VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD

Transcriptie

1 Voorlopig Verslag VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD ZITTING Nr. 14 INTEGRAAL VERSLAG Vergadering van vrijdag 1 juli 2016 Ochtendvergadering INHOUD REKENING VAN DE RAAD (R.v.O., art. 54,4)... 4 Rekening van de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie voor het dienstjaar 2015 en Rekening van het Reservefonds Stuk 9A ( ) Nr.1 Spreker: Stefan Cornelis, verslaggever Stemmingen... 5 BENOEMINGSPROCEDURE VOOR DE NIEUWE GRIFFIER... 5 SAMENGEVOEGDE INTERPELLATIES EN VRAGEN OM UITLEG (R.v.O., art. 60 en 62) Interpellatie van de heer Jef Van Damme tot de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, betreffende kinderen die meedoen aan de ramadan -Vraag om uitleg van de heer Dominiek Lootens-Stael aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, betreffende de radicalisering bij leerlingen tijdens de ramadan Sprekers: Jef Van Damme Dominiek Lootens-Stael Bruno De Lille Khadija Zamouri Johan Van den Driessche Paul Delva Fouad Ahidar Guy Vanhengel, collegevoorzitter

2 2 - Interpellatie van de heer Bruno De Lille tot de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over het tekort aan leerkrachten voor het Nederlandstalig onderwijs - Vraag om uitleg van de heer Paul Delva aan de heer Guy Vanhengel, collegevoorzitter bevoegd voor Begroting, Onderwijs, Vorming en Studentenzaken, over preventieve maatregelen omtrent het lerarenberoep in Brussel Sprekers: Bruno De Lille Paul Delva Liesbet Dhaene Jef Van Damme Guy Vanhengel, collegevoorzitter PERSOONLIJK FEIT... VRAAG OM UITLEG (R.v.O., art.60)... van de heer Arnaud Verstraete aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke Kansen, over de wachtlijsten voor integrale jeugdhulp Sprekers: Arnaud Verstraete Bianca Debaets, collegelid REGELING VAN DE WERKZAAMHEDEN... VRAAG OM UITLEG (R.v.O., art.60)... van mevrouw Hannelore Goeman aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke Kansen, betreffende de stijging van oudermishandeling Sprekers: Hannelore Goeman Bianca Debaets, collegelid SAMENGEVOEGDE VRAGEN OM UITLEG (R.v.O., art.60)... - Vraag om uitleg van mevrouw Khadija Zamouri aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke Kansen, betreffende organisaties binnen de Brusselse gevangenissen - Vraag om uitleg van mevrouw Annemie Maes aan de heer Pascal Smet, collegelid bevoegd voor Cultuur, Jeugd, Sport en Stedelijk beleid, betreffende de gevangenisbibliotheek van Sint-Gillis Sprekers: Khadija Zamouri Annemie Maes Pascal Smet, collegelid VRAAG OM UITLEG (R.v.O., art.60)... van mevrouw Annemie Maes aan de heer Pascal Smet, collegelid bevoegd voor Cultuur, Jeugd, Sport en Stedelijk beleid, betreffende de Vlaamse subsidies voor de renovatie van zwembaden Sprekers: Annemie Maes René Coppens Cieltje Van Achter Pascal Smet, collegelid ACTUALITEITSDEBAT (R.v.O., art.61, 5c)... - Actualiteitsvraag van de heer Paul Delva aan de heer Pascal Smet, collegelid bevoegd voor Cultuur, Jeugd, Sport en Stedelijk beleid, over de stopzetting van Vlaamse subsidiëring via het Kunstendecreet voor de Concertwerking van De Vaartkapoen - Actualiteitsvraag van mevrouw Annemie Maes aan de heer Pascal Smet, collegelid bevoegd voor Cultuur, Jeugd, Sport en Stedelijk beleid, betreffende de cultuursubsidies voor Brussel

3 3 - Actualiteitsvraag van mevrouw Cieltje Van Achter aan de heer Pascal Smet, collegelid bevoegd voor Cultuur, Jeugd, Sport en Stedelijk beleid, met betrekking toe de subsidies in het kader van het Kunstendecreet - Actualiteitsvraag van mevrouw Khadija Zamouri aan de heer Pascal Smet, collegelid bevoegd voor Cultuur, Jeugd, Sport en Stedelijk beleid, in verband met de concertwerking van De Vaartkapoen Sprekers: Paul Delva Annemie Maes Cieltje Van Achter Khadija Zamouri Bruno De Lille Hannelore Goeman Pascal Smet, collegelid BIJLAGEN... TREFWOORDENREGISTER...

4 4 14 de vergadering Vergadering van vrijdag 1 juli 2016 De vergadering wordt om 9.10 uur geopend. OCHTENDVERGADERING Voorzitter: mevrouw Carla Dejonghe REKENING 2015 VAN DE RAAD VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE EN REKENING VAN HET RESERVEFONDS Stuk 9A ( ) Nr.1 Bespreking De heer Stefan Cornelis, verslaggever: In de Gewone Dienst voor het dienstjaar 2015 is er een overschot van ,60 euro ten opzichte van de begroting van 2015, inclusief de begrotingswijziging. Dit is een gevolg van minder uitgaven van euro en meer inkomsten voor een bedrag van euro. In quasi alle rubrieken vallen immers de werkelijke kosten lager uit dan de gebudgetteerde. Wat de meerinkomsten betreft is er een hogere recuperatie van kosten. Van het overschot van euro wordt euro overgedragen naar het dienstjaar 2016 voor geplande of aan te wenden uitgaven en euro wordt overgedragen naar het Reservefonds Huisvesting- Uitrusting-Personeel in In de Buitengewone Dienst is er voor het dienstjaar 2015 een overschot van euro. Van het overschot wordt euro overgedragen naar het dienstjaar 2016 voor geplande of aan te wenden uitgaven en euro overgedragen naar het Reservefonds Huisvesting- Uitrusting-Personeel in Samengeteld vertoont de Rekening 2015 van de Raad dus een batig saldo van euro. Het Reservefonds is in het dienstjaar 2015 vermeerderd van euro op 1 januari 2015 naar euro op 31 december 2015, voornamelijk door overdracht van het batig saldo van de Rekening Alle leden die aan de werkzaamheden van de besloten commissievergadering deelnamen bedankten de voorzitter, het Bureau en de diensten voor het zeer overzichtelijke en zorgvuldige werk dat een bevattelijke terugblik verschaft op de organisatie van de Raad in De transparantie inzake de financiën van de Raad en het feit dat voorafgaand aan de bespreking in het Bureau breed werd geïnformeerd, werden gewaardeerd door iedereen. Meerdere leden hadden evenwel vragen bij de substantiële groei van het Reservefonds. Dat er reserves worden aangelegd is een kenmerk van vooruitziend beleid, maar de opbouw van de reserves moet gebeuren vanuit een geplande toekomstige bestedingsoptiek.

5 5 Verschillende leden zijn vragende partij om bij de opmaak van de begroting 2017 ook een grondig debat te voeren over de opbouw, de bestemming en de relatieve onder- en bovenmarge van het Reservefonds. Een visie op lange termijn is aan de orde. De sprekers brachten de zorgwekkende financiële situatie van de Raad in 2014 in herinnering. Ze zijn tevreden dat er zich een trendbreuk aftekent en dat de Raad financieel orde op zaken stelde. Daardoor werden de rekeningen van de Raad van de VGC unaniem aangenomen. Ook de rekening van het Reservefonds van de Raad van de VGC werd unaniem aangenomen. - De bespreking is gesloten. Stemmingen De rekening van de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie voor het dienstjaar 2015 wordt eenparig aangenomen met 15 stemmen. Hebben ja gestemd: Fouad Ahidar, René Coppens, Stefan Cornelis, Bruno De Lille, Paul Delva, Liesbet Dhaene, Hannelore Goeman, Brigitte Grouwels, Dominiek Lootens-Stael, Annemie Maes, Cieltje Van Achter, Johan Van den Driessche, Arnaud Verstraete, Khadija Zamouri, Carla Dejonghe De rekening van het Reservefonds wordt eenparig aangenomen met 15 stemmen. Hebben ja gestemd: Fouad Ahidar, René Coppens, Stefan Cornelis, Bruno De Lille, Paul Delva, Liesbet Dhaene, Hannelore Goeman, Brigitte Grouwels, Dominiek Lootens-Stael, Annemie Maes, Cieltje Van Achter, Johan Van den Driessche, Arnaud Verstraete, Khadija Zamouri, Carla Dejonghe BENOEMINGSPROCEDURE VOOR DE NIEUWE GRIFFIER De voorzitter: De heer Daniel Buyle, griffier van de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie, is met ingang van 1 maart 2016 met pensioen gegaan. De plenaire vergadering moet voor zijn opvolging zorgen conform artikel 70 van het Reglement van Orde, dat bepaalt dat de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie op voordracht van het Uitgebreid Bureau, buiten zijn leden een griffier benoemt. Deze krijgt de rang van bestuursdirecteur van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. De stemming over de benoeming van de kandidaat die door het Uitgebreid Bureau wordt voorgedragen, heeft plaats bij geheime stemming en bij volstrekte meerderheid, overeenkomstig de regels bepaald in artikel 10, 4 van het Reglement van Orde. Overeenkomstig de beslissing van het Bureau van 23 juni 2016, stel ik voor om in te stemmen met de benoemingsprocedure voor de griffier die aan de Raadsleden werd bezorgd. (Tekst werd op de banken rondgedeeld) Geen bezwaar? (Instemming)

6 6 Aangezien niemand daar bezwaar tegen heeft, zal de benoemingsprocedure worden toegevoegd als bijlage aan het Integraal Verslag (Nr.14 - blz.48). Ik stel voor om de oproep tot de kandidaten heden 1 juli 2016 te lanceren en de termijn voor de sluiting van het indienen van de kandidaturen vast te stellen op 15 september Geen bezwaar? (Instemming) - De vergadering, geschorst om 9.19 uur, wordt hervat om 9.36 uur. SAMENGEVOEGDE INTERPELLATIES EN VRAGEN OM UITLEG (R.v.O., art.60 en 62) Kinderen die meedoen aan de ramadan De heer Jef Van Damme (sp.a): Het gegeven dat jonge kinderen, kinderen van de lagere school, meedoen aan de ramadan is verontrustend. Het Brusselse GO!, het gemeenschapsonderwijs in Brussel, communiceerde dit enkele weken geleden. Dat bericht werd uitvergroot in de media. Kinderen van jonger dan twaalf jaar zouden meedoen aan de ramadan. U zult merken dat de toon die ik aanhaal een beetje verschilt van die van mijn collega die straks aan het woord komt, want mijn belangrijkste vraag is eigenlijk een vraag naar meer informatie. Als ik goed geïnformeerd ben door mijn moslimvrienden, hoeven kinderen die de puberteit nog niet hebben bereikt, zeker niet mee te doen met de ramadan, en worden ze ook niet verondersteld dat te doen. Dat lijkt me ook heel logisch. Als dat wel gebeurt, is dat inderdaad problematisch en moet daartegen worden opgetreden. Er moet echter vooral met de ouders worden gepraat om hen ervan te overtuigen dat het geen goede zaak is, noch voor henzelf, noch voor de kinderen, noch voor de school. Ik zou natuurlijk wel graag weten over hoeveel kinderen het gaat. Gaat het om een grote groep of over slechts één of twee kinderen? Op de manier waarop het nu werd gecommuniceerd, leek het alsof het een gigantisch probleem was in onze Brusselse scholen. Voor mij is het iets nieuws. Ik heb nogal wat ervaring in het gemeentelijk onderwijs in Brussel, ook in scholen met een heel grote moslimbevolking, en ik heb nog nooit over dat probleem gehoord. Ik was heel erg verrast door die communicatie. Ik zou vooral graag van de collegevoorzitter vernemen of hij daar objectieve cijfers over heeft. Weet hij wat het probleem precies is? Hoe groot is het probleem? En vooral, hoe kunnen we het eventueel aanpakken? Als het probleem zich voordoet, moeten we het natuurlijk aanpakken, maar we moeten alles in zijn context zien en in het juiste perspectief plaatsen. Als het slechts over enkele kinderen gaat, dan is het misschien toch wel een beetje overroepen en moeten we daar geen heel groot probleem van maken. Als het probleem er is, moeten we het aanpakken want het kan niet voor sp.a, maar anderzijds willen we duidelijke, objectieve cijfers en vooral ook een objectieve aanpak van de VGC. De heer Dominiek Lootens-Stael: De Brusselse scholen van het Gemeenschapsonderwijs krijgen dit jaar voor het eerst te maken met jonge kinderen die zich streng religieus opstellen tijdens de ramadan, aldus de algemeen directeur van de scholengroep. Ik had

7 7 daarover ook een actualiteitsvraag met een andere invalshoek in de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie ingediend. Commissievoorzitter Charles Picqué had die eerst geweigerd. Hij zei dat dit allemaal niet nieuw is. Hij lachte daar zelfs een beetje mee, alsof het gaat om een algemeen bekend gegeven. Voor voorzitter Charles Picqué bestaat dat probleem blijkbaar al heel lang. De heer Van Damme had er ook nog nooit over gehoord. In het Nederlandstalig gemeenschapsonderwijs had men er tot dit jaar blijkbaar ook nog niet mee te maken gehad. Dit is voor hen blijkbaar nieuw. Concreet gaat het om lagere schoolkinderen die weigeren mee te gaan naar de zwemles omdat ze geen slok water willen binnenkrijgen of om leerlingen uit de eerste jaren van het secundair die weigeren deel te nemen aan de muziekklas omdat ze muziek en zingen als haram beschouwen. "Ze zijn bang dat de duivel in de klas zou verschijnen", lezen we in de krant De Standaard. Die verklaring gaf ook de directeur van het Go! Volgens de algemeen directeur van het Go!, op VRT in De Ochtend van 10 juni 2016, gaat het om fundamentalistische prietpraat waar de jongeren aan blootgesteld en door geïndoctrineerd worden, niet zozeer via de ouders maar "via schimmige koranschooltjes, vzw's waarvan niemand weet wat er gepredikt wordt." Het fenomeen doet zich voornamelijk voor in Schaarbeek, Sint-Jans-Molenbeek en Anderlecht. Daarnaast stellen de scholen vast dat zeker bij kinderen van tien tot elf jaar die meedoen aan de ramadan nefast blijkt te zijn voor hun schoolresultaten tijdens de examenperiode. Daarover verscheen op 28 juni 2016 nog een stuk in La Capitale. De Franstalige scholen die met dat probleem werden geconfronteerd, gingen daarover de dialoog aan met de leerlingen zelf. Gaan de scholen in op de verzuchtingen van die leerlingen of moeten ze de lessen toch volgen? Op welke manier proberen de scholen daarover in dialoog te treden met de ouders van de kinderen? Gaan ze net zoals de Franstalige scholen daarover de dialoog aan met de leerlingen zelf? Intussen weten we deels om welke koranscholen het zou gaan: El Amal, Al Najah en Al Khariah. Op welke manier waarschuwt de school voor die personen en instellingen? Worden de dossiers doorgegeven aan de bevoegde instanties die instaan voor de strijd tegen de radicalisering? Op welke manier wordt het aanspreekpunt deradicalisering voor het onderwijs daarbij betrokken? De heer Bruno De Lille (Groen): Er is de afgelopen weken heel wat commotie geweest over deze kwestie. Dat is te begrijpen omdat het gaat over de gezondheid van kinderen. Alleen moeten we ervoor opletten dat we niet met een kanon op een mug schieten. De nodige terughoudendheid dringt zich op omdat we ons niet te moeien hebben met de religie van kinderen en hun ouders, noch met de manier waarop ze die religie beleven. Hoe men zijn religie beleeft is een persoonlijke zaak en het heeft geen zin dat buitenstaanders komen uitleggen hoe iets in de bijbel of in de koran of in de thora staat en zouden bepalen dat gelovigen religieuze teksten al dan niet verkeerd interpreteren. De heer Dominiek Lootens-Stael (Vlaams Belang): Het gaat hier wel over hoe ze zich gedragen op school. De heer Bruno De Lille (Groen): Ik ben nog niet klaar met mijn betoog en mijn vraag is gericht aan de collegevoorzitter.

8 8 Het wordt natuurlijk wel een probleem als dat schade toebrengt aan de gezondheid van de kinderen of als dat ervoor zorgt dat die kinderen niet meer kunnen functioneren op school. Dan is het logisch dat er een reactie komt, maar die moet proportioneel zijn. We kunnen ons heel veel vragen stellen over de mediatisering van die kwestie. Het lijkt me betwistbaar of dat een gepaste reactie was. Als schooldirecties een probleem vaststellen, moeten ze dat direct met die kinderen en hun ouders bespreken, op een manier die aangepast is aan de situatie. Is het een groot probleem, dan moeten ze dat misschien met verschillende ouders samen doen. Gaat het maar over één kind of één familie, dan moet dat in detail met die familie worden bekeken. Er is ook een verschil naargelang de leeftijd van de kinderen. Er is een aanpak op maat nodig. Preventie en bewustmaking zijn de instrumenten die daarbij eerst moeten aangewend worden, net zoals bij de meeste problemen die zich op school voordoen. Scholen zijn een spiegel van onze maatschappij en ze worden geregeld geconfronteerd met alles wat zich in die maatschappij afspeelt. Stellen die directies vast dat die ouders weigeren te reageren, terwijl het duidelijk is dat het kind schade ondervindt of eronder lijdt, dan kunnen of moeten de sociale dienst of de kinderbescherming ingeschakeld worden. Dat lijkt mij de normale manier van handelen voor problemen op school. Als het GO!, of een andere koepel, denkt dat het probleem niet opgemerkt wordt en dat de eigen directies dat blijkbaar niet zien, terwijl het wel een groot probleem is, moeten ze niet rechtstreeks naar de krant lopen, maar moeten ze rechtstreeks met hun directies of met hun onderwijzend personeel communiceren. Als je zo n discussie in de krant brengt, dan krijg je een verharding van de posities. Dat maakt het zoeken naar een redelijke oplossing zeer moeilijk of zelfs onmogelijk. Wat je zegt te willen bereiken, maak je in de feiten eigenlijk onmogelijk. Ik begrijp die demarche van het betrokken net dan ook helemaal niet. Hoe schat u dat probleem in? Hoe vaak komt het voor? Wat was de reactie van de betrokken scholen tegenover de kinderen en de ouders? Waarom denkt u dat het GO! die zaak heeft gemediatiseerd? Wat dacht het daarmee te bereiken? Mevrouw Khadija Zamouri (Open Vld): Ik sluit mij aan bij wat de heer De Lille zopas zei. Scholen zijn inderdaad een spiegel van de maatschappij. Toen ik klein was, was ik het enige kind van allochtone islamitische origine, of we waren hoogstens met twee. Ik durfde toen niet te praten over de ramadan en over waar ik mee bezig was omdat ik een minderheid vormde. Vandaag zijn er veel meer leerlingen van allochtone islamitische origine en durven kinderen meer. Ze voelen zich eindelijk goed en kunnen praten over wat ze doen en meemaken. Dat strookt blijkbaar niet met hoe wij onze maatschappij zien of we zijn er nog niet klaar voor. Kinderen vertonen imitatiegedrag, ze willen hun omgeving nadoen. Dat onderschrijft ook de bekende sociale psycholoog Bandura. Nu gebeurt dat ook. Mijn eigen kinderen van 9 en 11 jaar willen ook aan de ramadan meedoen. Ze mogen dat niet van mij. Op school zullen ze misschien vertellen dat ze daar wel aan meedoen omdat ze bij de club willen horen. Feitelijk begint het gros van de kinderen pas mee te doen met de ramadan vanaf de puberteit, vanaf ongeveer 13 jaar, wanneer ze daar fysiek klaar voor zijn. Het gaat om een keuze. Elk kind beslist in samenspraak met de ouders of het vanaf de puberteit al dan niet zal meedoen. Ik vind het zeer jammer dat dit onderwerp onmiddellijk onder de noemer radicalisering wordt geplaatst. Ik kan u nog tientallen voorbeelden of meer geven uit mijn persoonlijke omgeving,

9 9 die vandaag tekens zijn van radicalisering. In mijn persoonlijke privésituatie maak ik op een aantal punten ook deel uit van een radicale familie. Ik zal u de details besparen, want dat is een ander debat. Iedereen is vandaag, in zekere zin, radicaal omdat er eindelijk kan gesproken worden over de zaken die ons ter harte gaan. We moeten daar dankbaar voor zijn. Nu wordt er gekozen om daarover eerst te communiceren via de kranten. Zeker als het gaat over onderwijs, het fundament van onze maatschappij, dat - voor mij in elke geval - het allerbelangrijkste is, moet een onderwijsnet op een pedagogische verantwoorde wijze eerst kijken wat men het best doet. Ze moeten nagaan wat er gebeurt in hun scholen, wat precies het probleem is en welk stappenplan ze zullen volgen. Wat heeft het betrokken net ondernomen om na te gaan of er effectief sprake is van radicalisering? Ouderbetrokkenheid is een van de vier pijlers waar scholen serieus mee bezig moeten zijn. Ik wil het gebeurde niet minimaliseren. Als dat zich bij één of twee families voordoet, moet het aangepakt worden op een pedagogisch verantwoorde manier. Is dat zo gebeurd? De heer Dominiek Lootens-Stael (Vlaams Belang): Hebt u die berichten gelezen? Het gaat blijkbaar niet van de families uit. Mevrouw Khadija Zamouri (Open Vld): Wat nu gebeurt, is het criminaliseren van een culturele praktijk. Heeft het betrokken net gecommuniceerd met de scholen en werd nagegaan wat het resultaat daarvan is? Is het pas naar de krant gestapt omdat het vond dat het zo niet verder kon? Ik vind het wel positief dat de Moslimexecutieve, die sommigen als de vertegenwoordiger van de islamitische gemeenschap beschouwen, gezegd heeft dat kinderen tijdens de examens moeten vrijgesteld zijn van de ramadan. Het is de eerste keer dat die dat doet. Het is een serieuze opening dat ze daarvoor alternatieven naar voren schuiven, zoals het geven van een gift aan een goed doel voor elke dag dat er niet gevast werd. Dergelijke positieve punten worden volgens mij veel te weinig belicht. De heer Johan Van den Driessche (N-VA): Volgens de verklaringen van algemeen directeur van de scholengroep van het GO!, de heer Jacky Goris, zouden almaar meer jonge Brusselse kinderen meedoen aan de ramadan. Dat houdt onder meer in dat ze zich streng religieus opstellen en bijvoorbeeld weigeren naar de zwemles te gaan omdat ze geen slok water binnen willen krijgen. Of ze weigeren deel te nemen aan de muziekles. Het fenomeen zou zich voornamelijk in Schaarbeek, Sint-Jans-Molenbeek en Anderlecht voordoen. Zelfs de islaminspecteurs stellen zich vragen bij de boodschap die in sommige koranscholen verspreid wordt en roepen op tot een doorlichting. Het kan niet de bedoeling zijn dat religieuze ideeën de normale deelname van een kind aan de school in de weg staan. We moeten dus aandacht besteden aan die signalen en het zou goed zijn dat het fenomeen in kaart wordt gebracht. Meten is weten. We mogen de problemen niet opblazen, maar we mogen ze ook niet minimaliseren. We weten goed wat voorbeeldfuncties op die leeftijd kunnen teweegbrengen. Heeft het College zicht op dat fenomeen? Zijn dat uitzonderingen of gaat het om redelijk wat kinderen in redelijk wat scholen? Hoe komen die kinderen daarbij? Ligt het aan de ouders of aan de koranscholen? Werd dat eerder al gesignaleerd door of aan de scholen of aan de

10 10 autoriteiten? Hoe is de reactie van die scholen? Hoe gaan ze daarmee om? Gaan ze daarin mee, doen ze alsof het niet bestaat of weten ze niet wat ze moeten doen? Treden ze in dialoog met de ouders? Is het aanspreekpunt deradicalisering voor het onderwijs, dat daarmee wel wat ervaring zal hebben, daarbij betrokken? We moeten kiezen voor een individuele aanpak en zoeken naar individuele oplossingen, maar dat mag ons niet tegenhouden om het fenomeen in kaart te brengen, zodat wie het probleem onder controle moet krijgen beter zicht heeft op het probleem en de mogelijke ondersteuning. De heer Paul Delva (CD&V): Dit is een belangrijk signaal, ook vanwege de functie van de boodschapper. Jacky Goris is geen academicus aan de zijlijn, hij is geen individuele ouder die een bezorgdheid uit. Als algemeen directeur van de Brusselse scholengroep van het GO! is hij bij uitstek iemand die weet wat er in de scholen leeft. Ik ben het erover eens dat we het probleem niet moeten opblazen, maar laten we het ook zeker niet onder de mat vegen. We moeten gewoon nagaan wat de situatie vandaag effectief is. Het is ook belangrijk omwille van een ander element, waar een aantal collega s al op gewezen hebben. Het is niet gemakkelijk te weten wat er leeft en onderwezen wordt in de koranscholen en in moskeeën, maar in de scholen kunnen we dat wel objectief nagaan. We hebben daar hefbomen voor. Scholen zijn objectieve hefbomen waarmee we een beleid kunnen uitstippelen. Als we zien dat bepaalde dingen gebeuren in scholen, kunnen we daarop vat hebben. De keuze om deel te nemen aan de ramadan of aan andere evenementen behoort tot de privésfeer. Doch als de leerprestaties afnemen en het functioneren in de klas verslechtert, is het wel nodig om deze problematiek aan te kaarten. Ik verwijs naar de uitspraak van Vlaams minister Hilde Crevits in dit verband. Het kan niet dat religieuze argumenten ervoor zouden zorgen dat een kind geen onderwijs kan volgen of slechter functioneert op de schoolbanken. In Antwerpen heeft de onderwijsschepen naar de ouders van kinderen in een aantal gemeentelijke basisscholen een brief gestuurd met de vraag of de kinderen al dan niet deelnemen aan de ramadan. Er wordt expliciet aan de ouders gevraagd om de kinderen voldoende eten en drinken mee te geven zodat zij op school normaal kunnen functioneren. Dat is voor mij het enige relevante aspect in deze aangelegenheid: kinderen moeten normaal kunnen functioneren op school en hun schoolprestaties mogen niet lijden onder een eventuele deelname aan de ramadan. De directeur van het Brusselse GO! verklaarde dat hij fenomenen waarneemt waarvan hij denkt dat de schoolprestaties eronder kunnen lijden. Als hij omwille van deze reden de kat de bel heeft aangebonden, dan ben ik het met hem eens. De heer Fouad Ahidar (sp.a.): De Moslimexecutieve is een erkende instelling die de moslims moet vertegenwoordigen, of men dat nu wil of niet. Het is niet de Moslimexecutieve, maar de Ligue des Imams die gezegd heeft dat het een fatwa is om niet te vasten. De boodschappen van deze instelling zijn belangrijk voor de moslimgemeenschap. Er werd ook gesteld dat leerlingen niet moeten vasten als ze dat niet kunnen. Er is dan ook geen verplichting voor kinderen om mee te doen aan de ramadan en, in tegenstelling tot wat de heer Lootens-Stael beweert, heeft de Moslimexecutieve nooit gezegd dat ze moeten meedoen. Ik ben zelf moslim, ik bid vijf keer per dag en ik ga regelmatig naar de moskee. Ik denk dan

11 11 ook te mogen zeggen dat ik wellicht meer contact met de betrokken gemeenschap heb dan de andere leden van de Raad. Natuurlijk moeten we bepaalde tendensen en bepaalde problemen durven benoemen. Sommige families interpreteren de koran op een eerder onrustwekkende manier en daarover moet er gediscussieerd kunnen worden. Ik ben zelf niet bang om, in het belang van het kind, de problemen binnen een bepaalde groep te benoemen. De vrije godsdienstbeleving is een zaak van het individu, of men nu joods, katholiek of moslim is. Maar op de dag dat een schoolgaand kind van een jaar of 9 op school niet meer kan volgen omdat het niet goed gegeten heeft en dus bijna flauwvalt, hebben we een probleem. Of het nu over 5 of over 20 of over 100 kinderen gaat, we zijn hier om de problemen aan te pakken. Deze kinderen moeten de eindtermen ook kunnen bereiken en dezelfde kansen krijgen als de anderen. Dat moet onze boodschap zijn. Ik vind het wel spijtig dat deze zaak zo overroepen werd. De moslims proberen hun godsdienst in alle rust en vrede te beleven, met veel respect voor de anderen in de samenleving, maar de media richten zich graag op bepaalde randgevallen. We moeten ons hoofd niet in het zand steken, maar het is nu vooral belangrijk om te zien hoe we dit gaan aanpakken. Sommige mensen hebben geen respect en verlaten om 1 uur s nachts de moskee en storen dan de buren. Dat is een probleem en het toont een gebrek aan respect. Het respect voor de anderen is zeer belangrijk in de islam, maar er zijn blijkbaar bepaalde mensen die dit niet op deze manier begrijpen. Soms is het ook nodig om bepaalde gemeenschappen eens in een positief daglicht te stellen en niet enkel de problemen te vermelden. Ik durf al haast niet meer over de problemen te praten, want dat is echt het enige wat de media nog interesseert. Goed nieuws is voor hen blijkbaar geen nieuws. Het overroepen van kleine problemen zoals dit, schaadt onze gemeenschap. Het is heel belangrijk om problemen inzake integrisme te benoemen, want de moslimgemeenschap is zelf het eerste slachtoffer van deze problematiek. Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Ik heb de Scholengroep Brussel gecontacteerd om meer duiding te krijgen bij deze situatie. Tijdens de eerste dagen van de ramadan werd de algemeen directeur van Scholengroep Brussel van het GO!, de heer Jacky Goris, op de hoogte gebracht van enkele opmerkelijke zaken met betrekking tot de veel striktere en meer radicale invulling van de ramadan tegenover de jaren voorheen. Het ging daarbij initieel over enkele voorvallen in 2 basisscholen en 1 atheneum in de gemeenten Anderlecht, Sint-Jans-Molenbeek en Schaarbeek. Een basisschool berichtte dat er een kind in het 2 de leerjaar was flauwgevallen, wat zijn verklaring vond in het strenge vasten. Een tweede voorval betrof een leerling uit het 6 de leerjaar die verklaarde dat zijn vader imam was hetgeen gefantaseerd bleek te zijn en die bij andere kinderen opdringerig ging pleiten voor het respecteren van en het actief deelnemen aan de ramadan. Een ander voorval ging over 7 leerlingen van het 1 ste jaar in een atheneum, die weigerden aan de muziekles deel te nemen omdat dat verboden zou zijn. Er waren ook

12 12 leerlingen die niet wilden gaan zwemmen uit schrik een slok water in de mond en de maag te krijgen. Voor alle duidelijkheid: Het ging dus niet over een veelheid aan voorvallen, maar vooral over een evolutie die de algemeen directeur ernstige zorgen baarde. Hij reageerde omwille van de radicalisering in de strenge - en zelfs overdreven en niet-correcte - toepassing van de vastenprincipes en de steeds jongere leeftijd van de betrokkenen. De heer Goris wilde liever niet wachten om aan de alarmbel te trekken, omdat dergelijke trend beter meteen in de kiem wordt gesmoord opdat het fenomeen zich niet verder zou uitbreiden. Eén enkel kind dat op deze manier gevaar loopt, is op zich al voldoende om in actie te komen. Dat is zijn en ook mijn overtuiging. De Scholengroep Brussel meldt dat aan dit soort voorvallen meteen gevolg wordt gegeven. Ouders worden ter verantwoording geroepen en om tekst en uitleg gevraagd. In het geval van de atheneumstudenten werd er een bemiddelaar ingeschakeld. In geen geval wordt aan deze excessen toegegeven of worden de lessen aangepast. De studenten blijven verplicht om deel te nemen aan de muzieklessen, zo niet is puntenverlies het gevolg. Het programma dient te worden gevolgd en hiervan wordt niet afgeweken. De contacten met de inspecteurs islamlessen zijn steeds goed verlopen en, na de verplichte infosessies over de islam die de Scholengroep voor zijn koppig personeel organiseerde, zijn deze contacten zelfs nog intensiever geworden. Via de Moslimexecutieve werd ook een beroep gedaan op rechtsgeleerden om bepaalde absurde interpretaties inzake de vasten te ontkrachten. Deze richtlijnen werden aan de directies en leerkrachten bezorgd om hen in staat te stellen op een respectvolle, doch vastberaden en gefundeerde wijze leerlingen van antwoord te kunnen dienen. Vandaag stelt de Scholengroep met tevredenheid vast dat zowel de inspectie van het islamonderricht als de Moslimexecutieve gereageerd hebben op haar noodkreet. Uit gesprekken met de betrokken ouders bleek dat zij de radicale houding van hun kinderen niet goedkeuren. De algemeen directeur van de Scholengroep verontrust zich ook zeer over de rol van het internet en van schimmige vzw s die lessen Arabisch aanbieden, maar vaak ook dubieuze koranschooltjes verhullen. Het feit dat de ouders op deze manier de controle over hun kinderen verliezen, is niet zonder gevaar. In het verleden is al gebleken dat ronselaars net op deze subtiele wijze kinderen proberen los te weken van de ouderlijke invloedsfeer, met de bedoeling om te radicaliseren en te rekruteren. De Moslimexecutieve geeft aan geen invloed te hebben of controle te kunnen uitoefenen op deze dubieuze vzw s. Het was nooit de bedoeling om deze voorvallen uit te vergroten, maar wel om de alarmbel te luiden. Jonge kinderen die de ramadan volgen, is op zich een nieuw noch een typisch Brussels fenomeen. Vaak ging en gaat het ook om jonge kinderen die willen aansluiten bij het sociale gebeuren, los van extreme achtergronden. Laat er vooral geen onduidelijkheid over bestaan: de Brusselse scholen zijn al lang met deze problematiek bezig. Heel wat directies en schoolbesturen krijgen steun vanwege de inspectie islamitische godsdienst. Zij trekken mee aan de kar om ouders en hun kinderen duidelijk te maken dat dit niet kan. Het is belangrijk dat mensen die zelf deze levensbeschouwing aanhangen, naar de scholen kunnen trekken om leerlingen met hun houding te confronteren. De ramadan mag nooit een impact hebben op de schoolcarrière van de kinderen.

13 13 Daarnaast is een participatief schoolklimaat, waarbij ouders en leerlingen betrokken worden, niet onbelangrijk. Zaken moeten bespreekbaar zijn en in dialoog treden is uitermate belangrijk. Ook preventieve acties zijn aangewezen, waarbij scholen zeggen wat kan en wat niet kan. Dit moet natuurlijk op een constructieve wijze gebeuren, waarbij het belang van de leerlingen voorop staat, namelijk kinderen optimaal laten deelnemen aan de lessen zodat ze alle kansen hebben op een succesvolle schoolloopbaan en een succesvolle toekomst. De heer Jef Van Damme (sp.a): Ik sta versteld, ik val hier bijna van mijn stoel. Men zou haast de indruk hebben gekregen dat het over honderden kinderen gaat. In praktijk gaat het over 2 basisscholen waar er telkens 1 kind een probleem vormt en daar is dan nog een stoeferke bij. En toch gaat de algemeen directeur van het Brusselse GO! in de pers verkondigen dat er een groot probleem is met radicaliserende jongeren in Brussel!. Ik kijk echt uit naar de dag waarop de algemeen directeur eens met evenveel poeha echte problemen in onze stad zal aankaarten, zoals de stijgende kinderarmoede, de stijging in het zitten blijven, de taalachterstand bij vele jongeren of het feit dat de Vlaamse Regering zwaar bespaart op werkingsmiddelen in onze scholen. Daarover wil ik de algemeen directeur horen! De heer Johan Van den Driessche (N-VA): Wel ja, minimaliseer het maar weer! De heer Jef Van Damme (sp.a): Ik minimaliseer niets. Die 2 kinderen vormen natuurlijk een probleem, maar toch geen probleem dat de voorpagina s van nationale kranten moet halen. Er zijn veel belangrijkere problemen. Ik vind dit een mediastunt van één persoon, die ik ten volste afkeur. (Rumoer) De heer Dominiek Lootens-Stael (Vlaams Belang): Ik stel met tevredenheid vast dat de collegevoorzitter de zaken blijkbaar wel ernstig neemt, in tegenstelling tot sommige raadsleden hier die het nuttig vinden om te schieten op de boodschapper en die vinden dat het wel voorbij zal gaan indien we erover zwijgen. De heer Jef Van Damme (sp.a): Dat heb ik toch niet gezegd! De heer Dominiek Lootens-Stael (Vlaams Belang): Die raadsleden zeggen dan dat het maar over een paar gevallen gaat, maar ik hoor wel dat het toch over 3 gemeenten en meerdere scholen gaat. Er doet zich bijgevolg een tendens voor die vroeger in de Vlaamse scholen niet bestond. Door de voorzitter van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement toch iemand van de politieke familie van de heer Jef Van Damme - wordt dit echter afgedaan als oud nieuws. De heer Jef Van Damme (sp.a): Ik ben niet verantwoordelijk voor die uitspraak. De heer Dominiek Lootens-Stael (Vlaams Belang): Dit fenomeen, dat al langer bestaat, begint nu ook ingang te vinden in de Vlaamse scholen. Ik vind het dan ook nuttig dat men onmiddellijk alarm slaat. Liever zo n reactie dan alles op zijn beloop te laten, wachten tot er ergens een bom ontploft en nadien verklaren dat men het niet heeft zien aankomen. (Hilariteit) Ook de bommenleggers van 22 maart 2016 zijn trouwens naar Vlaamse scholen gegaan. Sommigen beseften dat er iets aan de hand was, maar hebben ervoor gekozen om te zwijgen.

14 14 De heer Fouad Ahidar (sp.a): We zijn allen slachtoffers van deze situatie. Men moet wel een beetje respect aan de dag leggen en stoppen met een link te leggen tussen de ramadan en het doen ontploffen van bommen. We praten hier over een probleem met de ramadan, niet over bommen. De heer Dominiek Lootens-Stael (Vlaams Belang): Ik heb de collegevoorzitter wel horen zeggen dat ronselaars gebruik maken van schimmige vzw s, waarnaar ook de directeur van het GO! verwees. In een aantal gevallen komt het opruien blijkbaar vanuit die vzw s. Ik heb hem ook horen spreken over radicalisering. In tegenstelling tot mevrouw Zamouri heeft haar partijgenoot blijkbaar wel inzicht in het functioneren van dat soort zaken. Ikzelf ben een van de weinigen die dat hier op deze banken expliciet durft te zeggen. Het klopt misschien dat het GO! en de Moslimexecutieve geen grip hebben op al die schimmige vzw s, maar dan is het wellicht een taak voor de Staatsveiligheid om hen door te lichten. Het is ook de taak van de diverse overheden om na te gaan welke initiatieven nog mogen worden gesubsidieerd. Ik hoop dat de collegevoorzitter de zaak met de nodige ernst blijft opvolgen, in plaats van ze, zoals anderen, te minimaliseren of onder de mat te vegen. De heer Johan Van den Driessche (N-VA): Ik stel vast dat het fenomeen door de collegevoorzitter niet onder de mat wordt geschoven. Er wordt klare taal gesproken. Het is trouwens positief dat dit debat kan plaatsvinden. We moeten proberen de emotie weg te houden, maar het gaat natuurlijk over de toekomst van de kinderen en de kwaliteit van ons onderwijs. Het is altijd goed dat we de fenomenen kunnen beschrijven en benoemen. De twee zaken die ik hiervan onthoud, hebben we niet onder controle op ons niveau. Ten eerste is er het probleem met het internet. Ik weet dat hierrond recent nog acties werden genomen. Alles start natuurlijk met het identificeren van de sites die aanleiding kunnen geven tot de fenomenen die hier vandaag worden besproken. Ten tweede zijn er de vzw s die ook goed in kaart moeten worden gebracht. Er is ter zake een belangrijke taak weggelegd die niet noodzakelijk op dit niveau kan worden aangepakt. Onderwijsinstellingen kunnen wel zicht krijgen op het bestaan van dergelijke schooltjes en vzw s indien ze signalen krijgen dat er zaken gebeuren die gevaarlijk zijn. Ik hoop dat het fenomeen nauwlettend in het oog zal worden gehouden. De heer Bruno De Lille (Groen): De collega s hebben het probleem benoemd en aangegeven dat zaken die fout lopen, aangepakt moeten worden. Er zijn vragen gesteld over de manier waarop het GO! dit heeft aangepakt en dat is niet meer dan terecht. Indien een probleem moet worden aangepakt, moet men kijken naar de meest efficiënte methode. In dit geval kunnen we ons toch afvragen of de gebruikte methode wel de meest efficiënte was om tot kalmte aan te manen en een oplossing te zoeken. Ik wil vooral oproepen om erop te letten het beleven van de ramadan niet te koppelen aan radicalisering. De ramadan is niet alleen een religieus, maar ook een cultureel feest. Veel mensen beleven het op die manier. Ik ken meerdere niet-praktiserende moslims die toch aan de ramadan meedoen, omdat zij het een belangrijk sociaal-cultureel gegeven vinden. Ik kan dit vergelijken met niet-praktiserende katholieken die toch nog Kerstmis vieren. We moeten

15 15 er op letten geen amalgaan te maken van zij die meedoen aan de ramadan en zij die radicaliseren. We moeten bovendien weten waarover we spreken. Het gaat over kinderen en jongeren, die soms hun eigen interpretatie aan zaken geven. Soms doet men zaken om het eigen imago op school te versterken. Wanneer het gaat over het zwemmen of het niet meedoen aan bepaalde lessen, dan is stoerdoenerij even belangrijk als het puur religieuze aspect. Ik ben blij dat we nu een aantal zaken meer in perspectief kunnen stellen. Ik stel voor het hoofd koel te houden, de problemen niet groter te maken dan ze zijn en ze aan te pakken waar dat nodig is. Voor de rest laten we de kranten hier best buiten. De heer Fouad Ahidar (sp.a): De heer Lootens-Stael vermeldde de Staatsveiligheid. De twee koranscholen die zogezegd problematisch waren - de Grote Moskee en een schooltje in Sint-Jans-Molenbeek - blijken volgens diezelfde Staatsveiligheid niet aan te sporen tot radicalisering. Ook federaal minister Jan Jambon zei vorige week nog dat er geen probleem is. Wie kunnen we best geloven, de kranten enerzijds of de Staatsveiligheid en de minister van Binnenlandse Zaken anderzijds? De heer Paul Delva (CD&V): In een aantal gevallen is het blijkbaar zo dat het functioneren op school wordt belemmerd door externe factoren, zoals een heel strenge beleving van de ramadan. Dat is natuurlijk een relevante vaststelling. Het moet niet worden opgeklopt, maar we moeten het onderkennen en ermee omgaan. De discussie neemt andere proporties aan, maar we hebben het geluk dat in een onderwijsomgeving de zaken objectief vast te stellen zijn. Daarvan moeten we gebruik maken in deze discussie. Hoewel het blijkbaar niet over veel gemelde gevallen gaat, vind ik dat het relevant is dat we erover spreken en ertegen optreden. Het kan niet zijn dat kinderen om een aantal privéredenen, religieus of niet, minder goed beginnen functioneren op school of bepaalde lessen niet willen volgen. Dat kunnen we nooit aanvaarden. Mevrouw Khadija Zamouri (Open Vld): Het zijn zware tijden voor iedereen, waarin we soms vergeten hoofdzaak van bijzaak te scheiden. Ik wil echter niets minimaliseren. Als er problemen zijn, zoals veel collega s aangeven, dan moeten die worden aangepakt. Ik denk dat we meer dan ooit gefocust moeten blijven. Iedereen moet vanuit zijn core business, zijn professioneel werk, toekijken en het geheel van de maatschappij in acht nemen. Dit wil zeggen dat, indien men bezig is met onderwijs, het duidelijk moet zijn waaraan moet worden gewerkt. In de commissie voor Onderwijs en Vorming hebben we vaak gediscussieerd over deze problematiek. Ik heb niets gehoord over het Onderwijscentrum Brussel (OCB) dat pakketten klaar heeft om leerkrachten en scholen te begeleiden bij de communicatie tussen ouders en leerlingen. Dergelijke positieve zaken, waarin de Vlaamse Gemeenschap trouwens geld steekt, moeten we kenbaar maken en moeten vaker het nieuws kunnen halen. Daarmee wil ik dit onderwerp niet afdoen als een futiliteit, want elk kind dat radicaliseert is er een te veel. We moeten ervoor zorgen dat iedereen mee is, zonder een hele groep opnieuw te stigmatiseren. Als samenleving moeten we steevast vooruit willen gaan. - Het incident is gesloten.

16 16 Het tekort aan leerkrachten in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel De heer Bruno De Lille (Groen): We hebben het hier al uitvoerig gehad over het capaciteitstekort in het Brussels basis- en secundair onderwijs. Een ander aspect van dit probleem is tot nog toe minder aan bod gekomen, namelijk het aantal leerkrachten dat nodig is om al die extra leerlingen les te geven. Brussels Studies heeft hier fact sheet aan gewijd. Wat zijn de vaststellingen? Een toenemende, vooral jonge bevolking vraagt schoolinfrastructuur en begeleidend personeel. Brussels Studies heeft een evaluatie gemaakt van de behoefte aan leerkrachten op basis van het verwachte aantal leerlingen voor de periode Zij schatten dat het aantal leerlingen met ongeveer zal stijgen voor de periode tot Dit betekent leerlingen voor het Franstalig onderwijs en leerlingen voor het Nederlandstalig onderwijs, indien we ervan uitgaan dat de verhoudingen ongeveer gelijk blijven. Aangezien er scholen te kort zijn, zit er niet veel anders op dan die verhoudingen aan te houden. Hun prognose voor het tekort aan leerkrachten ligt tussen de 436 en fulltime equivalenten. In concreto zou het voor het Brussels Nederlandstalig onderwijs gaan over een te verwachten tekort van 155 tot 342 leerkrachten; 155 is een minimum en dat betekent dat heel wat klassen het zonder onderwijzend personeel moeten stellen. Dat kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn. Een realistischer cijfer is ongeveer 250 fulltime equivalenten aan leerkrachten. Wat zijn volgens Brussels Studies mogelijke beleidsmaatregelen om aan dit aantal te komen? Aan de ene kant zeggen ze dat we ervoor moeten zorgen dat er minder onderwijzend personeel nodig is door onder meer minder leerlingen naar technisch, beroeps en buitengewoon onderwijs te oriënteren. Dit wordt gesteld vanuit het idee dat er meer leerkrachten per leerling nodig zijn in die onderwijsvormen. Dat is natuurlijk een bijzonder vreemde redenering. Ik dacht net dat we jongeren correct willen oriënteren om zo het watervalsysteem en vooral de mislukkingen tegen te gaan. Deze piste moeten we dan ook niet volgen. Bovendien worden door het M-decreet nu al minder jongeren naar het buitengewoon onderwijs georiënteerd, maar de ondersteuning is niet altijd gevolgd. Mevrouw Elisabeth Meuleman heeft in het Vlaams Parlement daarover recent een aantal vragen gesteld. Daaruit bleek dat er wel leerlingen zijn overgestapt, maar dat de ondersteuning voor die jongeren geenszins is gevolgd. Met andere woorden: deze jongeren met speciale noden worden vandaag minder ondersteund dan vroeger. Dergelijke pistes zijn voor ons zeker geen valabel alternatief. Een ander voorstel, waarin we ons wel kunnen vinden, is het verbeteren van de werkomstandigheden, waardoor er minder afwezige leerkrachten zijn. De druk op leerkrachten is nu heel groot. Dat zorgt ervoor dat er vaker leerkrachten uitvallen voor een korte of iets langere periode. Als we dat probleem oplossen, hebben we al een deel van het tekort aangepakt. Het verhogen van de aantrekkelijkheid van het beroep is eveneens belangrijk als we willen dat meer mensen leerkracht willen worden. In het bijzonder in Brussel zouden we acties kunnen opzetten om Brusselaars ertoe aan te zetten om leraar te worden. We appreciëren natuurlijk enorm het engagement en de inzet van al die leerkrachten die van ver buiten Brussel naar ons komen om hier les te geven, maar het zou toch logischer - en soms ook gemakkelijker zijn

17 17 indien we leerkrachten zouden hebben van dicht bij de deur, zodat onze Brusselse kinderen af en toe ook eens Brusselse gezichten voor de klas zouden zien. Dan is er ook nog de actie om de positieve elementen van het Brusselse onderwijs in de verf te zetten, zodat meer leerkrachten kiezen voor Brussel. Ik herhaal: we zijn blij met elke leerkracht die naar hier komt, maar het is vaak een probleem om mensen te overtuigen om in Brusselse scholen les te komen geven. Wat is de reactie van de collegevoorzitter op deze studie? Gaat hij akkoord met het cijfer van 250 fulltime equivalenten aan leerkrachten die zouden nodig zijn om te voorzien in kwalitatief onderwijs voor de periode 2019 en daarna? Hoe beoordeelt hij de voorstellen van Brussels Studies om dit probleem aan te pakken? Als antwoord op een interpellatie van de heer Paul Delva heeft de collegevoorzitter in december 2014 een overzicht gegeven van de verschillende acties om het Brusselse onderwijs aantrekkelijk te maken, in uitvoering van het bestuursakkoord. Hij zei toen dat er voor 2015 een nieuw actieplan zou worden uitgewerkt. Wat waren deze acties in 2015? Wat is het resultaat ervan en wat is de evaluatie? Komen er nieuwe acties in 2016? Wat onderneemt de collegevoorzitter om Brusselaars ertoe aan te zetten om les te geven in onze scholen? Om dit probleem grondig aan te pakken is samenwerking met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Vlaamse Gemeenschap noodzakelijk. Welke acties werden of worden hiervoor ondernomen? De heer Paul Delva (CD&V): De heer Bruno De Lille heeft de cijfers van Brussels Studies al gegeven over het minimum- en maximumaantal leerkrachten dat we nodig hebben tegen : tussen 155 en 342. Het is moge duidelijk zijn dat we het lerarenaantal in Brussel - ook in de Vlaamse scholen in Brussel - op korte termijn zullen moeten verhogen. We weten dat de VGC al tal van initiatieven aanbiedt ter promotie van het lerarenberoep. De collegevoorzitter is hiermee in het kader van zijn bevoegdheid Studentenzaken actief bezig. Als we echter kijken naar de cijfers inzake de nood aan flink wat meer leerkrachten, dan rijst de vraag of de inspanningen die vandaag gebeuren, wel voldoende zijn. Het onderzoek biedt enkele conclusies en denkpistes aan. Een van de belangrijkste is wellicht het opwaarderen van de aantrekkelijkheid van het leerkrachtenberoep in Brussel. Op vlak van mobiliteit, woningprijzen en andere omkaderende factoren kan er geageerd worden. En dan kijken we natuurlijk naar het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Voor alle duidelijkheid: Wij blijven absoluut een grote voorstander om de onderwijsbevoegdheid volledig en exclusief bij de Gemeenschappen te houden, maar we kunnen er niet omheen dat een aantal factoren die belangrijk zijn voor mensen om les te komen geven en zich desgevallend in Brussel te komen vestigen, zeer afhankelijk zijn van een aantal gewestelijke hefbomen. Een ander voorstel uit het onderzoek is het aanpakken van de snelle uitval van leerkrachten. We weten dat de VGC niet bevoegd is om al deze adviezen te kunnen behandelen. Toch kunnen we onze schouders zetten onder een aantal initiatieven, zoals mentorschap of coteaching, waarrond een aantal scholen vandaag in Brussel al werkt. Misschien moeten we ook andere scholen die richting uitsturen.

18 18 De heer De Lille verwees naar het actieplan dat er zou komen om leerkrachten voor Brussel aan te trekken en daar te behouden. Wat is daaruit voortgekomen? Wat waren de voornaamste punten van dat actieplan? Zullen de acties in het kader van de campagne Lesgeven in Brussel afdoende blijven? Plant de collegevoorzitter de komende jaren nieuwe initiatieven? Op welke manier wordt de campagne Lesgeven in Brussel geëvalueerd? Hoe analyseert men het bereik van de campagne, het halen van de beoogde doelstellingen, enzovoort? Zal de VGC initiatieven nemen om samen te werken met de Brusselse Regering rond omkaderingsmaatregelen teneinde de aantrekkelijkheid van het Brussels onderwijs op de arbeidsmarkt te verbeteren? De VGC zet niet alleen in op 18+-studenten die een studierichting moeten kiezen, maar ook op de laatste graad van het secundair onderwijs. Men kan deze leerlingen dan al warm maken om een job te kiezen in het onderwijs en om daartoe een opleiding te volgen. Daarvoor was er in 2014 het project Ketjes met talent. Ik had begrepen dat het de bedoeling was om die leerlingen in contact te brengen met het basisonderwijs, om daar hun talenten te kunnen tonen. Hoe moest dit concreet in zijn werk gaan? Het klopt dat het leerkrachtentekort iets is waarover er minder wordt gepraat omdat het soms wat minder acuut is. Hoewel, ooit is het in Brussel wel acuut geweest. Ik ben er vast van overtuigd dat het probleem opnieuw op ons afkomt. Mevrouw Liesbet Dhaene (N-VA): Zoals beide voorgaande sprekers al vermeldden, wordt er voor het Nederlandstalig onderwijs in Brussel een tekort verwacht van 155 leerkrachten tegen Dat is inderdaad zorgwekkend. Het onderzoek biedt pistes aan. Voor mij is het essentieel dat we de leraren die we hebben in Brussel, ook in Brussel kunnen houden. Het lerarenverloop is immers heel hoog: 40% van de leerkrachten verlaat Brussel binnen de 5 jaar. Met als gevolg dat leraren die waardevolle ervaring in Brussel hebben opgebouwd, verloren gaan voor Brussel. Natuurlijk moeten de positieve elementen van het Brusselse onderwijs aan bod komen, maar de studenten in de lerarenopleiding moeten vooral gewapend worden tegen de realiteit in Brussel. (Onderbrekingen van de heer Jef Van Damme) Sowieso verlangt onze maatschappij steeds meer van haar leerkrachten. Ze worden vandaag niet alleen op hun pedagogische en inhoudelijke kwaliteiten getoetst, maar ook op hun managementkwaliteiten. Ze krijgen in toenemende mate een zorgfunctie toebedeeld. Met de grootstedelijke context en bovendien de specifieke taalcontext van Brussel zijn die kwaliteiten hier des te meer nodig. Het is mijn overtuiging dat we, door de leraren te wapenen tegen die uitdagingen, kunnen komen tot gemotiveerde leerkrachten die in Brussel blijven omdat ze ook een hart hebben voor Brussel. Hoe evalueert de collegevoorzitter deze studie? Hoe wil hij de geschetste problematiek aanpakken? De heer Jef Van Damme (sp.a): Toen ik daarnet mevrouw Dhaene bezig hoorde, moest ik toch even slikken. Uit haar woorden blijkt dat de manier waarop de N-VA naar Brussel kijkt, is dat je je er tegen moet wapenen. Mevrouw Dhaene heeft 3 of 4 keer gezegd dat leerkrachten zich moeten wapenen tegen de Brusselse realiteit. Dat betekent eigenlijk, mevrouw Dhaene, dat u Brussel als de vijand ziet en dat u zich wapent tegen iets waartegen

19 19 men zich moet verdedigen, waardoor men zich aangevallen voelt, waartegen men weerstand moet bieden, enzovoort. (Protest van mevrouw Dhaene) Ik vind dat een zeer vreemde maatschappijvisie en vooral een bijzonder vreemde manier om naar Brussel te kijken. Moeten op die manier onze Brusselse leerkrachten omgaan met de Brusselse realiteit van alledag en onze kinderen voorbereiden op een toekomst? Mevrouw Liesbet Dhaene (N-VA): Ik had van de heer Van Damme niets anders verwacht dan deze reactie. De heer Jef Van Damme (sp.a): Mevrouw Dhaene, u hebt 3 à 4 keer herhaald dat u vindt dat leerkrachten zich moeten wapenen tegen de Brusselse realiteit. Dat is dan toch duidelijk uw visie? Mevrouw Liesbet Dhaene (N-VA): U interpreteert mij met opzet verkeerd. Nogmaals: Ik had niets anders verwacht. De voorzitter: Het is wel de bedoeling dat de raadsleden hun vragen aan het College stellen. De heer Jef Van Damme (sp.a): Ik vind dat het beroep van leerkracht een ongelooflijk boeiend beroep is omdat het zo bepalend is voor de toekomst van kinderen. Wij herinneren ons allemaal wel leerkrachten uit onze jeugd, op een positieve maar ook op een negatieve manier. Eigenlijk kun je zeggen dat een leerkracht je leven bepaalt. Het is een beetje een boutade, maar in se klopt het wel. Als je goede leerkrachten hebt, krijg je vanzelf kansen, dan krijg je vanzelf vleugels en zelfvertrouwen. Onderwijs gaat over veel meer dan wat men leert en hoe men dit leert, het gaat er ook om hoe je je als mens ontwikkelt. De kwaliteit van de leerkrachten is dan ook doorslaggevend en bijzonder bepalend voor de toekomst van heel veel Brusselse ketjes, van welke oorsprong ze ook mogen zijn. De cijfers die de studie vermeldt, zijn zeer verontrustend. Ze bevestigen wat we eigenlijk al wisten. Heel veel leerkrachten vertrekken heel snel uit Brussel. Zeer weinig leerkrachten wonen in Brussel of kennen Brussel. De toekomst ziet er niet al te rooskleurig uit voor de nieuwe leerkrachten die naar hier komen. Deze studie trekt aan de alarmbel. De heer Goris had er trouwens beter aan gedaan om hierover eens stevig aan de alarmbel te trekken want dit is een van de vele uitdagingen van de toekomst. De VGC kan dit niet alleen oplossen, maar kan er wel trachten voor te zorgen dat we in elke klas leerkrachten hebben, maar ook dat het om goede leerkrachten gaat. Leerkrachten die zich voor de ketjes en voor Brussel blijvend willen inzetten, die kwaliteit kunnen leveren en kunnen omgaan met een moeilijke en soms uitdagende realiteit. Niet door zich ertegen af te zetten, maar door er te leren mee omgaan. De uitdaging is gigantisch. Ik hoop dat het College een plan heeft rond deze problematiek, maar dat het ook, samen met de Vlaamse Regering, ijvert voor een toekomstplan voor alle leerkrachten in het Nederlandstalig onderwijs. Collegevoorzitter Guy Vanhengel: Het Brussels Instituut voor Statistiek en Analyse (BISA) bracht een statistische studie - de zogenaamde Cahiers van het BISA - uit over het benodigde aantal leerkrachten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in het schooljaar

20 20 Concreet gaat het om een extrapolatie van het omkaderingspersoneel per leerling, van het schooljaar naar het schooljaar Met statistische studies moet men natuurlijk altijd wat voorzichtig zijn. Velen herinneren zich allicht het voorval een paar jaar geleden. Op basis van een statistische studie waarin de demografische evolutie werd vergeleken met het aantal vierkante meter aan beschikbare schooloppervlakte in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, kwam men tot de conclusie dat er geen capaciteitsprobleem was. Men vertrok vanuit het aantal vierkante meter schooloppervlakte, het aantal leerlingen en de evolutie die men verwachtte. Vermits er zoveel vierkante meter per kind nodig is en er zoveel vierkante meter beschikbaar was, werden er geen probleem vastgesteld. Een belangrijk persmedium titelde zelfs: Er is geen capaciteitsprobleem in Brussel. Ik heb toen hemel en aarde moeten bewegen om het absurde daarvan uit te leggen. Capaciteit wordt berekend in functie van schoolrichtingen, leeftijden, taal en dies meer. Door van onthaalklas tot masterna-master in vierkante meter op te tellen en dan hierop een bewerking uit te voeren, kan men natuurlijk tot een dergelijk resultaat komen, maar zo werkt dat natuurlijk niet in de realiteit. Ik zei nog bij wijze van boutade, dat we dan gerust een driejarige bij de Germaanse filologie konden bijzetten. (Glimlachjes) Voorzichtigheid is dus de boodschap bij het analyseren van statistische studies. Algemeen gesproken kunnen we stellen dat de cijfers in het BISA-rapport een tendens weergeven. De demografische groei en de inspanningen die op het vlak van capaciteitsuitbreiding in het onderwijs worden geleverd, leiden ertoe dat we steeds meer leerkrachten nodig hebben. Alhoewel het BISA een eerder statistische, theoretische benadering maakt, in tegenstelling tot een reële analyse van het onderwijsveld, formuleert het een aantal beleidsaanbevelingen voor de Vlaamse en Franse Gemeenschap. Ik ga zeker niet met alle stellingen akkoord, maar het herwaarderen van het beroep - qua opleiding, loopbaan, professionele ondersteuning en de verbetering van de werkomgeving - staat al langer op de beleidsagenda van de Vlaamse Gemeenschap en de VGC, waarbij de VGC focust op het concrete beleid, aanvullend bij het beleid van de Vlaamse Gemeenschap. Wat weten we overigens over die leerkrachten in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel? Dit schooljaar geven er in Brussel leerkrachten les. Daarvan is 38% jonger dan 30 jaar. Dat hoeft niet te verwonderen omdat we een demografische evolutie meemaken die sinds 15 jaar een grote groei doet aantekenen. We zien nieuwe klassen die nieuwe mensen aantrekken. Nieuwe mensen zijn veelal jongere mensen. De ouderen zitten ergens anders. Van de leerkrachten woont er 9,5% in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ik verwijs ook naar de bevraging van de scholen in 2013, waarbij op 5 jaar, slechts 2,97% van de leerkrachten die in vast verband werkten, uit het onderwijs in Brussel verdwenen is. Dat is een verloop dat vergelijkbaar is met de rest van Vlaanderen en het bevestigt de opvatting dat de Brusselse leerkrachten trouw blijven aan het Brusselse onderwijs. Eenmaal gekozen voor Brussel, blijven ze er ook. Eind 2015 zette Vlaams minister Hilde Crevits, met haar startnota over het loopbaanpact, de hervorming van de loopbaan van leerkrachten in gang. Die hervorming steunt op vier thema s: de opdracht van de leraar of het kerntakendebat van de leerkracht, de gedifferentieerde en flexibele loopbaan, de inbedding in een loopbaancontinuüm gaande van