Voorstel Aanpak Zwerfafval Educatieve programma s over (zwerf-)afval, recycling en duurzaamheid
|
|
- Adam van der Horst
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Afvalfonds projecten Zwerfafval Achtergrond Vanaf 2013 is vanuit de Stichting Afvalfonds Verpakkingen gedurende 10 jaar jaarlijks 20 miljoen, 1,19 per inwoner, beschikbaar voor gemeenten voor de aanpak van zwerfafval. Gemeenten kunnen hiervoor op eenvoudige wijze 1 een aanvraag indienen bij de uitkerende organisatie Nedvang. Gemeenten kunnen de gelden van 2013 sinds 1 september 2013 aanvragen en de gelden van 2014 sinds 1 oktober. Uiterlijke indieningstermijn voor deze ronde is 1 februari Het aanvragen van de genoemde gelden gaat middels een Jaarplan. Daarin worden de gelden, in de vorm van een inspanningspercentage verdeeld over zes bestedingscategorieën: 1. Gedragsbeïnvloeding 2. Participatie/beloning 3. Slimmere voorzieningen/middelen 4. Prikkels ter beïnvloeding 5. Slimmer beheer/opleidingen 6. Investering in inrichting opdat zwerfafval wordt voorkomen Doelstelling Preventie vormt een belangrijk aspect van de aanpak van zwerfafval. Scholieren vormen daarbij een belangrijke doelgroep. Stichting Technotrend streeft bij het ondersteunen van gemeenten voor het invullen van de aanpak de volgende doelen na: - Zorgen dat gemeenten de beschikbare gelden aanvragen - NMC's ondersteunen vanuit hun bestaande positie om een belangrijke rol te krijgen in de aanpak en zo hun activiteiten te versterken. - Stimuleren van een preventieve aanpak en bewustwording ipv een focus vanuit de afdeling Afval op voorzieningen.het op grootschalige wijze betrekken van scholieren van PO, VO en MBO - Bevorderen van interregionale samenwerking en uitwisseling voor: - Vergroting van de kwaliteit van de aanpak - Vergroting van de efficiency - Voorkomen dat het wiel steeds opnieuw wordt uitgevonden - Verankering van de aanpak in degelijke educatieprogramma's op het gebied van duurzaamheid en techniek. Aanpak Stichting Technotrend ondersteunt meerdere regio's tegelijk bij het invullen van hun aanpak zwerfafval. De focus ligt daarbij bij het ondersteunen van NMC' s bij de invulling van hun aandeel van het programma en de afstemming hierover met de betreffende afdelingen van de regiogemeenten. Voor de verschillende onderwijssegmenten wordt een modulaire aanpak voorgesteld. Per gemeente wordt de aanpak op maat gemaakt middels een keuze en 1 Zie de notitie 'Systematiek uitkeren zwerfafvalvergoeding' van Stichting Afvalfonds Verpakkingen. Stichting Technotrend kan u deze notitie toesturen.
2 prioritering van modules. Aanvullende wensen voor de lokale invulling worden daarbij systematisch meegenomen. Deze invulling vindt plaats in samenspraak tussen gemeente en NMC. Alle modules versterken de invulling van bovengenoemde bestedingscategorieën 1, 2 en 4. Invulling educatieprogramma's Voor de verschillende leeftijdsgroepen wordt een lespakket op maat gemaakt, waar mogelijk op basis van bestaande lesprogramma's. Voor het uitvoeren van deze programma's spelen de volgende aspecten en activiteiten: - Samenstellen lesprogramma en ontwikkeling lesmaterialen - Aanschaf en beheer van leskisten en verbruiksmaterialen - Werving en training van lokale gastdocenten De programma's vormen gezamenlijk een doorlopende leerlijn duurzaamheid en techniek op het gebied van zwerfafval. De verschillende onderdelen van het het programma voor de verschillende leeftijdsgroepen volgen elkaar op een logische wijze op en vormen in totaal een eenheid. Gedurende de 10 jaar looptijd van dit programma doorlopen leerlingen het programma zo dat hun activiteiten en inzichten zich telkens verder verdiepen. Een dergelijke langdurige aanpak geeft schoolorganisaties de gelegenheid om de aanpak in hun curriculum te verankeren. Het creëren van publiciteit rondom de activiteiten vormt een belangrijk onderdeel van de aanpak omdat dit de bewustwording en gedragsbeïnvloeding versterkt en ook de andere burgers bereikt die zwerfafval veroorzaken. Het organiseren van PR-acties en van tentoonstellingen, zoals in de projecten De Kunst van Recyclen, zijn waardevolle activiteiten waarvoor voldoende uren begroot dienen te worden. De aanpak kan mogelijk versterkt worden door het jaarlijks organiseren van een evenement zoals de Recycle Art Day in de Haarlemmermeer. Daarbij komen leerlingen vanuit verschillende segmenten van het onderwijs bijeen, wat de nieuwswaarde vergroot. Module 1: Basisonderwijs 1.a. Workshopprogramma voor (brede) scholen, buitenschoolse opvang, buurtcentra, evt. sportcomplexen. Het programma kan binnen- en buitenschools worden ingezet. Er wordt gewerkt met gastdocenten, die specifiek voor het programma worden opgeleid, en met leskisten. Overzicht workshops (gastlessen): - Drankverpakkingen 1 (Tetra) - Drankverpakkingen 2 (Puur) - Papierafval (Papier) - Plasticafval (nieuw te ontwikkelen workshop) - Biocyclus, GFT (Worm) De meeste workshops worden overgenomen uit het programma Technokids Groenland en aangepast voor inzet in het kader van het Afvalfonds Verpakkingen. Eén van de workshops wordt nieuw ontwikkeld. De workshops worden zo ingevuld dat ze aansluiten bij het taal- en rekenonderwijs. Bij elke workshop wordt een product gemaakt dat de kinderen mee naar huis nemen, plus info voor thuis zodat het onderwerp ook aan de keukentafel gaat leven.
3 1.b. Kunstproject voor scholen en/of buitenschoolse opvang. Communicatie met burgers staat centraal in dit project. Workshops waarin leren over zwerfafval gecombineerd wordt met het gezamenlijk maken van één of meerdere grote kunstvoorwerpen. De kunstwerken worden vervolgens op school en in gemeentelijke gebouwen tentoongesteld. PR-acties met wethouders en het daarbij uitnodigen van de pers worden gebruikt voor het communiceren van het thema naar een breed publiek. Deze lokale campagne sluit aan bij de landelijke campagne Nederland Schoon. De samenstelling en vormgeving van de workshops, met leskisten en gastdocenten, en de aansluiting bij de gemeentelijke communicatie, worden grotendeels gekopieerd uit het programma 'De Kunst van Recyclen' over recycling van e-waste. Het voor zwerfafval aangepaste programma bestaat uit meerdere workshops. Daarin wordt zwerfvuil verzameld, schoon en bruikbaar materiaal wordt geselecteerd, verwerkt in een kunstwerk en het kunstwerk wordt mooi gemaakt. Indien gewenst kan dit programma worden opgezet als een samenwerkingsproject voor meerdere groepen in het basisonderwijs. Oudere kinderen (bovenbouw) maken de basis (frame en kunstconcept) van een groot kunstwerk, waarna jongere kinderen (midden- en onderbouw) zwerfvuil verwerken en bevestigen en de jongsten (kleuters) het versieren door te schilderen, plakken etc. 1.c. Monitoringprogramma zwerfafval voor basisscholen. Kinderen leren over zwerfafval, over het scheiden van afval in verschillende fracties en over recycling (afval = voedsel). Ze gaan daarna op onderzoek bij school. Ze doen een schouw van het schoolplein en van de directe omgeving van de school. Daarbij monitoren ze voor de gemeente: - Hoeveelheden en soorten (fracties) zwerfafval (evt. op referentielocaties); waar ligt het meest?, hoe lang blijft het liggen? - Afvalbakken: waar staan ze (op de goede plekken?), hoe vol zijn ze, worden ze vaak genoeg geleegd? - Bijplaatsingen bij (ondergrondse) containers Oudere leerlingen doen voor de gemeente voorstellen om de aanpak van het zwerfafval te verbeteren. Jongere kinderen leren met prikkers hun omgeving schoon te maken. Afval prikken is voor hen een leerzame activiteit die de ontwikkeling van de motoriek ondersteunt. Leerlingen maken een filmpje voor de site van de gemeente en van de school over de situatie van het zwerfvuil rond hun school, van hun opruimactie en evt. met hun ideeën voor verbetering van de gemeentelijke aanpak. 1.d. Wedstrijdelement, op maat voor één of meerdere van bovenstaande modules. Groepen van dezelfde school of meerdere scholen kinderen strijden tegen elkaar om het mooiste kunstwerk of filmpje, de beste voorstellen voor de gemeente. Dit is een aanvullende aanleiding om kinderen bij de aanpak te betrekken (Participatie van kinderen) en om met de aanpak in het nieuws te komen (Participatie van overige burgers).
4 Module 2: Voortgezet onderwijs 2.a. Lesmodule over zwerfafval voor vmbo-t, havo, vwo en/of bèta-plus. In overleg met de scholen wordt gekozen voor een inpassing in het vak Maatschappijleer, Techniek of NLT (Natuur, Leven en Techniek), als interdisciplinaire projectweek of als buitenschoolse bèta-plus programma. Mogelijkheden voor invulling: Maatschappijleer: Lokale zwerfafvalproblematiek verbinden met afvalstromen op regionaal, nationaal en mondiaal niveau. Hoe pak je de plastic soep aan? Welke mondiale stakeholders moeten wat doen? Techniek, NLT (Natuur, Leven en Techniek): Technisch begrip van recycling, met uitleg over leren van de natuur, biomimicry, cradle to cradle. Er wordt een lesboekje ontwikkeld met werkopdrachten, dat, afhankelijk van het beschikbare budget, digitaal of gedrukt ter beschikking gesteld kan worden. De methode wordt ondersteund door een bronnenboekje en digitale ondersteuning middels een website. De lesmodule zou kunnen aansluiten bij de lesprogramma's BioTechno en/of EcoLogic van bureau De Verbinding. Zij ontwikkelen de prachtigste lesmaterialen. De Verbinding heeft ook veel ervaring met het ontwikkelen van ontwerpopdrachten in samenwerking met bedrijven. 2.b. Een lokale routekaart zou bovenstaande lesmodule kunnen aanvullen. Deze wordt lokaal ontwikkeld op basis van een breed inzetbaar format. In de route worden bedrijven en voorzieningen opgenomen die een relatie hebben met zwerfafval, zoals afvalbedrijven, (ondergrondse) containers, blikvangers, recycling, bijplaatsing, etc. De scholieren kunnen deze route fietsen, zelfstandig of onder begeleiding. Een App. geeft de bijbehorende informatie m.b.v. QR-codes. Deze QR-codes ontsluiten informatie op een website. Deze aanpak brengt de leerlingen op een praktische en efficiënte wijze in contact met de lesstof. Het onderwerp gaat zo nog meer leven bij de leerlingen. 2.c. Zwerfafvalfestival voor vmbo (k/t). Activiteit op het gebied van communicatie, bewustwording en activering. Leerlingen stellen een enquête op voor elkaar en voor overige burgers en voeren deze uit bij zo veel mogelijk mensen. Ze maken hippe filmpjes (zoals 'Harlem shuffle') over het onderwerp en over de situatie zoals ze die aantreffen op en rond school. 2.d. Projectopdracht voor havo/vwo: Het opstellen van een gebiedsaanpak zwerfafval voor de gemeente. Onderdelen: communicatie met burgers, verbetering van voorzieningen, samenwerking met partnerorganisaties van de gemeente. Een mogelijk onderdeel van deze opdracht vormt het uitvoeren van een ontwerpopdracht die is ontwikkeld i.s.m. de lokale gemeentereiniging, afvalbedrijf, diensten/reïntegratiebedrijf. 2.e. Ontwerpwedstrijd voor mode, design en/of kunst op basis van zwerfafval. Dit project is in te passen in de beeldende vakken, zoals op enkele plaatsen in Nederland al lokaal door individuele docenten wordt ingebed. Presentatie van de eindproducten op een expositie en/of modeshow.
5 Module 3: MBO 3.a. Ontwikkeling van voorzieningen/tools die de inzameling van zwerfvuil stimuleren, zoals de diepste afvalbak ter wereld. Het te ontwikkelen product moet de inzameling van afval leuk en aantrekkelijk maken. Het is stimulerend als de gemeente het beste idee ook daadwerkelijk toepast. Deze opdracht kan worden ingepast in technische Mbo-opleidingen. 3.b. Projectweek waarbij een week lang geen zwerfvuil wordt opgeruimd, zowel niet binnen op school als in de directe omgeving van de school, inclusief snoeproutes. Deze aanpak vereist een uitgebreide communicatie en voorbereiding met leerlingen, ouders en omwonenden, waardoor het onderwerp sterk gaat leven. Bewustwording en gezamenlijk denken over oplossingen n.a.v. de (onthutsende) resultaten staan centraal. Gedurende de week wordt het onderwerp op praktische wijze toegelicht. Aan het eind van de week is er een gezamenlijke activiteit om de school en de omgeving op te ruimen, die op een feestelijke wijze wordt opgezet. Een wervelende show, waarin leerlingen zelf schitteren, als afsluiting. Deze aanpak sluit onder andere goed aan bij maatschappelijke en communicatieve Mbo-opleidingen. 3.c. Ontwerpopdracht en/of -wedstrijd. Aansluiten bij activiteiten middelbaar onderwijs: ontwerpen van kleding van afval, modeshow. De opdracht leent zich goed voor een presentatie op een evenement zoals de Recycle Art Day, samen met PO- en VO-leerlingen. Deze aanpak sluit goed aan bij creatieve Mbo-opleidingen.
Inspiratieboek Zwerfafval
De Jonge Milieu Advies Inspiratieboek Zwerfafval Educatie ssssssss Participatie sssssss Ondernemers sssssss Communicatie s Gedragsverandering Onderzoek Advies, begeleiding & ontzorgen Een structurele en
Nadere informatieInhoud: 1. Uitgangspunten 2. Verdeelsleutel zwerfafvalvergoeding gemeenten 3. Mogelijkheden voor extra aanpak 4. Behandelingsproces 5.
Notitie Aan : VNG Van : Stichting Afvalfonds Verpakkingen Datum : 15 mei 2013 Betreft : Systematiek uitkeren zwerfafvalvergoeding versie 2.2 In de Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-2022 is afgesproken
Nadere informatiePortfolio lesmateriaal Basisonderwijs Zwerfafval
Portfolio lesmateriaal Basisonderwijs Zwerfafval Deze portfolio is in 2014 samengesteld door de werkgroep Zwerfafval van het Netwerk NME Diensten. In deze werkgroep zitten 24 NME centra die landelijk samenwerken
Nadere informatieEducatieproject TROEP Dansen met zwerfafval voor jong en oud
Educatieproject TROEP Dansen met zwerfafval voor jong en oud Middelbare scholen in Oosterhout maken een dansvoorstelling over zwerfafval voor de basisscholen Oosterhout probeert op allerlei manieren om
Nadere informatieWaste Away Challenge. www.urbanseeds.nl. www.urbanseeds.nl urbanseeds_nl urbanseeds.nl. T e l : 0 6 4 4 0 6 2 4 2 1
www.urbanseeds.nl Waste Away Een afvalstrijd tussen middelbare scholen www.urbanseeds.nl urbanseeds_nl urbanseeds.nl T e l : 0 6 4 4 0 6 2 4 2 1 Waste Away De Waste Away is het startpunt voor middelbare
Nadere informatieHandleiding aanvraag en verantwoording Zwerfafvalvergoeding. Systematiek uitkeren zwerfafvalvergoeding
Handleiding aanvraag en verantwoording Zwerfafvalvergoeding Systematiek uitkeren zwerfafvalvergoeding 2 Versie 5 20161208 Inhoud Inleiding 5 1 Verdeelsleutel 6 2 Rolverdeling 6 3 Uitkering zwerfafvalvergoeding
Nadere informatieHandleiding aanvraag en verantwoording Zwerfafvalvergoeding. Systematiek uitkeren zwerfafvalvergoeding. (inclusief extra jaarplan )
Handleiding aanvraag en verantwoording Zwerfafvalvergoeding Systematiek uitkeren zwerfafvalvergoeding (inclusief extra jaarplan 2013-2017) 2 Versie 8 20180124 Inhoud Inleiding 5 1 Verdeelsleutel 6 2 Rolverdeling
Nadere informatieZwerfafval. Projecten waaier Gemeente Kollumerland c.a.
Zwerfafval Projecten waaier Gemeente Kollumerland c.a. Inleiding Met deze projectwaaier kunt u eenvoudig projecten uitzoeken voor leerlingen in het kader van het thema zwerfafval, bijvoorbeeld als invulling
Nadere informatieDatum: 2 juli 2012. Werving deelname workshops De kunst van recyclen. Geachte heer, mevrouw,
Datum: 2 juli 2012 Betreft: Werving deelname workshops De kunst van recyclen Geachte heer, mevrouw, Met trots bieden wij uw BSO de mogelijkheid voor gratis deelname aan ons project De kunst van recyclen
Nadere informatieGezond en duurzaam voedsel. Een folder ter inspiratie voor docenten in het voortgezet onderwijs
Gezond en duurzaam voedsel Een folder ter inspiratie voor docenten in het voortgezet onderwijs Aan de slag met gezond en duurzaam voedsel in het voortgezet onderwijs Werken aan gezondheid op jouw school
Nadere informatieAlgemene handleiding vmbo/havo/vwo Aan de slag met afval
Algemene handleiding vmbo/havo/vwo Aan de slag met afval 1. INLEIDING Aan de slag met afval is een gratis vakoverstijgend project over zwerfafval voor de onderbouw. De leerlingen ontdekken wat de oorzaken
Nadere informatieRapportage Afval scheiden in Purmerend. Gemeente Purmerend SmartAgent, april 2015
Rapportage Afval scheiden in Purmerend 1 Gemeente Purmerend SmartAgent, april 2015 Inhoudsopgave Deel 1 Inleiding Aanleiding en onderzoeksvraag Aanpak onderzoek Samenstelling respondenten Leeswijzer Deel
Nadere informatieNieuwsbrief nr 1: juli 2012
Beste zwerfafvalcollega s, Met deze nieuwsbrief informeer ik u over de actualiteiten en de activiteiten die in het kader van de regionale samenwerking van belang kunnen zijn. Wilt u meer informatie of
Nadere informatieleren van de natuur - techniek - cradle to cradle - bedrijven en innovatie - duurzaamheid
leren van de natuur - techniek - cradle to cradle - bedrijven en innovatie - duurzaamheid VOArangementen Natuur en Milieu Centrum Haarlemmermeer Duurzame projecten voor het Voortgezet Onderwijs Leer jongeren
Nadere informatieVoordat begonnen kan worden met de praktische voorbereiding voor de lessen moet er eerst een schoolvisie op het nieuwe programma zijn
Stappenplan invoering vernieuwing beroepsgerichte programma s vmbo Recentelijk werd de vraag gesteld door docenten of er een stappenplan is van zaken die geregeld moeten zijn voor je van start kunt gaan
Nadere informatieBudget Educatie en Participatie Projecten (BEPP)
Budget Educatie en Participatie Projecten (BEPP) Met het Budget Educatie en Participatie Projecten willen de provincie Groningen en het Rijk een aantal doelstellingen bereiken. We hanteren daarbij een
Nadere informatieWoerdens Techniek Talent
Woerdens Techniek Talent Werkgroep Promotie en werving Concept Activiteitenplan 2013/2014 versie 3.0, Woerden, 23-08- 2013 Aanleiding Het Woerdens Techniek Talent is een initiatief van onderwijsinstellingen,
Nadere informatieStappenplan invoering vernieuwing beroepsgerichte programma s vmbo
Stappenplan invoering vernieuwing programma s vmbo Regelmatig wordt de vraag gesteld of er een stappenplan is waarin zaken staan die geregeld moeten zijn voor de nieuwe examenprogramma s in school van
Nadere informatieWij zijn een Mooi Schoon school
Wij zijn een Mooi Schoon school Lesbrief groepen 4, 5 en 6 WIJ ZIJN SUPPORTER VAN MOOI SCHOON Lesbrief groepen 4, 5 en 6 Onderwerp: Zwerfvuil. Doelgroep: Groepen 4, 5 en 6. Lesdoel: Inhoud: Tijdsduur:
Nadere informatieCultuureducatie in het VMBO. Karin Hoogeveen Peter van der Zant
Cultuureducatie in het VMBO Karin Hoogeveen Peter van der Zant Opzet sessie Korte presentatie onderzoek: 1. Waarom extra aandacht voor cultuureducatie in het vmbo? 2. Wat is gelukt, wat is minder gelukt?
Nadere informatieAFVAL IN HET ONDERWIJS
AFVAL IN HET ONDERWIJS Resultaten verkenning Sjoerd Kaarsemaker & Vivian Siebering Verkenning zomer 2015 Opdracht Contouren schetsen voor een 3-jarig project Relevante actoren betrekken Contouren uitwerken
Nadere informatieIenM EFMZV GMB project 3: School education and public awareness on marine environment, sustainable use and prevention of (waste) pollution.
IenM EFMZV GMB project 3: School education and public awareness on marine environment, sustainable use and prevention of (waste) pollution. Opdracht 1: Het agenderen en intensiveren van de aandacht voor
Nadere informatieOnderstaand treft u de resultaten aan van de vragenlijst over ondernemend onderwijs.
De behoefte aan het delen van kennis en ervaring is groot! Samenwerking door kennis te delen en ervaringen uit te wisselen is essentieel om de verdere implementatie van ondernemend onderwijs efficiënt
Nadere informatieMilieu. Educatie. Service. Financieel. Voor verbetering vatbaar. Aandachtspunt. Goed. Jaarrapportage
Monitor 2017 Voor verbetering vatbaar Aandachtspunt Goed Milieu Educatie Inzamelprestaties Scheidingspercentage Samenstelling restafval Jaarrapportage Financieel Service Afvalstoffenheffing Eindafrekening
Nadere informatieCKV Festival 2012. CKV festival 2012
C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van
Nadere informatieMet deze nieuwsbrief willen wij u op de hoogte brengen van de activiteiten voor het schooljaar Vriendelijke groet,
Het Bètasteunpunt van de Hanzehogeschool is in 2009 opgezet om o.a. hulp te bieden aan leerlingen uit het voortgezet onderwijs die bezig zijn met hun profielwerkstuk. Ondertussen doet het Bètasteunpunt
Nadere informatieANGRY. De verbeelding van de radicaal. Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren.
ANGRY De verbeelding van de radicaal Informatie over de educatieve modules bij een fotografie en nieuwe media project over radicaliserende jongeren. Jasper Groen, Jeffrey, 2008 Paradox, het Nederlands
Nadere informatieBasis voor cultuureducatie als basis voor vernieuwing
Basis voor cultuureducatie als basis voor vernieuwing Ronald Kox, hoofd Cultuureducatie Nieuwegein, 17 maart 2017 ronaldkox@lkca.nl Waarom kunst en cultuur? Artistiek-creatief proces Iteratief proces Universeel
Nadere informatiehandleiding 1. Inleiding 2. Achtergrondinformatie
handleiding 1. Inleiding www.twentezonderafval.nl is een website voor groep 1 tot en met 8 over het gescheiden inzamelen van afval in Twente. Op deze website ontdekken de leerlingen hoe ze hun afval zoveel
Nadere informatieAFVAL IN HET ONDERWIJS. Sjoerd Kaarsemaker
AFVAL IN HET ONDERWIJS Sjoerd Kaarsemaker Lichte Bries Communicatie Vertaalmachine Onderzoek en advies Duurzame thema s Wat gebeurt er al? Gemeente Schoon heeft de afgelopen jaren projecten uit laten voeren
Nadere informatieRAPPORTAGE 2017 ZWERFVUILPROGRAMMA MOOI SCHOON. Gemeente Dinkelland
1 RAPPORTAGE 2017 ZWERFVUILPROGRAMMA MOOI SCHOON Gemeente Dinkelland 1 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1 Inleiding... 3 2 Projecten Mooi Schoon 2017... 5 2.1 Gedragsbeïnvloeding... 5 2.2 Participatie...
Nadere informatieBINK 36 RUIMTE TONEN: ENTREE
BINK 36 BINK 36 RUIMTE TONEN: ENTREE BINK 36 RUIMTE TONEN: GANG BINK 36 RUIMTE TONEN: BINK 36 VESTIA EN JOHAN DE WITT SCHOLENGROEP PRESENTEREN: MEDIA OPEN/INSPIREREND GALERIERUIMTES/PRESENTATIES INDUSTRIEEL/WERKEN
Nadere informatieBIJLAGE BIJ STAP 8: UITVOERINGSPROTOCOL FACILITERENDE REGIEROL
BIJLAGE BIJ STAP 8: UITVOERINGSPROTOCOL FACILITERENDE REGIEROL Voorbeeld uitvoeringsprotocol faciliterende regierol Algemeen Het uitvoeringsprotocol heeft betrekking op de volgende onderwerpen: A. Het
Nadere informatieMeer jonge mensen in de techniek. Daarbij ondersteunen we uw school of bedrijf!
Meer jonge mensen in de techniek Daarbij ondersteunen we uw school of bedrijf! Over TechniekTalent.nu TechniekTalent.nu is een samenwerkingsverband van acht technische sectoren met één doel: meer instroom
Nadere informatieInformatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan
Informatievaardighedenplan als onderdeelvan het Leesplan Binnen de landelijke aanpak van de Bibliotheek Leerlingen met goede informatievaardigheden maken betere werkstukken en houden interessantere spreekbeurten.
Nadere informatieletterfest is een tweejaarlijks landelijk evenement dat plaats gaat vinden van 13 t/m 22 april 2018.
letterfest is een tweejaarlijks landelijk evenement dat plaats gaat vinden van 13 t/m 22 april 2018. Tien dagen lang wordt heel Nederland ondergedompeld in letter events: er zijn projecten, lezingen, workshops
Nadere informatieHet versterken van de culturele identiteit en leefbaarheid van de Liemers, met als dragers cultuur, erfgoed en kunst.
Het versterken van de culturele identiteit en leefbaarheid van de Liemers, met als dragers cultuur, erfgoed en kunst. Missie uit: Cultuur- en Erfgoedpact 2017-2020 Ontdekken en Verbinden Programma 18.00
Nadere informatieZwerfafval bij Amersfoortse VO-scholen. StadsLAB033
Zwerfafval bij Amersfoortse VO-scholen StadsLAB033 Kadernotitie zwerfafval Er zijn in opdracht van de gemeente Amersfoort zes scholen in het voortgezet onderwijs bezocht om te inventariseren waar hun behoefte
Nadere informatiePassend Onderwijs cluster 2 onderwijs in 2014. Invoering 1 augustus 2014
Passend Onderwijs cluster 2 onderwijs in 2014 Invoering 1 augustus 2014 Bijeenkomst ouders 1. Opening 2. Doel:» ouders meenemen in de ontwikkelingen naar Passend Onderwijs.» Gelegenheid om vragen te stellen
Nadere informatieVeel gestelde vragen aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit
Veel gestelde vragen aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit Met deze vragenlijst proberen we antwoord te geven op vragen die er over de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK) en het aanvragen daarvan
Nadere informatieScharniermomenten in het onderwijs
Presentatie ORD 2005 Scharniermomenten in het onderwijs Fré Riemersma Scharniermomenten in het onderwijs paper H24 Het thema Aansluitingen K20 Scharniermomenten in het onderwijs T18 O18 Een oud probleem
Nadere informatieΟ Doe-opdracht met een werkblad voor de leerlingen om zelfstandig of in kleine groepen uit te voeren.
> Inleiding De doe-opdrachten van Aan de slag met afval zijn erop gericht om het thema afval in de klas extra tot leven te brengen. Er zijn twee soorten doe-opdrachten: 1. Lessen die door de leerkracht
Nadere informatieEnquête Natuur&Zo 2017 Rapportage voor respondenten
Enquête Natuur&Zo 2017 Rapportage voor respondenten Natuur&Zo Oostkant 1 4531 HA Terneuzen 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 De respondenten... 4 Informatievoorziening... 5 Gebruik van
Nadere informatieOp weg naar een circulaire economie
Op weg naar een circulaire economie Agenda Afvalstromen Cijfers De Haarlemse aanpak Naar een circulaire economie Afval = Grondstof Afvalstromen GFT Kunststof Papier Glas Textiel Restafval GFT-stroom Inzameling
Nadere informatie1. Programmaonderdeel: Dierenwelzijn in het Voortgezet Onderwijs
Uitvoeringsplan 1. Programmaonderdeel: Dierenwelzijn in het Voortgezet Onderwijs Programma: Welzijn van dieren 2. Samenvatting programmaonderdeel: Dierenwelzijn krijgt vanuit de maatschappij steeds meer
Nadere informatieGezond en duurzaam voedsel. Een folder ter inspiratie voor mbo-docenten
Gezond en duurzaam voedsel Een folder ter inspiratie voor mbo-docenten Aan de slag met gezond en duurzaam voedsel in het mbo Werken aan gezondheid op school loont. Het draagt bij aan betere schoolprestaties,
Nadere informatieCentrum voor muziek, dans en cultuureducatie
MT Cultuur- Educatie Instrumentaal- Vocaal Dans 75 docenten 3 docenten 4 consulenten 3000 lln 400 lln 36.000 lln (PO/SO) Cultuur- Educatie PO Projecten Kunstmenu 7000 15.000 Projecten ontwikkelen Introductie
Nadere informatiePartnermogelijkheden 2018
Partnermogelijkheden 2018 www.energychallenges.nl/utrecht Stichting Technotrend Een boost voor motivatie en talent Events en campagne op gedrag en besparing Kennis over energietechniek en verbruik Enthousiasme
Nadere informatieSCHOON GENOEG van ZWERFAFVAL? Een lespakket voor groep 5 & 6
SCHOON GENOEG van ZWERFAFVAL? Een lespakket voor groep 5 & 6 LES 1 Opdracht 1 - Mindmap (5 minuten) Maak een mindmap over zwerfafval Potlood & papier zwerfafval LES 1 Rommel in Rotjeknor 2 Les 1 Opdracht
Nadere informatieONTDEK HET ZELF HANDLEIDING VOOR DE LEERKRACHT VOOR DE HELE SCHOOL
ONTDEK HET ZELF HANDLEIDING VOOR DE LEERKRACHT VOOR DE HELE SCHOOL IN DEZE HANDLEIDING VIND JE ALLE INFORMATIE OVER HET MAKEN VAN HET ONTDEK HET ZELF POP-UP MUSEUM TIJDENS DE KINDERBOEKENWEEK. DE OPDRACHTEN,
Nadere informatieVERSLAG N.A.V. VIERDE CONSULTATIEFASE (JANUARI-MAART 2019) Ontwikkelteam Engels / Moderne Vreemde Talen
VERSLAG N.A.V. VIERDE CONSULTATIEFASE (JANUARI-MAART 2019) Ontwikkelteam Engels / Moderne Vreemde Talen 1. Achtergrond In maart 2018 zijn negen ontwikkelteams met daarin leraren en schoolleiders uit het
Nadere informatieStandaard Europees Platform Elos grensverleggend onderwijs-vmbo
Standaard Europees Platform Elos grensverleggend onderwijs-vmbo Kwaliteit Elos voor internationalisering in het vmbo in Nederland Elos is een internationale leerroute voor scholen in het Nederlands voorgezet
Nadere informatieIs naast ondergrondse containers geplaatst afval te voorkomen? Hoe pakt Breda dit aan
Is naast ondergrondse containers geplaatst afval te voorkomen? Hoe pakt Breda dit aan Grondstoffencongres 28 maart 2019 Ine Wilms Afvalservice Kengetallen 184.177 inwoners 88.160 huishoudens 37% flats
Nadere informatieSuggesties om de aansluiting van groep 8 naar het voortgezet onderwijs te verbeteren
Van PO naar VO Suggesties om de aansluiting van groep 8 naar het voortgezet onderwijs te verbeteren SUGGESTIE 1: Informatie van een brugklasleerling Brugklasleerlingen infomeren leerlingen uit groep 8
Nadere informatieVan afval naar grondstof. Informatieavond voor inwoners
Van afval naar grondstof Informatieavond voor inwoners Agenda 2 1. Welkom en inleiding (wethouder Jan van t Zand) 2. Presentatie Afvalbeheer (Paul de Bruin, IPR Normag) 3. Vragen en dialoog 4. Afsluiting
Nadere informatieInformatieve raadsbijeenkomst
Afvalbeleidsplan Sliedrecht 2014 en verder 4 september 2013 Informatieve raadsbijeenkomst 1 Doelstelling materiaalhergebruik: van 53 % 60 % 65% (2020) De gemeente neemt haar maatschappelijke verantwoording
Nadere informatieRouteformulier college en raad
Routeformulier college en raad Onderwerp: Inzameling binnenstad, hoog- en stapelbouw NIET INVULLEN Registratienummer: Paraaf secretaris: 17h0010402 / h170061996 Algemeen Datum: 28 november 2017 Opsteller:
Nadere informatieConcours: talenten voortgezet onderwijs
Concours: talenten voortgezet onderwijs Concours: uitnodiging Beste docenten, schoolleiders, Namens Kunstencentrum Kadmium willen wij via u uw leerlingen uitnodigen om mee te doen aan het project Concours,
Nadere informatie2015-153. BIJLAGE 2: Scenario's afvalbeleidsplan Nieuwegein
BIJLAGE 2: Scenario's afvalbeleidsplan Nieuwegein Behorend bij raadsinformatieavond 8 januari 2015 Toelichting op de gebruikte termen vindt u aan het einde van dit document 2015-153 Scenario 1: Geen nieuwe
Nadere informatieGezond Gewicht activiteiten voor het voortgezet onderwijs
Gezond Gewicht activiteiten voor het voortgezet onderwijs Politiek, onderwijs en ouders zijn het er allemaal over eens; het voedingsaanbod moet gezonder. Dit valt of staat met een schoolgezondheidsbeleid.
Nadere informatieHandleiding Aan de slag met afval Groep 1-2-3
Handleiding Aan de slag met afval Groep 1-2-3 Deze handleiding maakt onderdeel uit van de lesmodule Aan de slag met afval en hoort bij de site www.aandeslagmetafval.nl. > Inleiding Aan de slag met afval
Nadere informatieAan de raad. Status: ter besluitvorming
No. 500791-1 gemeente NOORDOOSTPOLDER Emmeloord, 16 oktober 2017. Onderwerp Gescheiden inzameling van grondstoffen op basisscholen Advies raadscommissie Hamerstuk Aan de raad. Status: ter besluitvorming
Nadere informatieVOOROPLEIDINGEN Beeldende Kunst en Vormgeving Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Hogeschool der Kunsten Den Haag
VOOROPLEIDINGEN Beeldende Kunst en Vormgeving Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Hogeschool der Kunsten Den Haag Diverse Voortrajecten Kidsclub Kunstplannen/ Samenwerking met VO-scholen School
Nadere informatieFinanciële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens
Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) richt zich op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid
Nadere informatieRaadsvoorstel. 19 juni Geachte raad, Nummer: Behandeld door: J. van Dijk Datum: Agendapunt:
Raadsvoorstel Nummer: 175879 Behandeld door: J. van Dijk Datum: 19 juni 2018 Agendapunt: Onderwerp: Toekomst afvalinzameling Renswoude 3.0 Geachte raad, Samenvatting: De gemeenteraadsverkiezingen van 21
Nadere informatieOver doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch
Over doorgaande leerlijnen en talentontwikkeling binnen kunst en cultuur Bureau BABEL, 's-hertogenbosch Beschrijving van het arrangement voor talentontwikkeling Bureau Babel is een intermediair tussen
Nadere informatieOnderwijsbrochure Het Nieuwe Instituut Rotterdam. Voor de ontwerpers van morgen
Onderwijsbrochure Rotterdam Voor de ontwerpers van morgen Inhoud Aangenaam kennis te maken 4 5 Onderwijs in 6 Foto-impressie 7 Programma s 11 Docent aan het woord: Tessa Smal 12 Boekingsinformatie 13 Educatie
Nadere informatiePlenaire Presentaties: Beleidslijnen afvalscheiding en - preventie en educatie op scholen. Door: Esther Veenendaal, Rijkswaterstaat
Verslag Inspiratiebijeenkomst 2 november 2016: Hoe worden we een afvalvrije school Op 2 november vond de Inspiratiebijeenkomst Hoe worden we een afvalvrije school plaats. Aanleiding van de bijeenkomst
Nadere informatieFinanciële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens
Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens NVVK Studiedag Schuldhulpverlening 28 oktober 2014 WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB)
Nadere informatiePlan van aanpak zwerfafval
Plan van aanpak zwerfafval 1 Inleiding Niemand wil wonen, werken of recreëren in een vervuilde leefomgeving. Zwerfafval ontstaat niet vanzelf! Met zijn allen zijn we verantwoordelijk. In 2001 is door de
Nadere informatieOnderwijs. Hoofdstuk 10. 10.1 Inleiding
Hoofdstuk 10 Onderwijs 10.1 Inleiding Leiden kennisstad heeft een hoog opgeleide bevolking en herbergt binnen haar grenzen veel onderwijsinstellingen. In dit hoofdstuk gaat het zowel om de opleiding die
Nadere informatieEDUCATIE EDUCATIE INTERNATIONALE SCULPTUURROUTE AMSTERDAM 2017 ARTZUID BEZOEKEN? SCHOLIEREN GINGEN JOU VOOR! 19 MEI T/M SEPTEMBER 2017
EDUCATIE EDUCATIE INTERNATIONALE SCULPTUURROUTE AMSTERDAM 2017 19 MEI T/M SEPTEMBER 2017 ARTZUID BEZOEKEN? 43.000 SCHOLIEREN GINGEN JOU VOOR! STICHTING ARTZUID PRESENTEERT DE INTERNATIONALE SCULPTUURROUTE
Nadere informatieJacob-Roelandslyceum. Plan van aanpak rekenonderwijs
Jacob-Roelandslyceum Plan van aanpak rekenonderwijs 2015-2018 AANBEVELINGEN REKENEN 1. Organiseer structureel rekenoverleg. o Stel rekengroep samen, i.p.v. één rekencoördinator. Rekencoördinator onderbouw.
Nadere informatieMuseum De Hermitage in Amsterdam
Museum De Hermitage in Amsterdam Beschrijving van het arrangement voor talentontwikkeling Onder de naam De Hermitage voor Kinderen besteedt het museum sinds tien jaar veel aandacht aan educatie en talentontwikkeling
Nadere informatieVOOR HAVO VWO/ATHENEUM HAAL HET BESTE UIT JEZELF EN KOM NAAR HET REVIUSLYCEUM
VOOR HAVO VWO/ATHENEUM HAAL HET BESTE UIT JEZELF EN KOM NAAR HET REVIUSLYCEUM Dit boekje is voor jou, omdat je binnenkort naar het voortgezet onderwijs gaat. Je leest over het Reviuslyceum. Over welke
Nadere informatieReactie dienst Stadsbeheer op HMC-rapport "Een sprong voorwaarts" aan de hand van de samenvatting van de aanbevelingen
Bijlage Reactie dienst Stadsbeheer op HMC-rapport "Een sprong voorwaarts" aan de hand van de samenvatting van de aanbevelingen Algemeen O. Pleidooi om door middel van (pub1ieks)filmpjes het scheiden van
Nadere informatieU-Talent. Verrijking en verdieping van onderwijs
U-Talent Verrijking en verdieping van onderwijs U-Talent Binnen U-Talent werken de Universiteit Utrecht (UU), de Hogeschool Utrecht (HU) en meer dan 40 partnerscholen uit de regio Utrecht samen aan het
Nadere informatieRespons Van de 779 benaderde panelleden hebben 544 de vragenlijst ingevuld. Dat is een respons van 70%.
Inleiding Keuze voor de toekomst: inzameling van afval De gemeente Oss moet de komende jaren besparen. Ook het inzamelen van huishoudelijk afval moet slimmer en goedkoper worden. Uit het oogpunt van duurzaamheid
Nadere informatieMaatschappelijke stage zwerfafval. Gemeente Barneveld
Gemeente Barneveld Versie 27 september 2011 Doss. no. 11147 Tilburg, 27 september 2011 Gemeente Barneveld Bureau Milieu & Werk BV Kraaivenstraat 21-15 Postbus 10311 5000 JH Tilburg Tel: 013-5434400 Fax:
Nadere informatieL O O P B A A N D O S S I E R LOOPBAANONTWIKKELING
LOOPBAANONTWIKKELING IS VOOR LEERLINGEN ESSENTIEEL OM DE EIGEN LOOPBAAN TE STUREN, EEN BEWUSTE (VERVOLG)STUDIEKEUZE TE KUNNEN MAKEN EN OP DIE MANIER IN DE TOEKOMST BETER MEE TE BEWEGEN MET DE VERANDERENDE
Nadere informatieInhoudsopgave. Inhoud van de leskist
Inhoudsopgave Inhoud van de leskist... Inleiding... Leerdoelen... Opbouw van de les 1. Voorbereiding voor de leerkracht... 2. Introductie Brief van de jutter... 3. Veldwerk in de schoolomgeving Afval jutten...
Nadere informatieLokale jeugddebatten
Lokale jeugddebatten Nationale Jeugdraad FORUM, Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling Kromme Nieuwegracht 58 Postbus 201 3512 HL Utrecht 3500 AE Utrecht Tel: 030 230 35 75 Tel: 030 297 43 21 Faxnr:
Nadere informatieLesmethodes Voortgezet Onderwijs
Lesmethodes Voortgezet Onderwijs Zienderogen Kunst Kunstwerk Tekenen in Zicht Plat Vorm Kunst Actief Uit de kunst (basisonderwijs) Arti Palet CKV2 De Bespiegeling Malmberg Malmberg Lambo Lambo Lambo Delubas
Nadere informatieWerkprogramma 2013 -Samenvatting-
Werkprogramma 2013 -Samenvatting- Leerdam, april 2013 Inhoudsopgave Pagina 1. Inleiding 3 2. Visie Jong Leerdam 3 3. Sportieve en Gezonde School 4 4. Culturele School 6 5. Actieve Buurt 7 6. Sterke vereniging
Nadere informatieEven voorstellen. Wie zijn wij, wie ben jij?
Even voorstellen Wie zijn wij, wie ben jij? Ontdek de mogelijkheden van een doorlopende leerlijn mediaeducatie In deze deelsessie worden deelnemers meegenomen via de mediawijsheidcirkel naar een concrete
Nadere informatieBoekwerk. Voorstel voor een project omschrijving. 1.1 Doelstelling
Boekwerk Voorstel voor een project omschrijving 1.1 Doelstelling Het doel van het te ontwikkelen lespakket Boekwerk is leerlingen op een nieuwe manier bezig te laten zijn met taal, boeken en vakinhoud.
Nadere informatieAAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 1-2-3
AAN DE SLAG MET AFVAL DOE-OPDRACHTEN Groep 1-2-3 INLEIDING Onderdeel van de lesmodule Aan de slag met afval zijn verschillende doe-opdrachten die erop zijn gericht om het thema afval in de klas extra tot
Nadere informatieHé! Da s MIJN. zwerfafval! Wij bieden gemeenten: doelgericht advies en begeleiding inspirerende campagnes
Hé! Da s MIJN zwerfafval! Wij bieden gemeenten: doelgericht advies en begeleiding inspirerende campagnes Bewustwording Maak een wegwerp limerick De wegwerplimericks worden geplaatst op de gemeentesite
Nadere informatieEvaluatie lesprogramma campagne Doe meer met afval
Evaluatie lesprogramma campagne Doe meer met afval Zoetermeer, 19 december 2013 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1 Inleiding 7 1.1 Uitvoering van het onderzoek 7 1.2 Respons 7 2 Docenten 9 3 Leerlingen 17
Nadere informatieDoe-opdrachten Aan de slag met afval. Groep 1-2-3
Doe-opdrachten Aan de slag met afval Groep 1-2-3 > Inleiding Onderdeel van de lesmodule Aan de slag met afval zijn drie doe-opdrachten die erop zijn gericht om de thema s zwerfafval en afval scheiden,
Nadere informatieBrengt natuur in de klas
Brengt natuur in de klas Voor school en BSO! Het ontstaan van BasisBos Een aantal jaren geleden constateerde bedenker André Guijs op zijn eigen basisschool dat er binnen de zaakvakken maar ook bij handvaardigheid
Nadere informatieDag van de Cultuureducatie LKCA. 13 maart 2018
Dag van de Cultuureducatie LKCA 13 maart 2018 Voorwaarden voor succesvolle vakkenintegratie Anne Hoogenboom & Karin Hoogeveen Opzet workshop Wie, wat en waarover Voorbeeld meester Maarten Conclusies monitoronderzoek
Nadere informatieInspiratie door de brede school. Pilot kunst en cultuur in de brede school van het voortgezet onderwijs 2006-2009
Inspiratie door de brede school Pilot kunst en cultuur in de brede school van het voortgezet onderwijs 2006-2009 Deelnemende scholen: CSG Calvijn Maarten Luther OSG Nieuw Zuid: Putsebocht Nova College
Nadere informatie1 e lesformulier en -planning opleiding docent Beeldende Kunst en Vormgeving
1 e lesformulier en -planning opleiding docent Beeldende Kunst en Vormgeving student(e) :... stagecoach :... studiejaar: : 1 2 3 4 (LiO) school :... I Lesdoelstellingen en leerdoelen (in leerling-eindgedrag)
Nadere informatieDoelstelling: Doelstelling:
Presentatie KIDL donderdag 27 november 2014 door Natalie Savelsbergh directeur Vrije Akademie Kunstonderwijs in Kerkrade & Landgraaf; Wat doet de Vrije Akademie en wat is er mogelijk? Doelstelling: Basisvoorziening
Nadere informatieCATEGORIE: GEDRAGSBEÏNVLOEDING
CATEGORIE: GEDRAGSBEÏNVLOEDING Investeren in lokale uitingen/voorzieningen die gedrag beïnvloeden, bijvoorbeeld - sturing op automatisch gedrag via inzichten en technieken van wetenschappelijke instituten
Nadere informatieAfvalbeleid Gemeente Papendrecht Omgekeerd Inzamelen
Afvalbeleid Gemeente Papendrecht Omgekeerd Inzamelen Pagina 1 van 5 Afvalbeleid gemeente Papendrecht concept, 24 november 2017 Besluit Papendrecht past het afvalinzamelmodel aan en gaat in 2018 over op
Nadere informatieGemeenteraad. Dienst/afdeling: SLWE. Onderwerp Andere aanpak afvalinzameling vanaf 1 januari 2015. Voorstel
Aan de gemeenteraad Volgnummer: Dienst/afdeling: SLWE Onderwerp Andere aanpak afvalinzameling vanaf 1 januari 2015 Voorstel 1. Een systeem van driewekelijks inzamelen restafval en plastic afval per 1 januari
Nadere informatie