terra sigllata waarvoor wordt materiaalstudie gebruikt? 27/10/2015 Cursus Seniorenacademie najaar 2015 draaischijfaardewerk: niet handgevormd!
|
|
|
- Ivo van Doorn
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Cursus Seniorenacademie najaar 2015 Wonen op terpen en wierden. De archeologie van het Noord-Nederlandse kustgebied 4. Materiaalstudie: aardewerk Annet Nieuwhof waarvoor wordt materiaalstudie gebruikt? 1. datering van grondsporen en structuren >> chronotypologie/typochronologie 2. studie van productie van object >> technologie 3. studie van gebruik van object (2 en 3: o.a. experimentele archeologie en etnografische bronnen) 4. studie van herkomst: handel/uitwisseling/winning van grondstoffen >> sociale contacten 5. vondstcomplexen: functie en betekenis context 6. sociale relaties, economie, religie, enzovoorts.. draaischijfaardewerk: niet handgevormd! Handgevormd aardewerk: grootste materiaalcategorie in terpopgravingen in Noord-Nederland: handgevormd aardewerk gemaakt en gebruikt tot ver in de middeleeuwen vanaf Romeinse tijd beetje import van draaischijfaardewerk. >>> technisch onvermogen of keuze? terra sigllata Muur van Hadrianus: jaren 20 2 e eeuw 1
2 Housesteads Housesteads castellum Friezen in Romeinse leger maakten eigen aardewerk! housesteads ware + heel mooi uitgevoerd, dunwandig handgevormd aardewerk in Romeinse tijd: imitatie kleinschalige productie >>> geen technisch onvermogen, maar keuze! datering: (chrono-) typologie Gaat uit van vorm Vorm verandert in de loop van de tijd Typologie mogelijk dankzij verschijnsel mode! Iedere periode heeft eigen aardewerktypen Beïnvloed door allerlei sociale en culturele factoren Niet noodzakelijk steeds mooier en beter! 2
3 Grote potten, wijdmondig Grote potten, nauwmondig streepbandversiering (late ijzertijd) Potten met versierde rand Schalen 3
4 Kleine potten Typologische ontwikkeling (Ezinge): 200 v.chr. 0: v.chr.: geen duidelijk type groter hogere hals vaak streepband na Chr.: klein uitstaand randje vaak versiering vaak 1 oor = Wierum-stijl na Chr.: minder rond of met buikknik geen versiering na Chr.: steeds meer zigzagprofiel na Chr. 4
5 4 e -5 e eeuw: rand niet meer hoekig meer versiering steeds langere randen Angelsaksisch aardewerk vroege middeleeuwen (6 e -8 e eeuw): slordig vormgegeven en afgewerkt grof baksel geen versiering bodems steeds meer afgerond Hessens-Schortens aardewerk vanaf 8 e eeuw: kogelpot Productie aardewerk Late Middeleeuwen: handgevormde kogelpotten met een gedraaide rand verzamelen klei verschralingsmateriaal (magering) kneden vormen drogen oppervlaktebehandeling en aanzetten oren drogen bakken 5
6 voorbeeld Pakistan voorbeeld Nieuw-Guinea 6
7 Glad maken of polijsten Eventueel aanbrengen versiering: spatels, scherpe voorwerpen, vingertoppen, nagels Stempel van gewei Peins vroege middeleeuwen foto s W. Prummel 7
8 late IJzertijd uit: BROB 33 Goutum, 3 e eeuw foto E. Taayke allerlei potten vs. standaardisatie thuisproductie vs. werkplaats productie voor eigen gebruik vs. handel vrouw vs. man terpengebied: geen standaardisatie, elke pot is anders dus geen werkplaatsproductie kleinschalige productie voor eigen huishouden >> aardewerk gemaakt door vrouwen verspreiding van mode en stijl: via huwelijk met mannen elders volgende keer: over ritueel 450 pagina s zwartwit hardcover Engelstalig! aanbieding: 35 i.p.v 63 euro ten bate van Vereniging voor Terpenonderzoek kookpot voorraadvat vloeistofopslag deksels tafelservies zeven, kaasvormen bakken Functie 8
9 experiment 1 Kookpot experiment 2 vroege middeleeuwen: zwaluwnestoren Englum bakplaat 9
10 bakpan: vanaf 8 e eeuw deksels Pieter Aertsen 1560??? schenken midden-romeinse tijd houten serviesgoed, Ezinge, midden-ijzertijd zeven, kaasvormen, trechters, vergieten (zeldzaam) 10
11 Verspreiding v.chr v.chr. Geometrisch versierd aardewerk midden-ijzertijd Waterbolk: Ruinen-Wommels aardewerk ijzertijd 200 v. Chr
12 1 e eeuw na Chr. Fries aardewerk Romeinse tijd (Texel) Wierum -stijl Friese stijl RWG Taayke na Chr. c. AD Friese stijl Driesum-stijl, onversierd Driesum-stijl, met en zonder versiering Nordseeküstennahe Fundgruppe RWG RWG Taayke 1996 Taayke 1996 Bewoningsgeschiedenis bv. Englum Germanisering?? 800 Aardewerk per periode invloed wederzijds (bv. ook streepband in Duitsland gevonden) weerspiegelt socio-culturele netwerken aantal gedateerde exemplaren v.chr v.chr. 200 v.chr n.chr n.chr n.chr n.chr. 12
13 Ezinge Hoeveelheid aardewerk per periode bevolkingsdichtheid aantal gedateerde exemplaren VMIJZ MIJZ LIJZ 1004 VROM MROM LROM/VVT 193 VME 82 LME Middag-Humsterland Midden-IJzertijd: 200 tot 400 mensen op ca. 90 km2 Late IJzertijd: 2000 op 130 km2 2de eeuw n.chr. iets meer dan 3000 op 155 km2 (resp. 3 à 4; 15,4 en 19,9 inwoners per km2). periode Romeinse tijd Westergo: mensen Oostergo: Hele terpengebied: mensen = een vijfde tot een kwart van de huidige bevolkingsdichtheid >>> Terpengebied een van dichtst bevolkte gebieden in Europa! Piek in aardewerk/bewoning: 1 e eeuw (vooral in Groningen, ook in Friesland) Daarna afname Vanaf 3 e eeuw leegloop 4 e eeuw: vrijwel gehele terpengebied verlaten. enkele uitzonderingen: o.a. Ezinge nieuwkomers: 5 e eeuw: Angelsaksen Angelsaksische invasie: P.C.J.A. Boeles (vanaf 1906): materiaal uit Elbe-gebied (= thuisland Angelen en Saksen) in terpengebied + Bewoningshiaat: Taayke 1996: in terpengebied geen aardewerk uit 4 e eeuw, wel in binnenland Opgraving Wijnaldum ( ) Argumenten voor verlaten terpengebied: 1. Sterke afname van vondsten en vindplaatsen vanaf 3 e eeuw 2. Laatste aardewerk Romeinse tijd ( Driesum-stijl ) niet samen gevonden met Angelsaksisch aardewerk 3. Niet of nauwelijks 4 e eeuws aardewerk in Friesland, beetje in Groningen 4. Geen 4 e -eeuwse metaalvondsten (mantelspelden bv.) in terpengebied 5. Bijna alle plaats- en riviernamen uit vroege middeleeuwen of later (uitzondering bv: Paddepoel) 6. Terplagen uit de 5 e eeuw of later volgen op terplagen uit de 2e/3 e eeuw 13
14 bv. Wierum Argumenten voor immigratie: Nieuw, Angelsaksisch aardewerk vanaf 5 e eeuw Nieuwe typen mantelspelden in de 5 e eeuw Nieuwe manieren van begraven vanaf 5 e eeuw Wijnaldum: andere oriëntatie nederzetting + introductie zodenhuizen Englum Englum Driesum-stijl vondstcomplex 5 e eeuw eerste helft 3 e eeuw zwaardriembeugel oorzaak verlaten kustgebied (binnenland niet): 1 e : waarschijnlijk landschappelijke veranderingen: drainageproblemen door vorming van steeds hogere kwelders in het noorden 2 e : sociaal vangnet verdwijnt, ook gunstig gelegen terpen (Wijnaldum bv.) worden verlaten Regionale verschillen: Friesland: (vrijwel?) helemaal leeg Groningen: niet helemaal (Ezinge niet) Oorzaak: al dan niet verdwijnen sociaalculturele netwerken 14
15 Groningen op kustgebied noordwest- Duitsland georiënteerd aardewerk: door de eeuwen heen altijd veel uitwisseling Friesland meer op Noord-Holland? (maar ook veel onderlinge contacten) bv. Ezinge 15
University of Groningen. De lege vierde eeuw Nieuwhof, Annet. Published in: Van Wierhuizen tot Achlum
University of Groningen De lege vierde eeuw Nieuwhof, Annet Published in: Van Wierhuizen tot Achlum IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
De Leege Wier van Englum
De Leege Wier van Englum Archeologisch onderzoek in het Reitdiepgebied Annet Nieuwhof (redactie) Met bijdragen van J. Nicolien Bottema-Mac Gillavry Steven Jongma Marcel J.L.T. Niekus Wietske Prummel Bert
Subsistence: Cursus Seniorenacademie najaar 2015
Cursus Seniorenacademie najaar 2015 houtsnijwerk: late ijzertijd (2 e eeuw v.chr.), Ezinge Wonen op terpen en wierden. De archeologie van het Noord-Nederlandse kustgebied 5. Rituelen en religie Annet Nieuwhof
terp/wierde Excursie Belangrijke begrippen 28-9-2015 Wonen op terpen en wierden - Annet Nieuwhof Cursus Seniorenacademie najaar 2015
Cursus Seniorenacademie najaar 2015 Wonen op terpen en wierden. De archeologie van het Noord-Nederlandse kustgebied 1. Inleiding en geschiedenis van het onderzoek Annet Excursie Hegebeintum Noarderleech
Hessens-Schortens. Een typologische studie naar vroegmiddeleeuws, handgevormd aardewerk in Noord-Nederland
Hessens-Schortens Een typologische studie naar vroegmiddeleeuws, handgevormd aardewerk in Noord-Nederland Masterscriptie archeologie Hilde Boon augustus 2011 Hessens-Schortens. Een typologische studie
Menameradiel, terpen en de Friese beschaving. Dr. Johan Nicolay Rijksuniversiteit Groningen Groninger Instituut voor Archeologie
Menameradiel, terpen en de Friese beschaving Dr. Johan Nicolay Rijksuniversiteit Groningen Groninger Instituut voor Archeologie Vragen, voorgelegd door gemeenteraad - Wie is dhr. Nicolay. Is hij echt de
Conclusies van het bakselonderzoek en de betekenis daarvan voor Romeins Halder
Conclusies van het bakselonderzoek en de betekenis daarvan voor Romeins Halder Roos Wijnen-Jackson Inleiding In 1973 is op Halder een aardewerkoven uit de Romeinse tijd opgegraven. De opgraving is indertijd
1998 en 1999: vondst dijkjes uit begin jaartelling Dongjum en Peins
Cursus Seniorenacademie najaar 2015 Wonen op terpen en wierden. De archeologie van het Noord-Nederlandse kustgebied 2. Bestaansmogelijkheden en economie Annet Nieuwhof 1998 en 1999: vondst dijkjes uit
En dan in hun geheel Nieuwhof, Antje
En dan in hun geheel Nieuwhof, Antje IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document
Terpaardewerk uit Westergo
Terpaardewerk uit Westergo In de loop der eeuwen zijn er verschillende soorten terpaardewerk naast elkaar gebruikt. Potten met kooksporen vormen de meerderheid, daarnaast komen vooral bekers en schalen
Fragmenten uit de rijke wereld van de archeologie
Fragmenten uit de rijke wereld van de archeologie Opgedragen aan Ernst Taayke bij zijn afscheid als beheerder van het Noordelijk Archeologisch Depot in Nuis Annet Nieuwhof, Egge Knol en Jelle Schokker
Annet Nieuwhof (redactie)
JAARVERSLAGEN En dan in hun geheel De vondsten uit de opgravingen in de wierde Ezinge Annet Nieuwhof (redactie) Met bijdragen van Wil van Bommel-van der Sluijs Harry Huisman Lykke Johansen Egge Knol Susanne
Onderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden
opdrachtvel naam Onderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden Ben je eerder klaar met de vragen? Dan mag je beginnen met de woordzoeker op de laatste pagina. 1. Welk antwoord is goed?
Proefopgraving in de tuin van het voormalige Gereformeerd Weeshuis aan de Havenstraat te Woerden door Elly E. v.d. Busse-Bruin
Proefopgraving in de tuin van het voormalige Gereformeerd Weeshuis aan de Havenstraat te Woerden door Elly E. v.d. Busse-Bruin Inleiding De toestemming van het bestuur van het Dienstencentrum maakte het
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20033 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Broeke, Pieter Willem van den Title: Het handgevormde aardewerk uit de ijzertijd
MET KWAST EN VERGROOTGLAS
LES 3 Activiteit Doel Duur Lesmateriaal MET KWAST EN VERGROOTGLAS Determineren van archeologische vondsten De leerling kan met hulpmiddelen een eenvoudige historische bron dateren en het gebruik omschrijven
VAN WIERDEN EN TERPEN Mededelingen van de Vereniging voor Terpenonderzoek Nummer 15 (december 2010)
VAN WIERDEN EN TERPEN Mededelingen van de Vereniging voor Terpenonderzoek Nummer 15 (december 2010) Groningen krijgt bijzondere leerstoel terpenarcheologie De Rijksuniversiteit Groningen krijgt een bijzondere
OPGRAVING BEST-AARLE AFGEROND
OPGRAVING BEST-AARLE AFGEROND In het najaar van 2011 en de lente van 2012 deed een team archeologen van Archeologisch Onderzoek Leiden (Archol bv) en Diachron UvA bv opgravingen in Aarle in de gemeente
Uitpakken 1: Romeinse amforen uit Venlo
Verschenen in: Archeologie in Limburg 77 (1998), 48-51 Uitpakken 1: Romeinse amforen uit Venlo Wim Hupperetz Inleiding In de jaren 50 en 60 zijn in de binnenstad van Venlo grote hoeveelheden Romeins aardewerk
Annet Nieuwhof (redactie)
JAARVERSLAGEN En dan in hun geheel De vondsten uit de opgravingen in de wierde Ezinge Annet Nieuwhof (redactie) Met bijdragen van Wil van Bommel-van der Sluijs Harry Huisman Lykke Johansen Egge Knol Susanne
Het in Halder gefabriceerde aardewerk
Het in Halder gefabriceerde aardewerk Joop van der Groen Nadat de pottenbakkersoven in Halder buiten gebruik was gesteld, is de ovenput gebruikt als afvalkuil. Bij het gevonden afval waren ook wat misbaksels,
Bredase akkers eeuwenoud
Bredase akkers eeuwenoud Bredase akkers eeuwenoud 4000 jaar bewoningsgeschiedenis op de rand van zand en klei onder redactie van C.W. Koot en R. Berkvens met bijdragen van R. Berkvens C.R. Brandenburgh
Extra: Terpen hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/79565
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 03 oktober 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/79565 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
De late prehistorie en protohistorie van holoceen NoordNederland, versie 2.0. Nationale onderzoeksagenda archeologie Hoofdstuk 12
De late prehistorie en protohistorie van holoceen NoordNederland, versie 2.0 Nationale onderzoeksagenda archeologie Hoofdstuk 12 DE LATE PREHISTORIE EN PROTOHISTORIE VAN HOLOCEEN NOORD- NEDERLAND Nationale
1 2 1 151 18 IJzer Werktuig/ gereedschap (onderdeel) - Nieuwe tijd C Recent uitgeselecteerd
1 2 1 151 18 IJzer Werktuig/ gereedschap (onderdeel) - Nieuwe tijd C Recent uitgeselecteerd 2 2 1 151 18 IJzer Werktuig/ gereedschap (onderdeel) - Nieuwe tijd C Recent uitgeselecteerd 3 2 1 2001 16 IJzer
De archeologie van Weert-Nederweert van de prehistorie tot de Middeleeuwen
De archeologie van Weert-Nederweert van de prehistorie tot de Middeleeuwen dr. H.A. Hiddink senior-archeoloog VUhbs, Amsterdam cursus Weerterlogie, 17-02-2016 Geologie - hooggelegen rug in Roerdalslenk
6. Materiaalonderzoek
MATERIAALONDERZOEK 57 6. Materiaalonderzoek 6.1 Het aardewerk (S. Arnoldussen) 6.1.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt het aardewerk besproken dat gevonden is tijdens het archeologisch onderzoek te Rhenen
De presentatie rond de trap
Kijktocht OER! Plus 6000 jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Het is de prehistorie; de tijd van de jagers en boeren. De mensen noemen we Swifterbantmensen. Deze kijktocht helpt je ontdekken
12 Het handgevormde aardewerk uit de periode Late IJzertijd Romeinse Tijd
12 Het handgevormde aardewerk uit de periode Late IJzertijd Romeinse Tijd E. Taayke Dit hoofdstuk geeft de beschrijving van het handgevormde aardewerk uit de Late IJzertijd en de Romeinse Tijd. De laatstgenoemde
De Marneslenk. Het kustlandschap van zuidelijk Westergo door de eeuwen heen. Theo Spek
De Marneslenk Het kustlandschap van zuidelijk Westergo door de eeuwen heen Theo Spek Kenniscentrum Landschap RUG Opgericht in 2010 Gevestigd in de binnenstad van Groningen (Oude Boteringestraat 34) 8 medewerkers,
Watou Oude Provenstraat. Archeologisch onderzoek
Watou Oude Provenstraat Archeologisch onderzoek 1. Inleiding Begin november 2014 werd een archeologisch vooronderzoek uitgevoerd langs de Oude Provenstraat in Watou ter voorbereiding van de toekomstige
University of Groningen. Scherven brengen geluk Nieuwhof, Annet. Published in: Fragmenten uit de rijke wereld van de archeologie
University of Groningen Scherven brengen geluk Nieuwhof, Annet Published in: Fragmenten uit de rijke wereld van de archeologie IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's
De eerste boeren Het dorp
De eerste boeren Later gaan de mensen zelf eten verbouwen. Wortels en bonen, en graan om brood van te bakken. De mensen hebben ook schapen en koeien. De jagers zijn boeren geworden. Het dorp Boeren trekken
D ENGELSCHE BOOMGAERT 6.123 HET AARDEWERK UIT EEN MIDDELEEUWSE KASTEELGRACHT A. KANEDA, R. VAN GENABEEK EN T. DE RIDDER (RED.)
VLAK-VERSLAG 4.4 D ENGELSCHE BOOMGAERT 6.123 HET AARDEWERK UIT EEN MIDDELEEUWSE KASTEELGRACHT A. KANEDA, R. VAN GENABEEK EN T. DE RIDDER (RED.) DIENST WELZIJN, VLAK VLAARDINGEN, OKTOBER 2002 VLAK-verslag
University of Groningen. Dagelijks leven op terpen en wierden Nieuwhof, Annet. Published in: De geschiedenis van terpen- en wierdenland
University of Groningen Dagelijks leven op terpen en wierden Nieuwhof, Annet Published in: De geschiedenis van terpen- en wierdenland IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version
De betekenis van Noord-Holland binnen vroegmiddeleeuws
It Beaken jiergong 74 2012 nr 1/2 3-24 De betekenis van Noord-Holland binnen vroegmiddeleeuws Frisia Jan de Koning Summary In Dutch archaeology, a certain kind of pottery and prehistoric culture has been
De Leege Wier van Englum
De Leege Wier van Englum Archeologisch onderzoek in het Reitdiepgebied Annet Nieuwhof (redactie) Met bijdragen van J. Nicolien Bottema-Mac Gillavry Steven Jongma Marcel J.L.T. Niekus Wietske Prummel Bert
Published in: Van Wierden en Terpen. Mededelingen van de Vereniging voor Terpenonderzoek
University of Groningen Recensie: Zoeken naar een verdwenen landschap Nieuwhof, Annet Published in: Van Wierden en Terpen. Mededelingen van de Vereniging voor Terpenonderzoek IMPORTANT NOTE: You are advised
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen
PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/26401
Uitpakken 3: Een merovingische pottenbakkersoven uit Kessel-Hout
Verschenen in: Archeologie in Limburg 79 (1999), 11-12. (1) Uitpakken 3: Een merovingische pottenbakkersoven uit Kessel-Hout Wim Hupperetz Inleiding Tijdens de inventarisatie van de collectie archeologie
Boni pastoris est tondere pecus, non deglubere*
Boni pastoris est tondere pecus, non deglubere* Bewoning uit de prehistorie, Romeinse tijd en middeleeuwen te Lieshout, Nieuwenhof-Noord J.F. van der Weerden M.C. Brouwer met bijdragen van: S. van Daalen,
Annet Nieuwhof (redactie)
JAARVERSLAGEN En dan in hun geheel De vondsten uit de opgravingen in de wierde Ezinge Annet Nieuwhof (redactie) Met bijdragen van Wil van Bommel-van der Sluijs Harry Huisman Lykke Johansen Egge Knol Susanne
Tinnen Lepels, Een handleiding bij het determineren. Door : G.H.Hofstra, Sneek, 10 februari Tinnen Lepels. versie 2
Tinnen Lepels, Een handleiding bij het determineren. Door : G.H.Hofstra, Sneek, 10 februari 2009. versie 2 Tinnen Lepels 1 Inhoud: 1: Tinnen Lepels 3 2: Een korte geschiedenis van het tin 3 3: Lepels 3
Plangebied naast Warfhuisterweg 12 te Wehe-Den Hoorn (gemeente De Marne) Een Archeologisch Bureauonderzoek
Plangebied naast Warfhuisterweg 12 te Wehe-Den Hoorn (gemeente De Marne) Een Archeologisch Bureauonderzoek Administratieve gegevens provincie: gemeente: plaats: toponiem: bevoegd gezag: opdrachtgever:
De late prehistorie en protohistorie van Holoceen Noord-Nederland
De late prehistorie en protohistorie van Holoceen Noord-Nederland Bazelmans, J.; Groenendijk, Hendrik; de Langen, Gilles; Nicolay, Johan; Nieuwhof, Antje IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the
Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20033 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Broeke, Pieter Willem van den Title: Het handgevormde aardewerk uit de ijzertijd
Een grape van Hafnerwaar. Hafner werd grotendeels geproduceerd in Keulen.
Servies uit de periode 1400 tot 1600 uit de waterput de families Reintgen Ophaevens of Gerrit ten Holler of Jacob Armtzen. s-heerenberg Kellenstraat. 51 52 30.38 N 6 C14 39.38 O Hoogte Nap. 18 m Een Hafnerwaar.
62. Buidelbekers Het is misschien wel het mooiste Merovingische glas van Nederland: de slanke en onbeschadigde buidelbeker uit Bergeijk.
62. Buidelbekers Het is misschien wel het mooiste Merovingische glas van Nederland: de slanke en onbeschadigde buidelbeker uit Bergeijk. Buidelbekers heten naar hun vorm, met iets uitgezakte buik, zoals
ArGeoBoor Archeologisch vooronderzoek & advies
ArGeoBoor Archeologisch vooronderzoek & advies B U R E A U O N D E R Z O E K Harlingen, Kanaalweg 88 (gemeente Harlingen) Een bureauonderzoek Plangebied op de kaart van Schotanus 1718 (Bron: http:www.digicollectietresoar.nl)
3000 jaar historie van Best-Aarle opgegraven
Locatie: Best en Aarle Periode: NEO, BRONS, IJZ, ROM, XME, NT Complextype: ELA, GC, GVX, IX, IPER, NX, NHP, XXX. Soort onderzoek: opgraving Jaartal onderzoek:2011 en 2012 Datum vondst:2011 en 2012 Uitvoerder:
Experiment in Düppel en ons museum met de dubbele pot- of indirecte methode, tussen 1991 en 1995
Experiment in Düppel en ons museum met de dubbele pot- of indirecte methode, tussen 1991 en 1995 Vondsten bij opgravingen in o.a. Dűppel toonden grondkuilen, die duidelijk gebruikt waren om teer te winnen
De late prehistorie en protohistorie van holoceen Noord-Nederland, versie 2.0
09-054 ACHTER cover 12 23-06-2009 10:58 Pagina 1 De late prehistorie en protohistorie van holoceen Noord-Nederland, versie 2.0 Ambitie De Waddenacademie heeft de ambitie het waddengebied te (laten) ontwikkelen
Ja, nl. zonder beperkingen Centrum Euregio: hoofdstad en vitaal hart. DT d.d. OR d.d. B&W d.d. OR d.d. Raad Raadsdocumenten
zaak_id bericht_nummer Collegevoorstel bericht_id zaak_zaaknummer Ruimtelijke Ontwikkeling Reg.nr. B&W d.d. 3 Openbaar Programma Ja, nl. zonder beperkingen Centrum Euregio: hoofdstad en vitaal hart DT
2-2-2015. Houtbouw en funderingen in de Zaanstreek 1000-1900 P. Kleij, gemeentelijk archeoloog Zaanstad, Wormerland en Oostzaan.
Houtbouw en funderingen in de Zaanstreek 1000-1900 P Kleij, gemeentelijk archeoloog Zaanstad, Wormerland en Oostzaan Opzet verhaal: 1 Ontginning van de Zaanstreek 2 Houtbouw 3 Funderingen 1 Ontginning
Noord-Nederlandse chronologie. Nederlandse chronologie Landschap. Lezingenserie AWN 23 januari Annet Nieuwhof (drs.
Noord-Nederlandse chronologie Lezingenserie AWN 23 januari 2014 gebaseerd op aardewerk Romeinse tijd: globaal 1e-4e eeuw Annet Nieuwhof (drs.) Nederlandse chronologie Landschap Grootste deel Nederland
Aardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?... Munten Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het voorwerp is?...
WERKBLAD 1 HET WERK VAN DE ARCHEOLOOG Kruis aan welk materiaal jij met je groepje onderzoekt. Bekijk de film en zoek het antwoord op de vraag. Aardewerken pot Vraag: hoe weet de onderzoeker hoe oud het
6.1 Aardewerk drs. S. Arnoldussen
opgraving, leidschendam - prinsenhof 21 6.1 Aardewerk drs. S. Arnoldussen Inleiding In dit hoofdstuk wordt het aardewerk besproken dat gevonden is tijdens het archeologisch onderzoek, zowel de begeleiding,
4-Een vondst beschrijven
UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Wanneer een archeoloog een vondst opgraaft, vindt hij/zij vaak alleen nog maar scherven terug. Daarom kan de archeoloog niet zomaar weten wat de vondst precies voorstelt en waarvoor
Annet Nieuwhof (redactie)
JAARVERSLAGEN En dan in hun geheel De vondsten uit de opgravingen in de wierde Ezinge Annet Nieuwhof (redactie) Met bijdragen van Wil van Bommel-van der Sluijs Harry Huisman Lykke Johansen Egge Knol Susanne
Aardewerk in Angelsaksische stijl en de veranderingen in Noord-Nederland in de 4de en 5de eeuw Krol, Tessa
University of Groningen Aardewerk in Angelsaksische stijl en de veranderingen in Noord-Nederland in de 4de en 5de eeuw Krol, Tessa Published in: Jaarverslagen van de Vereniging voor Terpenonderzoek IMPORTANT
VAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief nummer 18 (maart 2013)
Vereniging voor Terpenonderzoek VAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief nummer 18 (maart 2013) Bloeiend terpenonderzoek heeft goede vooruitzichten De afgelopen vier jaar zijn maar liefst zes steilkanten in Friesland
Een oppervlaktekartering in plangebied Barneveld-Noord. Archol. S. Baas
Een oppervlaktekartering in plangebied Barneveld-Noord Archol S. Baas 435 Archol Een oppervlaktekartering in plangebied Barneveld-Noord Sven Baas Colofon Archol Rapport 435 Een oppervlaktekartering in
Jaarverslag BATO 2006
Jaarverslag BATO 2006 Afgelopen jaar was een bewogen en creatief jaar voor Bato. Ten eerste hebben zich twee nieuwe leden aangemeld: Christa van Diepen en Jan van Oostveen. Naast de gewoonlijke werkzaamheden
Het gebied Begrenzing
Cursus Reitdiep Het gebied Begrenzing -In het Oosten: de lijn Westerdijkshorn Wolddijk - Noorderhogebrug -In het Westen: de lijn Zuurdijk Lammerburen - Balmahuizen -In het Noorden: de lijn Onderwierum
6. Aardewerk. Route 1 Accent / De Beijerd 't Riet 71
Route 1 Accent / De Beijerd 't Riet 71 6. Aardewerk Tijdens het onderzoek op terreinen A en B is veel aardewerk aangetroffen. Hoewel een groot aantal scherven gevonden is tijdens het aanleggen van het
t Overlaar in de buurtschap Zwiep
Onderzoek voormalige havesathe, 29 maart 2005 t Overlaar in de buurtschap Zwiep Ben de Graaf In deze bijdrage doet amateurarcheoloog Ben de Graaf verslag van een onderzoek, dat op 29 maart 2005 werd uitgevoerd
Libau, 10 augustus 2010. Tracé Aduard - Dorkwerd Een Archeologisch Bureauonderzoek
Tracé Aduard - Dorkwerd Een Archeologisch Bureauonderzoek Administratieve gegevens provincie: gemeenten: plaats: toponiem: bevoegd gezag: opdrachtgever: Groningen Zuidhorn en Groningen Aduard en Dorkwerd
Competentieprofiel. EVC procedure Master opleiding Archeologie. 1 v-3
Competentieprofiel EVC procedure Master opleiding Archeologie 1 v-3 Versiebeheer Titel Algemene toelichting Versie Datum publicatie Auteur 1 19 december 2009 MH/CNe 2 22 januari 2010 MH/CNe 3 04 februari
Theo de Jong gemeente archeoloog Helmond 3 februari Archeologisch onderzoek Mierlo-Hout en Brandevoort
Theo de Jong gemeente archeoloog Helmond 3 februari 2015 Archeologisch onderzoek Mierlo-Hout en Brandevoort Archeologie in Helmond, Mierlo-Hout en Brandevoort: 1. waar-waarom-wanneer 2. projecten en perioden
Aardewerk uit een Eemnesser huishouding
Aardewerk uit een Eemnesser huishouding In februari 1989 werden bij graafwerkzaamheden aan de Wakkerendijk te Eenmes een aantal scherven gevonden. Dankzij de oplettendheid van de uitvoerder van het grondwerk,
Archol bv. Ivo van Wijk. Voorlopig verslag Archeologische Opgraving Plangebied Joannes Riviusstraat te Elsloo, gemeente Stein
2012 Archol bv Ivo van Wijk Voorlopig verslag Archeologische Opgraving Plangebied Joannes Riviusstraat te Elsloo, gemeente Stein Voorlopig verslag Archeologische Opgraving Plangebied Joannes Riviusstraat
Thema Op reis. De reis van de archeologische voorwerpen van Baduhenna
Thema Op reis De reis van de archeologische voorwerpen van Baduhenna 4 vuurstenen sikkels afkomstig uit Helgoland, Denemarken 1 bronzen sikkel uit Mikene, Griekenland Gevonden rond 1930 aan de Krommelaan
Presenteert. De Nationale kennisquiz Archeologie 2013
Presenteert De Nationale kennisquiz Archeologie 2013 De quizmasters: Jan-Willem Oudhof Al komt het water nog zo hoog Chris Sueur Op een wierde lig je altijd droog 2 De spelregels Er zijn vragen uit verschillende
Fietspad Oldehove-Aalsum, Gemeente Zuidhorn (Gr.) Een Archeologische Begeleiding. Steekproefrapport /11
Fietspad Oldehove-Aalsum, Gemeente Zuidhorn (Gr.) Een Archeologische Begeleiding Steekproefrapport 2008-06/11 Fietspad Oldehove-Aalsum, Gemeente Zuidhorn (Gr.) Een Archeologische Begeleiding Een onderzoek
Beschrijving schaal van Oegstgeest. Figure 1: Bovenaanzicht van de schaal. Foto: Restaura, Haelen.
Beschrijving schaal van Oegstgeest Figure 1: Bovenaanzicht van de schaal. Foto: Restaura, Haelen. Figure 2: Onderaanzicht van de schaal. Foto: Restaura, Haelen. De schaal heeft een diameter van 21 centimeter
Tabakspijpen van diverse Kleine Projecten in Gorinchem
Tabakspijpen van diverse Kleine Projecten in Gorinchem Jan van Oostveen Binnen deze rapportage staan de tabakspijpen uit diverse kleine projecten centraal. Bastion V (1999) De vondsten van dit onderzoek
De dubbele pot methode 1. Magering De potten moeten zo gemaakt worden, dat ze temperatuurswisselingen kunnen verdragen.
Experiment teer winnen O.l.v. Anneke Boonstra Dit is een verhaal over experimenten met teer of pek winnen op verschillende manieren. Er zijn talloze archeologische bewijzen, dat er teer gebruikt is. Dat
Middeleeuws Aardewerk uit Oostkerke
147. Middeleeuws Aardewerk uit Oostkerke door Etieane Cools. (werkgroep Opgravingen en Vondsten V.O.B.O.W.) VINDPlAATS EN VONDSTOMSTANDIGHEDEN~ Bi.j het uitgraven van de gedempte wallen van het kaste~l
Cursus landschapsgeschiedenis. De dorpsgeschiedenis van Appelscha
Cursus landschapsgeschiedenis De dorpsgeschiedenis van Appelscha Inleiding Archeologie in relatie tot het landschap Middeleeuwse bewoning & dorpsgeschiedenis Appelscha op de kaart Op zoek naar landschapselementen
VAN WIERDEN EN TERPEN Mededelingen van de Vereniging voor Terpenonderzoek Nummer 7 (juni 2001)
VAN WIERDEN EN TERPEN Mededelingen van de Vereniging voor Terpenonderzoek Nummer 7 (juni 2001) TEN GELEIDE Deze Nieuwsbrief valt bij u aanzienlijk later in de bus dan onze bedoeling was, maar daaraan bent
Tussen Rijn en Lek Dl Enkele foto's van het opgravingsterrein, met ledenvan de archeologische werkgroep.
Tussen Rijn en Lek 1983 2. - Dl.17 2 24 Resten van een inheems-romeinse bewoning bijkasteel Heemstede II Verslag van de Archeologische Werkgroep Inleiding Het is nu al bijna weer een jaar geleden dat de
Archeologienota: Het archeologisch vooronderzoek aan de Hoorn te Leuven Vanessa Vander Ginst Maarten Smeets Marjolein Van Der Waa
Archeologienota: Het archeologisch vooronderzoek aan de Hoorn te Leuven Vanessa Vander Ginst Maarten Smeets Marjolein Van Der Waa Kessel-Lo, 2016 Studiebureau Archeologie bvba Archeologienota: Het archeologisch
Verslag van de ledenavond van de Historische Vereniging Middelstum d.d. 11 december 2013 op Ewsum
1 Verslag van de ledenavond van de Historische Vereniging Middelstum d.d. 11 december 2013 op Ewsum Aanwezigen: ruim 40 personen. Spreker Als spreker is dhr. A. (Arnold) van Dam uit Zuidhorn uitgenodigd
VAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief nummer 17 (juli 2012)
VAN WIERDEN EN TERPEN Nieuwsbrief nummer 17 (juli 2012) Oudste bewoners Dronrijp maakten eerst een huispodium van plaggen De eerste mensen die zich rond 500 voor Chr. op de kwelderwal ten zuiden van Dronrijp
Toetsmatrijs Examen Numismatiek. Maart 2012
Toetsmatrijs Examen Numismatiek Maart 2012 Het examen Numismatiek bestaat uit een praktijkgedeelte en een theoriegedeelte en wordt schriftelijk geëxamineerd. In de eerste Exameneis Algemeen worden de categorieën
Algemene Docentenhandleiding bij de lesmaterialen over de archeologie van Vlaardingen
Algemene Docentenhandleiding bij de lesmaterialen over de archeologie van Vlaardingen Inhoudsopgave INLEIDING... 3 1 DE LESPAKKETTEN IN HET KORT... 3 2 DE OPBOUW VAN DE LESSEN... 4 3 ACHTEGRONDINFORMATIE
VAN RHEINLAND NAAR RIJNLAND
VAN RHEINLAND NAAR RIJNLAND Bodemvondsten in Leiden H. Suurmond-van Leeuwen In 1976 werd op het terrein van de toekomstige nieuwbouw van het Hoogheemraadschap van Rijnland door het Instituut voor Prae-
Experimentele Archeologie
Experimentele Archeologie o 1 "Alles dat we als archeologen opgraven, onderzoeken we grondig. Zo willen we zoveel mogelijk te weten komen over het verleden. Maar soms is het mysterie te groot en moeten
De Vrije Fries 4 - JAARBOEK. uitgegeven door het FRIES GENOOTSCHAP VAN GESCHIED-, OUDHEID- EN TAALKUNDE. en de FRYSKE AKADEMY TACHTIGSTE DEEL
De Vrije Fries 4 - JAARBOEK uitgegeven door het FRIES GENOOTSCHAP VAN GESCHIED-, OUDHEID- EN TAALKUNDE en de FRYSKE AKADEMY TACHTIGSTE DEEL 2000 1839 DE VRIJE FRIES SINDS 1839 TACHTIGSTE DEEL 2000 Jaarboek
Hoofdstuk 1: Inleiding
Hoofdstuk 1: Inleiding 1.1 Inleiding Het kogelpotaardewerk is het meest voorkomende kookpot-aardewerk in de Middeleeuwen gedurende ongeveer 600 jaar, van ongeveer 700 tot ongeveer 1300/1500 (dit verschilt
Een late majolicaschotel uit Poederlee
Een late majolicaschotel uit Poederlee Johan Veeckman Tijdens het archeologisch onderzoek, uitgevoerd door de heemkundige kring Norbert de Vrijter uit Lille, werden te Poederlee op het site 'Den Regendonck'
VIKING SCHEEPSBOUW De Nordic traditie
3/5/2013 1 VIKING SCHEEPSBOUW De Nordic traditie André van Holk International Fieldschool for Maritime Archaeology Flevoland RuG/ Nieuw Land 3/5/2013 2 Opzet Introductie scheepsbouw Viking bouwwijze Kenmerken
verslag van archeologisch onderzoek vanaf de jaren zeventig in de wijk padbroek werkgroep archeologie cuijk museum ceuclum
OUDE BEWONING IN PADBROEK verslag van archeologisch onderzoek vanaf de jaren zeventig in de wijk padbroek werkgroep archeologie cuijk museum ceuclum Oude bewoning in Padbroek Tijdens de bouw en inrichting
Provincie Fryslân wil terpen opkopen
VAN WIERDEN EN TERPEN Mededelingen van de Vereniging voor Terpenonderzoek Nummer 13 (december 2009) Provincie Fryslân wil terpen opkopen De provincie Fryslân wil terpen opkopen om de archeologische waarden
b. Bekijk het laatste deel van de maquette, de kwelders. Waarom staat daar geen dorpje, denk je?
Kijktocht OER! basis 6000 jaar geleden woonden er al mensen in dit gebied. Het is de tijd van de jagers en verzamelaars. De mensen noemen we Swifterbantmensen. Hoe ze leefden en hoe hun gebied eruitzag,
ARCHEOLOGIE VOOR A2 MAASTRICHT
ARCHEOLOGIE VOOR A2 MAASTRICHT EEN STUKJE GESCHIEDENIS ONTBLOOT Voor A2 Maastricht is op diverse plaatsen in en rond de stad archeologisch onderzoek gedaan. Al in 2007 werd in de Landgoederenzone vooronderzoek
Plan van Aanpak. PvA A I / Johan de Wittlaan 13 te Woerden (gemeente Woerden) 1
Plan van Aanpak Johan de Wittlaan 13 te Woerden (gemeente Woerden) Projectnr. A16-085-I, september 2016, versie: 1 Auteur: dr. P.T.A. de Rijk Verkennend booronderzoek Veldwerk Inleiding: Onderzoeksvragen:
Gasselte boerderijen: migratie van zand naar klei
E.E. Scheele 1 & R.M. Rollingswier 2 Introductie Boerderijen uit de Middeleeuwen van de Gasselte-typeserie worden in de Nederlandse archeologie over het algemeen gezien als een type van de (Drentse) zandgronden.
Pottenbakkersovens in Landgraaf
Pottenbakkersovens in Landgraaf Schaesberg, Steenfabriek Russel, Dr. Calsstraat In 1921 twee ovens uit verschillende tijdsperken met vondsten uit de vroege en volle middeleeuwen. Ook in 1926 werd nog aardewerk
Dieren in het vroegmiddeleeuwse grafritueel. Inge van der Jagt 10 april 2015
Dieren in het vroegmiddeleeuwse grafritueel Inge van der Jagt 10 april 2015 Inhoud Introductie vroegmiddeleeuwse graven Paarden van Borgharen Conclusies relatie mens-dier Borgharen Landelijke beeld dieren