Jaarverslag Stichting Dans- en Muziekcentrum Den Haag

Transcriptie

1 Jaarverslag Stichting Dans- en Muziekcentrum Den Haag Den Haag, 18 maart 2015

2 Inhoudsopgave Jaarverslag Inhoudsopgave Jaarverslag... 2 Samenvatting Inleiding Bericht van de Raad van Toezicht Inhoudelijk jaarverslag Prestaties Programmering en educatie Projecten Marketing en kassa Horeca en evenementen Facilitair en theatertechniek Financiën Personeel Vooruitblik Jaarrekening Balans Exploitatierekening Toelichting algemeen Toelichting balans Toelichting exploitatierekening Overige gegevens Resultaatbestemming Gebeurtenissen na balansdatum Bijlage 1 Bestuursverklaring Bijlage 2 Verantwoording gesubsidieerde projecten Bijlage 3 Financiële rapportage cultuureducatie Bijlage 4 Prestatiegegevens (format gemeente Den Haag ) Samenvatting Dit is het tweede jaarverslag van Stichting Dans- en Muziekcentrum Den Haag (DMC), op 1 januari 2013 ontstaan uit een samen gaan van de voormalige Stichtingen Exploitatie Muziekcentrum en Danstheater (SEM) en Gastprogrammering (GP). 2

3 DMC exploiteert en programmeert de Dr. Anton Philipszaal (DAPZ) en het Lucent Danstheater (LDT), programmeert de Nieuwe Kerk (NK) en faciliteert de vaste bespelers, het Nederlands Dans Theater (NDT) en het Residentie Orkest (RO). Met de eigen programmering richt DMC zich vooral op de genres muziek, dans, opera, familievoorstellingen en spektakel. Sinds 2012 heeft culturele diversiteit een prominente plaats in de programmering. Ook organiseert DMC sinds 2013 eigen schoolvoorstellingen, naast en in aanvulling op de educatieve activiteiten van NDT en RO. Richtinggevend voor de aard, inhoud en omvang van de activiteiten van DMC is vanzelfsprekend het (aangepaste) Meerjarenplan , waarop de subsidietoekenning van de Gemeente Den Haag is gebaseerd. Het totale aantal voorstellingen en concerten in in de DAPZ, het LDT en de NK bedroeg 316, waarvan 233 geprogrammeerd door DMC. Met die 233 voorstellingen en concerten trokken wij bezoekers, een aanzienlijke stijging ten opzichte van 2013 ( ). In dit cijfer zijn de deelnemers aan onze educatieve activiteiten voor volwassenen, onze schoolvoorstellingen en onze zakelijke activiteiten (in totaal ) niet meegenomen. Dat geldt ook voor het bezoekersaantal in het Zuiderstrandtheater, dat wij in september in gebruik hebben genomen en waar wij met culturele en zakelijke evenementen in de periode september t/m december bezoekers trokken. Zo heeft DMC in maar liefst bezoeken gerealiseerd, fors boven de prestatienorm van Het financiële resultaat van de reguliere bedrijfsvoering van DMC was in licht positief en kwam uit op Tegenover extra inkomsten uit kaartverkoop, horeca en zakelijke verhuur stonden hogere uitgaven voor programmering en enkele incidentele kosten. Bijzondere uitgaven in verband met de inrichting van en de marketing voor het Zuiderstrandtheater zijn gedekt uit de daarvoor gecreëerde reservering. In 2015 zal die reservering opnieuw aangesproken moeten worden ten behoeve van bijzondere uitgaven in verband met het Zuiderstrandtheater, inclusief de kosten van een door de komende verhuizing noodzakelijke reorganisatie. Naast het werken aan onze eigenlijke opdracht hebben de verwikkelingen rond de nieuwe huisvesting in veel tijd en aandacht gevraagd. De eerste maanden zijn wij nog volop bezig geweest met de planontwikkeling Spuiforum. Na de gemeenteraadsverkiezingen werd duidelijk dat er een ander plan zou komen. Dat werd het plan Spuikwartier, waarbij de ontwikkeling van een nieuw Onderwijs en Cultuur Centrum (OCC) onderdeel wordt van een brede gebiedsontwikkeling. Inmiddels was wel het Zuiderstrandtheater klaar, waar vanaf september een volledig seizoen geprogrammeerd stond. Toen in juni duidelijk werd dat er in aan het Spuiplein nog niet gesloopt zou worden hebben wij besloten de in het Zuiderstrandtheater geprogrammeerde voorstellingen alsnog terug te halen naar het LDT en de DAPZ. Dat maakte vanzelfsprekend een grote extra marketinginspanning nodig. Daarnaast was er bij ons en bij de gemeente de wens het Zuiderstrandtheater niet een seizoen leeg te laten staan. Het is ons gelukt om met culturele partners (o.a. Today s Art Festival en Volkspaleis) en met eigen programmering op heel korte termijn toch een aansprekend cultureel programma in het Zuiderstrandtheater neer te zetten. En er is hard getrokken aan de acquisitie van zakelijke evenementen, waaruit bleek dat het Zuiderstrandtheater ook voor de zakelijke markt een aantrekkelijke locatie is. Tijdens en na de zomer is er door de organisatie ook nog eens hard gewerkt aan alle stukken die nodig waren voor de aanbesteding van het Spuikwartier/OCC. Wij hebben actief meegedaan aan de selectie van de consortia. Vanaf januari 2015 werken drie consortia aan een nieuw plan voor gebied en gebouw. Ook bij die ontwikkeling zijn wij vanzelfsprekend nauw betrokken. Samenvattend is een jaar geweest waarin heel veel van de organisatie is gevraagd. Wij zijn trots op die organisatie en hebben het grootst mogelijke respect voor onze medewerkers die er in geslaagd zijn om ondanks al het extra werk, de stevige druk en ook nog het besef dat er een reorganisatie op komst is, toch een heel succesvol jaar te realiseren met meer publiek, meer diversiteit en een prima programmering. 3

4 1. Inleiding Deze jaarstukken van de Stichting Dans- en Muziekcentrum Den Haag (DMC) bevatten een inhoudelijk verslag en de jaarrekening voorzien van een verklaring van de Raad van Toezicht en van een goedkeurende controleverklaring. Als bijlagen zijn o.a. de bestuursverklaring en het prestatieoverzicht opgenomen. 4

5 Het rapport is opgesteld conform de Richtlijnenbrief jaarrekening met bijlagen, zoals wij die per brief d.d. 9 december 2013 van de Gemeente Den Haag hebben ontvangen. De jaarrekening is op 18 maart 2015 vastgesteld door de Raad van Toezicht van DMC. Achtereenvolgens komen in deze jaarstukken aan de orde: Een bericht van de Raad van Toezicht; Het inhoudelijk verslag, waarin wordt ingegaan op een aantal zwaartepunten van het gemeentelijk beleid: cultureel ondernemerschap, maatschappelijk draagvlak, diversiteit, cultuureducatie voor scholen en internationalisering; Een inhoudelijk verslag inclusief cijfers van de belangrijkste activiteiten en gebeurtenissen op het gebied van programmering en educatie, projecten, marketing, horeca en zakelijke verhuur, techniek en onderhoud, financiën en personeel; Een vooruitblik; En de jaarrekening met daarin de balans en exploitatierekening alsmede de toelichtingen daarop incl. diverse verklaringen. Als bijlagen zijn opgenomen: Een bestuursverklaring; De financiële verantwoording van de diverse projectsubsidies van de gemeente Den Haag; De financiële rapportage van de cultuureducatie; En de prestatiegegevens conform het format van gemeente Den Haag 2. Bericht van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht (RvT) is in vijfmaal in voltallige samenstelling bijeen geweest, waarvan één vergadering deels in beslotenheid heeft plaatsgevonden en de overige in aanwezigheid van de directeur. Een aantal leden heeft in kleiner comité voorbereidend werk gedaan op de onderwerpen beloning en renumeratie, 5

6 reorganisatieplan en sociaal plan, profiel RvT/uitwerken schema van aftreden/voorbereiden werving nieuwe leden en begroting/halfjaarcijfers/jaarrekening. De RvT kent de Governance Code Cultuur en volgt die. In december evalueerde de RvT in een vergadering waarbij de directeur niet aanwezig was zijn eigen functioneren en het functioneren van de directeur. Met de directeur werd een beoordelingsgesprek gevoerd. Onder meer ter voorbereiding van dat gesprek voerde een delegatie van de RvT gesprekken met de Ondernemingsraad en het Managementteam. Door de politieke ontwikkelingen binnen de gemeente Den Haag was het een hectisch jaar. Naast de dagelijkse gang van zaken ging veel tijd en aandacht naar de ontwikkelingen rond het nieuwe onderwijs- en cultuurcomplex, met inbegrip van het onder andere dan de voorziene omstandigheden in gebruik nemen van het Zuiderstrandtheater. Dit versterkt naar het oordeel van de RvT de knappe prestatie die geleverd is met de verdere uitbouw en profilering van de programmering binnen de kaders van de financiële mogelijkheden van het DMC en op basis van een solide financieel beleid. Ook is de RvT bijzonder ingenomen met de stijging van de bezoekersaantallen van DMC en met de toenemende diversiteit van bezoekers. De totstandkoming van het Zuiderstrandtheater en de positieve ontwikkeling met betrekking tot het nieuwe Spuikwartier stemmen de RvT tot optimisme. De RvT is tevreden over de verbeterslagen die gemaakt zijn in de interne organisatie en de financiële administratie zoals gebleken is uit rapporten van de accountant.. De Raad heeft van de directeur bijzondere aandacht voor de interne organisatie gevraagd, ook met het oog op de naderende reorganisatie en verhuizing. Bovenstaande onderwerpen zijn naast het vaststellen van de jaarrekening 2013 en de begroting 2015 in de verschillende vergaderingen van de RvT aan de orde geweest. Bijzondere aandacht kreeg de met de verhuizing naar het Zuiderstrandtheater noodzakelijke interne reorganisatie. De RvT is geïnformeerd, heeft meegedacht en heeft in september ingestemd met het reorganisatieplan met inbegrip van het sociaal plan. Andere belangrijke onderwerpen waren de ontwikkeling van eerst het Spuiforum en later het Spuikwartier en, in relatie daarmee, de verhoudingen met de beide huisgezelschappen. De Raad van Toezicht van Stichting DMC was op 31 december als volgt samengesteld: De heer H.A.J.M. van der Meijden De heer. J.E.W. van Eeghen De heer E. Daalder De heer G.J. Straatman Mevrouw A.C. van Kampen Mevrouw A.E.B. Lekkerkerker voorzitter Directeur-bestuurder is de heer H.C. Scholten. Conform een in vastgesteld Rooster van Aftreden zullen de heren Daalder en Van Eeghen in 2015 de Raad van Toezicht verlaten. In november is de Raad van Toezicht een publieke werving gestart voor twee nieuwe leden, in samenwerking met een daarin gespecialiseerd bureau. Er zijn daartoe profielen opgesteld, waarbij de Raad van Toezicht in lijn met de Code Culturele Diversiteit streeft naar een versterking van de diversiteit in de samenstelling van de Raad. De Raad van Toezicht van Stichting DMC heeft kennis genomen van het jaarverslag en heeft het financieel verslag over dat is opgenomen in Bijlage 1. goedgekeurd en vastgesteld. 6

7 Namens de Raad van Toezicht Stichting DMC, De heer H.A.J.M van der Meijden, Den Haag, 18 maart 2015 Voorzitter Samenvattend overzicht, hoofd- en nevenfuncties en aantreden leden Raad van Toezicht De heer H.A.J.M. van der Meijden Functies: Inspecteur-generaal Staatstoezicht op de Mijnen, Voorzitter Stichting Fondsen Beheer Grote Kerk; Lid Bestuur Stichting Haagse Prijs voor Internationaal Recht; oud directeur Shell International; oud voorzitter Rode Kruis Afdeling Den Haag, oud Lid Rekenkamercommissie Wassenaar, Voorschoten, Oegstgeest, Leidschendam Voorburg Datum in functie Gastprogrammering : Datum in functie DMC : De heer. J.E.W. van Eeghen Functies: oud-directeur Prinses Christina Concours, bestuurslid van Stichting Orlando Festival en Stichting ViolaViola Festival Datum in functie Gastprogrammering : Datum in functie DMC : De heer E. Daalder Functies: Advocaat bij Pels Rijcken & Drooglever Fortuijn advocaten en notarissen en voorzitter Bezwaarschriftencommissie Voorschoten-Wassenaar Datum in functie Gastprogrammering : Datum in functie DMC : De heer G.J. Straatman Functie: Accountant Deloitte Accountants BV Datum in functie DMC : Mevrouw A.C. van Kampen Functies: oud-wethouder Onderwijs en Sociale Zaken in Den Haag, thans zelfstandig adviseur, lid van de Raad van Toezicht van ROC Mondriaan, de Stichting Cultuurschakel, de Stichting Voorall en van de Stichting voor Leerplan Ontwikkeling(SLO), voorzitter van de Raad van Toezicht van de Stichting 2Samen(kinderopvang), lid van bestuur van Het begint met taal en lid van de Nationale Unesco Commissie. Datum in functie DMC : Mevrouw A.E.B. Lekkerkerker Functie: zakelijk directeur Holland Festival, lid van de Raad van Advies van de NTR, lid van de Raad van Toezicht van het Nederlands Theaterfestival, lid van de Commissie van Advies van de Theaterschool(AHK) en bestuurslid van de Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam en van de Sikkens Foundation. Datum in functie DMC : Inhoudelijk jaarverslag Zowel het totaal aantal voorstellingen en concerten als het gerealiseerde bezoekersaantal was in hoger dan de met de Gemeente Den Haag overeengekomen prestatienorm. In 3.1 gaan we hier specifieker op in. 7

8 Eerst doen we kort verslag van de prestaties van DMC met betrekking tot een aantal speerpunten van het gemeentelijk cultuurbeleid. Cultureel ondernemerschap Het Meerjarenplan van DMC is ambitieus, zeker waar het gaat om het aantal voorstellingen en concerten en de te realiseren bezoekersaantallen. De belangrijkste hiertoe sinds 2013 ingezette en in voortgezette middelen zijn: Meer klassieke en populaire concerten in de Dr. Anton Philipszaal (DAPZ). In de periode tot 2012 werden, naast het aanbod van het Residentie Orkest, maar weinig concerten geprogrammeerd. Hierdoor had de DAPZ in vergelijking met concertzalen in andere grotere steden een laag profiel. Inzet is om van de DAPZ, en via het Zuiderstrandtheater straks het OCC, een volwaardige concertzaal te maken met een programmering die vergelijkbaar is met de concertzalen in bijvoorbeeld Rotterdam, Utrecht, Eindhoven en Groningen. In is hier een flinke aanzet toe gegeven, door zowel meer klassieke concerten (vooral groot barok) als meer pop en wereldmuziek te programmeren. Overigens past binnen dit beleid ook ons besluit om sinds september en voor een periode van vier jaar de Nieuwe Kerk alle weekenden te huren om zo ook daar een intensievere bespeling mogelijk te maken. Programmeren van grote (internationale) producties in seriebespeling. Inzet is om de huidige zalen en via het Zuiderstrandtheater straks het OCC ook als groot (amusement)theater te positioneren vergelijkbaar met bijvoorbeeld het Nieuwe Luxor Theater in Rotterdam. In hebben we een aantal van dat type producties drie keer geboekt en een groter aantal twee keer. In 2015 zetten we in het Zuiderstrandtheater voor het eerst de stap naar weekbespeling (met Beauty and the Beast ). Het verhogen van het profiel en de zichtbaarheid van onze zalen en onze programmering door extra te investeren in marketing. De verhuizing naar het Zuiderstrandtheater is daar in bepaald opzicht behulpzaam, omdat we dan (voor het eerst!) beschikken over één merk(naam). We hebben in een nieuw kaartverkoopsysteem in gebruik genomen, dat gebruiksvriendelijker is en tegelijkertijd veel betere mogelijkheden biedt voor klantgerichte benadering en verkoop. Meer aandacht voor de mogelijkheden van externe fondsenwerving. Zo werd in 2013 van het Fonds Podiumkunsten de hoogst mogelijke tweejarige podiumsubsidie ontvangen (met een heel positief oordeel over het beleid en de praktijk van DMC) en groeiden ook in de inkomsten uit aanvullende subsidies en fondsen. DMC is (nog) niet actief op het gebied van sponsorwerving. Dit is vanuit de geschiedenis voorbehouden geweest aan de beide huisgezelschappen. Besloten is een op te zetten sponsorbeleid te koppelen aan het Zuiderstrandtheater. Voorjaar 2015 maken we daarvoor een plan van aanpak. Maatschappelijk draagvlak Vanuit de geschiedenis zijn de DAPZ en het LDT altijd sterk verbonden geweest met de beide huisgezelschappen. Belangrijke doelstelling van DMC is aan een eigen profiel te werken, zonder daarbij de positie en belangen van NDT en RO te schaden. Een belemmering is dat het huidige complex geen naam heeft, waardoor we als merknamen beurtelings Cultuur aan het Spuiplein dan wel de namen van elk van de zalen moeten gebruiken. Dat dilemma zal met het betrekken van het Zuiderstrandtheater en zeker straks met het OCC minder worden. Intussen investeert DMC op diverse manieren in het vergroten van het draagvlak in de stad en in intensivering van de relaties met uiteenlopende doelgroepen. Een aantal voorbeelden: Wij zijn sinds 2012 een belangrijke partner geworden van de Hindoestaanse gemeenschap in (en buiten) Den Haag. Onze zalen worden wel de Hindoestaanse Huiskamer genoemd. In hebben wij voor het eerst ook gericht de samenwerking met de Marokkaanse en Turkse gemeenschappen in Den Haag gezocht. Zie verder onder Diversiteit en in 3.2. Samen met Cultuur Schakel hebben wij in 2013 voor het eerst een eigen aanbod aan schoolvoorstellingen ontwikkeld, waarvoor het onderwijs veel belangstelling heeft. In is een vergelijkbaar programma aangeboden. 8

9 Ons marketingbeleid is veel meer dan voorheen gericht op specifieke doelgroepen; de inzet van sociale media is sterk vergroot; zie ook 3.3. Wij bieden, via samenwerking en/of door middel van verhuur, diverse maatschappelijke organisaties letterlijk en figuurlijk ruimte. Voorbeelden zijn het dansgala in samenwerking met Holland Dance en het Prinses Beatrix Spierfonds. Maar ook de amateurkunst uit Den Haag (dansscholen, koren, orkesten e.a.) vallen hieronder. Directie en staf zijn actief binnen verschillende samenwerkingsverbanden, waaronder het Directieoverleg Podiumkunsten, de Marketingkamer en de projectgroep Kanskaart Toerisme. DMC speelt een centrale rol in de communicatie over het Spuikwartier/OCC en daarbinnen in het bijzonder ook in het betrekken van de wijken bij de visieontwikkeling en bij concrete projecten. Zo zijn wij in een structureel samenwerkingsverband aangegaan met De Vaillant in de Schilderswijk. En met de Dag van Scheveningen in september in het Zuiderstrandtheater hebben wij een prima aanzet gegeven voor samenwerking met (culturele) organisaties in Scheveningen. Diversiteit Diversiteit en daarmee samenhangend educatie vormen een speerpunt in het beleid van DMC. Uitgangspunt van het beleid is dat het diverser maken van programmering en publiek een op continuïteit gerichte aanpak vraagt, die soms op gespannen voet staat met de projectmatige benadering die bijvoorbeeld bij de Matchingsregeling Pluriform Programmeren gehanteerd werd. In 2013 hebben wij als eerste geïnvesteerd in de versterking van onze banden met de diverse organisaties uit de Hindoestaanse gemeenschap. Dat is goed gelukt. Ook werden wij in 2013 partner van het Afrika Festival. In bouwden wij deze relaties verder uit en zijn samenwerkingsverbanden aangegaan met de Turkse en Marokkaanse gemeenschappen in Den Haag. Zo organiseerden wij met partners onder meer een cultureel programma in het kader van 50 jaar Turkse gastarbeid in Nederland, een viering van het Amazigh (Berbers) Nieuwjaar en samen met De Vaillant het festival Mahreb Den Haag. Onze uiteindelijke doelstelling is te komen tot een structurele diversiteit van programmering en publiek, maar daarvoor zullen we nog een flinke periode moeten werken aan specifieke programmering en publieksbinding. Wij maken ook werk van de diversiteit in de samenstelling van bestuur/personeel en Raad van Toezicht. Zo werd eind een(openbare) wervingsprocedure gestart voor twee nieuwe leden van de Raad van Toezicht, waarbij diversiteit als hard criterium is opgenomen. Als het gaat om de personele samenstelling, dan is die op dit moment in de lager gehonoreerde functies behoorlijk divers, maar zullen we als zich vacatures voordoen met name op het niveau van midden- en hoger kader aan meer diversiteit gaan werken. Cultuureducatie voor scholieren Op grond van afspraken met het NDT en RO heeft DMC (en daarvoor GP) in het verleden nooit zelf een aanbod van schoolvoorstellingen verzorgd. In 2013 is daarmee een begin gemaakt, met als argument dat de programmering van DMC zodanig verschilt van die van de huisgezelschappen, dat een eigen scholierenaanbod logisch en gerechtvaardigd is. (Ook) bij de keuze van schoolvoorstellingen is culturele diversiteit een belangrijk criterium. Zie verder 3.2. De komende jaren zullen wij het aanbod cultuureducatie voor scholieren stabiel (moeten) houden, omdat we in het Zuiderstrandtheater over minder beschikbare dagen beschikken. Internationaal beleid Het internationale beleid van DMC is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: Binnen de kerndisciplines presenteren van belangwekkend aanbod uit het buitenland. Zie voor een aantal voorbeelden 3.2. Deelnemen aan bestaande internationale festivals zoals Holland Dance Festival, Den Haag India Festival en Afrika Festival. Initiëren van samenwerking met bijvoorbeeld Ambassades of internationale organisaties. Een goed voorbeeld in was de Zweedse Maand in het kader van Zweden-Nederland 400 jaar, maar ook het Holland India Festival past hierbinnen. 9

10 3.1 Prestaties Het totaal aantal door DMC geprogrammeerde aantal voorstellingen en concerten in de Dr. Anton Philipszaal, het Lucent Danstheater en de Nieuwe Kerk in bedroeg 233. Dat is weliswaar iets minder dan in 2013 (251), maar in dat jaar vonden eenmalig 35 jazzclub avonden plaats in Studio 3. Opmerkelijk is met name de groei van het aantal concerten in de Nieuwe Kerk (van 32 naar 41). De culturele activiteiten in het Zuiderstrandtheater (ongeveer 30, bijna bezoekers) blijven hier buiten beschouwing. Ontwikkeling aantal voorstellingen en concerten Dr. Anton Philipszaal (DAPZ) DMC RO * Lucent Danstheater (LDT) DMC NDT * Nieuwe Kerk (NK) DMC RO Overig (studio's & foyers) DMC 3 35 Totaal waarvan DMC Genoemde aantallen zijn inclusief programma op basis van verhuur en festivals (incl. Haags Uit Festival) *Naast het vermelde aantal concerten in de DAPZ trad het RO in x op in de LDT samen met het NDT Ook zonder het Zuiderstrandtheater mee te tellen groeide het aantal geregistreerde bezoekers voor de culturele programmering van DMC in fors (+7,6%) ten opzichte van Het totaal aantal bezoekers voor voorstellingen en concerten in het zalencomplex in is gedaald (-4,5%) als gevolg van een afname van bezoekers aan het Residentie Orkest (-13,4 %) en een afname van het aantal voorstellingen van het NDT in het Lucent Danstheater, hetgeen zo n 27,5% minder NDT-bezoekers tot gevolg had. De dalende bezoekcijfers voor de huisgezelschappen zijn een bron van zorg en een groeiend (financieel) risico voor DMC. 10

11 De bezoekcijfers zijn incl. de culturele verhuringen, maar exclusief de gasten bij zakelijke verhuur, de deelnemers aan inleidingen en workshops en de leerlingen Primair en Voortgezet Onderwijs die voorstellingen in schoolverband hebben bezocht. Wel is een schatting opgenomen van het aantal bezoekers tijdens het jaarlijkse (gratis)uit Festival. In was het Haags Uit Festival wederom succesvol en hebben in totaal ruim bezoekers een programmaonderdeel bijgewoond. Ontwikkeling aantal bezoekers DMC Residentie Orkest (RO) * Nederlands Dans Theater (NDT) Totaal aantal bezoekers Genoemde aantallen zijn inclusief programma op basis van verhuur en festivals (incl. Haags Uit Festival) *De bezoekers voor de gezamenlijke productie van NDT en RO staan geregistreerd bij NDT Naast voorstellingen en concerten stelde DMC in een uitgebreid educatie programma samen. Voor geïnteresseerde voorstelling- en overige bezoekers zijn verschillende workshops, lezingen en inleidingen georganiseerd. Helaas is de belangstelling voor dit programma t.o.v teruggelopen tot zo n bezoekers. Daarentegen heeft het succes van het educatieprogramma voor het Primair en Voortgezet Onderwijs gezorgd voor meer dan een verdubbeling van het aantal leerlingen dat in schoolverband vrije of besloten (school)voorstellingen heeft bezocht in. De zakelijke verhuur in het theatercomplex aan het Spuiplein is stabiel gebleven t.o.v. vorig jaar. Het volle culturele programma incl. de culturele verhuringen zorgen voor een beperkte aantal beschikbare dagen voor zakelijke markt. In het najaar van is de uitdaging ter hand genomen om, naast ons programma aan het Spuiplein, een culturele invulling te geven aan het Zuiderstrandtheater voor seizoen /2015. Belangrijke doelstelling voor DMC is daarbij om reeds in het seizoen vóór de daadwerkelijke verhuizing het Zuiderstrandtheater te promoten als nieuw, multifunctioneel theater op een bijzondere (top)locatie en al zoveel mogelijk bezoekers naar Scheveningen te trekken. In hebben we met de partners twee meerdaagse evenementen gefaciliteerd (Today s Art Festival en Volkspaleis/Stichting West) en zelf de Dag van Scheveningen georganiseerd en geproduceerd. Tevens is het Zuiderstrandtheater in september met een groot vuurwerk geopend. Volgens schattingen van de politie waren daar ruim mensen bij aanwezig. Het feit dat ons programma in /2015 nog gewoon aan het Spuiplein te zien is, geeft ook maximaal de gelegenheid om het Zuiderstrandtheater in de zakelijke markt te zetten. Er is fors geïnvesteerd in promotie en acquisitie en dat heeft in al zo n 15 commerciële evenementen, van congres tot borrel opgeleverd. Opdrachtgevers als Fugro survey, de ambassade van Israël, Spitz en Arling Events waren zeer te spreken over het theater en de ligging. Totaal zijn in ruim 5000 zakelijke gasten ontvangen in het zuiderstrandtheater. 11

12 Bezoekers DMC overige activiteiten Spuiplein Cultuurparticipatie aantal deelnemers workshops, inleidingen e.d Cultuureducatie aantal leerlingen Primair Onderwijs aantal leerlingen Voortgezet Onderwijs Zakelijke verhuur aantal gasten Totaal aantal bezoekers Spuiplein overige activiteiten Zuiderstrandtheater Culturele evenementen aantal bezoekers Dag van Scheveningen aantal bezoekers Today's Art Festival aantal bezoekers opening en vuurwerk aantal bezoekers Volkspaleis Zakelijke verhuur aantal gasten Totaal aantal bezoekers Zuiderstrandtheater Totaal aantal bezoekers overige activiteiten Programmering en educatie In het volgende overzicht worden de voorstellingen en concerten van DMC onderverdeeld naar genre. Daarna wordt per genre de spraakmakende voorstellingen en concerten vermeld. 12

13 Voorstellingen en concerten door DMC geprogrammeerd naar genre Klassieke Muziek concerten 74 bezoekers Muziektheater/Opera voorstellingen 30 bezoekers Popmuziek en theaterconcerten concerten 11 bezoekers Jazz en wereldmuziek concerten 25 bezoekers Dans voorstellingen 66 bezoekers Overig (o.a. familievoorstellingen) voorstellingen 27 bezoekers Totaal voorstellingen en concerten 233 bezoekers Genoemde aantallen zijn inclusief programma op basis van verhuur en festivals (incl. Haags Uit Festival) (Inter)nationale dans Een speerpunt van onze programmering vormen de internationale dansvoorstellingen. In brachten we in een aantal gevallen samen met Holland Dance - een reeks bijzondere voorstellingen naar Den Haag, waaronder Akram Khan met itmoi (in the mind of Igor) uit Groot Brittannië, Kataklò Athletic Dance Theatre met Puzzle uit Italie, het uit Havana afkomstige gezelschap Danza Contemporánea de Cuba, de Nederlandse choreografe Nanine Linning met haar dansgezelschap uit Heidelberg en in het kader van de Zweedse Maand (zie verder) de Göteborgs Operans Danskompani. In december sloten we onze internationale programmering van af met het Australische gezelschap Chunky Move dat nu onder leiding staat van de internationaal bekende Nederlandse choreografe Anouk van Dijk. In januari opende het Holland Dance Festival met de feestelijke galavoorstelling Sources of Inspiration in het Lucent Danstheater. Voorts waren er binnen het festival optredens te zien van Ballet National de Marseille, de Gauthier Dance Company en het gezelschap Dangarra Dance Theatre uit Australië waarin de traditionele cultuur van de Aboriginals vervlochten zat. Het festival werd afgesloten met de door ons geprogrammeerde flamencovoorstelling Quimeras door Paco Pena Flamenco Dance Company en Afrikaanse dansers. De belangstelling voor het klassieke dansrepertoire blijft groot. Zo brachten we afgelopen jaar het Ballet van de Staatsopera van Tatarstan met Zwanenmeer en het Ballet van Charkov met Notenkraker en Sleeping Beauty. Met veel succes haalden we exclusief voor Nederland Les Ballets de Trockadero de Monte Carlo naar het Lucent Danstheater. Vanzelfsprekend staan alle belangrijke Nederlandse gezelschappen met hun grote producties in het Lucent Danstheater, als waardevolle aanvulling op de producties van ons huisgezelschap, het Nederlands Dans Theater. 13

14 Zo danste het Nationale Ballet de voorstelling Dromen, Scapino Ballet Rotterdam bracht samen met Combattimento de succesvolle reprise van Pearl voor uitverkochte zalen en kwam later in het seizoen terug met ICONS. Conny Janssen Danst bracht de voorstelling How Long is Now. In september openden we het dansseizoen met de benefietvoorstelling Free to Move, waar alle grote dansgezelschappen van Nederland belangeloos optraden voor het Prinses Beatrix Spierfonds. Opera Zuid en ICKAmsterdam brachten De Soprano s van choreograaf Emio Greco & Pieter C.Scholten. Het onlangs opgerichte gezelschap OOD Continent, waarbij ODD staat voor Opera, Dance & Drama, vertoonde de bijzondere genre overschrijdende voorstelling Homebody met actrice Monic Hendrikx en dansers van het Nationale Ballet. Het jaar werd afgesloten met zes sprankelende en feestelijke voorstellingen van Dancing in a Winter Wonderland a Christmas Spectaculair van de Haagse choreografen Thom Stuart en Rinus Sprong. dit dansspektakel, waaraan amateurs, studenten van het Koninklijk Conservatorium en professionals meedoen, is een coproductie van De Dutch Don t Dance Division, Holland Dance en het Dans- en Muziekcentrum Den Haag en trok ruim vijfduizend bezoekers. Binnen onze dansprogrammering neemt het genre Flamenco een aparte plaats in. Naast het al eerder genoemde gezelschap van Paco Pena presenteerden wij flamencodanseres Patrica Guerrero en haar musici in een project met een aantal workshops. In de Dr. Anton Philipszaal maakte flamencozangeres Estrelle Morente haar Haagse debuut. Opera Vanwege een onevenwichtige planning door de impresariaten en het op het laatste moment terugtrekken van twee producties was het operaprogramma in kleiner dan in In 2015 proberen wij het weer op het niveau van acht tot tien producties per jaar te brengen. Kern van ons opera aanbod waren ook in de producties van Opera Zuid en de Nationale (inmiddels herdoopt tot Nederlandse) Reisopera. Maar omdat beide gezelschappen fors gekort zijn op hun subsidie en dus minder voorstellingen uitbrengen, wordt onze afhankelijkheid van buitenlandse (lees: Oost-Europese) gezelschappen steeds groter. Daarin schuilen risico s voor de continuïteit. In 2015 zullen we dit probleem, samen met een aantal collega podia, aankaarten bij onder meer de rijksoverheid. Klassiek: (Inter)nationale orkesten en ensembles Ook in bracht een aantal gezelschappen van wereldfaam een bezoek aan het Lucent Danstheater en de Dr. Anton Philipszaal. Eén van de hoogtepunten was het volledig uitverkochte (en exclusieve) concert van countertenor Philippe Yaroussky met het ensemble Orfeo 55 uit Frankrijk. Bijzonder was ook de voorstelling van Hotel Pro Forma uit Denemarken in samenwerking met het Lets Kamerkoor. Andere bijzondere concerten werden gegeven door onder meer de Tallis Scholars en door het Royal Swedish Opera Orchestra onder leiding van Lawrence Renes in het kader van de Zweedse Maand (zie onder). Metropoolserie De samenwerking met het Residentie Orkest, De Doelen en het Rotterdams Philharmonisch Orkest is in voortgezet. Binnen de Metropoolserie vonden twee concerten van het Rotterdams Philharmonisch Orkest in de Dr. Anton Philipszaal plaats, onder leiding van respectievelijk Jaap van Zweden en Jukka-Pekka Saraste. Het Residentie Orkest speelt regelmatig in De Doelen in Rotterdam. Als aanvulling op het Residentie Orkest werken wij op reguliere basis samen met Het Orkest van de Achttiende Eeuw, de Nederlandse Bachvereniging en The Amsterdam Baroque Orchestra. Nieuw in was de samenwerking met defilharmonie uit Antwerpen die wij de komende jaren zullen voortzetten. Koffieconcerten Onze koffieconcerten, in samenwerking met het Koninklijk Conservatorium, zijn inmiddels een zeer gewaardeerde traditie. Ook nu weer werden elf concerten vanuit de Dr. Anton Philipszaal door Omroep West uitgezonden. Voorafgaand in Studio 3 konden onze bezoekers de presentator Aad de Been met een keur aan gasten ontmoeten. Vanaf zomer 2015 zetten we deze serie voort in de Nieuwe Kerk. 14

15 De parel aan het Spuiplein de Nieuwe Kerk Het gemis van een kleine zaal wordt grotendeels goed gemaakt door de beschikbaarheid van de Nieuwe Kerk; zowel door musici als bezoekers een zeer gewaardeerde locatie. Sinds september en voor een periode van vier jaar hebben wij de Nieuwe Kerk alle weekeinden gehuurd. Dat betekent meer ruimte voor eigen programmering, maar ook de uitnodiging aan andere partijen (onder meer de amateurmuziek) om de kerk vaker te gaan gebruiken. Dat laatste is ook voor de exploitatie noodzakelijk, omdat we voor de Nieuwe Kerk nu jaarlijks meer huur betalen dan tot nu toe voor onze eigen programmering gebruikelijk. Onze programmering in de Nieuwe Kerk kent een aantal vaste series. Zo komt het Nederlands Kamerkoor jaarlijks met een viertal concerten, waarbij sinds kort voor ieder concert wordt samengewerkt met een amateurkoor dat gecoacht wordt door leden van het Nederlands Kamerkoor en een kort optreden verzorgt als voorprogramma. Er is een serie Meesters aan de vleugel met in grootheden als Lise de la Salle en Ishay Shaer. In de vocale serie was onder anderen de Deense bas-bariton Bo Skovhus te horen. Hij gaf samen met zijn begeleider de dag erna een masterclass aan studenten van het Koninklijk Conservatorium. Voor het Haagse Strijkorkest Ciconia Consort is de Nieuwe Kerk de vaste plek in Den Haag geworden. In de serie licht vocaal brachten The Gents, Frommermann, en Wishful Singing optredens met een theatrale omlijsting. Cocktail concerten Inmiddels een geliefd concept; musici stellen een licht klassiek programma van hooguit 70 minuten samen en presenteren dit aan het publiek. Het levert de nodige interactie op. Dit jaar waren onder meer te gast het rietkwintet Calefax met Cora Burggraaf, blokfluitensemble Spark the Classical band, het Rubens Kwartet en violiste Cécile Huijnen met accordeonist Marieke Grotenhuis. Na afloop is er een informeel samenzijn van musici en publiek onder het genot van een drankje en een hapje. In 2015 zetten we deze serie voort onder de naam Norton Wine Concerts. Hedendaagse muziek De Nieuwe Kerk en de Dr. Anton Philipszaal zijn vaste podia voor het festival Dag in de Branding voor hedendaagse muziek. Zo stond een weekeinde lang het Nederlandse Strijkkwartet centraal. Rode draad vormden de strijkkwartetten van Tristan Keuris, aangevuld met strijkkwartetten van tijdgenoten. Ze werden uitgevoerd door EnAccord, Ruysdaelkwartet, Doelenkwartet en Matangi Kwartet. Omroep Max maakte radio-opname van diverse concerten. Naast Dag in de Branding verzorgden het Doelenkwartet, Asko Schönberg en het New European Ensemble ook in regelmatig concerten waarin hedendaagse composities klonken. Familievoorstellingen Kinder- en familievoorstellingen waren er volop in het Lucent Danstheater en de Dr. Anton Philipszaal. De kleinschaliger muzikale producties van productiehuis OORKAAN stonden in de Philips Salon. In het Lucent Danstheater konden populaire familievoorstellingen zoals Klaas Vaak, Assepoester, de musical, Op stap met Dirk Scheele, Ernst, Bobby en de rest, Theatergroep Kwatta (met Gelders Orkest) en het Zandkasteel rekenen op veel jonge bezoekers (en veel opa s en oma s). Ons theatercomplex nam een prominente plaats in tijdens het kinderfestival De Betovering. Op maandag 20 oktober vond een speciale peuterdag plaats met kleinschalige voorstellingen die plaatsvonden door het gehele gebouw. Alle voorstellingen en workshops waren nagenoeg uitverkocht. Ook de komst van twee Zweedse jeugdtheatervoorstellingen naar De Betovering kwam tot stand dankzij onze bemiddeling (Zweedse Maand). Pop(ulaire) muziek De Dr. Anton Philipszaal leent zich goed voor populaire muziek inclusief popconcerten. Wij presenteerden onder meer Goran Bregovics, Heather Nova, Boudewijn de Groot en Caro Emerald. De twee afscheidsconcerten van Acda & de Munnik in het Lucent Danstheater waren binnen een dag uitverkocht. 15

16 De serie van singer-songwriters in de Philips Salon hebben we tot de zomer geprogrammeerd op het toneel van de Dr. Anton Philipszaal. Optredens waren er van JP & The Seeger Session Band, Sabrina Stark, Ruben Hein, Cran en Karzu Dönmez. Hoewel we van de musici en ook van het aanwezige publiek lovende reacties kregen op deze setting, werd het niet het publieke succes waarop wij hadden gehoopt. Mede met het oog op de komende verhuizing hebben we besloten de kleiner bezette populaire muziek vanaf zomer 2015 te verplaatsen naar de Nieuwe Kerk. Musical en entertainment Mede met het oog op de ontwikkeling van het Spuikwartier/OCC zijn we ons aanbod op het gebied van musical en grootschalig amusement gaan uitbreiden en verbreden. Voorbeelden in waren de succesvolle musical Dream Girls, De Jantjes, het Metropoolorkest met de filmbegeleiding van De Nieuwe Wildernis, Swanlake on Ice en de voorstelling The New Houdini van Hans Klok. De verbreding van de programmering leidt aantoonbaar tot nieuw publiek. Culturele verhuringen Behalve voor onze eigen programmering (en natuurlijk voor het Nederlands Dans Theater en het Residentie Orkest) worden onze zalen ook veel gebruikt voor uitvoeringen van onder meer Haagse amateurs en Ambassades. Zo is juni steevast de maand waarin veel ballet- en dansscholen uit Den Haag en omgeving zich presenteren in het Lucent Danstheater. In brachten FAFa International Academy for Show, Musical & Dance, Balletschool Like2Dance, Danscreatie en Dansschool Kidswing-Wesseling, één of meer voorstellingen in het Lucent Danstheater. Ook de diverse (jeugd) orkesten & koren zoals Symfonie Bellitoni, Hofstads Jeugdorkest, Viotta, het Haags Toonkunstkoor en de Residentie Bach Ensembles zijn terugkerende gebruikers. Ook Hindoestaanse organisaties zoals Stichting Dosti en Stichting Diamonds 2000 huren regelmatig, al is de praktijk dat wij bij cultureel diverse programmering steeds vaker zelf(mede) risicodrager zijn. De ambassades van Thailand, Vietnam en Armenia verzorgden besloten uitvoeringen in zowel de Dr. Anton Philipszaal als in het Lucent Danstheater. Het aantal culturele verhuringen is vrij stabiel gebleven in : 44 (ten opzichte van 47 in 2013). Wij trokken daarmee bezoekers. Educatie Cultuureducatie Onderwijs In hebben wij de lijn voorgezet om als grootstedelijk podium een bijdrage te leveren aan het totale aanbod van educatieactiviteiten in Den Haag. Via de CultuurSchakel hebben wij vijf schoolvoorstellingen aangeboden: Cellostorm van Oorkaan, Pulcinella en Jarig van Introdans, de participatievoorstelling Too Cool For School over muziek, vriendschap, strijd en samenwerken, en het Re:Freshed Orchestra, een orkest met jongeren met diverse (etnische en muzikale) achtergronden. Voorafgaand aan de schoolvoorstellingen ontvangen de docenten lesmateriaal om het voorstellingsbezoek voor te bereiden. Met Holland Dance is de samenwerking voortgezet om actief middelbare scholen te benaderen met ons dansaanbod. Naast de jongerenprijs hanteren we de educatieprijs van 10,- om actief theaterbezoek in schoolverband te stimuleren. Met het cultuurbureau ACKU is de pilot Backstage gestart. Ook nemen we deel aan het Haags educatieoverleg. We zijn zeer verheugd met de groeiende belangstelling van het onderwijs en overige partners in Den Haag voor onze educatieprogramma en zetten deze lijn ook het komende jaar voort. Inleidingen & workshops Veel van onze concerten en dansvoorstellingen worden voorafgegaan door een inleiding of workshop. Voor de inleidingen vragen wij een kleine bijdrage ( 1,50) en de dansworkshops worden gratis aangeboden. Vaak wordt deze workshop gegeven door een van de dansers van het gezelschap of gastchoreograaf. De theaterervaring krijgt op deze wijze meer verdieping. In zijn met bovenstaande educatieve activiteiten in totaal personen bereikt. Een financiële rapportage over het onderdeel educatie is als bijlage bij de jaarrekening opgenomen. 16

17 3.3 Projecten DMC heeft in een aantal bijzondere projecten georganiseerd, waarvoor aanvullende subsidies en fondsen zijn geworven. Voor zover er sprake is van (extra) gemeentelijke subsidies dienen de betreffende projecten inhoudelijk en financieel separaat in het jaarverslag te worden vermeld. Om die reden, maar ook omdat het apart benoemen van onze projecten een goed beeld geeft van onze activiteiten naast de reguliere programmering, volgt hier een kort overzicht van de in gerealiseerde projecten. De financiële verantwoording van de projecten is opgenomen in de jaarrekening als bijlage 2. Cultureel diverse projecten Tradition meets Bollywood - Vrouwenfestival (juni ) Samen met Stichting Dosti hebben wij een programma geproduceerd met vooral vrouwen op het podium. Lokale zangeressen, onder wie Mona Siddiqui, Shaya Soekhoe en Shalini Bholasingh, werden gekoppeld aan internationale artiesten zoals Sujata Trivedi en Mukhtar Shah, onder begeleiding van Avishkar. Inspiratiebron was het traditionele Bollywood, dat meer gericht was op het overbrengen van maatschappelijke waarden en sociale codes dan op entertainment. The Hague African Festival (juni ) Samen met Stichting Sankofa en het Residentie Orkest programmeerden wij bij de opening van The Hague African Festival een concert van formaat, waarin het Residentie Orkest de begeleiding verzorgde van Fatoumata Diawara. Deze Malinese zangeres zette in 2012 het best verkochte wereldmuziekalbum in Nederland op haar naam, de Volkskrant noemde haar het supertalent van de wereldmuziek en als voorvechtster van vrouwenrechten heeft zij een duidelijke voorbeeldfunctie en boodschap. Zij is een van de meest vooraanstaande jonge artiesten uit Afrika. Het Residentie Orkest werkte voor het eerst mee aan The Hague African Festival. De komende jaren krijgt dit concert met een Afrikaanse muzikant een vaste plaats in de agenda van het orkest. Hindipop Music Awards (september ) Samen met IEPM (International Events, Productions & Marketing) en Stichting Federatie Eekta organiseerden wij de eerste editie van de Hindipop Music Awards, gericht op jonge talentvolle muzikanten en dansers met een Hindoestaanse achtergrond. Na een voorselectie via onder meer een online stemsysteem vond op 28 september in het Lucent Danstheater de finale plaats. Een vakjury reikten de prijzen voor Best Voice, Best Dancer en Best Performance uit. Daarnaast kon het aanwezige publiek een stem uitbrengen voor de Audience Award. Ook zijn er Special & Achievement Awards uitgereikt aan artiesten en organisatoren die veel hebben betekend voor 40 jaar Hindipop in Nederland. Wij zijn van plan de Hindipop Music Awards tweejaarlijks te gaan organiseren. Holland India Maand (oktober ) DMC is sinds 2013 partner in het Holland-India Festival Den Haag, samen met Korzo/India Dance Festival en het The Hague Indian Film Festival. In oktober programmeerden wij in dit kader vier evenementen: Ragas in Symphony The Shanti Experience (première) Ragas in Symphony was het openingsprogramma van het Holland India Festival. Een volle Dr. Anton Philipszaal werd ondergedompeld in overrompelend totaaltheater met dans, muziek, tekst en prachtige 17

18 beelden. De Indiaas-Amerikaanse componist Kanniks Kannikeswaran bracht na de bijzondere opvoering van zijn magnum opus Shanti - A Journey of Peace in 2013 nu het vervolg: The Shanti Experience. Aan de voorstelling werd meegewerkt door het Residentie Orkest, het koor van Dario Fo, het Hindoestaanse koor Sharad en diverse dansers uit Nederland en India. DesiYup - Creation of something meaningful met Shammi Pithia & band Desi Yup is een platform dat vanuit de Hindoestaanse identiteit interactie beoogt met andere culturen en van daaruit op zoek gaat naar vernieuwing binnen het huidige Hindoestaanse programma aanbod. Oprichtster is de journaliste Mahesvari Autar. Samen met haar hebben wij het concert van Shammi Pithia in de Nieuwe Kerk geproduceerd, door de BCC getipt als Rising Star en nu voor het eerst in Den Haag. Zijn composities zijn het best te omschrijven als Indian Fusion. De Nederlandse Sangeeta Bhageloe, een jonge talentvolle, klassiek geschoolde vocalist in Indiase zang, stond in het voorprogramma. Na afloop was er een Meet & Greet. Divali concert Divali is het Hindoestaanse lichtjesfeest. Sinds 2013 vindt jaarlijks een groot Divali concert plaats in de Dr. Anton Philipszaal, dit keer in samenwerking met Stichting United Dreamz. en mede geproduceerd door Taj Events en Surimedia. Op het programma stond de bekende Bhajan zanger Rakesh Kala uit India. De religieuze liederen pasten goed bij het Divali thema en vormden een mooie afsluiting van het weekprogramma met lezingen, voordrachten en optredens in onder meer het Atrium. Papon and The East India Company Beyond Bollywood was het optreden van Papon and The East India Company. Een band die Indiase folk muziek combineert met electric fusion. Papon is zanger, componist, producent en multi-instrumentalist. Hij is opgeleid in Indiase klassieke en traditionele muziek uit Assam. Zijn innovatieve mix van elektronische muziek, akoestische folk, new age en Indiase klassieke muziek zorgde voor een bijzondere belevenis, niet in de laatste plaats dankzij de vaak politiek-prikkelende introdicties van de zanger. Dit programma werd mede mogelijk gemaakt door de Indian Council for Cultural Relations (ICCR), de Ambassade van India en het Gandhi Centre. Gospel Festival LIGHT (december ) Het LIGHT festival is een samenwerkingsproject van Theater De Vaillant in de Schilderswijk en DMC met als motto MatchMaker. En inderdaad was er op meerdere niveaus sprake van matchmaking: niet alleen tussen DMC en de Vaillant, maar ook tussen Denise Jannah als professionele artiest en Haagse koren waaronder het YMCA koor, Afimo koor, African Youth Choir en C.O.P Youth Choir. In de week voorafgaand aan het door Denise Jannah in de Dr Anton Philipszaal gegeven (slot)concert vonden meerdere workshops Black Gospel plaats in De Vaillant, ter voorbereiding op het concert en onder leiding van Denise Jannah. Het afsluitend concert bracht een gedroomde mengeling van bezoekers samen. Meer cultureel divers Geen gesubsidieerde projecten, maar desondanks zeker het vermelden waard zijn de concerten die wij samen met Stichting Dosti organiseerden: Bollywood ontmoet klassiek met het klassieke Valerius Studentenorkest en Bollywood zangers; en de tweede editie van A Tribute to Mukesh, die eind december een uitverkochte Dr Anton Philipszaal trok. Nu al legendarisch was het concert van Asha Boshle met het Metropole Orkest, mede mogelijk dankzij onze samenwerking met Live in Europe. Met het Marokko Instituut en Stichting Kenz kwam in het kader van 45 jaar Marokkaanse arbeidsmigratie een bijzonder concert tot stand. Iets soortgelijks realiseerden we met het Turks Platform Den Haag in het kader van 50 jaar Turkse arbeidsmigratie. Met beide partners praten we over nieuwe projecten in de komende jaren. Urban Project (The Woo) In samenwerking met Sir Robert Events ontwikkelde DMC een bijzonder Urban concept voor de Nieuwe Kerk: The Woo. In deze eerste editie traden op: de saxofonist Tim Wes, The Voice of Holland zangeres 18

19 Shary-An Nivillac en Rilan van Rilan en The Bombardiers. Mede dankzij de unieke ambiance van de Nieuwe Kerk werd het een zintuigprikkelende ervaring met muziek, poëzie, live kunst, een hapje en een aroma DJ. Het lukte goed om de beoogde mix vooral jongere bezoekers te trekken. Een tweede editie van The Woo staat gepland voor mei Zweedse Maand (oktober) In werd 400 jaar diplomatieke betrekkingen tussen Zweden en Nederland gevierd. De Zweedse Ambassadeur in Nederland betrok ons al vroeg bij de voorbereidingen van het culturele programma. Daarom lukte het in Den Haag samen met diverse partners een Zweedse Maand te organiseren, die een van de hoogtepunten werd van het culturele programma van de viering. DMC organiseerde vier programmaonderdelen. Voor het openingsconcert tekende het Royal Swedish Opera Orchestra onder leiding van hun chef-dirigent, de Nederlander Lawrence Renes. Met de Zweedse sopraan Iréne Theorin als soliste bracht het orkest een spectaculair Wagner programma. Spectaculair waren zeker ook de theatrale circusvoorstellingen Knitting Peace van het gezelschap Cirkus Cirkör uit Stockholm, dat wij naar Nederland haalden samen met het circusfestival Circolo in Noord-Brabant. Stadsschouwburg Groningen was onze partner bij de presentatie van het dansgezelschap van de Gothenburg Opera, dat nieuw werk bracht van Sidi Larbi en Teshigawara. En in de Nieuwe Kerk presenteerde ons eigen New European Ensemble een samenwerkingsproject met de Royal Swedish Academy in een concert waarin de Zweedse kamermuziek centraal stond. Andere programmaonderdelen van de Zweedse Maand waren onder meer twee jeugdtheatervoorstellingen in De Betovering en Zweedse programma s in de het Today s Art Festival en Rewire. Het festival trok mede dankzij de steun van de Zweedse Ambassade veel aandacht, al viel de publieke belangstelling voor met name het concert van het Operaorkest uit Stockholm wat tegen. Dag van Scheveningen (Zuiderstrandtheater, 4 oktober ) Op 4 oktober presenteerden Scheveningse podiumkunstenaars van alle leeftijden en in de meest uiteenlopende stijlen en disciplines hun kunsten in het Zuiderstrandtheater. Amateurs, semi-professionals en enkele toonaangevende professionals brachten korte voorstellingen op het gebied van dans, theater, muziek en beeldende kunst op het podium en in de foyers. Deze Dag Van Scheveningen was bedoeld om publiek en podiumkunstenaars op een laagdrempelige manier kennis te laten maken met het Zuiderstrandtheater en het tonen van de rijkdom aan talent op Scheveningen. Ruim 300 podiumkunstenaars traden deze dag op. Daarnaast presenteerden 40 beeldend kunstenaars uit Scheveningen hun werk in één van de foyers. Het publiek was positief over het programma. Er hebben naar schatting mensen de Dag van Scheveningen bezocht, met name uit Scheveningen zelf. Zij hebben misschien nog niet allemaal het Zuiderstrandtheater in hun armen gesloten, maar vele waren onder de indruk van het gebouw en de faciliteiten. 19

20 3.4 Marketing en kassa Strategie In is de professionalisering op de afdeling Marketing verder doorgevoerd. De toedeling van genres en bijbehorende publieksgroepen aan specifieke medewerkers en de extra aandacht voor onder meer online marketing en jongerenmarketing werpt zijn vruchten af en heeft zeker bijgedragen aan de groei van het bezoekersaantal met ongeveer tien procent. Deze duidelijke verdeling heeft ertoe geleid dat we gerichter met de diverse doelgroepen communiceren. De marketingmiddelen worden goed op elkaar afgestemd, er worden gerichte campagnes uitgezet, waarbij de on- en offline middelen elkaar versterken. De projectleiders hebben als permanente taak gekregen een gericht en solide netwerk op te bouwen dat relevant is voor de hen toebedeelde genres. Zo kunnen er gerichter acties uitgezet worden, waarbij de invoering van het nieuwe reservering systeem Ticketmatic ervoor gezorgd heeft dat de resultaten van acties ook meetbaar zijn. De insteek is dat we kunnen zien wat iedere bestede marketing euro heeft opgeleverd. Uiteraard is dit met de online middelen makkelijker dan met de offline middelen. Online Online hebben we grote stappen gezet. We zien dat het aantal unieke bezoekers van onze website per maand in is verdubbeld ten opzichte van Ook de contacten via social media zijn verdubbeld. Uit het overzicht bezoek website uit Google analytics blijkt dat de bezoeken aan de website sinds de invoering van Ticketmatic met 54 % gestegen zijn. In hebben we bezoeken gehad aan onze website, waarvan 59 % nieuwe bezoekers waren aan. In 2013 had de site nog ongeveer bezoeken. Het aantal likes op facebook is gestegen van in december 2013 naar in december. Heel belangrijk hierin is de stijging in het aantal interacties: hieruit blijkt dat wanneer we een bericht op FB plaatsen, de mensen hier op reageren, en er dus mee bezig zijn. In hebben we een grote slag geslagen in het verbeteren van de inzet van online communicatiemiddelen. Sinds maart wordt de afdeling ondersteund door een freelance marketeer, die specifiek verantwoordelijk is voor het in de markt zetten van het Zuiderstrandtheater. Er zijn campagnes ontwikkeld voor de verhuizing, voor de (tijdelijke) inzet als locatie voor evenementen en zakelijke verhuur en er is een huisstijl ontwikkeld voor het nieuwe theater. Samenwerking We vinden onze partners in het culturele veld ook op marketing gebied steeds beter, onder meer via platforms als de Marketingkamer en Den Haag Danst. Resultaat zijn nieuwe initiatieven zoals in december de Royal Xmas Fair: een nieuwe Haagse kerstmarkt, waar we als DMC samen met de Koninklijke Schouwburg, Korzo, Theater aan het Spui en Diligentia vertegenwoordigd waren en waar we met een goede actie gezamenlijk meer dan kaarten verkocht hebben. Deze theaters zijn ook in het afgelopen jaar overgestapt op Ticketmatic, wat een dergelijke samenwerking mogelijk maakte. Er wordt met de diverse afdelingen kassa en marketing nu gesproken over andere plannen en mogelijk structurelere vormen van samenwerking. Onderzoek De gezamenlijke Haagse theaters hebben ervoor gekozen een continue bezoekersonderzoek uit te voeren, ontwikkeld door bureau Hendrik Beerda. DMC is daar najaar mee gestart. Tweewekelijks krijgen enkele honderden bezoekers van de voorstellingen in deze periode het onderzoek met standaard vragen voorgelegd. Dit continue bezoekersonderzoek geeft ons en onze collega s goed inzicht in de perceptie en ervaring van de bezoeker. Ieder half jaar wordt er een benchmark uitgevoerd onder de Haagse theaters, zo kunnen we van elkaar leren. Brochures We hebben in een seriebrochure klassieke concerten en twee halfjaarlijkse brochures uitgebracht. Reden voor dat laatste was de onduidelijkheid over de vraag of en zo ja wanneer we naar het Zuiderstrandtheater zouden verhuizen. Daarnaast zorgt een extra brochure met daarin het programma van de tweede helft van het 20