Predictief meten van metacognitieve vaardigheden bij samenwerkend ontdekkend leren

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Predictief meten van metacognitieve vaardigheden bij samenwerkend ontdekkend leren"

Transcriptie

1 Predictief meten van metacognitieve vaardigheden bij samenwerkend ontdekkend leren Amber Walraven 1 & Ard Lazonder 2 1 Open Universiteit, OTEC 2 Universiteit Twente, Afdeling Instructietechnologie Paper gepresenteerd tijdens de Onderwijs Research Dagen 2005, Gent, België Abstract Dit paper beschrijft de ontwikkeling en validering van een instrument voor het predictief meten van regulatievaardigheden bij samenwerkend ontdekkend leren. Het instrument meet de vaardigheid van leerlingen om hun leerproces te plannen en monitoren. De predictieve validiteit is onderzocht door het gebruik van deze vaardigheden in het instrument én in een ontdekkend leeromgeving te vergelijken. Verwacht werd dat de frequenties van planning en monitoring-activiteiten in beide situaties met elkaar samenhangen. Gevonden correlaties bleken significant. Uit deze resultaten blijkt dat het mogelijk is om prospectief een valide meting te doen van het gebruik van regulatievaardigheden. Het is echter nog te vroeg om te praten over een valide predictieve meting. Deze resultaten geven een goede eerste aanzet, maar dienen uitgebreid te worden. Inleiding Van leerlingen wordt tegenwoordig verwacht dat zij veelal zelfstandig (kunnen) leren. Docenten zijn steeds minder degenen die kennis overdragen, en steeds meer begeleiders in het leerproces. In de exacte vakken wordt bij deze manier van leren veel gebruik gemaakt van ontdekkend leeromgevingen waarin leerlingen zelfstandig experimenten uitvoeren en (natuurkundige) principes ontdekken. Een voorbeeld van zo n leeromgeving is Co-Lab. In Co-Lab werken leerlingen uit de laatste klassen van het VWO in drietallen aan authentieke taken op het gebied van watermanagement of klimaatbeheersing in broeikassen. Door zelf experimenten uit te voeren, ontdekken leerlingen natuurwetenschappelijke principes binnen deze domeinen. De aldus verworven inzichten worden weergegeven in een werkend computermodel. Door dit model te vergelijken met de uitkomsten van hun experimenten, kunnen leerlingen hun model verifiëren. Co-Lab ondersteunt deze processen door tools voor experimenteren (simulaties), samenwerken (synchrone chat) en modelleren (modeleditor); de regulatie van het leerproces wordt ondersteund door de Process Coordinator. Deze tool bevat aanwijzingen voor het plannen, monitoren en evalueren van het leerproces. Hoewel deze aanwijzingen door de docent kunnen worden ingevoerd of aangepast, heeft niet elke leerling dezelfde mate van ondersteuning nodig. Anders gezegd: leerlingen beschikken niet in dezelfde mate over regulatievaardigheden.

2 Om Co-Lab zo effectief mogelijk te maken voor verschillende leerlingen, zou de ondersteuning van regulatievaardigheden (ook wel metacognitieve vaardigheden) aan de leerlingen aangepast moeten worden. Dit vereist een meting van de reeds aanwezige regulatievaardigheden. Dit paper beschrijft de ontwikkeling en validering van een instrument voor het predictief meten van regulatievaardigheden bij ontdekkend leren in Co-Lab. Dit instrument meet de vaardigheid van leerlingen om hun leerproces te plannen en monitoren. De predictieve validiteit is gemeten door het gebruik van deze vaardigheden in het instrument en in de Co-Lab leeromgeving te vergelijken. Verwacht werd dat de frequenties van planning en monitoring-activiteiten in beide situaties met elkaar samenhangen. Theoretisch kader In het traditionele onderwijs, waarin de docent voor de klas staat en de leerlingen voorziet van informatie, was de docent ook verantwoordelijk voor het verloop van het leerproces. De docent bepaalde wat de leerlingen leerden en hoe de leerlingen de leerstof aangeboden kregen. Bovendien hield de docent de vorderingen van de leerling bij. De leerling zelf was in feite alleen verantwoordelijk voor het luisteren naar de docent en het uitvoeren van opgegeven taken, de docent reguleerde het leerproces. In het nieuwe leren is de leerling zelf verantwoordelijk voor zijn leerproces en het bijhouden van zijn vorderingen. Met andere woorden de leerling dient zijn eigen proces te reguleren. Reguleren vereist zogenaamde regulatievaardigheden. Voorbeelden van dergelijke vaardigheden zijn plannen en monitoren. Plannen kan plaatsvinden op het niveau van het gehele leerproces of fasen in het proces. Het houdt het maken van een schema voor de te nemen stappen in. Bij planning kan worden gedacht aan het bepalen van de volgorde waarin taken worden gemaakt, het plannen van de tijd die aan de taken wordt besteed, en het plannen van de volgorde van handelingen binnen een taak. Bijvoorbeeld: Ik begin met het bepalen van de afstand tussen de twee punten. Daarna ga ik berekenen hoe lang de auto over het afleggen van deze afstand doet bij een snelheid van 100 km per uur. (De Jong, 2002). Monitoring betreft de vaardigheid van de leerling om (de voortgang van) zijn of haar eigen leerproces te bekijken en bij te houden. Leerlingen die goed monitoren zullen van tevoren willen weten wat de opdracht precies is, welke eisen er aan ze gesteld worden en hoeveel tijd er voor staat. Ze zullen bekijken hoeveel ze al van het onderwerp weten. Tijdens het werken aan een opdracht controleren ze in welke fase van het proces ze zijn, of ze beschikken over voldoende gegevens om de taak op te lossen, welke gegevens ze gebruikt hebben, hoeveel tijd ze nog hebben voor de opdracht, of de opdracht moeilijk of makkelijk is. Monitoring kan plaatsvinden op persoonlijk vlak, op proces niveau of op probleem niveau (Berardi-Coletta et al. in Prins, 2002). Bijvoorbeeld: Zo, eens kijken of we hebben wat we willen hebben. (De Jong, 2002). Leerlingen die gebruik maken van regulatievaardigheden zijn beter in staat hun leerproces te reguleren. Zij zullen effectiever kunnen werken en beter kunnen omgaan met de verantwoordelijkheid die het nieuwe leren met zich meebrengt. Leeruitkomsten van leerlingen die deze vaardigheden niet gebruiken of ontberen zullen achter blijven op de groep die wel beschikt over deze vaardigheden. Om alle leerlingen even effectief van

3 het nieuwe leren gebruik te laten maken (door bijvoorbeeld met een leeromgeving als Co- Lab te werken), zou de ondersteuning voor het gebruik van regulatievaardigheden aan de individuele leerling aangepast moeten worden. Hiervoor is een meting van de reeds aanwezige vaardigheden nodig. Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie verschillende soorten metingen. Prospectief (voorafgaand aan een taak of om de vaardigheden in het algemeen te meten), concurrent (tijdens het werken aan een taak) of retrospectief (na afloop). Prospectieve en retrospectieve metingen worden voornamelijk gedaan met behulp van off-line selfreports. Een veelgebruikt instrument voor prospectieve metingen is een vragenlijst, zoals de MSLQ van Pintrich et al. (1993) en de ILS van Vermunt (1992). In haar artikel over het meten van zelf-sturend leren vermeldt Van Hout-Wolters (2000) dat een voordeel van dergelijke vragenlijsten is dat leerlingen niet gestoord worden tijdens het leerproces en dat het verkrijgen van data relatief snel en makkelijk is. Nadelen van deze methode zijn echter de mogelijkheid dat een leerling dingen vergeten is of te onbelangrijk vindt om te vermelden. Mogelijk is de leerling ook niet in staat om te reflecteren op zijn activiteiten. Als laatste zou het ook kunnen zijn dat een leerling de vragenlijst sociaal wenselijk invult. Veenman (in press) heeft na een meta-analyse gevonden dat de predictieve validiteit van vragenlijsten als MSLQ en de ILS te wensen over laat. Concurrente metingen zijn het meest valide, (Veenman, in press) maar hebben als nadeel dat ze tamelijk arbeidsintensief zijn. Bij een think aloud protocolanalyse bijvoorbeeld worden de uitgewerkte protocollen geanalyseerd met behulp van gedetailleerde scoringsschema s. Een andere vorm van een concurrente meting zijn logfiles. Hierin worden de acties van een leerling in bijvoorbeeld een computerprogramma opgeslagen. Een voordeel van deze on-line registraties is dat ze kunnen worden toegepast op grote groepen leerlingen, in tegenstelling tot de think-aloud protocols (Veenman, in press). Bovendien zijn de logfiles unobtrusive, ze hebben geen invloed op de uitvoering van de taak, omdat een leerling niet weet dat zijn acties gemeten worden en niet bewust meewerkt aan de meting. Een nadeel van log-files is dat ze alleen acties bevatten; de gedachten van de leerlingen worden niet geregistreerd. Een kanttekening die moet worden geplaatst bij concurrente metingen is dat de vaardigheden gemeten worden in interactie met de taak. De taak zou invloed kunnen hebben op het gebruik van de regulatievaardigheden. Bovendien zijn de resultaten pas na het uitvoeren van een taak beschikbaar, zodat ze pas achteraf gebruikt kunnen worden om adaptieve ondersteuning te ontwerpen. Om de invloed van de taak zo veel mogelijk uit te schakelen bij een meting van regulatievaardigheden, moet de taak voldoen aan een aantal eisen. Het gebruik van regulatievaardigheden is gerelateerd aan intelligentie en domeinkennis (Campione & Brown, 1978; Chi, Glaser & Rees, 1982; Sternberg 1985,1988; Zimmerman & Martinez- Pons, 1990; Elshout & Veenman, 1992; Glaser, Schauble, Raghavan & Zeitz, 1992; Veenman, 1994; Alexander, Carr & Schwanenflugel, 1995; Veenman, Elshout & Meijer, 1997). De samenhang tussen metacognitie, intelligentie en leeruikomsten hangt af van de taakcomplexiteit zoals deze ervaren wordt door de leerling. Intelligentie is gerelateerd aan metacognitie, maar metacognitie heeft ook een zelfstandige bijdrage aan de leeruikomsten (Prins, 2002). Elshout (1987) noemt het taakniveau dat wordt beheerst door de leerling in een bepaald domein de threshold of problematicity. Als een leerling

4 een probleem dient op te lossen dat onder deze drempel ligt, is het oplossen ervan een routine taak en wordt er geen gebruik gemaakt van regulatievaardigheden. Ligt een probleem te ver boven de drempel dan zullen de aanwezige kennis en regulatievaardigheden onvoldoende blijken en zal het leerproces stagneren. De ideale situatie doet zich voor wanneer het probleem net iets boven de huidige drempel ligt. De invloed van metacognitie is het grootst wanneer leerlingen werken aan een taak die boven hun threshold of problematicity ligt ( (Prins, 2002). Een effectieve meting van regulatievaardigheden dient gebruik te maken van een taak die boven de threshold of problematicity ligt, om zo de invloed van intelligentie uit te schakelen. Om te controleren voor de invloed van domeinkennis, kan een meting het beste gedaan worden met beginners in een bepaald domein. In eerste instantie zijn metacognitieve vaardigheden van beginners domeingeneriek. Pas wanneer er expertise wordt verkregen in een domein worden de regulatievaardigheden domeinspecifiek (Prins, 2002). Beginners hebben nog geen automatisme ontwikkeld voor het oplossen van problemen binnen een domein en zijn gedwongen gebruik te maken van hun regulatievaardigheden om het probleem op te lossen. Experts zijn in staat een probleem op te lossen op basis van kennis en eerdere ervaring. Beginners zullen het ontbreken van domeinkennis gedeeltelijk kunnen compenseren door goed te plannen en monitoren. Het probleemoplosproces van beginners geeft daarom een beter beeld van aanwezige regulatievaardigheden dan het proces van experts. Samenvattend kunnen we stellen dat het meten van regulatievaardigheden het best concurrent kan plaatsvinden, zonder verstoring van het proces (unobtrusive). De taak die de leerlingen uitvoeren tijdens de meting moet net boven hun threshold of problematicity liggen en leerlingen moeten beginners zijn in het domein waarin de meting plaatsvind. Bovendien moet de meting een predictieve waarde hebben voor het werken in Co-Lab. Het instrument dient daarom enkele overeenkomsten te hebben met Co-Lab, met name op het gebied van het gebruik van regulatievaardigheden. In de volgende paragraven worden achtereenvolgens de regulatieve processen binnen Co-Lab en het ontwikkelde instrument besproken. Regulatie binnen Co-Lab Uit onderzoek is gebleken dat leerlingen in Co-Lab niet reguleren en ondersteuning derhalve nodig is (Manlove en Lazonder, 2004). Deze ondersteuning is toegevoegd in de vorm van de Process Coordinator (PC) (zie figuur 1). Planning wordt in de PC ondersteund door de doelen die leerlingen in de goal try vinden. Leerlingen kunnen onder tabblad Description een omschrijving van die doelen lezen (zie figuur 1, rechterkant). Onder tabblad Hints staat een aantal hints; dit zijn antwoorden op de meest gestelde vragen bij een bepaald doel of subdoel (zie figuur 1, linkerkant). Leerlingen kunnen ook plannen door zelf doelen toe te voegen aan de goal tree. Het monitoren van het proces kan met behulp van het tabblad Notes, hiermee kunnen notities aan een doel toegevoegd worden. Met het tabblad History (zie figuur 2, linkerkant) kan worden teruggekeken op reeds ondernomen acties. De voortgang van het proces kan bijgehouden worden door doelen af te vinken die bereikt zijn.

5 Als de opdracht afgerond is, kan met behulp van de PC een verslag worden gemaakt. Onder het tabblad Report staat een template voor een verslag dat leerlingen zelf aan kunnen vullen (zie figuur 2, rechterkant). Dit verslag is een vorm van evalueren. Evalueren is ook een regulatievaardigheid maar wordt in dit onderzoek buiten beschouwing gelaten. Figuur 1: De Process Coordinator Figuur 2: De Process Coordinator History Tab (links) en Report Tab (rechts)

6 Met behulp van deze informatie over regulatie in Co-Lab en de voorwaarden uit de literatuur is een instrument ontworpen. Omdat in eerste instantie een voorspelling gedaan wordt over de regulatie binnen Co-Lab moet het meetinstrument ook enige overeenkomst vertonen met Co-Lab. Zo moet er in het instrument een mogelijkheid bestaan tot experimenteren en modelleren. Het instrument heeft de naam Meta gekregen. Dit is een verwijzing naar de metacognitieve vaardigheden die ze meet. In de volgende paragraaf wordt dit instrument besproken. Meta Meta bestaat uit drie taken die te maken hebben met het theorema van Bayes. Dit theorema ligt ten grondslag aan het zogenaamde drie deuren probleem of Monty Hall probleem. Dit probleem heeft te maken met kansberekening, maar gaat een stap verder dan de kennis die leeringen opdoen tijdens de wiskundelessen. Er wordt verondersteld dat het theorema van Bayes boven de threshold of problematicity van leerlingen uit de laatste klassen van het VWO ligt. De leerlingen hebben slechts de basis van kansberekening gehad en zijn nog beginners in dit domein. Meta bevat een simulatie van het Monty Hall probleem waarmee leerlingen kunnen experimenteren (simulatie-taak), een taak die een uitbreiding betreft op het Monty Hall probleem (uitbreidingstaak) en een taak waarbij leerlingen aan de hand van een aantal gegeven bronnen een Venn-diagram, kansboom en tabel moeten tekenen van het theorema van Bayes (modelleer-taak). De taken zijn beschikbaar via het menu. Meta bevat ook nog een button voor het oproepen van de klok. Planning De drie taken in Meta worden via een keuzemenu aan de leerlingen gepresenteerd. In dit menu is echter geen volgorde te ontdekken. Leerlingen moeten zelf plannen welke taak ze als eerste uitvoeren. Planning in Meta is het aantal menu keuzes dat een groep doorloopt alvorens aan een taak te beginnen (zie figuur 3)

7 Figuur 3: Startpagina van Meta met links het menu. Monitoring Leerlingen kunnen aanvinken welke bronnen ze in de modelleer-taak gelezen hebben. Achter de titels van de bronnen staan hier voor checkboxes (zie figuur 4). Figuur 4: Tabel met bronnen en checkboxes

8 Ze kunnen hun voortgang dus controleren en bepalen of ze over voldoende informatie beschikken. De links van de artikelen veranderen niet van kleur. De teksten worden geopend in het rechterframe. Het is dus niet mogelijk meerdere teksten tegelijk te openen. Om deze reden is ook de rechtermuisknop uitgeschakeld, het is dus niet mogelijk de teksten op te slaan op de computer. Wanneer een leerling veel teksten leest en niet aangeeft welke hij heeft gelezen zal hij de draad kwijt raken. Om de voortgang ten opzichte van de tijd in de gaten te kunnen houden, kunnen leerlingen op de button voor de klok klikken. De tijd verschijnt dan gedurende 10 seconden in beeld. De frequentie van het bekijken van de tijd kan worden vastgelegd. Tijdens het experiment is de klok in de taakbalk van de computer verwijderd en moeten leerlingen hun horloges inleveren. De klok in Meta is op deze manier de enige indicatie die de leerlingen van de tijd hebben. Leerlingen die goed reguleren zullen regelmatig de tijd in de gaten houden, minder goed regulerende leerlingen zullen dat vergeten. De simulatie van het Monty Hall probleem (simulatie-taak) laat precies zien welke keuzes gemaakt zijn, door middel van radiobuttons (de radiobutton van de gekozen deur is dan zwart) en het overzicht van de gemaakte keuzes. Na elke simulatie-run (het kiezen van een deur) verschijnt in de vakjes aantal goede keuzes en aantal slechte keuzes een getal. Wanneer een leerlingen de simulatie tien keer doet, kan er bijvoorbeeld staan 6 goede keuzes en 4 foute keuzes. Een leerling kan dit nakijken en zo de ingestelde variabelen controleren en zijn vorderingen bijhouden. Goed, systematisch experimenteren houdt in dat er een groot aantal runs wordt gedaan, terwijl er systeem zit in de afwisseling tussen wel en niet wisselen van deur. Tabel 1 toont de regulatieve acties in Meta. De maat voor de verschillende acties staat onder de tabel. Tabel 1 :: Regulatieve acties in Meta Planning Monitoring Checkboxes Menu keuzes Klok Experimenten Er is geteld hoeveel menuopties een groep aanklikt alvorens aan de eerste taak te beginnen. Alle voor het eerst geopende artikelen zijn geteld. Vervolgens is het aantal gebruikte checkboxes bij die artikelen geteld. Daarna is het percentage gebruikte checkboxes bij de artikelen berekend. Geteld is het aantal keren dat de klok is geopend. Geteld is het aantal keren dat de simulatie van het drie deuren probleem gedaan is.

9 Methode Proefpersonen Proefpersonen waren 61 (16-18 jaar) 5-VWO scholieren uit vier profielen: natuur en techniek, natuur en gezondheid, economie en cultuur. Proefpersonen deden in groepen mee aan het onderzoek, in totaal waren er 19 groepen van drie personen en 2 groepen van twee personen. Omdat werken met Co-Lab wel enige kennis van natuur en techniek vereist, is bij de indeling in groepen gezorgd dat in elke groep ten minste een leerling met een natuur en techniek profiel zat. Vervolgens werden de groepen random verdeeld over twee condities, wat resulteerde in 11 PC+ groepen en 10 PC- groepen. Leerlingen in de PC+ conditie hadden de beschikking over een volledig gespecificeerde PC, in de PC- conditie was alle regulatieve inhoud uit de PC verwijderd (zie figuur 5). In de PC- conditie zijn de goal tree en de tabbladen hints en description leeg. Leerlingen kunnen echter in de PC-conditie, net als in de PC+ conditie zelf doelen en notes toevoegen en zelf een verslag maken. Figuur 5: Process Coordinator in de PC- conditie Als gevolg van de indeling in PC+ en PC- groepen wordt verwacht dat de wijze van reguleren tussen de groepen verschilt. Groepen in de PC+ conditie zullen meer plannen en monitoren. De groepen in de PC- zullen echter meer doelen toevoegen dan groepen in de PC+ conditie.

10 Instrumenten Leerlingen voerden een opdracht uit in Co-Lab en doorliepen vervolgens het ontworpen instrument Meta. Co-Lab werd geïnstalleerd op locale servers. Cliënt machines konden via een local area network toegang tot een van deze servers krijgen. Meta was beschikbaar via het Internet. Bij de Co-Lab sessies had elke leerling de beschikking over een eigen computer en werkten zij online samen. Tijdens de Meta sessie werkten de leerlingen als groep achter één computer. Alle acties in Co-Lab en Meta zijn geregistreerd met log-files. Proefpersonen waren hier niet van op de hoogte en ondervonden er geen hinder van. Procedure Hoewel Meta een predictieve voorspelling over Co-Lab zou moeten doen en dus voorafgaand aan Co-Lab afgenomen zou moeten worden, hebben leerlingen eerst met Co-Lab gewerkt. Twee tot vier weken later werkten de leerlingen met Meta. Dit had te maken met de roosters op school, maar heeft geen nadelige gevolgen voor het valideringsonderzoek. De opdracht in Co-Lab (zie figuur 6) werd in drie sessies afgenomen. Vervolgens zijn met behulp van logfiles de frequenties van regulatieve acties in Co-Lab op het gebied van planning en monitoring (bijvoorbeeld het toevoegen van een doel aan de PC) gecorreleerd met de regulatieve acties in Meta. Een eigen zwembad in je achtertuin. Cool! Maar... je moet het zwembad ook schoonmaken, en daarvoor moet eerst al het water eruit. Bij een middelgroot zwembad duurt dit al gauw een hele dag! Dat had professor Pregunta, de hoofdpersoon in deze opdracht, nooit gedacht. Hij wil een zwembad kopen, en vraagt zich nu af hoe lang het duurt voordat een zwembad is leeggestroomd. Omdat de leverancier deze vraag niet kon beantwoorden, is professor Pregunta zelf op onderzoek uitgegaan. Hij heeft zijn buren om informatie gevraagd, en wil van jou weten waarom het ene zwembad sneller leegstroomt dan het andere. Om professor Pregunta goed te kunnen adviseren, moet je begrijpen wat er gebeurt als een zwembad leegstroomt. Natuurlijk, het waterpeil zal dalen. Maar hoe snel gaat dat? En welke invloed hebben factoren als de diameter van het zwembad en de doorsnede van de afvoerpijp? Om deze vragen te beantwoorden ga je experimenteren met een simulatie van een emmer (een soort minizwembadje). Aan het begin van elk experiment vul je het emmertje tot de rand, en draai je de waterkraan dicht zodat er geen water in de emmer stroomt. Door systematisch te experimenteren, kun je ontdekken welke invloed de bovengenoemde factoren hebben op de uitstroom. Gewapend met deze kennis maak je een model dat de relaties tussen de onderzochte factoren beschrijft. Met dit model kan professor Pregunta bepalen wat voor soort zwembad hij wil kopen. Ga nu naar de Meeting room en open de Process Coordinator om een plan van aanpak te maken. Figuur 6: Opdrachtsomschrijving Co-Lab

11 Regulatie-activiteiten in Co-Lab en Meta Resultaten Tabel 2 :: Gemiddelden en (standaarddeviaties) van regulatie-activiteiten in Co-Lab PC+ PC- Planning Sessie 1 Sessie 2 Totaal Sessie 1 Sessie 2 Totaal Toevoegen doelen Bekijken doelen Bekijken descriptions Bekijken hints Monitoring.36 (1.20).22 (00.67).67 (2.00) 1.78 (2.68).50 (1.58) 2.33 (3.00) (18.93) (18.96) (26.47) 2.00 (3.46).50 (.97) 2.56 (3.32) (15.69) 3.67 (3.64) (16.63) 4.11 (3.91) 3.70 (4.79) 6.78 (4.15) (06.82) 5.00 (5.41) (9.03) 7.00 (4.36) 4.40 (5.42) (5.26) Notes toevoegen Doel afvinken 0.00 (0.00) 0.00 (0.00) 0.00 (0.00).22 (.67) 0.00 (0.00).22 (.67) History bekijken 3.45 (5.56) 0.00 (0.00) 3.89 (6.07) 2.67 (3.80).10 (.32) 2.78 (4.02) 9.64 (9.58) 3.67 (2.24) (11.30) 7.00 (7.42) 7.00 (8.42) (12.21) In tabel 2 staan de gemiddelde frequenties en bijbehorende standaard deviaties van de regulatieve acties in Co-Lab. De gemiddelden worden zowel per sessie als in totaal gegeven. Zoals vooraf werd verwacht doen groepen in de PC+ conditie meer aan planning en monitoring: de gemiddelden van de PC+ groepen liggen hoger dan die van de PC- groepen. Het toevoegen van doelen vormt hierop een uitzondering: de PC- groepen deden dit vaker dan de PC+ groepen. Ook dit resultaat was conform de verwachtingen, omdat leerlingen in de PC+ conditie de beschikking hadden over een volledige lijst met doelen (zie figuur 1 en 5). Tabel 3 :: Gemiddelden en (standaarddeviaties) van regulatie-activiteiten in Meta Conditie PC+ PC- Totale groep t(20) p Meta Actie Menu 1.91 (2.12) 1.50 (0.97) 1.71 (1.65) Checkboxes (40.09) (31.69) (35.68) Klok 2.27 (4.90) 2.50 (3.27) (4.10) Experimenten (16.17) (40.18) (29.78) Tabel 3 toont het gemiddeld gebruik van regulatie-activiteiten in Meta. Hoewel het onderscheid naar conditie bij dit deel van het onderzoek geen rol speelde, zijn de resultaten voor de volledigheid onderverdeeld naar PC+ en PC- groepen. Omdat de leerlingen random over de verschillende condities zijn verdeeld, werd aangenomen dat er geen significant verschil bestaat tussen de groepsgemiddelden op de vier Meta variabelen. Om dit te toetsen zijn independent samples t-testen uitgevoerd; de t-waarden en tweezijdige overschreidingskans staan in de laatste kolom van tabel 3. Omdat geen van deze testen een significant verschil laat zien, mag worden aangenomen dat de groepsgemiddelden inderdaad gelijk zijn. Leerlingen uit de PC+ en PC- conditie reguleren even vaak binnen Meta. Er zijn in elke conditie natuurlijk beter en minder goed

12 regulerende groepen, maar deze verdeling is gelijk in beide condities. Zoals eerder verwacht, heeft de ondersteuning van de PC+ er niet voor gezorgd dat leerlingen in die groepen frequenter gingen reguleren. Hoewel zij in Co-Lab ondersteuning kregen op het gebeid van regulatie door de ingevulde PC, reguleren zij niet vaker in Meta in vergelijking met leerlingen uit de PC- conditie. De standaarddeviaties zijn bij beide condities groot wat duidt op een grote spreiding rond het gemiddelde van de gevonden waarden. We kunnen daarom concluderen dat Meta onderscheidend vermogen heeft. Samenhang tussen de regulatie-activiteiten in Meta Tabel 4 :: Correlaties tussen de regulatie-activiteiten binnen Meta voor de gehele groep Menu 2 Checkboxes Klok Experimenten Correlatie is significant op 0.05 niveau (1-zijdig) In tabel 4 staan de correlaties tussen de variabelen van Meta voor de gehele groep. De correlatie tussen de variabelen menu (planning) en checkboxes (monitoring) is significant. Dit betekent dat groepen leerlingen die het menu vaker doorlopen voordat ze aan een taak beginnen, ook vaker gebruik maken van de checkboxes. Planning en monitoring binnen Meta hangen dus samen. De overige correlaties zijn niet significant. Dit is niet zoals vooraf verwacht werd. Aangenomen werd dat in ieder geval menu, checkboxes en klok hoog met elkaar zouden correleren. Checkboxes en klok zijn beiden monitoring variabelen en planning en monitoring zouden ook een positieve samenhang moeten hebben. Samenhang tussen de regulatie-activiteiten in Meta en Colab De correlaties tussen Meta en Co-Lab zijn per conditie (PC+ en PC - ) berekend, In de PC+ conditie werd een hoge correlatie verwacht tussen het bekijken van de doelen en het bekijken van het menu in Meta. Bij de PC- conditie werd echter een hoge correlatie verwacht tussen het toevoegen van doelen en het bekijken van het menu in Meta. Wanneer de correlaties worden berekend voor de totale groep wordt geen recht gedaan aan dit verschil. De resultaten zijn per Co-Lab sessie berekend omdat de frequentie van regulatieve acties per sessie kan verschillen. Zo ligt het voor de hand dat in de eerste sessie vaker een beroep wordt gedaan op planningsactiviteiten dan in de tweede sessie. Ook kan de frequentie van monitoringsactiviteiten in de tweede sessie hoger zijn dan in de eerste. Omdat deze mogelijke verschillen een storende invloed kunnen hebben, zijn de analyses op het niveau van afzonderlijke sessies uitgevoerd. De resultaten staan in tabel 5 en 6.

13 Tabel 5 :: Correlaties Meta en Colab sessie Bekijken doelen 2 Toevoegen doelen 3 Bekijken hints 4 Bekijken description 5 Notes toevoegen 6 Doel afvinken 7 Bekijken history Menu Checkboxes 10 Klok 11 Experimenten Noot:: In de onderste helft staan de resultaten van de PC+ conditie en in de bovenste helft van de PC conditie. Correlatie is significant op 0.05 niveau (1-zijdig) Correlatie is significant op 0.01 niveau (1-zijdig) Correlatie is significant op 0.10 niveau (1-zijdig) Tabel 6 :: Correlaties Meta en Colab sessie Bekijken doelen Toevoegen doelen Bekijken hints Bekijken description 5 Notes toevoegen 6 Doel afvinken 7 Bekijken history Menu Checkboxes 10 Klok 11 Experimenten Noot:: In de onderste helft staan de resultaten van de PC+ conditie en in de bovenste helft van de PC conditie. Correlatie is significant op 0.05 niveau (1-zijdig) Correlatie is significant op 0.01 niveau (1-zijdig) Correlatie is significant op 0.10 niveau (1-zijdig)

14 Correlaties PC + groepen In tabel 5 is te zien dat tijdens de eerste sessie de Meta-variabele menu correleert met de Co-Lab variabelen bekijken doelen, notes toevoegen en bekijken history. Planning binnen Meta hangt dus positief samen met een gedeelte van de planning in Co-Lab (het bekijken van de doelen) en met twee monitoring variablen in Co- Lab. De checkboxes correleren significant met het bekijken van doelen, het toevoegen van doelen, het bekijken van hints, het bekijken van description, het bekijken van de history en met het toevoegen van notes. Er is dus een significant positief verband tussen monitoring in Meta en planning en monitoring in Co-Lab. Hoe vaker leerlingen de checkboxes gebruiken, hoe meer ze plannen en monitoren in Co-Lab. De variabele experimenten correleert negatief met planning binnen Co-Lab. Hoe meer experimenten er in Meta gedaan worden, hoe minder er gedaan wordt aan planning binnen Co-Lab. Voor sessie 2 zijn geen significante correlaties gevonden tussen Meta en Co-Lab ( zie tabel 6). Correlaties PC groepen Bij sessie 1 van de PC- groep (tabel 5) zijn significante negatieve correlaties gevonden tussen experimenten in Meta en het bekijken van hints en descriptions in Co- Lab. Dit betekent dat wanneer leerlingen in Meta vaak de simulatie van het Monty Hall probleem spelen, zijn binnen Co-Lab weinig hints en descriptions bekijken. Het is opvallend dat er bij de PC- groepen geen significante correlatie is gevonden tussen planning en monitoring in Meta en Co-Lab. Uit de scores van de groepen blijkt dat de PC- groep de PC tijdens de eerste sessie nauwelijks gebruikt heeft. De groepen 2 en 6 zijn hier een goed voorbeeld van (zie tabel 7): Tabel 7 :: Verschil gebruik PC groep 2 en 6 Groep Bekijken doelen Toevoegen doelen Bekijken hints Bekijken description Notes toevoegen Doel afvinken Bekijken history S1 / S2 S1 / S2 S1 / S2 S1 / S2 S1 / S2 S1 / S2 S1 / S2 2 1 / 1 2 / 0 2 / 11 0 / 10 9 / 1 0 / 0 8 / / 3 1 / 5 10 / 10 4 / 8 0 / 0 0 / 0 2 / 12 Op basis van deze score wordt verwacht dat sessie 2 wel de verwachte correlaties geeft. Waarom de PC in deze conditie in de eerste sessie minder gebruikt is dan in de tweede sessie is niet duidelijk. In sessie 2 zijn wel significante correlaties tussen Meta en Co-Lab gevonden. De variabele menu uit Meta correleert significant positief met het bekijken van doelen en met het toevoegen van doelen (zie tabel 6). Dit lag ook in de lijn der verwachting. In de PC- conditie zullen goed regulerende leerlingen plannen door middel van het toevoegen van doelen. De correlaties laten dit ook zien.

15 Er zijn ook significante correlaties tussen de klok en het bekijken van doelen, het toevoegen van doelen, het bekijken van de hints en het bekijken van descriptions. Hoe vaker leerlingen de klok bekijken, hoe vaker ze doelen toevoegen en hints en descriptions bekijken. Er is ook een significante positieve correlatie tussen experimenten en het toevoegen van notes en het bekijken van de history. Leerlingen die veel de simulatie van Monty Hall spelen in Meta, hebben in Co-Lab veel notes toegevoegd en vaak de history bekeken. De resultaten van beide groepen overziend kan voorzichtig geconcludeerd worden dat planning en monitoring in Meta verband houdt met planning en monitoring in Co- Lab.Op basis van de resultaten is het echter niet mogelijk een uitspraak te doen over de meting van planning en monitoring apart. Wanneer leerlingen plannen, zullen zij ook monitoren. Het plannen in Meta (het gebruik van het menu) staat in verband met zowel plannen als monitoren in Co-Lab. De aanpak van een groep komt in beide instrumenten overeen en is een maat voor de regulatievaardigheden van de groep. Hoewel de wijze waarin leerlingen kunnen plannen en monitoren in het instrument verschilt, verschilt het gebruik van regulatievaardigheden van een groep niet tussen beide instrumenten. Regulatievaardigheden zijn dus vaardigheden waarover een groep wel of niet beschikt en die niet afhankelijk zijn van de soort opdracht die een groep moet uitvoeren. Uit bovenstaande kan worden opgemaakt dat Meta gebruikt kan worden om een indicatie te geven van het gebruik van regulatievaardigheden voor groepen. Op basis van de gegevens uit dit onderzoek blijkt dat kan worden voorspeld of leerlingen binnen Co- Lab gebruik zullen maken van de Process Coordinator. Leerlingen die in Meta geconcentreerd werken aan de taken, zullen in Co-Lab eerder gebruik maken van de PC en beter in staat zijn hun leerproces te sturen. Discussie De resultaten van dit onderzoek laten een overeenkomst zien tussen regulatieve acties in Meta en Co-Lab. Leerlingen die plannen en monitoren in Meta, maken op een goede manier gebruik van de PC in Co-Lab. Het blijkt mogelijk om prospectief een valide meting te doen van het gebruik van regulatievaardigheden. Het is echter nog te vroeg om te praten over een valide predictieve meting. Deze resultaten geven een goede eerste aanzet, maar dienen uitgebreid te worden. Uit eerder onderzoek met Co-Lab is gebleken dat regulatie voor een groot deel via de chat ging en minder via de PC. De regulatieve uitspraken in de chat moeten met de acties in Meta vergeleken worden. Wanneer ook dan overeenkomsten worden gevonden, is de predictieve validiteit sterker. De meting van Meta is gedaan met groepen en niet met individuen. Omdat de leerlingen zowel in Meta als in Co-Lab in groepen werkten, zijn de metingen met elkaar te vergelijken. Het lijkt aannemelijk dat wanneer iemand de leiding in de groep neemt in Co-Lab, deze dat ook in Meta zal doen. Of wanneer er een goede reguleerder in de groep zit, deze zowel in Co-Lab als in Meta goed zal reguleren. Wanneer we de sturing binnen Co-Lab echter aan de individuele leerling willen aanpassen, zal er een predictieve meting

16 moeten plaatsvinden op individueel niveau. De leerling zal Meta dan alleen moeten doorlopen. Wanneer leerlingen als groep werken is het mogelijk dat degene met het meeste affiniteit met het onderwerp de leiding neemt. Wanneer deze leerling uit zichzelf niet goed reguleert, maar bijvoorbeeld door vragen van zijn mede-leerling(en), die wel goed reguleren, gedwongen wordt dit wel te doen, zal uit de meting blijken dat deze groep goed reguleert. Omdat binnen Co-Lab waarschijnlijk het zelfde groepsproces plaats vindt, zal ook binnen Co-Lab de PC goed gebruikt worden. Wanneer we deze leerlingen apart achter Meta laten plaatsnemen is de kans groot dat de slecht regulerende leerling binnen Meta nu juist slecht reguleert. De meting zal aangeven dat deze leerling hulp nodig heeft bij het reguleren van zijn proces. De overige groepsleden, die misschien normaal gesproken wel goed reguleren maar minder affiniteit hebben met wiskunde en natuurkunde, zouden problemen kunnen hebben met de complexiteit van de taak. Uit de literatuur was al gebleken dat een te complexe opdracht geen kans bied aan reguleren, maar het leerproces juist stagneert (Prins, 2002). Uit de meting van deze leerlingen zal dan hoogstwaarschijnlijk ook blijken dat deze leerlingen baat hebben bij ondersteuning van regulatieve processen. Terwijl het bij deze leerlingen niet aan de regulatie ligt, maar aan de complexiteit van het onderwerp. De sturing binnen Co-Lab van deze leerlingen zou zich dus moeten richten op meer uitleg van het onderwerp en minder op de regulatie. Wanneer Meta gebruikt wordt voor een individuele meting lijkt het zinvol om naast de Meta activiteiten ook een overzicht te hebben van bijvoorbeeld de cijfers van deze leerling op vakken als wiskunde en natuurkunde. Een onderzoek zou moeten uitwijzen of Meta op deze manier nog predictieve voorspellingen kan doen. Verder onderzoek zou zich moeten richten op een meting met behulp van screencams en voice-recording. Op deze manier kan een nog duidelijker beeld worden gevormd van de acties in Meta en kunnen meerdere variabelen gemeten worden. Bovendien kunnen de think aloud protocols dan vergeleken worden met de chatfiles. Referenties Alexander, J.M., Carr, M. en Schwanenflugel, P.J. (1995). Development of metacognition in gifted children: Directions for future research. Developmental Review, 15, Campione, J.C. en Brown, A.L. (1978). Toward a theory of intelligence : Contributions from research with retarded children. Intelligence, 2, Chi, M.T.H., Glaser, R., en Rees, E. (1982). Expertise in problemsolving. In R.J. Sternberg (Ed.) Advances of the psychology of human intelligence (Vol. 1): 7-75, Hillsdale, Erlbaum. Elshout, J.J. (1987). Problem solving and education. In E. de Corte, H. Lodewijks, R. Parmentier en P. Span (Eds.), Learning and Instruction. Oxford: Pergemon Books Ltd Leuven: University Press.

17 Elshout, J.J. en Veenman, M.V.J. (1992). Relation Between Intellectual Ability and Working Method as Predictors of Learning. Journal of Educational Research, 85(3): Flavell, J.H. (1979). Metacognition and cognitive monitoring. American Psychologist, 34, Glaser, R., Schauble, L., Raghavan, K., en Zeitz, C. (1992). Scientific reasoning across different domains. E. de Corte, M.C. Linn, H. Mandl, and L. Verschaffel (Eds.), Computer-based learning environments and problem solving (NATO ASI series F, Vol 84, pp ). Heidelberg: Springer Verlag. Jong, T. de (ed) (2002). Co-Lab Specifications Part 1 Theoretical Background. Manlove, S. & Lazonder, A.W. (2004) Self-regulation and collaboration in a discovery learning environment. Paper presented at the First Meeting of the EARLI-SIG on Metacognition. Amsterdam, The Netherlands. Pintrich, P.R., Smith, D.A.F., Garcia, T. en McKeachie, W.J. (1993). Reliability and predictive validity of the Motivated Strategies for Learning Questionnaire (MSLQ). Educational and Psychological Measurement, 53: Prins, F.J. (2002). Search & see, the roles of metacognitive skillfulness and intellectual ability during novice learning in a somplex computer-simulated environment. Ipskamp, Enschede Sternberg, R.J. (1985) General intellectual ability. In R.J. Sternberg (Ed.), Human abilities: An information processing approach. New York: Freeman Sternberg, R.J. (1988) The triarchic mind: A new theory of human intelligence. New York: Viking Van Hout-Wolters, B.H.A.M. (2000). Assessing Active Self-Directed Learning. R.J. Simons et al. (eds.), New Learning, 83-99, Kluwer, the Netherlands Veenman, M.V.J. (1994). Intelligentie en probleemaanpak. De Psycholoog, 29(6): Veenman, M.V.J. (in press). The assessment of metacognitive skills: what can be learned from multi-method designs? B. Moscher & C. Artelt (eds.), Lernstrategien und metakognition: implikationen für forschung und praxis. Veenman, M.V.J., Elshout, J.J. en Meijer, J. (1997) The Generality vs Domain-Specifity of Metacognitive Skills in Novice Learing Across Domains. Learning and Instruction, 7(2):

18 Vermunt, J. D. H. M. (1992). Leerstijlen en sturing van leerprocessen in het hoger onderwijs [Learning Styles and regulation of learning processes in higher education]. Lisse: Swets & Zeitlinger Zimmerman, B.J. en Martinez-Pons, M. (1990). Student Differences in Self-Regulated Learning: Relating Grade, Sex, and Giftedness to Self-Efficacy and Strategy Use. Journal of Educational Psychology, 82(1), 51-59

Onze huidige kennismaatschappij is sterk in ontwikkeling. Dit heeft als gevolg dat de veroudering van onze kennis en vaardigheden ook steeds sneller

Onze huidige kennismaatschappij is sterk in ontwikkeling. Dit heeft als gevolg dat de veroudering van onze kennis en vaardigheden ook steeds sneller Onze huidige kennismaatschappij is sterk in ontwikkeling. Dit heeft als gevolg dat de veroudering van onze kennis en vaardigheden ook steeds sneller gaat. Om bij te blijven met deze veranderingen in de

Nadere informatie

Adaptief onderwijs met ICT Alumni dag Inge Molenaar Universiteit van Amsterdam

Adaptief onderwijs met ICT Alumni dag Inge Molenaar Universiteit van Amsterdam Adaptief onderwijs met ICT Alumni dag 2009 Inge Molenaar Universiteit van Amsterdam Introductie Voorstellen Wie zijn jullie? Doen jullie wat met E-learning? Adaptieve ondersteuning Adaptief onderwijs materiaal

Nadere informatie

Onderzoekend leren met computersimulaties

Onderzoekend leren met computersimulaties Onderzoekend leren met computersimulaties TON DE JONG Universiteit Twente Nieuwe kennis wordt verkregen door onderzoek. Onderzoekers bedenken vragen, stellen hypothesen op, ontwerpen experimenten, verzamelen

Nadere informatie

KRACHTIGE LEEROMGEVINGEN IN HET BEROEPSONDERWIJS

KRACHTIGE LEEROMGEVINGEN IN HET BEROEPSONDERWIJS KRACHTIGE LEEROMGEVINGEN IN HET BEROEPSONDERWIJS Rapportage voor Koning Willem I. College Opleiding Manager/ondernemer horeca van de Middelbare Horecaschool (MHS) HOGESCHOOL UTRECHT Wenja Heusdens, MSc

Nadere informatie

Desoete, A. & Veenman, M. V. J. (2006), Metacognition in mathematics education. Hauppauge: Nova Science Publishers.

Desoete, A. & Veenman, M. V. J. (2006), Metacognition in mathematics education. Hauppauge: Nova Science Publishers. Publications: Blöte, A. W., Otterloo, S. G. van, Stevenson, C. E., & Veenman, M. V. J. (2004). Discovery and maintenance of the many-to-one counting strategy in 4-year-olds: A microgenetic study. British

Nadere informatie

Effectieve strategieën voor zelfgereguleerd leren

Effectieve strategieën voor zelfgereguleerd leren Effectieve strategieën voor zelfgereguleerd leren NWO Onderzoek van Hester de Boer, Anouk S. Donker-Bergstra, Danny D.N.M. Kostons (2012, GION) Samengevat door Irma van der Neut (IVA Onderwijs) Zelf gereguleerd

Nadere informatie

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary

Nadere informatie

Een experiment met een didactiek die betere toetsresultaten moet opleveren. Metacognitieve vaardigheden Wilbert van der Heul

Een experiment met een didactiek die betere toetsresultaten moet opleveren. Metacognitieve vaardigheden Wilbert van der Heul Een experiment met een didactiek die betere toetsresultaten moet opleveren Metacognitieve vaardigheden Wilbert van der Heul Inleiding 00-10 Voorstellen: afhankelijk van de grote van de groep ieder persoonlijk?

Nadere informatie

Toetsen in Blackboard

Toetsen in Blackboard Toetsen in Blackboard Met de tool Test kun je toetsvragen maken en afnemen. In dit document wordt uitgelegd 1. Hoe een toets gemaakt kan worden. 2. Hoe een toets bewerkt kan worden. 3. Hoe een toets beschikbaar

Nadere informatie

Marjo Maas: fysiotherapeut / docent / onderzoeker Peer assessment De impact van peer assessment op het klinische redeneren en het klinisch handelen van fysiotherapeuten in opleiding en fysiotherapeuten

Nadere informatie

Beschrijvende statistieken

Beschrijvende statistieken Elske Salemink (Klinische Psychologie) heeft onderzocht of het lezen van verhaaltjes invloed heeft op angst. Studenten werden at random ingedeeld in twee groepen. De ene groep las positieve verhaaltjes

Nadere informatie

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN CHRISTEL WOLTERINCK C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL CHRISTEL C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL

Nadere informatie

Mindset: Onderwijsmythe of niet? Onderzoek naar de rol van mindset in het basisonderwijs

Mindset: Onderwijsmythe of niet? Onderzoek naar de rol van mindset in het basisonderwijs Mindset: Onderwijsmythe of niet? Onderzoek naar de rol van mindset in het basisonderwijs Door: Joshi Verschuren, Universiteit Utrecht Vele basisscholen besteden tegenwoordig aandacht aan de mindset van

Nadere informatie

Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam

Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Naam auteur(s) Nijenhuis, N Vakgebied Natuurkunde Titel Wiskunde bij Natuurkunde: de afgeleide Onderwerp Wiskunde natuurkunde transfer Opleiding Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch

Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Bottlenecks in Independent Learning: Self-Regulated Learning, Stress

Nadere informatie

Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht

Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar metacognitieve vaardigheden van leerlingen

Nadere informatie

Ruimte en bevlogenheid

Ruimte en bevlogenheid Ruimte en bevlogenheid Leerstrategieën en hoogbegaafdheid, 21 januari 2015 Wie ben ik? 1 Inhoud Kennis maken Leerstrategieën metacognitie Van potentie naar leren, de rol van leerstrategieën Hoogbegaafdheid

Nadere informatie

Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback

Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback Samenvatting van het artikel van Henry L. Roediger III, Mary A. Pyc (2012), Inexpensive techniques to improve education: Applying cognitive pgychology

Nadere informatie

Lesplan atheneum 5. Woensdag 16 mei 2007, 3 e uur, blok 6: literatuur, les 1

Lesplan atheneum 5. Woensdag 16 mei 2007, 3 e uur, blok 6: literatuur, les 1 Woensdag 16 mei 2007, 3 e uur, blok 6: literatuur, les 1 - Leerlingen weten wat er dit blok van ze wordt verwacht. - Ze vormen groepen, verdelen de taken (logboek en planning, contextonderzoek, filmen

Nadere informatie

Handleiding voor enquêtes voor ProZo!

Handleiding voor enquêtes voor ProZo! Handleiding voor enquêtes voor ProZo! Versie 1.1, 1 mei 2012 1 Voorwoord Deze handleiding neemt u stap voor stap mee in de aanvraagprocedure en het beheren van uw ProZo! enquêtes. We raden u aan deze handleiding

Nadere informatie

Michiel Kroon & Stijn Hulshof

Michiel Kroon & Stijn Hulshof IJBURGCOLLEGE.NL Profielproduct Verantwoording & 02-06-2012 Activiteiten Voor het tot stand komen van dit profielproduct zijn de volgende stappen doorlopen (zie ook figuur 1): 1. Literatuuranalyse van

Nadere informatie

De kenniswerker. Prof. Dr. Joseph Kessels. Leuven 31 mei 2010

De kenniswerker. Prof. Dr. Joseph Kessels. Leuven 31 mei 2010 De kenniswerker Prof. Dr. Joseph Kessels Leuven 31 mei 2010 Is werken in de 21 ste eeuw een vorm van leren? Het karakter van het werk verandert: Van routine naar probleemoplossing Van volgend naar anticiperend

Nadere informatie

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente)

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente) Vragenlijst formatief toetsen - Docent Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van bestaande vragenlijsten* en heeft als doel te onderzoeken in welke mate de docenten en leerlingen

Nadere informatie

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR LEERLINGEN EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN CHRISTEL WOLTERINCK C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL CHRISTEL

Nadere informatie

Ondersteuning van gezamenlijk probleemoplossen door gefaseerd construeren van domeinspecifieke representaties

Ondersteuning van gezamenlijk probleemoplossen door gefaseerd construeren van domeinspecifieke representaties Ondersteuning van gezamenlijk probleemoplossen door gefaseerd construeren van domeinspecifieke representaties B. Slof 1, G. Erkens 1, & P. A. Kirschner 2, 1Universiteit Utrecht, P.O. Box 80.140, 3508 TC

Nadere informatie

Geheugenstrategieën, Leerstrategieën en Geheugenprestaties. Grace Ghafoer. Memory strategies, learning styles and memory achievement

Geheugenstrategieën, Leerstrategieën en Geheugenprestaties. Grace Ghafoer. Memory strategies, learning styles and memory achievement Geheugenstrategieën, Leerstrategieën en Geheugenprestaties Grace Ghafoer Memory strategies, learning styles and memory achievement Eerste begeleider: dr. W. Waterink Tweede begeleider: dr. S. van Hooren

Nadere informatie

1. Over LEVIY 5. Openen van de activiteit 2. Algemene definities 6. Inloggen op het LEVIY dashboard 3. Inloggen 6.1 Overzichtspagina 3.

1. Over LEVIY 5. Openen van de activiteit 2. Algemene definities 6. Inloggen op het LEVIY dashboard 3. Inloggen 6.1 Overzichtspagina 3. Versie 1.0 05.03.2015 02 1. Over LEVIY Wat doet LEVIY? 08 5. Openen van de activiteit Hoe wordt de activiteit geopend? 2. Algemene definities Behandelen van terugkerende definities. 09 6. Inloggen op het

Nadere informatie

Hoofdstuk 3. Het onderzoek van dyslectische leerlingen

Hoofdstuk 3. Het onderzoek van dyslectische leerlingen Hoofdstuk 3. Het onderzoek van dyslectische leerlingen Inleiding In de voorgaande twee hoofdstukken hebben wij de nieuwe woordleestoetsen en van Kleijnen e.a. kritisch onder de loep genomen. Uit ons onderzoek

Nadere informatie

TV DE SCHAKEL CROP ONLINE - PERCEELREGISTRATIE VIA INTERNET

TV DE SCHAKEL CROP ONLINE - PERCEELREGISTRATIE VIA INTERNET Algemeen Met CROP online kunt u uw teeltregistratie bijhouden en direkt beschikbaar stellen aan TV DE SCHAKEL. Als u geen managementsysteem op de eigen computer heeft en/of de gegevens daarmee niet op

Nadere informatie

Zelfgestuurd leren met Acadin

Zelfgestuurd leren met Acadin Zelfgestuurd leren met Acadin 1. Wat is zelfgestuurd leren? Zelfgestuurd leren wordt opgevat als leren waarbij men zelfstandig en met zin voor verantwoordelijkheid de sturing voor de eigen leerprocessen

Nadere informatie

Digitaal proceslogboek handleiding docenten

Digitaal proceslogboek handleiding docenten Digitaal proceslogboek handleiding docenten Welkom bij het digitaal proceslogboek. Het proceslogboek is een onderdeel van de leerlijn informatievaardigheden zoals die sinds het schooljaar 2008/2009 op

Nadere informatie

Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen?

Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen? Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen? Effectiviteitsonderzoek naar lesmateriaal Wijzer in geldzaken voor groep 7 www.wijzeringeldzaken.nl Inleiding:

Nadere informatie

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente)

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente) Vragenlijst formatief toetsen - Leerlingen Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van bestaande vragenlijsten* en heeft als doel te onderzoeken in welke mate de docenten en

Nadere informatie

Stap 0: Voorbereiding

Stap 0: Voorbereiding Welkom, Wat fijn dat je voor NT2+ van ThiemeMeulenhoff hebt gekozen! We helpen je graag op weg! Termen: Instituut Groepen Coördinator Docent Student Een onderwijsinstelling die uit een of meerdere groepen

Nadere informatie

Opzetten object - overzicht

Opzetten object - overzicht Opzetten object - overzicht In deze tutorial wordt in grote stappen aangegeven wat er voor nodig is om een volledig nieuw product op te zetten in i-reserve. De stappen zijn onderverdeeld in zes stukken,

Nadere informatie

HANDLEIDING DIGITAAL LOGBOEK (INTERACTIVE JOURNAL) VERSIE BUILDING BLOCK:

HANDLEIDING DIGITAAL LOGBOEK (INTERACTIVE JOURNAL) VERSIE BUILDING BLOCK: HANDLEIDING DIGITAAL LOGBOEK (INTERACTIVE JOURNAL) VERSIE BUILDING BLOCK: 1.1.3695 3 juni 2013 INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Proces... 4 Beschikbaar stellen... 4 Hoe... 5 Invullen logboek door student...

Nadere informatie

Chronische Pijn Protocol Dossier (CPP)

Chronische Pijn Protocol Dossier (CPP) Chronische Pijn Protocol Dossier (CPP) Het kiezen van dit type dossier doet u in de verwijzing. U maakt daar een nieuwe verwijzing aan en u kiest Chronisch Pijn Protocol bij Dossier type. U kunt vervolgens

Nadere informatie

Handleiding ZKM Online. Versie 2.1

Handleiding ZKM Online. Versie 2.1 Handleiding ZKM Online Versie 2.1 Februari 2015 Inhoudsopgave 1. Inloggen... 3 1.1 Eerste keer dat je inlogt... 3 1.1.1 Profiel... 4 1.1.2. Wachtwoord (wijzigen)... 4 1.1.3. Bureau... 5 1.1.4. Consultants

Nadere informatie

Learning analytics. in het primair onderwijs. dr. Inge Molenaar

Learning analytics. in het primair onderwijs. dr. Inge Molenaar Learning analytics in het primair onderwijs dr. Inge Molenaar Indeling Kahoot vragen (5 minuten) Inleiding (35 minuten) - Adaptieve onderwijstechnologieen - Extracted and embedded analytics - Gebruik embedded

Nadere informatie

Het belang van ziektepercepties voor zelfmanagement COPD als voorbeeld

Het belang van ziektepercepties voor zelfmanagement COPD als voorbeeld Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Het belang van ziektepercepties voor zelfmanagement COPD als voorbeeld, M. Heijmans, NIVEL, augustus 2013) worden gebruikt.

Nadere informatie

Een weblog maken voor je klas

Een weblog maken voor je klas Een weblog maken voor je klas Voor deze Handleiding is gebruik gemaakt van http://www.web-log.nl Deze online weblogdienst is gratis. Stap 1: Surf naar www.web-log.nl en klik op de optie weblog aanmaken

Nadere informatie

Hoe werkt u met Pincode Onderbouw vmbo

Hoe werkt u met Pincode Onderbouw vmbo Hoe werkt u met Pincode Onderbouw vmbo Noordhoff Uitgevers bv Pagina 1 van 17 Inhoud 1 In vogelvlucht p. 2 2 Hoe wilt u werken? p. 3 3 Meer dan lesstof in het boek p. 5 4 Leerroutes p. 7 5 Oefentoets met

Nadere informatie

Uit het resultaat van mijn test kwamen voornamelijk de doener en beslisser naar voren.

Uit het resultaat van mijn test kwamen voornamelijk de doener en beslisser naar voren. Metawerk Fedor. Semester 1a Opdracht 1. Ik heb voor opdracht 1 de leerstijlentest van Kolb gemaakt. Deze test heeft als doel om te kijken op wat voor manier je het beste informatie kunt opnemen en verwerken.

Nadere informatie

We geven hier een definitie uit de school van de grote Amerikaanse vakdidacticus biologie Joseph Novak, gemaakt door Wandersee (2002) blz. 129.

We geven hier een definitie uit de school van de grote Amerikaanse vakdidacticus biologie Joseph Novak, gemaakt door Wandersee (2002) blz. 129. 7.6 Zorgen voor samenhang ecologie Conceptmap maken Marcel Kamp Het maken van een conceptmap is een werkvorm die bij uitstek samenhang in het denken bevordert. In Ecologie leren en onderwijzen wordt op

Nadere informatie

In gesprek over lesobservaties: mentorrollen en feedback strategieën

In gesprek over lesobservaties: mentorrollen en feedback strategieën In gesprek over lesobservaties: mentorrollen en feedback strategieën Velon 17 maart 2017 Joris Beek & Itzél Zuiker g.j.beek@uu.nl / i.zuiker@uu.nl Het onderzoek Een sterk begin: Inductieprogramma Lesobservatie

Nadere informatie

Handleiding bij de Booktest Generator

Handleiding bij de Booktest Generator Handleiding bij de Booktest Generator Het programma voor het maken van toetsen bij boeken. (c) 2005/2009 Visiria Uitgeversmaatschappij Twisk Inleiding Onze dank voor het aanvragen van de Booktest Generator.

Nadere informatie

Examen VWO. wiskunde A1,2 Compex. Vragen 10 tot en met 17. In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer wel wordt gebruikt.

Examen VWO. wiskunde A1,2 Compex. Vragen 10 tot en met 17. In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer wel wordt gebruikt. Examen VWO 29 tijdvak 1 maandag 25 mei totale examentijd 3 uur wiskunde A1,2 Compex Vragen 1 tot en met 17 In dit deel van het examen staan de vragen waarbij de computer wel wordt gebruikt. Het gehele

Nadere informatie

Feedback geven en krijgen. Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings

Feedback geven en krijgen. Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings Feedback geven en krijgen Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings Overzicht Wat is feedback? Feedback van leraar aan leerlingen Hét model van Hattie & Timperley (2007) Zelf aan de slag Uitwisselen

Nadere informatie

Zelfregulatie bij het leren op de werkplek - de effecten van een interventie

Zelfregulatie bij het leren op de werkplek - de effecten van een interventie Zelfregulatie bij het leren op de werkplek - de effecten van een interventie Een samenwerking tussen zorgorganisatie Middin, verpleeghuis Rubroek, en het Albeda College, branche Gezondheidszorg Wilbert

Nadere informatie

Snel starten met Testweb PSL-b als Leerkracht

Snel starten met Testweb PSL-b als Leerkracht Snel starten met Testweb PSL-b als Leerkracht WAAR? Je vindt Testweb PSL op de volgende website: www.testweb.bsl.nl Je kunt inloggen in het groene vak aan de rechterkant: Direct inloggen Testweb PSL INLOGGEN

Nadere informatie

Hoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2

Hoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2 Hoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2 Rodica Ernst-Militaru R.Ernst@udenscollege.nl Plonie Nijhof nyh@hermannwesselinkcollege.nl Deze bijeenkomst 14:00-15:15

Nadere informatie

Zelfregulerend leren kan je leren! Marloes Broeren Conferentie Effectief Leren 7 november 2018

Zelfregulerend leren kan je leren! Marloes Broeren Conferentie Effectief Leren 7 november 2018 Zelfregulerend leren kan je leren! Marloes Broeren Conferentie Effectief Leren 7 november 2018 Marloes Broeren Avans Hogeschool, Breda Docent Communicatie PhD-kandidaat 1. Zelfregulerend leren (ZRL): Wat

Nadere informatie

Zelfreflectie op de basisschool

Zelfreflectie op de basisschool Fleur E. van Gils & Sanne J. W. B. van Leuken Zelfregulerend leren Vanuit de maatschappij is steeds meer vraag naar personen die zelfstandig kunnen functioneren. Daarom is het belangrijk dat kinderen op

Nadere informatie

Hiermee rekenen we de testwaarde van t uit: n. 10 ( x ) ,16

Hiermee rekenen we de testwaarde van t uit: n. 10 ( x ) ,16 modulus strepen: uitkomst > 0 Hiermee rekenen we de testwaarde van t uit: n 10 ttest ( x ) 105 101 3,16 n-1 4 t test > t kritisch want 3,16 >,6, dus 105 valt buiten het BI. De cola bevat niet significant

Nadere informatie

COLLABORATIEF INFORMATIE ZOEKEN

COLLABORATIEF INFORMATIE ZOEKEN COLLABORATIEF INFORMATIE ZOEKEN Amber Walraven, Bastiaan C. van Rootselaar & Ard W. Lazonder* Universiteit Twente, Afdeling Instructietechnologie Paper gepresenteerd op de Onderwijs Research Dagen Heerlen,

Nadere informatie

INDUCTIEVE STATISTIEK VOOR DE GEDRAGSWETENSCHAPPEN OPLOSSINGEN BIJ HOOFDSTUK 5

INDUCTIEVE STATISTIEK VOOR DE GEDRAGSWETENSCHAPPEN OPLOSSINGEN BIJ HOOFDSTUK 5 INDUCTIEVE STATISTIEK VOOR DE GEDRAGSWETENSCHAPPEN OPLOSSINGEN BIJ HOOFDSTUK 5 1. De onderzoekers van een preventiedienst vermoeden dat werknemers in een bedrijf zonder liften fitter zijn dan werknemers

Nadere informatie

Digitale dossiers. Inhoudsopgave:

Digitale dossiers. Inhoudsopgave: Digitale dossiers Inhoudsopgave: Inleiding Openen van een dossier De werking van de dossiers Toelichting van de knoppen in het hoofdmenu Invoeren van gegevens Selecteren van hulpmiddelen en zorgverleners

Nadere informatie

Kwaliteit in Beeld. Leren door te kijken, te doen en te delen

Kwaliteit in Beeld. Leren door te kijken, te doen en te delen Kwaliteit in Beeld Leren door te kijken, te doen en te delen De Educatieve Kijkwijzer De Educatieve Kijkwijzer Kwaliteit Functies Extra s Kwaliteit Kwaliteit Cognitieve Theorie van Multimedia Leren Mayer,

Nadere informatie

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten? Does Gentle Teaching have Effect on Skills of Caregivers and Companionship and Anxiety

Nadere informatie

Hypertekst schrijven en observerend leren als aanvullende didactiek 1

Hypertekst schrijven en observerend leren als aanvullende didactiek 1 Ronde 2 Martine Braaksma & Gert Rijlaarsdam Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Contact: braaksma@uva.nl Hypertekst schrijven en observerend leren als aanvullende didactiek 1

Nadere informatie

Handleiding Fotopagina

Handleiding Fotopagina Handleiding Fotopagina Leden van de Vrienden van de Pyreneese berghond kunnen een album aanmaken op onze fotopagina. Per lid/gezin is één album van maximaal 250 foto's beschikbaar. Deze handleiding bestaat

Nadere informatie

Plannen en schrijven met een elektronische outline-tool

Plannen en schrijven met een elektronische outline-tool 1 Plannen en schrijven met een elektronische outline-tool Milou de Smet, Saskia Brand-Gruwel & Paul Kirschner Open Universiteit Goed schrijven is een belangrijke, maar complexe vaardigheid. De schrijver

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A1-2 compex vwo I

Eindexamen wiskunde A1-2 compex vwo I Eindexamen wiskunde A1-2 compex vwo 29 - I Tijdens dit examen werk je in Excel. Door in het openingsscherm op Excel werkbladen te klikken start Excel automatisch op. Je komt dan meteen in het eerste werkblad

Nadere informatie

Proeftuinexamens Linked Data 3.0 Handleiding voor docent en leerling

Proeftuinexamens Linked Data 3.0 Handleiding voor docent en leerling Proeftuinexamens Linked Data 3.0 Handleiding voor docent en leerling Ondersteuning Voor ondersteuning of vragen over inloggen of de applicatie kun je contact opnemen met de Servicedesk van Kennisnet. Telefoonnummer

Nadere informatie

LEER STUDEREN MET Spaced Practice SPREID JE STUDEERMOMENTEN IN DE TIJD

LEER STUDEREN MET Spaced Practice SPREID JE STUDEERMOMENTEN IN DE TIJD Spaced Practice SPREID JE STUDEERMOMENTEN IN DE TIJD Start je planning voor je toetsen vroeg genoeg en maak hiervoor dagelijks een beetje tijd vrij. 5 uren verspreid over 2 weken is beter dan 5 uur aan

Nadere informatie

Handleiding voor leerkrachten. Versie 4.2; 13 november Contact via:

Handleiding voor leerkrachten. Versie 4.2; 13 november Contact via: Handleiding voor leerkrachten Versie 4.2; 13 november 2012 Aanpassingen: 2.1 Mogelijkheid tot wijzigen wachtwoord 3.1 Nieuwe inlogprocedure 4.1 Nieuwe inlogprocedure: leerlingen loggen zelfstandig in 4.2

Nadere informatie

Hoe werkt u met Moderne Wiskunde 12 e editie onderbouw?

Hoe werkt u met Moderne Wiskunde 12 e editie onderbouw? Hoe werkt u met Moderne Wiskunde 12 e editie onderbouw? Inhoud 1 In vogelvlucht p. 2 2 Hoe wilt u werken? p. 3 3 Hoe maken de leerlingen kennis met Moderne Wiskunde online? p. 5 4 Meer dan lesstof in het

Nadere informatie

Hartelijk dank voor het aanvragen van een demo-account voor bettermarks wiskunde.

Hartelijk dank voor het aanvragen van een demo-account voor bettermarks wiskunde. Beste mevrouw/meneer, Hartelijk dank voor het aanvragen van een demo-account voor bettermarks wiskunde. In deze handleiding vindt u de belangrijkste informatie om meteen aan de slag te gaan. Mocht u vragen

Nadere informatie

Statistiek met Excel. Schoolexamen en Uitbreidingsopdrachten. Dit materiaal is gemaakt binnen de Leergang Wiskunde schooljaar 2013/14

Statistiek met Excel. Schoolexamen en Uitbreidingsopdrachten. Dit materiaal is gemaakt binnen de Leergang Wiskunde schooljaar 2013/14 Statistiek met Excel Schoolexamen en Uitbreidingsopdrachten 2 Inhoudsopgave Achtergrondinformatie... 4 Schoolexamen Wiskunde VWO: Statistiek met grote datasets... 5 Uibreidingsopdrachten vwo 5... 6 Schoolexamen

Nadere informatie

Check Je Kamer Rapportage 2014

Check Je Kamer Rapportage 2014 Check Je Kamer Rapportage 2014 Kwantitatieve analyse van de studentenwoningmarkt April 2015 Dit is een uitgave van de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb). Voor vragen of extra informatie kan gemaild worden

Nadere informatie

De plaats van e-learning. Aanpak. Modaal. Wat kan E-learning onderwijskundig nu echt bijdragen? Voordelen van online training

De plaats van e-learning. Aanpak. Modaal. Wat kan E-learning onderwijskundig nu echt bijdragen? Voordelen van online training Wat kan E-learning onderwijskundig nu echt bijdragen? De plaats van e-learning dr. Wiebe de Vries Aanpak Waarom Onderwijsmethode Educatie items Evidence based Nadelen Treatment recommendation. Instruction

Nadere informatie

Meedoen met de Monitor

Meedoen met de Monitor Meedoen met de Monitor met de Bibliotheek Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school (Monitor dbos) wil doelgericht samenwerken met de Bibliotheek om de taalontwikkeling en de informatievaardigheden

Nadere informatie

Welke Factoren hangen samen met Kwaliteit van Leven na de Kanker Behandeling?

Welke Factoren hangen samen met Kwaliteit van Leven na de Kanker Behandeling? Welke Factoren hangen samen met Kwaliteit van Leven na de Kanker Behandeling? Which Factors are associated with Quality of Life after Cancer Treatment? Mieke de Klein Naam student: A.M.C.H. de Klein Studentnummer:

Nadere informatie

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility.

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility. RELATIE ANGST EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility Jos Kooy Eerste begeleider Tweede

Nadere informatie

Stagerage Versie 3 zomer 2011

Stagerage Versie 3 zomer 2011 Stagerage Versie 3 zomer 2011 De Leerling BlueBased B.V (2010) Auteur: Jeroen IJzerman Inleiding In deze handleiding worden de speciale acties behandeld, die voor de leerling gelden. De rollen in het proces

Nadere informatie

JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent)

JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent) JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent) Inhoud Context en theorie ICT-competenties studentleraren Strategieën lerarenopleiding (SQD) Probleemstelling Methode Survey Multilevel analyse Resultaten

Nadere informatie

De Studentenportal en Blackboard in een nieuw jasje Quick Start Guide voor studenten

De Studentenportal en Blackboard in een nieuw jasje Quick Start Guide voor studenten De Studentenportal en Blackboard in een nieuw jasje Quick Start Guide voor studenten De Studentenportal en Blackboard in een nieuw jasje De Studentenportal is de gepersonaliseerde en centrale toegang voor

Nadere informatie

Informatiebrochure gebruik van de Flexibiliteits Index Test (FIT-60)

Informatiebrochure gebruik van de Flexibiliteits Index Test (FIT-60) Informatiebrochure gebruik van de Flexibiliteits Index Test (FIT-60) Auteurs: T. Batink, G. Jansen & H.R.A. De Mey. 1. Introductie De Flexibiliteits Index Test (FIT-60) is een zelfrapportage-vragenlijst

Nadere informatie

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel

Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Voorspellers van Leerbaarheid en Herstel bij Cognitieve Revalidatie van Patiënten met Niet-aangeboren Hersenletsel Een onderzoek naar de invloed van cognitieve stijl, ziekte-inzicht, motivatie, IQ, opleiding,

Nadere informatie

Inhoudsopgave Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

Inhoudsopgave Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Validatie van het EHF meetinstrument tijdens de Jonge Volwassenheid en meer specifiek in relatie tot ADHD Validation of the EHF assessment instrument during Emerging Adulthood, and more specific in relation

Nadere informatie

Het gebruik van SPSS voor statistische analyses. Een beknopte handleiding.

Het gebruik van SPSS voor statistische analyses. Een beknopte handleiding. Het gebruik van SPSS voor statistische analyses. Een beknopte handleiding. SPSS is een alom gebruikt, gebruiksvriendelijk statistisch programma dat vele analysemogelijkheden kent. Voor HBO en universitaire

Nadere informatie

Zowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y

Zowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y 1 Regressie analyse Zowel correlatie als regressie meten statistische samenhang Correlatie: geen oorzakelijk verband verondersteld: X Y Regressie: wel een oorzakelijk verband verondersteld: X Y Voorbeeld

Nadere informatie

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten met diabetes mellitus type 2 in de huisartsenpraktijk Thinking

Nadere informatie

Snel van start Docenten

Snel van start Docenten Tests Maak een vragenpool Ga onder Course Managment > Control Panel > Course Tools naar Test, Survey en Pools en klik daarna op Pools Klik op Build Pool Vul de gevraagde gegevens in bij Naam, Description

Nadere informatie

Blackboard Assignment tool

Blackboard Assignment tool Blackboard Assignment tool Voor het geven van opdrachten binnen de Blackboard (Bb) leeromgeving heeft Bb een tool ontwikkeld met de naam Assignment. Deze naam kan tot enige verwarring leiden omdat er ook

Nadere informatie

Instructie Icares Professional voor cliënten

Instructie Icares Professional voor cliënten Instructie Icares Professional voor cliënten 1 Inhoudsopgave Pagina: 1. Algemeen 1.1 Doel van de instructie 3 1.2 Voorbereiding 3 1.3 Privacy 3 2. Icares Professional gebruiken 2.1 Inloggen 4 2.2 Een test

Nadere informatie

Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 28, 29 en 30 juni 2017 te Antwerpen

Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 28, 29 en 30 juni 2017 te Antwerpen Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 8, 9 en 0 juni 017 te Antwerpen Melline Huiskamp (Iselinge Hogeschool), Emmy Vrieling (Open Universiteit) en Iwan Wopereis (Open Universiteit) Titel: Waardevol

Nadere informatie

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual

Nadere informatie

Online herhalingscursus Security Awareness

Online herhalingscursus Security Awareness Handleiding Online herhalingscursus Security Awareness Inzage voor BAL/personeelszaken Inhoud 1. Inloggen... 1 2. Per medewerker gegevens bekijken en certificaten printen... 2 3. Rapportages... 4 4. Omschrijving

Nadere informatie

Het weblog als instrument voor reflectie op leren en handelen: Een verkennende studie binnen de eerste- en tweedegraads lerarenopleiding 1

Het weblog als instrument voor reflectie op leren en handelen: Een verkennende studie binnen de eerste- en tweedegraads lerarenopleiding 1 Weblogs 1 Het weblog als instrument voor reflectie op leren en handelen: Een verkennende studie binnen de eerste- en tweedegraads lerarenopleiding 1 Iwan Wopereis Open Universiteit Nederland Peter Sloep

Nadere informatie

Onderzoek Hoe scoren je docenten?

Onderzoek Hoe scoren je docenten? Onderzoek Hoe scoren je docenten? 13 maart 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 6 tot en met 12 maart 2013, deden 1.122 scholieren mee. De uitslag is na weging representatief

Nadere informatie

Making Shift Happen OVER LOAD

Making Shift Happen OVER LOAD Making Shift Happen OVER LOAD WAT ELKE LERAAR MOET WETEN COGNITIEVE BELASTING IN DE KLAS Tim Surma @timsurma Education is a technology that tries to make up for what the human mind is innately bad at.

Nadere informatie

Auto-onderdelen adverteren op Marktplaats.nl via VWE

Auto-onderdelen adverteren op Marktplaats.nl via VWE Auto-onderdelen adverteren op Marktplaats.nl via VWE Inhoud 1. Auto-onderdelen adverteren op Marktplaats 4 1.1 Inloggen op het VWE-dienstenplatform 4 1.2 Adverteer direct na de ORAD-melding, op basis van

Nadere informatie

Is Montessorionderwijs al zelfregulerend onderwijs?

Is Montessorionderwijs al zelfregulerend onderwijs? Is Montessorionderwijs al zelfregulerend onderwijs? Door Mariëlle van der Heijden, leerkracht Montessorischool Anne Frank Zelfregulerend leren is een veelgehoorde term binnen het onderwijs. Het betreft

Nadere informatie

Huiswerk, het huis uit!

Huiswerk, het huis uit! Huiswerk, het huis uit! Een explorerend onderzoek naar de effecten van studiebegeleiding op attitudes en gedragsdeterminanten en de bijdrage van de sociale- en leeromgeving aan deze effecten Samenvatting

Nadere informatie

Sleuteltermen Stappenplan, belevingswereld, motivatie, boxenstelsel, economie Bibliografische referentie

Sleuteltermen Stappenplan, belevingswereld, motivatie, boxenstelsel, economie Bibliografische referentie ONTWERPRAPPORT Naam auteur Elles Lelieveld Vakgebied Economie Titel De juiste stappen, een onderzoek naar de problemen en oplossingen van opgaven over het boxenstelsel Onderwerp Het aanleren van een stappenplan

Nadere informatie

Jaar 3: Deelrapportage 4. Werkbevlogenheid docenten Montaigne Lyceum, mei 2010

Jaar 3: Deelrapportage 4. Werkbevlogenheid docenten Montaigne Lyceum, mei 2010 Programmalijn: Expeditie Durven, Delen, Doen: Onderwijs is populair, personeel is trots Jaar 3: Deelrapportage 4 Onderwijsontwikkeling Montaigne Lyceum Werkbevlogenheid docenten Montaigne Lyceum, mei 2010

Nadere informatie

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen

Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positieve, Negatieve en Depressieve Subklinische Psychotische Symptomen en het Effect van Stress en Sekse op deze Subklinische Psychotische Symptomen Positive, Negative and Depressive Subclinical Psychotic

Nadere informatie

Methode LOKALE EFFECTMETING VAN BIBLIOTHEKEN. Meervoudig verantwoorden

Methode LOKALE EFFECTMETING VAN BIBLIOTHEKEN. Meervoudig verantwoorden Methode LOKALE EFFECTMETING VAN BIBLIOTHEKEN Meervoudig verantwoorden Aan de slag Het traject Meervoudig verantwoorden volgt twee sporen. Het eerste spoor gaat over toedelen van kosten: Handreiking Toedelen

Nadere informatie