Nieuwsbrief van de uilenwerkgroep Voorne-Putten Opgericht oktober Kerkuilen. en andere voorkomende uilen op. Voorne-Putten en Rozenburg

Transcriptie

1 Nieuwsbrief van de uilenwerkgroep Voorne-Putten Opgericht oktober Kerkuilen en andere voorkomende uilen op Voorne-Putten en Rozenburg Nummer 2 Opgesteld door: Adrie van der Heiden Dorpsstraat 7, 3209 AD Hekelingen. a.vander.heiden@hetnet.nl Het verslag betreft de periode 2013 & 2014

2 Inhoud - Inleiding - Aantal nestkasten - Bijzonderheden - Bijzonderheden per nestkast - Broedsucces 2013 & Prooidieren van kerkuilen - Enkele pluisresultaten - Leeftijd van Kerkuilen - Krantenberichten - Steenuilen - Ransuilen - Bosuilen Foto s; Jan Alewijn Dijkhuizen. Eveline en Linda van der Jagt. Jan Snoeij. 2

3 Inleiding Dit verslag omvat de jaren 2013 en Over het jaar 2013 kunnen we kort zijn; het was wat het aantal broedgevallen betreft een daljaar. Er waren slechts twee broedsels waarvan met zekerheid te zeggen is dat er 4 jongen volwassen zijn geworden. Dat is voor heel Voorne- Putten wel erg weinig. Het natte en koude voorjaar was daar zeer waarschijnlijk debet aan. Het was een jaar om snel te vergeten was echter een echt topjaar. We hadden zelfs een paar tweede broedsels. Dit betekende wel dat veel nestkasten tweemaal gecontroleerd moesten worden. Het blijft opmerkelijk dat aan de westelijke kant van het kanaal er meer kerkuilen broeden dan aan de oostelijke kant. De verhouding ligt ± 5 : 1. Misschien ligt het aan de grotere percelen land aan de kant van Voorne. De geschikte boerderijen staan wat verder uit elkaar. Waren er in 2013 slechts 4 jongen te ringen, in 2014 waren dat er 38. 3

4 Aantal nestkasten In totaal zijn er 75 nestkasten geplaatst. Ondertussen zijn er daar weer vier van vervallen en één kast mogen we niet bij komen. Het eiland is in twee delen opgesplitst om de werkdruk enigszins te verdelen. Het oostelijk deel omvat de gemeenten: Abbenbroek met 2 kasten; Geervliet met 1 kast; Zuidland met 6 kasten; Oudenhoorn met 7 kasten; Simonshaven met 2 kasten; Biert met 1 kast. Het westelijk deel omvat de gemeenten: Rockanje met 20 kasten; Oostvoorne met 4 kasten; Hellevoetsluis met 9 kasten; Vierpolders met 6 kasten; Tinte met 7 kasten; Brielle met 3 kasten; Zwartewaal met 4 kasten; Binnen de werkgroep is besloten om de adressen niet openbaar te maken i.v.m. lieden met kwade bedoelingen. 4

5 Bijzonderheden In één van deze schuren zijn dit jaar twee broedsels kerkuilen grootgebracht. Het is moeilijk om te bepalen wat er allemaal tussen het plafond gebeurt. De uilen zaten namelijk nogal ver weg tussen het plafond en de isolatie. Ze zijn sowieso onbereikbaar om ze te ringen. Het vrouwtje kijkt toe. Zes spierwitte eieren op de isolatie. Hoeveel jongen liggen er nu? Een jong van ± 24 dagen oud. 5

6 Maar er zijn ook adressen waar we de jongen wel kunnen ringen. Het ringen is voor sommige mensen een feest. Zo komen we op een adres waar we al meerdere keren geweest zijn. Hier worden we na het ringen getrakteerd op beschuit met muisjes. Op dit adres is altijd veel belangstelling tijdens het ringen. Familie, vrienden en buren worden uitgenodigd om te komen kijken. Gezellig en educatief, omdat veel mensen maar weinig weten van kerkuilen. Het is leuk om te vertellen hoe e.e.a. in elkaar steekt waar het kerkuilen betreft, maar meestal treffen we alleen de eigenaars van de boerderij en/of schuur aan. De traktatie na het ringen. Educatie is ook belangrijk tijdens het ringen. 6

7 Bijzonderheden per kast Tijdens een controleronde in het westelijke deel van het eiland kwamen twee werkgroepleden bij een kast waar flink wat takken uitstaken. Oh, oh, ingepikt door de kauwtjes was het eerste wat men dacht. Toch de ladder er maar bij gezet. Omdat er geen eieren in lagen, werd besloten om de takken te verwijderen. Wat schetst hun niet geringe verbazing; onder de takken zat een kerkuil op eieren en was nog springlevend. Later hebben we hier eerst twee jongen geringd en zelfs een tweede nest met vier jongen. We waren in Simonshaven om naar ransuilen te zoeken toen we het volgende verhaal te horen kregen. De mevrouw van Nature4All, waar we op bezoek waren heeft een zoontje dat nog op de lagere school zat. De week voordat wij kwamen had een moeder een jong kerkuiltje mee naar school gebracht om dat aan de klasgenootjes van het jongetje te laten zien. De kinderen vonden het prachtig. De mevrouw van Nature4All wist ook wel waar deze mevrouw woonde. We zijn nog dezelfde dag naar het adres gegaan. Toen we ons bekend maakten schrok de mevrouw toch wel een beetje. Haar man had haar, als grap, verteld dat ze in overtreding was en als men erachter kwam dat ze er nog niet mee klaar was. Nadat we haar gerust gesteld hadden bracht ze ons bij het uiltje. Ze vertelde dat ze twee jongen kerkuilen in een lege paardenbox gevonden had. De ene lag op het beton en was dood, de andere lag in het stro en leefde. Wat te doen met zo n jong uiltje? Ze besloot om muizen te kopen in de dierenwinkel in het dorp en te kijken of ze het in leven kon houden. Ondertussen hadden ze het jong in een torenvalken nestkast gezet. In een torenvalken nestkast. De zusjes Andeweg zijn blij met hun uiltje. Ze hebben het jong zo in leven gehouden. Zijn arm- en handpennen groeiden al aardig. Twee weken later, toen we langs gingen, was de uil gevlogen. Weggevlogen of opgegeten? We hopen op het eerste. 7

8 Broedsucces 2013 & 2014 In 2013 hadden we op het eiland slechts twee broedgevallen. Bij één konden we niet bij de jongen, omdat die buiten bereik zaten. Op deze locatie in Oostvoorne heeft het vrij lang geduurd voor we precies wisten waar de uilen broeden. Er hangen hier twee nestkasten maar de uilen broeden er niet in. In de andere kast, no.8, in Biert zaten 4 jongen. In deze kast hadden we het geluk dat één van de ouderuilen ook op de kast zat. De adulte uil, waarschijnlijk het vrouwtje, was ongeringd. In 2014 hadden we 12 broedgevallen, waaronder drie tweede broedsels: Kast no. 8: vier jongen; Kast no. 73: twee jongen; Kast no. 21: vier jongen; Kast no. 11: vijf jongen; Kast no. 9: de eerste keer drie jongen, de tweede keer 2 jongen; Kast no. 24: de eerste keer twee jongen, de tweede keer 3 jongen; Kast no. 7: de eerste keer twee jongen, de tweede keer 4 jongen; Kast no. 35: drie jongen; Kast no. 71: twee jongen, waarvan één dood gevonden. Alleen de jongen uit kast no. 7 zijn niet geringd, ze waren niet bereikbaar. Op deze locatie wordt buiten de nestkast gebroed. 8

9 Jongen uit kast no. 11. Soms zijn we niet op tijd met afsluiten van het vlieggat van de nestkast en vliegt de ouderuil naar buiten. 9

10 Prooidieren Tijdens de controleronden langs de kasten komen we heel vaak braakballen van de kerkuilen tegen. We nemen deze ballen mee om ze op een later tijdstip te onderzoeken. Tijdens het braakballenpluizen kunnen we de volgende muizensoorten tegen komen: Huisspitsmuis Crocidura russula. Huismuis Mus musculus. Bosmuis Apodemus sylvaticus. Woelrat Arricola ampphibius of Arricola terrestris. Veldmuis Microtus arvalis Noordse Woelmuis Microtus oeconomus arenicola Waterspitsmuis Neomys fodiens Gewone Bosspitsmuis Sorex araneus. 10

11 Mol Talpa europaea. Rosse woelmuis Myodes glareolus of Clethrionomys glareolus. Bosspitsmuis Sorex araneus. Zak met verzamelde braakballen afkomstig uit de omgeving van kast no. 7. Je kunt de schedels en botjes duidelijk zien. Schedel van een Woelrat. 11

12 Braakbal pluis resultaten Uilenwerkgroep en Zoogdierwerkgroep KNNV afdeling Voorne-Putten Kastnummer: - Carabas Datum geraapt: Adres: Duinrand 9 Datum geplozen: Plaats: Rockanje Pluisleider: Jan Alewijn AC: Gemeld : X soort aantal opmerkingen gewone bosspitsmuis 20 dwergspitsmuis 4 waterspitsmuis huisspitsmuis 100 rosse woelmuis 6 ondergrondse woelmuis veldmuis 56 aardmuis noordse woelmuis woelrat 1 dwergmuis 3 bosmuis 9 huismuis bruine rat 1 zwarte rat totaal 200 Aantal ballen 32 wezel vogel mol kikker overig 12

13 Braakbal pluis resultaten Uilenwerkgroep en Zoogdierwerkgroep KNNV afdeling Voorne-Putten Kastnummer: 12 Datum geraapt: Adres: Rondeweiweg Stekelhoek NM Datum geplozen: Plaats: Rockanje Pluisleider: Jan Alewijn AC: Gemeld : x soort aantal opmerkingen gewone bosspitsmuis 3 dwergspitsmuis 3 waterspitsmuis huisspitsmuis 64 rosse woelmuis 3 ondergrondse woelmuis veldmuis 7 aardmuis noordse woelmuis woelrat dwergmuis 2 bosmuis 11 huismuis bruine rat zwarte rat totaal 93 Aantal ballen 27 wezel vogel mol kikker overig 13

14 Braakbal pluis resultaten Kerkuilenwerkgroep en Zoogdierwerkgroep KNNV afdeling Voorne-Putten Kastnummer: 24 Datum geraapt: 15-4 en Adres: Kade 7 Datum geplozen: Plaats: Tinte Pluisleider: Jan Alewijn AC: Gemeld : ja soort aantal opmerkingen gewone bosspitsmuis 1 dwergspitsmuis waterspitsmuis huisspitsmuis 111 rosse woelmuis 2 ondergrondse woelmuis veldmuis 29 aardmuis noordse woelmuis woelrat dwergmuis 1 bosmuis 6 huismuis 2 bruine rat 3 zwarte rat totaal 155 Aantal ballen 47 wezel vogel mol kikker overig 14

15 Braakbal pluis resultaten Uilenwerkgroep en Zoogdierwerkgroep KNNV afdeling Voorne-Putten Kastnummer: 32 Datum geraapt: en Adres: Kerkhoekweg 2 Datum geplozen: Plaats: Tinte Pluisleider: Jan Alewijn AC: Gemeld : x soort aantal opmerkingen gewone bosspitsmuis dwergspitsmuis waterspitsmuis huisspitsmuis 95 rosse woelmuis 1 ondergrondse woelmuis veldmuis 88 aardmuis noordse woelmuis woelrat 7 dwergmuis 1 bosmuis 14 huismuis 7 bruine rat 2 zwarte rat totaal 215 Aantal ballen 65 wezel vogel mol kikker overig 15

16 Braakbal pluis resultaten Kerkuilenwerkgroep en Zoogdierwerkgroep KNNV afdeling Voorne-Putten Kastnummer: 60 Datum geraapt: Adres: Schapengorsedijk 3 Datum geplozen: Plaats: Rockanje Pluisleider: Jan Alewijn AC: Gemeld : ja soort aantal opmerkingen gewone bosspitsmuis 6 dwergspitsmuis 4 waterspitsmuis huisspitsmuis 166 rosse woelmuis 35 ondergrondse woelmuis veldmuis 67 aardmuis noordse woelmuis woelrat 2 dwergmuis 1 bosmuis 26 huismuis bruine rat zwarte rat totaal 307 Aantal ballen wezel vogel mol kikker overig 16

17 Braakbal pluis resultaten Uilenwerkgroep en Zoogdierwerkgroep KNNV afdeling Voorne-Putten Kastnummer: 70 Datum geraapt: Adres: Eeweg 44 Datum geplozen: Plaats: Oudenhoorn Pluisleider: Jan Alewijn AC: Gemeld : x soort aantal opmerkingen gewone bosspitsmuis 5 dwergspitsmuis waterspitsmuis huisspitsmuis 59 rosse woelmuis ondergrondse woelmuis veldmuis 45 aardmuis noordse woelmuis 3 woelrat 1 dwergmuis 1 bosmuis 9 huismuis 5 bruine rat 1 zwarte rat totaal 129 Aantal ballen 38 wezel vogel mol kikker overig 17

18 Leeftijden van Kerkuilen Veel kerkuilen sneuvelen al in hun eerste geboortejaar, omdat ze nog onhandig zijn, niet goed kunnen jagen of te dicht bij de snelweg foerageren. Helaas treffen we nogal eens jonge dode kerkuilen aan, maar soms ook kerkuilen in drinkbakken voor het vee. Bij ons op het eiland trof ik er een aan in een grote open giertank. Soms wil het wel eens helpen door er een plankje in te leggen waar ze dan weer op kunnen klimmen. Ook prikkeldraad veroorzaakt vaak dodelijke slachtoffers. Maar ook de constructie van de schuur is er soms debet aan dat ze klem komen te zitten en helaas een langzame dood sterven. De oudst bekende kerkuil werd 19 jaar oud volgens zijn ringgegevens. Maar 40% 50% sterft in hun eerste levensjaar. 18

19 Kerkuil geringd op bij van der Ban aan de Ravenseweg 13 Hellevoetsluis, Kast 58. Verongelukt op langs de N57. Vrouwtje, 176 dagen oud. Ook in onze omgeving gebeurd het, zie bovenstaande verhaal. 19

20 Krantenberichten. Afgelopen jaar werd ik benaderd door een journaliste met de vraag of ik een interview wilde geven over kerkuilen. Ze had via via gehoord dat ik iets met kerkuilen deed en wilde daar over schrijven. Op mijn verzoek was Ed van der Spoel ook aanwezig. We hebben een tijd bij mij thuis gepraat over kerkuilen en alles wat daarbij komt kijken. Aan het eind van het gesprek beloofde ze me dat ik het stukje eerst mocht lezen voor het in de krant geplaatst zou worden. Een paar weken later verschijnt er weer een stuk over kerkuilen. Grotendeels overgenomen van het eerste schrijven maar hier en daar een eigen interpedtie. En niet geheel zonder foutjes. 20

21 21

22 22

23 23

24 24

25 Steenuilen Steenuiltje aan de Zuidoortsedijk. Met de steenuilen blijft het moeizaam gaan. Er zijn bij ons slechts drie echte broedgevallen bekend. Op twee plaatsen zijn ze in het verleden regelmatig gehoord/gezien maar dat is al meer dan twee tot drie jaar geleden. Op één plaats wordt regelmatig een uiltje waargenomen. We blijven hoopvol en hangen op plaatsen die we geschikt achten, nestkasten op. In totaal hebben we nu 25 kasten opgehangen. Op een plek waar we een nestkast geplaatst hebben, broedt het steenuilen paar tussen de dakbedekking. We hebben geen idee waar het uiltje van de foto s broedt. Mogelijk onder de dakpannen. Dit steenuiltje zit aan de Zeedijk. Dit type nestkast krijgen we gratis op het Zuid-Hollands Kerkuilen overleg. Ze worden gemaakt op een mindervalide werkplaats. 25

26 Ransuilen Omdat het een druk jaar was met de kerkuilen hebben we minder tijd gehad om aandacht te schenken aan ransuilen en bosuilen. Desondanks zijn we toch naar Nieuwenhoorn geweest omdat een mevrouw gebeld had. Ze had ransuilen in de tuin. We werden hartelijk ontvangen en terwijl ik een praatje met de familie maak gaat Ed alvast op zoek. Weldra heeft hij er één gevonden. Na enig zoeken worden het er zelfs vijf. Ze zijn niet te ringen want ze kunnen al vliegen. Bovendien verstoor je daar veel te veel mee en dat is niet in het welzijn van de vogels. Een tijdje later krijgen we een melding dat er in Simonshaven jonge ransuilen zitten. Ze zitten in een Larisk en zijn vanaf de weg te zien. Het fotograferen valt niet mee, omdat er telkens meer boom dan vogel opstaat. 26

27 Een week of wat later krijgen we weer een melding dat er ransuilen gezien zijn, maar nu in een andere tuin. Het ging deze keer om vier vrijwel volwassen ransuilen. Deze vogels lieten zich gemakkelijk vastleggen op de gevoelige plaat. Er is nog gezocht naar braakballen maar die konden we niet vinden. Vlakbij deze tuin is een restaurant waar een rij coniferen staat die als gezamelijke slaapplaats gebruikt wordt. Als het wat kouder wordt gaan we daar eens zoeken naar braakballen. Mogelijk kunnen we aan het aantal ballen bepalen hoeveel uilen gebruik maken van deze bomen om er te slapen. De uilen in de coniferen tellen is vrijwel onmogelijk doordat de naalden veel te dicht op elkaar zitten. 27

28 Bosuilen Bosuilen zijn er dit jaar bij ingeschoten. Wel hangen er hier en daar wat nestkasten, maar voor controle was dit jaar geen tijd. Wel hebben we vroeg in het jaar een nestkast geplaatst bij een particulier in de tuin. Nestkast geplaatst in Rockanje. In de duinen hangt een kast waar regelmatig een bosuil in zit. Of het tot broeden gekomen is bij ons niet bekend. Zo met zijn kop net buiten de kast is hij/zij een paar maal waargenomen. Op de Beerenplaat zit wel een paartje bosuil. Ik heb ze tijdens het ringen daar verschillende keren horen roepen. De kast op de tennisbaan in Spijkenisse was dit jaar weer niet bezet. 28