Accountantsver slag 2013

Transcriptie

1 pwc G E M E E N T E ŵ N ţ N O O R D E N V E L D Accountantsver slag 2013 geeente Noordenveld Accountantsversîag 2013 voor geeente Noordenveld 23 april 2014

2 ņwc Aan de raad van de geeente Noordenveld T.a.v. de griffier, de heer W.F.C. Daan Postbus AC RODEN 23 april 2014 Referentie: CAZe a7SH7vg Accountantsverslag et betrekking tot de controle van de jaarrekening 2013 Geachte leden van de raad, Met genoegen presenteren wij u ons accountantsverslag et betrekking tot de controle van de jaarrekening 2013 van geeente Noordenveld. Dit verslag gaat in op de belangrijkste bevindingen uit de controle van de jaarrekening van geeente Noordenveld. Deze bevindingen zijn op 16 april 2014 besproken et het abtelijke anageent. Ons accountantsverslag bestaat uit vier delen. In deel l geven wij u een overzicht van onze belangrijkste kernboodschappen. In deel 2 worden de belangrijkste waarneingen besproken die zijn voortgekoen uit onze controle. In deel 3 geven wij onze visie over de kwaliteit van uw interne beheersing. Deel 4 geeft een overzicht van ontwikkelingen die naar onze ening in de toekost relevant voor u zullen worden. Mocht u vragen hebben, dan kunt u uiteraard contact et ons opneen. Wij willen graag van deze gelegenheid gebruik aken o de edewerkers te bedanken voor de edewerking die we ervaren hebben tijdens onze werkzaaheden. Mocht u vragen hebben, dan kunt u uiteraard contact et ons opneen. Met vriendelijke groet, PricewateļhouseCoopers Accountants N.V. CR. Alse Senior PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Paterswoldeweg T: , F: , 806, 9728 BM Groningen, Postbus 8060, 9702 KB Groningen. '' is hel erk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK ), PricewatertiouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK ), PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (KvK ), Pricewaterfiou se Coopers Copliance Services B.V (KvK ), PricewatertiouseCoopers Pensions, Actuarial 5 Insurance Services B.V. (KvK ), PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK ) en andere vennootschappen handelen en diensten verlenen. Op deze diensten zijn algeene voorwaarden van toepassing, waarin onder eer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenoen Op leveringen aan deze vennootschappen zijn algeene in koop voorwaard en van toepassing. Op treft u eer inforatie over deze vennootschappen, waaronder deze algeene (inkoop)voorwaarden die ook zijn gedeponeerd bij de Kaer van Koophandel te Asterda.

3 Inhoudsopgave 1. Onze belangrijkste kernboodschappen 2. Belangrijkste controlebevindingen 2.1. Uw jaarrekening geeft een getrouw en rechtatig beeld 2.2. Boekwaarde grondexploitaties is fors afgenoen in De door het college geaakte schattingen zijn aanvaardbaar 2.4. De overige jaarrekeningposten nader bekeken 2.5. Uw jaarstukken geven voldoende inzicht 2.6. Begrotingscriteriu 2.7. WNT adequaat toegelicht in de jaarrekening 2.8. De financiële positie van geeente Noordenveld nader bekeken 3. Uw interne beheersing is van een voldoende niveau 3.1. Aandachtspunten interne beheersing 3.2. Opvolging aandachtspunten uit controleplan Er zijn enkele bevindingen ten aanzien van uw IT-ogeving 3.4. De dekking en reikwijdte van de accountantscontrole is voldoende 3.5. Geen fraudes geconstateerd 3.6. Wíj zijn onafhankelijk en verder 4.1. Relevante ontwikkelingen in het BBV 4.2. Wet Markt en Overheid vanaf 1 juli 2014 van kracht 4.3 Geeente Noordenveld krijgt in 2016 te aken et nieuwe regelgeving et forse ipact op vennootschapsbelastingplicht A. Bijlagen A.1. A.2. Single audit Single inforation (SiSa) Nieuwe Nederlandse regelgeving inzake onafhankelijkheid ("ViO") Pagina 3 van 29

4 1. Onze belangrijkste kernboodschappen 1. Wij hebben een goedkeurende controleverklaring verstrekt op de aspecten rechtatigheid en getrouwheid. 2. De grondexploitaties voren een belangrijk aandeel van uw balans. Wij erken het volgende op:» In het voorjaar van 2014 zijn de grondexploitaties geactualiseerd. Hierbij zijn belangrijke keuzes geaakt die hebben geleid tot een afwaardering van C 1 iljoen op de in exploitatie genoen gronden. Tevens is op de niet in exploitatie genoen gronden een afwaardering verwerkt van C1 iljoen. «Prograering, fasering en ovang van de verkopen blijven belangrijke onzekerheden.» Onzekerheden zijn toegelicht in de jaarrekening. 3. Het voorbereiden van de organisatie op de koende decentralisaties is een belangrijke uitdaging voor de koende periode. Helaas is de wetgeving nog niet definitief en bestaat er onduidelijkheid over de decentralisatiebudgetten. Vast staat wel dat u een forse bezuinigingstaakstelling eekrijgt en dat er nog veel werk oet worden verzet voor de ipleentatie op 1 januari Het niet adequaat ofte laat invoeren van aatregelen zal substantiële (financiële) consequenties hebben in Gezien de huidige ontwikkelingen binnen uw sector, waaronder de invoering van de decentralisaties, saenwerking et andere geeenten en uitbesteden van taken, is en blijft risicoanageent een belangrijk aandachtspunt. 6. Wij hebben vastgesteld dat de regelgeving confor de Wet norering bezoldiging topfunctionarissen publieke en seipublieke sector (WNT) is nageleefd. 7. Met ingang van 1 april 2013 is de nieuwe Aanbestedingswet van kracht. Het interne inkoopbeleid is op 1 juli 2013 door het college vastgesteld. Uw inkoopproces is herzien. Alle inkopen boven C dienen te verlopen via uw inkoper, waarbij per inkoopactie wordt beoordeeld op welke wijze de gids proportionaliteit toegepast dient te worden. Op basis van ons onderzoek zijn geen tekortkoingen gebleken. 8. Wij hebben geen tekortkoingen geconstateerd in uw SiSa-bijlage. 9. Wij zijn van ening dat het niveau van de interne beheersing voldoende is o een betrouwbare gegevensverwerking te waarborgen. Wel is op onderdelen nog aandacht nodig voor het zichtbaar aken van de uitgevoerde interne controles. 4. Medeoverheden brengen steeds eer taken onder bij verbonden partijen. Hierdoor neet het belang voor het realiseren van de doelstellingen voor de edeoverheden toe. In dit kader is in 2013 het BBV aangepast op het gebied van verplichte toelichtingen op verbonden partijen. Voor een goed inzicht is het van belang dat et ingang van 2014 in de jaarrekening inzicht wordt gegeven in de verbonden partijen waarin wordt deelgenoen, alsede de financiële positie per verbonden partij. Mede gezien de grote veranderingen die door de ipleentatie van de decentralisaties zullen plaatsvinden, waardoor taken (ogelijk) zullen worden ondergebracht bij een verbonden partij, achten wij het wenselijk dat er kaders rondo de verbonden partijen worden opgesteld. Pagina 4 van 29

5 2, Belangrijkste controlebevindingen Dit onderdeel bevat de belangrijkste bevindingen die zijn voortgekoen uit onze controle en die in onze professionele oordeelsvoring van belang zijn voor u als raad. Pagina 5 van 29

6 2.1. Uw jaarrekening geeft een getrouw en rechtatig beeld Wij zijn hebben een goedkeurende controleverklaring verstrekt Wij hebben onze controle van de jaarrekening 2013 van geeente Noordenveld afgerond en hebben een goedkeurende controleverklaring op de aspecten getrouwheid en rechtatigheid verstrekt et betrekking tot de jaarrekening 2013, onder voorbehoud van goedkeuring van deze jaarrekening door de raad. Enkele ongecorrigeerde controleverschillen ten aanzien van getrouwheid Bij onze controle zijn er geen ateriële ongecorrigeerde controleverschillen geconstateerd. Derhalve zullen wij ten aanzien van het aspect getrouwheid een goedkeurend oordeel verstrekken. Wel is het volgende overzicht van etgecorrigeerde verschillen te geven: Controleversch Uien: Fouten Ongecorrigeerde verschillen C'000 C' Onder de overlopende passiva is een post verantwoord waaraan geen verplichting ten grondslag ligt 2. Storting in voorziening aŕvalverwiļdering niet volledig verwerkt 3. Aansluiting subadinistratie bouwleges ontbreekt Totaal -55 PM In X van de totale lasten + dotaties o,ix n.v.t reserves van C Goedkeuringstoleranties íx 3% Toelichting 100 Zie voor toelichting onder deze tabel. -45 Zie voor toelichting onder deze tabel. PM Zie voor toelichting nder deze tabel. Tabel 1 Niet-gecorrigeerde controleverschillen betreffende getrouwheid Controlebevindingen getrouwheid 1. Onder de overlopende passiva is een verplichting opgenoen inzake een provinciale bijdrage BDU vooralige Eskapenschool. Op deze iddelen rust geen verplichting eer, waardoor deze ten gunste van het resultaat behoren vrij te vallen. 2. Jaarlijks worden de niet bestede iddelen inzake afvalverwijdering gestort in de daarvoor bestede voorziening. Wij hebben geconstateerd dat deze storting in 2013 niet volledig heeft plaatsgevonden. 3. De aansluiting tussen de subadinistratie bouwleges en de financiële adinistratie is niet aanwezig. Hierdoor is het risico aanwezig dat er opbrengsten ten onrechte niet zijn gefactureerd en verantwoord. Een goedkeurend oordeel op het aspect rechtańgheid Jaarlijks worden door geeente Noordenveld rechtsatigheidsonderzoeken uitgevoerd volgens een et afgested interne controleplan. Op basis van deze onderzoeken en de door ons uitgevoerde controlewerkzaaheden, concluderen wij dat de verantwoorde baten, lasten en balansutaties van de geeente Noordenveld tot stand zijn gekoen confor het door de raad vastgestelde norenkader en de wettelijke regels. De geconstateerde fouten en onzekerheden blijven binnen de door u vastgestelde grenzen. Derhalve zullen wij ten aanzien van het aspect rechtatigheid een goedkeurend oordeel verstrekken. Osch rijving: Fouten C'000 Onzekerheden Onzekerheden C'000 Tekortkoingen ten aanzien van het 145 PM aspect getrouwheid zijn in het kader van rechtatigheid ook tekortkoingen Totaal 145 PM Toelichting ín 96 van de totale lasten + dotaties reserves van C Goedkeuringstoleranties o,296 n.v.t Tabel 2 controleverschillen inzake rechtatigheid Pagina 6 van 29

7 Nieuwe Aanbestedingswet adequaat geïpleenteerd Op ï april 2013 is de nieuwe Aanbestedingswet van kracht geworden. Naar aanleiding van de nieuwe Aanbestedingswet heeft het college op 1 juli 2013 een herzien inkoopbeleid vastgesteld en zijn de werkprocessen in de organisatie aangescherpt. Op basis van de door de organisatie uitgevoerde rechtatigheidsonderzoeken en de door ons uitgevoerde werkzaaheden concluderen wij dat de geeente Noordenveld heeft gehandeld confor de voorschriften van de Aanbestedingswet. Er zijn geen fouten en onzekerheden in SiSa~v er antivoor ding geconstateerd Jaarlijks is de SiSa-verantwoording een onderdeel van uw jaarrekening. Via deze verantwoording worden diverse rijksuitkeringen en provinciale uitkeringen verantwoord. Daaree vort de SiSa-verantwoording de basis voor afwikkeling van deze uitkeringen. De grondslagen voor financiële verslaggeving en het norenkader voor rechtatigheid zijn adequaat De jaarrekening is opgesteld door geeente Noordenveld in overeensteing et het Besluit begroting en verantwoording provincies en geeenten. Als onderdeel van onze controle en et betrekking tot de jaarrekening hebben wij:» de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving beoordeeld; «de juistheid en de volledigheid van de toelichtingen beoordeeld; en «de geschiktheid van het gebruikte norenkader voor rechtatigheid beoordeeld. Wíj zijn van ening dat de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling en het norenkader voor rechtatigheid die het college van burgeeester en wethouders heeft gehanteerd bij het opstellen van de jaarrekening 2013 en de totstandkoing van transacties aanvaardbaar zijn. Wij hebben de SiSa-verantwoording gecontroleerd et inachtneing van de specifieke instructies die door de Rijksoverheid zijn vastgelegd in de "Nota verwachtingen accountantscontrole 2013". Op grond van het Besluit Accountantscontrole Decentrale Overheden (Bado) gelden voor de SiSa andere, zwaardere rapporteringstoleranties dan u als raad in uw controleprotocol heeft opgenoen. Dit o inisteries in staat te stellen o de specifieke uitkeringen vast te kunnen stellen en de Algeene Rekenkaer van inforatie te voorzien. Wij hebben bij onze controle van de SiSa-bijlage bij de jaarrekening 2013 geen afwijkingen geconstateerd. In bijlage A.i. gaan wij nader in op de bevindingen per regeling. Pagina 7 van 29

8 a r e r o n e o a e 8 S O r s afgenoen in 2013 De grondexploitaties voren een belangrijk aandeel van uw balans. Daarnaast is er landelijk veel aandacht voor de waardering van de grondposities. Grondexploitaties koen veel in het nieuws, verkopen vallen veelal tegen en het risicoprofiel van veel projecten neet toe. In onze controle besteden wij veel aandacht aan de waardering van uw grondexploitaties. In deze paragraaf gaan wij in op onze bevindingen en aandachtspunten naar aanleiding van onze controle. Expïoitatieopzetten zijn in het voorjaar van 2014 geactualiseerd Het college heeft de grondexploitaties in het voorjaar van 2014 geactualiseerd naar de stand van 1 januari Naar aanleiding van de geactualiseerde expïoitatieopzetten is voor een bedrag van C 2,2 iljoen afgewaardeerd. Deze afwaardering bestaat uit Haarveld (C1 iljoen), Oosterveld (C 0,8 iljoen), 'Pand Hullenweg' (0,2 iljoen) en Oude Velddijk (C 0,2 iljoen). Onderstaand gaan wij nader in op de bijzonderheden van enkele coplexen en enkele overige bijzonderheden. Boekwaarde voorraden is afgenoen in 2013 De boekwaarde van de voorraden in de jaarrekening is in 2013 gedaald van C 12,4 iljoen naar C 8,1 iljoen. De afnae van C 4,3 iljoen bestaat et nae uit de voornoede afwaarderingen van C 2,2 iljoen, ontvangen bijdragen van derden van C 2,4 iljoen, welke bestaat uit bijdragen van de provincie Drenthe (C 1,9 iljoen) en een ontvangen afkoopso van Woonzorg (C 0,5 iljoen) en het positieve saldo tussen baten en lasten en overige verrekeningen in 2013 (C 0,3 iljoen). In de huidige exploitatieopzet zijn voor 2014 geen verkopen geraad; voor de periode 2015 tot en et 2020 wordt voor elk jaar circa 0,4 hectare aan grondverkopen verwacht en in de periode 2021 tot en et 2031 wordt gerekend et circa 0,6 hectare aan grondverkopen per jaar. Op basis van onze werkzaaheden en kennis van de branche zien wij de volgende risico's ten aanzien van de grondexploitatie Haarveld: «Het afzetrisico van deze exploitatie is het grootste risico, ede gelet op de lokale aanwezigheid van kavels voor vergelijkbare bedrijfsfuncties als ook de regionale concurrentie et bijvoorbeeld buurgeeenten Groningen en Leek; «Door concurrentie et andere bedrijvenlocaties in de regio zal de druk op de grondprijzen kunnen toeneen;» De huidige econoische situatie heeft een reend effect op investeringen door bedrijven. Bovengenoede aandachtspunten brengen onzekerheden et zich ee over de uiteindelijke realisatie en resultaten van coplex Haarveld. Het college heeft bovengenoede aandachtspunten betrokken in haar risicoanalyse van coplex Haarveld en als gevolg daarvan in 2013 een afwaardering verwerkt van C 1 iljoen. Wij kunnen op basis van de huidige inzichten insteen et de waardering van dit coplex zoals deze is verantwoord in de jaarrekening Wel erken wij op dat er sprake is van onzekerheden ten aanzien van de realisatie van de verkoopplanning. De realisatie van deze planning is sterk bepalend voor het uiteindelijke resultaat van coplex Haarveld. Het college wijst in haar toelichting op de post voorraad in de jaarrekening terecht op deze onzekerheid. Coplex Haarveld Met een boekwaarde van C 3,4 iljoen (2012: C 4,2 iljoen) is coplex Haarveld het coplex et de hoogste boekwaarde van uw geeente. Haarveld betreft een reeds in exploitatie genoen coplex, waar een bedrijventerrein gerealiseerd zal worden. Kenerkend aan dit coplex is dat nagenoeg alle kosten reeds zijn geaakt; de huidige boekwaarde zal door iddel van kavelverkopen oeten worden terugverdiend. In 2013 is de grondexploitatie Haarveld herzien. De looptijd is verlengd van 2026 naar 2031, de fasering is aangepast en tevens is besloten o op deze grondexploitatie geen rente eer bij te schrijven. Pagina 8 van 29

9 Coplex Oosterveld Coplex Oosterveld is verantwoord onder de categorie 'niet in exploitatie genoen bouwgronden'. Deze toekostige woningbouwlocatie heeft ultio 2013 een boekwaarde van C (2012 C ). De verlaging van de boekwaarde wordt verklaard door een in 2013 verwerkte afwaardering van C Als gevolg van deze afwaardering is de boekwaarde per vierkante eter teruggebracht van C 17 naar C 9. De doorgevoerde afwaardering vinden wij een goede aatregel o de toekostige risico's op dit coplex terug te dringen. De verkennende exploitatieopzetten die aanwezig zijn laten een positieve uitkost zien. Wel adviseren wij u o de ontwikkelingen rondo dit coplex goed te blijven onitoren en tijdig te analyseren hoe de exploitatie van Oosterveld past binnen de nieuwe structuurvisie die oenteel in voorbereiding is en aan u ter goedkeuring zal worden voorgelegd. Kavel Trabaan' Onder de in exploitatie genoen gronden is een kavel verantwoord et een boekwaarde van C , bested voor de bouw van een coerciële ruite en apparteenten. In 2011 zijn gedetailleerde afspraken uitgewerkt et een arktpartij en haar beoogde gebruiker van het pand. Op basis van deze afspraken zal de geeente de huidige boekwaarde kunnen terugverdienen, aar er bestaat hierin een onzekerheid aangezien de afneer een geschil heeft et de beoogde gebruiker van het te realiseren pand. Gezien de status van de geaakte afspraken is er oenteel geen reden o de waardering van deze kavel aan te passen, aar wij adviseren u wel o de ontwikkelingen te blijven volgen. Waardering is onder eer afhankelijk van schattingen De waardering van uw grondexploitaties is voor een groot deel afhankelijk van schattingen. O inzicht te verkrijgen in de financiële risico's stelt de geeente expîoitatieoverzichten op, waarin een schatting is opgenoen van de te aken kosten en opbrengsten. Aan deze schattingen liggen diverse paraeters en uitgangspunten ten grondslag. Hierbij dient te worden gedacht aan het inflatiecijfer waartegen toekostige kosten en opbrengsten worden gecorrigeerd, gehanteerde rentepercentages, de looptijd van het project (inclusief oent van geplande opbrengsten en kosten) en de uitgifteprijs. Deze paraeters bepalen in grote ate het verwachte financiële resultaat. In onze jaarrekeningcontrole is de controle van de grondexploitaties een belangrijk aandachtspunt geweest. Met nae de inschatting van de genoede paraeters en uitgangspunten hebben daarbij onze aandacht gehad. Wij verwijzen u naar onderstaande tabel voor onze visie op de door het college gehanteerde schattingen. Pagina 9 van 29

10 Wij kunnen insteen et de gehanteerde paraeters Bij het actualiseren van de grondexploitaties, aar ook bij het toetsen van de waardering van de niet in exploitatie genoen gronden worden door het college schattingen geaakt. Dit op basis van verschillende uitgangspunten en paraeters. Wij hebben de gehanteerde uitgangspunten en paraeters beoordeeld. In onderstaande tabel zijn onze bevindingen weergegeven. Belangrijkste schattingen Kwalificatie Toelichting Gehanteerde rekenrente Kostenstijging Geeente Noordenveld rekent binnen de grondexploitaties et een rekenrente van 496 (2012: 596). Dit rentepercentage is gebruikelijk binnen de sector. Voor de kostenstijging hanteert de geeente et ingang van 2013 een percentage van 396 (2012: tot 4,5 96 afhankelijk van de kostensoort). Geeente Noordenveld houdt hieree vast aan de historische kostenstijgingen. Hoewel het onzeker is hoe de kosten zich gaan ontwikkelen in de koende jaren, kunnen wij insteen et deze inschatting. Wel is van belang de verwachte kostenstijgingen goed te onitoren en jaarlijks te actualiseren. Opbrengstenstijging Geeente Noordenveld houdt over de gehele looptijd van de exploitaties geen rekening et een opbrengstenstijging. De raad heeft in 2013 de geactualiseerde exploitatieopzetten vastgesteld, et daarbij inbegrepen de te hanteren kavelprijzen. Wij hebben vastgesteld dat deze vastgestelde kavelprijzen daadwerkelijk zijn eegenoen in de inschattingen van het college en dat deze prijzen overeenkoen et recente verkooptransacties. De inschatting op de prijscoponent, die een belangrijke basis vort voor de waardering van uw grondexploitaties is daaree voldoende voorzichtig. Gehanteerde prograering In 2013 zijn, gelet op de huidige arktostandigheden, aanpassingen doorgevoerd in de fasering van diverse coplexen. Deze aanpassingen ovatten enerzijds afwaarderingen op enkele coplexen en anderzijds aanpassingen van de fasering van de geplande verkopen in de tijd. Wíj kunnen insteen et de gewijzigde prograering en kwalificeren de huidige prograering als evenwichtig. Uiteraard blijft het toekostige verloop van uw grondexploitatie onzeker, waardoor onitoring van de ontwikkeling van de verkopen gewenst is. Voorts wijzen wij u erop dat het college werkt aan een nieuwe structuurvisie, welke aan u zal worden voorgelegd. De uitkosten van deze structuurvisie kunnen leiden tot wijzigingen in de prograering van coplexen. Waardering NIEGG De NĨEGG gronden zijn gewaardeerd tegen axiaal de huidige vervaardigingsprijs, waarbij is getoetst aan de toekostige arktwaarde bij het in exploitatie neen van de coplexen op basis van verkennende analyses. Op basis van deze analyses heeft het college besloten o op coplex Oosterveld in 2013 e af te waarderen. Hieree bestaat naar onze ening een evenwichtige waardering van uw niet in exploitatie genoen gronden. Controleverschil Voorzichtig Evenwichtig Optiistisch Controleverschil * * Aanvaardbare bandbreedte gebaseerd op aterialiteitsoverwegingen Pagina 10 van 29

11 2.3' De door het college geaakte schattingen zijn aanvaardbaar Bij het opstellen van de jaarrekening oet het college belangrijke schattingen voor de verslaggeving aken en toelichten. Wij hebben de schattingen die door het college zijn geaakt bij het opstellen van de prograarekening 2013 doorgenoen in het kader van onze jaarrekeningcontrole. Onderstaande tabel geeft een overzicht van onze bevindingen et bijbehorende otivering. Belangrijkste schattingen Grondexploitatieopzetten bevatten veel schattingseleenten en voren een belangrijke doorkijk naar de winstgevendheid en ogelijke verliesgevendheid van de gronden in exploitatie. Waardering geeentelijk vastgoed Bevindingen /«Waardering financiële vaste activa Waardering vorderingen Toelichting Wij kunnen insteen et de door het college geaakte inschattingen ten aanzien van de grondexploitaties. Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar paragraaf 2.2. De verordening 212 hebben wij gebruikt bij de toetsing van de afschrijvingen in de jaarrekening Hierbij hebben wij geen bijzonderheden geconstateerd. Wij kunnen ons vinden in de waardering van de financiële vaste activa. Hieruit blijken geen ateriële financiële risico's. Jaarlijks wordt door uw geeente een analyse opgesteld et betrekking tot de inbaarheid van de debiteuren. Voor oninbare vorderingen wordt een voorziening getroffen. Wij kunnen ons vinden in de waardering van de vorderingen Voorzieningen voor verplichtingen De voorzieningen in de jaarrekening zijn adequaat onderbouwd. Op basis hiervan kunnen wij insteen et deze schattingen. Controleverschil Voorzichtig Evenwichtig Optiistisch Aanvaardbare bandbreedte - gebaseerd op aterialiteitsoverwegingen Controleverschil Pagina 11 van 29

12 Risicoanageent op afgegeven garantstellingen kan verder ontwikkeld worden Uit de jaarrekening blijkt dat de geeente ultio 2013 voor een bedrag van C 41,3 iljoen aan borgstellingen en garantstellingen zijn verstrekt aan natuurlijke personen en rechtspersonen. Tot nu toe zijn hierop nog geen aanspraken geaakt. Wij zien echter dat de laatste jaren hier wel steeds eer aanspraak op wordt geaakt binnen uw sector. Wij adviseren u o in uw risicoprofiel rekening te houden et de arktostandigheden waarin de woningarkt in Nederland zich sinds een aantal jaren bevindt. Dit kan bijvoorbeeld door kennis te neen van de toezichtrapporten van het inisterie op de woningstichtingen. Wij erken op dat de borgstellingen grotendeels betrekking hebben op leningen van woningbouwcorporaties waarvoor de geeente een (tertiaire) achtervangpositie heeft. Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar pagina 75 van het jaarverslag. Voor de ipleentatie van de decentralisaties is in de begroting een bedrag gereserveerd, tevens is er nog een besteingsreserve beschikbaar Tussentijds zijn wij in onze anageentletter ingegaan op de stand van zaken van de voorbereiding op de koende decentralisaties binnen uw geeente. Iniddels bent u hierover ook nader geïnforeerd door het college van burgeeester en wethouders. Hoewel de exacte bedragen nog niet bekend zijn, zijn de decentralisatiebudgetten eer dan aterieel voor uw geeente. Uw totale budget zal circa 2oX worden uitgebreid, waaraan echter een forse bezuinigingsdoelstelling is gekoppeld. Indien aatregelen niet adequaat zijn of te laat worden ingevoerd, zullen de (financiële) consequenties in 2015 substantieel zijn. Op dit oent wordt door de organisatie gewerkt aan een financiële analyse van de totale eenalige en structurele opbrengsten en kosten van de decentralisaties voor de geeenten. Op basis van bovenstaande ontwikkelingen heeft de geeente in de risicoinschatting rekening gehouden et aanvullende kosten inzake de decentralisaties. In de begroting voor 2014 is een bedrag van C gereserveerd o aanvullende kosten op te kunnen vangen. Daarnaast is, naar de huidige stand van zaken, de besteingsreserve WMO van C beschikbaar o tegenvallers op te kunnen vangen. De voorziening wethouderspensioenen is geactualiseerd Op 9 juli 2013 is de Algeene Pensioenwet Politieke Abtsdragers gewijzigd. Dit in verband et de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd en de pensioenrichtleeftijd. Deze wijziging heeft tevens gevolgen voor de uitgangspunten van de voorziening wethouderspensioenen zoals opgenoen per 31 deceber Wij hebben vastgesteld dat deze voorziening ultio 2013 ís geactualiseerd en steen in et de ovang van de voorziening. Voorgenoen overheveling van onderwijshuisvesting kan ook van invloed zijn op uw jaarrekening De Tweede Kaer heeft op 18 februari 2014 het wetsvoorstel overheveling buitenonderhoud priair onderwijs aangenoen. Het wetsvoorstel ligt nu voor behandeling in de Eerste Kaer. Als de Eerste Kaer ook instet et het voorstel, kan de wet per 1 januari 2015 in werking treden. Met deze wet worden de taken en het budget voor het buitenonderhoud en aanpassingen aan schoolgebouwen in het priaire en speciaal onderwijs overgeheveld naar de schoolbesturen. Door de (voorgenoen) wetswijziging vindt een uitnae uit het Geeentefonds plaats. Het college is iniddels in overleg et de schoolbesturen over de te volgen procedures voor financiering van buitenonderhoud waarbij in principe de huidige procedures (forele aanvraag voor aanpassingen/onderhoud bij de geeente) gehandhaafd dienen te worden. Monitoren financiële risico's verbonden partijen van groot belang Uit de paragraaf verbonden partijen blijkt dat geeente Noordenveld een groot aantal andere partijen heeft waaree zij direct of indirect een financiële relatie heeft. Wij verwachten dat het aantal verbonden partijen et de decentralisaties die vanaf 1 januari 2015 worden doorgevoerd zal toeneen. Bovendien zal de ovang van de financiële transacties naar verwachting groter zijn. Voor de jaarrekening, aar ook voor de tussentijdse rapportages, is het van belang o de ontwikkelingen bij deze partijen adequaat te onitoren. Wij adviseren u et de huidige verbonden partijen, aar ook et de partijen waaree u een nieuwe relatie aangaat, afspraken te aken over de (tussentijdse) inforatievoorziening en governance en uw beleid hierotrent te foraliseren in een nota verbonden partijen. Pagina 12 van 29

13 2.5- Uiv jaarstukken geven voldoende inzicht Wij hebben op hoofdlijnen de inforatiewaarde van de jaarstukken beoordeeld. De jaarstukken 2013 bestaan volgens het BBV uit het jaarverslag en de jaarrekening. Het jaarverslag op haar beurt bestaat uit de prograaverantwoording en de verplichte paragrafen. De jaarrekening bevat de prograarekening, de balans en een toelichting op beide. Naar onze ening geven de jaarstukken 2013 voldoende inzicht. Uw jaarverslag is verenigbaar et de jaarrekening Als uw accountant dienen wij ingevolge artikel 213, lid 3 onder d Geeentewet te verelden of uw jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is et de jaarrekening. Op basis van de uitgevoerde werkzaaheden hebben wij geen tekortkoingen of inconsistenties te elden op dit gebied. Het voorspellend verogen van Noordenveld is van een voldoende niveau O inzicht te geven in het voorspellend verogen van de geeente, geven wij in onderstaand overzicht weer wat de verschillen zijn tussen de priaire begroting, de aangepaste begroting en de prograarekening (x C 1.000) Begroting voor Begroting nareulisatie Verschil Resultaat voor besteìnq Mutaties reserves Resultaat na besteing In 96 van de ovangsbasis (totale lasten) (2-544) I.190 n.v.t n.v.t. o,7 0 Zo 0,l9ó De kwaliteit van het voorspellend verogen kan ook afgeleid worden in de ate waarin de raad tussentijds juist en volledig wordt geïnforeerd over de financiële situatie in de tussentijdse anageentinforatie. Hierbij is het van belang dat u als raad ook concreet aan het college eegeeft wat uw inforatiebehoeften is. De koende jaren kot er veel op geeenten af. Denk hierbij aan vraagstukken rondo de ipleentatie van de decentralisaties en de ontwikkelingen binnen uw grondexploitaties. U hebt hierbij als raadslid een belangrijke verantwoordelijke rol binnen uw geeente. Het is daaro van belang dat u op het juiste oent de juiste vragen kunt stellen, ook o inzicht te hebben in het voorspellende verogen binnen uw geeente. Gezien de toeneende coplexiteit van de diverse geeentelijke vraagstukken adviseren wij u aandacht te besteden aan de deskundigheidsbevordering van nieuwe raadsleden. Denk hierbij onder eer aan trainingen op het gebied van financiële sturing binnen de geeente, decentralisaties en stuurinforatie en grondexploitaties. Resultaat voor besteing wordt beïnvloed door incidentele voordelen In deze paragraaf geven wij u op hoofdlijnen een indruk van de kwaliteit van het resultaat Hierbij gaat het voornaelijk o posten die het resultaat eenalig beïnvloeden. Deze incidentele posten zijn naelijk geen goede graadeter voor toekostige resultaten van geeente Noordenveld. O te koen tot een 'genoraliseerd resultaat' kunnen de volgende aanpassingen geaakt worden op het rekeningresultaat 2013: (XC 1.000) Bedrag Resultaat na besteing rekening Incidentele voordelen Incidentele nadelen Genoraliseerd resultaat na besteing Voor een overzicht van de incidentele baten en lasten verwijzen wij naar hoofdstuk in de jaarrekening. Pagina 13 van 29

14 2.6. Begrotingscriteriu Als blijkt dat de gerealiseerde lasten zoals weergegeven in de prograarekening hoger zijn dan de geraade bedragen et inbegrip van de laatste begrotingswijzigingen, kan er sprake zijn van onrechtatige uitgaven. Voor een juiste oordeelsvoring is van belang in hoeverre de begrotingsoverschrijding past binnen het door de raad geforuleerde beleid en/of wordt gecopenseerd door hogere opbrengsten. Het bepalen of, respectievelijk welke begrotingsoverschrijdingen onrechtatig zijn, is voorbehouden aan de raad. In onderstaande tabel hebben wij per prograa een saenvatting gegeven van de begrotingsoverschrijdingen op de geeentelijke lasten. Daarbij is tevens aangegeven of de overschrijding wordt gecopenseerd door hogere baten. Prograa Overschrijding C Toelichting Integrale veiligheid Overschrijding wordt gecopenseerd door gerelateerde opbrengsten Onderwijs Overschrijding wordt gecopenseerd door gerelateerde opbrengsten Ruitelijke ordening en volkshuisvesting Totaal Bestaand beleid (betreft et nae afwaardering van gronden) Het college heeft in de toelichting op pagina 125 in de jaarrekening een nadere toelichting op de begrotingsoverschrijdingen gegeven. Uit onze controle blijken geen onrechtatigheden. Indien de raad de jaarrekening vaststelt, dan worden de bestedingen alsnog geautoriseerd WNT adequaat toegelicht in de jaarrekening Wij hebben op grond van de Wet norering bezoldiging topfunctionarissen publieke en seipublieke sector (WNT) de naleving van de WNT door geeente Noordenveld gecontroleerd. De WNT is van kracht vanaf 1 januari De WNT-verantwoording van geeente Noordenveld is opgenoen in de toelichting van de jaarrekening van geeente Noordenveld. Wij hebben vastgesteld dat het college voldaan heeft aan de WNT De financiële positie van geeente Noordenveld nader bekeken In ons accountantsverslag bij de jaarrekening 2012 hebben wij u in hoofdlijnen geïnforeerd over de financiële positie van geeente Noordenveld. Uw financiële positie hebben wij nader beschouwd op vier aspecten te weten: financiële stabiliteit, financiële wendbaarheid, financiële weerbaarheid en wettelijke kaders. Wette lijke kaders Stabiliteit Wend baar heid r 1 Weerbaarheid Pagina 14 van 29

15 Onderstaand gaan wij in op de financiële positie van geeente Noordenveld per 31 deceber 2013 in relatie tot de situatie per 31 deceber Uit onderstaande toelichting blijkt dat de schuldenpositie van de geeente Noordenveld enigszins is verbeterd ten opzichte van 31 deceber De analyse die wij onderstaand hebben opgenoen is gebaseerd op statische uitgangspunten. Deze uitgangpunten kunnen ons inziens wel inzicht geven over de financiële situatie van een geeente, aar wij wijzen u erop dat het tevens van belang is o eer dynaisch naar de uitgangspunten te kijken. O een goed oordeel te krijgen over de financiële situatie van uw geeente is het tevens van belang o ook naar toekostige ontwikkelingen te kijken. Hierbij kan gedacht worden aan de totstandkoing van de eerjarenbegroting en de uitgangspunten die hierbij gehanteerd worden. De invoering van de decentralisaties kan een grote ipact hebben op uw financiële situatie. Gelet op -in het algeeen- het toeneende belang van een adequate financiering, neet het belang van een adequate liquiditeitsplanning eveneens toe. O deze reden adviseren wij u o voldoende aandacht aan een dergelijke planning voor zowel de korte terijn als de langere terijn te geven. Een dergelijke planning voor de korte terijn en voor de lange terijn (vier jaar) wordt nu niet systeatisch opgesteld, dit is echter wel door het treasurystatuut van uw geeente voorgeschreven. De geeente weet haar financiële positie in evenwicht te houden Zoals vorig jaar aangegeven geeft de VNG aan dat de schuldenlast eer zegt over de financiële positie van geeenten dan de hoogte van het eigen verogen. Dit kan tot uitdrukking worden gebracht door de debt-ratio. Onderstaand geven wij u inzicht in deze ratio per 31 deceber 2013 in relatie tot de stand per 31 deceber 2012 en in relatie tot de norstelling die hiervoor als uitgangspunt gehanteerd wordt. Debt-ratio 0=1- solvabiliteitsratio) Nor < 8oX 789Ó Tf/o De debt-ratio betreft de verhouding van de schulden (exclusief voorzieningen) ten opzichte van het balanstotaal. Een debt-ratio boven de 8o9ó geeft een signaal af voor een slechte financiële situatie. Zoals uit vorenstaande opstelling blijkt, bevindt deze ratio van uw geeente zich nog net hieronder. De geeente kan reageren op veranderingen in de behoeften, abities en doelstellingen van de geeente op korte en lange terijn De geeente is continu in beweging en vraagt door veranderingen in de aatschappij o aanpassingen van de behoeften, abities en doelstellingen van de geeente. Zoals vorig jaar aangegeven kan de ate waarin de geeente hierop kan reageren uitgedrukt worden in de utatie van onderstaande ratio's. Nettoschuld als aandeel van de exploitatie Nor < 100 X 81 X 86% Nettoschuld per inwoner ĉ C C De nettoschuld als aandeel van de exploitatie geeft een indicatie van de druk van de rentelasten op de exploitatie. De nettoschuld als aandeel van de exploitatie is te berekenen als de so van de kortlopende schulden, de langlopende schulden, de voorzieningen inus de financiële vaste activa en de liquide iddelen, gedeeld door de totale inkosten. Voor de norering geldt: hoe hoger het percentage, des te groter het aandeel van rentelasten in de totale exploitatie en daaree des te lager de flexibiliteit in het resterende budget. De grenzen liggen als volgt: > 13oX: onvoldoende, tussen 130^. en 10096: voldoende, < ioo9ó: goed. Deze percentages zijn gebaseerd op een richtlijn van de VNG. Met een score van 8i96 scoort de geeente Noordenveld rui voldoende op deze indicator. De indicator nettoschuld per inwoner wordt berekend door de hiervoor beschreven nettoschuld te delen door het aantal inwoners. Voor de norering is gekeken naar het geiddelde in Nederland van C (bron: VNG 2012). Een afwijking van Q.0% wordt als acceptabel bestepeld. Pagina 15 van 29

16 Dat betekent dat de score als voldoende wordt gekwalificeerd als het bedrag russen de C en de C ligt. Bij een waarde lager dan C is de score goed en bij een waarde hoger dan C is de score onvoldoende. Bij deze indicator scoort geeente Noordenveld voldoende. De schuldontwikkeling per inwoner betreft de utatie van de nettoschuld per inwoner ten opzichte van voorgaand boekjaar. Voor geeente Noordenveld is in 2013 een afnae van de schuldpositie zichtbaar, et nae als gevolg van aflossingen op de langlopende leningen voor een bedrag van C 2,7 iljoen, wat betekent dat de financiële positie van de geeente is verbeterd ten opzichte van voorgaand boekjaar. Aandacht voor uw schuldenpositie blijft echter onverinderd van belang. Hierbij erken wij op dat in de berekening van de risico's onder de noeer 'nieuwe WMO' al rekening is gehouden et de eventuele effecten van de beoogde decentralisaties. Wij benadrukken ook hier dat de ovang van het weerstandsverogen gebaseerd is op basis van huidige inzichten naar de stand ultio Het college is zích bewust van de noodzaak tot versterking van het verogen en heeft daartoe een acht punten plan gepresenteerd in de begroting Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar de paragraaf financiering in het jaarverslag. Weersta ndscapaciteit Het weerstandsverogen is een graadeter in hoeverre de geeente in staat is o financiële tegenvallers op te vangen. In de paragraaf weerstandsverogen is dit nader uiteengezet. (x Cl in.) 2013 A. Weerstandscapaciteit C5,o Ĉ5,4 B. Beleidsrisico's en C 2,6 (in)/ «3 (in)/ bedrijfsrisico's C 5,2 (ax) C 5,7 (ax) Tekort/overschot aan +C 2,4 (in)/ +C 2,4 (in)/ weerstandsverogen (A B) C 0,2 *ax) C 0,3 *ax) De geeente aakt gebruik van een ethode waarbij risico's worden geclassificeerd in risicoklasses. Vervolgens wordt er een iniu en axiu scenario bepaald. Het iniale beslag op de aanwezige weerstandscapaciteit is C 2,6 iljoen, het axiaal becijferde beslag is C 5,2 iljoen. Pagina 16 van 29

17 3» Uiv interne beheersing is van een voldoende niveau Tijdens onze interi-controle hebben wij de interne beheersing van geeente Noordenveld beoordeeld. Dit deel geeft u inzicht in de belangrijkste bevindingen Pagina 17 van 29

18 3*1* Aandachtspunten interne beheersing Onze bevindingen over uw interne controleogeving hebben we weergegeven in onze rapportage interi-bevindingen controle 2013 d.d. 21 noveber Onze conclusie is dat het huidige niveau van interne beheersing voldoende is. Hieronder voorzien we u van een update over de status van de belangrijkste interne controlebevindingen en onze eindejaarscontroleresponse hierop: # Gerapporteerde tekortkoing/bevinding in ons tussentijds rapport van bevindingen Aansluiting subadinistratie bouwleges Huidige status Constatering f Ipact op onze controleaanpak De aansluiting tussen de subadinistratie bouwleges en de financiële adinistratie was bij het opaken van de jaarrekening 2013 nog niet te leggen. Door het college wordt gezocht naar een technische oplossing o de aansluiting in de toekost wel te kunnen realiseren. 2. Diverse aanbevelingen ter verbetering van procedures In de rapportage naar aanleiding van de interi-controle 2013 hebben wij het college enkele aanbevelingen gedaan ter verbetering van de procedures. Tijdens de eindejaarscontrole hebben wij geconstateerd dat onze aanbevelingen otrent de reikwijdte en diepgang van de uitgevoerde interne controles zijn opgevolgd. Een aantal aanbevelingen zijn nog niet opgevolgd door het college, deze aanbevelingen hebben et nae betrekking op: 3- Hľ General Controls * Zichtbaar aken van functiescheiding in het proces rondo de subsidieverstrekkingen door iddel van parafering van de consulenten op collegevoorstellen;» Foruleren van kaders rondo het terugvorderen van niet (rechtatig) bestede PGB-iddelen. Tijdens de interi-controle 2014 zullen wij u nader inforeren over de voortgang van de ipleentatie van onze verbetervoorstellen. Geen bevindingen die ipact hebben op onze controleaanpak. Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar paragraaf 3-3- Tabel: Opvolging significante interne controlebevindingen * = Aandachtspunt is nog onvoldoende opgevolgd. = Aandachtspunt ís in ontwikkeling, aar nog niet afgerond of actie volgt logischerwijs in de toekost 0 = Aandachtspunt is uitgevoerd of afgewikkeld Pagina 18 van 29

19 3 2. Opvolging aandachtspunten uit controleplan 2013 Startpunt voor onze jaarrekeningcontrole is een risicoanalyse waarop wij onze controleaanpak baseren. In het controleplan 2013 dat wij op 15 oktober 2013 et de werkgroep financiën hebben besproken, hebben wij onderstaande controlerisico's onderkend: Geïdentificeerde aandachtspunten Naleving Europese aanbestedingsregelgeving en nieuwe Aanbestedingswet Uitgevoerde interi werkzaaheden Conclusies en eindejaarscontrole reactie «Wij hebben kennisgenoen van uw procedures et betrekking tot inkoop en aanbesteding. Wij hebben geconcludeerd dat de geeente Noordenveld de noodzakelijke aanpassingen op grond van de nieuwe Aanbestedingswet (van kracht sinds 1 april 2013) in de werkprocessen heeft doorgevoerd en het aanbestedingsbeleid per 1 juli 2013 heeft aangepast. «De door u uitgevoerde interne controles op inkoop en aanbesteding hebben wij beoordeeld. Hieruit koen tussentijds geen tekortkoingen naar voren. Grondexploitaties» Wij hebben kennisgenoen van uw procedures et betrekking tot grondexploitaties en gesproken over aandachtspunten ten aanzien van de waardering van coplexen. Decentralisaties» Wij hebben kennisgenoen van uw plan van aanpak ten aanzien van de decentralisaties. SEPA» Wij hebben kennisgenoen van uw projectplan SEPA en de uitkosten van de iniddels uitgevoerde acties. Voortgang ļ status van de aanbevelingen uit 2012» Wij hebben kennisgenoen van het collegebesluit d.d. 25 juni 2013 waarin het actieplan naar aanleiding van onze adviezen uiteen is gezet. Daarnaast hebben wij op basis van ons onderzoek vastgesteld dat een aantal bevindingen reeds zijn opgevolgd.» Wij hebben kennisgenoen van de uitkosten van de uitgevoerde interne controles op inkoop en aanbesteding tot en et het vierde kwartaal van Op basis van de door ons uitgevoerde werkzaaheden concluderen wij dat door de geeente Noordenveld is voldaan aan de aanbestedingswetgeving.» Bij de eindejaarscontrole hebben wij in detail aandacht besteed aan de waardering van de grondexploitaties. Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar paragraaf 2.1.» Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar paragraaf 2.4. «Wij hebben vastgesteld dat alle relevante applicaties van de geeente Noordenveld gereed zijn voor SEPA «Wij hebben kennisgenoen van de intern aanvullend uitgevoerde werkzaaheden, waaree enkele bevindingen zijn afgewikkeld. Pagina 19 van 29

20 Artikel 2:393, lid 4 van het Nederlands Burgerlijk Wetboek vereist dat we een reflectie geven op de betrouwbaarheid en continuïteit van uw geautoatiseerde gegevensverwerking vanuit het perspectief van de jaarrekeningcontrole. Tijdens onze controle heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de betrouwbaarheid en continuïteit van de geautoatiseerde gegevensverwerking binnen de geeente Noordenveld. Dit onderzoek bestond uit het beoordelen van de algeene IT beheersaatregeĩen in en rondo Key2Financiën, de applicatie waarin de financiële adinistratie van de geeente wordt gevoerd. De algeene ĪT beheers aatregelen voren het fundaent van de geautoatiseerde gegevensverwerking en voren daaree de basis voor een beheerste IT ogeving. De algeene IT beheersaatregeìen zijn tevens randvoorwaardelijk voor het waarborgen van een betrouwbare werking van geautoatiseerde controleaatregelen in en rondo uw applicaties. Het is daaro van groot belang dat de algeene ĩt beheersaatregeīen voldoen aan de daaraan redelijkerwijs te stellen eisen. In onze anageentletter 2013 hebben wij de bevindingen naar aanleiding onze de beoordeling van de algeene IT beheersaatregelen aan het college gerapporteerd. De belangrijkste bevindingen naar aanleiding van onze beoordeling waren: «Noordenveld beschikt niet over een geforaliseerd inforatiebeveiligingsbeĩeid;» IT processen en procedures zijn in beperkte ate geforaliseerd;» Noordenveld heeft geen eenduidige change anageent procedure;» Autorisaties en geautoatiseerde controleaatregelen rondo digitale factuurverwerking kunnen worden aangescherpt. Wij hebben kennisgenoen van het uitvoeringsplan en geconstateerd dat een aantal van de gedefinieerde projecten in het uitvoeringsplan aansluiten bij de in onze anageentletter gerapporteerde IT bevindingen, waaronder het opstellen van een inforatisering beleid, aandacht voor inforatiebeveiliging en de professionalisering en foralisatie van de ĨT beheerprocessen. Naar onze ening biedt het uitvoeringsplan ĨT projecten een goede basis o uw ITogeving verder te professionaliseren. Wij erken hierbij op dat er door het college nog nadere besluitvoring otrent het uitvoeringsplan oet plaatsvinden. 1 t e n Ē V e a ìt e accountantscontrole is voldoende De dekking en de reikwijdte van de controle Wij voeren de jaarrekeningcontrole uit o een oordeel over de getrouwheid en rechtatigheid van de jaarrekening als geheel te voren, zoals bedoeld in artikel 213, tweede lid van de Geeentewet. Het is niet de doelstelling van de jaarrekeningcontrole o zekerheid te verschaffen over de kwaliteit van de interne organisatie. De controle van de jaarrekening bestaat uit een cobinatie van controlewerkzaaheden, waaronder risicoanalyse, cijferbeoordelingen, beoordeling van de adinistratieve procedures en het daaree saenhangende systee van interne beheersingsaatregelen en gegevensgerichte controlewerkzaaheden. De saenstelling en ovang van die werkzaaheden zijn noodzakelijk voor het verkrijgen van dit oordeel over de getrouwheid en rechtatigheid. Tijdens onze controlewerkzaaheden aken wij gebruik van de rapporteríngsen goedkeuringstoleranties zoals opgenoen in het Besluit Accountantscontrole Decentrale Overheden ('Bado'), tenzij de raad in een controleprotocol ten behoeve van de accountant andere controle en rapporteringstoleranties vaststelt. Dit houdt in dat wij een goedkeurende controleverklaring kunnen afgeven als de geconstateerde fouten inder zijn dan i96 (C ) en de onzekerheden inder zijn dan 396 (Ç ) van de totale werkelijke lasten en toevoegingen aan de reserves in de jaarrekening. Tijdens de jaarrekeningcontroīe hebben wij de opvolging van de bevindingen beoordeeld. Wij hebben geconstateerd dat de abtelijke organisatie in het voorjaar van 2014 een uitvoeringsplan IT projecten heeft opgesteld, dit als nadere uitwerking van het inforrnatiebeleidsplan Pagina 20 van 29