Infuuspompen gebruikt in de ambulante therapie

Transcriptie

1 Infuuspompen gebruikt in de ambulante therapie Apr. Birgit Tans UZ Leuven Infuuspompen gebruikt in de ambulante therapie A. Toedieningswijze en toxiciteit B. Infuuszak / draagbare infuuspomp C. Therapeutische toepassingen D. Beschrijving van verschillende pompen 1. Mechanische pompen 2. Elektronische pompen E. Praktische evaluatie F. Laatste nieuws 2 Voorbeeld:5-FU Toedieningswijze en toxiciteit Bolustoediening Diarree 3% Mucositis 6% Braken 3% Beenmergonderdrukking Continu infuus Diarree 3% Mucositis 21% Braken 6% Hand-foot-syndroom 27% 3 1

2 Infuuspompen gebruikt in de ambulante therapie A. Toedieningswijze en toxiciteit B. Infuuszak / draagbare infuuspomp C. Therapeutische toepassingen D. Beschrijving van verschillende pompen 1. Mechanische pompen 2. Elektronische pompen E. Praktische evaluatie F. Laatste nieuws 4 Infuuszak Toediening in ziekenhuis Kuur met meerdere geneesmiddelen via cytoleiding Mogelijk voor alle medicatie Co-medicatie (vb anti-emetica) mogelijk via zijleiding Geen beperking in volume ( bij hoge doseringen, vochtbeperking) Infuussnelheid kan aangepast worden indien nodig Indien toediening met volumetrische of peristaltische pomp: fouten mogelijk bij instellen van infuussnelheid Bij volumetrische of peristaltische pomp: vast debiet Infuuspomp Patiënt mobiel Meestal slechts 1 geneesmiddel in pomp Niet mogelijk voor alle producten (temperatuur, concentratie, ) Geen zijleiding voor eventuele comedicatie Vast volume ( ml) Vaste infuussnelheid: Geen aanpassingen mogelijk Geen fouten mogelijk; wel risico van foute keuze van pomp Debiet wordt beïnvloed door factoren (oa temperatuur, viscositeit) 5 Draagbare infuuspomp: Wanneer? Toedienen van medicatie met constante snelheid over een vrij lange periode (12h 7 dagen) Toe te dienen medicatie mag geen te ernstige toxiciteit (nevenwerkingen) vertonen Patiënt is mobiel 6 2

3 Infuuspompen gebruikt in de ambulante therapie A. Toedieningswijze en toxiciteit B. Infuuszak / draagbare infuuspomp C. Therapeutische toepassingen D. Beschrijving van verschillende pompen 1. Mechanische pompen 2. Elektronische pompen E. Praktische evaluatie F. Laatste nieuws 7 Therapeutische toepassingen Cytostatica (5-FU, trabectedine,...) Antibiotica (vb. muco-patiënten) Analgetica Chronische pijntherapie, indien peroraal of met pleisters niet het gewenste effect bereikt wordt Postoperatief: PCA (Patient Controlled Analgesia) 8 Infuuspompen gebruikt in de ambulante therapie A. Toedieningswijze en toxiciteit B. Infuuszak / draagbare infuuspomp C. Therapeutische toepassingen D. Beschrijving van verschillende pompen 1. Mechanische pompen 2. Elektronische pompen E. Praktische evaluatie F. Laatste nieuws 9 3

4 Beschrijving van verschillende pompen 1. Mechanische pompen Definitie Beschrijving Verschillende types Factoren die het debiet beïnvloeden Voor- en nadelen 2. Elektronische pompen 10 Mechanische pompen Definitie: «niet implanteerbare pompen die gebruikt worden om geneesmiddelen toe te dienen en die voor hun werking niet afhankelijk zijn van elektriciteit of van een andere niet mechanische energiebron.» (MONITEUR BELGE Ed. 2 BELGISCH STAATSBLAD 68347) Het systeem laat de toediening van geneesmiddelen toe aan een constante snelheid, door connectie op een catheter of een implanteerbare poort (type port-a-cath). Het systeem werkt volgens een mechanisme dat niet afhankelijk is van de zwaartekracht. 11 Mechanische pompen Beschrijving Reservoir voor geneesmiddelen Mechanisme om druk te ontwikkelen Toedieningsset Debietregelaar (materiaal dat weinig temperatuursgevoelig is, vb glas of PVC) 12 4

5 Mechanische pompen Verschillende types: Elastomeerpompen Pompen met positieve druk Pompen met negatieve druk PCA-pompen 13 Elastomeerpompen 14 Elastomeerpompen: Debietregelaar = capillair op het einde van de leiding Medicatiereservoir = elastisch materiaal dat steeds terug naar zijn oorspronkelijke positie wil. Materiaal trekt samen en vloeistof wordt zo naar buiten geduwd. Druk is afhankelijk van: Vorm van het elastomeer Materiaal van het elastomeer (isopreen, latex, silicone) Aantal lagen waaruit elastomeer is opgebouwd Het medicatiereservoir bevindt zich in een beschermend omhulsel Hard (beschermt tegen schokken) Soepel (minder groot) 15 5

6 Elastomeerpompen: Veel kracht nodig om ze te vullen Debiet varieert in functie van de tijd/vulvolume ( lineair); max afwijking ± 15% 1-delig 1-malig gebruik Vb.:Accufuser, Autofuser, Dosi-fuser (Hospithera), Easypump ( Braun), Infusor (Baxter), Saflo, Surefusor (Nipro), 16 Pompen met positieve druk Debietregelaar = capillair op het einde van de leiding Druk wordt uitgeoefend op het medicatiereservoir door een externe kracht: Een chemische reactie Een veer Weinig kracht nodig om te vullen (geen elastomeer) 17 Pompen met positieve druk 1. Externe kracht = chemische reactie in de kamer onder het medicatiereservoir bevindt zich een bruistablet die CO 2 vrijgeeft na contact met water 1-delig 1-malig gebruik Vb.: Ambix Anapa (Fresenius Kabi) 18 6

7 Pompen met positieve druk 2. Externe kracht = veer Druk = energie geaccumuleerd door samengedrukte veer 2-delig medicatiereservoir met toedieningsset: 1-malig gebruik Houder met veer: herbruikbaar Debiet neemt af met de tijd (begin > einde); lineair max afwijking±15% Beperkt volume (max 110 ml): niet bruikbaar voor hoge dosissen Vb Ultraflow 19 Pompen met negatieve druk Bestaat uit 2 kamers die gescheiden zijn door een mobiele wand 1 kamer onder vacuüm met het medicatiereservoir 1 kamer onder atmosferische druk Pompdruk wordt gecreëerd door het drukverschil tussen beide kamers Vrij stabiel debiet Precisie ± 10% 20 Pompen voor PCA Mechanische pomp voor 1-malig gebruik Patiënt kan zelf (extra) dosis van geneesmiddel bepalen Voor gebruik in analgesie Vast debiet Mogelijkheid om op bepaalde tijdstippen een extra vaste bolus toe te dienen 21 7

8 Mechanische pompen Factoren die het debiet beïnvloeden Wet van Poiseuille q v = diffusiedebiet van de oplossing r = interne straal van de debietregelaar η = viscositeit van de oplossing l = lengte van de debietregelaar p 1 -p 2 = drukverschil tussen beide uiteinden van de debietregelaar 22 Mechanische pompen Factoren die het debiet beïnvloeden: Viscositeit van de oplossing (viscositeit, debiet ) Temperatuur (kan de viscositeit van de oplossing wijzigen) Atmosferische druk «back-pressure» (debiet wijzigt als de positie van de pomp wijzigt) Onvolledige vulling Stockage (in koelkast: viscositeit,debiet,materiaal van pomp wordt harder,elasticiteit ) BESLUIT: CALLIBRATIE IS ZEER BELANGRIJK! 23 Mechanische pompen Voordelen: Laag gewicht en vrij compact -> comfort en mobiliteit Eenvoudig in gebruik Geen externe energiebron nodig Geen risico op foute programmering Eenmalig gebruik Hospitalisatie duur (en kost) Vochtbestendig 24 8

9 Mechanische pompen Nadelen: Afwijkingen in vooropgesteld debiet (tot max 15%) Vast volume van medicatiereservoir Vast debiet Resterend volume niet altijd goed af te lezen (schaalverdeling) Kostprijs Milieubelastend 25 Elektronische pompen - Externe energiebron nodig ( stroom of batterijen) - Peristaltisch systeem dat de toedieningsleiding volgens een programmeerbaar ritme samendrukt - 2-delig: externe pomp en apart medicatiereservoir (of infuuszak) - Externe pomp: voor hergebruik / medicatiereservoir: voor 1-malig gebruik 26 Elektronische pompen Voordelen: Grote variatie mogelijk in te programmeren debiet; debiet kan aangepast worden indien nodig Zeer nauwkeurig Veilig: detectie van verstopping, detectie van lucht in de leiding, historiek van de toediening, alarm bij bijna lege batterijen, ) Minder afval 27 9

10 Elektronische pompen Voordelen: Pompen van het type PCA (patient controlled analgesia) geven de patiënt de mogelijkheid zichzelf een extra bolus van een medicijn toe te dienen en zo een snelle verlichting van pijn te krijgen zonder overdreven sedatie. De intervallen waarmee deze bolussen mogen toegediend worden zijn vooraf geprogrammeerd door de arts. - Vb.: Deltec, Pega 28 Elektronische pompen Nadelen: Groter en zwaarder -> minder aangenaam om dragen en moeilijker te verbergen onder de kleding Medicatiecassette beperkt in volume Duur Onderhoud nodig Stress in geval van alarm Risico op vergissing bij programmeren 29 Infuuspompen gebruikt in de ambulante therapie A. Toedieningswijze en toxiciteit B. Infuuszak / draagbare infuuspomp C. Therapeutische toepassingen D. Beschrijving van verschillende pompen 1. Mechanische pompen 2. Elektronische pompen E. Praktische evaluatie F. Laatste nieuws 30 10

11 Standpunt van de patiënt: Praktische evaluatie Esthetisch Comfort overdag Comfort s nachts Discreet Goede en gemakkelijke manier om de debietregelaar te fixeren Klein gewicht Geen belemmering in het sociale leven Mogelijkheid om dagelijkse activiteiten uit te oefenen Infobrochure 31 Praktische evaluatie Standpunt van de verpleegkundige: Hanteerbaarheid Kwaliteit van de connectie van de distale luer-lockverbinding met de catheter van de patiënt (handig, gesloten,betrouwbaar) Soepele leiding Knikweerstand van de leiding Belang van een klem op de leiding Afleesbaarheid van de schaalverdeling Snelheid en gemak van deconnecteren Correct debiet Residueel volume 32 Standpunt van de apotheek: Verpakking: Identificatie Leesbaarheid van het etiket Kleurcode Beschrijving Degelijkheid Gemakkelijk te openen Behuizing van de pomp: Stevig transparant Praktische evaluatie 33 11

12 Standpunt van de apotheek: Praktische evaluatie Vulpoort Goede connectie met spuit Compatibel met speciaal bereidingssysteem Lekvast Leiding Gemakkelijk te purgeren soepel 34 Standpunt van de apotheek: Praktische evaluatie Vullen Tijd nodig om te vullen Gemak van vullen Hanteerbaarheid Afwezigheid van luchtbellen Etikettering Plaatsen van het etiket op de bereiding Traceerbaarheid (barcode) Prijs 35 Infuuspompen gebruikt in de ambulante therapie A. Toedieningswijze en toxiciteit B. Infuuszak / draagbare infuuspomp C. Therapeutische toepassingen D. Beschrijving van verschillende pompen 1. Mechanische pompen 2. Elektronische pompen E. Praktische evaluatie F. Laatste nieuws 36 12

13 Laatste nieuws Tot nu toe: pompen volledig ten laste van de patiënt Staatsblad : Vanaf 01/12/2009 worden een aantal pompen terugbetaald voor ambulante patiënten Helaas: geen bereidingshonorarium vermeld in Staatsblad 37 Laatste nieuws Staatsblad : «Afdeling 7 - elastomeerpompen - De tegemoetkoming door de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging wordt berekend op basis van de vergoedingsbasis één sterretje die gelijk is aan 30,4400 euro en dit volgens de bepalingen van artikel 22, 2, a) van dit besluit. - De tegemoetkoming door de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen dekt alle kosten in verband met de pomp en de toedieningsslang. Er mag aan de rechthebbende geen bijkomende kosten aangerekend voor de pomp en de toedieningsslang. - De pompen opgenomen op de lijst worden vergoed in vergoedingscategorie B. Het persoonlijk aandeel van de rechthebbende wordt berekend op basis van de vergoedingsbasis één sterretje van 30,4400 euro en dit volgens de bepalingen van artikel 22, 2, a) van dit besluit. - Enkel pompen die opgenomen zijn op de lijst en die afgeleverd worden door een ziekenhuisapotheker komen in aanmerking voor de tegemoetkoming. - De tegemoetkoming wordt niet toegekend als de pomp afgeleverd wordt aan een rechthebbende tijdens een opname in een ziekenhuis of in een ziekenhuisdienst bedoeld in artikel 34, eerste lid, 6, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli Laatste nieuws Staatsblad : «de pompen», niet implanteerbare pompen die gebruikt worden om geneesmiddelen toe te dienen aan de rechthebbende en die voor hun werking niet afhankelijk zijn van elektriciteit of van een andere niet mechanische energiebron.» «De opname van pompen op de lijst gebeurd na een evaluatie van de kwaliteit van de pompen door de Raad.» 39 13

14 Vragen? Opmerkingen? 40 14