PEDOGAGISCH BELEIDSPLAN KLIMOP d.d. 15 april 2013

Transcriptie

1 PEDOGAGISCH BELEIDSPLAN KLIMOP d.d. 15 april 2013 Stichting Peuterspeelzaal KLIMOP p/a Badhuisstraat BR Vianen Vestigingen: Hazelaarstraat 1 te Vianen De Looch 11 te Vianen 1

2 1. DE DOELSTELLINGEN VAN DE PEUTERSPEELZAAL 1.1 De functie van de speelzaal. 1.2 Onze visie op de ontwikkeling van kinderen binnen de speelzaal 1.3 De doelstellingen van het werken met peuters op de speelzaal. 1.4 Het aanbieden van Voor- en Vroegschoolse Educatie. 2. HET WERKEN IN EEN GROEP. 2.1 Groepsindeling 2.2 Dagindeling 2.3 Lokaalindeling 2.4 Veiligheid en hygiëne in de groepen 3. NORMEN EN WAARDEN EN HET OMGAAN MET ELKAAR. 3.1 Taalgebruik 3.2 Belonen en straffen 3.3 Emoties uiten 3.4 Sociale omgang 3.5 Seksualiteit. 4. WERKEN AAN DE ONTWIKKELING VAN DE PEUTERS. 4.1 Zelfstandigheid 4.2 Sociale en emotionele ontwikkeling 4.3 Motoriek 4.4 Taal 4.5 Fantasie 4.6 Creativiteit 4.7 Verstandelijke ontwikkeling 4.8 Het vastleggen van ontwikkeling gegevens. 5. OUDERS EN DE SPEELZAAL 5.1 Contacten met ouders 5.2 Ouderparticipatie 5.3 Klachtenregeling. 6. DE LEIDING 6.1 Algemeen 6.2 De leidsters 6.3 Het bestuur 6.4 Externe contacten. 2

3 INLEIDING Voor u ligt het pedagogisch beleidsplan van de peuterspeelzaal KLIMOP. Met dit beleidsplan worden ouders, vrijwilligers en andere belangstellenden geïnformeerd over het pedagogisch beleid. In de stichting zijn twee speelzalen ondergebracht, De Hagen (2 groepen) en Monnikenhof (1,5 groep). Dit pedagogisch beleidsplan heeft een aantal verschillende functies. Het laat als eerste aan ouders zien wat zij van de speelzaal wel en niet kunnen verwachten. Daarnaast geeft het binnen de organisatie houvast aan de leiding bij het begeleiden van de kinderen. Het geeft leiding, individueel en in teamverband; het geeft de mogelijkheid het pedagogisch handelen te toetsen aan het algemene beleid. Tenslotte geeft het pedagogisch beleidsplan inzicht aan andere organisaties zoals de basisscholen, het consultatiebureau e.d. over wat zij kunnen en mogen verwachten van de speelzaal. 1. DOELSTELLING VAN PEUTERSPEELZAAL KLIMOP 1.1. De functie van de speelzaal Biedt de ruimte en de mogelijkheid aan kinderen om zich op allerlei terrein te ontwikkelen. De speelzalen werken op ambitieniveau 2 De peuterspeelzalen willen, in nauwe samenwerking met ouders/verzorgers en leidsters, aan kinderen van twee tot vier jaar een veilige plaats bieden, waar zij ervaringen buiten de gezinssfeer kunnen opdoen in hun eigen tempo en op eigen wijze. De peuterspeelzalen geven een aanvullende opvoeding naast de opvoeding thuis. Met deze basisfunctie richt de peuterspeelzaal zich in principe op alle kinderen van twee tot vier jaar en hun ouders in de buurt. Ze is daarmee een algemeen toegankelijke buurtvoorziening. 1.2 Onze visie op de ontwikkeling van kinderen binnen de speelzaal Een kind heeft de drang in zich zichzelf te ontwikkelen. Ieder kind ontwikkelt zich op zijn eigen manier in zijn eigen tempo. Een veilige en uitdagende omgeving heeft een stimulerende invloed op de ontwikkeling van de kinderen. Alle verschillende aspecten van de ontwikkeling, sociaal, creatief, emotioneel, cognitief en motorisch, zijn van groot belang om op te groeien tot evenwichtige mensen. 1.3 Het werken met peuters. Doordat de peuter in contact komt met leeftijdgenootjes en (andere) volwassenen kan de peuter zich sociaal en emotioneel verder ontwikkelen. Daarnaast wordt de peuter gestimuleerd zich creatief, cognitief en motorisch te ontwikkelen. De leiding schept hierbij de voorwaarden. 3

4 2. HET WERKEN IN DE GROEP 2.1 Groepsindeling Maximaal 16 peuters per groep met 2 leidsters, maximaal 24 peuters per groep met 3 leidsters en een assistent. VVE en reguliere peuters zitten in dezelfde groep. Gestreefd wordt naar een evenwichtige samenstelling in VVE en reguliere peuters. 2.2 Dagdindeling Er is een vaste dagindeling gebaseerd op de Cito Piramide methode. 2.3 Lokaalindeling De lokalen zijn ingedeeld conform de richtlijnen van Piramide. 2.4 Veiligheid en hygiëne in de groep Alle leidsters hebben een EHBO diploma. De Risico Inventarisatie & Evaluatie wordt maandelijks uitgevoerd. Verder worden de richtlijnen van de GGD opgevolgd. Er is jaarlijks een controle door de GGD en de brandweer. Er worden regelmatig ontruimingsoefeningen gehouden. De schoonmaak wordt deels professioneel, deels door de leidsters en incidenteel door de ouders uitgevoerd. 3. NORMEN EN WAARDEN EN HET OMGAAN MET ELKAAR 3.1 Taalgebruik. De kinderen worden gestimuleerd correct, rustig en duidelijk te praten. Schelden, schuttingtaal en vloeken wordt niet toegestaan. De leiding reageert zeker ook op nonverbale communicatie. Verkeerd taalgebruik wordt gecorrigeerd door de zin in de juiste vorm te herhalen. De leiding spreekt Algemeen Beschaafd Nederlands, waarbij ze niet te snel spreekt en let op een goede articulatie. Ze kijkt het kind aan tijdens het spreken en biedt een gevarieerd taalgebruik ter verbreding van de woordenschat van het kind. 3.2 Belonen en straffen. Belonen en straffen is een belangrijk punt in de omgang met de peuter. Op de speelzaal wordt er van uit gegaan dat het belonen van positief gedrag meer resultaat oplevert dan het straffen van negatief gedrag. De kinderen moeten leren welke regels op de groep gelden, wat goed of fout is. Stimuleren van gedrag en vaardigheden gebeurt in de vorm van het belonen van een prestatie (jas aandoen, elkaar helpen, opruimen), of het belonen van de manier van uitvoeren van een opdracht. Belonen gebeurt bijvoorbeeld door het geven van een complimentje of een stickertje. Hoe er gestraft wordt hangt af van de situatie. Vaak is het voldoende er iets van te zeggen of alleen het hoofd even te schudden. Als de peuter na twee of drie keer waarschuwen nog niet luistert dan wordt hij even apart gezet. Of er gestraft moet worden is per kind heel verschillend, dit heeft te maken met het karakter en de gevoeligheid van het kind. Belangrijk is wel dat de leiding voor het kind consequent is. 3.3 Emoties uiten. Het uiten van emoties is belangrijk voor de ontwikkeling van de eigen identiteit van het kind. De leiding neemt de emoties van het kind serieus. De kinderen mogen dus uiting 4

5 geven aan hun verschillende gemoedstoestanden, de kinderen worden ook gestimuleerd (door gesprekken, activiteiten. spel) hun emoties te uiten en te benoemen. 3.4 Sociale omgang. Kinderen die in een groep samen zijn leren rekening te houden met elkaar, ze leren op elkaar wachten. elkaar geen pijn te doen, samen te spelen, maar ook zich af te zonderen. De leiding begeleidt dit en stuurt waar nodig is. Zij is er attent op dat er geen kinderen buitengesloten worden. 3.5 Sociale veiligheid Er wordt een sociaal veilige omgeving gecreëerd door Ontdekken eigen lichaam / intimiteit. Een peuter ontdekt zijn eigen lichaam. Het soms aan de geslachtsdelen friemelen hoort hij de leeftijd en wordt niet afgekeurd. Seksueel opvallend gedrag wordt niet afgekeurd, maar het kind wordt afgeleid. Bij vermoedens tot seksueel misbruik wordt contact opgenomen met deskundigen (consultatiebureau, netwerk 12-). 4. WERKEN AAN DE ONTW1KKELING VAN DE PEUTERS 4.1 Zelfstandigheid Het is voor de kinderen prettig om zelfstandiger te worden en niet steeds van volwassenen afhankelijk te zijn. Het kind wordt door de leiding aangesproken op zijn mogelijkheden. Doordat de leiding laat merken vertrouwen te hebben in de mogelijkheden van het kind wordt ook het zelfvertrouwen van het kind gestimuleerd. De leiding accepteert dat het ene kind met veel enthousiasme aan een nieuwe vaardigheid begint en het andere kind er wat meer tijd voor nodig heeft. 4.2 Sociale en emotionele ontwikkeling. In de speelzaal leert een kind sociale vaardigheden, het leert rekening te houden met andere kinderen en voor zichzelf op te komen. Het kind leert in een groep functioneren, zijn eigen grenzen stellen in een groep en ook van de groep los te komen. Tijdens de peuterspeelzaalleeftijd kunnen kinderen echte vriendschap opbouwen (vanaf ongeveer drieën een half jarige leeftijd). Op het emotionele vlak leren kinderen spelend hun ervaringen en gevoelens te verwerken, een poosje zonder hun ouders te zijn, zich in verschillende situaties veilig te voelen en vertrouwen te krijgen in andere volwassenen. Het gevoel van eigenwaarde wordt positief beïnvloed door: Te laten merken dat resultaten niet het belangrijkste zijn, maar dat plezier in wat het kind doet voorop staat. Een kind kan bijvoorbeeld wel een half uur met plakken bezig zijn en in dat half uur drie plakkertjes op papier hebben. Ook het geven van complimenten en een kind niet overvragen versterkt het gevoel van eigenwaarde. Vertrouwen ontwikkelen in andere volwassenen dan vader en moeder is iets dat kinderen moeten ontwikkelen. Afscheid nemen bij het brengen van de peuter is soms een moeilijk moment. Moeilijk voor de ouder en voor het kind. Geregeld hebben ouders er meer moeite mee dan het kind zelf. Het is van belang dat het afscheid nemen duidelijk gebeurt en niet te lang duurt. Ouders die na het brengen voor de deur met elkaar blijven praten (voor de kinderen zichtbaar) is voor kinderen onduidelijk. Het uitzwaaien van papa of mama is daarom één van de rituelen die horen bij het verblijf op de peuterspeelzaal. 5

6 4.3 Motoriek. Bij de motoriek is het zowel voor de grote als voor de fijne motoriek van belang naast de diversiteit van de bewegingen ook de kwaliteit te observeren (soepel/houterig, gecontroleerd/ongecontroleerd). Tijdens de peuterspeelzaalleeftijd ontwikkelt de fijne motoriek zich voor een groot deel, in het bijzonder in het omgaan met materiaal (vingerverven, tekenen, knippen). De leiding biedt spelmateriaal en activiteiten aan voor zowel de grove als de fijne motoriek. 4.4 Taal. De speelzaalleeftijd is voor kinderen een zeer intensieve periode met betrekking tot de taalontwikkeling. Juist in deze periode is het belangrijk dat de taalomgeving van het kind uitgebreid wordt. Tegen de tijd dat het kind vier jaar is kan het de taalregels aardig toepassen (zinnen maken in de juiste volgorde) en kent het een aantal abstracte begrippen. De Piramide methode geeft specifieke aandacht aan taal en is daarom uitermate geschikt om anderstalige kinderen of kinderen die door anderstalige ouders opgevoed worden, extra ondersteuning te bieden. 4.5 Fantasie. In de speelzaalleeftijd begint geleidelijk een scheiding te ontstaan tussen realiteit en verbeelding. Soms hebben kinderen fantasievriendjes. Kinderen kunnen zich bewust dingen gaan herinneren. Fantasie helpt kinderen om ervaringen te verwerken. De omgeving moet uitdagend zijn om het kind zelf situaties te laten scheppen waarin het ervaringen kan beleven en verwerken, bijvoorbeeld via imiterend fantasiespel (vaderen-moedertje spelen etc.). De leiding stimuleert kinderen daarbij, bijvoorbeeld door een spelactiviteit waaraan een kind zelf begonnen is uit te breiden, of het kind op nieuwe ideeën te brengen. De leiding houdt daarnaast de grenzen in de gaten; kinderen kunnen op deze leeftijd ook teveel in een fantasiewereld leven. 4.6 Creativiteit. Om de creativiteit te stimuleren biedt de speelzaal vele mogelijkheden, zoals rollenspel poppenhoek, tekenen, verven, zandtafel, en constructiemateriaal. Via verschillende materialen ontdekken peuters zelf wat ze kunnen, en leren ze zelf vorm en uitdrukking aan het materiaal te geven. Stimuleren van de creativiteit gebeurt op het niveau van het individuele kind, de een heeft meer of andere prikkels nodig dan de ander. Bij het knutselen gaat het niet om het resultaat maar om het plezier dat het kind eraan beleeft. 4.7 Verstandelijke ontwikkeling. De verstandelijke ontwikkeling vindt in deze leeftijdsfase vooral plaats via het opdoen van motorische en zintuiglijke ervaringen. De peuter is doorlopend bezig met waarnemen, onderzoeken en verbanden leggen. Zo ontstaat begripsvorming. Enerzijds is herhaling van ervaringen essentieel voor het leren, anderzijds biedt de leiding voldoende nieuwe situaties en ervaringen aan, afhankelijk van het niveau van het kind. 4.8 Het vastleggen van ontwikkelingsgegevens. De ontwikkeling van de kinderen wordt op de speelzaal vastgelegd in het kinddossier. De observaties worden besproken met de ouders. Een voorbeeld van dit overdrachtsboekje ligt ter inzage op de speelzalen. 6

7 4.9 VVE beleid (Voor- en Vroegschoolse Educatie) De speelzalen hebben een programma (Piramide) Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE). Dit programma ondersteunt jonge kinderen en hun ouders en stimuleren de ontwikkeling. Te denken valt aan taalontwikkeling, Nederlands als tweede taal, geborgenheid, zelfvertrouwen etc. 5 OUDERS EN DE SPEELZAAL 5.1 Contacten met ouders. Om goed te kunnen inspelen op de kinderen in de groep is het belangrijk dat de leiding de gezinsachtergrond en eventuele specifieke opvoedingsideeën kent. Aan de andere kant geeft de leiding de ouders informatie over de gang van zaken op de speelzaal en in het bijzonder over hoe het met hun kind gaat. Deze gelijkwaardige en wederzijdse uitwisseling van ervaringen kan plaatsvinden tijdens het halen en brengen van de kinderen, maar ook als ouders een keer meedraaien in de groep van hun kind. Daarnaast kunnen ouders altijd een afspraak maken met de leiding om over hun kind te praten. 5.2 Ouderparticipatie. De speelzaalleiding probeert ouders actief te betrekken bij de gang van zaken op de speelzaal, bijvoorbeeld via het organiseren van ouderavonden. Dat heeft onder meer als doel om de betrokkenheid van de ouders te vergroten. Er zijn ouderavonden, 10 minutengesprekken en een heen en weer schrift Klachtenregeling. De leiding probeert, uitgaande van de belangen van het kind, zoveel mogelijk tegemoet te komen aan de wensen van de ouders. Het kan natuurlijk toch voorkomen dat de ouders niet tevreden zijn over de algehele gang van zaken, de omgang met hun kind. etc. In eerste instantie dienen ouders dit te bespreken met de leidsters. Wanneer de klacht blijft bestaan, kan men contact opnemen met het bestuur en/of de vertrouwenspersoon. Indien er na actie van de leidsters, bestuur en/of vertrouwenspersoon nog geen bevredigende oplossing is, kan een klacht ingediend worden bij de klachtencommissie. Dit is een onafhankelijke landelijke commissie. 6. DE LEIDING 6.1 Algemeen. Op ieder dagdeel is vaste, gekwalificeerde leiding aanwezig. De leiding heeft onderling regelmatig teamoverleg om de aanpak op elkaar af te stemmen en praktische zaken door te nemen. 6.2 De leidsters. De leidsters hebben de dagelijkse leiding en doen alle voorkomende (administratieve) werkzaamheden. Zij voeren het door het bestuur opgestelde beleid uit, maar hebben daarin een grote mate van vrijheid. Zij functioneren als zelfsturende teams. Alle leidsters hebben gelijke taken en bevoegdheden. 7

8 6.3 Het bestuur Het bestuur initieert het beleid en stuurt het team op afstand aan. 6.4 Externe contacten KLIMOP staat midden in de Vianense samenleving en heeft daarom zowel op beroepsmatig als op sociaal niveau veel contacten. Het bestuur bespreekt de randvoorwaarden over financiering met de gemeente en verricht inspanningen het netwerk op peil te houden en uit te breiden. De leidsters hebben contacten met diverse deskundigen (logopedie, consultatiebureau) en uiteraard met de basisscholen waar onze peuters naar toe gaan. 8