Rob Bogers Mijn treinbelevenis deel 5 (Versie 5.0)

Transcriptie

1 1

2 Inhoud 30. Ledverlichting inbouwen in de rijtuigen Inleiding De ledstrips Geleidende koppelingen Verlichting in de Roco Rheingoldset Even tussendoor Het Panoramarijtuig van de Rheingold set Het restauratierijtuig met de bult Verlichting inbouwen in de VT Toch een klein probleempje met een ledstrip

3 30. LEDVERLICHTING INBOUWEN IN DE RIJTUIGEN Inleiding De ledstrips. Alvorens verlichting in te gaan bouwen ben ik eerst op zoek gegaan naar verlichting die speciaal voor dit doel gemaakt worden. Ik heb na lang zoeken de keuze laten vallen op het merk Digirails. Ik heb mijn keuze tevens op de DR10 Gold laten vallen. Deze ledstrips zijn voorzien van potentiometers (2) waarmee de lichtsterkte geregeld kan worden. Afbeelding 30.1 Ledstrips van Digirails. Afbeelding 30.2 De Doppelstock rijtuigen van Hobbytrain. De inbouw geschiedt als eerste in deze rijtuigenset van Hobbytrain, genoemd Doppelstock. 3

4 Afbeelding 30.3 Ledstrip in het rijtuig. Afbeelding 30.4 Ledstrip op maat gezaagd. Heel mooi is ook dat de ledstrips in diverse delen kunnen worden gezaagd, zodat ze indien nodig ook nog in n-spoor rijtuigen kunnen worden geplaatst. Kijk wel goed waar je zaagt want een verkeerde zaagsnede levert een stukje ledstrip op wat zo in bij het oud vuil kan. 4

5 Afbeelding 30.5 Ledstrip in het onderste deel van de Doppelstock. Even iets lijm onder de ledstrip en het zit vast. De bedrading had ik al verzorgd. Op de print zitten mooie aansluitpunten waarop de bedrading vastgesoldeerd kan worden. Afbeelding 30.6 Het resultaat. In een forum las ik een vraag van een forumlid die de volgende vraag stelde: Hoeveel treinen kun je laten rijden zonder dat er een extra booster wordt bijgeplaatst. 5

6 De vraagsteller was in het bezit van een Intellibox en die kan zo n 3 Ampère leveren. Dat betekent dat bij een 5 treinen met ieder 5 rijtuigen de soep wel op is. Tenminste als je de verlichting constant laat branden op de baanspanning, maar is dat wel noodzakelijk. Dit bracht mij op een idee. Als je nu in elk voorste rijtuig van een stam rijtuigen een functiedecoder inbouwt, hoeft bij een stilstaande trein (bijvoorbeeld in het schaduwstation) de verlichting uiteraard niet te branden. Als je dan een voorgeschakelde locomotief hebt met het locadres bijvoorbeeld 3, dan kun je de functiedecoder bijvoorbeeld ook op adres 3 instellen.. Afbeelding 30.7 Functiedecoder in eerste rijtuig. Als dan de loc stilstaat en je bedient de verlichtings-functietoets (f) van de loc, dan is de verlichting in het stammetje rijtuigen ook uit. Dit kun je uiteraard ook Win-Digipet laten doen zodat je in de profielen van de loc ook de rijtuigen ziet (functies) en zo kun je ook geautomatiseerd de functies laten bedienen door het programma. Dat scheelt natuurlijk enorm in de stroomopname bij stilstaande treinen met verlichte rijtuigen. Aangezien de functiedecoder van Esu niet zo erg duur zijn, heb ik daar een aantal van gekocht om dit eens uit te proberen. Nadat de functiedecoder was ingebouwd, kon de pret beginnen, of niet... 6

7 30.2 Geleidende koppelingen. Om in alle rijtuigen op hetzelfde moment de verlichting te laten branden moet er wel een draadverbinding zijn tussen de rijtuigen. Dat betekent wel dat de rijtuigen niet meer uit elkaar genomen kunnen worden, dus dat is niks. De oplossing is dan natuurlijk een spanningvoerende koppeling tussen de rijtuigen. Afbeelding 30.8 Spanningvoerende koppeling van Viessmann. Op naar de modelspoorwinkel om eens te kijken of dat wat is. Een setje kost 11,50 dus dat valt mee. Helaas blijkt bij de montage van de koppeling in de schacht van een rijtuig dat dit niet helemaal past. Ook blijkt bij het koppelen van twee rijtuigen dat dit met nogal wat kracht moet geschieden en daar ben ik ook niet blij mee. Helaas blijkt ook dat de verbindingen in de koppeling over elkaar heen schieten met als resultaat dat geen spanning wordt doorgegeven. Misschien exemplarisch dus even proberen met een tweede setje. Helaas blijkt ook hier dat het niet helemaal snor zit. Wat nu. 7

8 Gelukkig biedt het forum uitkomst. Er zijn meerdere fabrikanten die dit soort koppelingen in hun assortiment hebben. De meeste forumleden zijn nogal gecharmeerd van de koppelingen van Tams (SK-4). Even zoeken op het internet levert al gauw een leverancier op. Gelijk een setje van 10 koppelingen besteld en nu maar afwachten tot de bestelling thuis is. Afbeelding 30.9 Spanningvoerende koppeling van Tams. Toen de koppelingetjes bij mij waren aangekomen gelijk weer even proberen. Nou het resultaat is verbluffend. De koppelingen passen heel mooi en koppelen gaat (wel met iets meer kracht) ook goed. Ook de contacteigenschappen zijn geweldig. Als laatste natuurlijk het hele setje voorzien van verlichting. Afbeelding De gehelde Doppelstock set voorzien van verlichting. 8

9 Zoals ik al aangaf, heb ik beschreven hoe ik de eerste ledverlichting heb aangesloten in mijn Doppelstock rijtuigen van de firma Hobbytrain. Op zich ging dat uitstekend maar toen ik het stel op de rails plaatste en ging rijden, ontspoorde het hele spul gelijk. Kan gebeuren, denk ik en plaatste de drie rijtuigen weer op de rails en voerde opnieuw een poging uit om het stelletje aan het rijden te krijgen. Helaas bij de eerste de beste bocht, ging het tweede en het derde rijtuig weer uit de rails. Ook bij een derde poging ging het mis. Goed eerst maar eens uitzoeken waarom. Al snel heb ik de dader gevonden. Wat blijkt, ik heb alle rijtuigen voorzien van de Tams SK4 koppelingen en die konden geen volle uitslag maken naar links en rechts, omdat bij de rijtuigen de trapjes die toegang geven tot de rijtuigen iets te grof zijn uitgevoerd maar ook de sleuf waarin de koppelingen heen en weer gaan in de bocht te klein zijn. Anders gezegd, de koppelingen zijn te breed. Afbeelding Tams SK4 koppelingen. Dat is wel jammer want het waren zulke mooie koppelingen. Hoe los ik dat nu weer op. De keuze is niet zo moeilijk omdat ik verder alleen nog maar Fleischmann Profikoppelingen had. Maar ja daar mee heb ik geen elektrische verbinding mee tussen de rijtuigen. Ooit had ik nog eens bij AnW Tams stekkertjes gekocht, mannetje/vrouwtje maar dan in een miniuitvoering. Afbeelding Tams stekkertjes. Het is wel geen mooi gezicht maar dat moest ik dan maar eens gaan proberen. 9

10 Helaas moeten de wagens weer uit elkaar, de oude koppelingen los solderen en eens kijken hoe ik het een en ander bevestig. Inmiddels is dat ook gereed, zie afbeelding. Het valt niet eens zo erg op. Afbeelding Tams stekkertje (mannetje) gemonteerd. Afbeelding Tams stekkertje (vrouwtje) gemonteerd. Het is wel een gepiel om die stekkertjes in elkaar te krijgen maar als het eenmaal zit, dan hoeft het niet meer los. In het eerste rijtuig heb ik de functiedecoder geplaatst, daarmee kan ik minimaal 4 functies aanroepen maar ik gebruik er voorlopig maar 2. een functie voor de verlichting en een functie voor de sluitverlichting. Op zich zitten de Hobbytrain rijtuigen mooi in elkaar maar helaas is het in elkaar zetten een moeilijker klus. 10

11 De klemmetjes om beide delen weer op elkaar te krijgen passen moeilijker omdat er toch iets van een verhoging waar te nemen is door het doorvoeren van de toch zeer dunne bedrading. Na een paar pogingen blijven de delen (dak en chassis) op elkaar zitten, hopelijk blijft dat zo. Na de montage heb ik het drietal weer op de rails gezet en een proefritje gemaakt. Omdat een draadje achtereen koppeling bleef haken ontspoorde de boel weer maar nadat ik de draadjes iets omhoog had gevoerd bleven de rijtuigen wel op de rails. Het is nu wel leuk om via Win-Digipet te zien dat de rijtuigjes verlicht worden, in het profiel van de trekkende locomotief maar daarover later meer uitleg Verlichting in de Roco Rheingoldset. Een paar weken geleden heb ik via e-bay 25 ledstrips besteld met wielgeleiders en condensatoren voor iets minder dan 100 Euro. Het leek mij wel een leuke onderbreking om deze strips eens uit te proberen. Vorig jaar heb ik van Roco een Rheingoldset met 4 rijtuigen gekocht. Nu ik toch een beetje bezig ben verlichting in rijtuigen te bouwen, leek het mij wel een aardige gelegenheid om dit te doen. Maar natuurlijk steekt er gelijk weer een probleem de kop op, hoe breng ik verlichting aan in het Panoramarijtuig van de set. Er zit immers en volglazen dakgedeelte op en om daar nu een ledverlichtingsset aan te plakken, vind ik zonde. Wat ik mij ook afvraag is hoe hebben ze dat in werkelijkheid uitgevoerd. Ik besluit dit eens te gaan vragen in het Beneluxforum. Daar wordt mij verteld dat er helemaal geen verlichting in het Panoramadeel zit omdat dit weinig zinvol zou zijn, immers in de nachtelijke uren zie je dan niets meer buiten. Dit lijkt mij ook maar dan kun je ook geen versnaperingen meer nemen, want je ziet ze niet meer staan op tafel. Ik besluit de vraag nog eens te stellen in het Win-Digipet forum. Het is weliswaar geen onderwerp wat bij Win-Digipet hoort maar het zijn tenslotte Duitsers en daar reden de rijtuigen ook. Gelukkig komen er al snel een paar reacties. Er zit wel degelijk verlichting in het panoramadeel en wel aan de stijlen van de ramen. Zie afbeeldingen. Afbeelding Rheingold Panoramarijtuig met verlichting 1. Hier dan het echte rijtuig gezien vanaf de buitenzijde. 11

12 Afbeelding Rheingold Panoramarijtuig met verlichting 2. Hier dan het rijtuig gezien vanaf de binnenzijde. Afbeelding Rheingold Panoramarijtuig met verlichting 3. Hier dan het rijtuig gezien vanaf de binnenzijde, zonder passagiers. 12

13 Afbeelding Rheingold Panoramarijtuig (begane grond). Hierboven dan het rijtuig gezien in het bargedeelte onderin het rijtuig. Goed, nu weet ik gelijk hoe ik het zal gaan doen. Heb toch nog even gevraagd of er iemand is die al eens eerder verlichting heeft geplaatst in zo n rijtuig en hoe hij/zij dit heeft uitgevoerd. In afwachting van het antwoord, begin ik dan maar eerst met een ander rijtuig. Afbeelding Mijn eigen Rheingold panoramarijtuig. Gelukkig zijn de Roco rijtuigen makkelijk te demonteren en de ledstrip zit er al snel in. De ledjes branden mooi geel, dat staat wel aardig. Helaas kan ik het nog niet testen op een digitale spanning maar een simpel transformatortje van 16 Volt geeft een aardige indruk. In werkelijkheid is digitale spanning wat hoger, dus de ledjes zullen dan nog iets feller branden. Ze zijn geschikt tot spanningen van 24 Volt, dus maak ik mij voorlopig geen zorgen. Ik begin maar eens met het eerste rijtuig. 13

14 Afbeelding Ledstrip in het dak gelijmd. Helaas moet ik het dak op een paar plaatsen wat bijwerken, omdat daar een paar verstevigingsplaatjes zitten, zodat de leds ook daadwerkelijk doorschijnen naar beneden. Afbeelding Wielslepers geplaatst. De twee slepers zijn ook snel geplaatst onder de wielen, al moet ik de messing slepers weer wat aanpassen omdat Roco weer een eigen systeem van bevestiging heeft voor slepers. Maar goed, het zit vast. Nu nog even de twee draadjes (plus en massa) vastsolderen en ik kan beginnen met de decoder. Dat vastsolderen van de draadjes is ook een karweitje van niets. 14

15 Wel even controleren dat de wielstellen per twee om en om geplaatst zijn, wat betreft de wielisolaties. Tja anders maken ze straks kortsluiting en daar hebben we niets aan. Gelukkig zitten de slepers niet te strak, de wielen draaien mooi makkelijk rond. Afbeelding Plaatsing van de functiedecoder. Het 8-polige stekkertje kan ik lossolderen want dat heb ik niet nodig. De decoder zet ik vast met dubbelzijdig tape. De rode en zwarte draad van de decoder verleng ik even en maak deze vast aan de wielslepers. Dat is hetzelfde als bij een locdecoder. Het is wel elke keer een gepiel om de overige draden weg te bergen, zodat ze niet in de weg zitten. De decoder barst van de functies, die ik helaas niet allemaal gebruik. Ik wil eigenlijk maar 1 functie gebruiken. Voor verlichting en tegelijkertijd voor het branden van de sluitverlichting. Nu heb ik er ook al aan gedacht om in elk rijtuig een functiedecoder te plaatsen maar dat wordt een duur grapje. Het wordt wel makkelijker omdat je dan geen spanningvoerende koppelingen hoeft te gebruiken. Omdat ik nog een aantal ongebruikte Tams koppelingen heb liggen, wil ik toch eens proberen om deze onder deze rijtuigen te plaatsen. Nadat ik twee koppelingen heb geplaatst moet ik eerst maar eens testen of twee rijtuigen goed door bochten komen. Ik wil niet voor een tweede keer meemaken dat ze ontsporen in en bocht door de breedte van zo n ding. 15

16 Afbeelding Tams SK4 koppelingen onder een Rheingold rijtuig. Als nel blijkt dat deze Roco set wel met deze koppelingen kan worden uitgerust. Ze blijven mooi op de rails staan. Zo nu eerst maar weer eens uitzoeken welke draden van de koppeling contact maken bij gekoppelde koppelingen. Wel zo aardig als dezelfde draden contact maken, anders brandt er in het andere rijtuig nooit verlichting. Nadat ik de draden met de multimeter heb doorgemeten, besluit ik de juiste draden te kenmerken met een stukje tape, dan weet ik zeker dat de spanning door de koppelingen doorgevoerd wordt. Ook moet ik nog even een paar rode ledjes in mijn assortiment zoeken die als sluitverlichting kunnen dienen. Ik besluit deze op een printplaatje te bevestigen om het rijtuig zo min mogelijk te beschadigen. Aan beide zijden van het rijtuig zitten rode glaasjes maar helaas geen bevestigingsplaats voor de ledjes vandaar de printplaatjes. Hopelijk passen ze ook met de kap er op. Na een middag van prutsen zitten de draden op de juiste plaats onder de vloer en ze zijn verbonden met de koppelingen en decoder. Afbeelding Plaats van de sluitlichten. 16

17 Op deze afbeelding kun je mooi zien hoe de sluitlichten zijn uitgevoerd. Nu zitten er weliswaar aan beide zijden sluitlichten maar ik rijd toch maar 1 richting op en besluit maar aan 1 kant de sluitverlichting te laten werken. Nu zou ik ze ook op een andere functie kunnen laten werken maar dan krijg ik nog meer draad over de bodem van het chassis en daar is gewoon geen ruimte voor. Misschien besluit ik ook nog wel om daarvoor passende ledjes direct op de glaasjes te lijmen maar dat moet ik nog even bekijken. Afbeelding Sluitledjes aangebracht op een printplaatje met weerstand Even tussendoor. Ineens viel mij iets op, nu het rijtuig gedemonteerd op tafel ligt, zit ik te kijken naar al die lege stoelen en banken. Daar horen toch poppetjes te zitten? Maar weer eens kijken of er op ebay iemand is die zoiets aanbied. Nu heb ik al een enorme verzameling poppetjes van Preiser maar daar zitten maar een paar zittende figuurtjes bij. Afbeelding Minimensjes in het rijtuig. 17

18 Op het Beneluxforum verteld iemand naar aanleiding van een vraag van mij betreffende de zittende figuurtjes dat er juist op e-bay iemand is die het aanbiedt. Dus snel naar e-bay en maar eens op zoek. Snel heb ik de verkoper gevonden en ik zie dat hij partijtjes van 100 stuks aanbiedt. Ik zie ook dat hij nog 2 setjes van 100 poppetjes aanbied en doe daar gelijk ook een bod op. 300 in totaal dus. Gelukkig ben ik na een dagje wachten de trotse eigenaar van 300 poppetjes. Afbeelding Minimensjes in het rijtuig. Het viel mij wel eens op bij collegae, dat ze weliswaar verlichte rijtuigen hebben maar dat er geen reizigers in de rijtuigen zitten en dat is wel raar, allemaal lege rijtuigen. Dus daar ga ik wel wat aan doen. Afbeelding Het verlichte rijtuig. 18

19 Het Panoramarijtuig van de Rheingold set. Natuurlijk moet in het panoramarijtuig ook verlichting komen. Ik had al eerder beschreven dat ik vanuit het Win-Digipet forum wat ideeën heb aangeboden om de verlichting in dit specifieke rijtuig te plaatsen. Nou eerst het rijtuig maar eens uit elkaar. Dat is zo gedaan. De bodem er af en alvast bedrading tussen de SK4 koppelingen leggen. Dat vergt wel wat werk omdat ik ervoor moet zorgen dat de bedrading niet in het koppelingsmechanisme gaat zitten, dan wil het rijtuig de bocht niet om. Ook moet ervoor gezorgd worden dat de bedrading de bodem niet omhoog drukt, anders krijg ik de kap er niet meer goed op. Afbeelding Bedrading aan de kopse kant. Afbeelding De ledstrip in het eerste klas deel. 19

20 Na een uurtje prutsen zit de bedrading in de bodem van de wagen en kan ik met de ledstrips en de sluitverlichting beginnen. De ledstrips zitten met dubbelzijdig tape vast. De sluitledjes moeten nog voorzien worden van een voorschakelweerstand, anders blaas ik de leds op. Hier gebruik ik 820 Ω en dat blijkt na een test voldoende. Afbeelding Ledstrip in de bodem van het panoramadeel. Naar aanleiding van het aangeboden idee, boor ik vier gaatjes in de bodem van het panoramadeel, daar kunnen de ledjes straks mooi in. Afbeelding Vanaf de onderzijde gezien. 20

21 Ik heb de strip eerst van bedrading voorzien, dit moet wel anders is de ledstrip onderbroken en dan brandt dit deel niet. Afbeelding De eerste gasten in de bar. In de tijd dat de lijmt droogt, kan ik alvast de passagiers in het rijtuig plaatsen. Afbeelding De gasten in het panoramadeel. Ook het panoramadeel is inmiddels droog en daar kunnen de passagiers ook plaatsnemen. 21

22 Afbeelding De gasten in de eerste klas. Om de bedrading aan elkaar te zetten, heb ik besloten na een aantal mislukte soldeerpogingen aan de draadjes de draden aan elkaar te koppelen met speciale stekkertjes, die ik ook al eerder heb gebruikt, dan hoef ik niet steeds wanneer het dak los moet, alles los te solderen. Afbeelding De stekkertjes van- en naar het panoramadeel. Nadat alles gesoldeerd is moeten we de proef op de som maar eens nemen. 22

23 Afbeelding In het donker. Afbeelding Met omgevingslicht. 23

24 Afbeelding Gezien vanaf de zijkant. Afbeelding Sluitlichten. Het was niet echt makkelijk om alles naar de zin te krijgen. Ik ben toch een paar dagen bezig geweest om het te krijgen, zoals ik wil. Dan schiet er weer een draadje los, dan past de kap weer niet goed, dan zit de weerstand van de sluitledjes weer in de weg enz.. Maar het resultaat is om te smullen. Inmiddels heb ik nog 400 zittende figuurtjes gekocht want alleen in deze set zitten er nu al bijna

25 30.4 Het restauratierijtuig met de bult. Nadat het panoramarijtuig op de baan stond, heb ik het vierde rijtuig maar eens uit de doos gehaald. Het betreft het restauratierijtuig met de keukens, waarvan een is ondergebracht in het dak, de bult. Toen ik het dak demonteerde schrok ik wel even. Wat blijkt, het rijtuig is zodanig ingedeeld dat ik een verlichtingsstrip moet delen en in drie gedeelten moet onderbrengen in het rijtuig. Dat is even van latere zorg. Eerst de bedrading vanaf de koppelingen maar eens doorvoeren, zodat ik daar de ledstrips op kan aansluiten. Ik heb al een klein beetje ervaring opgebouwd met de andere rijtuigen, dus dat mag geen probleem meer vormen. Afbeelding Draadverbindingen. Op de afbeelding zie je dat ik de koppelingsdraden heb doorgevoerd naar de bodem van het rijtuig. Ook heb ik de draden voorzien van een stukje krimpkous, om te voorkomen dat de overgebleven stukken (die dienen om de koppelingen de benodigde uitslag te laten makn) bij elkaar blijven en nergens achter kunnen blijven haken. 25

26 Afbeelding Draadverbindingen. Als ik dan hetrijtuig omdraai, dan zie je hoe de bedrading naar boven is doorgestoken. Afbeelding Draadverbindingen. Hier zie je dan hoe de bedrading is doorgevoerd, hier boven komt dan de bodem. 26

27 Het is steeds weer een uitdaging om de bedrading zo te leggen, dat de bodem mooi in de uitsparingen past. Afbeelding Draadverbindingen door de bodem. Het is weer gelukt om de bodem van het rijtuig in de uitsparingen te klikken. 27

28 30.5 Verlichting inbouwen in de VT11.5. Een tijdje terug had ik bij Etecmo een verlichtingssetje besteld voor de VT11.5. Deze set is door hen zelf ontwikkeld en ziet er enorm mooi uit. De ledjes zijn precies daar geplaatst waar er verlichting gewenst is en dat is bij standaard setjes meestal niet het geval. Bij de setjes (7 stuks) is ook een hele duidelijke beschrijving bijgevoegd. Nadat ik al maanden reed met de VT11.5 werd het wel eens tijd om de verlichtingsstrips in te bouwen. Afbeelding Beschrijving voor de VT11.5. Voordat ik ook maar iets doe, maar eens de beschrijving lezen. Op zich is het allemaal duidelijk beschreven en ik denk ook niet dat ik problemen ga ondervinden. In ieder geval is het zo dat elk rijtuig zijn eigen verlichtingssetje heeft, dit is afhankelijk van de indeling van het rijtuig. Afbeelding Per rijtuig een versienummer. 28

29 Elke print heeft een versienummer behorende bij het rijtuig. De code van elk rijtuig kun je vinden op de zijkant van het rijtuig. Alvorend de verlichting te plaatsen, moeten eerst de Preiser figuurtjes geplaatst worden anders lijkt het rijtuig nogal leeg. Dit valt juist nu op omdat er verlichting in komt. Afbeelding Preiser figuurtjes in het rijtuig. Afbeelding Preiser figuurtjes in het rijtuig. Laten we maar eens beginnen in de motorwagen. Dit zijn vrij kleine printjes en deze kan ik zo aansluiten op de extra functieuitgang van de locdecoder. Als ik dan dezelfde functie gebruik als voor de frontverlichting van de wagen scheelt dat ook weer. 29

30 Toch een klein probleempje met een ledstrip. Toen kwam het eerste probleem. Wat blijkt, een van de printjes heeft een foutje, als ik de print aansluit zoals beschreven werkt de verlichting niet meer vanaf die bepaalde print. Wat ik ook doe of probeer, ik krijg het niet werkend. Ik heb daarom even contact opgenomen met de maker van de printjes en de printen heb ik op verzoek terug gestuurd. Heb ik dat nu weer want naar nu blijkt heb ik weer een uniek geval en waarschijnlijk heb ik juist een print uit een pre-productie stadium gekregen want op de print was een foutje geslopen en twee aansluitingen waren omgedraaid. Nadat de printen zijn nagekeken op verdere storingen, heb ik de set weer retour gekregen met een begeleidend schrijven, dat het probleem oploste en dat was ook zo. Het werkte nu wel perfect en nadat alle aansluitingen permanent zijn aangesloten via dubbelpolige stekkertjes, zie afbeelding. Afbeelding Elektrische koppelingen. Soms moet vanwege het plaatsen van een printje nog wel even een stukje uit de bak worden geslepen of met een fijn vijltje worden verwijderd en natuurlijk moet de stroomvoorziening aan de wielen worden bevestigd. 30

31 Afbeelding Bedrading in motorwagen. Op deze afbeelding zie je hoe de bedrading in de motorwagen verstopt is, je wilt immers niet dat de draadjes voor de ramen langs lopen. Afbeelding Printje voor het motorrijtuig. Speciaal voor de motorwagen en het stuurstandrijtuig zijn printjes gemaakt die de aan de kant gelegen compartimenten van licht voorzien. Let hierbij op de plaatsing van de ledjes. 31

32 Afbeelding Aansluitingen op het dak. Op een van de wagens heb ik een extra functiedecoder bevestigd om de functieaansluitingen en dus de locdecoder een beetje te ontlasten, er moeten immers 7 rijtuigen worden aangesloten. Afbeelding Het rijtuig in het donker. 32

33 Afbeelding Test van de functiedecoder op de Esu locprogrammer. Als alle printen geplaatst zijn kan een functienummer worden toegewezen. Je kunt hiervoor hetzelfde nummer nemen als het locadres maar dat hoeft natuurlijk niet. Schakel het wel zo dat de verlichting onafhankelihk worden geschakeld. Verder kan ik alleen nog maar zeggen de de bijgeleverde beschrijving met duidelijke afbeeldingen niets aan het toeval overlaat. Het is duidelijk omschreven hoe je per rijtuig te werk moet gaan en bedenk wel, elk rijtuig heeft z n eigen ledstrip. 33