In deze circulaire zal aandacht worden besteed aan maatregelen om deze ongewenste situaties te voorkomen of te beperken.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "In deze circulaire zal aandacht worden besteed aan maatregelen om deze ongewenste situaties te voorkomen of te beperken."

Transcriptie

1 SCH DE INTERNE OF VOERGEBONDEN WARMTE VAN VARKENSVOEDERS Inleiding Van de energie die met het voer aan varkens wordt verstrekt komt een aanzienlijk deel vrij als warmte. Dit is de interne of voergebonden warmte; deze kan worden gebruikt om de lichaamstemperatuur op peil te houden en voorziet dan in een deel van de onderhoudsbehoefte. Er kunnen zich nu twee minder gewenste situaties voordoen wat betreft de interne warmteproductie in relatie tot de warmtebehoefte: - Als de interne warmteproductie hoger is dan de warmtebehoefte, krijgt het dier het "warm"; de voeropname wordt minder, hetgeen een ongunstig effect heeft op de productie. - Is daarentegen de interne warmteproductie lager dan de warmtebehoefte, dan heeft het dier het "koud". Om de lichaamstemperatuur op peil te houden zal een deel van het voer dat bedoeld was voor productie worden verbrand, waardoor minder voer beschikbaar is voor productie. In deze circulaire zal aandacht worden besteed aan maatregelen om deze ongewenste situaties te voorkomen of te beperken. De energetische voederwaarde De energetische voederwaarde van voeders kan worden uitgedrukt als bruto, verteerbare, omzetbare of netto energie. Voor varkens wordt in ons land een netto energiesysteem gehanteerd. In onderstaand schema is de relatie tussen de diverse energiesystemen aangegeven. De bruto energie of bruto calorische waarde is de hoeveelheid warmte, die bij volledige verbranding vrijkomt, en wordt uitgedrukt als kcal/kg of kj/kg (1 kcal = 4,18 kj). Bij de verteerbare energie wordt gecorrigeerd voor de energie die met de mest verloren gaat voor het dier. Het gehalte aan verteerbare energie kan met de volgende formule uit de gehalten aan verteerbare nutriënten (in g/kg) worden berekend: DE (kj/kg) = 24,1*VRE + 39,7*VRVET + 17,5*ZETM + 15,8*SUI + 17,5*FK De factoren in deze formule zijn de bruto calorische waarden voor de verschillende nutriënten; de bruto calorische waarde van FK (=VRES volgens CVB-tabel) is gelijk gesteld aan die van zetmeel. De bruto calorische waarde van suiker is 10 % lager dan die van zetmeel (Uit 100 g zetmeel ontstaat door hydrolyse 110 g suiker (glucose) met dezelfde calorische waarde).

2 Het verschil tussen verteerbare en omzetbare energie wordt gevormd door het ureum dat met de urine wordt uitgescheiden, en het verlies aan methaan en waterstofgas dat bij de fermentatie in de dikke darm ontstaat. Bij volledige verbranding wordt eiwit omgezet in CO 2, H 2 O en N 2. Het varken scheidt de N van het eiwit echter uit als ureum {O=C=(NH 2 ) 2 } dat nog een zekere calorische waarde heeft, maar voor het varken verloren gaat. Daarom is de factor voor VRE in de ME-formule lager dan in de DE-formule. De hoeveelheid energie die als methaan of waterstofgas bij de fermentatie in de dikke darm verloren gaat, schatten wij op 10 % van de hoeveelheid energie in de FK-fractie. Het gehalte aan omzetbare energie (=ME) wordt met de volgende formule uit de gehalten aan verteerbare nutriënten berekend: ME (kj/kg) = 21,1*VRE + 39,7*VRVET + 17,5*ZETM + 15,8*SUI + 15,8*FK De omzetbare (of benutbare) energie is de energie, die het dier kan benutten voor onderhoud en productie. Bij onderhoud gaat het om de vorming van ATP, dat als energieleverancier in de weefsels wordt gebruikt. De hoeveelheid ATP die per kcal omzetbare energie wordt gevormd, is per nutriënt verschillend. Uit zetmeel, glucose en vet wordt per kcal ME ongeveer evenveel ATP gevormd. Uit eiwit en FK daarentegen wordt per kcal ME aanzienlijk minder ATP gevormd en gaat er per eenheid ATP relatief meer energie als warmte verloren. Als het ATP zijn werk heeft gedaan, komt de energie die in ATP was vastgelegd als warmte vrij, zodat uiteindelijk alle ME die voor onderhoud wordt gebruikt als warmte vrijkomt. Bij de omzetbare energie die voor productie wordt gebruikt, gaat het in feite om aminozuren, glucose en (vluchtige) vetzuren, die worden omgezet in eiwit, vet en lactose (bij melkproductie). Deze omzettingen gaan gepaard met verliezen, die zich als warmte openbaren. De verliezen bij de omzetting van vetzuren naar vet zijn echter kleiner dan de verliezen bij de omzetting van glucose naar vet. De vorming van eiwit uit aminozuren gaat met nog grotere verliezen gepaard. De vluchtige vetzuren vormen een verhaal apart; deze worden door bacteriën in de dikke darm uit FK's gevormd, waarbij een hoeveelheid fermentatiewarmte vrijkomt. Bovendien gaat bij de vorming van vet uit vluchtige vetzuren meer energie verloren dan bij de vorming van vet uit C16- en C18-vetzuren. De NE voor aanzet wordt met de volgende formule uit de gehalten aan verteerbare nutriënten (in g/kg) berekend: NE (kj/kg) = 10,8*VRE + 36,1*VRVET + 13,5*ZETM + 12,2*SUI + 9,5*FK Het verschil tussen ME en NE wordt aangeduid als interne of voergebonden warmte (IW), dit is de energie die verloren gaat bij de omzetting van ME in NE. Deze energie kan worden gebruikt om de lichaamstemperatuur op peil te houden. Het gehalte aan IW kan als volgt uit de gehalten aan verteerbare nutriënten (in g/kg) worden berekend: IW (kj/kg) = 10,3*VRE + 3,6*VRVET + 4,0*ZETM + 3,6*SUI + 6,3*FK Het gehalte aan IW (in kj/kg) is per definitie = ME - NE = ME - EW*8800. Warmtebehoefte en warmteproductie Het varken moet zijn lichaamstemperatuur op peil houden. Hoeveel warmte hiervoor nodig is hangt van verschillende onmstandigheden af, zoals het lichaamsgewicht, de huisvesting en vooral de omgevingstemperatuur. Bij hogere temperatuur wordt de warmtebehoefte lager. Het varken is in staat de warmtebehoefte binnen zekere grenzen te regelen en af te stemmen op de warmteproductie in het lichaam. Hoge omgevingstemperaturen Wanneer de omgevingstemperatuur stijgt, wordt de warmtebehoefte op een gegeven moment lager dan de warmteproductie. Het dier krijgt het "warm" en reageert hierop door minder te gaan vreten. Dit probleem doet zich vooral voor bij lacterende zeugen, niet alleen in de zomer maar ook in andere jaargetijden in stallen met een ruimteverwarming. Minder voer opnemen is voor het dier een effectieve methode om de warmteproductie te beperken; het heeft echter als consequentie, dat er minder voer voor productie overblijft. Dit blijkt uit het onderstaande voorbeelden, waar een vleesvarken in de uitgangssituatie 2,5 kg voer met 1,03 EW en 12,8 MJ (= kj) ME per dag opneemt. Door een beperking van de ME-opname met 2 MJ per dag vermindert de warmteproductie met 0,7 MJ, terwijl de aanzet met 1,3 MJ afneemt. Uitgangssituatie: 2,5 kg voer met 1,03 EW en 12,8 MJ ME/kg ME-opname = 32 MJ voor onderhoud (ATP) = 12 MJ ---> resteert voor aanzet = 20 MJ 12 MJ warmte

3 --> 13 MJ (netto) aanzet + 7 MJ warmte totaal 19 MJ warmte Minder voeropname: 2,34 kg voer met 1,03 EW en 12,8 MJ ME/kg ME-opname = 30 MJ voor onderhoud (ATP) = 12 MJ---> 12 MJ warmte resteert voor aanzet = 18 MJ --> 11,7 MJ (netto) aanzet + 6,3 MJ warmte totaal 18,3 MJ warmte De warmteproductie kan veel effectiever worden verminderd met voeders, die minder ME of minder IW per EW bevatten. Stel dat in het voorgaande voorbeeld een voer met 1,03 EW en 12,4 MJ ME wordt verstrekt. Uit onderstaand rekenvoorbeeld blijkt, dat met 2,5 kg van dit voer de warmteproductie met 1 MJ afneemt, zonder dat dit gepaard gaat met een groeivertraging. Voer met minder ME: 2,5 kg voer met 1,03 EW en 12,4 MJ ME/k ME-opname = 31 MJ voor onderhoud (ATP)* = 11,5 MJ--> 11,5 MJ warmte resteert voor aanzet* = 19,5 MJ --> 13 MJ (netto) aanzet + 6,5 MJ warmte totaal 18 MJ warmte * Doordat dit voer een lager ME-gehalte heeft bij eenzelfde EW komt er minder warmte vrij bij een zekere aanzet en de vorming van een zekere hoeveelheid ATP. Voeders met minder ME of minder IW per EW kunnen worden samengesteld door het vetgehalte te verhogen en/of de gehalten aan eiwit en FK te verlagen. In de praktijk kunnen dergelijke voeders worden gemaakt door bij het optimaliseren ook de gehalten aan ME of IW mee te nemen. Beperking van ME of IW kost geld, en wel des te meer naarmate het gehalte sterker wordt verlaagd: 100 kj/kg kost 10 à 30 ct per 100 kg 200 kj/kg kost 60 à 100 ct per 100 kg 300 kj/kg kost 100 à 200 ct per 100 kg Vermindering van het gehalte aan ME of IW bij eenzelfde EW kost dus al gauw veel geld. Geconcentreerdere voeders bevatten meer vet en minder FK; ze hebben daardoor een lager gehalte aan ME per EW, zoals blijkt uit onderstaand voorbeeld. lactozeugenvoer 1,03 EW 1,08 EW 1,13 EW MJ ME/kg 12,77 13,28 13,80 ME per EW 12,40 12,30 12,21 vleesvarkensvoer MJ ME/kg 12,85 13,38 13,90 ME per EW 12,48 12,39 12,30 Het ME-gehalte van de voeders met 1,13 EW is 200 kj/kg lager dan op grond van de ME/EW verhouding bij 1,03 EW mag worden verwacht. Door grondstofkeuze kan het ME-gehalte van de geconcentreerdere voeders nog verder worden verlaagd. Conclusie: Vermindering van de voeropname als gevolg van hoge omgevingstemperaturen kan worden voorkomen of beperkt door voeders met minder ME of IW per EW te verstrekken. Dit is in het algemeen het goedkoopst te verwezenlijken met geconcentreerdere voeders.

4 Lage omgevingstemperaturen Bij lage omgevingstemperaturen kan zich de situatie voordoen, dat de voergebonden warmteproductie niet voldoende is om de warmtebehoefte te dekken; deze situatie zal zich vooral voordoen bij relatief lage voeropnames, zoals bij dragende zeugen. Het dier reageert hierop door een deel van het voer, dat anders was gebruikt voor de aanzet van vet of eiwit, te verbranden. In feite hebben we dan te maken met een hogere onderhoudsbehoefte, waardoor er minder energie overblijft voor productie. In deze situatie is het gebruikelijk een extra hoeveelheid voer te verstrekken, om de aanzet op peil te houden. Het is echter ook mogelijk om een voer met een hoger gehalte aan ME of IW per EW te verstrekken; dit zullen dan voeders zijn met hogere gehalten aan eiwit (ongewenst uit milieuoverwegingen) of FK. Per kg voer wordt dan meer voergebonden warmte geproduceerd, waardoor het verschil tussen de warmteproductie en de warmtebehoefte kleiner wordt. Het dier heeft het minder "koud" en er hoeft minder voer te worden verbrand dat eigenlijk voor productie was bedoeld. In de bijlage is met een aantal voorbeelden het effect van extra voer of voer met een hoger ME-gehalte uitgewerkt. Als voeders met meer ME of IW per EW worden geoptimaliseerd zal, afhankelijk van de gestelde randvoorwaarden, blijken dat dit geld kost. Volgens berekeningen van Pre Mervo kost 0,2 MJ extra IW (of ME) momenteel ca. 25 ct en 0,4 MJ extra IW ca. 120 ct per 100 kg voer. Wanneer extra voer wordt verstrekt om de hogere warmtebehoefte van het dier te dekken, bedragen de kosten ruim 3 ct per MJ ME (1 kg voer à 40 ct levert 12,5 MJ ME). Een voer met 0,2 MJ extra IW (of ME)/kg zou dan 60 ct per 100 kg en een voer met 0,4 MJ extra IW (of ME)/kg zou dan 120 ct per 100 kg meer mogen kosten. Deze berekeningen dienen met de nodige voorzichtigheid te worden gehanteerd. Het is namelijk nooit exact bekend of een varken het zo "koud" heeft, dat extra voer moet worden verbrand om de lichaamstemperatuur op peil te houden. Wanneer dat namelijk niet het geval is, levert het voer met een hoger gehalte aan IW geen voordeel meer op, terwijl het verstrekken van een extra hoeveelheid voer in deze situatie zal leiden tot een grotere aanzet. Conclusie: Als bij lage temperatuur de voergebonden warmteproductie onvoldoende is om in de warmtebehoefte van het dier te voorzien, wordt een deel van het voer verbrand om extra warmte te leveren. Er blijft dan minder energie over voor aanzet. Hiervoor kan worden gecompenseerd door een extra hoeveelheid voer te geven of door een voer met een hoger gehalte aan IW (of ME) per EW te verstrekken. Het laatste heeft echter alleen zin, als het absoluut zeker is dat de voergebonden warmteproductie onvoldoende is om in de warmtebehoefte te voorzien. Bijgevoegd is een lijst met IW-gehalten van de gangbare grondstoffen, berekend met de op pagina 3 vermelde IW-formule. De gehalten zijn weergegeven als MJ/kg. Met deze cijfers kunnen de gehalten aan IW van voeders worden berekend, en kunnen voeders met lagere of hogere gehalten aan IW per EW worden geoptimaliseerd. Bijlage: Rekenvoorbeelden betreffende het effect van extra voer of een voer met een hoger IW (of ME)-gehalte. Uitgangssituatie: 2,3 kg voer met 0,97 EW en 12,0 MJ ME/kg ME-opname = 27,6 MJ voor onderhoud (ATP) = 20 MJ --> 20 MJ warmte resteert voor aanzet = 7,6 MJ --> 5 MJ (netto) aanzet + 2,6 MJ warmte totaal 22,6 MJ warmte Hogere warmtebehoefte, gesteld op 25 MJ: A. met zelfde voer: 2,3 kg voer met 0,97 EW en 12,0 MJ ME/kg ME-opname = 27,6 MJ (netto) aanzet = 2,6 MJ * Deze warmteproductie is inclusief 1,3 MJ warmte die vrijkomt bij de (netto) aanzet van 2,6 MJ.

5 B. met extra hoeveelheid voer: 2,5 kg voer met 0,97 EW en 12,0 MJ ME ME-opname = 30 MJ (netto) aanzet = 5 MJ * deze warmteproductie is incl. 2,5 MJ warmte die vrijkomt bij de (netto) aanzet van 5 MJ. C. met extra ME in voer: 2,3 kg voer met 0,97 EW en 12,4 MJ ME/kg ME-opname = 28,5 MJ (netto) aanzet = 3,5 MJ * Deze warmteproductie is inclusief. 1,75 MJ warmte die vrijkomt bij de (netto) aanzet van 3,5 MJ. Bij vergelijking van voorbeeld A met de uitgangssituatie blijkt, dat als gevolg van de grotere warmtebehoefte de (netto) aanzet bij eenzelfde hoeveelheid voer is gedaald van 5 MJ naar 2,6 MJ per dag. In extreme situaties kan de aanzet zelfs negatief worden; de zeug verliest dan gewicht. Dit verlies aan aanzet wordt normaliter gecompenseerd door een extra hoeveelheid voer te verstrekken. Uit voorbeeld B blijkt, dat 0,2 kg extra voer al genoeg is om de (netto) aanzet weer op 5 MJ per dag te brengen. In voorbeeld C is het effect van een voer met een hoger gehalte aan ME bij eenzelfde EW uitgewerkt; 2,3 kg voer met 0,4 MJ meer ME (= 0,9 MJ ME extra) leidt tot een extra aanzet van 0,9 MJ. Opgemerkt moet worden, dat er in de rekenvoorbeelden A tot en met C steeds van is uitgegaan dat de voergebonden warmteproductie lager is dan de warmtebehoefte, dus dat de dieren het "koud" hebben. Het gunstige effect van een hoger ME-gehalte geldt alleen zolang de warmtebehoefte groter is dan de voergebonden warmteproductie. Zodra dit niet meer het geval is, zal het voer met 12,4 MJ ME en 0,97 EW dezelfde aanzet geven als het goedkopere voer met 12,0 MJ ME (en 0,97 EW), namelijk 5,0 MJ (= uitgangssituatie). Beide voeders hebben immers evenveel NE; er is alleen een verschil in voergebonden warmteproductie. In de praktijk is veelal niet bekend of een zeug het wel of niet "koud" heeft. Als er daarentegen voor gekozen is om in de extra warmtebehoefte te voorzien door 200 gram extra voer te verstrekken, levert dit extra aanzet op indien de extra warmte niet nodig is. Lelystad, 11 juni 1996 (Y1996)

De energiewaarde voor gerst wordt berekend op basis van de volgende chemische samenstelling (g/kg) en coëfficiënten:

De energiewaarde voor gerst wordt berekend op basis van de volgende chemische samenstelling (g/kg) en coëfficiënten: REKENVOORBEELDEN VOEDERWAARDEN VARKENS 1 Energiewaarde varkens: NEv en EW 1.1 Rekenvoorbeelden Ter verduidelijking van de energiewaardeberekening bij varkens zijn twee rekenvoorbeelden uitgewerkt. In deze

Nadere informatie

Energie WAARDERING. Voederwaarde bepaling 26/09/2018

Energie WAARDERING. Voederwaarde bepaling 26/09/2018 VAKGROEP VOORTPLANTING VERLOSKUNDE EN BEDRIJFSDIERGENEESKUNDE FACULTEIT DIERGENEESKUNDE UNIVERSITEIT GENT Voederwaarde bepaling Jenne De Koster, Geert Opsomer, Miel Hostens Energie WAARDERING Het hechten

Nadere informatie

Inhoud. Voerwinst.nl. Inleiding Succesfactoren voor scherpere EWconversie. Voerwinst.nl Praktijkvoorbeelden uit netwerkgroep Conclusies 27-3-2014

Inhoud. Voerwinst.nl. Inleiding Succesfactoren voor scherpere EWconversie. Voerwinst.nl Praktijkvoorbeelden uit netwerkgroep Conclusies 27-3-2014 Voerwinst.nl Netwerk Verbetering karkaskwaliteit Biologische Varkens datum 30 mei 2013 Inhoud Inleiding Succesfactoren voor scherpere EWconversie Voerwinst.nl Praktijkvoorbeelden uit netwerkgroep Conclusies

Nadere informatie

Brijvoer. Excellente brij

Brijvoer. Excellente brij Brijvoer Excellente brij üde Brijchecklist Hoe staat uw brij ervoor? Bekijk samen met uw adviseur Brij van Agrifirm eens deze punten: Samenstelling > Keuze co-producten > Grondstoffenanalyse > Kostprijs

Nadere informatie

2.2 De Weende-analyse bij veevoeding

2.2 De Weende-analyse bij veevoeding 2.2 De Weende-analyse bij veevoeding Scheikunde voor VE31-VE41, 2018-2019 Auteur: E. Held; bewerkt door H. Hermans : Hoofdstuk 2 De Weende-analyse (presentatie) 1 Bij het oprispen boeren komt methaan (CH4)

Nadere informatie

Kwantificeren CH 4 reductie voerspoor: Rekenregels KringloopWijzer. André Bannink Wageningen UR Livestock Research

Kwantificeren CH 4 reductie voerspoor: Rekenregels KringloopWijzer. André Bannink Wageningen UR Livestock Research Kwantificeren CH 4 reductie voerspoor: Rekenregels KringloopWijzer André Bannink Wageningen UR Livestock Research Bestaande rekenregel : IPCC Tier 2 IPCC-Tier 2 : Volwassen herkauwers (geen feedlot) 6.5%

Nadere informatie

Van dit product worden onderstaand allereerst de gehalten van de benodigde componenten weergegeven:

Van dit product worden onderstaand allereerst de gehalten van de benodigde componenten weergegeven: REKENVOORBEELDEN VOEDERWAARDEN HERKAUWERS 1 Energiewaarde herkauwers: VEM en VEVI In het rekenvoorbeeld voor de VEM-en VEVI waarde voor herkauwers wordt uitgegaan van een willekeurige partij palmpitschilfers

Nadere informatie

PRAKTISCH. VOEDING VAN UW KAT normen en hoeveelheid. www.licg.nl over houden van huisdieren

PRAKTISCH. VOEDING VAN UW KAT normen en hoeveelheid. www.licg.nl over houden van huisdieren l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH VOEDING VAN UW KAT normen en hoeveelheid over houden van huisdieren Het juiste voer en de juiste hoeveelheid

Nadere informatie

PRAKTISCH. VOEDING VAN UW KAT normen en hoeveelheid. over houden van huisdieren

PRAKTISCH. VOEDING VAN UW KAT normen en hoeveelheid.   over houden van huisdieren l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH VOEDING VAN UW KAT normen en hoeveelheid over houden van huisdieren Het juiste voer en de juiste hoeveelheid

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting 106 Samenvatting Samenvatting Actieve sportpaarden krijgen vaak vetrijke rantsoenen met vetgehalten tot 130 g/kg droge stof. De toevoeging van vet verhoogt de energiedichtheid van voeders.

Nadere informatie

PRAKTISCH. VOEDING VAN UW HOND normen en hoeveelheid. www.licg.nl over houden van huisdieren

PRAKTISCH. VOEDING VAN UW HOND normen en hoeveelheid. www.licg.nl over houden van huisdieren l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH VOEDING VAN UW HOND normen en hoeveelheid over houden van huisdieren Het juiste voer en de juiste hoeveelheid

Nadere informatie

Varkensacademie. Vrijdag 27 november 2015. Roeselare, België

Varkensacademie. Vrijdag 27 november 2015. Roeselare, België Varkensacademie Vrijdag 27 november 2015 Roeselare, België Voeder, kritieke succesfactor in rendement Maarten Ceyssens - Dierenarts nutritionist Voeder, kritieke succesfactor in rendement 1. Even voorstellen

Nadere informatie

PRAKTISCH. VOEDING VAN UW HOND normen en hoeveelheid. over houden van huisdieren

PRAKTISCH. VOEDING VAN UW HOND normen en hoeveelheid.   over houden van huisdieren l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH VOEDING VAN UW HOND normen en hoeveelheid over houden van huisdieren Het juiste voer en de juiste hoeveelheid

Nadere informatie

4.1 Voederwaarderingssystemen voor paarden en pony s

4.1 Voederwaarderingssystemen voor paarden en pony s 4 Paarden en pony s 4.1 Voederwaarderingssystemen voor paarden en pony s Sinds januari 2005 zijn voor paarden en pony s twee officiële CVB systemen van kracht, een netto energiesysteem (met als kengetal

Nadere informatie

De Weende-analyse bij veevoeding. Scheikunde voor VE41, Auteur: E. Held; bewerkt : door H. Hermans

De Weende-analyse bij veevoeding. Scheikunde voor VE41, Auteur: E. Held; bewerkt : door H. Hermans De Weende-analyse bij veevoeding Scheikunde voor VE41, 2017-2018 Auteur: E. Held; bewerkt : door H. Hermans Weende-analyse: DS-gehalte Droge stof (DS): Het materiaal dat overblijft als, door verwarming

Nadere informatie

Proefverslag 350 VERLAGING VAN HET RUW EIWITGEHALTE IN VOEDER VOOR LACTERENDE ZEUGEN. Inleiding. Proefopzet Proefdieren. Proefbehandelingen lactatie

Proefverslag 350 VERLAGING VAN HET RUW EIWITGEHALTE IN VOEDER VOOR LACTERENDE ZEUGEN. Inleiding. Proefopzet Proefdieren. Proefbehandelingen lactatie Proefverslag 350 VERLAGING VAN HET RUW EIWITGEHALTE IN VOEDER VOOR LACTERENDE ZEUGEN (proef VFB-31; PV-350; Y1992) december 1992 auteurs: ir. C.H.M. Smits dr. ir. P.J. van der Aar Inleiding Het systeem

Nadere informatie

Houd SARA buiten de deur. Jan Veling, GD Gezonde Melkveehouderij, 15 januari 2015

Houd SARA buiten de deur. Jan Veling, GD Gezonde Melkveehouderij, 15 januari 2015 Houd SARA buiten de deur Jan Veling, GD Gezonde Melkveehouderij, 15 januari 2015 Opzet presentatie Waarom praten over SARA? Wie of wat is SARA? Hoe herken ik SARA? Hoe houd ik SARA buiten de deur? SARA:

Nadere informatie

Fundamenten rekenregels enterisch methaan

Fundamenten rekenregels enterisch methaan Fundamenten rekenregels enterisch methaan ( in de KringLoopWijzer ) André Bannink Wageningen Livestock Research Monitoren BKG emissies On-line meting CH 4 -emissie, onzeker op nationale schaal en op bedrijfsniveau,

Nadere informatie

Module Voer en duurzaamheid varkens

Module Voer en duurzaamheid varkens Module Voer en duurzaamheid varkens De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Afke Zandvliet,

Nadere informatie

Fosfor op maat: wat is te bereiken via de voeding?

Fosfor op maat: wat is te bereiken via de voeding? Fosfor op maat: wat is te bereiken via de voeding? Ant Koopmans Wilfried van Straalen Gezonde Melkveehouderij, Zwolle, 15-01-14 Indeling Fosfor huishouding en behoefte Effect van laag P: Korte termijn:

Nadere informatie

Optimale biggen voeding Hoe verteerd een big en hoe kan ik hem daarbij helpen?

Optimale biggen voeding Hoe verteerd een big en hoe kan ik hem daarbij helpen? Optimale biggen voeding Hoe verteerd een big en hoe kan ik hem daarbij helpen? Albert Timmerman Hoe kunnen we door middel van voer onze biggen helpen opnemen en verteren en daarmee de weerstand en resultaten

Nadere informatie

Perspectief Kroos Toepassing diervoer. Gert Hemke Hemke Nutri Consult

Perspectief Kroos Toepassing diervoer. Gert Hemke Hemke Nutri Consult Perspectief Kroos Toepassing diervoer Gert Hemke Hemke Nutri Consult Agenda Kringloop : gebruik mest en stallucht Samenstelling kroos Basis voederwaarde Componenten met extra waarde Functionele activiteit

Nadere informatie

Het Varken als kachel. I r. M a u r i c e O r t m a n s

Het Varken als kachel. I r. M a u r i c e O r t m a n s Het Varken als kachel I r. M a u r i c e O r t m a n s Hoeveel warmte produceren varkens? Vo e lbare w a rmteproductie: B ig 23 kg: 4 2 Wa t t Vleesva rken 11 0 k g: 1 2 7 Wa t t K raamzeug: 3 7 5 Wa t

Nadere informatie

Dia 1. Dia 2 Wat is voeding: Dia 3. Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema. Koolhydraten

Dia 1. Dia 2 Wat is voeding: Dia 3. Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema. Koolhydraten Dia 1 Voeding - Alles over voeding - Voeding in de praktijk - Voedingsschema Dia 2 Wat is voeding: Voeding = alle organische stoffen die je als mens of organisme nodig hebt om energie op te wekken in je

Nadere informatie

HET EFFECT VAN SEMI-AD LIBITUM TROGVOEDERING EN AD LIBITUM BRIJBAKVOEDERING MET SLACHTVARKENSVOEDER EW 1,10 OF EW 1,03

HET EFFECT VAN SEMI-AD LIBITUM TROGVOEDERING EN AD LIBITUM BRIJBAKVOEDERING MET SLACHTVARKENSVOEDER EW 1,10 OF EW 1,03 Proefverslag 322 HET EFFECT VAN SEMI-AD LIBITUM TROGVOEDERING EN AD LIBITUM BRIJBAKVOEDERING MET SLACHTVARKENSVOEDER EW 1,10 OF EW 1,03 (proef VMC-31; PV-322; Y1992) auteur: ir. C.H.M. Smits februari 1992

Nadere informatie

Van harte welkom op studieavond vleesvarkenshouderij.

Van harte welkom op studieavond vleesvarkenshouderij. Van harte welkom op studieavond vleesvarkenshouderij. Neem een kijkje in onze innovatieve keuken Boeren richting de toekomst Agenda: 19.45 uur Ontvangst 20.00 uur Opening Marcel van Zeeland, Coppens Diervoeding

Nadere informatie

Stikstofretentie en -excretie door varkens; verschillen tussen beren en borgen

Stikstofretentie en -excretie door varkens; verschillen tussen beren en borgen Stikstofretentie en -excretie door varkens; verschillen tussen beren en borgen Commissie Deskundigen Meststoffenwet. Notitie opgesteld door Dr. P. Bikker, Livestock Research, Wageningen University Goedgekeurd

Nadere informatie

voeradvies voor efficiënte vleesvarkensproductie voeradvies tn50juni

voeradvies voor efficiënte vleesvarkensproductie voeradvies tn50juni voeradvies voor efficiënte vleesvarkensproductie voeradvies tn50juni 2017 E-mail: info@topigsnorsvin.nl www.topigsnorsvin.nl Inleiding Topigs Norsvin heeft het voeradvies van de TN50 zeugen in beeld gebracht

Nadere informatie

SCH-1998-05 DE WAARDERING VAN VETTEN EN VETZUURMENGSELS IN VARKENS- EN PLUIMVEEVOEDERS. Advies

SCH-1998-05 DE WAARDERING VAN VETTEN EN VETZUURMENGSELS IN VARKENS- EN PLUIMVEEVOEDERS. Advies SCH-1998-05 DE WAARDERING VAN VETTEN EN VETZUURMENGSELS IN VARKENS- EN PLUIMVEEVOEDERS Met name in voeders voor varkens en pluimvee is een goede energiewaardering van vetten van groot belang, aangezien

Nadere informatie

Invloed voeding op pensfermentatie in melkvee

Invloed voeding op pensfermentatie in melkvee Invloed voeding op pensfermentatie in melkvee André Bannink andre.bannink@wur.nl Animal Sciences Group Wageningen UR in samenwerking met : Jan Dijkstra, Lsg Diervoeding, Wageningen Universiteit Pensfermentatie

Nadere informatie

VOERADVIES VOOR EFFICIËNTE VLEESVARKENSPRODUCTIE VOER- ADVIES TN50. April

VOERADVIES VOOR EFFICIËNTE VLEESVARKENSPRODUCTIE VOER- ADVIES TN50. April VOERADVIES VOOR EFFICIËNTE VLEESVARKENSPRODUCTIE VOER- ADVIES TN50 April 2016 E-mail: info@topigsnorsvin.com www.topigsnorsvin.com Inleiding Topigs Norsvin heeft het voeradvies van de TN50 zeugen in beeld

Nadere informatie

INVLOED VAN PENSVERZURING OP DE VOEROPNAME EN MELKPRODUCTIE EN MAATREGELEN OM PENSVERZURING TE VERHELPEN

INVLOED VAN PENSVERZURING OP DE VOEROPNAME EN MELKPRODUCTIE EN MAATREGELEN OM PENSVERZURING TE VERHELPEN SCH-2002-17 INVLOED VAN PENSVERZURING OP DE VOEROPNAME EN MELKPRODUCTIE EN MAATREGELEN OM PENSVERZURING TE VERHELPEN De fermentatie van voedermiddelen in de pens speelt een cruciale rol in de voorziening

Nadere informatie

WarmteTerugWinning voor optimale diergezondheid en een beter bedrijfsresultaat. Ir. Maurice Ortmans

WarmteTerugWinning voor optimale diergezondheid en een beter bedrijfsresultaat. Ir. Maurice Ortmans WarmteTerugWinning voor optimale diergezondheid en een beter bedrijfsresultaat Ir. Maurice Ortmans Waarom WarmteTerugWinning? 1. WarmteTerugWinning verhoogt het rendement van de intensieve veehouderij:

Nadere informatie

Samenvatting NaSk 1 Hoofdstuk 5

Samenvatting NaSk 1 Hoofdstuk 5 Samenvatting NaSk 1 Hoofdstuk 5 Samenvatting door R. 956 woorden 12 oktober 2015 7,4 4 keer beoordeeld Vak NaSk 1 Paragraaf 1 De belangrijkste energiebronnen in huis zijn elektriciteit en aardgas. De meeste

Nadere informatie

Energiebehoefte voor onderhoud bij vleesvarkens

Energiebehoefte voor onderhoud bij vleesvarkens Energiebehoefte voor onderhoud bij vleesvarkens Henk Everts Afdeling Voeding Departement Gezondheidszorg Landbouwhuisdieren Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht Onderwerpen: 1. Wat is de onderhoudsbehoefte?

Nadere informatie

De invloed van Bergafat F 100 op melkproductie en samenstelling in tankmelk van melkkoeien in mid-lactatie op een siësta beweidingssysteem

De invloed van Bergafat F 100 op melkproductie en samenstelling in tankmelk van melkkoeien in mid-lactatie op een siësta beweidingssysteem De invloed van Bergafat F 100 op melkproductie en samenstelling in tankmelk van melkkoeien in mid-lactatie op een siësta beweidingssysteem Proefverslag nr. 649 oktober 2004 auteur: dr. ir. W.M. van Straalen

Nadere informatie

Afdeling Nutritie & Innovatie. Bewust natuurlijk luxe en goed afkalven Door Toon van der Heijden

Afdeling Nutritie & Innovatie. Bewust natuurlijk luxe en goed afkalven Door Toon van der Heijden Afdeling Nutritie & Innovatie Bewust natuurlijk luxe en goed afkalven Door Toon van der Heijden maandag 28 november 2016 Geweldig!!! Van Kalf tot Koe tot Kalf enz STELLINGEN OM TE BEGINNEN Makkelijke geboorte

Nadere informatie

Voorlopige lijst maatregelen stoppersregeling Actieplan Ammoniak Veehouderij. Toelichting:

Voorlopige lijst maatregelen stoppersregeling Actieplan Ammoniak Veehouderij. Toelichting: Voorlopige lijst maatregelen stoppersregeling Actieplan Ammoniak Veehouderij Rijk-IPO-VNG-werkgroep Actieplan Ammoniak Veehouderij, 6 juli 12 Toelichting: De lijst is een voorlopige lijst, in die zin dat

Nadere informatie

Proefverslag 349. Inleiding. VOEDERPROEF PSC-31 Doel van de proef. (voederproef PSC-31 en verteringsproef LPD-31; PV-349; Y1992) oktober 1992

Proefverslag 349. Inleiding. VOEDERPROEF PSC-31 Doel van de proef. (voederproef PSC-31 en verteringsproef LPD-31; PV-349; Y1992) oktober 1992 Proefverslag 349 HET EXPANDEREN EN/OF PELLETEREN VAN SLACHTKUIKENVOEDERS EN HET VERWERKEN VAN EEN TECHNOLOGISCH BEHANDELD RAAPZAAD/ PAARDEBONENMENGSEL IN SLACHTKUIKENVOEDERS (voederproef PSC-31 en verteringsproef

Nadere informatie

Brandwonden en voedingstherapie

Brandwonden en voedingstherapie Brandwonden en voedingstherapie Auteur: A. Meijer Vertaald/bijgewerkt: Nieuwsbrief: 1989 Pagina: 31-33 Jaargang: 5 Nummer: 1 Toestemming: Illustraties: Bijzonderheden: Kernwoorden: voeding brandwonden

Nadere informatie

Deze toelichting is opgesteld door het CBS op verzoek van het Ministerie van LNV.

Deze toelichting is opgesteld door het CBS op verzoek van het Ministerie van LNV. Toelichting op de cijfers van de mestproductie in 2018 zoals berekend in de vorm van momentopnames in kwartaalrapportages en zoals gepubliceerd als voorlopige cijfers d.d.15-2-2018 op de CBS-website. Deze

Nadere informatie

Antwoorden Biologie Hoofdstuk 1: Stofwisseling

Antwoorden Biologie Hoofdstuk 1: Stofwisseling Antwoorden Biologie Hoofdstuk 1: Stofwisseling Antwoorden door een scholier 1478 woorden 16 februari 2009 5,6 56 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie voor jouw Havo 5 Hoofdstuk

Nadere informatie

Stimulans. Innovatieve vleesvarkensvoeders. Samen naar een optimaal rendement.

Stimulans. Innovatieve vleesvarkensvoeders. Samen naar een optimaal rendement. Stimulans Innovatieve vleesvarkensvoeders Samen naar een optimaal rendement www.cavdenham.nl Inhoudsopgave Stimulans-lijn in een notendop 3 Stimulans vleesvarkensvoerlijnen 4 Innovatie 6 Ervaring in de

Nadere informatie

Gebruik van de mestuitscheidingsbalans van het subtype andere voeder- en/of exploitatietechniek voor de diergroep varkens

Gebruik van de mestuitscheidingsbalans van het subtype andere voeder- en/of exploitatietechniek voor de diergroep varkens Gebruik van de mestuitscheidingsbalans van het subtype andere voeder- en/of exploitatietechniek voor de diergroep varkens In het kader van de mestuitscheidingsbalans van het subtype andere voeder- en/of

Nadere informatie

Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de. hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het

Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de. hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het SUIKERZIEKTE Overmatig drinken en plassen is een vaak voorkomend symptoom bij de hond. Het kan veroorzaakt worden door verschillende ziekten in het lichaam. U kunt hierbij denken aan slecht functionerende

Nadere informatie

NORMEN EN ECONOMISCHE WAARDERINGEN VOOR: DE RENTABILITEITSINDEX 2012 en HET PRODUCTIEGETAL 2013 VLEESVARKENSHOUDERIJ

NORMEN EN ECONOMISCHE WAARDERINGEN VOOR: DE RENTABILITEITSINDEX 2012 en HET PRODUCTIEGETAL 2013 VLEESVARKENSHOUDERIJ NORMEN EN ECONOMISCHE WAARDERINGEN VOOR: DE RENTABILITEITSINDEX 2012 en HET PRODUCTIEGETAL 2013 VLEESVARKENSHOUDERIJ Wageningen UR Livestock Research berekent jaarlijks de waarderingsnormen voor de rentabiliteitsindex

Nadere informatie

Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer. Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer

Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer. Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer Januari 2013 Meten van voerefficiëntie voor betere benutting eigen ruwvoer Herman van Schooten (WUR-LR) Hans Dirksen (DMS) Januari 2013 Inleiding

Nadere informatie

Lezing Rijpaardenfokvereniging Limburg

Lezing Rijpaardenfokvereniging Limburg Lezing Rijpaardenfokvereniging Limburg Bijzonderheden spijsvertering paard Het paard: Produceert voortdurend maagzuur Is een lange duureter Heeft een zeer kleine maag Heeft relatief weinig zetmeelsplitsende

Nadere informatie

Klimaatbewuste veehouderij, hoever staan we?

Klimaatbewuste veehouderij, hoever staan we? Klimaatbewuste veehouderij, hoever staan we? Dorien Van Wesemael Studiedag Landbouw en Klimaat 17 april 2018, Melle Methaan - CH 4 CH 4 - een melkkoe produceert 200 tot 650 g methaan per dag - niet de

Nadere informatie

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. Alternatieve brandstoffen

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. Alternatieve brandstoffen Afsluitende les Leerlingenhandleiding Alternatieve brandstoffen Inleiding Deze chemie-verdiepingsmodule over alternatieve brandstoffen sluit aan op het Reizende DNA-lab Racen met wc-papier. Doel Het Reizende

Nadere informatie

Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen

Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen Programma Kosten doublet Warmte aardwarmte berekening Warmtebalans aardwarmte

Nadere informatie

Quinoa-GPS in het rantsoen voor melkkoeien

Quinoa-GPS in het rantsoen voor melkkoeien Quinoa-GPS in het rantsoen voor melkkoeien Ronald Zom, Herman van Schooten en Ina Pinxterhuis Quinoa is een eenvoudig te telen gewas dat in korte tijd een hoge opbrengst geeft, goed te conserveren is en

Nadere informatie

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto

Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in

Nadere informatie

We gaan vooruit! Voeding en bigkwaliteit. Kennissessie biggenopfok maandag 7 december Albert Timmerman

We gaan vooruit! Voeding en bigkwaliteit. Kennissessie biggenopfok maandag 7 december Albert Timmerman We gaan vooruit! Voeding en bigkwaliteit Kennissessie biggenopfok maandag 7 december Albert Timmerman In 10 stappen naar kwaliteitsbiggen Stap 1 Eerste brandstof Biestopname: big moet 24 uur na geboorte

Nadere informatie

STADSBOERDERIJ VOEREN VAN DIEREN

STADSBOERDERIJ VOEREN VAN DIEREN STADSBOERDERIJ VOEREN VAN DIEREN Rekenen voor vmbo-groen en mbo-groen Colofon RekenGroen. Rekenen voor vmbo- groen en mbo- groen Module Stadsboerderij Voeren van dieren Leerlingtekst Versie 1.0. November

Nadere informatie

METING TANITA INNERSCAN. NAAM:. LEEFTIJD:. LENGTE cm:. GESLACHT: M / V. Gewicht. Vetpercentage. Watergehalte % Spiermassa.

METING TANITA INNERSCAN. NAAM:. LEEFTIJD:. LENGTE cm:. GESLACHT: M / V. Gewicht. Vetpercentage. Watergehalte % Spiermassa. METING TANITA INNERSCAN NAAM:. LEEFTIJD:. LENGTE cm:. GESLACHT: M / V DATUM DATUM DATUM DATUM Gewicht Vetpercentage Watergehalte % Spiermassa Lichaamsbouwtype Basismetabolisme Metabolische leeftijd Botmassa

Nadere informatie

De onderhoudsbehoefte aan VEM en DVE kan berekend worden met de volgende formules:

De onderhoudsbehoefte aan VEM en DVE kan berekend worden met de volgende formules: 2 Schapen 2.1 Onderhoudsbehoefte De onderhoudsbehoefte aan VEM en DVE kan berekend worden met de volgende formules: VEM onderhoud (per dag) = 30 x LG 0,75 DVE (onderhoud, inclusief wolgroei) (g/dag) =

Nadere informatie

Voedingsleer. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Voedingsleer en het plantenrijk

Voedingsleer. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Voedingsleer en het plantenrijk Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over voedingsleer: over voedingsstoffen en de manier waarop ons lichaam met deze stoffen omgaat. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart

Nadere informatie

Optimale voeding. Hoe verteerdeenbig en hoe kanikhem daarbij helpen. Albert Timmerman

Optimale voeding. Hoe verteerdeenbig en hoe kanikhem daarbij helpen. Albert Timmerman Optimale biggen voeding Hoe verteerdeenbig en hoe kanikhem daarbij helpen Albert Timmerman Wat zien we in praktijk? Veel gezondheidsproblemen (Verterings-)diarree Streptococcen Plotse sterfte Oornecrose

Nadere informatie

Lange-termijn effecten van twee voedersupplementen in het vroege leven op lichaamsgewicht en voederefficiëntie tot na de eerste kalving

Lange-termijn effecten van twee voedersupplementen in het vroege leven op lichaamsgewicht en voederefficiëntie tot na de eerste kalving Lange-termijn effecten van twee voedersupplementen in het vroege leven op lichaamsgewicht en voederefficiëntie tot na de eerste kalving Sieglinde Debruyne Studienamiddag Jongvee-opfok 9 oktober 218 Doel

Nadere informatie

Aanmeldingsformulier voor proeven met gewervelde dieren.

Aanmeldingsformulier voor proeven met gewervelde dieren. Aanmeldingsformulier voor proeven met gewervelde dieren. Secretariaat DEC Aanvrager: Afdeling: Titel dierproef: Practicum ANU30806: Invloed koolhydraten en vetten op de energiestofwisseling bij varkens

Nadere informatie

wat is de kwaliteit van het weidegras

wat is de kwaliteit van het weidegras 8 Veevoeding en beweiding VERTEERBAARHEID NDF / ADF / ADL Hemicellulose gemakkelijk verteerbaar Cellulose Lignine Wat moet ik weten van veevoeding en vers gras? moeilijk verteerbaar niet verteerbaar 3

Nadere informatie

Mijn reactie is altijd hetzelfde; Oh oh oh.. Als je toch eens ECHT wist wat voor effect een eiwitshake op jouw lichaam heeft..

Mijn reactie is altijd hetzelfde; Oh oh oh.. Als je toch eens ECHT wist wat voor effect een eiwitshake op jouw lichaam heeft.. Zijn eiwitshakes goed voor je? Zijn eiwitshakes goed om af te vallen? Moet ik nu wel of geen proteïneshakes drinken? Dit zijn vragen die ik regelmatig krijg van sporters.. Mijn reactie is altijd hetzelfde;

Nadere informatie

Leerlingenhandleiding

Leerlingenhandleiding Leerlingenhandleiding Afsluitende module Alternatieve Brandstoffen - Chemie verdieping - Ontwikkeld door dr. T. Klop en ir. J.F. Jacobs Op alle lesmaterialen is de Creative Commons Naamsvermelding-Niet-commercieel-Gelijk

Nadere informatie

Proefverslag 500. Het effect van het EW-gehalte en het FK-niveau op de NH 3 -emissie bij vleesvarkens, geschat via metingen op balanskooien

Proefverslag 500. Het effect van het EW-gehalte en het FK-niveau op de NH 3 -emissie bij vleesvarkens, geschat via metingen op balanskooien Proefverslag 500 Het effect van het EW-gehalte en het FK-niveau op de NH 3 -emissie bij vleesvarkens, geschat via metingen op balanskooien (fase 4 van BTOC-project SBC 95019) (proef LVE-37, projectcode

Nadere informatie

Inschatten van nutriëntenbenutting via NIRS analyses

Inschatten van nutriëntenbenutting via NIRS analyses Inschatten van nutriëntenbenutting via NIRS analyses Louis Paternostre, Johan De Boever, Laid Douidah, Sam Millet 02/04/2019 Wat is NIRS? NIRS = Nabij infrarood reflectie spectroscopie Spectroscopie verwijst

Nadere informatie

Dieetvoeding voor een gezond gewicht van hond en kat. Overgewicht

Dieetvoeding voor een gezond gewicht van hond en kat. Overgewicht Dieetvoeding voor een gezond gewicht van hond en kat Overgewicht 2 TROVET, betrouwbare en betaalbare dieetvoeding TROVET is een Nederlands merk dat al sinds eind jaren tachtig op de markt is. Het kleine

Nadere informatie

Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf

Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf Ammoniakreductie, een zaak van het gehele bedrijf Pilotveehouder Henk van Dijk Proeftuinadviseur Gerrit de Lange Countus Accountants Proeftuin Natura 2000 Overijssel wordt mede mogelijk gemaakt door: 8

Nadere informatie

1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken van energie. Kortom alle processen in organismen.

1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken van energie. Kortom alle processen in organismen. THEMA 1 1 Stoffen worden omgezet 2 Fotosynthese 3 Glucose als grondstof 4 Verbranding 5 Fotosynthese en verbranding 1 Stoffen worden omgezet. Stofwisseling is het vormen van nieuwe stoffen en het vrijmaken

Nadere informatie

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting Ingangsdatum: 1 juli 2013 I. INLEIDING Het landelijk biggenprijzenschema geeft een richtprijs voor de praktijk. Als basis geldt een evenredige verdeling

Nadere informatie

Preventie 2.0. Voer voor gezonde darmen. Hoe voorkomt u dat infecties binnenkomen op uw bedrijf en omslaan in ziektes?

Preventie 2.0. Voer voor gezonde darmen. Hoe voorkomt u dat infecties binnenkomen op uw bedrijf en omslaan in ziektes? Preventie 2.0 Voer voor gezonde darmen Hoe voorkomt u dat infecties binnenkomen op uw bedrijf en omslaan in ziektes? Neem een kijkje in onze innovatieve keuken Even voorstellen: Evelien Alderliesten Master

Nadere informatie

Naar: D.O. Hall & K.K. Rao, Photosynthesis, Studies in Biology, Cambridge, 1994, blz. 106.

Naar: D.O. Hall & K.K. Rao, Photosynthesis, Studies in Biology, Cambridge, 1994, blz. 106. Examentrainer Vragen Fotosynthese Vanuit tussenproducten van de fotosynthese worden niet alleen koolhydraten gevormd, maar ook vetten, vetzuren, aminozuren en andere organische zuren. Dag- en seizoensgebonden

Nadere informatie

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting

LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting LANDELIJK BIGGENPRIJZENSCHEMA inclusief omzetbelasting Ingangsdatum: 6 januari 2014 I. INLEIDING Het landelijk biggenprijzenschema geeft een richtprijs voor de praktijk. Als basis geldt een evenredige

Nadere informatie

Gezondheid en gefermenteerde voeders

Gezondheid en gefermenteerde voeders Gezondheid en gefermenteerde voeders OPNV Ede, 12 juni 2012 Ronald Scholten (Nutreco R&D) 1 Introductie 1993 1999 Proefstation Varkenshouderij Rosmalen project brijvoer en bijproducten 1997 2001 PhD Fermentation

Nadere informatie

Soja en sesam zijn te vervangen door regionale eiwitrijke grondstoffen in 100% biologisch leghennenvoer

Soja en sesam zijn te vervangen door regionale eiwitrijke grondstoffen in 100% biologisch leghennenvoer Soja en sesam zijn te vervangen door regionale eiwitrijke grondstoffen in 100% biologisch leghennenvoer Berry Reuvekamp en Thea Fiks - van Niekerk Thea en Berry zijn onderzoekers bij Wageningen Livestock

Nadere informatie

68 melkkoeien (incl vaarzen), 21 pinken, 24 kalveren Vervangingspercentage 29 %

68 melkkoeien (incl vaarzen), 21 pinken, 24 kalveren Vervangingspercentage 29 % 2. OMZET EN AANWAS De bedrijfseconomische berekening van de omzet en aanwas is een verhaal apart. Hieronder zal dat aan de hand van een voorbeeldberekening worden duidelijk gemaakt. 2.2 Voorbeeldbedrijf

Nadere informatie

Ecosysteem voedselrelaties

Ecosysteem voedselrelaties Ecosysteem ecologie Ecosysteem voedselrelaties Oceanen: voedselweb + energiestromen Ga naar Mypip.nl en open de oefening 3 voedselketen - voedselweb Doe de oefening en maak vervolgens de aangeleverde vragen.

Nadere informatie

suis bij biggen via voeding

suis bij biggen via voeding Bestrijding van Streptococcus suis bij biggen via voeding Carola van der Peet-Schwering, Nienke Dirx, Rudolf Raymakers Overzicht presentatie Aanleiding onderzoek Doel Opzet onderzoek Resultaten Conclusies

Nadere informatie

NORMEN EN ECONOMISCHE WAARDERINGEN VOOR: DE RENTABILITEITSINDEX 2006 en HET PRODUCTIEGETAL 2007 VLEESVARKENSHOUDERIJ

NORMEN EN ECONOMISCHE WAARDERINGEN VOOR: DE RENTABILITEITSINDEX 2006 en HET PRODUCTIEGETAL 2007 VLEESVARKENSHOUDERIJ NORMEN EN ECONOMISCHE WAARDERINGEN VOOR: DE RENTABILITEITSINDEX 2006 en HET PRODUCTIEGETAL 2007 VLEESVARKENSHOUDERIJ De Animal Sciences Group berekent jaarlijks de waarderingsnormen voor de rentabiliteitsindex

Nadere informatie

Kengetallen E-40 Fokwaarde voeropname

Kengetallen E-40 Fokwaarde voeropname Kengetallen E-40 Fokwaarde voeropname Inleiding Melkkoeien gebruiken voer om melk te produceren, voor onderhoud en om te groeien. De hoeveelheid voer die een koe opneemt is afhankelijk van de geproduceerde

Nadere informatie

Biestvoorziening, waaróm is het zo belangrijk? Anja Smolenaars GD Dierenarts Herkauwersgezondheidszorg 15 januari 2015

Biestvoorziening, waaróm is het zo belangrijk? Anja Smolenaars GD Dierenarts Herkauwersgezondheidszorg 15 januari 2015 Biestvoorziening, waaróm is het zo belangrijk? Anja Smolenaars GD Dierenarts Herkauwersgezondheidszorg 15 januari 2015 Biestvoorziening Veel te Vaak Vlug aan voorbijgegaan! Waarom is het zo belangrijk?

Nadere informatie

Waarom droogstand? 24/12/2018. Gevolgen van een verkorte of geen droogstand op melkproductie, inkomen en broeikasgasemissies

Waarom droogstand? 24/12/2018. Gevolgen van een verkorte of geen droogstand op melkproductie, inkomen en broeikasgasemissies Melkgift Gevolgen van een verkorte of geen droogstand op melkproductie, inkomen en broeikasgasemissies Symposium Droogstand op Maat, 2 december 218 Akke Kok, Ariëtte van Knegsel, Corina van Middelaar,

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Stofwisseling

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Stofwisseling Samenvatting Biologie Hoofdstuk 1 Stofwisseling Samenvatting door M. 1566 woorden 14 januari 2017 4,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 1: stofwisseling Paragraaf

Nadere informatie

Toeslagverlening. Versie

Toeslagverlening. Versie Toeslagverlening Versie 23-02-2017 Versie 23-02-2017 Toeslagverlening Waarom toeslagverlening? Toeslag is een manier om te zorgen dat de pensioenen hun koopkracht behouden. Toeslag wordt ook wel indexatie

Nadere informatie

Soycomil Soja-eiwitconcentraat

Soycomil Soja-eiwitconcentraat Soycomil Soja-eiwitconcentraat Algemeen Er zijn verschillende soja-eiwitconcentraten op de markt met onderling verschillende gehaltes aan eiwit en ruwe celstof. Soycomil is een hoogwaardige soja-eiwitconcentraat

Nadere informatie

Biologie Hoofdstuk 2 Stofwisseling

Biologie Hoofdstuk 2 Stofwisseling Biologie Hoofdstuk 2 Stofwisseling Wat is stofwisseling? Wat is stofwisseling? Stofwisseling of metabolisme is het geheel van chemische processen in een levend organisme of in levende cellen Een organisme

Nadere informatie

Bio, goed voor de natuur, goed voor ons

Bio, goed voor de natuur, goed voor ons Bio, goed voor de natuur, goed voor ons Certisys BE-BIO-01 VOOR GEVOGELTE ACTI KUIKEN [438000000] Volledig voeder voor kuikens in de vorm van meel, geproduceerd volgens Acti Kuiken bestaat uit 100% plantaardige

Nadere informatie

Stichting Proefboerderijen Noordelijke Akkerbouw. Het effect van N-bemesting op de (energie)opbrengst van wintertarwe

Stichting Proefboerderijen Noordelijke Akkerbouw. Het effect van N-bemesting op de (energie)opbrengst van wintertarwe Stichting Proefboerderijen Noordelijke Akkerbouw Het effect van N-bemesting op de (energie)opbrengst van wintertarwe Het effect van N-bemesting op de (energie)opbrengst van wintertarwe Opdrachtgever: Auteur:

Nadere informatie

Meer melk uit uw ruwvoer. Conserveringsmiddelen en broeiremmers

Meer melk uit uw ruwvoer. Conserveringsmiddelen en broeiremmers Meer melk uit uw ruwvoer Conserveringsmiddelen en broeiremmers > betere ruwvoerkwaliteit > smakelijk ruwvoer > hogere opname > lagere voerkosten Ecosyl: meer melk uit uw ruwvoer Op melkveebedrijven blijft

Nadere informatie

Kengetallen: Welke zijn bepalend voor de evaluatie van de bedrijfsvoering? Isabelle Degezelle 27 nov 2015

Kengetallen: Welke zijn bepalend voor de evaluatie van de bedrijfsvoering? Isabelle Degezelle 27 nov 2015 Kengetallen: Welke zijn bepalend voor de evaluatie van de bedrijfsvoering? Isabelle Degezelle 27 nov 2015 Bedrijfsvoering EVENWICHT ZOEKEN KOSTEN BATEN Meten is weten wanneer je weet wat je meet!!! Kengetallen

Nadere informatie

De rol van koolhydraten in de voorbereiding E S T H E R V A N E T T E N, S P O R T D I E T I S T

De rol van koolhydraten in de voorbereiding E S T H E R V A N E T T E N, S P O R T D I E T I S T De rol van koolhydraten in de voorbereiding AMSTERDAMS WIELER SYMPOSIUM E S T H E R V A N E T T E N, S P O R T D I E T I S T Inhoud Koolhydraten Waarom: opladen en aanvullen Hoeveel heb je nodig Supercompensatie

Nadere informatie

Bereide maaltijden ( 151

Bereide maaltijden ( 151 Bereide maaltijden Bereide maaltijden Bereide of kant-en-klaar gerechten vinden meer en meer hun ingang in onze dagelijkse voeding. We hebben niet altijd de mogelijkheid om dagelijks met volle moed een

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Samenvatting hoofdstuk 1 bvj

Samenvatting Biologie Samenvatting hoofdstuk 1 bvj Samenvatting Biologie Samenvatting hoofdstuk 1 bvj Samenvatting door Fabienne 1166 woorden 24 oktober 2017 5 2 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Hoofdstuk 1: stofwisseling Paragraaf

Nadere informatie

6 Nieuw: Plantvoice / gewasactiviteit en watergift

6 Nieuw: Plantvoice / gewasactiviteit en watergift 6 Nieuw: Plantvoice / gewasactiviteit en watergift De plant centraal stellen Het Nieuwe Telen heeft opnieuw aangetoond dat het voor een efficiënte klimaatregeling essentieel is om de plant centraal te

Nadere informatie

Bovengenoemd project betreft de nieuwbouw van een melkveestal voor vof Aarts aan de Broekstraat 2a te Asten-Heusden.

Bovengenoemd project betreft de nieuwbouw van een melkveestal voor vof Aarts aan de Broekstraat 2a te Asten-Heusden. Documentnummer 1405f d.d. 30 mei 2014 Projectnummer 14.5725.1a Project melkveestal Aarts Betreft brandcompartimentering Bovengenoemd project betreft de nieuwbouw van een melkveestal voor vof Aarts aan

Nadere informatie

Nieuwe strategieën inzake pluimveevoeding

Nieuwe strategieën inzake pluimveevoeding Nieuwe strategieën inzake pluimveevoeding Evelyne Delezie WPSA studiedag 10-11-2015 OVERZICHT 1. Insecten in pluimveevoeding 2. Langer aanhouden van leghennen 3. Epigenetica: neonataal Insecten in pluimveevoeding

Nadere informatie

Grondgebruik (ha) Grasland 27,00 Bouwland 5,00. Aantal graasdieren (incl. uitgeschaard naar natuurterrein) 100 Melkkoeien 90,0

Grondgebruik (ha) Grasland 27,00 Bouwland 5,00. Aantal graasdieren (incl. uitgeschaard naar natuurterrein) 100 Melkkoeien 90,0 1. CONCLUSIES 1.1. BEDRIJFSSITUATIE Grondgebruik (ha) Grasland 27,00 Bouwland 5,00 Aantal graasdieren (incl. uitgeschaard naar natuurterrein) 100 Melkkoeien 90,0 Melkproductie (totaal per jaar) 765.000

Nadere informatie

Boer'n Yoghurt Muesli Honing 170g

Boer'n Yoghurt Muesli Honing 170g Zuivelhoeve Boer'n yoghurt met honing en muesli, 170 gram EAN: 8711399014791 (CE), 8711399014807 (HE) Basisgegevens Commerciële naam Wettelijke naam 170g Yoghurt met honing en muesli Functionele naam Variant

Nadere informatie

NORMEN EN ECONOMISCHE WAARDERINGEN VOOR: DE RENTABILITEITSINDEX 2011 en HET PRODUCTIEGETAL 2012 VLEESVARKENSHOUDERIJ

NORMEN EN ECONOMISCHE WAARDERINGEN VOOR: DE RENTABILITEITSINDEX 2011 en HET PRODUCTIEGETAL 2012 VLEESVARKENSHOUDERIJ NORMEN EN ECONOMISCHE WAARDERINGEN VOOR: DE RENTABILITEITSINDEX 2011 en HET PRODUCTIEGETAL 2012 VLEESVARKENSHOUDERIJ Wageningen UR Livestock Research berekent jaarlijks de waarderingsnormen voor de rentabiliteitsindex

Nadere informatie

C.V.I. 11.7 Berekening vleesgehalte

C.V.I. 11.7 Berekening vleesgehalte 11 WETGEVING 11.7 BEREKENING VLEESGEHALTE Auteur: E.F. Focke-Alblas Q-Kwadraat V.O.F. Westendorp maart 2005 blad 1 van 9 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 3 2 DEFINITIE EN BEGRIPPEN... 3 2.1 Definitie van vlees

Nadere informatie