Van PO naar VO Een doorgaande leerlijn woordenschat. Ans van Berkel Toegepaste Taalwetenschap, VUA Rotterdam,

Transcriptie

1 Van PO naar VO Een doorgaande leerlijn woordenschat Ans van Berkel Toegepaste Taalwetenschap, VUA Rotterdam,

2 Inhoud Waarom een doorgaande leerlijn gebaseerd op woordenschat? Wat is bekend over woordenschat en taalverwerving? Keuze van te leren woorden: een onder- en een bovengrens. Het belang van een doorgaande leerlijn voor dyslectische leerlingen. Het belang van een doorgaande leerlijn voor allochtone leerlingen.

3 Waarom een doorgaande leerlijn gebaseerd op woordenschat? Woordkennis vormt de basis van taalverwerving. Er zijn voldoende onderzoeksresultaten voorhanden om op woordenschat een doorgaande leerlijn te baseren.

4 at is bekend over woordenschat en taalverwerving? p basis van lexicologisch onderzoek is bekend oeveel en welke woorden je moet kennen om je te unnen redden in het Engels als vreemde taal. elang van receptieve woordkennis: receptieve ennis gaat vooraf aan productieve kennis. Native peakers beheersen veel meer woorden receptief an productief. et woord wordt overigens woordfamilie bedoeld, at wil zeggen een grondwoord met de daarvan fgeleide woorden: happy, happiness, happily, nhappy.

5 Keuze van te leren woorden: de ondergrens ative speakers kennen rond oorden receptief. In hun jonge jaren groeit e woordenschat met 1000 woorden per jaar. iet alle woorden zijn even belangrijk: reemde-taalleerders zouden als eerste de eest frequente woorden moeten leren. 0 % van de woorden uit iedere Engelse tekst ehoort tot de 2000 meest frequente oorden.

6 Voorbeeld Little Red Riding Hood (Roald Dahl) Red Riding Hood and the Wolf As soon as Wolf began to feel That he would like a decent He went and knocked on Grandma door When Grandma opened it she saw The sharp teeth the horrid grin And Wolfie said May I come in Poor Grandmamma was terrified he is to eat me up she cried And she was absolutely right He ate her up in one big bite But dmamma was small and tough And Wolfie wailed That is not enough I have not yet begun l That I have had a decent meal He ran around the kitchen yelping I have got to have er helping Then added with a frightful leer I am therefore going to wait right here Till Little Red Riding Hood Comes home from walking in the wood He quickly put on Grandma es Of course he had not eaten those He dressed himself in coat and hat He put on shoes fter that He even brushed and curled his hair Then sat himself in Grandma chair In came ttle girl in red She stopped She stared And then she said What great big ears you have dma All the better to hear you with the Wolf replied What great big eyes you have dma said Little Red Riding Hood All the better to see you with the Wolf replied He sat there ing her and smiled He thought I am going to eat this child Compared with her old dmamma She is going to taste like caviare Then Little Red Riding Hood said But Grandma a lovely great big furry coat you have on That is wrong cried Wolf Have you forgot To tell hat BIG TEETH I have got Ah well no matter what you say I am going to eat you anyway mall girl smiles One eyelid flickers She whips a pistol from her knickers She aims it at the ure head And bang bang bang she shoots him dead A few weeks later in the wood I came

7 Frequentie van de woorden in Little Red Riding Hood (blauw): 80,53 % (groen): 9,21 % f-list (rood): 10,26 %

8 Keuze van te leren woorden: de bovengrens egrip van een tekst is pas gegarandeerd, als 95 % van de oorden in een tekst bekend zijn. Dan kunnen ook onbekende oorden met succes geraden worden. r blijken heel wat teksten te zijn, zeker uit de basisschool en e onderbouw VO, waar met kennis van 2000 hoog frequente oorden die 95 % bereikt wordt. e schattingen van het aantal benodigde woorden om 95 % ekende woorden voor elke niet-specialistische Engelse tekst e bereiken, lopen nogal uiteen. Receptieve kennis van rond 000 woorden lijkt het minimum te zijn. er vergelijking: voor het succesvol maken van CSE-teksten AVO-VWO is eveneens kennis van rond 7000 woorden nodig Groot 1994).

9 oorstel doorgaande leerlijn O (afhankelijk van start en intensiteit nderwijs Engels): basiswoordenschat an 2000 meest frequente woorden. O: oortbouwen op basiswoordenschat, antal te verwerven woorden fhankelijk van schooltype.

10 Frequentie van woorden in leergangen -list woorden in leergang basisschool (groep 7) ma woonomgeving c, bookcase, cellar, semi-detached, keyhole, mirror, aced, wardrobe, washbasin -list woorden in leergang brugklas ma dierentuin ly, claw, cuddle, spider, whale, guinea pig, nasty, ut ag: Zijn deze laagfrequente woorden nuttig om te

11 ulpmiddelen om frequentie te bepalen bsite voor frequentieanalyse (zie eerder voorbeeld).er.uqam.ca/nobel/r21270/cgi-bin/webfreqs/web_vp.cgi ordenboeken met aanduiding van woordfrequentie ollins Cobuild English Dictionary for Advanced earners acmillan Essential Dictionary for Learners of nglish acmillan English Dictionary for Advanced Learners laatste woordenboek geeft een aanduiding van 0 hoogfrequente woorden.

12 Het belang van een doorgaande leerlijn vocabulaire voor dyslectische leerlingen merken dyslexie ondelinge vaardigheden doen niet onder ergeleken bij die van de klasgenoten, mits ondeling geoefend en getoetst. Dus niet: Say it in nglish... Write the dialogue. eren door middel van lezen en schrijven zoals in en leergang gebeurt, kost veel moeite en levert einig resultaat (schrift grift niet). Dat betreft ook et leren van woorden. oor dyslectici geldt: eerst luisteren en spreken eren, dan pas lezen en schrijven; van woorden eerst itspraak en betekenis leren, dan pas de spelling.

13 ij start met Engels in groep 1 tart taalonderwijs op het moment dat en kind nog spelenderwijs een taal an leren. at geldt ook voor kinderen die later yslectisch blijken te zijn. e basis van taalverwerving waaronder basiswoordenschat) wordt elegd zonder dat het kind belemmerd ordt door de schriftelijke vorm van et Engels.

14 naf introductie leergang (groep 5 of 6, of bij start met Engels in groep 5 of 6) asthouden aan de communicatieve, ondelinge uitgangspunten: de sterke unten van de leerling (luisteren en spreken) orden versterkt. asiswoordenschat van frequente woorden erder ontwikkelen. efenen van woordherkenning door het erhaald laten lezen van graded readers. oogfrequente woorden zullen ook door yslectici het eerst herkend worden.

15 Het belang van een doorgaande leerlijn vocabulaire voor allochtone leerlingen htergronden roblemen wat betreft de omvang en waliteit van de NL woordenschat. aardoor ontstaan leesproblemen. anaf groep 5 worden de verschillen et autochtone kinderen steeds groter. aakvakteksten vanaf groep 5 zijn oms nauwelijks te begrijpen.

16 ogelijke leesproblemen Engels aar van leesproblemen dreigt als in Engelse sten begrippen voorkomen die autochtone kinderen t kennen. Die kans is groot in het geval van gfrequente woorden. rbeelden uit Engelse leergang voor groep 5: ter, siren, kangaroo, library ze voor hoogfrequente woorden kan het ontstaan begripsproblemen voorkomen of in ieder geval