Mei Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap Universiteit Utrecht

Transcriptie

1 Mei 2007 Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap Universiteit Utrecht

2 Uitgave: Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) Catharijnesingel 56 Postbus RA Utrecht Telefoon: Fax: Internet: QANU Tekst en cijfermateriaal uit deze uitgave mogen, na toestemming van QANU en voorzien van bronvermelding, door middel van druk, fotokopie, of op welke andere wijze dan ook, worden overgenomen.

3 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Voorwoord voorzitter visitatiecommissie 7 Deel I Algemeen deel 9 1. De onderwijsvisitatie Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap aan de Universiteit Utrecht Het referentiekader Algemene bevindingen 3 Deel II Opleidingsdeel Masteropleiding Logopediewetenschap 7 2. Masteropleiding Fysiotherapiewetenschap 57 Bijlagen 93 Bijlage A: Curricula vitae van de leden van de visitatiecommissie 95 Bijlage B: Programma visitatiecommissie Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap Universiteit Utrecht 97 3

4

5 VOORWOORD Dit rapport is onderdeel van de kwaliteitsbeoordeling van universitaire bachelor- en masteropleidingen in Nederland. Het doel van het rapport is om een betrouwbaar beeld te geven van de resultaten van de voor beoordeling voorgelegde opleidingen, alsmede een terugkoppeling te geven naar de interne kwaliteitszorg van de betrokken organisaties en als basis te dienen voor de ac creditatie van de betrokken opleidingen door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). De stichting Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) beoogt onafhankelijke, objectieve en kritische beoordelingen te laten plaatsvinden en opbouwende kritiek te leveren, zo veel mogelijk uitgaande van een gestandaardiseerde set van kwaliteitscriteria met oog voor specifieke omstandigheden. De visitatiecommissie Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap UU van QANU heeft haar taken met gro te toewijding uitgevoerd in een periode die wordt gekenmerkt door de overgang naar de bachelor-masterstructuur. De opleidingen zijn beoordeeld op een grondige en zorgvuldige manier en binnen een duidelijk beoordelingskader. Wij verwachten dat de oordelen en de aanbevelingen in zorgvuldige overweging zullen worden genomen door de betrokken oplei dingen, het faculteitsbestuur en het College van Bestuur. Wij zeggen dank aan de voorzitter en de leden van de visitatiecommissie voor hun bereidheid deel te nemen aan deze beoordeling en voor de toewijding waarmee ze hun taak hebben uitgevoerd. Ook gaat onze dank uit naar de staf van de betrokken afdelingen aan de universiteit voor hun inspanningen en hun medewerking aan deze beoordeling. Quality Assurance Netherlands Universities mr. C.J. Peels directeur drs. J.G.F. Veldhuis voorzitter bestuur 5

6 6

7 VOORWOORD VOORZITTER VISITATIECOMMISSIE In november 2006 bracht de visitatiecommissie Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap UU een bezoek aan de opleidingen. Dat bezoek kent diepe wortels. Al tijdens een eerdere visitatie Verplegingswetenschap was aan de orde of en hoe deze opleidingen in datzelfde traject gevisiteerd konden worden. Een belangrijke reden voor een dergelijk brede benadering lag in de relatief kleine omvang van de verschillende opleidingen: een samenhangend beoordelingskader en een geïntegreerde beoordelingsprocedure waren in dat kader serieuze opties. Tegelijkertijd verschillen de opleidingen naar hun inhoud: de verschillende vakgebieden zijn niet simpelweg op een hoop te gooien. Daar kwam bij dat de verschillende opleidingen in een verschillende fase verkeerden. Uiteindelijk heeft de Universiteit Utrecht de keuze gemaakt om voor de verschillende opleidingen eigen visitatietrajecten te ontwerpen. Afgaande op de ervaringen van de visitatie van november 2006 lijkt die keuze duidelijke voordelen te hebben gehad. Het bleek in ieder geval mogelijk om de verschillende opleidingen recht te doen, zowel met betrekking tot hun inhoud als met betrekking tot hun ontwikkelingsfase. De commissie werd geconfronteerd met weliswaar kleine, maar tegelijkertijd ook erg enthousiaste opleidingen. Het beeld drong zich op van een kleine groep gedreven wetenschappers die zich een plek moesten bevechten in een grote organisatie, en die extra energie haalden uit die relatief lastige startpositie. Het bezoek verliep dan ook geanimeerd. De gesprekken waren to the point en levendig. De commissie heeft het daarbij bijzonder gewaardeerd dat de praktische ondersteuning van hoog niveau was: dat heeft weliswaar het oordeel niet beïnvloed, maar het verblijf zeker wel aangenamer gemaakt. Zoals uit dit rapport zal blijken, komen de opleidingen naar de mening van de visitatiecommissie in aanmerking voor een accreditatie. De commissie wenst de opleidingen veel succes in hun streven om hun opleiding verder uit te bouwen: de basis daarvoor ligt er en de maatschappelijke behoefte is evident. De commissie dankt alle betrokkenen voor de open wijze waarop ze zich heeft willen laten visiteren openstaan voor kritiek is immers altijd een lastige opgave. Tot slot wil de commissie het bureau van QANU bedanken voor de voortvarende ondersteuning in de persoon van de secretaris van de commissie, ir. S. van Bruggen. Eens te meer blijkt dat ervaring en inzet leidt tot een efficiënte en daarmee prettig verlopende visitatie. Prof. dr. P. van Lieshout Voorzitter van de visitatiecommissie Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap UU. 7

8 8

9 DEEL I: ALGEMEEN DEEL 9

10 10

11 1. De onderwijsvisitatie Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap aan de Universiteit Utrecht 1.1. Inleiding Met het oog op de accreditatie van wetenschappelijke bachelor- en masteropleidingen door middel van externe kwaliteitsbeoordeling heeft de stichting Quality Assurance Netherlands Universities (QANU) in het najaar van 2006 de visitatiecommissie Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap UU ingesteld. In november 2006 heeft deze commissie een bezoek gebracht aan de twee masteropleidingen Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap, waarvoor de QANU een verzoek tot visiteren had ontvangen van het College van Bestuur van de Universiteit Utrecht (zie paragraaf 1.2). De commissie heeft haar bevindingen vastgelegd in hoofdstuk 3 van deel I en in de in deel II opgenomen opleidingsrapporten, waarbij de beide masteropleidingen apart beschreven en beoordeeld worden. In hoofdstuk 3 van deel I gaat de commissie in op een aantal bevindingen die haar tijdens de visitatie bijzonder hebben getroffen. Hoofdstuk 2 van deel I bevat het door de commissie gehanteerde referentiekader De betrokken opleidingen De volgende opleidingen zijn in het kader van deze visitatie bezocht: Universiteit Utrecht november 2006 Masteropleiding Logopediewetenschap: deeltijd (CROHO: 66577) Masteropleiding Fysiotherapiewetenschap: deeltijd (CROHO: 66576) 1.3. De samenstelling en taak van de commissie De samenstelling van de commissie is door het QANU-bestuur vastgesteld. De betrokken opleidingen en faculteitsbesturen zijn in de voorbereidingsfase in de gelegenheid gesteld om bezwaar aan te tekenen tegen de door QANU voorgestelde conceptsamenstelling van de commissie, een en ander conform C van het QANU-kader. Van deze gelegenheid is geen gebruik gemaakt. De visitatiecommissie Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap UU bestond uit de volgende personen: Voorzitter van de commissie: prof. dr. P. van Lieshout, lid Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, parttime hoogleraar Universiteit Utrecht; 11

12 Overige leden: prof. dr. R. de Bie, hoogleraar Universiteit Maastricht (Fysiotherapie); prof. dr. W. Decoster, hoogleraar Katholieke Universiteit Leuven (Logopedie); prof. dr. M.J. Giphart, hoogleraar Universiteit Leiden; drs. E. Bols, studentlid. Tot secretaris van de commissie werd benoemd ir. S. van Bruggen van het bureau van QANU. In bijlage A zijn de curricula vitae van de leden opgenomen. Op grond van het instellingsbesluit van de commissie d.d. 22 november 2006 was het de taak van de commissie om op basis van de door de faculteit (opleidingen) aan te leveren informatie (zelfstudierapport en verdere relevante documenten) en door middel van ter plaatse te voeren gesprekken: 1. een oordeel te geven over de verschillende kwaliteitsaspecten van de betrokken opleidingen, zoals beschreven in het QANU-kader d.d. januari 2004; 2. op basis daarvan vast te stellen of de opleidingen naar haar oordeel voldoen aan de criteria voor basiskwaliteit; en 3. de aspecten van de opleidingen te identificeren die naar haar oordeel voor verbetering vatbaar zijn De werkwijze van de commissie De commissie hield haar installatievergadering op 23 november voorafgaand aan het bezoek in Utrecht. Van de zijde van QANU zijn met nadruk de bepalingen in bijlage 2 van het QANUkader met betrekking tot de onafhankelijkheid van de leden van een visitatiecommissie onder de aandacht gebracht van de leden. Tijdens de bespreking zijn geen belemmeringen gebleken om het onderwijs van de beide masteropleidingen te beoordelen. Daarmee was de visitatie Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap naar het oordeel van het QANU-bestuur omgeven met voldoende onafhankelijkheidswaarborgen. Er zijn gedurende het visitatietraject geen situaties voorgevallen waardoor onafhankelijkheid van de oordeelsvorming in het geding is gekomen. Alle leden hebben de onafhankelijkheidsverklaring ondertekend. Deze zijn in het projectdossier opgenomen. Vervolgens werden afspraken gemaakt over de volgende punten: de te volgen werkwijze; de verdeling in globale zin van aandachtsgebieden tussen de commissieleden; vaststelling van de vanuit de QANU aangereikte checklist. De commissie heeft in haar startvergadering tevens de concepttekst besproken van het, in het visitatieprotocol voorziene, referentiekader. 12

13 Tijdens haar installatievergadering heeft de commissie ook de zelfstudies besproken en werden specifieke aandachtspunten geïnventariseerd. Na de installatievergadering en het bezoek is het formele instellingsbesluit van de com missie vanuit QANU verzonden naar de daarvoor in aanmerking komende instanties (Col leges van Bestuur, faculteitsbesturen, NVAO, VSNU, Ministerie van OCW et cetera). Vanuit het QANU-bureau is contact opgenomen met de betrokken lokale visitatiecoördinator en in onderling overleg tussen de visitatiecoördinator en de secretaris van de visitatiecommissie is de voorbereiding van het visitatiebezoek ter hand genomen. De secretaris van de visitatiecommissie heeft daartoe ongeveer één maand voorafgaand aan het visitatiebezoek een bezoek gebracht aan de instelling. Daarbij werden concrete afspraken gemaakt over de invulling van het bezoek op basis van het globale dagpro gramma dat de commissie had vastgesteld. Ook werd besproken welke materialen ter inzage gelegd werden en welke aan de commissie werden toegezonden. De samenstelling van de studentendelegaties heeft plaatsgevonden door het prikken van studenten uit een lijst met alle ingeschreven studenten. Als de uitgekozen student niet beschikbaar was, is volgens afspraak de volgende student op de lijst van hetzelfde jaar geselecteerd. De commissie heeft verzocht om ruimschoots vóór het bezoek toegang te krijgen tot de elektronische leeromgeving van de opleiding. De opleiding heeft de commissie voor het bezoek toegang verschaft door middel van een guest account. De commissie heeft de beschikking gekregen over het visitatierapport van de visitatiecommissie Algemene gezondheidswetenschappen uit Namens de commissie is bij de voorbereiding van het visitatiebezoek verzocht om tijdens het bezoek inzage te kunnen krijgen in het volgende informatiemateriaal: de gebruikte onderwijsliteratuur van de verplichte onderdelen; een representatieve hoeveelheid voorbeelden van gemaakte en gecorrigeerde tentamens; richtlijnen en regelingen voor stages en scripties; evalu atieverslagen van het onderwijs (inclusief jaaroverzichten); gebruikte handboeken kwaliteitszorg; notulen van de opleidingscommissie en examencommissie; beleidsstukken. Ter bestudering vooraf werden afstudeerscripties en het meest re cente beschikbare materiaal op het gebied van alumni-onderzoeken opgevraagd. Het bezoek begon op de eerste dag met een startvergadering en een bespreking van de zelfstudies en de afstudeerscripties. Uit de bij de zelfstudies gevoegde lijst van meest recente scripties had de commissie er ruim vóór het bezoek een aantal geselecteerd en opgevraagd, waarbij was gelet op een goede spreiding naar specialisa tie en gegeven eindcijfer. Voor zover dat mogelijk was, heeft de commissie tijdens het bezoek de overige mastertheses en portfolio s bestudeerd en in de beoordeling betrokken. Na de startvergadering en voorbespreking werden gesprekken gevoerd met verschillende delegaties, zoals de opstellers van de zelfstudie, de verantwoordelijken voor kwaliteitszorg (stu- 13

14 denten apart), de leden van de opleidingscommissie (studenten apart), verschillende groepen studenten (waaronder vertegenwoordigers van studieverenigingen), leden van de wetenschappelijke staf, vertegenwoordigers van de examencommissie, studieadviseurs/-begeleiders, onderwijscoördinatoren, en opleidingsmanagement/faculteitsbestuur. Tijdens het bezoek hield de commissie een ruim van tevoren op brede schaal aangekondigd spreekuur, waar zowel studenten als docenten de gelegenheid kregen om een specifiek punt in een persoonlijk gesprek onder de aandacht van de commissie te brengen. Belangstellenden konden zich daarvoor direct bij de secretaris van de commissie aanmelden. Van deze mogelijkheid is geen gebruik gemaakt. Bij het bezoek heeft een deel van de commissie een korte rondleiding gekregen om zich een beeld te kunnen vormen van de beschikbare faciliteiten. Na afronding van de visitatiegesprekken heeft de commissie haar conclusies geformuleerd aan de hand van de checklist. De commissie is bij het toekennen van scores per facet uitgegaan van de in het QANU-kader beschreven vier puntsschaal. De ingevulde lijst is de basis geweest voor de formulering van de opleidingsrapporten en voor de inhoud van de mondelinge rapportage met het voorlopige oordeel van de commissie aan het eind van de laatste visitatiedag. Beslisregels De commissie heeft voor de beoordeling van de 21 facetten een vierpuntsschaal en de standaard QANU-beslisregels gevolgd. Deze zijn: de beoordeling onvoldoende wijst erop dat het facet beneden de gestelde verwachting ligt en dat beleidsaandacht op dit punt nodig is; de beoordeling voldoende houdt in dat het facet beantwoordt aan de basisstandaard of basisnorm; de beoordeling goed houdt in dat het niveau van het facet uitstijgt boven de basiskwaliteit; de beoordeling excellent houdt in dat voor het facet een niveau wordt gerealiseerd waardoor de beoordeelde opleiding zowel nationaal als internationaal als een voorbeeld van goede praktijk kan functioneren. Binnen een facet kan compensatie plaatsvinden: een onvoldoende en een goed kunnen leiden tot het gemiddelde: voldoende. Per onderwerp is op een tweepuntsschaal een oordeel gegeven: voldoende of onvoldoende. In de opleidingsrapporten is na het laatste facet een overzicht van de oordelen op facet- en onderwerpniveau opgenomen. Uitwerking van de beslisregels Doordat de commissie conform de regels het predikaat voldoende heeft gebruikt voor de basisstan daard of basisnorm, zou het oppervlakkig gezien kunnen lijken alsof ze de gevisiteerde programma s aan de magere kant beschouwt. De visitatiecommissie beoordeelt echter of de gestelde basiskwaliteit binnen de opleiding is gewaarborgd. 14

15 Het conceptbeoordelingsrapport is in commissieverband vastgesteld via een discussie in maart Vervolgens heeft de hoor- en wederhoorprocedure plaatsgevonden, waarbij het rapport voor correctie van eventuele feitelijke onjuistheden is aangeboden aan het betrokken faculteitsbestuur. De commissie heeft de ontvangen reactie bekeken en wanneer daartoe in haar ogen aanleiding bestond, verwerkt in de formulering van het definitieve rapport. Aan het eind van het proces is het rapport nog formeel (via ) voor goedkeuring aan alle commissieleden voorgelegd. 15

16 16

17 2. Het referentiekader van de commissie 2.1. Inleiding De visitatiecommissie heeft als taak een oordeel te geven over het onderwijs dat door de twee zelfstandige masteropleidingen Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap (voorheen afstudeerrichtingen binnen de opleiding Algemene Gezondheidswetenschappen) worden verzorgd. De commissie mag niet volstaan met het geven van oordelen: zij dient ook aan te geven waarop deze gebaseerd zijn. Daarom wordt in dit hoofdstuk het referentiekader van de commissie beschreven. Het eerste referentiekader is uiteraard het QANU-kader met de door de NVAO aangegeven onderwerpen en toetspunten die in het QANU-kader nader uitgewerkt zijn. De meer specifieke invulling van de meest relevante elementen wordt in het domeinspecifiek referentiekader uitgewerkt. Dit referentiekader sluit aan op het referentiekader van de visitatiecommissie Algemene Gezondheidswetenschappen van De commissie hecht er ook aan te benadrukken dat binnen de kaders de keuze van de opleiding voor haar eigen profiel en doelstellingen nadrukkelijk wordt meegenomen. Respect voor de eigenheid van een opleiding veronderstelt dat in de eerste plaats wordt nagegaan in hoeverre de opleiding erin slaagt de eigen doelstellingen te realiseren. Dit neemt niet weg dat van de opleiding in ieder geval verwacht wordt dat een aantal minimumeisen verwezenlijkt wordt Domein Gezondheidswetenschappen Allereerst is het goed om te kijken naar het domein van de Gezondheidswetenschappen, het domein waarbinnen Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap te plaatsen zijn. Het vakgebied Gezondheidswetenschappen richt zich op de wijze waarop de zorgverlening vorm krijgt en kan krijgen. Uit die uitspraak volgt dat Gezondheidswetenschappen twee zaken niet is. Aan de ene kant bestaat er een afbakening ten opzichte van de zorgverlening zelf: Gezondheidswetenschappen betreft geen opleiding tot medicus, psycholoog, fysiotherapeut, logopedist of andere behandelaar. Aan de andere kant kan het gebied afgebakend worden ten opzichte van disciplines als rechten, economie en beleidswetenschappen. Gezondheidswetenschappen is meer dan toegepaste beleids- of organisatiewetenschap, gericht op een specifieke maatschappelijke sector. Het kenmerkende van het vakgebied zit juist in het vertrekpunt: de wijze waarop individuen en instituties de zorgverlening organiseren en (kunnen) vormgeven. Bij de vraag hoe zorgverlening vormgegeven wordt en kan worden, zijn vele invalshoeken mogelijk. Gezondheidswetenschappen is dan ook naar zijn aard een breed vak waarin veel verschillende benaderingswijzen mogelijk zijn. In de opleiding zal iets van de breedte van het vak aan bod moeten komen, maar een specialisatie en verbijzondering naar bijzondere invalshoeken is even onvermijdelijk als gewenst. Gezondheidswetenschappen valt ook nader te verbijzonderen naar specifieke zorgsectoren. Een eerste indeling is die tussen preventie en de patiëntgeoriënteerde zorgverlening. Preventie omvat een aantal aspecten: gezondheidsbescherming (iets wat steeds meer een internationale 17

18 aangelegenheid wordt), facetbeleid (denk aan gezondheid op de werkplek, de rol van volkshuisvesting en het leefmilieu), en gedragsbeïnvloeding. Ook de wereld van de patiëntgeoriënteerde zorgverlening valt uiteen te leggen in verschillende sectoren: ziekenhuiszorg, eerstelijnszorg, geestelijke gezondheidszorg, zorg voor verstandelijk gehandicapten, ouderenzorg waarbij de grenzen tussen deze sectoren zeker niet vast staan. Ook nu geldt dat van studenten verwacht mag worden dat ze een globaal beeld van al deze aspecten hebben, en specifieke kennis van enkele deelsectoren opdoen. Behalve kennis van de verschillende aspecten die mede bepalen hoe zorg wordt vormgegeven, moeten studenten ook vaardigheden opdoen die aansluiten bij de te verwachten beroepspraktijk. Waar gezondheidswetenschappen een breed scala aan invalshoeken kent, kent het ook een breed scala aan mogelijke beroepspraktijken. Het feit echter dat het een vak is dat zich richt op de vormgeving van de zorg, impliceert dat veel afgestudeerden een plek zullen krijgen waarin ze juist daaraan hun bijdrage zullen moeten leveren. Voor een deel zal dat zijn beslag krijgen in beleids- en bestuursfuncties. Dat kan op landelijk niveau, maar ook op regionaal niveau. Het kan bij overheden, maar ook bij brancheorganisaties, verzekeraars of patiëntenorganisaties. Voor een deel zal de deskundigheid echter ook worden ingezet binnen zorginstellingen, vaak als staffunctionaris. Met dergelijke beroepspraktijken in het verschiet mag verwacht worden dat in de opleidingen voldoende aandacht gegeven wordt aan het soort vaardigheden dat in deze settingen nodig is om effectief te opereren. Voor een deel zullen afgestudeerden echter ook hun weg vinden in de wetenschappelijke beroepsuitoefening. Van afgestudeerden mag worden verwacht dat ze over de basale vaardigheden beschikken om een dergelijke carrièrelijn verder te ontwikkelen. De positie van opleidingen op het terrein van Gezondheidswetenschappen, waaronder die op het gebied van Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap, kan met nog andere woorden getypeerd worden als een positie die vooral haar wortels vindt in het streven naar het verder rationaliseren (of zo men wil: verzakelijken en verbeteren) van de uitvoeringspraktijk. Het kunnen uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek is hiervoor een belangrijke voorwaarde, maar evenzeer ligt het voor de hand dat binnen een dergelijk streven een accent ligt op het inzichtelijk en hanteerbaar kunnen maken van een breed corpus van wetenschappelijke inzichten voor de beroepspraktijk, en omgekeerd op vaardigheden om vragen uit de praktijk, in dit geval de fysiotherapie en logopedie, voldoende helder te kunnen maken opdat ze onderdeel kunnen worden van een proces van rationalisering. Dit algemene uitgangspunt leidt tot een aantal meer specifieke desiderata voor het programma Het onderwijsprogramma A. Doelstelling en aard van de opleidingen De masteropleidingen Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap hebben als doel studenten op te leiden tot een academische master op wetenschappelijk niveau. Daarnaast bereiden ze studenten voor op een maatschappelijke loopbaan waarbij de kennis en vaardigheden die binnen de studie verworven zijn, van nut kunnen zijn. Dit betekent dat zowel het wetenschappelijk niveau als de maatschappelijke relevantie worden gegarandeerd. Actuele ontwikkelingen binnen het vakgebied krijgen voldoende aandacht in de opleiding. Tevens geldt dat de student zodanig wordt opgeleid dat hij/zij kan worden toegelaten tot een opleiding die voorbereidt op een promotie. 18

19 De commissie verwacht van de masteropleidingen die in het kader van de visitatie Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap beoordeeld worden, dat zij tot doel hebben: a. kennis van en inzicht te bieden in algemene theorievorming en methoden op het gebied van Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap; b. kennis van en inzicht te bieden in specifieke verdieping ten aanzien van het vakgebied en object van studie; c. kennis van en inzicht in (actuele) vraagstukken in het vakgebied en hiertoe een beargumenteerd standpunt kunnen bepalen; d. bekendheid met enkele wezenlijke gebieden van lopend onderzoek in het object van studie; concepten en waarden op het gebied van studie kunnen hanteren en onderscheiden en debatten op dat gebied kunnen aangaan, inclusief de bewustheid dat kennis beperkingen kent; e. de nadruk te leggen op de waarde van de wetenschappelijke benadering, van inzicht in theorie en methodologie, en van een optiek van relativiteit van interpretaties; f. een kader te bieden waarbinnen de student probleemgericht leert omgaan met de theorie en de verworven kennis, en het verworven inzicht op een wetenschappelijke manier leert toe te passen, ook op bronnen op het betreffende wetenschapsgebied; g. een evenwicht te bieden tussen breedte en diepte van kennis. Doelstellingen en eindtermen algemeen de eindtermen van de opleiding zijn mede gebaseerd op de wettelijke regelingen, de ontwikkelingen in het wetenschaps- en vakgebied, de arbeidsmarkt voor de afgestudeerden, de kennis omtrent leren en onderwijzen en relevante maatschappelijke ontwikkelingen; de keuzes die daarbij door de opleiding zijn gemaakt, zijn helder en expliciet vastgelegd in het onderwijsbeleid van de opleiding en vertaald naar het opleidingsprofiel; de doelstellingen en eindtermen zijn helder en concreet. De eindtermen zijn beschreven aan de hand van bij de studenten waarneembaar gedrag; in de doelstellingen en eindtermen komt het wetenschappelijk niveau van de opleiding concreet tot uitdrukking; de eindtermen zijn sturend en richtinggevend voor de inhoud en de vormgeving van het onderwijsaanbod; doelstellingen en eindtermen zijn zowel geformuleerd op het niveau van de opleiding als op programmafase en cursusniveau; de docenten werken aantoonbaar in het kader van de eindtermen van de opleiding; er is sprake van een herkenbare samenhang tussen de eindtermen van de opleiding en de doelstellingen op cursusniveau, programmafase en programmaniveau; eindtermen en doelstellingen zijn zo geformuleerd dat ze toetsbaar zijn. B. Eindtermen en kwalificaties masteropleiding Studenten die een masteropleiding hebben afgerond in één van de opleidingen die in het kader van de visitatie Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap worden beoordeeld, dienen over de volgende kennis en vaardigheden te beschikken: Kennis kennis van en het vermogen tot actieve deelname aan de wetenschappelijke activiteiten van de discipline. Dit impliceert voldoende kennis en inzicht voor het zelfstandig opzetten 19

20 en uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek; grondige kennis van en inzicht in de belangrijkste theorieën en de kernbegrippen, de onderzoeksmethoden en -technieken; kennis van de complexiteit en diversiteit van het vakgebied en het vermogen om deze kennis bij de beoordeling van eigen en ander onderzoek toe te passen; Vaardigheden de afgestudeerde zal in staat zijn deel te nemen aan een discussie met vakgenoten. Zowel lezen als schrijven, luisteren, spreken en interpreteren is daarvoor noodzakelijk; actieve beheersing van de onderzoeksmethoden en -technieken van het betreffende vakgebied, zodat de student onder begeleiding zelfstandig onderzoek kan uitvoeren; gegevens op een diepgaand academisch niveau kunnen analyseren, vergelijken, kritisch toetsen en hiervan op een heldere wijze schriftelijk en mondeling verslag kunnen doen; in staat zijn de kennis van de verschillende bestudeerde domeinen te integreren. Afstemming op het afnemend veld Afgestudeerden beschikken over voldoende van de genoemde vaardigheden om zelfstandig beroepen of functies te kunnen vervullen op academisch niveau zogenaamde academische beroepen waarvoor een wetenschappelijke masteropleiding op het gebied van Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap vereist of dienstig is. Onder academische beroepen worden beroepen verstaan waarin duurzame kennisontwikkeling, -verwerving of -verwerking, onzekerheid (er wordt langdurig gewerkt aan iets waarvan niet alleen de uitkomst onbekend is, maar waarvan ook onzeker is of er wel iets uitkomt dat echt standhoudt) en verantwoordelijkheid samengaan. Academische vaardigheden en attitude Afgestudeerden van de masteropleiding zijn in staat: zich op het gebied van het object van de studie een oordeel te vormen op grond van onvolledige of beperkte informatie, daarbij rekening houdend met relevante sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten; tot reflectie op ethische, historische, methodologische en sociaal-psychologische aspecten van de wetenschap die zich richt op het object van de studie; zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten. C. Inhoud/programma masteropleidingen De masteropleidingen realiseren onder meer een verdieping van de algemene doeleinden van de voorafgaande (bachelor)opleiding. Daarnaast moet de student opgeleid worden tot het verrichten van zelfstandig wetenschappelijk onderzoek, bijvoorbeeld door een leeronderzoek. In de masteropleidingen specialiseert en verdiept de student zich. Het programma biedt ruimte voor grondige bestudering van methodologie en theorie en voor de samenstellende of ondersteunende disciplines. De deeldomeinen dienen op elkaar afgestemd te zijn, zodat de opleiding een samenhangend en coherent geheel is. In het programma van de masteropleiding is voldoende ruimte aanwezig voor de ontwikkeling van de specifieke onderzoeksvaardigheden, zodat een masterstudent in staat is een masterscriptie te schrijven op het gebied van het object van studie. De masteropleiding wordt afgesloten 20

21 met een individuele, integratieve, afsluitende opdracht, bijvoorbeeld een masterscriptie. De procedures en beoordelingscriteria zijn helder en expliciet en zijn van tevoren vastgesteld. In de masteropleiding wordt bovendien aandacht geschonken aan de maatschappelijke inbedding van het vakgebied Omgevingsfactoren De commissie hecht er aan in haar referentiekader expliciet aandacht te schenken aan de relatie met de arbeidsmarkt: Arbeidsmarkt de opleiding heeft structurele contacten met het werkveld; de opleiding heeft een duidelijk beeld van de arbeidsmarkt voor afgestudeerden Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap en heeft zich daarin geprofileerd; de kennis van en ervaring met het werkveld wordt systematisch vertaald naar het onderwijsaanbod; binnen de opleiding is iemand herkenbaar verantwoordelijk voor de aansluiting van het onderwijsaanbod op de arbeidsmarkt; de opleiding voert een actief alumnibeleid; Studenteninstroom de opleiding voert een beleid gericht op het vroegtijdig signaleren van veranderingen in de instroom; het onderwijsprogramma is afgestemd op de wettelijk toelaatbare student; het vrijstellingenbeleid is expliciet geformuleerd; in het onderwijsaanbod zijn mogelijkheden ingebouwd om deficiënties in kennis en vaardigheden weg te werken; de opleiding heeft een signaleringssysteem voor het tijdig onderkennen van aansluitingsproblemen De onderwijsorganisatie De onderwijsorganisatie: is zodanig ingericht dat sturing van het onderwijs mogelijk is; is zodanig van opzet dat de samenhang in het onderwijsprogramma (zowel in de ontwikkelings- als in de uitvoerings- en verbeterfase) gewaarborgd is; het opleidingsmanagement heeft de bevoegdheid en verantwoordelijkheid om vanuit de doelstellingen en eindtermen en het daarop gebaseerde opleidingsprofiel vorm en inhoud te geven aan het onderwijs en de onderwijsorganisatie; de interne werk- en overlegstructuur is afgestemd op de noodzakelijke sturing van het onderwijsprogramma; de opleiding heeft een studentenbegeleidingssysteem met duidelijk omschreven taken en verantwoordelijkheden. 21

22 2.6. Beheer Personeelsbeleid selectie van personeel vindt mede plaats op basis van taakprofielen die afgestemd zijn op de onderwijstaken; het periodiek voeren van functionerings- en beoordelingsgesprekken is een integraal onderdeel van het personeelsbeleid van de opleiding; de opleiding heeft een geëxpliciteerd scholingsbeleid dat afgestemd is op de eisen van het onderwijsprogramma en op de resultaten van functioneringsgesprekken; resultaten van evaluaties vormen mede de basis voor het te voeren personeelsbeleid; de opleiding werkt met normen voor het vaststellen van de docentlast; Interne kwaliteitszorg de opleiding beschikt over een geëxpliciteerd integraal kwaliteitszorgsysteem; het kwaliteitsbeleid en -systeem is zowel preventie- als controlegericht; de kwaliteitszorg betreft niet alleen het primaire proces, maar alle kwaliteitsaspecten in hun onderlinge samenhang en in relatie tot de verantwoordelijkheidsniveaus; de opleiding werkt zo veel mogelijk met streefnormen om te beoordelen of en in welke mate de gewenste kwaliteit wordt gerealiseerd; er is duidelijk vastgelegd waar de verantwoordelijkheden liggen voor de kwaliteitszorg en wie welke taken daarin heeft; de opleiding beschikt over de informatiesystemen die nodig zijn voor het totstandbrengen van kwaliteit en voor het bewaken en beoordelen van geleverde kwaliteit; de kwaliteitsbewaking is afgestemd op de met het onderwijsontwerp beoogde doelen en de streefnormen die voor het halen daarvan zijn vastgesteld; binnen de opleiding is een klimaat aanwezig gericht op het leveren van maximale kwaliteit; de opleiding voert een beleid dat aandacht voor het leveren van kwaliteit bevordert. 22

23 3. Algemene bevindingen In de volgende hoofdstukken zullen de specifieke resultaten van de visitatie systematisch worden gepresenteerd aan de hand van de checklist die hierboven al is geschetst. In dit hoofdstuk wil de commissie echter eerst een meer algemeen beeld presenteren van de opleidingen. Dat beeld vormt het decor waartegen de verschillende specifieke resultaten straks geplaatst moeten worden. Een viertal zaken springt in het oog. Allereerst gaat het om opleidingen die bijzonder zijn wat betreft omvang, leeftijd en uniciteit. De omvang van beide opleidingen, zeker die van Logopediewetenschap, is heel klein. Menige vakgroep aan een andere faculteit is vele malen groter, terwijl die vaak slechts een deel van een opleidingsprogramma verzorgen. De opleidingen zijn ook jong. De commissie was net op tijd om de eerste afgestudeerden te kunnen feliciteren met het behalen van hun diploma. De opleiding is ook uniek in de zin dat er in Nederland nauwelijks vergelijkbare opleidingen bestaan: voor Logopediewetenschap in het geheel niet, en voor Fysiotherapiewetenschap nauwelijks. In vergelijking met het buitenland zijn de opleidingen minder uniek. In landen als België en Duitsland, maar ook in de V.S. bestaat er al langer een traditie van het verwetenschappelijken van wat we in Nederland aanduiden als paramedische en verplegende vakken. De commissie heeft zich dan ook waar mogelijk sterk georiënteerd op deze buitenlandse ervaringen. Ten tweede vertonen de opleidingen duidelijk sporen van het feit dat ze zich menen te moeten wapenen tegen het voor de hand liggende verwijt dat ze feitelijk niet anders zijn dan een beroepsopleiding op hbo-niveau. Nu heeft de commissie, zoals uit dit rapport zal blijken, weinig twijfels op dit punt: de opleidingen hebben een heel heldere wo-oriëntatie en academische oriëntatie. Er is consequent doorberedeneerd vanuit de vraag hoe mensen kunnen reflecteren op de praktijk van fysiotherapie en logopedie. Dat komt ook terug in het gegeven dat bij de structurering van de opleidingen de onderzoekscyclus centraal heeft gestaan. Gezien de fase en positie waarin de opleidingen zich bevinden, heeft de commissie alle begrip voor deze keuze. Tegelijkertijd signaleert ze het risico dat deze opleidingen plus royaliste que le roi kunnen worden. Studenten en afgestudeerden gaven aan dat ze bijvoorbeeld beleidsaspecten, organisatorische aspecten en kwaliteitszorgaspecten iets explicieter in het programma hadden willen terugvinden. Een dergelijke profilering lijkt nu nog vermeden te worden om maar niet te veel de schijn van praktijkopleiding op zich te laden. De vraag is of dat niet iets te voorzichtig is. Wie deze opzet vergelijkt met andere academische studies, waaronder zeker ook de Geneeskunde, kan constateren dat daar praktische oriëntaties veel vaker onderdeel van het curriculum zijn. En wie de opleiding vergelijkt met opleidingen in het buitenland, kan constateren dat daar academische opleidingen op gebieden als fysiotherapie en logopedie zelfs gebruikt worden om zeer gespecialiseerde hulpverleners op te leiden. Het in Nederland maar niet adequaat van de grond komende debat over de verhouding tussen wo en hbo lijkt hier dus geleid te hebben tot een voorzichtige benadering. De commissie pleit ervoor dit debat op een manier door te zetten die niet uitnodigt tot defensief gedrag. Wellicht zou zelfs overwogen kunnen worden om eens een gezamenlijke visitatie van onderling samenhangende vakken op hbo- en wo-niveau uit te proberen. De nu gevisiteerde opleidingen lenen zich daar bij uitstek voor. Een derde observatie betreft de belasting van de opleiding. Ook in dat opzicht lijkt een vaste koersbepaling in Nederland minder aanwezig, nu veel studenten hun studie wensen te combineren met allerlei bijbaantjes. De gevisiteerde opleidingen kennen al een veel langere traditie van de combinatie van werk en opleiding, zij het dat het werk hier tenminste functioneel 23

24 gemaakt wordt voor de opleiding, en omgekeerd. We komen al weer bij volgend punt. Wordt er voldoende hard gewerkt? Ook in dat opzicht is de commissie van mening dat de beide opleidingen aan de maat zijn in de zin dat ze pittig zijn en prettig druk. Daar komt bij dat het bij dit soort opleidingen ook vaak gaat om mensen die naast de opleiding én een baan hebben, én een gezin. De opleiding bereikt net nog niet de pijngrens, maar komt er wel in de buurt. Tot slot valt de kwetsbaarheid van de opleidingen op. Die is voor een deel een gevolg van de omvang. Er hoeven maar enkele mensen onder de spreekwoordelijke tram te komen, en de opleiding is haar kader kwijt. Kleinschaligheid bevordert de overzichtelijkheid, maar als er veel met gastdocenten gewerkt moet worden, is het toch de vraag hoe ze voldoende met elkaar op een lijn gebracht kunnen worden. Internationalisering is eveneens lastig in een kleine setting. Voor een deel kan de kwetsbaarheid overigens ook opgevangen worden: de commissie was bijvoorbeeld zeker gecharmeerd van de wijze waarop de infrastructuur van het UMCU op het gebied van kwaliteitszorg ingezet was om de opleidingen substantieel te verbeteren. Hier schuilen overigens tegelijkertijd risico s: de docenten van de opleidingen moeten hun onderzoek onderbrengen binnen onderzoekslijnen van het UMCU die allemaal hun eigen regels kennen, en waarbinnen de specifieke logopediewetenschappelijke of fysiotherapiewetenschappelijke aspecten zelden zwaar meetellen in de debatten over de richting van het onderzoek. Ook de instroom verkeert nog in een kwetsbare positie: nu wordt nog de markt afgeroomd van de gemotiveerde beroepsbeoefenaren die niet eerder een kans kregen zo n opleiding te volgen, maar die inhaalmarkt zal op enig moment opgedroogd zijn. Er ligt dan ook een opgave om in overleg met de relevante hbo-instellingen en zorginstellingen structurele afspraken te maken over de instroom en vormen van samenwerking. Met deze observaties en waarschuwingen wil de commissie overigens geenszins de indruk wekken dat de opleidingen niet levensvatbaar zijn verre van dat. Wel vormen ze een oproep om de ontwikkeling van de opleidingen de komende jaren nog met de nodige zorgvuldigheid te omgeven. 24

25 DEEL II: OPLEIDINGSDEEL 25

26 26

27 1. De masteropleiding Logopediewetenschap aan de Universiteit Utrecht Administratieve gegevens: Naam opleiding: Logopediewetenschap CROHO-nummer: Niveau: master Oriëntatie: wo Studielast: 60 EC Graad: master Variant(en): deeltijd Locatie(s): Universiteit Utrecht, UMC Utrecht Einddatum accreditatie: 31 december 2007 Het bezoek van de commissie aan de Faculteit Geneeskunde van de Universiteit Utrecht vond plaats op 23 en 24 november Structuur en organisatie van de faculteit De masteropleiding Logopediewetenschap is organisatorisch ingebed in de onderwijseenheid Algemene Gezondheidswetenschappen (AGW) van de Universiteit Utrecht (UU), waar tevens de opleidingen Fysiotherapiewetenschap en Verplegingswetenschap onderdeel van uitmaken. Er is een nauw samenwerkingsverband tussen deze drie masteropleidingen. AGW kent een gezamenlijke opleidingscommissie, examencommissie en toelatingscommissie waarin steeds vertegenwoordigers van de drie masteropleidingen (Logopediewetenschap, Fysiotherapiewetenschap en Verplegingswetenschap) participeren. Van de opleidingen Logopediewetenschap en Fysiotherapiewetenschap wordt in dit rapport verslag gedaan. Het rapport over de masteropleiding Verplegingswetenschap is eerder verschenen en deze masteropleiding is inmiddels geaccrediteerd. De onderwijseenheid AGW is onderdeel van de Directie Onderwijs en Opleidingen van de Faculteit Geneeskunde (FGNK). De Faculteit Geneeskunde is een van de zeven faculteiten van de Universiteit Utrecht en vormt samen met het Wilhelmina Kinderziekenhuis het Universitair Medisch Centrum Utrecht Invoering bachelor-masterstructuur en afbouw ongedeelde opleidingen: stand van zaken De masteropleiding Logopediewetenschap is in september 2005 van start gegaan als vervolg op de doctoraalafstudeerrichting Logopediewetenschap, een van de drie afstudeerrichtingen van AGW. Het is een masteropleiding van 60 EC die als tweejarige deeltijdopleiding wordt aangeboden. De doctoraalafstudeerrichting Logopediewetenschap had bij de start in 2003 tot maatschappelijk doel afgestudeerden af te leveren die op grond van hun academische vaardigheden bijdragen aan de (logopedie)wetenschap. Om het vakgebied vanuit de eigen expertise verder te 27

28 kunnen ontwikkelen, werd het noodzakelijk geacht dat hbo-opgeleide logopedisten konden instromen. Daarnaast werd bij de start van de afstudeerrichting reeds geanticipeerd op de komst van de bachelor-masterstructuur. De nieuwe masteropleiding is voor een groot deel gebaseerd op de oude doctoraalopleiding. Op basis van evaluaties zijn daarin verbeteringen doorgevoerd. Per 1 september 2005 zijn alle studenten van de doctoraalafstudeerrichting overgestapt naar de masteropleiding. Dit betekent dat de oude doctoraalafstudeerrichting volledig is afgebouwd Het beoordelingskader Doelstellingen opleiding F1: Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Beschrijving De opleiding Master of Science Logopediewetenschap (LW) ziet het als haar opdracht een essentiële bijdrage te leveren aan de wetenschappelijke ontwikkeling en onderbouwing van de logopedische zorgverlening in een multidisciplinaire context. Daartoe is behoefte aan afgestudeerden die op grond van hun academische vaardigheden in de rol van onderzoeker, vakvernieuwer en kennisdeler kunnen bijdragen aan het vakgebied. Als onderzoeker is de logopediewetenschapper in staat om wetenschappelijke kennis te genereren met als belangrijkste doel de zorg te legitimeren en de kwaliteit ervan te verhogen. Als vakvernieuwer is de logopediewetenschapper in staat om uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek te integreren en te implementeren op macro- en mesoniveau in de wetenschap en de gezondheidszorg, de logopedie in het bijzonder. Dit houdt ook in het kunnen formuleren van innovatie- en kwaliteitsbeleid en het kunnen initiëren en evalueren van veranderingsprocessen. Als kennisdeler is de logopediewetenschapper in staat om wetenschappelijke kennis met de nodige kritische visie te verspreiden binnen en buiten de beroepsgroep, en te delen met wetenschappers, zorgprofessionals en derden. In schema: Wetenschappelijk Onderzoeker Vakvernieuwer Kennisdeler De logopediewetenschapper als academische professional 28

29 Binnen het kader van observeerbare, onderwijsbare, en haalbare eindkwalificaties ziet de opleiding een adequate vertaling hiervan in de onderstaande zes eindtermen. Studenten die de opleiding doorlopen kunnen: 1. wetenschappelijke, professionele en maatschappelijke ontwikkelingen omzetten in een visie op logopedische zorgverlening, die aansluit bij de maatschappelijke normen en waarden; 2. efficiënt samenwerken en communiceren met collega s binnen de gezondheidszorg en de wetenschap, in binnen- en buitenland; 3. vragen op het gebied van de logopedie omzetten in voorstellen voor wetenschappelijk onderzoek; 4. praktijkrelevant wetenschappelijk onderzoek binnen het domein van de logopedie opzetten, uitvoeren en erover rapporteren volgens de gangbare normen en opvattingen van de wetenschap; 5. resultaten uit wetenschappelijk onderzoek vertalen naar consequenties voor beleid en uitvoering van de logopedische zorgverlening; 6. zorginnovaties binnen het domein van de logopedie implementeren in de relevante zorgpraktijk, en deze zorginnovaties toetsen op effectiviteit, bruikbaarheid en kwaliteit. Een volledig overzicht van de eindtermen en leerdoelen en van hun relatie met de hoofdrollen van de logopediewetenschapper is opgenomen in bijlage 1. In de ontwerpfase van de opleiding heeft men zich nationaal en internationaal georiënteerd. In Nederland bestaan er twee relevante beroepsverenigingen die wetenschappelijke onderbouwing en academische inbedding van de logopedie van groot belang vinden: de Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF) en een wetenschappelijke vereniging van academici, de Nederlandse Vereniging voor Stem-, Spraak- en Taalpathologie (NVSST). De doelen en eindtermen van de opleiding zijn in nauw overleg met deskundigen uit het beroepsveld vastgesteld. Volgens zowel de NVLF als de NVSST sluiten de eindkwalificaties aan bij de eisen en verwachtingen. Er zijn contacten met (wo-)zusteropleidingen in het buitenland met over en weer gastdocentschappen. Deze contacten zijn benut om het ontwerp van de eindkwalificaties voor te leggen aan buitenlandse vakgenoten. Deze vakgenoten zijn van mening dat de eindkwalificaties adequaat zijn en overeenkomen met de eisen die zij zelf stellen. Om de eindtermen van de opleiding up-to-date te houden is er een werkveldcommissie ingesteld met als opdracht de studierichting te adviseren over nieuwe ontwikkelingen die een plaats zouden kunnen krijgen in het programma en de leerdoelen. Deze commissie wordt jaarlijks om advies gevraagd. Oordeel De commissie is van mening dat de opleiding een duidelijk profiel en adequate eindkwalificaties heeft beschreven die aansluiten bij de eisen uit het beroepsveld en buitenlandse vakgenoten. De commissie heeft de doelstelling en eindtermen naast haar domeinspecifiek referentiekader gelegd en geconstateerd dat de opleiding in voldoende mate voldoet aan de eisen die daarin aan een masteropleiding worden gesteld. De commissie vindt de instelling van de werkveldcommissie zeer positief. 29

30 De commissie is van oordeel dat de doelstellingen en eindkwalificaties van de opleiding voldoende helder zijn en in voldoende mate aansluiten aan de eisen die door vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een masteropleiding Logopediewetenschap. Masteropleiding Logopediewetenschap: het oordeel van de commissie is voldoende. F2: Niveau: Bachelor en Master De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor of een Master. Beschrijving In de zelfstudie wordt door de opleiding aangegeven hoe, aan de hand van de Dublin-descriptoren, de eindkwalificaties van de opleiding naar aard, inhoud en niveau aansluiten bij de kwalificaties van een academische masteropleiding. (Zie ook bijlage 1 voor een weergave van de relatie tussen eindkwalificaties en Dublin-descriptoren en een overzicht van de relatie tussen leerdoelen, studieactiviteiten en beroepsrollen). Oordeel Naar de mening van de commissie staat in de zelfstudie de relatie tussen eindkwalificaties en de Dublin-descriptoren adequaat beschreven. Alle gebieden komen daarbij voldoende aan bod. De commissie heeft de door de opleiding geformuleerde eindkwalificaties getoetst aan de beschrijving van de masterkwalificaties van de Dublin-descriptoren. Op grond van de mate waarin de verschillende eindkwalificaties te koppelen zijn aan één of meerdere van de beschreven descriptoren, trekt zij de conclusie dat het beoogde niveau van de opleiding correspondeert met het niveau van een universitair afgestudeerde master. Masteropleiding Logopediewetenschap: het oordeel van de commissie is voldoende. F3: Oriëntatie WO: De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de volgende beschrijvingen van een Bachelor en een Master in WO: De eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstige beroepenveld. Een WO-bachelor heeft de kwalificaties voor toegang tot tenminste één verdere WO-studie op masterniveau en eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt. Een WO-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multien interdisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een WO-opleiding vereist is of dienstig is. Beschrijving De opleiding Logopediewetenschap richt zich bij uitstek op het bekwamen van studenten in het zelfstandig verrichten van toegepast wetenschappelijk onderzoek aan multidisciplinaire vraagstukken. De beroepspraktijk vraagt om oplossingen die wetenschappelijk onderbouwd (evidence based) zijn en van de hoogst bereikbare kwaliteit. De logopediewetenschapper vormt de link tussen het zuiver (fundamenteel) onderzoek (van mathematische modellen tot gedragswetenschappelijke theorieën) en de zorg. De eindtermen van de opleiding zijn daarom in overeenstemming met algemene, internationale eisen voor wetenschapsbeoefening: 30

31 vragen (op het gebied van de logopedie) omzetten in voorstellen voor wetenschappelijk onderzoek; praktijkrelevant wetenschappelijk onderzoek (binnen het domein van de logopedie) opzetten, uitvoeren en erover rapporteren volgens de gangbare normen en opvattingen van de wetenschap; resultaten uit wetenschappelijk onderzoek vertalen naar consequenties voor beleid en uitvoering (van de logopedische zorgverlening). Het wetenschappelijk niveau van de opleiding komt pregnant tot uiting in de eisen die gesteld worden aan de masterthesis. De opleiding wordt afgerond met een eigen wetenschappelijk onderzoek door de student, die daarover rapporteert in de vorm van een Engelstalig manuscript voor een wetenschappelijk tijdschrift. De eis die aan het manuscript wordt gesteld, is dat het van voldoende niveau is om aanbieding aan een internationaal tijdschrift met peer review te rechtvaardigen. Mede om het wetenschappelijk niveau te bewaken, worden eindtermen van de opleiding en producten van studenten regelmatig maar informeel door de opleidingscoördinator met buitenlandse collega s besproken. Hoewel formele internationale benchmarking nog niet heeft plaatsgevonden, bestaat de indruk dat de opleiding en de kwaliteit van de producten van studenten de internationale toets op wetenschappelijke oriëntatie kan doorstaan. De wetenschappelijke oriëntatie van de opleiding blijkt verder uit de verbindingen met internationale onderzoeksnetwerken (zoals de European Laryngological Research Group) en, via gastdocenten, met andere wetenschappelijke instituten en hun onderzoeksprogramma s. Oordeel Op basis van het bovenstaande, de gesprekken tijdens het bezoek en het bestuderen van het materiaal komt de commissie tot de conclusie dat de oriëntatie van de opleiding goed aansluit bij de eisen die door (internationale) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een wetenschappelijke masteropleiding Logopediewetenschap. De eisen die aan de masterscriptie worden gesteld, zijn daarvan een duidelijk voorbeeld. Masteropleiding Logopediewetenschap: het oordeel van de commissie is goed. Oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding Op basis van de beoordelingen per facet komt de commissie tot een samenvattend oordeel over het onderwerp Doelstellingen opleiding. Voor de masteropleiding Logopediewetenschap luidt dat oordeel voldoende Programma Beschrijving van het programma De eindkwalificaties van de opleiding zijn gericht op het legitimeren en vernieuwen van de logopedische zorg en op het delen van kennis, opdat de werkers in de zorg beter kunnen beslissen en hun beslissingen ook beter kunnen onderbouwen. 31