Onderzoeksprogramma naar management grote infraprojecten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Onderzoeksprogramma naar management grote infraprojecten"

Transcriptie

1 Onderzoeksprogramma naar management grote infraprojecten Kennis- en netwerkontwikkeling gaan in Netlipse hand in hand Grote infrastructuurprojecten halen helaas maar al te vaak de voorpagina s van onze kranten omdat ze falen. Maar wanneer is er eigenlijk sprake van falen van zo n project? En waarom falen deze projecten en hoe kunnen we dat in de toekomst voorkomen? Deze vragen stonden centraal in een grootschalig onderzoeksprogramma naar het managen en organiseren van grote infrastructuurprojecten in Europa, uitgevoerd door het kennisnetwerk NETLIPSE. Dit internationale netwerk waarin zowel onderzoekers als projectmanagers uit de praktijk betrokken zijn, laat zien hoe praktijk en wetenschap elkaar kunnen versterken door samen te werken aan kennis- en netwerkontwikkeling. In dit artikel geven wij hierop een toelichting aan de hand van de kernpunten van de aanpak, de belangrijkste conclusies en een doorkijk naar de toekomst. De publieke opinie over het welslagen van grote infrastructuurprojecten is genoegzaam bekend. Het beeld wordt bepaald door het uitlopen van planningen, het overschrijden van budgetten, tegenvallende resultaten en een algemeen gevoel van ontevredenheid bij de betrokken partijen. Dat zie je niet alleen in Nederland, maar wereldwijd. En juist terwijl de ambities op het gebied van mobiliteit, zoals geformuleerd in TransEuropese Netwerken voor Transport (TEN-T), enorm zijn. Het lukt ons blijkbaar niet om dergelijke hoge ambities op succesvolle wijze te realiseren. Europese samenwerking Uit voorgaande beschrijving van de beeldvorming rond infrastructuurprojecten valt op te maken dat we afstevenen op een lock-in-situatie van grote ambities, maar een tekort aan implementatiekracht om deze te vervullen. Dit probleem werd in Nederland erkend door op infrastructuurgebied actieve partijen als Rijkswaterstaat en ProRail, en kreeg op Europees niveau aandacht van de Europese Commissie (EC). De interesse van de Europese Commissie voor dit probleem is begrijpelijk, aangezien veel grote infrastructuurprojecten (in het kader van het TEN-T) door de EC gefinancierd worden en eventuele kostenoverschrijdingen daarvan op de Europese begroting drukken. De EC stelde vast te weinig inzicht te hebben in waarom dergelijk projecten vaak spaak lopen en wie daarvoor verantwoordelijk is. Verbetering van kennis- en ervaringsuitwisseling tussen grote infrastructuurprojecten werd gezien als noodzakelijke basis voor de kennisontwikkeling die uiteindelijk de tools moet opleveren om dergelijke projecten goed te kunnen monitoren en tijdig te kunnen ingrijpen bij kosten- en tijdsoverschrijdingen. auteurs Dr. Eddy Westerveld (ewe@atosborne.nl), senior consultant bij AT Osborne. Drs. Pau Lian Staal-Ong (pst@atosborne.nl), senior consultant bij AT Osborne. Om de implementatiekracht - ook met het oog op het steeds belangrijker worden van duurzame mobiliteit - te verbeteren, werd door een aantal bij grote infrastructuurprojecten betrokken partijen in Europa het plan opgevat voor een Europees onderzoeksprogramma op dit gebied. In kort tijdsbestek werd een consortium geformeerd van in totaal acht partijen uit Nederland, Groot-Brittannië, Zwitserland, Polen en Portugal. Vanuit 18 IPMA Projectie Magazine

2 1. Betuweroute (rail) 2. Ring road Bratislava (road) 3. Gotthard Base Tunnel (rail) 4. HSL-South (rail) 5. Lezíria Bridge (road) 6. Lisbon - Porto (rail) 7. Lötschberg Base Tunnel (rail) 8. Maaswerken (water) 9. Motorway A2 (road) 10. Motorway A4 (road) 11. Motorway E18 (road) 12. Nuremberg - Ingolstadt (rail) 13. Øresund bridge (road & rail) 14. Unterinntalbahn (rail) 15. West Coast Main Line (rail) Figuur 1: Overzicht van de in het NETLIPSE-programma onderzochte projecten. Nederland maakten adviesbureau AT Osborne, Rijkswaterstaat en de Erasmus Universiteit Rotterdam hiervan deel uit. Onder penvoering van AT Osborne is vervolgens een onderzoeksvoorstel ontwikkeld voor het Zesde Kaderprogramma (FP6) van de Europese Unie. Na honorering van dit voorstel ging in 2006 onder de naam NETwork for the dissemination of knowledge on the management and organisation of Large Infrastructure ProjectS in Europe (NETLIPSE) een onderzoeksprogramma van start, met als doelstelling: Identificeer de spanning tussen mobiliteitsbehoefte en sociale eisen en ontwikkel nieuwe innovatieve manieren om met deze spanning om te gaan bij de implementatie van grote infrastructuurprojecten. Onderzoeksaanpak Als aanpak voor het Netlipse-onderzoek werd gekozen voor de tripartiete kennisinfrastructuur zoals ontwikkeld binnen het BSIK-programma Transumo. Transumo (TRANsition to SUstainable MObility) is een Nederlands platform waarop private bedrijven, overheden en kennisinstellingen gezamenlijk kennis ontwikkelen op het gebied van duurzame mobiliteit. Door het samenbrengen van deze drie partijen ontstaat kennisuitwisseling en -ontwikkeling en wordt de kans op succesvolle implementatie van die kennis vergroot. Met deze tripartiete aanpak kent het onderzoeksprogramma dus een tweeledig doel: het vergroten van de kennis over het organiseren en managen van grote infrastructuurprojecten teneinde de implementatiekracht in die projecten te kunnen verbeteren, én het oprichten en uitbouwen van een netwerk van projectpartijen als basis/platform voor die kennisvergroting door het onderling uitwisselen van kennis van en ervaring met grote infrastructuurprojecten. Het verwerven van kennis over het organiseren en managen van grote infrastructuurprojecten ging in de onderzoeksperiode hand in hand met het oprichten en uitbouwen van een netwerk van opdrachtgevers (ministeries), projectorganisaties en wetenschappers (universiteiten en onderzoeksinstellingen). Via activiteiten als netwerkbijeenkomsten, een magazine en een website werden kennis en ervaringen gedeeld en (tussen) resultaten van het onderzoek geverifieerd en besproken. Het Netlipse-onderzoek richtte zich in eerste instantie op het bestuderen en vergelijken van vijftien grote Europese infrastructuurprojecten en het op basis daarvan vaststellen van best practices en lessons learned in het managen en organiseren daarvan (zie figuur 1). Daartoe werden in meerdere onderzoeksteams de volgende thema s beoordeeld: doelstellingen en scope, stakeholder management, financieel management, organisatie en management, risico- en kansenmanagement, contractering, vergunningenbeheer, kennis en (nieuwe) technologieën. In 2008 werd het onderzoek afgerond met de eindrapportage Managing Large Infrastructure Projects *. Het netwerk werd gecontinueerd middels een vervolgsubsidie van de EC TEN-T Executive Agency. Praktische toepassing De tweede onderzoeksperiode van Netlipse ( ) was vooral gericht op het continueren en uitbouwen van het netwerk en de praktische implementatie van de onderzoeksresultaten. Dit laatste heeft geleid tot de ontwikkeling van een model genaamd IPAT (Infrastructure Project Assessment Tool). Deze tool biedt de EC en andere opdrachtgevende of financierende instellingen de mogelijkheid een project op zeven momenten in haar levenscyclus te beoordelen. Doel van IPAT is: het verbeteren van het projectmanagement van infrastructuurprojecten; > IPMA Projectie Magazine 19

3 > het bieden van inzicht in de levensvatbaarheid van deze projecten in specifieke projectfases; het verschaffen van beter inzicht in de voortgang van deze projecten; het mogelijk maken om te benchmarken met soortgelijke projecten. In het IPAT-model worden twaalf thema s onderscheiden op basis waarvan de levensvatbaarheid en voortgang van een infrastructuurproject op elk moment beoordeeld kunnen worden, te weten: politieke context, doelstellingen en business case, functionele specificaties, interfaces, stakeholder management, financiering, vergunningen, technologieën, kennismanagement, organisatie en management, contractering, risico- en kansenmanagement. Die beoordeling wordt verricht door een assessorteam, bestaande uit vertegenwoordigers van het Netlipsenetwerk - praktijk- en wetenschapbeoefenaars op het gebied van projectmanagement. Zij houden er bij hun afwegingen rekening mee dat het belang van elk thema per projectfase varieert. De resultaten van en ervaringen met IPAT zijn tot nu toe positief. Inmiddels breidt het netwerk zich gestaag uit. Ook de activiteiten ervan zijn in de tweede onderzoeksperiode uitgebreid. Naast de bijeenkomsten, de website en het magazine zijn er Special Interest Groups in het leven geroepen om specifieke kennis verder uit te diepen. Op dit moment zijn er vier groepen actief op de gebieden: Business Cases & Project Finance, Stakeholder Participation & Communication, Contracting & Procurement en Project Management. Essentie van de werkwijze Voor het realiseren van de kennisuitwisseling was de keuze voor het verrichten van een internationaal onderzoek van essentieel belang. De schaal en complexiteit van grote infrastructuurprojecten maakt dat deze op landelijk niveau vaak uniek zijn, en er nationaal dus maar weinig vergelijkbare projecten zijn voor kennisuitwisseling. Op internationale schaal zijn dit soort projecten echter vaak wel vergelijkbaar. Op de onderzochte thema s blijken grote infrastuctuurprojecten in verschillende landen dezelfde uitdagingen tegen te komen. Het onderscheid zit in de manier waarop hiermee wordt omgegaan. Juist de verschillen in de aanpak van deze uitdagingen zijn interessant gebleken om te kunnen vaststellen wat nu precies bepalend is voor de implementatiekracht van infrastructuurprojecten. Daarom is ervoor gekozen om het kennisnetwerk Netlipse op internationale leest te schoeien. Een tweede essentiële factor in de aanpak en werkwijze van Netlipse is de eerder genoemde tripartiete kennisinfrastructuur, de samenwerking tussen overheden, kennisinstellingen en private bedrijven. De meerwaarde van deze samenwerking tot kennisontwikkeling zit in de specifieke verantwoordelijkheden en competenties van de partijen, te weten: de overheden zorgen ervoor dat de kennisontwikkeling aansluit bij de behoefte aan kennis; de private partijen zorgen voor een doelgerichte aansturing van het project; de kennisinstellingen zorgen voor een kritische blik op de bestudering van de projecten en zo op de kwaliteit en diepgang van de ontwikkelde kennis. Figuur 2: Projecten zijn het meest gebaat bij een duale aansturing, zowel gericht op control als op interaction. De kennis- en netwerkontwikkeling verliepen bij Netlipse synchroon. Bij de uitvoering van het programma is gebleken dat deze twee pijlers samen een soort vliegwiel vormen. Door inhoudelijk interessante kennis te ontwikkelen, zullen steeds meer partijen en actoren bijeenkomsten bezoeken en zich bij het netwerk aansluiten. Deze nieuwe aanwas zorgt op haar beurt voor nieuwe inbreng in het netwerk, die nodig is om nieuwe kennis te kunnen ontwikkelen. Deze koppeling vormt één van de belangrijkste succespunten in de aanpak van Netlipse. Het onderzoek kende zowel praktische als wetenschappelijke drivers. Binnen Netlipse is geprobeerd om deze te koppelen. Zo is het bij de cases gebruikte theoretisch kader diverse malen besproken met en getoetst door projectdirecteuren uit de praktijk. Op basis van deze gesprekken is het kader vervolgens aangescherpt. Ook bij de samenstelling van onderzoeksteams is telkens gezocht naar een mix van uitvoerende (projectmanagers) en adviserende (consultants) praktijkmensen en wetenschappers. Methodologisch gezien waren de onderzoekers reflective practitioners. Zij reflecteerden op wat ze aantroffen bij de onderzochte infrastructuurprojecten. Het onderzoek verliep grotendeels via case studies, zowel op basis van desk research als interviews op locatie. De projectorganisatie belast met de realisatie van het infrastructuurproject gold hierbij als het centrale object van studie. Ondanks deze duidelijke focus is getracht een holistische benadering te volgen. De projecten werden in een zo breed mogelijke context geplaatst, bijvoorbeeld door ook de netwerken van betrokken actoren en hun interacties in de beschouwingen mee te nemen - met telkens de verantwoordelijke projectorganisatie als centraal punt. Kernconclusies Uit het uitgevoerde onderzoek volgen vele conclusies, waarvan de belangrijkste hieronder worden toegelicht en geïllustreerd met voorbeelden. 20 IPMA Projectie Magazine

4 1. Hoewel de context van projecten erg kan verschillen, zijn de uitdagingen en kernthema s die in die projecten worden ervaren op internationale schaal goed vergelijkbaar. dat impliceert dat internationale kennisuitwisseling mogelijk is en een meerwaarde biedt. Oorspronkelijk werd de uitwisselbaarheid van conclusies tussen landen als potentieel problematisch beschouwd. Het was immers niet ondenkbaar dat implementatieproblemen van een infrastructuurproject sterk bepaald zouden zijn door de specifieke situatie van het betreffende land waarin het uitgevoerd wordt. Het tegendeel bleek echter het geval: in het algemeen vertonen de problemen en uitdagingen juist een buitengewoon grote gelijkenis. dit wil overigens niet zeggen dat de problemen identiek zijn. dat is binnen onze eigen landsgrenzen ook niet het geval, maar de grotere thema s zijn hetzelfde. in het Verenigd koninkrijk en zwitserland kent men ook discussies over interoperabiliteit op het spoor bijvoorbeeld. en de innovatieve technologie, toegepast op het gebied van tunnelveiligheid, zorgt niet alleen in nederland voor hoofdbrekens. de kernuitdaging binnen alle landen ligt bij het omgaan met sociale complexiteit: de grote en vaak contrasterende belangen die zo kenmerkend zijn voor infrastructuurprojecten. zo is de realisatie van het project götthard Basistunnel (met 57 kilometer in de zwitserse alpen de derde langste tunnel in de wereld) enkele jaren vertraagd door het dwarsliggen van het kanton Uri aan de noordzijde van de tunnel. de bewoners hebben meerdere malen - en met succes - geageerd tegen de uitvoeringsplannen van de projectorganisatie waarin oorspronkelijk weinig ruimte was voor mitigerende maatregelen. in nederland kennen we hiervan uiteraard ook vele voorbeelden. Historisch gezien, zeker voor de theorieontwikkeling op het gebied van procesmanagement, is de oppositie van de provincie gelderland tegen de Betuweroute daarvan een voorname exponent. 2. Aansturing van projecten vraagt om een delicate balans tussen control en interaction. deze staan regelmatig op gespannen voet met elkaar. Projectorganisaties zijn doorgaans meer competent op het gebied van control. Het project West coast main Line behelst een upgrade van een 650 kilometer lange spoorlijn in het Verenigd koninkrijk, die zowel voor goederen- als personenvervoer wordt gebruikt. Het de Øresund brug tussen denemarken en zweden. project werd na het faillissement van railtrack in 2001 opnieuw onder aansturing van de overheid geplaatst; bij de Strategic railway authority (Sra). Sra voerde een groot aantal veranderingen door in het project. zo werden er lokale bijeenkomsten georganiseerd, startte een apart overleg met de gemeenten langs de lijn en voerde de projectleiding diverse gesprekken met de gebruikers van het spoor. naast deze op interaction gerichte interventies besloot Sra ook meer te gaan sturen op control. professioneel projectmanagement werd ingehuurd bij Bechtel en de sturing was vooral gericht op de ontwikkelde business case. juist deze combinatie van interventies bleek succesvol: het project werd in zijn laatste fase binnen de planning, budget en naar tevredenheid van de meerderheid van de actoren opgeleverd. 3. Grote infrastructuurprojecten bevatten een keten van doelen waarin de meerwaarde voor de gebruikers voorop dient te staan. maar vaak wordt de koppeling tussen de fysieke infrastructuur en mobiliteitsdoelen (gebruikers) uit het oog verloren, waardoor de beoogde meerwaarde niet of minder wordt gerealiseerd. Het aanleggen of aanpassen van infrastructuur is een middel om te voorzien in een behoefte. Vaak gaat het daarbij uiteindelijk om de behoefte aan mobiliteit, maar soms spelen andere doelen Figuur 3: naast de behoefte aan mobiliteit spelen vaak andere, mogelijk hogere doelen een rol bij de aanleg en aanpassing van infrastructuur. en mogelijk hogere doelen de hoofdrol. Schematisch is dit weergegeven in figuur 3. > IPMA Projectie Magazine 21

5 > Het project Øresund bijvoorbeeld, de brugtunnelcombinatie tussen Denemarkten en Zweden, kende als hoger doel het integreren van de regio s Skane (Zweden) en Kopenhagen (Denemarken). Dit hogere doel werd tot diep in de projectorganisatie herkend en gebruikt als basis voor de aansturing. De Øresund-brug en bijbehorende tunnel vormden een middel om dit hoger liggende doel te bereiken. Als gevolg van dit hoger liggende doel identificeerde de projectorganisatie ook vele problemen die de integratie tegenwerkten. Zo bleek het bellen met een Zweedse mobiele telefoon in Denemarken (en vice versa) bijzonder duur. Deze en andere problemen zijn vervolgens aangekaart en in andere projecten aangepakt. 4. Projecten lijden aan de leerparadox : De meerwaarde van leren van andere projecten is groot, maar leren van anderen wordt vaak niet als een taak van de projectorganisatie beschouwd. Projecten zijn doelgerichte ondernemingen die het leren van andere projecten vaak niet voorop stellen. Nog veel te vaak worden evaluaties of kennisuitwisseling gezien als activiteiten die niet passen bij de vanuit een opdrachtgever gegeven projectopdracht. De directe positieve impact op projectresultaten is vaak niet tastbaar te maken, waardoor het leren van anderen vrijwel nimmer bovenaan de prioriteitenlijst komt. Dat is jammer, aangezien ons onderzoek aantoont dat het buitengewoon zinvol is om eens bij vergelijkbare projecten in Nederland of in het buitenland kennis op te doen. De essentiële managementthema s van grote infrastructuurprojecten zijn internationaal immers vergelijkbaar, waardoor kennisuitwisseling meerwaarde geeft. Trap daarbij echter niet in de valkuil om best practices lineair te kopiëren. Het onderzoek wijst namelijk ook uit dat elk project zijn eigen op maat gesneden oplossingen moet realiseren, aangezien het doel, de startcondities en de context ervan altijd uniek zijn. een groeiend netwerk kent het een kennisbestand dat steeds verder wordt verbreedt en uitgediept. In de volgende fase van het programma hopen we deze kennis nog meer in te zetten in de praktijk, bijvoorbeeld door een bredere toepassing van het IPAT. Netlipse laat zien dat internationale kennisuitwisseling met een wisselwerking tussen theorie en praktijk kan werken. Wetenschap als katalysator van nieuwe ideeën en de praktijk als hoeder van de praktische toepasbaarheid en werkelijke verbetering. Hoewel de focus van Netlipse op Europa ligt, zijn er inmiddels ook banden aangegaan met kennisinitiatieven buiten Europa, onder meer in Brazilië, Rusland, China en India. Landen die graag willen profiteren van de kennis en ervaring die in Europa zijn opgedaan. Momenteel vindt er een heroriëntatie op het programma plaats. Het streven is om ten minste door te gaan met de huidige activiteiten: IPAT-assessments, trainingen, netwerkactiviteiten, etc. Daarnaast worden samenwerkingsinitiatieven met andere kennisprogramma s ondernomen. Meer informatie is te vinden op of neem contact op met Netlipse Programma Manager paulian. staal@netlipse.eu. Noten * Het boek Managing Large Infrastructure Projects is te bestellen via info@netlipse.eu. < (advertentie) 5. Het inbouwen van flexibiliteit is essentieel omdat de condities tijdens het project kunnen veranderen en je het ontwerp dus tussentijds moet kunnen aanpassen. Externe spanningen (9/11, nieuwe regering, financiële crisis en dergelijke) kunnen grote invloed hebben op infrastructuurprojecten. Infrastructuurprojecten zijn statische voorzieningen in een dynamische omgeving. De looptijd van deze projecten is vaak tien tot vijftien jaar. Gedurende deze periode vinden er vele ontwikkelingen plaats. Het project zal op deze ontwikkelingen moeten inspelen, of de projectleiding dat nu leuk vindt of niet. Als je een auto koopt, wil je tenslotte ook dat deze aan de eisen van vandaag voldoet en niet aan die van tien jaar geleden. Zo werkt het met infrastructuurprojecten ook: zodra zich in Zwitserland een tunnelramp voordoet, laait de discussie over veiligheidsnormen voor de Nederlandse tunnels weer op. Vaak met als gevolg nieuwe normen, aanpassingen in technologie en meerkosten. De projectorganisatie die met zijn tijd en de veranderende wensen van de stakeholders mee wil gaan, zal de nodige flexibiliteit tentoon moeten spreiden. Voortgang programma Het Netlipse-programma vormt een voorbeeld van het hand in hand gaan van kennisontwikkeling en netwerkontwikkeling. Naast

Professionalisering Projectmanagement bij Rijkswaterstaat

Professionalisering Projectmanagement bij Rijkswaterstaat Professionalisering Projectmanagement bij Freek Wermer Teamleider projectmanagers Dienst Infrastructuur Afdeling Projectmanagement RIJKSWATERSTAAT AL MEER DAN 200 JAAR PROJECTEN 2 ipma-nl 1 3 ipma-nl Ambitie

Nadere informatie

De adviseur is een toffe peer

De adviseur is een toffe peer Programma 14.00-14.30 Introductie AT Osborne 14.30-15.00 Inleiding casus Oostergasfabriek 15.00-16.00 Casus groepswerk 16.00-17.00 Terugkoppeling groepswerk en plenaire discussie 17.00 Afsluiting De adviseur

Nadere informatie

Samenvatting. De intentie is om hiermee een transitie tot stand te brengen:

Samenvatting. De intentie is om hiermee een transitie tot stand te brengen: TRANSUMO NETLIPSE.NL Projectmanagement voor Gevorderden Eindrapportage NETLIPSE.NL (inclusief Top-up learning history N23); januari 2010 Auteur: Eddy Westerveld THEMA PARTICIPATIEVE BESTUURLIJKE PROCESSEN

Nadere informatie

opdracht geven, opdracht nemen een wereld van verschil

opdracht geven, opdracht nemen een wereld van verschil opdracht geven, opdracht nemen een wereld van verschil Workshop Derk K. Kremer Derk Kremer Even voorstellen. TUD Civiele Techniek en Bedrijfskunde Directeur Eestum Management, een onafhankelijk adviesbureau

Nadere informatie

STRATAEGOS CONSULTING

STRATAEGOS CONSULTING STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.

Nadere informatie

Voorsorteren op de Belofte van DBFM: Het Juist Managen en Evalueren van de Complexiteit in DBFM- Transportinfrastructuurprojecten

Voorsorteren op de Belofte van DBFM: Het Juist Managen en Evalueren van de Complexiteit in DBFM- Transportinfrastructuurprojecten Voorsorteren op de Belofte van DBFM: Het Juist Managen en Evalueren van de Complexiteit in DBFM- Transportinfrastructuurprojecten Stefan Verweij Dit artikel is verschenen als: Verweij, S. (2015). Voorsorteren

Nadere informatie

NDERE KIJK OP ICT CONSULTANCY

NDERE KIJK OP ICT CONSULTANCY DE a NDERE KIJK OP ICT CONSULTANCY Innervate is al ruim 13 jaar succesvol in het adviseren van vele organisaties op het gebied van ICT vraagstukken. Naast onze dienstverlening op het gebied van ICT Beleid

Nadere informatie

Verbinden van Duurzame Steden

Verbinden van Duurzame Steden Verbinden van Duurzame Steden Managen van verwachtingen Jan Klinkenberg, Netwerkmanager VerDuS Startbijeenkomst URD2-projecten 11 oktober 2012 Programma vanmiddag 13.00-13.15 uur Introductie VerDuS 13.15-15.15

Nadere informatie

CORAM International Het management van gedistribueerde ICT-projecten Auteur: Datum:

CORAM International Het management van gedistribueerde ICT-projecten  Auteur: Datum: CORAM International Het management van gedistribueerde ICT-projecten. Onderzoek Auteur: ing. E.M.M. Boerboom Datum: 31-08-2007 De aanleiding van het onderzoek Door de toenemende globalisering en mogelijkheden

Nadere informatie

Kennismanagement. Wereldwijde kennis tot waarde maken voor de organisatie, over geografische en functionele grenzen heen.

Kennismanagement. Wereldwijde kennis tot waarde maken voor de organisatie, over geografische en functionele grenzen heen. Kennismanagement Wereldwijde kennis tot waarde maken voor de organisatie, over geografische en functionele grenzen heen. Tony Wegewijs, Business Learning Consultant (voorheen Heineken) AGENDA DE HEINEKEN

Nadere informatie

Functieprofiel: Projectleider Functiecode: 0302

Functieprofiel: Projectleider Functiecode: 0302 Functieprofiel: Projectleider Functiecode: 0302 Doel Voorbereiden en opzetten van en bijbehorende projectorganisatie, alsmede leiding geven aan de uitvoering hiervan, binnen randvoorwaarden van kosten,

Nadere informatie

de Betuweroute karakteristieken van het infrastructuurproject

de Betuweroute karakteristieken van het infrastructuurproject de Betuweroute karakteristieken van het infrastructuurproject Ir. P.E.M. Buck directeur realisatie Betuweroute projectorganisatie Betuweroute - ProRail karakteristieken 160 km lange nieuwe spoorlijn speciaal

Nadere informatie

Voor een volledig overzicht van de uitspraken van mijn ambtsvoorganger verwijs ik naar bijlage 1.

Voor een volledig overzicht van de uitspraken van mijn ambtsvoorganger verwijs ik naar bijlage 1. a 1 > Retouradres: Postbus 20901, 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070

Nadere informatie

FiT. Mastering Financiality. In tien maanden tijd je circle of influence vergroten

FiT. Mastering Financiality. In tien maanden tijd je circle of influence vergroten FiT Mastering Financiality. In tien maanden tijd je circle of influence vergroten Vergroot je circle of influence Niemand kan de financiële gevolgen van strategische beslissingen beter inzichtelijk maken

Nadere informatie

Handreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling

Handreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling Handreiking gebiedsgericht warmte-uitwisseling De verdiepingsfase In de verdiepingsfase gaat u, samen met uw partners, de haalbaarheid en kansrijkheid van het door u voor ogen staande warmte-uitwisselingsproject

Nadere informatie

Betere besluitvorming bij crisis en ramp door betere informatiepositie

Betere besluitvorming bij crisis en ramp door betere informatiepositie Betere besluitvorming bij crisis en ramp door betere informatiepositie Doorontwikkeling LCMS Mei 2010 Projectstructuur Netcentrisch Werken Stuurgroep NW Projectdirecteur NW Projectbureau Productontwikkeling

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 200 20 29 296 Tunnelveiligheid Nr. 24 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,

Nadere informatie

Networking for Urban Vitality

Networking for Urban Vitality Networking for Urban Vitality Mobiliteit Infrastructuur Ruimtelijke ontwikkeling en Leefomgeving Utrecht, 20 mei 2016 Raymond Linssen Jasper Snippe Henk de Snoo Networking for Urban Vitality (NUVit) Wat

Nadere informatie

Onderzoeksopzet De Poort van Limburg gemeente Weert

Onderzoeksopzet De Poort van Limburg gemeente Weert Onderzoeksopzet De Poort van Limburg gemeente Weert Weert, 6 september 2011. Rekenkamer Weert Inhoudsopgave 1. Achtergrond en aanleiding 2. Centrale vraagstelling 3. De wijze van onderzoek 4. Deelvragen

Nadere informatie

Recent is het Consortium Maatschappelijk Vastgoed (zie

Recent is het Consortium Maatschappelijk Vastgoed (zie Recent is het Consortium Maatschappelijk Vastgoed (zie www.consortiummvg.nl) gestart vanuit een RAAK aanvraag door de Hanzehogeschool. Doel van het tweejarig project is het onderwijs en bedrijfsleven kennis

Nadere informatie

PROJECT INITIATION DOCUMENT

PROJECT INITIATION DOCUMENT PROJECT INITIATION DOCUMENT Versie: Datum: x.x dd-mm-jj DOCUMENTATIE Versie Naam opdrachtgever Naam opsteller Datum: dd-mm-jj Voor akkoord: Datum:. INHOUDSOPGAVE 1. Managementsamenvatting

Nadere informatie

ORGANISATORISCHE IMPLENTATIE BEST VALUE

ORGANISATORISCHE IMPLENTATIE BEST VALUE ORGANISATORISCHE IMPLENTATIE BEST VALUE EEN ONDERZOEK NAAR DE IMPLEMENTATIE VAN BEST VALUE BINNEN EEN SYSTEMS ENGINEERING OMGEVING STEPHANIE SAMSON BEST VALUE KENNIS SESSIE WESTRAVEN 17 JUNI 09.00 12.00

Nadere informatie

Projectmanagement De rol van een stuurgroep

Projectmanagement De rol van een stuurgroep Projectmanagement De rol van een stuurgroep Inleiding Projecten worden veelal gekenmerkt door een relatief standaard projectstructuur van een stuurgroep, projectgroep en enkele werkgroepen. De stuurgroep

Nadere informatie

Functieprofiel Projectleider Functieprofiel titel Functiecode 00

Functieprofiel Projectleider Functieprofiel titel Functiecode 00 1 Functieprofiel Projectleider Functieprofiel titel Functiecode 00 Doel Voorbereiden en opzetten van projecten en bijbehorende projectorganisatie, alsmede leiding geven aan de uitvoering hiervan, binnen

Nadere informatie

Kortom, van visie naar werkelijkheid!

Kortom, van visie naar werkelijkheid! Wie zijn wij Scopeworks is een internationaal bureau wat zich richt op executive search, interim management en consulting. Ons kantoor is gevestigd in Nederland en vanuit hier worden onze diensten wereldwijd

Nadere informatie

HET ANTWOORD OP UW VRAGEN

HET ANTWOORD OP UW VRAGEN HET ANTWOORD OP UW VRAGEN Een netwerk van hoog opgeleide, ervaren zelfstandig FM-professionals. Wij zijn gepassioneerd bezig met ons vakgebied, zijn actueel en bieden onze opdrachtgevers daarmee het beste

Nadere informatie

Agendapunt 6: Op weg naar KP8

Agendapunt 6: Op weg naar KP8 Agendapunt 6: Op weg naar KP8 Consultatie ten behoeve van de Nederlandse inzetbepaling Ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap Waar staan we KP6 is afgerond (2002-2006) Document: Evaluatie achteraf

Nadere informatie

Nieuwe Dingen Doen: projecten voor échte opdrachtgevers. Kjell van der Giessen Nieuwe Dingen Doen

Nieuwe Dingen Doen: projecten voor échte opdrachtgevers. Kjell van der Giessen Nieuwe Dingen Doen Nieuwe Dingen Doen: projecten voor échte opdrachtgevers Kjell van der Giessen Nieuwe Dingen Doen NDD-twee opleidingen AANDACHTSGEBIEDEN: Crossmedia design, Audiovisuele communicatie, Interaction design,

Nadere informatie

FINANCE DIRECTOR EMEA

FINANCE DIRECTOR EMEA #VACATURE Finance FINANCE DIRECTOR EMEA Wavin is één van de meest innovatieve spelers op het gebied van leidingsystemen voor bijvoorbeeld drinkwater, riolering, regenwater, gas, elektro en telecom. Daarmee

Nadere informatie

BEST BOSS BELEIDSNOTA Aanbevelingen voor een succesvolle bedrijfsopvolging van KMO s in toerisme

BEST BOSS BELEIDSNOTA Aanbevelingen voor een succesvolle bedrijfsopvolging van KMO s in toerisme Aanbevelingen voor een succesvolle bedrijfsopvolging van KMO s in toerisme www.bestboss-project.eu Grant Agreement No.: 2014-1-DE02-KA200-001608 Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese

Nadere informatie

Bantopa Terreinverkenning

Bantopa Terreinverkenning Bantopa Terreinverkenning Het verwerven en uitwerken van gezamenlijke inzichten Samenwerken als Kerncompetentie De complexiteit van producten, processen en services dwingen organisaties tot samenwerking

Nadere informatie

Boekpresentatie De Nederlandse Mainports Onder Druk: Speuren naar Ontwikkelkracht

Boekpresentatie De Nederlandse Mainports Onder Druk: Speuren naar Ontwikkelkracht Transumo Kennismiddag Bestuurlijke Processen Boekpresentatie De Nederlandse Mainports Onder Druk: Speuren naar Ontwikkelkracht LEF, Utrecht, 16 juni 2009 Marcel Hertogh, Themaleider Bestuurlijke Processen

Nadere informatie

Resultaten PPM mini-enquête 2013

Resultaten PPM mini-enquête 2013 Resultaten PPM mini-enquête 203 Stand van Project Portfolio Management in Nederland drs. Jan G. Bloem CMC t.b.v. 9 e PPM Jaarcongres 29 mei 203 Het speelveld Project Por)olio Management Rond deze thema

Nadere informatie

Sturen of Avonturen. Nieuwegein 30 November 2010

Sturen of Avonturen. Nieuwegein 30 November 2010 Sturen of Avonturen Nieuwegein 30 November 2010 1 Agenda Inleiding Projectbesturing Workshop Sturen of Avonturen BREAK Conclusies Workshop De workshop in de praktijk Afronding BORREL 2 Productvernieuwing

Nadere informatie

Virtual Design & Construction. Sneller, beter, slimmer

Virtual Design & Construction. Sneller, beter, slimmer Virtual Design & Construction Sneller, beter, slimmer Virtual Design & Construction Sneller, beter, slimmer Royal HaskoningDHV biedt u met Virtual Design & Construction (VDC) een unieke methode om integraal

Nadere informatie

Professional services organisaties Altijd en overal grip op uw projecten, van verkoop tot factuur

Professional services organisaties Altijd en overal grip op uw projecten, van verkoop tot factuur Professional services organisaties Altijd en overal grip op uw projecten, van verkoop tot factuur Kritische opdrachtgever verwacht meer De opdrachtgever van vandaag is kritisch, verlangt toegevoegde waarde

Nadere informatie

MAATWERK OPLEIDINGEN 10 basisopleidingen 19 Modules Kies & Mix

MAATWERK OPLEIDINGEN 10 basisopleidingen 19 Modules Kies & Mix WIN TRAININGEN MAATWERK OPLEIDINGEN 10 basisopleidingen 19 Modules Kies & Mix 10 Basisopleidingen PMO, de start-up Prince II Foundation IPMA PMO P3O Foundation IPM voor de projectbeheerser Leading SAFe

Nadere informatie

We willen sterke persoonlijkheden. Pi Company seminar 11 Oktober 2012 Henk J de Kort

We willen sterke persoonlijkheden. Pi Company seminar 11 Oktober 2012 Henk J de Kort We willen sterke persoonlijkheden Pi Company seminar 11 Oktober 2012 Henk J de Kort Heerema Marine Contractors (HMC) Private onderneming, Eigenaar Pieter Heerema. Governance structuur: One tier Board,

Nadere informatie

Eigen initiatief Duurzame bereikbaarheid Flower Mainport Aalsmeer

Eigen initiatief Duurzame bereikbaarheid Flower Mainport Aalsmeer Plantijnweg 32, 4104 BB Culemborg / Postbus 141, 4100 AC Culemborg Telefoon (0345) 47 17 17 / Fax (0345) 47 17 59 / www.multiconsultbv.nl info@multiconsultbv.nl Eigen initiatief Duurzame bereikbaarheid

Nadere informatie

E-health: geef de zorgprofessional een centrale rol Waarom het noodzakelijk is dat bestuurders nieuwe zorgmethoden faciliteren

E-health: geef de zorgprofessional een centrale rol Waarom het noodzakelijk is dat bestuurders nieuwe zorgmethoden faciliteren 1/5 E-health: geef de zorgprofessional een centrale rol Waarom het noodzakelijk is dat bestuurders nieuwe zorgmethoden faciliteren Joren Roelofs en Wijnand Weerdenburg E-health heeft de toekomst, daar

Nadere informatie

Global Project Performance

Global Project Performance Return on investment in project management PCI DIAGNOSTIEK IMPLEMENTATIE PRINCE2 and The Swirl logo are trade marks of AXELOS Limited. PCI-DIAGNOSTIEK (PEOPLE CENTERED IMPLEMENTATION) Niet zelden zien

Nadere informatie

IPMA Interessegroep Project- en Programmamanagement bij de Overheid PROFESSIONEEL OPDRACHTGEVERSCHAP BIJ DE OVERHEID. 9 september 2014 George Leih

IPMA Interessegroep Project- en Programmamanagement bij de Overheid PROFESSIONEEL OPDRACHTGEVERSCHAP BIJ DE OVERHEID. 9 september 2014 George Leih IPMA Interessegroep Project- en Programmamanagement bij de Overheid PROFESSIONEEL OPDRACHTGEVERSCHAP BIJ DE OVERHEID 9 september 2014 George Leih MIJN ACHTERGROND 2002 - nu 30+ projecten geauditeerd UWV,

Nadere informatie

SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS!

SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS! Innovatieplatform voor industrieel oppervlaktebehandelend Nederland SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS! VOORSPRONG DOOR INNOVATIEGERICHTE SAMENWERKING Dat Nederland er economisch goed

Nadere informatie

Projectmanagementenquête 2007

Projectmanagementenquête 2007 Projectmanagementenquête 2007 Handvatten voor succesvolle projecten 21 maart 2007 Bisnez Management in samenwerking met het IT Trends Institute en de Vrije Universiteit van Amsterdam copyright by Bisnez

Nadere informatie

Van Idee naar Innovatie

Van Idee naar Innovatie Van Idee naar Innovatie Horizon 2020 maakt het mogelijk! In 10 minuten een helder verhaal over Horizon 2020 Horizon 2020 Europa is op zoek naar innovaties die internationaal succesvol kunnen zijn. Horizon

Nadere informatie

Van Duurzame Wegen naar Duurzame Netwerken

Van Duurzame Wegen naar Duurzame Netwerken Van Duurzame Wegen naar Duurzame Netwerken Symposium 10 jaar Samenwerking RWS-RuG Groningen, 22 november 2017 prof.dr. Jos Arts Hoogleraar milieu- en infrastructuurplanning, RUG Strategisch adviseur duurzame

Nadere informatie

De Concurrentie gerichte Dialoog

De Concurrentie gerichte Dialoog De Concurrentie gerichte Dialoog PIANOo lunch 23 maart 2010 Diederik van der Staay Handreiking Tien gouden regels voor de dialoog Kennis opgedaan bij: Defensie Kromhout Kazerne Rgd KV7 en IB groep RWS

Nadere informatie

KRACHTENBUNDELING VOOR 2009 Corporate Identity BM-Support.org STICHTING BUSINESS MANAGEMENT SUPPORT STICHTING BUSINESS MANAGEMENT SUPPORT

KRACHTENBUNDELING VOOR 2009 Corporate Identity BM-Support.org STICHTING BUSINESS MANAGEMENT SUPPORT STICHTING BUSINESS MANAGEMENT SUPPORT STICHTING BUSINESS MANAGEMENT SUPPORT STICHTING BUSINESS MANAGEMENT SUPPORT OPEN BUSINESS INNOVATIE KRACHTENBUNDELING VOOR SUCCES OPEN BUSINESS INNOVATIE KRACHTENBUNDELING VOOR 2009 Corporate Identity

Nadere informatie

Samen aan de slag met theorie en praktijkervaringen om uw implementatie een stap verder te krijgen

Samen aan de slag met theorie en praktijkervaringen om uw implementatie een stap verder te krijgen Samen aan de slag met theorie en praktijkervaringen om uw implementatie een stap verder te krijgen Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Resultaat break-out sessies. 2 september: toekomst van ISO 26000

Resultaat break-out sessies. 2 september: toekomst van ISO 26000 Resultaat break-out sessies 2 september: toekomst van ISO 26000 1 Inhoud A. Integratie groep 1 B. Integratie groep 2 C Erkenning D. Branchespecifiek E: MVO en innovatie 2 De vragen per focusgebied 1. Wat

Nadere informatie

BIM en Rijkswaterstaat

BIM en Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat Ministerie van ln[rastructuur en Milieu BIM en Rijkswaterstaat Informatievoorziening vereenvoudigen bij aanlegprojecten Water. Wegen. Werken. Rijkswaterstaat. - 1 0~0. Water, wegen en spoor

Nadere informatie

Meer waarde creëren. Assetmanagement op maat

Meer waarde creëren. Assetmanagement op maat Meer waarde creëren Assetmanagement op maat Zo maken wij assetmanagement toepasbaar Met de toolbox Zeven bouwstenen van professioneel assetmanagement maken we de ISO55000 toepasbaar voor u. Belanghebbenden

Nadere informatie

Aandacht nodig voor goed onderwijs op het gebied van ondernemerschap

Aandacht nodig voor goed onderwijs op het gebied van ondernemerschap Aandacht nodig voor goed onderwijs op het gebied van ondernemerschap Vertrouwen in elkaar lijkt een van de sleutelbegrippen voor goed onderwijs over ondernemerschap. Studenten, ondernemers, docenten en

Nadere informatie

FAQ: Maak Ruimte voor Gezondheid fase2

FAQ: Maak Ruimte voor Gezondheid fase2 FAQ: Maak Ruimte voor Gezondheid fase2 Belangrijk: De oproep is te allen tijden leidend!!! LET OP: Zowel de aanvraag zelf als alle bijlagen moeten in het Engels ingediend worden! Inhoud Cofinanciering

Nadere informatie

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem

Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare budget

Nadere informatie

Functieprofiel. Positie Research Consultant. Organisatie Quaestus Executive Leadership

Functieprofiel. Positie Research Consultant. Organisatie Quaestus Executive Leadership Functieprofiel Organisatie Quaestus Executive Leadership Datum 8 March 2018 De organisatie Quaestus is gespecialiseerd in Executive Leadership en heeft een breed aanbod van diensten in Executive Search,

Nadere informatie

Projectmanagement onderzoek. www.bitti.nl. Meest succesvolle projectmanagement methodiek is PINO. 6 december 2006 Barry Derksen MSc MMC CISA CGEIT RI

Projectmanagement onderzoek. www.bitti.nl. Meest succesvolle projectmanagement methodiek is PINO. 6 december 2006 Barry Derksen MSc MMC CISA CGEIT RI Projectmanagement onderzoek Meest succesvolle projectmanagement methodiek is PINO 6 december 2006 Barry Derksen MSc MMC CISA CGEIT RI Agenda Aanleiding & werkwijze Projecten mislukken Projectmethodieken

Nadere informatie

De rol van contracten binnen de aanbesteding van de ITprojecten

De rol van contracten binnen de aanbesteding van de ITprojecten pag.: 1 van 5 code: SPE-ICT-art-007-bl De rol van contracten binnen de aanbesteding van de ITprojecten Bron: Morgan Chambers, DigitalBoardroom, januari 2006, pp. 1-4 Auteur(s): A. Joha, G. Wijers, S. van

Nadere informatie

1 HET VERHAAL VAN OPEN DATA NRC, 3 maart 2014 2 CONTEXT VOOR ONDERZOEK Wat betekent open data voor de Nederlandse beleidspraktijk? Hoe moet je als individuele publieke organisatie omgaan met ontwikkelingen

Nadere informatie

Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem

Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare

Nadere informatie

Technologieontwikkeling in de wegenbouw

Technologieontwikkeling in de wegenbouw Technologieontwikkeling in de wegenbouw - Hoe de rollen van de overheid het projectresultaat beïnvloeden - NL- Samenvatting van promotieonderzoek dr.ir JC Caerteling Deze dissertatie levert een bijdrage

Nadere informatie

Gemeentelijke regisseurs. Regisseren en de kunst van de verleiding

Gemeentelijke regisseurs. Regisseren en de kunst van de verleiding Gemeentelijke regisseurs Regisseren en de kunst van de verleiding Van traditioneel management naar modern regisseren De gemeente heeft de regie dat gebeurt niet zomaar, en ook niet van de ene op de andere

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Bijlagen 121 Literatuur 144

Inhoudsopgave. Bijlagen 121 Literatuur 144 Inhoudsopgave 5 Voorwoord 7 Ten geleide 9 1 Inleiding 11 2 De risicoanalyse 25 3 Uitvoeren van de risicoanalyse 65 4 Risicomanagement 77 5 Uitvoeren van risicomanagement 85 6 Implementatie van risicomanagement

Nadere informatie

Aanpak, uitwerking en rapportage

Aanpak, uitwerking en rapportage RAPPORTAGE De aanleiding voor de verleende projectbijdrage is gelegen in de opstart van het FSI initiatief in 2012 en de daadwerkelijke opstart in Januari 2013. Een van de voornaamste doelstellingen van

Nadere informatie

PRINCE2 2009 is overzichtelijker

PRINCE2 2009 is overzichtelijker PRINCE2 2009 is overzichtelijker 29 mei 2009 door: Lia de Zoete en Reinier de Koning Half juni presenteert het Office of Government Commerce in Londen PRINCE2 2009. Het grote voordeel van de nieuwe versie

Nadere informatie

Nederland: de Maritieme Wereldtop

Nederland: de Maritieme Wereldtop 1 Nederland: de Maritieme Wereldtop Veilig, duurzaam en economisch sterk Maritiem Cluster in de Topsector Water: Innovatiecontract en Topconsortium Kennis en Innovatie V2.0, Samenvatting, 23 december 2011

Nadere informatie

Literatuur Projectmatig Werken

Literatuur Projectmatig Werken Literatuur Projectmatig Werken Onderstaande boeken behandelen de meest gebruikte methodieken van projectmatig werken. Prince 2 is vooral voor ICT-projecten geschikt. Overheden kiezen vaak voor een bepaalde

Nadere informatie

Elementair Project Management

Elementair Project Management Elementair Project Management Impressie van de sheets 15 juni 2018 Versie 1.1 Projectmanagement in de Zorg Projectmanagement in de Zorg Elementair Project Management 2 Algemene trend LIJN PROJECTEN Toename

Nadere informatie

De kracht van pps in lightrail

De kracht van pps in lightrail De kracht van pps in lightrail Over de groeiende noodzaak van lightrail in stedelijke gebieden, de voordelen van publiek-private samenwerking en de gebundelde krachten van Strukton. Strukton pleit voor

Nadere informatie

Zuivere Speeltijd 7 JUNI 2012. Achmea IT: Portfoliobeheersing door batenrealisatiemanagement 15E BPUG SEMINAR

Zuivere Speeltijd 7 JUNI 2012. Achmea IT: Portfoliobeheersing door batenrealisatiemanagement 15E BPUG SEMINAR Zuivere Speeltijd 15E BPUG SEMINAR 7 JUNI 2012 Achmea IT: Portfoliobeheersing door batenrealisatiemanagement Introductie: Drs. Guus van der Weijden RC 29 jaar uit Arnhem, samenwonend Motorrijden, zwemmen,

Nadere informatie

Verslag van de tweede bijeenkomst op InnovatiePartnerschap op De BouwCampus.

Verslag van de tweede bijeenkomst op InnovatiePartnerschap op De BouwCampus. Verslag van de tweede bijeenkomst op InnovatiePartnerschap op De BouwCampus. Casus: Duikervervanging in Rotterdam Organisatie: Linda Docters van Leeuwen - Oxand Nick Statham - Gemeente Rotterdam Rob Kuiken

Nadere informatie

TENCompetence: ontwikkelen van een infrastructuur voor levenslang leren m.b.v. leertechnologie standaarden

TENCompetence: ontwikkelen van een infrastructuur voor levenslang leren m.b.v. leertechnologie standaarden TENCompetence: ontwikkelen een infrastructuur voor levenslang leren m.b.v. leertechnologie standaarden Jocelyn Manderveld Stichting SURF EduExchange 7 december 2006 OOKWEL De ontwikkeling een Persoonlijke

Nadere informatie

De veilige illusie van de beheersbaarheid

De veilige illusie van de beheersbaarheid De veilige illusie van de beheersbaarheid MANAGEMENT EN ORGANISATIE VAN INFRASTRUCTUURPROJECTEN Infrastructuurprojecten komen regelmatig in het nieuws. De media berichten over uitloop, kostenoverschrijdingen

Nadere informatie

Themasessie Informatiemanager pak je rol! Welkom! ASL BiSL

Themasessie Informatiemanager pak je rol! Welkom! ASL BiSL Themasessie Informatiemanager pak je rol! Welkom! 1 Programma 16.00 Ontvangst 16.30 Opening Rein van Vugt, ASR Leverancierssturing René Sieders Contractmanagement Gert-Jan Vlasveld Ervaringen uit de praktijk

Nadere informatie

DRS HÜLYA TÜRKSEVER PROF DR FINN WYNSTRA ARNOUT KROOK DEPARTMENT OF MANAGEMENT OF TECHNOLOGY AND INNOVATION PURCHASING AND SUPPLY MANAGEMENT

DRS HÜLYA TÜRKSEVER PROF DR FINN WYNSTRA ARNOUT KROOK DEPARTMENT OF MANAGEMENT OF TECHNOLOGY AND INNOVATION PURCHASING AND SUPPLY MANAGEMENT DEPARTMENT OF MANAGEMENT OF TECHNOLOGY AND INNOVATION DRS HÜLYA TÜRKSEVER PROF DR FINN WYNSTRA PURCHASING AND SUPPLY MANAGEMENT ARNOUT KROOK NEDERLANDSE SPOORWEGEN CONCERN INKOOP NRS SEMINAR UTRECHT, 24

Nadere informatie

Vraag Ondersteuning door Virtuele Experts

Vraag Ondersteuning door Virtuele Experts Vraag Ondersteuning door Virtuele Experts Ondersteunen van de opdrachtgever in de Bouw gedurende de initiatieffase 1 Introductie Deze dissertatie beschrijft een onderzoek naar de toepassing van ICT om

Nadere informatie

Verandermanagement: Business as Usual

Verandermanagement: Business as Usual Verandermanagement: Samenvatting Voor organisaties is het inmiddels een vast gegeven dat hun processen en producten continue zullen moeten veranderen om zich te kunnen handhaven in een omgeving waar we

Nadere informatie

Procesvalidatie voor een veiliger ketentest

Procesvalidatie voor een veiliger ketentest Procesvalidatie voor een veiliger ketentest Johan Vink TestNet Voorjaarsevenement 2010 Agenda Inleiding Typering project & testaanpak Werkwijze business proces Probleem De opdracht voor het testteam Probleemanalyse

Nadere informatie

PLANON E-LEARNINGSERVICE. Breid uw kennis van Planon uit met realtime toegang tot innovatieve e-learningcursussen

PLANON E-LEARNINGSERVICE. Breid uw kennis van Planon uit met realtime toegang tot innovatieve e-learningcursussen PLANON E-LEARNINGSERVICE Breid uw kennis van Planon uit met realtime toegang tot innovatieve e-learningcursussen De Planon e-learningservice biedt onder meer de volgende modules: Algemene e-learning Domeinspecifieke

Nadere informatie

Factsheet Training Project Leadership Simulatie (PLS)

Factsheet Training Project Leadership Simulatie (PLS) Factsheet Training Project Leadership Simulatie (PLS) LEARNING BY DOING Kort signalement Road2Results heeft op basis van haar jarenlange ervaring met het managen van business en ICT projecten vanuit diverse

Nadere informatie

Welke kansen bieden internet en sociale media (niet)?

Welke kansen bieden internet en sociale media (niet)? Welke kansen bieden internet en sociale media (niet)? Chris Aalberts Internet en sociale media hebben de wereld ingrijpend veranderd, dat weten we allemaal. Maar deze simpele waarheid zegt maar weinig

Nadere informatie

Projectmatig 2 - werken voor lokale overheden

Projectmatig 2 - werken voor lokale overheden STUDIEDAG Projectmatig werken in lokale overheden LEUVEN 27 oktober 2011 Projectmatig werken in de lokale sector Katlijn Perneel, Partner, ParFinis Projectmatig 2 - werken voor lokale overheden 1 Inhoud

Nadere informatie

LEERACTIVITEIT IJs verkopen op straat Ent-teach Module 6 Project management

LEERACTIVITEIT IJs verkopen op straat Ent-teach Module 6 Project management LEERACTIVITEIT IJs verkopen op straat Ent-teach Module 6 Project management Beschrijving van de leeractiviteit Voor de volgende opdracht zullen de studenten plannen* hoe ze gedurende een week ijs gaan

Nadere informatie

Executive onderwijs. Samenwerking tussen lokale en regionale overheden 2019

Executive onderwijs. Samenwerking tussen lokale en regionale overheden 2019 Juridisch inzicht is essentieel voor succesvolle samenwerking tussen overheden. Mr. dr. Willem Janssen v Executive onderwijs Samenwerking tussen lokale en regionale overheden 2019 Masterclass voor professionals

Nadere informatie

Prince User Group Nederland

Prince User Group Nederland Prince User Group Nederland De autoriteit voor het toepassen van PRINCE2 in Nederland PRINCE2 is a Registered Trade Mark of the Office of Government Commerce in the United Kingdom and other countries Professionaliseren

Nadere informatie

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t.

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t. Fiche 6: Mededeling Nieuwe EU Consensus on Development 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social

Nadere informatie

TenT corridors. Adriaan Roest Crollius 22 januari 2014

TenT corridors. Adriaan Roest Crollius 22 januari 2014 TenT corridors Adriaan Roest Crollius 22 januari 2014 Panteia NEA, EIM, RVB, Stratus Transport onderzoek & advies (spoor/wegtransport, binnenvaart) Beleidsvragen/kosten/CBA,s/research Een van de grootste

Nadere informatie

INITIATIEFVOORSTEL Gemeente Velsen

INITIATIEFVOORSTEL Gemeente Velsen INITIATIEFVOORSTEL Gemeente Velsen Raadsvergadering d.d. : 1 december 2011 Raadsbesluitnummer : R11.081 Carrousel d.d. : 17 november 2011 Onderwerp : Eindrapport Rekenkamercommissie kwaliteit Grondbeleid

Nadere informatie

Inkoop en contractmanagement

Inkoop en contractmanagement Syllabus Inkoop en contractmanagement Een inspirerende bundeling van theorie en praktijk, tips en ervaringen, kansen en bedreigingen. Inclusief best practices bij onder meer Universiteit Twente, ING, provincie

Nadere informatie

themadag Uitvoering Publieke taken betaalbaar René Duifhuizen Projectmanager stadsbrug De Oversteek donderdag 23 januari 2014

themadag Uitvoering Publieke taken betaalbaar René Duifhuizen Projectmanager stadsbrug De Oversteek donderdag 23 januari 2014 themadag Uitvoering Publieke taken de juiste balans tussen innovatief, duurzaam en betaalbaar René Duifhuizen Projectmanager stadsbrug De Oversteek donderdag 23 januari 2014 Innovatieve aanbesteding &

Nadere informatie

SPOORWEGEN IN TSJECHIË EN SLOWAKIJE

SPOORWEGEN IN TSJECHIË EN SLOWAKIJE SPOORWEGEN IN TSJECHIË EN SLOWAKIJE SAMENWERKING MET NEDERLAND QUINTUS VOSMAN RESIDENT TWINNING ADVISOR INHOUD 2 INTRODUCTIE VERLEDEN EN HEDEN TWINNING PROJECT CONCLUSIES VERWACHTINGEN Recente Verleden

Nadere informatie

Utrecht Business School

Utrecht Business School Cursus Agile & Scrum Projectmanagement De cursus Agile & Scrum Projectmanagement duurt ongeveer 2 maanden en omvat 5 colleges van 3 uur. U volgt de cursus met ongeveer 10-15 studenten op een van onze opleidingslocaties

Nadere informatie

COLLEGEREEKS BLOCKCHAIN & FINTECH

COLLEGEREEKS BLOCKCHAIN & FINTECH COLLEGEREEKS BLOCKCHAIN & FINTECH WAT KUNNEN DEZE OPKOMENDE TECHNOLOGIEËN VOOR JOUW ORGANISATIE BETEKENEN? NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Blockchain geldt als dé grote belofte als het gaat om

Nadere informatie

Kickstart-aanpak. Een start maken met architectuur op basis van best practices.

Kickstart-aanpak. Een start maken met architectuur op basis van best practices. Kickstart-aanpak Een start maken met architectuur op basis van best practices. www.theunitcompany.com Kickstart-aanpak Soms is net dat extra duwtje in de rug nodig om te komen waar je wilt zijn. In onze

Nadere informatie

Management. Analyse Sourcing Management

Management. Analyse Sourcing Management Management Analyse Sourcing Management Management Business Driven Management Informatie- en communicatietoepassingen zijn onmisbaar geworden in de dagelijkse praktijk van uw organisatie. Steeds meer

Nadere informatie

Global Project Performance

Global Project Performance Return on investment in project management P3M3 DIAGNOSTIEK IMPLEMENTATIE PRINCE2 and The Swirl logo are trade marks of AXELOS Limited. P3M3 -DIAGNOSTIEK (PROJECT PROGRAMMA PORTFOLIO MANAGEMENT MATURITY

Nadere informatie

ten dienste van burgers en ondernemingen: evaluatie van 4 jaar Vlaamse integratieprojecten e-

ten dienste van burgers en ondernemingen: evaluatie van 4 jaar Vlaamse integratieprojecten e- E-government ten dienste van burgers en ondernemingen: evaluatie van 4 jaar Vlaamse integratieprojecten e- government (CORVE) http://www.vlaanderen.be// 1 Inhoud 1. Wat zijn VIP-projecten? 2. Waarom VIP-projecten?

Nadere informatie

Het gebruik van wetenschappelijke kennis bij het managen van vastgoed in de gemeentelijke sector

Het gebruik van wetenschappelijke kennis bij het managen van vastgoed in de gemeentelijke sector Het gebruik van wetenschappelijke kennis bij het managen van vastgoed in de gemeentelijke sector 1 Inhoudsopgave Introductie Onderzoekskader Methodologie Resultaten Conclusie Aanbevelingen 2 Introductie

Nadere informatie

WIN OPLEIDINGEN. (Blijvend) leren, doe je bij WIN!

WIN OPLEIDINGEN. (Blijvend) leren, doe je bij WIN! WIN OPLEIDINGEN (Blijvend) leren, doe je bij WIN! 10 Basisopleidingen PMO, de start-up Prince II Foundation IPMA PMO P3O Foundation IPM voor de projectbeheerser Leading SAFe 4.5 Agile Officer Persoonlijke

Nadere informatie