevoerd met het bestuur In maart 2014 hebben de zes gemeenten in de regio Waterland op overeenstemming gericht overleg gevoerd met Waterland over het gemeentelijk be- van het Samenwerkingsverband PO de samenwerkingsverbanden voor de leidsplan voor het sociale domein en dan zorg op school over de ondersteuningsplannen van de samenwerkingsverban- de jeugd betreft. Dit overleg heeft geleid met name over het deel dat de zorg voor den. We hebben werkafspraken gemaakt voor de beleidsterreinen waar bijvoorbeeld samen met het Samenwer- tot nieuwe werkafspraken. Wij willen onderwijs en zorg elkaar raken. Dit zijn kingsverband leerkrachten helpen bij het bijvoorbeeld de leerplicht (thuiszitters) vroeg signaleren van andere problemen het leerlingenvervoer, de onderwijshuisvesting en de zorg voor de jeugd. Voor met een opleiding voor de leerkracht dan leerproblemen. Dit kan bijvoorbeeld het voortgezet onderwijs komt hier onder zelf, maar ook door het zorgteam op andere de aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt bij. De afspraken zijn vastgemaatschappelijk werker Plus (zie het school te versterken met een schoollegd in werkagenda s die deel uitmaken interview met onze schoolmaatschappelijk werkster Nienke Worrell). van de ondersteuningsplannen van het onderwijs en de (jeugd)zorgplannen van de gemeenten. Maandelijks bespreken de ambtenaren de voortgang van de THUISZITTERS Ondanks dat het recht op onderwijs is geborgd in de Leerplichtwet zitten jaarlijks vele leerlingen om diverse redenen thuis. Een thuiszitter is een leerplichtige leerling tussen de 5 en de 16 jaar of van 16 of 17 jaar met kwalificatieplicht (dat wil zeggen: de jongere die niet over een startkwalificatie beschikt), die ingeschreven staat op een school of onderwijsinstelling en die zonder geldige reden meer dan vier weken aaneengesloten thuis zit, zonder dat hij/zij ontheffing heeft van de leerplicht of vrijstelling van geregeld schoolbezoek wegens het volgen van ander onderwijs. Een thuiszitter is ook een jongere tussen de 5 en 16 jaar of een jongere van 16 of 17 jaar met kwalificatieplicht die niet staat ingeschreven op een school of onderwijsinstelling (absoluut verzuimers), zonder dat hij/zij ontheffing heeft van de leerplicht respectievelijk vrijstelling van geregeld schoolbezoek wegens het volgen van ander onderwijs. De oorzaken van het probleem van thuiszitten zijn zeer divers. Soms gaat het fout tussen jongeren onderling of speelt de school niet goed in op hun gedragingen. Soms ligt de oorzaak niet zozeer op school maar wordt het probleem daar vooral zichtbaar. Zo kunnen gedragskenmerken, sociaalemotionele en/of (psychische) gezondheidsproblemen de reden zijn dat leer- 11

12 lingen uitvallen. Vaak spelen er tegelijkertijd problemen in de thuissituatie. Wat de oorzaak ook is: thuiszitten is een complex probleem met veel impact op het leven van een jongere en het gezin waarin de jongere opgroeit. In het schooljaar was er sprake van 4 thuiszitters. Alle leerlingen zijn inmiddels geplaatst op een andere passende school. Voor de aanpak van thuiszitters is niet één perfecte oplossing. Wel zijn er diverse acties die de kans op succes vergroten. De samenwerkende jeugdinspecties bundelden praktijkvoorbeelden en tips op een website met een praktische handleiding voor professionals: De jongeren die zijn vrijgesteld van de inschrijvingsplicht van de leerplichtwet hebben een vrijstelling op basis van psychische of lichamelijke ongeschiktheid voor het onderwijs (artikel 5 onder a LPW, ouders/verzorgers die overwegende bedenkingen hebben tegen de richting van het onderwijs op redelijke afstand van de woning (artikel 5 onder b LPW, jongeren die onderwijs volgen in het buitenland (artikel 4 onder c LPW en de jongeren van die op een andere wijze voldoende onderwijs genieten (artikel 15 LPW). Deze laatste twee groepen vallen niet onder de thuiszitters. Er zijn wel ontwikkelingen om het begrip thuiszitters breder te gaan definiëren. 12