Uitspraken. over inspraak. Van jeugdzorg naar jeugdhulp

Transcriptie

1 Uitspraken over inspraak Van jeugdzorg naar jeugdhulp Cliëntenraden van: Bijzonder Jeugdwerk Brabant Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant Combinatie Jeugdzorg Juzt Kompaan en De Bocht Oosterpoort In samenwerking met Zorgbelang Brabant 1

2 Uitspraken over inspraak Van jeugdzorg naar jeugdhulp

3 Colofon Voorwoord Copyright: Zorgbelang Brabant Zorgbelang Brabant Ringbaan-Zuid PN Tilburg Samengesteld op basis van uitspraken door kinderen, jongeren, (groot)ouders, pleegouders en/of hun verzorgers over jeugdzorg. Uitspraken zijn gedaan tijdens vier regionale bijeenkomsten in Noord- Brabant in Beste betrokkene, Er gaat snel veel veranderen in de jeugdzorg. De verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg zal binnen enkele jaren overgedragen worden van provincie naar gemeenten. Gemeenten deden voor onze jeugd natuurlijk al het jongerenwerk. Maar nu komt daar de zorgverlening bij: een heel omvangrijke én zeer Fantastisch vind ik het daarom dat met inzet van Zorgbelang en cliëntenraden dit mooie stripboek tot stand gekomen is. Jeugdigen komen aan het woord en geven krachtige adviezen waar wij iets mee moeten. belangrijke taak. Dit stripboek kan daardoor een bron van inspiratie zijn voor iedereen die bij de transitie betrokken is. Afdeling jeugd: Vertrouwenspersonen: Op dit moment bereiden overheden en instellingen zich voor op deze overdracht. Van alles wordt daarbij bekeken. En knappe koppen bedenken hoe gemeenten de jeugdzorgtaken het beste kunnen gaan En laat het stripboek een basis zijn voor het gesprek met de jeugdigen zelf, dat ook na de transitie, blijvend gevoerd zal moeten worden! twittter.com/vpbrabant uitvoeren. Jasper Ragetlie, facebook.com/vertrouwenspersonen Adviseurs: Maar hoe denkt de jeugd er zelf over? Wat gaat goed, wat kan beter? Wat kunnen de jeugdigen ons leren? Erg belangrijk is het om vooral ook met de jeugd zelf Wethouder en trekker van de transitie Jeugdzorg in de Regio Eindhoven twitter.com/praatmetons het gesprek aan te gaan en deze niet te vergeten! facebook.com/praatmetons Illustraties: Jan Vriends Vrijwerkers Vormgeving: Henk van Mierlo, Noregt

4 Inleiding De jeugdzorg moet anders, beter en efficiënter. Het stelsel gaat op de schop en jeugdzorg wordt uiterlijk 2016 overgeheveld van provincies naar gemeenten. Daardoor zijn het gemeenten die het jeugdbeleid inhoudelijk vorm gaan geven, maar die ook zwaarbevochten verworvenheden op het gebied van inspraak en participatie moeten (her)inrichten. Het activeren van de eigen kracht is een leidend principe in de denk- en handelwijze binnen de hulpverlening en ondersteuning van jeugdigen en gezinnen. Het is de uitdaging aansluiting te zoeken bij de mogelijkheden en de kracht van jeugdigen en hun opvoeders en Maar dan moet wel duidelijk zijn wie die cliënten zijn en wat de behoeften zijn van die cliënten. Om dat helder te krijgen, heeft Zorgbelang Brabant in samenwerking met de cliëntenraden van de zorginstellingen: Bijzonder Jeugdwerk Brabant, Bureau Jeugdzorg Noord- Brabant, Combinatie Jeugdzorg, Juzt, Kompaan en De Bocht, en Oosterpoort de handen ineen geslagen en vier regionale bijeenkomsten georganiseerd waarbij de cliënten uitgebreid aan het woord kwamen. Het bleek dat er tussen de regio s Noordoost-, Zuidoost-, Midden - en West- Brabant veel overeenkomsten waren. Dit boekje vormt de weerslag van de uitspraken van cliënten en/of hun verzorgers die tijdens deze bijeenkomsten zijn gedaan. De bijgevoegde tekstblokken geven een toelichting op de uitspraken. Cliënten willen hiermee niet alleen hun zorgen uiten over de jeugdzorg van de toekomst, maar zij willen ook graag gemeenten aanbevelingen doen voor het maken van nieuw jeugdbeleid. Als u de stem van de cliënt wilt horen, lees dan dit boekje. Het bevat waardevolle informatie over wat zij belangrijk vinden. Voor alle duidelijkheid, wanneer in de tekst over wij of cliënten wordt gesproken, dan bedoelen we kinderen, jongeren, (groot)ouders, pleegouders en/of hun verzorgers. Met vriendelijke groet, drs. Eveline Monteiro emonteiro@zorgbelang-brabant.nl deze te helpen versterken. Als ik staatsecretaris was

5 Verschillen per gemeente De gemeente waar ouders wonen, bepaalt en betaalt de jeugdzorg voor het kind. Bij verhuizing van de ouders naar een andere gemeente bestaat het gevaar dat de jeugdzorg niet voortgezet wordt door de gemeente in de nieuwe woonplaats, omdat er bijvoorbeeld geen contract is gesloten met de betreffende jeugdzorgaanbieder. Ook bestaat het gevaar dat gezinnen moeten verhuizen om aanspraak te kunnen maken op bepaalde vorm van hulp. Kwaliteit De transitie gaat gepaard met grote bezuinigingen. Terwijl er een toenemende vraag is naar hulp. Wij vinden het belangrijk dat gemeenten de kwaliteit van de hulp aan die kinderen en gezinnen kunnen waarborgen. Goede, maar ook minder goede, motieven kunnen dus gaan meespelen bij de vraag welke vorm van jeugdzorg door de gemeente aan een kind en het gezin zal worden aangeboden. 8 9

6 Wachtlijsten In de jeugdzorg is afgelopen jaren (met succes) hard gewerkt aan het terugdringen van de wachtlijsten. Maar hoe gaat dat straks? Liggen de wachtlijsten weer op de loer? Er zouden persoonsgebonden wachtlijsten moeten komen in plaats van organisatie- en/of instellingsgebonden wachtlijsten. Centra Jeugd en Gezin Wij twijfelen of de Centra Jeugd en Gezin wel voldoende voorbereid zijn om een verantwoorde toegang tot zorg te worden. Zijn de medewerkers wel voldoende opgeleid? Is medezeggenschap wel georganiseerd? Cliënten moeten zorg kunnen kiezen via een sociale kaart met aanbieders die getoetst zijn door cliënten (rating en ranking). Hoeveel sterren krijgt deze zorgaanbieder van cliënten? 10 11

7 Eigen kracht Voor ons is het een belangrijk uitgangspunt dat ouders en jongeren de regie hebben en houden over de hulp die zij nodig hebben. Of dat nou hulp is van de buurvrouw of hulp van een professional. Eén hulpverlener Positief is het voornemen om één hulpverlener en één plan voor het gezin beschikbaar te stellen. Dit bevordert de vertrouwensband, de continuïteit en dus de kwaliteit van de hulpverlening. Als ik staatsecretaris was

8 Financiën Positief is dat er straks één financieringsstroom komt en dat daarmee de schotten tussen Jeugdzorg, GGz en LVB verdwijnen. Het zal veel eenvoudiger worden voor gezinnen die te kampen hebben met complexe problemen en een beroep moeten doen op verschillende hulpverleningsvormen. Vindplaats Vindplaatsen zijn plekken waar ouders en jeugdigen veelvuldig komen, zoals bijvoorbeeld scholen, jongerencentra en kinderdagverblijven. Dat zijn de plekken om knelpunten te signaleren. Hulpverleners moeten juist daar zichtbaar zijn. Op deze manier kan het beste worden aangesloten bij de leefomgeving van het kind en gezin. Dat geldt ook voor specialistische vormen van zorg

9 Indicatiestelling Wij zijn van mening dat het wegvallen van de indicatiestelling een positieve bijdrage zal betekenen. De werkwijze van BJZ zien wij als een extra bureaucratische drempel. Wij moeten iedere keer ons verhaal opnieuw doen. Vertrouwenspersoon Wij vinden het van belang dat gemeenten onafhankelijke vertrouwenspersonen voor kinderen en jongeren aanwijzen. Cliënten moeten terecht kunnen bij een vertrouwenspersoon voor vragen, advies, gesprek en klachten. Er moeten hiervoor wel voldoende uren beschikbaar zijn

10 Participatie Uithuisplaatsing Wij vinden dat gemeenten moeten blijven investeren in de participatie en rechten van kinderen en jongeren. Wij vinden dat er zo min en, indien nodig, zo kort mogelijk kinderen uit huis geplaatst worden. Kinderen moeten zo veel mogelijk in een gezin kunnen opgroeien. Als ik staatsecretaris was

11 Netwerk Perspectief Het moet voor iedereen duidelijk zijn dat een kind deel uitmaakt van verschillende netwerken. Deze netwerken kunnen een belangrijke rol spelen in de ondersteuning van een kind. Het mag echter nooit zo zijn dat het netwerk als vervanging van de hulpverlening wordt ingezet. Wij vinden dat gemeenten moeten zorgen voor voldoende en kwalitatief goede pleeggezinnen, gezinsvervangende huizen, gespecialiseerde woonvoorzieningen en orthopedagogische behandelplaatsen. Met name voor kinderen die specifieke problematiek en intensieve en langdurige begeleiding nodig hebben

12 Veiligheid Investeer in het voorkomen van (teveel) doorplaatsingen van kinderen en jongeren in de jeugdzorg inclusief pleegzorg. Investeer in multidisciplinair zorgaanbod voor mishandelde kinderen. Investeer in expertise ten aanzien van signalering kindermishandeling en kindermisbruik. Voorkom seksueel misbruik en kindermishandeling in de jeugdzorg en pleegzorg. Investeer in voorlichtingsprogramma s aan kinderen en jongeren over seksuele ontwikkeling en uitbuiting (bijvoorbeeld in samenwerking met gemeenten en de onderwijsinstellingen). Heb aandacht voor pesten en (seksuele) mishandeling van kinderen en jongeren onderling in de jeugdzorg. Nazorg Veel jongeren en jongvolwassenen die (een deel van) hun jeugd hebben doorgebracht in de (residentiële) jeugdzorg ondervinden grote problemen met de overgang naar zelfstandig wonen, leven en werken. Gemeenten blijf investeren in de hulpverlening aan de 18-plussers (jongeren van 18 tot 23 jaar). Investeer in de financiële opvoeding, voorkom schooluitval en geef jongeren de kans om via werk en scholing een zelfstandig leven op te bouwen. Investeer in het verstevigen van het sociaal netwerk van jongeren

13 Onderwijs Ook in het speciaal onderwijs zijn er wachtlijsten en juist veel van de meest kwetsbare kinderen volgen vaak langdurig geen onderwijs. Dit zijn kinderen en jongeren die ook bekend zijn bij de jeugdzorg, jeugd GGz en LVB. Goede begeleiding van deze kinderen is belangrijk, niet alleen thuis, niet alleen gedurende de behandeling, maar ook op school. Wij zouden graag zien dat speciaal onderwijs en jeugdzorg intensiever met elkaar gaan samenwerken. Terugdringen van bureaucratie Teveel tijd van hulpverleners gaat op aan bureaucratische handelingen. Wij adviseren om kritisch te kijken naar welke administratieve handelingen echt nodig zijn. Hulpverleners zouden dan meer tijd kunnen besteden aan face-to-face contacten. Als ik staatsecretaris was

14 Toekomst Verleg de aandacht van problemen naar kwaliteiten en talenten van kinderen en jongeren. Bevraag kinderen en jongeren op hun toekomstplannen en stem daar de hulpverlening op af. Als ik staatsecretaris was

15 Nawoord De gemeenten krijgen straks de taak/plicht om de hulpverlening aan jongeren in de jeugdzorg en andere vormen van hulpverlening te organiseren. Wij, als cliëntenraden, maken ons zorgen of gemeenten weten hoe complex deze taak is. Daarom is dit boekje met uitspraken van jongeren en ouders in de hulpverlening heel belangrijk voor toekomstige uitvoerders van deze zorg. Ik wil als lid van de Cliëntenraad Bijzonder Jeugdwerk Brabant twee uitspraken van jongeren benadrukken: Er moet beter naar jongeren geluisterd worden; Jongeren willen serieus genomen worden. Gaande de veranderingen blijkt dat wijzelf als cliënten alert moeten zijn steeds weer betrokken te worden door de gemeenten. Helaas gaat de aandacht van de gemeenten niet vanzelfsprekend naar cliënten uit. Wij wensen de gemeenten veel sterkte en succes met deze operatie. Corry Creemers lid Cliëntenraad Bijzonder Jeugdwerk Brabant Jongeren met wie wij in gesprek zijn gegaan, waren goed in staat zich duidelijk te uiten en te verwoorden wat ze willen en voelen. Ze ervaren de transitie als een kans om meer inspraak te krijgen. Die kans, om cliënten zelf in het proces te betrekken, moet behouden blijven! Deze ervaringsdeskundigen weten toch meestal goed wat er schort aan hulpverlening. En gemeenten hebben dus de plicht zich hiervan bewust te worden en te blijven. Als ik staatsecretaris was

16 Uitspraken over inspraak Van jeugdzorg naar jeugdhulp

17