KOP: Deurganckdok Antwerpen SUB: De positie van Rotterdam in gevaar? Op weg naar een nieuw perspectief in havenplanning
|
|
- Josephus van der Horst
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 KOP: Deurganckdok Antwerpen SUB: De positie van Rotterdam in gevaar? Op weg naar een nieuw perspectief in havenplanning AUTEUR: Marcel van Gils Capaciteitsgroep Complexe Besluitvorming en het Management van Processen, Erasmus Universiteit Rotterdam Het vorig jaar geopende Deurganckdok betekent bijna een verdubbeling van de containeroverslagcapaciteit in de Antwerpse haven. In Nederland moet de Betuwelijn de bereikbaarheid van de Rotterdamse haven vergroten. Maar levert verhoging van capaciteit en bereikbaarheid op den duur voldoende comparatief voordeel op in harde concurrentiestrijd op de containermarkt? Of moeten havenplanners hun perspectief verbreden? Bij de inrichting van havens hebben planners te maken met tal van onzekerheden. Er heerst een enorme dynamiek in de containersector, met jaarlijkse groeipercentages van 10 tot 15 procent. In China worden aan de lopende band nieuwe containerhavens ingericht en Europa raakt overspoeld met containers. Containerrederijen verbreden hun activiteiten, ze ontwikkelen wereldwijde netwerken en varen met steeds grotere schepen. Havens zijn niet meer dan commodities, noodzakelijke punten van overslag, waaruit de rederijen en stuwadoors kunnen kiezen om hun operaties te laten plaatsvinden. Er is dan ook heftige concurrentie tussen de Noordwest- Europese havens van Hamburg tot Le Havre. Ook de Zuid-Europese havens mengen zich in de strijd om het Zuid- en Oost-Europese achterland. Een andere ontwikkeling is het groeiende belang van duurzaamheid als kernwaarde binnen de samenleving. Een brede groep stakeholders probeert via lobby en hindermacht planningsprocessen te beïnvloeden en zo de milieubelangen veilig te stellen. Het (standaard)antwoord van havenplanners op deze ontwikkelingen is capaciteitsuitbreiding en verbetering van de bereikbaarheid, met de containersector als speerpunt. Zo werd vorig jaar in België het Deurganckdok geopend, dat de containeroverslagcapaciteit van de Antwerpse haven praktisch verdubbelt. In Nederland werd de peperdure Betuwelijn aangelegd om de aansluiting van de Rotterdamse haven met het achterland te verbeteren. Uit concurrentieoogpunt lijken deze stappen verantwoord, maar het is minstens zo belangrijk meer inzicht te krijgen in allerlei structurele ontwikkelingen die de toekomst van de havens beïnvloeden. Want het is nog maar de vraag of de containermarkt ook op langere termijn zo blijft groeien en waar de groei dan zal plaatsvinden. Hoeveel ruimte krijgen havens überhaupt nog om uit te breiden in het licht van de discussie rond duurzaamheid? Aan de hand van de ontwikkelingen rond het Deurganckdok laten we zien dat het concurrentieperspectief in de havenplanning verbreding behoeft. KADERKOP: De Antwerpse haven in containers De haven van Antwerpen staat in de top-tien van grootste haven wereldwijd, na Singapore, Shanghai, Rotterdam en nog zes (Chinese en Japanse)
2 havens. De haven ligt ten noorden van de stad Antwerpen op de linker- en rechteroever van de Schelde. Antwerpen heeft de elfde containerhaven in de wereld. Figuur 1 Groei containermarkt wereldwijd [en in Antwerpen] TEU's in miljoenen jaartallen Bron: Vlaamse Havencommissie (TEU=Twenty Feet Equivalent Unit, de standaardeenheid voor containers) Figuur 2: De containeroverslag in Antwerpen *1000 TEU jaartallen Bron: Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen De containerhaven van Antwerpen is de afgelopen sterker gegroeid (circa 9% jaarlijks versus 7% jaarlijks) dan de andere havens in Noordwest-Europa, waardoor de achterstand op Hamburg en Rotterdam kleiner werd. Overigens stond Antwerpen in 2002 nog tiende op de ranglijst van grootste containeroverslaghavens. De sterke opkomst van de Chinese havens Shanghai en Shenzhen drong Antwerpen echter een plaats terug (tabel 1). Rotterdam zakte twee plaatsen. Top-11 containerhavens wereldwijd (2004) Haven x 1000 TEU 1. Hongkong Singapore Shanghai Shenzhen Busan (Zuid-Korea)
3 6. Koahsiung (Taiwan) Rotterdam Los Angeles Hamburg Dubai Ports Antwerpen Rotterdam Bron: Havenbedrijf Rotterdam [einde kader] TUSSENKOP: Het Deurganckdok Het Deurganckdok bevindt zich op de linkeroever van de Schelde en heeft een open verbinding met de rivier (figuur 3). Veel andere dokken in Antwerpen liggen achter sluizen om de getijdenwerking uit te schakelen, maar voor het Deurganckdok was zo n ingreep niet nodig. In juli 2005 ging het eerste deel van het dok open, de andere helft zal dit jaar in gebruik worden genomen. De westzijde van het dok (figuur 4 terminal 1 en 4) komt in handen van de PSA Hesse-Noord Natie, de Antwerpse dochteronderneming van de Port of Singapore Authority (PSA). Samen met P&O Ports (oostzijde dok terminal 2 en 3) zal PSA jaarlijks zo n 6 miljoen TEU s (Twenty feet Equivalent Units, standaardeenheid voor containers) overslaan. Dit betekent bijna een verdubbeling van de containercapaciteit, waarmee Antwerpen de potentie heeft om uit te groeien tot de zesde containerhaven ter wereld (kader). Met een totale lengte van 2,6 km en 450 m breedte zal het Deurganckdok straks de nieuwste (grootste) containerschepen probleemloos kunnen ontvangen. Figuur 3 en 4 Deurganckdok Antwerpen TUSSENKOP: Rotterdam Dankzij het Deurganckdok kan Antwerpen zijn overslagcapaciteit in potentie direct laten groeien tot zo n 12 miljoen TEU (met verdere mogelijkheden). Dat levert een groot comparatief voordeel op ten opzichte van Rotterdam, waar de capaciteit op de bestaande terminals met eventuele (kleinschaligere) uitbreidingen op maximaal 12 miljoen TEU wordt geschat. Op de korte termijn lijkt Antwerpen de slag op containergebied dus te gaan winnen van Rotterdam. Het Deurganckdok staat symbool voor het herwonnen vertrouwen in de strijd met Nederland. Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen schrijft trots: Het Deurganckdok biedt de haven van Antwerpen de enige additionele capaciteit voor containers in Noordwest-Europa op dit moment. Het vertrouwen in de Antwerpse haven was toch al gegroeid door het sluiten van een verdrag met Nederland over de verdieping van de Westerschelde, en de heropening van
4 de spoorlijn IJzeren Rijn in Nederlands Limburg, die de haven van Antwerpen verbindt met het Duitse achterland. Het Rotterdamse Havenbedrijf reageerde laconiek, al nam president-directeur Hans Smits de gelegenheid wel te baat op te merken dat de ontwikkeling van de Tweede Maasvlakte nu geen enkele vertraging meer mag oplopen. Het is echter de vraag of de havenplanners voldoende rekening houden met de ontwikkelingen die we eerder schetsten: de dynamiek in de containersector en de groeiende belangstelling voor duurzaamheid als kernwaarde. LEESREGEL: Het Deurganckdok staat symbool voor het herwonnen vertrouwen van Antwerpen in de concurrentiestrijd met de Rotterdamse haven. TUSSENKOP: Comparatief voordeel Vanuit concurrentieperspectief is comparatief voordeel cruciaal. Een haven kan zich allereerst onderscheiden door uitbreidingsmogelijkheden te creëren. Die zijn echter zowel in Antwerpen als in Rotterdam beperkt. Wanneer de snelle groei van de containermarkt doorzet, zullen alle nieuwe terreinen de komende jaren al volledig in gebruik worden genomen. Voor de Tweede Maasvlakte, die op zijn vroegst in 2013 gereed is, hebben zich reeds vijftien grote rederijen en terminaloperators gemeld. Het is dus zeer de vraag of Rotterdam en Antwerpen de verdere groei van de containermarkt kunnen verwerken. Aan de andere kant: mocht het containertransport stagneren, dan zou het ongebreideld toevoegen van capaciteit op langere termijn tot overcapaciteit kunnen leiden. Het aanbieden van extra capaciteit is maar een deel van het verhaal. Ook de verbindingen met zee en achterland moeten in orde zijn. Qua toegankelijkheid van zeezijde is Antwerpen in het nadeel. Zelfs na de voorgenomen verdieping kan de beperkte diepgang van de Westerschelde voor problemen gaan zorgen. En wat betreft de toegankelijkheid landinwaarts zijn in Nederland de verbindingen met het achterland al ingesteld op extra overslag dankzij de Betuwelijn. Overigens wordt de spoorlijn pas na de opening van de Tweede Maasvlakte potentieel rendabel geacht (en zelfs dat wordt zeer betwijfeld). Daarnaast beschikt Rotterdam over een uitstekende ontsluiting via de vaarwegen. Over de weg is congestie een probleem. In België is de situatie precies omgekeerd. De afronding van de werkzaamheden aan de Antwerpse Ring brengt verlichting, maar een extra oeververbinding zou geen kwaad kunnen, zeker gezien het extra wegverkeer van en naar het nieuwe Deurganckdok. De ontsluiting via waterwegen (grotendeels dezelfde vaarwegen als Rotterdam) is goed, maar de verbinding via spoor is beperkt. De openstelling van de IJzeren Rijn is een druppel op de gloeiende plaat. Het enkele spoor door Limburg heeft een geringe capaciteit en een directe spoorverbinding tussen de linker- en rechteroever van de Schelde ontbreekt. Qua capaciteit en zee- en landzijdige bereikbaarheid houden Antwerpen en Rotterdam elkaar dus in evenwicht. Antwerpen wint op capaciteit, Rotterdam op bereikbaarheid.
5 LEESREGEL: Antwerpen wint momenteel op capaciteit, Rotterdam op bereikbaarheid. TUSSENKOP: Verbreding perspectief Havenplanning richt zich vooralsnog eenzijdig op capaciteitsuitbreiding en optimalisering van de bereikbaarheid door aanleg van wegen en spoorlijnen. Het is echter de vraag of meer capaciteit wel zo n belangrijk concurrentievoordeel oplevert in een markt waar de wereldwijde groei van de containermarkt groter lijkt dan het aanbod van overslagterreinen. Voor Antwerpen of Rotterdam lijkt er bovendien weinig comparatief voordeel te halen wat betreft de fysieke investeringen (havenuitbreiding en infrastructuur). Het uitbreiden van de capaciteit van terminals en achterlandverbindingen houdt ook weinig rekening met de structurele ontwikkelingen. De havenplanners zouden hun perspectief moeten verbreden. Er moet meer kennis worden gegenereerd over de ontwikkelingen op de containermarkt. Hoe lang zal de containermarkt nog doorgroeien en waar (India, Turkije)? Wat zijn de gevolgen van allianties tussen containerrederijen en terminals, en nog grotere schepen? Dit soort vragen moet beantwoord worden om een zinvolle invulling te kunnen geven aan de toekomstige havenplanning. Anderzijds lopen de planners bij potentiële havenuitbreidingen en de aanleg van infrastructuur in België en Nederland tegen de grenzen aan. De opkomst van nieuwe waarden in de samenleving (natuur, milieu, sociale aspecten) maakt dat aanleg van grootschalige ruimtelijke projecten niet langer vanzelfsprekend is. Een breed scala van belangengroepen mengt zich in de besluitvormingsprocessen. Elke poging om extra capaciteit te creëren en de bereikbaarheid te verbeteren zal op veel weerstand stuiten. Evenmin zal het eenvoudig zijn de financiering van zulke grootschalige projecten rond te krijgen. Natuurlijk blijven concurrentieoverwegingen een belangrijke rol spelen in de havenplanning, maar het perspectief dient te worden verruimd. Er is meer inzicht nodig in de ontwikkelingen op de containermarkt op de lange termijn. Er moet terdege rekening worden gehouden met het groeiende belang van duurzaamheid. Én er is samenwerking nodig om adequaat te kunnen reageren op de ontwikkelingen. Terwijl concurrentie de havens scherp houdt en hen dwingt na te denken over behoud en versterking van hun positie, kan samenwerking bijdragen aan de ontwikkeling van economisch, sociaal en ecologisch verantwoorde havencomplexen. LEESREGEL: Samenwerking kan bijdragen aan de ontwikkeling van economisch, sociaal en ecologisch verantwoorde havencomplexen.. TUSSENKOP: Samenwerking Maar hoe krijg je samenwerking van de grond als de partijen elkaars concurrenten zijn? Er zijn allerlei vormen van samenwerking mogelijk. Zo kunnen Rotterdam en Antwerpen kennis en ervaringen uitwisselen over de omgang en de groei van de containermarkt, de allianties tussen rederijen en stuwadoors, de ontwikkeling van de scheepsgrootte en de duurzame inbedding van ruimtelijke investeringen in terreinen en infrastructuur. Beide havens zullen immers ieder afzonderlijk niet in staat zijn ruimte te blijven
6 creëren voor uitbreidingen (maatschappelijke weerstand). En mocht dat wel lukken, dan dreigt in de verdere toekomst wellicht overcapaciteit. Voor Antwerpen is het sowieso cruciaal de ontwikkelingen bij te houden in verband met de diepgang van de Westerschelde. Het is heel goed denkbaar dat er langzamerhand een werkverdeling ontstaat waarin Rotterdam de grootste schepen gaat behandelen en Antwerpen inzet op de kleinere. De samenwerking kan op een hoger strategisch niveau worden voortgezet. Bijvoorbeeld in de vorm van een alliantie, waarin beide havens zich specialiseren op onderdelen van de markt, en capaciteit delen. LEESREGEL: Een werkverdeling waarin Rotterdam de grootste schepen gaat behandelen en Antwerpen inzet op de kleinere, is heel goed denkbaar. Dit ideaalplaatje is pas haalbaar als het nieuwe perspectief werkelijk doordringt bij de havenplanners. Het geleidelijk opzetten en daarna uitbreiden van de samenwerking lijkt een goede weg, ook al met het oog op de huidige mededingingswetgeving van de EU, die een vergaande samenwerking vooralsnog in de weg staat. Strategische samenwerking zou wel eens als monopolievorming kunnen worden gezien. Ook hierop moeten gezamenlijk oplossingen worden gevonden. Een samenwerkingsorganisatie als de Rijn-Schelde Delta is een belangrijke eerste stap. In een gebied dat wordt afgebakend door de Noordzee en de stedenbocht Gent-Antwerpen-Breda-Rotterdam, proberen planners de activiteiten onderling af te stemmen en zo te komen tot een ruimtelijkfunctionele visie voor de hele regio. In de visie kan specifiek worden ingezoomd op de rol van de beide grote havens Antwerpen en Rotterdam. Het initiatief is in 1999 gestart en staat nog in de kinderschoenen. In 2005 verscheen een document dat moet dienen als basis voor het discussiëren over het geleidelijk opzetten van de samenwerking. Een passage uit het startdocument: Als wij op een gefragmenteerde wijze naar dit unieke gebied blijven kijken, zal het effect van elke ingreep verwaarloosbaar zijn bij het streven naar een kwalitatieve ontwikkeling van de Delta. (RSD, 2005) Het inzicht lijkt er te zijn, nu komt het aan op de uitwerking. Bronnen Blomme, J Toekomstperspectieven voor de Antwerpse haven. GHA, Antwerpen. Gils, M. van Het containercluster in Antwerpen, een toekomstverkenning. Scriptie Universiteit Utrecht. Gils, M. van & M. Huys The need for more variety in Dutch spatial planning policies; The case of the port of Rotterdam. Paper for the European Regional Science Association Conference 2005 in Amsterdam. Port of Antwerp World Scale Container Port in the Heart of Europe. Port Authority, Antwerp. Rijn-Schelde Delta Samenwerkingsorganisatie Grensoverschrijdend Perspectief, RoBrAnt+ visie en onderzoek.
7
Branche Update: Container terminals
Branche Update: Container terminals Economisch Bureau Sector & Commodity Research Nadia Menkveld +31 206 286441 Concurrentiepositie haven van belang voor terminal Hoewel de overslag in de haven van Rotterdam
Nadere informatieWelkom in de wereld van de containers.
Welkom in de wereld van de containers. Hoe verloopt het containervervoer over zee? Het containertransport kan je vergelijken met de route of het traject van een lijnbus. Zo n traject herhaalt zich steeds
Nadere informatieMV2 en de toekomst van de haven Een alternatieve visie op Rotterdam
MV2 en de toekomst van de haven Een alternatieve visie op Rotterdam Gérard Brockhoff Adstrat Adstrat Consulting, 1 Skyline Rotterdam, Ronald Tilleman Havenvisie 2050 (concurrentiepositie) Waarom is Rotterdamse
Nadere informatieChinese aanwezigheid in de Rotterdamse haven
Economie CHINA NU Tekst: Judith van de Bovenkamp Chinese aanwezigheid in de Rotterdamse haven De eerste Chinezen in Nederland vestigden zich in 1911 in de Rotterdamse wijk Katendrecht. Zij werden vooral
Nadere informatie5.8. Boekverslag door F woorden 23 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 1. Geografische ligging. Centraal
Boekverslag door F. 1360 woorden 23 februari 2002 5.8 214 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde 1. Geografische ligging Centraal Antwerpen heeft de beste ligging als haven in Europa. Wat betreft de ligging
Nadere informatieDe Rotterdamse haven en het achterland. Havenvisie 2030 en achterlandstrategie. Ellen Naaykens
De Rotterdamse haven en het achterland Havenvisie 2030 en achterlandstrategie Ellen Naaykens Havenbedrijf Rotterdam N.V. Movares symposium 29 november 2011 Inhoud Profiel haven Rotterdam Ontwerp Havenvisie
Nadere informatieMAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK
MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK LESBRIEF VOORTGEZET ONDERWIJS ONDERBOUW OPDRACHTEN DE ROTTERDAMSE HAVEN GROEIT! Heel veel goederen die we gebruiken komen uit het buitenland. Het grootste deel komt via de haven
Nadere informatieDe Rotterdamse haven en het achterland. Havenvisie 2030 en achterlandstrategie
De Rotterdamse haven en het achterland Havenvisie 2030 en achterlandstrategie Ellen Naaykens Havenbedrijf Rotterdam N.V. ALV ELC, Venlo 30 november 2011 Inhoud Profiel haven Rotterdam Ontwerp Havenvisie
Nadere informatieLiever strand dan stranden
Liever strand dan stranden In het kort Al enige tijd - vanaf de jaren negentig van de vorige eeuw - is in
Nadere informatieMAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK
MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK LESBRIEF VOORTGEZET ONDERWIJS BOVENBOUW HAVO/VWO OPDRACHTEN DE HAVEN VAN ROTTERDAM Heel veel goederen die we gebruiken komen uit het buitenland. Het grootste deel komt via de haven
Nadere informatieMainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk
Mainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk Jaarcongres Nederlandse Vereniging van Binnenhavens, Venlo, 5 oktober 2012 Hans Smits, CEO Havenbedrijf Rotterdam N.V. 1 Haven Rotterdam in cijfers
Nadere informatieRotterdam en de kracht van het achterland. Oss, 6 april 2011
Rotterdam en de kracht van het achterland Oss, 6 april 2011 Inhoud Containerontwikkeling Rotterdam Achterlandstrategie Logistiek knooppunten 2 Ontwikkeling overslagvolume 30 2008 2009 2010 25 20 15 10
Nadere informatieSCHEEPVAART OP DE WESTERSCHELDE. 23 Maart 2016
SCHEEPVAART OP DE WESTERSCHELDE Een duurzame toekomst Ir. Thijs de Boer 23 Maart 2016 2 Introductie Beroepsvaart Visserij Recreatie (vaart) Toerisme Veerdiensten Binnenvaart Natuurlijk systeem Omgeving
Nadere informatieDe grootste sluis ter wereld!! WAAR?? In de haven van Antwerpen!!!
De grootste sluis ter wereld!! WAAR?? In de haven van Antwerpen!!! Je kan er heel veel over vertellen. Zorg dus voor structuur. Hier heb je een aantal vragen. Deze vragen helpen je om je spreekbeurt over
Nadere informatieTerminalcapaciteit Rotterdamse haven Wat betekent MV2 voor de containersector?
Terminalcapaciteit Rotterdamse haven Wat betekent MV2 voor de containersector? Fact-book NT-dagen, 12 juni 2013 www.adstrat.com 1 CMA CGM Marco Polo Rotterdam kan beter behoedzaam investeren om rendabele
Nadere informatieALTERNATIEF VOOR SAEFTINGHEDOK
ALTERNATIEF VOOR SAEFTINGHEDOK EXTRA CONTAINEROVERSLAG IN ANTWERPEN DOOR IMPLEMENTATIE VAN INNOVATIEVE STACK OPERATIONS OP DE VIER BESTAANDE DEEPSEA TERMINALS this document is copyright protected. SITUATIE
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 3243 Vragen van het lid
Nadere informatieMAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK
MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK LESBRIEF PRIMAIR ONDERWIJS GROEP 7-8 OPDRACHTEN DE ROTTERDAMSE HAVEN GROEIT! Heel veel goederen die we gebruiken komen uit het buitenland. Het grootste deel komt via de haven in
Nadere informatieRuimte is schaars en de ontwikkeling van bedrijventerreinen en havengebieden in samenhangende clusters als economische
Op 20 maart 2019 zijn de verkiezingen voor de Provinciale Staten. De Provincie Zeeland staat voor belangrijke keuzes. Op het terrein van energie, gebiedsontwikkeling, economie en infrastructuur liggen
Nadere informatieWorld Water Works 2016
World Water Works 2016 Port Extension - Tanjung Priok Jakarta Herman Pals/ Hans Vermij Inhoud van presentatie 1. Introductie Royal HaskoningDHV 2. Havenontwikkelingen in Indonesië 3. Tanjung Priok en New
Nadere informatieHaven Amsterdam Gateway to Europa
IJ (voor 1850) Haven Amsterdam Gateway to Europa Jan Egbertsen 26 september 2011, Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Amsterdam Noordzeekanaalgebied (rond 1875) Overzicht
Nadere informatieMAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK
MAASVLAKTE 2 IN GEBRUIK LESBRIEF VOORTGEZET ONDERWIJS BOVENBOUW HAVO/VWO ANTWOORDEN DE HAVEN VAN ROTTERDAM Heel veel goederen die we gebruiken komen uit het buitenland. Het grootste deel komt via de haven
Nadere informatieUITDAGINGEN BINNENVAART
UITDAGINGEN BINNENVAART PROMOTIE BINNENVAART VLAANDEREN 2012 09 18 WATERWEGEN West Europa heeft het dichtste waterwegennetwerk van de EU 90 miljoen inwoners EUR 910 miljard BBP 320 miljoen ton via Rijn
Nadere informatieLesbrief MAASVLAKTE 2 OPDRACHT 1 - TOPOGRAFIE EN AARDRIJKSKUNDE
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO MAASVLAKTE 2 De haven van Rotterdam wordt te klein, omdat we steeds meer goederen bestellen uit verre landen. Daarom komt er een nieuw stuk haven: Maasvlakte
Nadere informatieX BASISLES LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - GESCHIEDENIS ANTWOORDEN OPDRACHTEN MAASVLAKTE 2
X BASISLES LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - GESCHIEDENIS ANTWOORDEN MAASVLAKTE 2 X De haven van Rotterdam x werd te klein, omdat we steeds meer goederen bestellen uit verre landen. Daarom
Nadere informatieNaam HAVEN ROTTERDAM import en export
Naam HAVEN ROTTERDAM import en export Als er één plek is die duidelijk maakt waarom Nederland in de moderne tijd zo n belangrijk handelsland is, dan is het Rotterdam wel. De haven ligt in de delta van
Nadere informatieX BASISLES LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - ECONOMIE ANTWOORDEN MAASVLAKTE X
X BASISLES LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - ECONOMIE ANTWOORDEN MAASVLAKTE X 2 De x haven van Rotterdam werd te klein, omdat we steeds meer goederen bestellen uit verre landen. Daarom is
Nadere informatieHAVENBEDRIJF ROTTERDAM N.V.
HAVEN IN CIJFERS Goederenoverslag Totale goederenoverslag in Rotterdam, 2010-2010 Agribulk 8,4 8,3 10,4 IJzererts en schroot 39,8 23,3 44,0 Kolen 24,1 24,8 28,6 Overig massagoed, droog 12,3 10,2 12,0 Subtotaal
Nadere informatieMIRT - Verkenning Antwerpen Rotterdam VISIE
MIRT - Verkenning Antwerpen Rotterdam VISIE 2010-2020 POSITIONERING DELTALANDSCHAP 2010 BESTAANDE TOEKOMST DELTALANDSCHAP 2010-2020 STRUCTUURBEELD DELTALANDSCHAP 2020 POSITIONERING STEDELIJKE DELTA 2010
Nadere informatieExtending the terminal gate
Extending the terminal gate Transition to smart network coordination Achtergrond Container terminals zijn belangrijke draaischijven voor international handel tussen Europa en de rest van de wereld. De
Nadere informatiePort of Rotterdam. Ports and Hinterland congres 2012 5-12-2012
Port of Ports and Hinterland congres 2012 Emile Hoogsteden Directeur Containers, Breakbulk & Logistics 1 2 1 Port of Agenda Havenvisie 2030 Containeroverslag (t/s en achterlandvolume) Modal split Marktaandeel
Nadere informatieDe Zeeuwse haven LADINGEN 2007 DE MOTOR VAN DE ECONOMIE
De Zeeuwse haven DE MOTOR VAN DE ECONOMIE De motor van de regionale economie Wist u dat Zeeland Seaports, het havengebied van Borsele, Terneuzen en Vlissingen het derde grootste havengebied van Nederland
Nadere informatieDE ZEESPIEGEL STIJGT HET KLIMAAT VERANDERT.. MIJN BOODSCHAP:
DE ZEESPIEGEL STIJGT HET KLIMAAT VERANDERT.. MIJN BOODSCHAP: - IN DE WESTERSCHELDE ZAL OOIT EEN STORMVLOEDKERING MOETEN KOMEN - HOE KAN ANTWERPEN DAAROP ANTICIPEREN? - WIJ HEBBEN DAAROP HET ANTWOORD EN
Nadere informatieKlaar voor de toekomst!
Klaar voor de toekomst! Den Haag Rotterdam Dordrecht Moerdijk Zierikzee Voorwoord Breda Middelburg Vlissingen Goes Bergen op Zoom Roosendaal De politiek heeft na een uitgebreide verkenning besloten om
Nadere informatieBeknopte analyse van de overslag in de Amsterdamse haven
CPB Notitie Datum : 23 juli 2003 Aan : Ministerie van Verkeer en Waterstaat (DGG, Van Bommel) Beknopte analyse van de overslag in de Amsterdamse haven Het ministerie van Ven W heeft het CPB om een beknopte
Nadere informatieASSET MANAGEMENT HAVENBEDRIJF ROTTERDAM N.V.
ASSET MANAGEMENT HAVENBEDRIJF ROTTERDAM N.V. Herman Meijer 19 mei 2016 Mini-seminar Systems Enginering, Asset Management en Gebiedsmodellen 1 2 3 4 Haven van Rotterdam Uitdagingen Asset management als
Nadere informatieTE KOOP. Ca m²
TE KOOP Ca. 18.000 m² Adres: Rietgraaf te Oosterhout (Gld.). Algemeen: Park15 Logistics Kavel V. Ca. 18.000 m² logistieke bedrijfsruimte op een ruim perceel van ca. 42.200 m². Het betreft de laatste zichtlocatie
Nadere informatieLangetermijnvisie Schelde-estuarium. Second opinion economisch onderzoek
Langetermijnvisie Schelde-estuarium oktober 2000 RA/00-434 Langetermijnvisie Schelde-estuarium oktober 2000 RA/00-434 Projectbureau LTV Postbus 2814 2601 CV Delft Tel. +31 15 2191566 Fax. +31 15 2124892
Nadere informatieLesbrief ZAND BOVEN WATER OPDRACHT 1 - NEDERLAND EN WATERBOUW
Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW ZAND BOVEN WATER Rotterdam is de belangrijkste haven van Europa. Steeds meer spullen reizen via Rotterdam. Sinds 2008 wordt hard gewerkt om de haven uit te breiden.
Nadere informatieZeeland Seaports groeit tegen verdrukking in
Zeeland Seaports groeit tegen verdrukking in Maritiem Nederland #5 juni 2012 Economie 25 Als alternatief voor het onder water zetten van de Hedwigepolder had staatssecretaris Henk Bleker een gebied van
Nadere informatieNIEUWSBERICHT PSA INTERNATIONAL PTE LTD EN DOCHTERONDERNEMINGEN: RESULTATEN VOOR HET JAAR EINDIGEND OP 31 DECEMBER 2013
PSA INTERNATIONAL NIEUWSBERICHT 28 Maart 2014 PSA INTERNATIONAL PTE LTD EN DOCHTERONDERNEMINGEN: RESULTATEN VOOR HET JAAR EINDIGEND OP 31 DECEMBER 2013 FINANCIEEL OVERZICHT voor het jaar eindigend 31 december
Nadere informatieMainports ongehinderd verbonden
Mainports-ongehinderd verbonden Pleidooi voor onderzoek naar ongehinderde goederentransportsystemen Gert Dijkstra - Buisleiding Industrie Gilde (BIG) Johan Visser - International Society for Underground
Nadere informatieMaritime & Transport Business Solutions. maritime & transport business solutions. Een sterk achterlandnetwerk ontwikkelen: Wie betaalt wat?
Wie betaalt wat? Frank Luisman 4 december 2012 Maritime & Transport Business Solutions maritime & transport business solutions Een sterk achterlandnetwerk ontwikkelen: Wie betaalt wat? Wie betaalt wat?
Nadere informatieDe kracht van de Delta! Uitdagingen die de toekomst van de Delta gaan vormgeven. Bart Kuipers
De kracht van de Delta! Uitdagingen die de toekomst van de Delta gaan vormgeven Bart Kuipers Hoe kan het dat delta s zoals die van de Rijn en Schelde of de Yangzi delta met Shanghai nu al zeven eeuwen
Nadere informatieEUROPA S NR. 1 KNOOPPUNT VAN CONTAINER- STROMEN
EUROPA S NR. 1 KNOOPPUNT VAN CONTAINER- STROMEN DEEPSEA- EN FEEDERSERVICES Hutchison Ports ECT Delta en Hutchison Ports ECT Euromax zijn multi-user terminals. Elke rederij is hier verzekerd van maximale
Nadere informatieTotaal massagoed 296,0 292,3 285,9. Containers 121,3 125,4 123,6
2013 2012 2011 IJzererts en schroot 35,9 32,7 37,4 Kolen 30,7 25,3 26,7 Agribulk 10,3 8,1 9,9 Overig massagoed, droog 12,3 12,0 13,3 Subtotaal massagoed, droog 89,2 78,1 87,3 Ruwe aardolie 91,1 98,3 92,8
Nadere informatieCommissie voor Ruimtelijke Ontwikkeling en Wonen
Griffie Commissie voor Ruimtelijke Ontwikkeling en Wonen Datum commissievergadering : - Document nummer : 2833947 Behandelend ambtenaar : T. de Graaf Directie/bureau : Economie & Mobiliteit/ Bureau Mobiliteitsbeleid
Nadere informatieProfielwerkstuk Aardrijkskunde Rotterdamse haven
Profielwerkstuk Aardrijkskunde Rotterdamse haven Profielwerkstuk door een scholier 3036 woorden 12 december 2005 6,6 53 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde 3) Wat is de Economische betekenis van de Rotterdamse
Nadere informatierubrieksnaam FORUM #18/07.10.10
rubrieksnaam Antwerpen + 18 Rotterdam =? De havens van Rotterdam en Antwerpen zijn nog steeds elkaars grootste concurrent. Ieder voor zich willen ze graag een graantje meepikken van de groeiende wereldhandel.
Nadere informatieWereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam. Henk de Bruijn 25 september 2013. Copyright - Port of Rotterdam
Wereldklasse doen! Havenbedrijf Rotterdam Henk de Bruijn 25 september 2013 1 Haven- en industriegebied + 2 Havengebieden Maasvlakte Waal-/Eemhaven Europoort Botlek 3 Haven in cijfers Rotterdamse haven
Nadere informatieSaint-Quentin (Frankrijk) Frankrijk. België. Nederland. in de Noordzee (Nederland) Vlaams Gewest. Waals Gewest
Leerlingen Naam: Het Kanaal Bossuit-Kortrijk: varen tussen Zwevegem en Bossuit Klas: 9 Opdracht 1: rivieren het stroomgebied en kanalen van in Vlaanderen Schelde 1a. Waar bevindt zich de bron van de Schelde?
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - AARDRIJKSKUNDE OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2
NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - AARDRIJKSKUNDE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in
Nadere informatieWARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015
WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, Inhoud: In het komende half uur: Korte introductie; Rotterdamse haven, Havenbedrijf Rotterdam en pijpleidingen Deltaplan
Nadere informatieHaven Amsterdam NV Toekomst in vogelvlucht
Haven Amsterdam NV Toekomst in vogelvlucht Janine van Oosten, directeur CNB en rijkshavenmeester Februari 2013 Havenclub Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam De havens van
Nadere informatieOpinie over de belangrijkste industrietrend: grotere schepen
Opinie over de belangrijkste industrietrend: grotere schepen Havendebat Rotterdam 2014 Stijn Rubens Senior Advisor Intermodal and Supply Chains E-mail: rubens@drewry.co.uk December 11 th, 2014 Agenda 2
Nadere informatiezeeland seaports ...en het belang van het spoor Dick Gilhuis Commercieel Directeur 15 februari 2012
zeeland seaports...en het belang van het spoor Dick Gilhuis Commercieel Directeur 15 februari 2012 Inhoud 1. Overslag 2011 zeevaart 2. Modal split 3. Herkomst en bestemming 4. Spoorinfrastructuur 5. Transittijden
Nadere informatieDe Rotterdamse haven na 2030
De Rotterdamse haven na 2030 B. Kuipers, zakelijk directeur Erasmus Rotterdam Onderzoek ministerie van V&W: Wat is het belang en de betekenis van de mainports in 2040 voor de Nederlandse economie? Onderzoek
Nadere informatieAlternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde
Alternatieve energiebronnen en gevolgen voor de haven Havendebat, 2 november 2017, Coby van der Linde Plan De veranderingen in de internationale oliemarkten Gevolgen voor ARA, rol van energiehub Energietransitie,
Nadere informatieNieuwe bedrijvigheid. Flevokust Lelystad. unieke multimodale situering. Lokale ontwikkeling. 115 hectare havengebonden bedrijventerrein
Flevokust Lelystad Nieuwe bedrijvigheid Flevokust spoorverbinding Filevrij Lelystad synergie unieke multimodale situering groen milieucategorie 5 transportmodaliteiten Bereikbaarheid flexibiliteit in kavelgrootte
Nadere informatieOndergronds Ruimtegebruik in havengebieden. 8 e van de Perre Symposium
Ondergronds Ruimtegebruik in havengebieden 8 e van de Perre Symposium 1 Inleiding Onderzoek naar gebruik van ondergrond voor opslag en overslag (haventerreinen) transport in havens Vragen: wat is de positie
Nadere informatieDe Crisis en PHS, interpretatie van de vervoeranalyses: Beoordeling van de gevolgen van de economische crisis voor het goederenvervoer per spoor
De Crisis en PHS, interpretatie van de vervoeranalyses: Beoordeling van de gevolgen van de economische crisis voor het goederenvervoer per spoor De Crisis en PHS, interpretatie van de vervoeranalyses:
Nadere informatieWie betaalt wat? Victor Timmermans. Maritime & Transport Business Solutions Symposium IJsselmeeralliantie. 3 juni 2013
Wie betaalt wat? Victor Timmermans Maritime & Transport Business Solutions Symposium IJsselmeeralliantie maritime & transport business solutions Een sterk achterlandnetwerk ontwikkelen: Wie betaalt wat?
Nadere informatieLesbrief MAASVLAKTE 2 OPDRACHT 1 - TOPOGRAFIE EN AARDRIJKSKUNDE
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - HAVO MAASVLAKTE 2 De haven van Rotterdam wordt te klein, omdat we steeds meer goederen bestellen uit verre landen. Daarom komt er een nieuw stuk haven: Maasvlakte
Nadere informatieRabobank Cijfers & Trends
Rabobank Cijfers & Trends Binnenvaart Visie Perspectief Branche-informatie Vooruitzicht 2016: gematigde groei in alle segmenten Het jaar 2015 is een goed jaar voor de binnenvaart. In alle vervoerscategorieën
Nadere informatieSCHELDE DELTA EXPO. Het contact-platform voor bedrijven en instellingen die belangen hebben in deze regio.
SCHELDE DELTA EXPO + PORTS, TRANSPORT & EQUIPMENT 2013 Twee elkaar versterkende evenementen gelijktijdig op één locatie de Zeelandhallen te Goes. SCHELDE DELTA EXPO. Het contact-platform voor bedrijven
Nadere informatieInternationale Spectator (jrg. 70) Item 5 van 8 ARTIKEL
ARTIKEL Chinese kansen in Rotterdam Michiel Nijdam De Zijderoute, de eeuwenoude handelsroute tussen Europa en het Verre Oosten, staat weer volop in de belangstelling. Niet de romantische versie, maar de
Nadere informatieCijfers over de haven + verschillende functies en jobs in een haven
Cijfers over de haven + verschillende functies en jobs in een haven Cijfers over de haven? Kan je spelen met de cijfers van de haven van Antwerpen? Bekijk de volgende documenten en ook het brochuurtje
Nadere informatieTiteldia Marijn van Schoote
Marijn van Schoote Haven- en industriegebied Meer dan 40 kilometer! 2 Rotterdamse haven: motor van de economie Havengebied: 12.643 ha (netto 5,978 ha) Werkgelegenheid: 175.000 mensen Toegevoegde waarde
Nadere informatieSamenvatting. Werkwijze
I Samenvatting Duitsland en de haven van Rotterdam hebben een groot belang bij elkaar. Een substantieel deel van de maritieme aan- en afvoer in de Rotterdamse haven is afkomstig van of bestemd voor de
Nadere informatieSamenvatting ... 7 Samenvatting
Samenvatting... Concurrentie Zeehavens beconcurreren elkaar om lading en omzet. In beginsel is dat vanuit economisch perspectief een gezond uitgangspunt. Concurrentie leidt in goed werkende markten tot
Nadere informatiecontainerisatie Wat is het?
Wat is het? Stimuleren van containeroverslag in de bestaande haven, op het knooppunt van zee- en binnenvaart. Beoogd wordt dat zowel in het Sloegebied als in de Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone het aantal overgeslagen
Nadere informatieNotitie afstemming Voortzetting Masterplan Havens Midden-Brabant en Logistics City.
Notitie afstemming Voortzetting Masterplan Havens Midden-Brabant en Logistics City. Naar aanleiding van de Stuurgroep bijeenkomst van het Masterplan Havens Midden- Brabant heb ik gekeken naar de mogelijke
Nadere informatieVerdieping Nieuwe Waterweg Nautische bereikbaarheid Botlek
Verdieping Nieuwe Waterweg Nautische bereikbaarheid Botlek Jeroen Steens Zomerlezing Deltalinqs, 11 september 2014 1 Aanleiding Botlekgebied: grootste petrochemisch cluster van NW-Europa: raffinage, chemische
Nadere informatieDe haven van Antwerpen. 11/09/2014 Waarom de haven van Antwerpen heel belangrijk is. Ook voor u!
De haven van Antwerpen 11/09/2014 Waarom de haven van Antwerpen heel belangrijk is. Ook voor u! HIER Ontwikkeling van de haven Schelde Weginfrastructuur Grens Havengebied Vóór de 19de eeuw: Oude rivierhaven
Nadere informatieDick Gilhuis CCO Zeeland Seaports
Dick Gilhuis CCO Zeeland Seaports Welkom in Zeeland! 1. Zeeland Seaports 2. De rol van familiebedrijven in de Zeeuwse zeehavens 3. De bereikbaarheid van de Zeeuwse zeehavens: 1. Optimaliseren Spoorontsluiting
Nadere informatieReconnecting Rotterdam Port Samenvatting
Reconnecting Rotterdam Port Samenvatting Aart de Koning, april 2010 De aanleiding: de concurrentiepositie van de haven van Rotterdam staat onder druk De haven van Rotterdam is altijd sterk verankerd geweest
Nadere informatieRabobank Cijfers & Trends
Rabobank Cijfers & Trends Binnenvaart Visie Perspectief Branche-informatie Vooruitzicht 2017: gematigde groei in alle segmenten De groei in 2016 en 2017 is broos en de marktsituatie blijft de komende jaren
Nadere informatieToespraak van de Heer Willy Demeyer Senator Burgemeester van de Stad Luik Voorzitter van de Autonome Haven van Luik
Toespraak van de Heer Willy Demeyer Senator Burgemeester van de Stad Luik Voorzitter van de Autonome Haven van Luik Symposium nv De Scheepvaart, «Het Albertkanaal, hefboom voor economie en mobiliteit»
Nadere informatieBASISLES LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN OPDRACHTEN MAASVLAKTE
X BASISLES LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN X MAASVLAKTE 2 x haven van Rotterdam De werd te klein, omdat we steeds meer goederen bestellen uit verre landen. Daarom
Nadere informatie1 Inleiding. Notitie / Memo. HaskoningDHV Nederland B.V. Industry & Buildings
Notitie / Memo Aan: Gemeente Cranendonck, gemeente Weert Van: Datum: 31 oktober 2018 Kopie: Ons kenmerk: BF4303I&BNT1810081000 Classificatie: Projectgerelateerd HaskoningDHV Nederland B.V. Industry & Buildings
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vwo 2006-II
Vervoer en ruimtelijke inrichting Opgave 4 Het Project Mainportontwikkeling Rotterdam bron 4 Den Haag Rotterdam Legenda: zandwinningsgebied landaanwinningsgebied (Tweede Maasvlakte) haven- en industriegebied
Nadere informatiePortbase Terminal Selector
Portbase Terminal Selector Portbase Terminal Selector Rotterdam is de nr. 1 containerhaven van Europa. Vanaf de Noordzee tot 48 kilometer landinwaarts bieden meerdere containerterminals u een op maat gesneden
Nadere informatieInhoud presenta.e. Hebben we kunnen meten wat we ons hadden voorgenomen?
Inhoud presenta.e Hoe ontwikkelt de Vlaams- Nederlandse Delta zich in de periode 2001-2010? Hoe ontwikkelt de Delta zich ten opzichte van concurrerende havenranges? Wat zijn de ontwikkelingen in twee krachten
Nadere informatieSamenwerking in de Delta. Jaap Jelle Feenstra Hoofd Public Affairs HbR 29 nov 2012
Samenwerking in de Delta. Jaap Jelle Feenstra Hoofd Public Affairs HbR 29 nov 2012 Haven- en Industrie Complex = HIC Mainport Rotterdam incl Dordrecht + Waal-/Eemhaven 1 Containers Shortsea Forest products
Nadere informatieBetreft: vragen ex art. 3.2 RvO m.b.t. Havenvisie Rotterdam en goederenvervoer door Noord-Brabant
Provinciale Statenfractie Noord-Brabant Betreft: vragen ex art. 3.2 RvO m.b.t. Havenvisie Rotterdam en goederenvervoer door Noord-Brabant Breda, 21 mei 2011 Geacht college, Afgelopen donderdag heeft het
Nadere informatieHet effect van snelgroeiende Chinese havens op de havens van Hong Kong en Singapore
Erasmus Universiteit Rotterdam Het effect van snelgroeiende Chinese havens op de havens van Hong Kong en Singapore Bachelor scriptie Economie en Bedrijfseconomie Frank Peschier Studentnummer: 359484fp
Nadere informatieWELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015
WELKOM IN ROTTERDAM! Regio West-Brabant en het Havenschap Moerdijk te gast bij Havenbedrijf Rotterdam N.V. Maasvlakte, 11 september 2015 1 PROVINCIE BRABANT BELANGRIJK VOOR ROTTERDAM! Rotterdam-Noord-Brabant:
Nadere informatieReginald Loyen HAVEN IN DE BRANDING. De economische ontwikkeling van de Antwerpse haven vanaf 1900 UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
Reginald Loyen HAVEN IN DE BRANDING De economische ontwikkeling van de Antwerpse haven vanaf 1900 UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN INHOUD Woord vooraf 5 Inhoud 9 Lijst met afkortingen ; 13 Lijst met grafieken
Nadere informatieOp- en afvaartregeling voor 8000 en meer TEU containerschepen. tot de haven van Antwerpen bij een. maximale diepgang van 145 dm
Op- en afvaartregeling voor 8000 en meer TEU containerschepen tot de haven van Antwerpen bij een maximale diepgang van 145 dm 1. Algemeen Om een beeld te krijgen van de invloed van de nieuwe generatie
Nadere informatieWatertransport Wegtransport Op- en Overslag VACL
Full Service Container Logistics Watertransport Wegtransport Op- en Overslag VACL 4-10-2013 Corporate presentatie 2 4-10-2013 Corporate presentatie 3 Watertransport Wegtransport Op- en Overslag VACL MCS.
Nadere informatiePortbase Terminal Selector
Portbase Terminal Selector Portbase Terminal Selector Rotterdam is de nr. 1 containerhaven van Europa. Vanaf de Noordzee tot 48 kilometer landinwaarts bieden meerdere containerterminals u een op maat gesneden
Nadere informatieVrijwel allen hier aanwezig hebben daar een bijdrage groot of klein aan geleverd. Daarom aan iedereen: Veel dank!
- LET OP: ALLEEN HET GESPROKEN WOORD GELDT - Openingswoord Locoburgemeester Gehrels bij de ondertekening verzelfstandiging Haven Amsterdam op donderdag 21 maart 2013 Dames en heren, Excellentie, Het is
Nadere informatieStellingen panel 1. Titel Stellingen. Spreker
Stellingen panel 1 Stellingen Panel 1 : inplanting, hinterlandverbindingen en arbeid A. Inplanting 1. Ligging shortsea hub moet vlakbij deepsea terminal omwille van de feederlading, die met pure intra
Nadere informatieLESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN
ZAND BOVEN WATER LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE Rotterdam is de belangrijkste haven van Europa. Steeds meer containers, grondstoffen en andere spullen worden via Rotterdam
Nadere informatieConcurrentie wacht aan de Schelde
Concurrentie wacht aan de Schelde Economie Rotterdamse havenbedrijven moeten, anders dan in het buitenland, alles zelf betalen. De ongelijkheid zet de grootste Europese haven onder druk, zo blijkt. Frank
Nadere informatieA15 Corridor. Conclusies A15. 4. De A15 is dé verbindingsschakel tussen vier van de tien Nederlandse logistieke hot spots i.c.
A15 Corridor Conclusies A15 1. Een gegarandeerde doorstroming van het verkeer op de A15 is noodzakelijk voor de continuïteit en ontwikkeling van de regionale economie rond de corridor en voor de BV Nederland.
Nadere informatieLesbrief DUURZAAM BOUWEN OPDRACHT 1 - WAT IS DAT, DUURZAAMHEID?
Lesbrief Primair onderwijs - BOVENBOUW DUURZAAM BOUWEN De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Veel mensen werken in de haven. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip
Nadere informatieDe invloed van ruimtelijke en logistieke ontwikkelingen in het voorland-achterlandcontinuiim op de positie en functie van zeehavens *
Meded. Zitt. K. Acad, overzeese Wet. Bull. Séanc. Acad. r. Sci. Outre-Mer 48 (2002-3) : 345-351 De invloed van ruimtelijke en logistieke ontwikkelingen in het voorland-achterlandcontinuiim op de positie
Nadere informatie