VOLWASSENENONDERWIJS

Transcriptie

1 VOLWASSENENONDERWIJS Organisatie: Modulair Onderwijsniveau: HOSP Categorie: Economisch Opleiding: BOEKHOUDEN Totale aantal lestijden: 1440 lestijden Module(s): A Basistechnieken B Vennootschappen C Wetgeving en personenbelasting D Financiën E Controle F Management en organisatie G Projectwerk Nummer GO: 2005/043M Nummer Inspectie: 04-05/1437/G (vervangt 00-01/216/G)

2

3

4 INHOUDSOPGAVE A1 BASIS DUBBEL BOEKHOUDEN (120 LT)... 3 A2 AANVULLEND DUBBEL BOEKHOUDEN (120 LT) A3 COMPUTERBOEKHOUDEN (60 LT) A4 B.T.W. (80 LT) B1 VENNOOTSCHAPSRECHT (60LT) B2 VENNOOTSCHAPSBOEKHOUDEN (80 LT) B3 VENNOOTSCHAPSBELASTING (80 LT) C1 SOCIALE WETGEVING (80 LT) C2 PERSONENBELASTING (80 LT) C3 BURGERLIJK RECHT, HANDELSRECHT EN ECONOMISCH RECHT (80LT) D1 BANK-EN BEURSWEZEN (80 LT) D2 FINANCIËLE ALGEBRA (60 LT) E1 FINANCIELE ANALYSE (80 LT) E2 AUDIT (60 LT) E3 KOSTPRIJSBEREKENING (120 LT) E4 CONSOLIDATIE (40 LT) F1 KOSTENBELEID EN BUGETTERING (60 LT) F2 ORGANISATIE EN COMMUNICATIE (60LT) G1 PROJECTWERK (40LT)

5 A1 BASIS DUBBEL BOEKHOUDEN (120 lt) 1. BEGINSITUATIE: a) TOELATINGSVOORWAARDEN: De cursist moet voldoen aan de toelatingsvoorwaarden zoals omschreven in de artikelen 34, 35, 36 en 37 van het decreet volwassenenonderwijs van 2 maart b) VEREISTE VOORKENNIS: Er is geen specifieke voorkennis vereist, wat betreft boekhouden. 2. DOELSTELLINGEN: a) ALGEMENE DOELSTELLING: Het vak Basis dubbel boekhouden betekent voor de cursist een eerste kennismaking met de registratietechnieken van de ondernemingsverrichtingen. Het uiteindelijk doel van het vak is de cursist het systeem van het dubbel boekhouden te leren toepassen. Inzicht en kennis in verband met de basiswet wordt verstrekt en de techniek van het dubbel boekhouden wordt geleidelijk aan aangeleerd. De cursist kent op het einde van deze module de boekingsregels en kan ze toepassen. Hij kan commerciële documenten begrijpen, opstellen en boekhoudkundig verwerken. In aansluiting op het Beroepsopleidingsprofiel van Hoofdboekhouder wordt van de cursist verwacht dat hij de volgende attitudes, die gericht zijn op de vereiste beroepshoudingen, ontwikkelt en nastreeft: (Zie studie 129 van de VLOR, beroepshoudingen blz. 21 en 22) - accuratesse: erop gericht zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig te voltooien; - resultaatgerichtheid: gedreven naar einddoel van de activiteit toewerken, zich niet laten afleiden door details; - zelfstandigheid en zin voor initiatief: zelfstandig aan een taak kunnen werken en problemen durven aanpakken; - discipline: zich willen houden aan de regels, procedures en afspraken; - zin voor orde, netheid en nauwkeurigheid: erop gericht zijn nauwkeurig, net en met zin voor orde te werken volgens een efficiënt stappenplan - zin voor samenwerking: willen bijdragen tot een leef- en werkomgeving als gemeenschap van mensen die iets voor elkaar betekenen en elkaar helpen (verantwoordelijkheid opnemen in geval van onopzettelijke fouten, 3

6 medewerkers in de groep willen opnemen, bemiddelen bij conflicten, kritiek geven en nemen, inspringen waar nodig) - eerlijkheid en discretie: eerlijk zijn en vertrouwelijke gegevens ook als dusdanig behandelen; - kwaliteitszorg: erop gericht zijn nauwkeurig en oplettend te werken, geen fouten in het werk te laten; Vaardigheden die verworven moeten worden zijn: - analytisch en kritisch vermogen; - hanteren van de documenten; - reken- en cijfervaardigheid; - sociale en communicatieve vaardigheden; - vaardigheid in het zien van details; - correct taalgebruik. b) LEERPLANDOELSTELLINGEN: Ad 1 - Het begrip boekhouden kunnen omschrijven en de noodzaak ervan kunnen toelichten. - De juridische aspecten van de boekhouding kennen (basiswet). - Ondernemingen kunnen indelen in kleine, middelgrote en grote ondernemingen (d.w.z. de wettelijke bepalingen van de categorieën van ondernemingen kunnen schetsen) en de boekhoudkundige verplichtingen kunnen bespreken. - De principes van de centralisatiemethode kunnen schetsen. - Het onderscheid tussen de dagelijkse methode en de centralisatiemethode kunnen aangeven. Ad 2 - De betekenis van de inventaris kunnen schetsen; een inventaris kunnen opstellen. - De aantekening en de aanwending van vermogen in de onderneming kunnen verduidelijken en hieruit het passief en actief kunnen afleiden. - De balans kunnen afleiden uit de inventaris; de vergelijking kunnen maken tussen beide. - De wijzigingen in actief en passief op de balans kunnen weergeven. - De balans kunnen rubriceren. - De beginbalans kunnen uitsplitsen in rekeningen; de grootboekadministratie kunnen bijhouden. - Het MAR begripsmatig kunnen omschrijven en structureren. - De werking met balansrekeningen kunnen toelichten. (Boekingsregels) - Het boekjaar volgens een opgegeven rekeningstelsel kunnen openen. - De rekeningen periodiek centraliseren en de eindbalans kunnen opstellen op basis van de rekeningen. - Het resultaat begripmatig kunnen invullen. - De werking van de resultaatrekeningen kunnen afleiden uit de werking van de rekening Kapitaal. - De resultaten kunnen groeperen volgens hun aard. 4

7 - De werking met resultaatrekeningen kunnen toelichten. - De rekeningen kunnen situeren in het MAR. - De proef- en saldibalans kunnen opstellen en hanteren als controle-instrument en oorzaken van fouten kunnen opsporen. - De functie van het journaal kunnen verklaren. - Het journaal kunnen hanteren. Ad 3 - De noodzaak en functie van de documenten kunnen aantonen. - De documenten kunnen herkennen, rangschikken en de voornaamste kunnen invullen en /of opstellen. - De terug te vorderen en te betalen BTW kunnen omschrijven en situeren in het MAR. - De aangegeven rekeningen kunnen verrekenen en boekhoudkundig verwerken. - Aankoopfacturen i.v.m. voorraden en kosten en inkomende creditnota s kunnen controleren en boekhoudkundig verwerken. - Verkoopfacturen en uitgaande creditnota s kunnen controleren en boekhoudkundig verwerken. - De aangegeven resultaatrekeningen kunnen omschrijven, situeren in het MAR en boekhoudkundig kunnen aanwenden. - Buitenlandse verrichtingen boekhoudkundig kunnen registreren. - De regularisatiewerkzaamheid voorraadwijzigingen boekhoudkundig kunnen verwerken. Ad 4 - De rekeningafschriften kunnen controleren en boekhoudkundig kunnen verwerken. - De betalingen aan leveranciers kunnen uitvoeren en boekhoudkundig kunnen verwerken. - De aangegeven balansrekeningen kunnen omschrijven, situeren in het MAR en boekhoudkundig kunnen aanwenden. - Verrichtingen in valuta boekhoudkundig kunnen verwerken. Ad 5 - De uitbetaling van voorschotten op het loon van arbeiders boekhoudkundig kunnen verwerken. - De loon- en salarisstaat boekhoudkundig kunnen verwerken. - De factuur van het sociaal secretariaat kunnen ontleden en boekhoudkundig verwerken. Ad 6 - De verschillende tussenpersonen kunnen vergelijken wat betreft begrip, taak, opdrachtgever, vergoeding. Ad 7 - Het begrip wisselbrief kunnen omschrijven. - Het nut van een wisselbrief kunnen formuleren. - De diverse vermeldingen op de wisselbrief kunnen verklaren. - Een wisselbrief kunnen opstellen. 5

8 - De courante verrichtingen i.v.m. wisselbrieven boekhoudkundig kunnen verwerken. Ad 8 - De inhoud van de rubriek vaste activa kunnen weergeven. - De oprichtingskosten, de immateriële en materiële vaste activa evenals de financiële vaste activa kunnen situeren in het MAR. - De aanschaffing en waardedaling van voornoemde activa boekhoudkundig kunnen verwerken. - De inhoud van de rubriek vorderingen op meer dan 1 jaar kunnen weergeven. - Situering van voornoemde activa in het MAR. - Verrichtingen in verband met voorgaande activa boekhoudkundig kunnen verwerken. - De inhoud van de rubriek Voorraden en bestellingen in uitvoer kunnen weergeven. - Situering van voornoemde activa in het MAR. - Verrichtingen in verband met voorgaande activa boekhoudkundig kunnen verwerken. - De inhoud van de rubriek Vorderingen op ten hoogste één jaar kunnen weergeven. - Situering van voornoemde activa in het MAR. - Verrichtingen in verband met voorgaande activa boekhoudkundig kunnen verwerken. - De inhoud van de rubriek Geldbeleggingen kunnen weergeven. - Situering van voornoemde activa in het MAR. - Verrichtingen in verband met voorgaande activa boekhoudkundig kunnen verwerken. - De inhoud van de rubriek Liquide middelen kunnen weergeven. - Situering van voornoemde activa in het MAR. - Verrichtingen in verband met voorgaande activa boekhoudkundig kunnen verwerken. 3. LEERINHOUDEN: 1. INLEIDING 1.1. Het begrip boekhouden Functies van de boekhouding De wetgeving op de boekhouding De verplichte boekhouding naargelang de categorie der onderneming Het onderscheid tussen de dagelijkse en de centralisatiemethode. 2. HET SYSTEEM VAN HET DUBBEL BOEKHOUDEN 2.1. De inventaris 2.2. Het vermogen 6

9 2.3. De balans - Begrip - Indeling: actief passief - Rubricering - Onderscheid inventaris - balans 2.4. De balansrekeningen - Begrip - Boekingsregels - Afsluiting 2.5. De resultaatrekeningen - Begrip - Indeling: kosten opbrengsten - Boekingsregels 2.6. Journaal en grootboek 2.7. De proef- en saldibalans 2.8. Het algemeen rekeningstelsel (M.A.R.) 3. STUDIE VAN DE COMMERCIELE ACTIVITEITEN 3.1. Studie van de aan- en verkoopdocumenten: - Offerte - Bestelbon - Leveringsbon + Leveringsvoorwaarden (Incoterms) - Vrachtbrief - Aan- en Verkoopfactuur - Creditnota - Connossement - Warrant-Ceel 3.2. De B.T.W. (enkel het boekhoudkundig aspect ook van de (maandelijkse) verrekening) 3.3. Boekhoudkundige registratie van - aankopen van handelsgoederen - aankopen van diensten en diverse goederen - verkopen van handelsgoederen - handelskortingen (zowel bij aan- als verkoop) - aankoopkosten verkoopkosten (al dan niet aan de klant doorgerekend) - financiële kortingen 3.4. Aan en verkoop aan het buitenland 3.5. Voorraadwijzigingen 4. STUDIE VAN DE FINANCIELE ACTIVITEITEN 4.1. Beschikbare waarden (Kas, Bank, Post) (o.a. Interne overboekingen) 4.2. Ontvangen intresten op beleggingen en te betalen rente op leningen 4.3. Financiële kortingen 4.4. Vreemde valuta 7

10 5. STUDIE VAN DE PERSONEELSKOSTEN 5.1. Boekhoudkundige registratie van: - Bedienden - Arbeiders (o.a. voorschotregeling) 5.2. De factuur van het sociaal secretariaat 6. STUDIE VAN DE TUSSENPERSONEN 6.1. Commissionair 6.2. Makelaar 6.3. Concessionair 6.4. Handelsvertegenwoordiger 6.5. Handelsagent 7. STUDIE VAN DE WISSELBRIEF 7.1. Betaal- en kredietinstrument 7.2. Boekhoudkundige registratie van de Te Innen Wissel 7.3. Boekhoudkundige registratie van de Te Betalen Wissel 8. STUDIE VAN DE ACTIVA 8.1. Oprichtingskosten 8.2. Immateriële vaste activa 8.3. Materiële vaste activa 8.4. Financiële vaste activa 8.5. Vorderingen op meer dan één jaar 8.6. Voorraden en bestellingen in uitvoering 8.7. Vorderingen op ten hoogste één jaar (o.a. Dubieuze Debiteuren en niet-betaling van een wissel op de vervaldag) 8.8. Geldbeleggingen 8.9. Liquide middelen 4. METHODOLOGISCHE WENKEN: Het is niet de nodig het leerplan strikt verticaal te volgen. De leerstof wordt door de leerkracht aangebracht (ex cathedra). Dit gebeurt uiteraard op een concentrische wijze. D.w.z. via het eenvoudige naar het meer gecompliceerde. Bij de behandeling van de leerstof primeert het inzicht in het boekhoudkundig mechanisme en zijn werking. De T-vorm (balans en rekeningen) wordt als een permanent werkinstrument gehanteerd, om het overzichtelijk en snel boekhoudkundig verwerken te bevorderen. Het journaal wordt opgevat als de techniek om de boekhoudkundige betekenis van de verrichtingen schriftelijk vast te leggen. De cursisten moeten tot het inzicht gebracht worden dat de dagelijkse verrichtingen een centraliserend aspect moeten verkrijgen. Het gebruik van correcte rekeningnummers en -namen is een noodzaak. Steeds zal gewezen worden op fouten hiertegen. Het rekeningstelsel fungeert als leidraad. 8

11 Klassikaal wordt een voorbeeldoefening uitgewerkt. De inoefening gebeurt door talrijke oefeningen individueel of in groepjes. Minimale didactische benodigdheden: Een uitgerust leslokaal met bord + krijt of witbord + stiften en een overheadprojector. De cursisten beschikken over een handboek of cursus en hanteren een rekeningstelsel. 5. EVALUATIE: Tijdens het lesgebeuren wordt de leerstof d.m.v. talrijke oefeningen ingeoefend. Dit geeft de leerkracht de kans individueel vast te stellen waar elke cursist staat en eventueel bij te sturen. Tevens verdient het aanbeveling een reeks oefeningen te voorzien die niet klassikaal opgelost worden maar individueel door de cursist kunnen opgelost worden. De oplossingen van deze oefeningen kunnen ter beschikking gesteld worden van de cursist of hij kan de oefeningen ter verbetering afgeven aan de leerkracht. Op deze manier kan de cursist zelf zijn reeds bereikte kennisniveau evalueren. De vermelde vaardigheden worden tijdens de oefeningen procesmatig geëvalueerd en bijgestuurd. Op het einde van de module volgt een schriftelijk afsluitend examen. Dit bepaalt of de cursist al dan niet geslaagd is en verder mag naar een eventuele volgende module. Het spreekt vanzelf dat een basiskennis moet verworven zijn en vanuit die optiek is het geven van een open boek examen dan ook af te raden. 6. BIBLIOGRAFIE: G. Van Liedekerke en G. Walraevens - Algemeen Boekhouden Nu 1 Antwerpen, Standaarduitgeverij MIM - 9

12 A2 AANVULLEND DUBBEL BOEKHOUDEN (120 lt) 1. BEGINSITUATIE: a) TOELATINGSVOORWAARDEN: De cursist moet voldoen aan de toelatingsvoorwaarden zoals omschreven in de artikelen 34, 35, 36 en 37 van het decreet volwassenenonderwijs van 2 maart b) VEREISTE VOORKENNIS: A1 Basis dubbel boekhouden. 2. DOELSTELLINGEN: a) ALGEMENE DOELSTELLING: Het vak Aanvullend Dubbel Boekhouden betekent voor de cursist een grondigere kennismaking met de uitgebreide registratietechnieken van de ondernemingsverrichtingen. Het uiteindelijk doel van het vak is de cursist de jaarrekening te leren opstellen. Hiertoe leert hij een dubbele boekhouding (grootboek + journaal) voeren. Inzicht en kennis in verband in met de verdere studie van de balans- en resultatenrekeningen en de verwerking van de eindejaarsverrichtingen zijn het doel. De cursist is op het einde van deze module in staat de jaarrekening op te stellen. In aansluiting op het Beroepsopleidingsprofiel van Hoofdboekhouder wordt van de cursist verwacht dat hij de volgende attitudes, die gericht zijn op de vereiste beroepshoudingen, ontwikkelt en nastreeft: (Zie studie 129 van de VLOR, beroepshoudingen blz. 21 en 22) - accuratesse: erop gericht zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig te voltooien; - leergierigheid: actief zoeken om zijn competenties te verbreden en te verdiepen, zowel op het werk zelf (on-the-job-leren) als daarbuiten (bijscholing, vervolmaking). De ontwikkelingen in de sector willen opvolgen en stappen willen zetten om nieuwe dingen te leren; - resultaatgerichtheid: gedreven naar einddoel van de activiteit toewerken, zich niet laten afleiden door details; - zelfstandigheid en zin voor initiatief: zelfstandig aan een taak kunnen werken en problemen durven aanpakken; - discipline: zich willen houden aan de regels, procedures en afspraken; 10

13 - zin voor orde, netheid en nauwkeurigheid: erop gericht zijn nauwkeurig, net en met zin voor orde te werken volgens een efficiënt stappenplan - zin voor samenwerking: willen bijdragen tot een leef- en werkomgeving als gemeenschap van mensen die iets voor elkaar betekenen en elkaar helpen (verantwoordelijkheid opnemen in geval van onopzettelijke fouten, medewerkers in de groep willen opnemen, bemiddelen bij conflicten, kritiek geven en nemen, inspringen waar nodig) - eerlijkheid en discretie: eerlijk zijn en vertrouwelijke gegevens ook als dusdanig behandelen; - kwaliteitszorg: erop gericht zijn nauwkeurig en oplettend te werken, geen fouten in het werk te laten; Vaardigheden die verworven moeten worden zijn: - analytisch en kritisch vermogen; - kunnen lezen van de jaarrekening; - reken- en cijfervaardigheid; - sociale en communicatieve vaardigheden; - vaardigheid in het zien van details; - correct taalgebruik. b) LEERPLANDOELSTELLINGEN Ad 1 - De inhoud van de rubriek eigen vermogen kunnen weergeven. - Situering van kapitaal, uitgiftepremies, herwaarderingsmeerwaarden, reserves, overgedragen winst of verlies en kapitaalsubsidies in het MAR. - Verrichtingen in verband met voorgaande passiva boekhoudkundig kunnen verwerken. - De soorten voorzieningen kunnen opsommen. - Situering van de rubriek in het MAR. - De wettelijke voorschriften i.v.m. het aanleggen van voorzieningen kunnen weergeven. - De boekhoudkundige verwerking van de voorzieningen kunnen weergeven. - De inhoud van de rubriek schulden op meer dan één jaar kunnen weergeven. - Situering van de rubriek in het MAR. - De indeling kunnen geven. - De waardering en de boekhoudkundige verwerking kunnen weergeven. - De inhoud van de rubriek schulden op ten hoogste één jaar kunnen weergeven. - Situering van de rubriek in het MAR. - De indeling kunnen geven. - De waardering en de boekhoudkundige verwerking kunnen weergeven. Ad 2 - De afsluiting van het boekjaar kunnen doen door regularisatie van de balansen resultatenrekeningen. - Het resultaat kunnen berekenen en verwerken. - De resultatenrekening en de eindbalans kunnen opstellen - De jaarrekening kunnen opstellen. 11

14 - Verdere uitdieping van de juridische aspecten van de boekhouding. (Ub) Ad 3 - De principes van voorraadbeheer kunnen omschrijven. - De voorraadwaarderingsregels kunnen toepassen en op hun gebruikswaarde evalueren. Ad 4 - De verschillende elementen van de jaarrekening kunnen opsommen. - Weten dat er een verkort en volledig schema bestaat en kunnen aangeven wanneer ze gebruikt worden. - Van de rubrieken van het actief respectievelijk de algemene waarderingsbasis kennen, de verschillende rubrieken kunnen omschrijven en per rubriek de afschrijving en de waardering kunnen toepassen. - De waarderingsregels betreffende de activa kennen en de waardecorrecties kunnen berekenen en boekhoudkundig verwerken. - Van de rubrieken van het passief de verschillende rubrieken kunnen omschrijven. - Orderrekeningen boekhoudkundig kunnen verwerken en bespreken, weten waar ze thuishoren in de jaarrekening. - Het begrip resultatenrekening kennen en de verschillende deelresultaten kunnen opsommen en hun opbouw verklaren. - De toelichting kunnen interpreteren en opstellen. - De sociale balans kunnen interpreteren en opstellen. Ad 5 - Zelfstandig de boekhouding kunnen voeren van een onderneming van bij haar oprichting tot en met de afsluiting van het boekjaar met als slot het opstellen van de jaarrekening. 3. LEERINHOUDEN: 1. STUDIE VAN DE PASSIVA 1.1. Kapitaal 1.2. Uitgiftepremies 1.3. Herwaarderingsmeerwaarden 1.4. Reserves 1.5. Overgedragen winst (overgedragen verlies) 1.6. Kapitaalsubsidies 1.7. Voorzieningen voor risico s en kosten 1.8. Schulden op meer dan één jaar 1.9. Schulden op ten hoogste één jaar 2. DE REGULARISATIE- EN AFSLUITWERKZAAMHEDEN 2.1. De regularisatie van balansrekeningen - Het verbeteren van fouten - Het overboeken van wachtrekeningen 12

15 - Het registreren van de juiste waarde einde boekjaar - Andere aanpassingen 2.2. De regularisatie van resultaatrekeningen - Overlopende rekeningen 3.3. Resultaatberekening en verwerking 3.4. Opstellen van een jaarrekening 3.5. Verdere uitdieping van de juridische aspecten van de boekhouding vooral in het licht van uitvoeringsbesluiten en internationale richtlijnen en standaarden. (Ub) 3. VOORRAADBEHEER EN VOORRAADWAARDERINGSREGELS 3.1. L.I.F.O F.I.F.O Voortschrijdende gemiddelde 3.4. Maandgemiddelde 4. SAMENSTELLING VAN DE JAARREKENING 4.1. De Balans - Schema - Rubrieken van het actief - algemene waarderingsbasis - omschrijving van de rubrieken - per rubriek: afschrijving en waardering - Waardecorrecties van de activa - Rubrieken van het passief - omschrijving van de rubrieken - Orderrekeningen 4.2. De resultatenrekening - Begrip - Opbouw vanuit deelresultaten 4.3. De toelichting 4.4. De Sociale balans 5. GEVALLENSTUDIE (Ub) 4. METHODOLOGISCHE WENKEN: Het is niet de nodig het leerplan strikt verticaal te volgen. In wezen dienen nieuwe rekeningen geïntegreerd te worden met de eerder bestudeerde. Tevens komen in de leerstof rubrieken voor van de vorige module. Het is daarbij geenszins de bedoeling dat deze volledig worden uitgediept. De leerstof wordt door de leerkracht aangebracht (ex cathedra). Dit gebeurt uiteraard op een concentrische wijze. D.w.z. via het eenvoudige naar het meer gecompliceerde. Bij de behandeling van de leerstof primeert het inzicht in het boekhoudkundig mechanisme en zijn werking. De T-vorm (balans en rekeningen) wordt als een permanent werkinstrument gehanteerd, om het overzichtelijk en snel boekhoudkundig verwerken te bevorderen. 13

16 Het journaal wordt opgevat als de techniek om de boekhoudkundige betekenis van de verrichtingen schriftelijk vast te leggen. De cursisten moeten tot het inzicht gebracht worden dat de dagelijkse verrichtingen een centraliserend aspect moeten verkrijgen. Het gebruik van correcte rekeningnummers en -namen is een noodzaak. Steeds zal gewezen worden op fouten hiertegen. Het rekeningstelsel fungeert als leidraad. Klassikaal wordt een voorbeeldoefening uitgewerkt. De inoefening gebeurt door talrijke oefeningen individueel of in groepjes. Afhankelijk van de beschikbare tijd en het niveau van de groep kan de gevallenstudie behandeld worden. In de leerstof aangeduid met Ub = Uitbreidingsleerstof. Minimale didactische benodigdheden: Een uitgerust leslokaal met bord + krijt of witbord + stiften en een overheadprojector. De cursisten beschikken over een handboek of cursus en hanteren een rekeningstelsel. 5. EVALUATIE: Tijdens het lesgebeuren wordt de leerstof d.m.v. talrijke oefeningen ingeoefend. Dit geeft de leerkracht de kans individueel vast te stellen waar elke cursist staat en eventueel bij te sturen. Tevens verdient het aanbeveling een reeks oefeningen te voorzien die niet klassikaal opgelost worden maar individueel door de cursist kunnen opgelost worden. De oplossingen van deze oefeningen kunnen ter beschikking gesteld worden van de cursist of hij kan de oefeningen ter verbetering afgeven aan de leerkracht. Op deze manier kan de cursist zijn reeds bereikte kennisniveau evalueren. De vermelde vaardigheden worden tijdens de oefeningen procesmatig geëvalueerd en bijgestuurd. Op het einde van de module volgt een schriftelijk afsluitend examen. Dit bepaalt of de cursist al dan niet geslaagd is en verder mag naar een eventuele volgende module. Het spreekt vanzelf dat een basiskennis moet verworven zijn en vanuit die optiek is het geven van een open boek examen dan ook af te raden. 6. BIBLIOGRAFIE: G. Van Liedekerke en G. Walraevens - Algemeen Boekhouden Nu 1 Antwerpen, Standaarduitgeverij MIM - L. Uytterschaut - De jaarrekening van de onderneming Antwerpen, Standaarduitgeverij MIM - M.N. Hoogendoorn - Het belang van de jaarrekening Heverlee, Wouters Import R. Frederix - Integrale gevallenstudie Boekhouden Antwerpen, Standaarduitgeverij MIM - 14

17 A3 COMPUTERBOEKHOUDEN (60 lt) 1. BEGINSITUATIE: a) TOELATINGSVOORWAARDEN: De cursist moet voldoen aan de toelatingsvoorwaarden zoals omschreven in de artikelen 34, 35, 36 en 37 van het decreet volwassenenonderwijs van 2 maart b) VEREISTE VOORKENNIS: A1 Basis dubbel boekhouden A2 Aanvullend dubbel boekhouden 2. DOELSTELLINGEN: a) ALGEMENE DOELSTELLING: Het vak Computerboekhouden betekent voor de cursist een concrete toepassing van de in de modules A1 en A2 geleerde technieken via de computer. Het uiteindelijk doel van het vak is de cursist te leren een volledige boekhouding te voeren aan de hand van een boekhoudpakket. Inzicht en kennis in verband met de werking van het pakket wordt verstrekt. De cursist kan op het einde van deze module de verschillende commerciële documenten boekhoudkundig verwerken via een boekhoudpakket. Tevens is hij in staat de eindejaarsverrichtingen uit te voeren en de wettelijk verplichte documenten (jaarrekening, BTW-aangifte, listing ) te laten afprinten. In aansluiting op het Beroepsopleidingsprofiel van Hoofdboekhouder wordt van de cursist verwacht dat hij de volgende attitudes, die gericht zijn op de vereiste beroepshoudingen, ontwikkelt en nastreeft: (Zie studie 129 van de VLOR, beroepshoudingen blz. 21 en 22) - accuratesse: erop gericht zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig te voltooien; - leergierigheid: actief zoeken om zijn competenties te verbreden en te verdiepen, zowel op het werk zelf (on-the-job-leren) als daarbuiten (bijscholing, vervolmaking). De ontwikkelingen in de sector willen opvolgen en - resultaatgerichtheid: gedreven naar einddoel van de activiteit toewerken, zich niet laten afleiden door details; - zelfstandigheid en zin voor initiatief: zelfstandig aan een taak kunnen werken en problemen durven aanpakken; - discipline: zich willen houden aan de regels, procedures en afspraken; 15

18 - zin voor orde, netheid en nauwkeurigheid: erop gericht zijn nauwkeurig, net en met zin voor orde te werken volgens een efficiënt stappenplan - eerlijkheid en discretie: eerlijk zijn en vertrouwelijke gegevens ook als dusdanig behandelen; - kwaliteitszorg: erop gericht zijn nauwkeurig en oplettend te werken, geen fouten in het werk te laten; Vaardigheden die verworven moeten worden zijn: - analytisch en kritisch vermogen; - hanteren van de documenten; - vaardigheid in het werken met een computer; - vaardigheid in het zien van details; b) LEERPLANDOELSTELLINGEN: Ad 1 - De bruikbaarheid van het pakket kunnen evalueren. Ad 2 - Basisbestanden kunnen aanmaken, uitbreiden, wijzigingen en verwijderen (klanten, producten, rekeningnummers, leveranciers, ) - Aan- en verkoopfacturen + creditnota s kunnen invoeren (zowel binnenlandse als buitenlandse). - Bankuittreksel en kasdocumenten kunnen verwerken. - Diverse verrichtingen kunnen boeken (o.a. personeelsgegevens) - Het verband kunnen leggen met commercieel beheer (bestelbonnen, stockbeheer ) - Offertes, bestelbonnen, leveringsbonnen, facturen en creditnota s via de computer kunnen aanmaken. - De ingevoerde documenten en overzichten kunnen raadplegen. - De BTW-aangifte kunnen doen. - De door de computer gemaakte aangifte kunnen controleren. - Wettelijke documenten kunnen afdrukken. - De afsluitwerkzaamheden van een bedrijf kunnen verrichten. - Het volgend boekjaar kunnen heropenen. 3. LEERINHOUDEN: 1. INLEIDING 1.1. Voorstelling van het gebruikte pakket 1.2. Bruikbaarheid 1.3. Eerste kennismaking met de software 16

19 2. BASISBEWERKINGEN 2.1. Parametreren van een dossier 2.2. Basisbestanden (Klanten, Leveranciers, Rekeningstelsel, Producten ) - Aanmaken - Uitbreiden en wijzigen - Verwijderen 2.3. Ingeven van verrichtingen - Aankoopfacturen - Verkoopfacturen - Creditnota s - Bankuittreksels - Kasdocumenten - Personeelsgegevens - Buitenlandse handel - Stockgegevens - Inventaris - Diversen 2.4. Maken van offerte, bestelbon, leveringsbon, factuur, creditnota Raadplegen van - de ingevoerde documenten - de ingevoerde overzichten 2.6. BTW- aangifte 2.7. Afdrukken van wettelijke documenten 2.8. Eindejaarsverrichtingen - Regularisatieboekingen - Afsluitingen - Resultaatbepaling - Winstverdeling 2.9. Heropenen volgend boekjaar 4. METHODOLOGISCHE WENKEN: De leerkracht maakt de cursist wegwijs in het gebruik van het pakket. De inoefening gebeurt tijdens de lesuren. Bij de behandeling van de leerstof primeert het inzicht in het boekhoudkundig mechanisme en zijn werking. Het gebruik van correcte rekeningnummers en -namen is een noodzaak. Steeds zal gewezen worden op fouten hiertegen. Het rekeningstelsel fungeert als leidraad. Minimale didactische benodigdheden: Een uitgerust leslokaal met bord + krijt of witbord + stiften en een overheadprojector. De cursisten beschikken over een handboek of cursus en hanteren een rekeningstelsel. Een computerlokaal met zoveel mogelijk een P.C. per cursist 17

20 5. EVALUATIE: Tijdens het lesgebeuren wordt de leerstof d.m.v. talrijke oefeningen ingeoefend. Dit geeft de leerkracht de kans individueel vast te stellen waar elke cursist staat en eventueel bij te sturen. De vermelde vaardigheden worden tijdens de oefeningen procesmatig geëvalueerd en bijgestuurd. Op het einde van de module volgt een schriftelijk afsluitend examen. Dit bepaalt of de cursist al dan niet geslaagd is en verder mag naar een eventuele volgende module. Het spreekt vanzelf dat een basiskennis moet verworven zijn en vanuit die optiek is het geven van een open boek examen dan ook af te raden. 6. BIBLIOGRAFIE: Afhankelijk van het gebruikte pakket zijn er diverse handboeken op de markt. 18

21 A4 B.T.W. (80 lt) 1. BEGINSITUATIE: a) TOELATINGSVOORWAARDEN: De cursist moet voldoen aan de toelatingsvoorwaarden zoals omschreven in de artikelen 34, 35, 36 en 37 van het decreet volwassenenonderwijs van 2 maart b) VEREISTE VOORKENNIS: Er is geen specifieke voorkennis vereist, wat betreft BTW. 2. DOELSTELLINGEN: a) ALGEMENE DOELSTELLING: Het vak BTW betekent voor de cursist een kennismaking met de principes van de BTW. Het uiteindelijk doel van het vak is de cursist praktische kennis in verband met de BTW te leren. Inzicht en kennis in verband met de BTW principes wordt verstrekt. De cursist kent op het einde van deze module de administratieve verplichtingen en kan ze vervullen. Hij kan de diverse BTW-formulieren invullen en toelichten. In aansluiting op het Beroepsopleidingsprofiel van Hoofdboekhouder wordt van de cursist verwacht dat hij de volgende attitudes, die gericht zijn op de vereiste beroepshoudingen, ontwikkelt en nastreeft: (Zie studie 129 van de VLOR, beroepshoudingen blz. 21 en 22) - resultaatgerichtheid: gedreven naar einddoel van de activiteit toewerken, zich niet laten afleiden door details; - leergierigheid: actief zoeken om zijn competenties te verbreden en te verdiepen, zowel op het werk zelf (on-the-job-leren) als daarbuiten (bijscholing, vervolmaking). De ontwikkelingen in de sector willen opvolgen en stappen willen zetten om nieuwe dingen te leren; - zelfstandigheid en zin voor initiatief: zelfstandig aan een taak kunnen werken en problemen durven aanpakken; - discipline: zich willen houden aan de regels, procedures en afspraken; - eerlijkheid en discretie: eerlijk zijn en vertrouwelijke gegevens ook als dusdanig behandelen; Vaardigheden die verworven moeten worden zijn: - analytisch en kritisch vermogen; - vaardigheid in het zien van details; 19