Hoe gaat het met pleegkinderen in Nederland?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoe gaat het met pleegkinderen in Nederland?"

Transcriptie

1 Hoe gaat het met pleegkinderen in Nederland? Pleegzorgsymposium 19 juni 2014 Em. prof. dr. Jo Hermanns, dr. F.B. van Rooij, M. Arntz MSc, drs. A.M. Maaskant (spreker)

2 Introductie In Nederland ruim pleegkinderen 64% voor langere tijd Internationale studies: verhoogd risico op negatieve ontwikkelingsuitkomsten in kindertijd en volwassenheid Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 2

3 Introductie (vervolg) Verschillende factoren worden in verband gebracht met ontwikkeling van pleegkinderen Een van de belangrijkste: afgebroken pleegzorgplaatsingen: 22-50% Bescherming: hoge kwaliteit van zorg en hoge motivatie pleegouders en steunbronnen Risico: gedragsproblemen kind en minder sterke opvoedvaardigheden van pleegouders Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 3

4 Deze presentatie Hoe gaat het met pleegkinderen in Nederland? Stabiliteit plaatsingen en welzijn pleegkinderen Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 4

5 Onderdeel van grotere RCT studie Nagaan of het begeleiden van pleegouders bij het omgaan met moeilijk gedrag van hun pleegkind (d.m.v. PMTO), de opvoedingssituatie dusdanig kan verbeteren dat de plaatsing minder onder druk komt te staan. Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 5

6 In samenwerking met De Rading (Utrecht) Juzt (Noord-Brabant) Jeugdhulp Friesland (recent) PiResearch (PMTO Nederland) ZonMw Universiteit van Amsterdam Em. prof. dr. Jo Hermanns, dr. F.B. van Rooij, M. Arntz MSc, drs. A.M. Maaskant Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 6

7 Opbouw van de studie 1. Onderzoek naar beëindigde pleegzorgplaatsingen 2. Screeningsonderzoek pleegkinderen 3. Randomized Controlled Trial PMTO (nu lopend) Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 7

8 Onderzoek naar beëindigde pleegzorgplaatsingen (1) 169 afgesloten dossiers (kinderen 0-20 jaar, lange en korte termijn plaatsingen) bekeken op: Gepland of ongeplande beëindiging? Welke factoren (kind- en gezin) voorspellen een ongeplande beëindiging? Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 8

9 Resultaten (1a) 35% van de plaatsingen is ongepland beëindigd Verschil tussen ongepland of gepland: Kindfactoren: Niet-Nederlandse achtergrond Fysieke mishandeling Hechtingsproblemen Externaliserende gedragsproblemen Hyperactiviteit Gezinsfactoren: Biologische kinderen Netwerkplaatsingen Opvoedvariant Niet-Nederlandse achtergrond Aantal stressvolle gebeurtenissen Opvoedstress Opvoedvaardigheden Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 9

10 Resultaten (1b) Voorspellers? Het risico op een ongeplande beëindiging neemt toe als: Gedragsproblemen van het kind Niet-Nederlandse achtergrond kind Meer opvoedingsstress van pleegouders Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 10

11 Screeningsonderzoek pleegkinderen (2) Hoe gaat het met pleegkinderen? Gemeten met de SDQ ingevuld door pleegouders (van 329 kinderen 4-12 jaar) Plaatsingen langer dan 1 jaar Welke risicofactoren hangen daarmee samen? Belangrijkste voorspeller voor problemen? Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 11

12 Resultaten (2a) Hoe gaat het met pleegkinderen? SDQ: 37,4 % in klinisch gebied > normale bevolking (10%) 13,4 % in grens gebied > normale bevolking (10%) 49,2 % in normale gebied > normale bevolking (80%) Serieuze impact op pleegouders: 30% in klinisch gebied Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 12

13 Resultaten (2b) Welke kindfactoren hangen samen met problemen? Wel Niet Leeftijd Leeftijd bij plaatsing Aantal eerdere plaatsingen Duur van de plaatsing Geslacht Achtergrond (NL/niet NL) Beschermingsmaatregel (waaronder pleegoudervoogdij) Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 13

14 Resultaten (2b) Welke gezinsfactoren hangen samen met problemen? Wel Niet Aantal jaren ervaring van Leeftijd pleegouders pleegouders Andere (pleeg)kinderen Type plaatsing: 1 of 2 pleegouders Bestandplaatsingen hogere Matching achtergrond scores Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 14

15 Resultaten (2c) Belangrijkste voorspeller voor problemen? Aantal jaren ervaring van de pleegouder: Hoe langer de ervaring, hoe hoger de SDQ score Maar: het verklaart maar 10 % van de variantie, overige 90 % niet bekend Niet bekend wat de richting van dit verband is Aantal risicofactoren: Hoe meer risicofactoren aanwezig, hoe hoger de SDQ score Meer dan twee risicofactoren aanwezig: SDQ klinische score Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 15

16 Resultaten (2c) Aantal risicofactoren Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 16

17 Conclusies In Nederland gaat het gelukkig met bijna de helft van de pleegkinderen goed Maar, zorg om pleegkinderen is terecht: Ruim een derde van de plaatsingen eindigt ongepland Drie keer meer probleemscores pleegkinderen dan gewone kinderen En verhoogde impact pleegouders Welzijn van kind wordt bepaald door opeenstapeling en interactie-effect van meerdere risicofactoren Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 17

18 En nu: Aandacht voor opeenstapeling van risicofactoren Gedragsproblemen en opvoedvaardigheden en -stress zijn veranderbaar Uitkomsten van RCT studie zijn daarom van groot belang Verwachting eindresultaten: najaar 2015 Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 18

19 DANK! Maaskant, A.M., Van Rooij, F.B., Hermanns, J.M.A. (In press). Mental health and associated risk factors of Dutch school aged foster children placed in long-term foster care. Children and Youth Services Review. Pleegzorgsymposium Waar blijft het kind 19

Werken met het beste bewijs

Werken met het beste bewijs Pleegzorg in 2020 Werken met het beste bewijs Jeugd-in-Onderzoek 13 maart 2017 Carolien Konijn en Ellen Schulze (Spirit te Amsterdam) Inhoud workshop 1. Meta-analyse risicofactoren instabiliteit in pleegzorgplaatsingen

Nadere informatie

Placement breakdown in foster care: Reducing risks by a foster parent training program? Maaskant, A.M.

Placement breakdown in foster care: Reducing risks by a foster parent training program? Maaskant, A.M. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Placement breakdown in foster care: Reducing risks by a foster parent training program? Maaskant, A.M. Link to publication Citation for published version (APA): Maaskant,

Nadere informatie

Wat beantwoordt. De Pleegouder Pleegkind Interventie. (Over stress en reactie) Door H.W.H. van Andel; GGZ Dimence

Wat beantwoordt. De Pleegouder Pleegkind Interventie. (Over stress en reactie) Door H.W.H. van Andel; GGZ Dimence Wat beantwoordt De Pleegouder Pleegkind Interventie (Over stress en reactie) Door H.W.H. van Andel; GGZ Dimence Symposium Pleegzorg 12-06-2012 1 Risico s voor jonge kinderen die in pleegzorg komen Life

Nadere informatie

Anouk Goemans THE DEVELOPMENT OF CHILDREN IN FOSTER CARE

Anouk Goemans THE DEVELOPMENT OF CHILDREN IN FOSTER CARE Anouk Goemans THE DEVELOPMENT OF CHILDREN IN FOSTER CARE Samenvatting SAMENVATTING 10 Chapter 10 SAMENVATTING Pleegzorg is een unieke vorm van jeugdhulpverlening waarbij kinderen die, al dan niet tijdelijk,

Nadere informatie

Pleegzorg onder de loep. Anne Maaskant

Pleegzorg onder de loep. Anne Maaskant Pleegzorg onder de loep Anne Maaskant De Horizon Academieprijs is een initiatief van Horizon te Rotterdam. Horizon is een instituut voor jeugdzorg en speciaal onderwijs. Het doel van de prijs is het stimuleren

Nadere informatie

Pleegzorg onderzoek in Vlaanderen

Pleegzorg onderzoek in Vlaanderen Pleegzorg onderzoek in Vlaanderen Wat weten we van onze zuiderburen? Lisa Kerkhof april 2016 Nederlands Jeugdinstituut In Vlaanderen is veel onderzoek gedaan naar factoren die gerelateerd zijn aan ( breakdown

Nadere informatie

Helping infants and toddlers in Foster family care van Andel, Hans

Helping infants and toddlers in Foster family care van Andel, Hans Helping infants and toddlers in Foster family care van Andel, Hans IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

Samenvatting (Dutch summary)

Samenvatting (Dutch summary) Parenting Support in Community Settings: Parental needs and effectiveness of the Home-Start program J.J. Asscher Samenvatting (Dutch summary) Ouders spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van kinderen.

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28630 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Haan, Anna Marte de Title: Ethnic minority youth in youth mental health care :

Nadere informatie

Rol onderzoek voor cluster Maatschappelijke Ontwikkeling, Gemeente Rotterdam

Rol onderzoek voor cluster Maatschappelijke Ontwikkeling, Gemeente Rotterdam Rol onderzoek voor cluster Maatschappelijke Ontwikkeling, Gemeente Rotterdam Wilma Jansen Kenniscoördinator Jeugd Gemeente Rotterdam Inhoud presentatie Cluster Maatschappelijke Ontwikkeling Rol onderzoek

Nadere informatie

Risk factors for the development and outcome of childhood psychopathology NEDERLANDSE SAMENVATTING

Risk factors for the development and outcome of childhood psychopathology NEDERLANDSE SAMENVATTING Risk factors for the development and outcome of childhood psychopathology EDERLADSE SAMEVATTIG 157 Het komt regelmatig voor dat psychiatrische klachten clusteren in families. Met andere woorden, familieleden

Nadere informatie

Wetenschappelijke onderbouwing PPEP-varianten

Wetenschappelijke onderbouwing PPEP-varianten Wetenschappelijke onderbouwing PPEP-varianten PPEP4ALL Symposium 7 november 2013 Cornelie Andela, MSc. Psycholoog-promovenda, afdeling Endocrinologie Eerdere wetenschappelijke publicaties Introductie PPEP

Nadere informatie

Aantal respondenten ingedeeld naar type zorg

Aantal respondenten ingedeeld naar type zorg Pleegoudertevredenheidsonderzoek 2014 1. Inleiding Om de tevredenheid binnen pleegzorg te meten is het belangrijk om regelmatig cliënttevredenheidsonderzoeken onder de pleegouders en pleegkinderen te houden.

Nadere informatie

Omgaan met verschillen in de klas: Onderzoeksresultaten

Omgaan met verschillen in de klas: Onderzoeksresultaten Omgaan met verschillen in de klas: Onderzoeksresultaten Jolien Geerlings PhD Onderzoeker J.Geerlings@uu.nl Overzicht 1) Inleiding 2) Wat hebben we precies onderzocht? 3) Hoe gaan we om met verschillen

Nadere informatie

Inleiding. Familiale kwetsbaarheid en geslacht. Samenvatting

Inleiding. Familiale kwetsbaarheid en geslacht. Samenvatting Inleiding Depressie en angst zijn veel voorkomende psychische stoornissen. Het ontstaan van deze stoornissen is gerelateerd aan een breed scala van risicofactoren, zoals genetische kwetsbaarheid, neurofysiologisch

Nadere informatie

Dia-Fit: blended-care CGT voor chronische vermoeidheid bij diabetes type 1

Dia-Fit: blended-care CGT voor chronische vermoeidheid bij diabetes type 1 Dia-Fit: blended-care CGT voor chronische vermoeidheid bij diabetes type 1 Effecten en verklarende mechanismen Juliane Menting Nivel, Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg NKCV, Nederlands

Nadere informatie

Mental Health in Ethnic Minority Youth. Prevalence Risk and Protective Factors Identification dr. Marcia Adriaanse Psychiater i.o.

Mental Health in Ethnic Minority Youth. Prevalence Risk and Protective Factors Identification dr. Marcia Adriaanse Psychiater i.o. Mental Health in Ethnic Minority Youth Prevalence Risk and Protective Factors Identification dr. Marcia Adriaanse Psychiater i.o. Het onderzoek Fase 1: Screening 1563 kinderen en jongeren Fase 2: Diagnostiek

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 207 208 Deel I Het wordt steeds belangrijker gevonden om kinderen een stem te geven. Hierdoor kunnen kinderen beter begrepen worden en kan hun ontwikkeling worden geoptimaliseerd.

Nadere informatie

INFORMATIE VOOR VERWIJZERS. Pleegzorg Visie op perspectief

INFORMATIE VOOR VERWIJZERS. Pleegzorg Visie op perspectief INFORMATIE VOOR VERWIJZERS Pleegzorg Visie op perspectief Of een gezin met problemen nu thuis of buitenshuis hulp krijgt, de veiligheid van een kind is wat vóór alles gaat. Altijd. Wanneer je als hulpverlener

Nadere informatie

Het pleegkind in beeld

Het pleegkind in beeld Het pleegkind in beeld Workshop pleegzorgsymposium 19 juni 2014 Petra de Vries (De Rading) Anny Havermans (SAV) 1 Programma Welkom Project gehechtheid in beeld bij pleegzorg Inleiding op gehechtheid en

Nadere informatie

Oost, West, Pleegzorg Best? Welke criteria voorspellen wat de eerst aangewezen zorgvorm bij uithuisplaatsing is

Oost, West, Pleegzorg Best? Welke criteria voorspellen wat de eerst aangewezen zorgvorm bij uithuisplaatsing is Oost, West, Pleegzorg Best? Welke criteria voorspellen wat de eerst aangewezen zorgvorm bij uithuisplaatsing is Harmke Leloux-Opmeer November 2016 Deelvragen 1. Welke overeenkomsten en verschillen zijn

Nadere informatie

De JES studie: effecten van huiselijk geweld op de ontwikkeling van kinderen.

De JES studie: effecten van huiselijk geweld op de ontwikkeling van kinderen. De JES studie: effecten van huiselijk geweld op de ontwikkeling van kinderen. 1 Symposium Krachtige Kinderen in de opvang. Driebergen, 29 oktober 2012 Mirjam Wouda, kinder- en jeugdpsychiater Mutsaersstichting

Nadere informatie

Opvoedingsvragen, nood aan ondersteuning en preventieve gezinsondersteuning bij gezinnen met jonge kinderen

Opvoedingsvragen, nood aan ondersteuning en preventieve gezinsondersteuning bij gezinnen met jonge kinderen Opvoedingsvragen, nood aan ondersteuning en preventieve gezinsondersteuning bij gezinnen met jonge kinderen Prof. dr. Karla Van Leeuwen Dit onderzoek is uitgevoerd door: Karla Van Leeuwen (Promotor) Sofie

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch) Het Belang van Leeftijdsgenoten: Sociale Problemen in de Kleuterklas en de Ontwikkeling van Psychische Problemen

Samenvatting (Summary in Dutch) Het Belang van Leeftijdsgenoten: Sociale Problemen in de Kleuterklas en de Ontwikkeling van Psychische Problemen (Summary in Dutch) Het Belang van Leeftijdsgenoten: Sociale Problemen in de Kleuterklas en de Ontwikkeling van Psychische Problemen 141 Als kinderen psychische problemen ontwikkelen zoals gedragsproblemen

Nadere informatie

met een breakdown. Hierbij is het onderzoek specifiek gericht op langdurige pleegzorgplaatsingen van adolescente pleegkinderen. Naast de continuïteit

met een breakdown. Hierbij is het onderzoek specifiek gericht op langdurige pleegzorgplaatsingen van adolescente pleegkinderen. Naast de continuïteit Het doel van een pleegzorgplaatsing is doorgaans gericht op het zo snel mogelijk herstellen van de oorspronkelijke opvoedingssituatie of het op korte termijn verkrijgen van duidelijkheid omtrent de haalbaarheid

Nadere informatie

Praten over Kwaliteit van Leven met tieners. Dr. Maartje de Wit

Praten over Kwaliteit van Leven met tieners. Dr. Maartje de Wit Praten over Kwaliteit van Leven met tieners Dr. Maartje de Wit m.dewit@vumc.nl Hallo Daar is hij Hoi Hoe gaat het? Waarom ziet hij niet wat ik voel? Ook goed Ik ben zo eenzaam Goed, bedankt Ziet ze niet

Nadere informatie

Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) Interventie na of ter preventie van kindermishandeling. Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule

Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) Interventie na of ter preventie van kindermishandeling. Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) Interventie na of ter preventie van kindermishandeling Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule AMC De Bascule o Mariëlle Abrahamse o Dr. Ramón Lindauer Universiteit Twente

Nadere informatie

Prof. dr. Geert Jan Stams Universiteit van Amsterdam

Prof. dr. Geert Jan Stams Universiteit van Amsterdam Prof. dr. Geert Jan Stams Universiteit van Amsterdam Samen met Jeugdige Taken van de Gezinsvoogd/Casemanager/ Gezinsmanager Opvoeder(s) / verzorger(s) Hulpverleners, behandelaars Andere professionals en

Nadere informatie

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari

Nadere informatie

het psychisch functioneren van de ouder, de tevredenheid van de ouders met de (huwelijks)relatie en de gezinscommunicatie. Een beter functioneren van

het psychisch functioneren van de ouder, de tevredenheid van de ouders met de (huwelijks)relatie en de gezinscommunicatie. Een beter functioneren van 9 Samenvatting 173 174 9 Samenvatting Kanker is een veel voorkomende ziekte. In 2003 werd in Nederland bij meer dan 72.000 mensen kanker vastgesteld. Geschat wordt dat het hier in 9.000 gevallen om mensen

Nadere informatie

Samenvatting (summary in Dutch)

Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting (summary in Dutch) 149 Samenvatting (summary in Dutch) Één van de meest voorkomende en slopende ziektes is depressie. De impact op het dagelijks functioneren en op de samenleving is enorm,

Nadere informatie

Perceelbeschrijving Pleegzorg 2016

Perceelbeschrijving Pleegzorg 2016 Perceelbeschrijving Pleegzorg 2016 Samenwerkende gemeenten regio West-Friesland Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Koggenland, Medemblik, Opmeer, Stede Broec Perceelbeschrijving Pleegzorg Pagina 1 van 6 Inhoud

Nadere informatie

PSYCHOSOCIALE GEZONDHEID

PSYCHOSOCIALE GEZONDHEID IJsselland PSYCHOSOCIALE GEZONDHEID Jongerenmonitor 20 92% normaal risico op psychosociale problemen.3 jongeren School Klas 2 13-1 jaar Klas - jaar 86% goede ervaren gezondheid %* is op school gepest *van

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) SAMENVATTING Jaarlijks wordt 8% van alle kinderen in Nederland prematuur geboren. Ernstige prematuriteit heeft consequenties voor zowel het kind als de ouder. Premature

Nadere informatie

Parlan heeft verschillende vormen van jeugdzorg, van licht tot zwaar:

Parlan heeft verschillende vormen van jeugdzorg, van licht tot zwaar: Pleegzorg bij Parlan Parlan is een organisatie voor Jeugd en opvoedhulp in Noord-Holland. Het werkgebied van Parlan omvat drie regio s, de regio Kop van Noord-Holland, de regio West-Friesland en de regio

Nadere informatie

Verlaten van de pleegzorg: hereniging en 18-plus Mariska Zoon

Verlaten van de pleegzorg: hereniging en 18-plus Mariska Zoon Verlaten van de pleegzorg: hereniging en 18-plus Mariska Zoon Colofon Heeft u vragen naar aanleiding van deze publicatie? Neem dan gerust contact met ons op. Nederlands Jeugdinstituut Postbus 19221, 3501

Nadere informatie

Effectiviteit van familienetwerkberaden in de jeugdzorg

Effectiviteit van familienetwerkberaden in de jeugdzorg Vakgroep Forensische Orthopedagogiek Sharon Dijkstra MSc Promovendus Universiteit van Amsterdam Effectiviteit van familienetwerkberaden in de jeugdzorg Promotie onderzoek: Effectiviteit van familienetwerkberaden

Nadere informatie

Continuïteit van pleegzorg Mariska Zoon

Continuïteit van pleegzorg Mariska Zoon Continuïteit van pleegzorg Mariska Zoon Colofon Heeft u vragen naar aanleiding van deze publicatie? Neem dan gerust contact met ons op. Nederlands Jeugdinstituut Postbus 19221, 3501 DE Utrecht Telefoon:

Nadere informatie

Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H.

Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Leloux-Opmeer Voorwoord Inhoudsopgave Een tijd geleden hebben Stichting Horizon

Nadere informatie

De inzet van familienetwerkberaden in de jeugdzorg:

De inzet van familienetwerkberaden in de jeugdzorg: De inzet van familienetwerkberaden in de jeugdzorg: Een systematische review en meta-analyse van de uitkomsten van studies naar de effectiviteit van familienetwerkberaden Universiteit van Amsterdam, Forensische

Nadere informatie

Prima Pleegzorg in beeld

Prima Pleegzorg in beeld Prima Pleegzorg in beeld 11 maart 2013 Workshop Congres Jeugd in Onderzoek Harm Damen Arno Derikx m.m.v. Marieke de Graaf en Coleta van Dam Workshop Opzet Achtergronden (10 minuten) Onderzoek (15 min)

Nadere informatie

Workshop sociale kwetsbaarheid van ouderen. Symposium Geriatrie - Gezond ouder worden of ouder gezond worden 17 november 2015 Drs.

Workshop sociale kwetsbaarheid van ouderen. Symposium Geriatrie - Gezond ouder worden of ouder gezond worden 17 november 2015 Drs. Workshop sociale kwetsbaarheid van ouderen Symposium Geriatrie - Gezond ouder worden of ouder gezond worden 17 november 2015 Drs. Steven Bunt Even voorstellen Steven Bunt Bachelor Fysiotherapie, Hanzehogeschool

Nadere informatie

Pleegzorg: een evidente keuze?

Pleegzorg: een evidente keuze? Pleegzorg: een evidente keuze? Prof. Dr. J. Vanderfaeillie Faculteit Psychologie en Educatiewetenschappen Vakgroep Klinische en Levenslooppsychologie 22-11-2013 pag. 1 Inhoud Aanleiding van de spreekbeurt

Nadere informatie

Jonge mantelzorger. kinderen van chronisch zieke ouders. Anne Visser-Meily

Jonge mantelzorger. kinderen van chronisch zieke ouders. Anne Visser-Meily Jonge mantelzorger kinderen van chronisch zieke ouders Anne Visser-Meily Zorg Patiënt cliënt revalidant focust Van patiënt naar gezin Van kind naar gezin 2 Family centered care ICF model disease functioning

Nadere informatie

Gedragsmatig functioneren bij kinderen in pleegzorg

Gedragsmatig functioneren bij kinderen in pleegzorg + Universiteit Leiden Gedragsmatig functioneren bij kinderen in pleegzorg Rol van type plaatsing bij probleemgedrag van kinderen in pleegzorg Marin Stolker, 1423029, Orthopedagogiek. Onder begeleiding

Nadere informatie

Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD

Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD Valerie Van Cauwenberghe en Prof. dr. Roeljan Wiersema Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD Dit onderzoek werd uitgevoerd door: Prof. dr.

Nadere informatie

Kinderen in Noord gezond en wel?

Kinderen in Noord gezond en wel? GGD Amsterdam Uitkomsten Amsterdamse gezondheidsmonitor basisonderwijs 13-14 Kinderen in Noord gezond en wel? 1 Wat valt op in Noord? Voor Noord zijn de cijfers van de Jeugdgezondheidsmonitor van schooljaar

Nadere informatie

SAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104

SAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104 Samenvatting 103 De bipolaire stoornis, ook wel manisch depressieve stoornis genoemd, is gekenmerkt door extreme stemmingswisselingen, waarbij recidiverende episoden van depressie, manie en hypomanie,

Nadere informatie

Doelgroepanalyse Centrum voor Trauma en Gezin

Doelgroepanalyse Centrum voor Trauma en Gezin Doelgroepanalyse Centrum voor en Gezin Efua Campbell & Inez Berends December 2013 PI Research is gevraagd om voor het Centrum voor en Gezin van de Bascule een doelgroepanalyse uit te voeren. Aan de hand

Nadere informatie

Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) met complimenten gedragsproblemen te lijf, (hoe) werkt dat? Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule

Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) met complimenten gedragsproblemen te lijf, (hoe) werkt dat? Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule Parent-Child Interaction Therapy (PCIT) met complimenten gedragsproblemen te lijf, (hoe) werkt dat? Mariëlle Abrahamse, AMC De Bascule AMC - De Bascule o Mariëlle Abrahamse o Dr. Ramón Lindauer Universiteit

Nadere informatie

Prediction and early intervention in employees at risk for sickness absence due to psychosocial health complaints

Prediction and early intervention in employees at risk for sickness absence due to psychosocial health complaints Prediction and early intervention in employees at risk for sickness absence due to psychosocial health complaints Dr. Saskia Duijts Dr. IJmert Kant Dr. Gerard Swaen Prof. dr. Piet van den Brandt Effectiviteit

Nadere informatie

Keeping Youth in Play: the Effects of Sports-Based Interventions in the Prevention of Juvenile Delinquency A. Spruit

Keeping Youth in Play: the Effects of Sports-Based Interventions in the Prevention of Juvenile Delinquency A. Spruit Keeping Youth in Play: the Effects of Sports-Based Interventions in the Prevention of Juvenile Delinquency A. Spruit Dutch summary De financiële en maatschappelijke kosten van jeugdcriminaliteit zijn

Nadere informatie

ONDERZOEKSTEAM. Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt: Prof. Dr. Andries de Grip (2 e promotor) Afdeling

ONDERZOEKSTEAM. Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt: Prof. Dr. Andries de Grip (2 e promotor) Afdeling Bevordering van de arbeidsparticipatie van oudere werknemers: een prospectieve cohort studie naar de determinanten van (langer) doorwerken op oudere leeftijd ONDERZOEKSTEAM Capgroep Epidemiologie: Prof.

Nadere informatie

Perceelbeschrijving Pleegzorg

Perceelbeschrijving Pleegzorg Perceelbeschrijving Pleegzorg Samenwerkende gemeenten Regio West Friesland Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Koggenland, Medemblik, Opmeer, Stede Broec Inhoud 1. Pleegzorg... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Wat

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

Nadere informatie

Werkbladen. Wat werkt in de pleegzorg?

Werkbladen.  Wat werkt in de pleegzorg? Werkbladen www.nji.nl/watwerkt Wat werkt in de pleegzorg? Wat werkt in de pleegzorg? Het Nederlands Jeugdinstituut beschrijft in de publicatie Wat werkt in de pleegzorg? wat er uit wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

Kinderen in Oost gezond en wel?

Kinderen in Oost gezond en wel? GGD Amsterdam Uitkomsten Amsterdamse gezondheidsmonitor basisonderwijs 13-14 Kinderen in Oost gezond en wel? 1 Wat valt op in Oost? Voor Oost zijn de cijfers van de Jeugdgezondheidsmonitor van schooljaar

Nadere informatie

Training van pleegouders en jeugdzorgwerkers

Training van pleegouders en jeugdzorgwerkers Training van pleegouders en jeugdzorgwerkers Jeugd in Onderzoek, 24 mei 2018 Carolien Konijn (Spirit) (GJ. Stams, R. Lindauer, C. Colonnesi, L. Kroneman) Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door: Prevalentie

Nadere informatie

Het terugdringen van gezondheidsachterstanden: wat werkt? Dr. Mariëlle Beenackers Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg

Het terugdringen van gezondheidsachterstanden: wat werkt? Dr. Mariëlle Beenackers Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Het terugdringen van gezondheidsachterstanden: wat werkt? Dr. Mariëlle Beenackers Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Overzicht presentatie Sociaaleconomische gezondheidsverschillen verklaren Wat

Nadere informatie

Geïndividualiseerde behandeling van oudere patiënten met borstkanker. Dr. N.A. de Glas

Geïndividualiseerde behandeling van oudere patiënten met borstkanker. Dr. N.A. de Glas Young Investigator Award 2018 Geïndividualiseerde behandeling van oudere patiënten met borstkanker Dr. N.A. de Glas AIOS Interne geneeskunde & Postdoc geriatrische oncologie LUMC Geen (potentiële) belangenverstengeling

Nadere informatie

hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5

hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 SAMENVATTING 117 Pas kortgeleden is aangetoond dat ADHD niet uitdooft, maar ook bij ouderen voorkomt en nadelige gevolgen kan hebben voor de patiënt en zijn omgeving. Er is echter weinig bekend over de

Nadere informatie

Relatie Psychosociale problemen adolescenten en Opleidingsniveau adolescent en ouders.

Relatie Psychosociale problemen adolescenten en Opleidingsniveau adolescent en ouders. Relatie Psychosociale problemen adolescenten en Opleidingsniveau adolescent en ouders. Jano Havas Jeugdarts GGD Zuid Limburg en Promovendus Academische Werkplaats Referaat Sociale Geneeskunde, FHML, Universiteit

Nadere informatie

WORKSHOP 1 Preventieve Basis Zorg Coördinatie voor gezinnen van ouders met psychiatrische problemen

WORKSHOP 1 Preventieve Basis Zorg Coördinatie voor gezinnen van ouders met psychiatrische problemen WORKSHOP 1 Preventieve Basis Zorg Coördinatie voor gezinnen van ouders met psychiatrische problemen Dr. Henny Wansink, Parnassia Academie Sylvia den Heijer, Indigo Haaglanden Symposium Vroegdetectie en

Nadere informatie

AnneClaire GNM Zaman, MSc. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC - 3 oktober 2017 Amsterdam Public Health research institute

AnneClaire GNM Zaman, MSc. Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, AMC - 3 oktober 2017 Amsterdam Public Health research institute AnneClaire GNM Zaman, MSc Dr. Kristien MAJ Tytgat Dr. Angela GEM de Boer Prof. dr. Jean HG Klinkenbijl Prof. dr. Monique HW Frings-Dresen voor Arbeid en Gezondheid, AMC - 3 oktober 2017 Amsterdam Public

Nadere informatie

Kinderen in West gezond en wel?

Kinderen in West gezond en wel? GGD Amsterdam Uitkomsten Amsterdamse gezondheidsmonitor basisonderwijs 13-14 Kinderen in West gezond en wel? 1 Wat valt op in West? Voor West zijn de cijfers van de Jeugdgezondheidsmonitor van schooljaar

Nadere informatie

Dr. Xavier M.H. Moonen

Dr. Xavier M.H. Moonen Dr. Xavier M.H. Moonen Orthopedagoog/GZ-psycholoog Bijzonder lector inclusie van mensen met een verstandelijke beperking Zuyd Hogeschool Docent en onderzoeker UvA in het bijzonder voor het vakgebied zorg

Nadere informatie

Samenvatting. (Summary in Dutch)

Samenvatting. (Summary in Dutch) (Summary in Dutch) 142 In dit proefschrift is de rol van de gezinscontext bij probleemgedrag in de adolescentie onderzocht. We hebben hierbij expliciet gefocust op het samenspel met andere factoren uit

Nadere informatie

Samenvatting Het draait om het kind

Samenvatting Het draait om het kind Samenvatting Het draait om het kind Visie op monitoring in de opvoedingsvariant van pleegzorg Inleiding Aangezien de pleegzorg een onvoldoende geobjectiveerd overzicht heeft van hoe het met de jeugdige

Nadere informatie

Samenvatting. (Dutch Summary)

Samenvatting. (Dutch Summary) (Dutch Summary) In dit proefschrift is de ontwikkeling van gedrags- en emotionele problemen van tweelingen en eenlingen in de leeftijd van 3 tot 12 jaar onderzocht. In hoofdstuk 1 wordt een introductie

Nadere informatie

Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe?

Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Effecten en Werkingsmechanismes van Cognitieve Therapie en Interpersoonlijke Therapie voor Depressie Dr. Lotte Lemmens Maastricht University Psychotherapie

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33063 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Tan, Melanie Title: Clinical aspects of recurrent venous thromboembolism Issue

Nadere informatie

Multidisciplinaire richtlijn Werk en Ernstige Psychische Aandoeningen Kick off MMMensen met mogelijkheden 10 oktober 2013

Multidisciplinaire richtlijn Werk en Ernstige Psychische Aandoeningen Kick off MMMensen met mogelijkheden 10 oktober 2013 Multidisciplinaire richtlijn Werk en Ernstige Psychische Aandoeningen Kick off MMMensen met mogelijkheden 10 oktober 2013 Ellen Otto & Daniëlle van Duin Kenniscentrum Phrenos Ontwikkeling Richtlijn Achtergrond

Nadere informatie

Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming Pleegzorg en meer

Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming Pleegzorg en meer Stichting Overijsselse Pleegouders, Nijverdal 10 november 2016 Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming Pleegzorg en meer Mariska de Baat Adviseur Pleegzorg, Nederlands Jeugdinstituut Kennismaken Pleegouders?

Nadere informatie

Lange termijn uitkomsten van uithuisplaatsing in Vlaanderen. Laura Gypen, Johan Vanderfaeillie, Frank Van Holen & Delphine West

Lange termijn uitkomsten van uithuisplaatsing in Vlaanderen. Laura Gypen, Johan Vanderfaeillie, Frank Van Holen & Delphine West Lange termijn uitkomsten van uithuisplaatsing in Vlaanderen Laura Gypen, Johan Vanderfaeillie, Frank Van Holen & Delphine West INHOUDSTAFEL LANGE TERMIJN UITKOMSTEN UIT DE LITERATUUR ONDERZOEKSOPZET EERSTE

Nadere informatie

Het begrijpelijk communiceren van een gezondheidsrisico

Het begrijpelijk communiceren van een gezondheidsrisico Het begrijpelijk communiceren van een gezondheidsrisico Dr. Olga Damman Dr. Maaike van den Haak Nina Bogaerts, Msc Amber van der Meij, Bsc Prof.dr. Danielle Timmermans Quality of Care EMGO Institute for

Nadere informatie

Recent nationaal en internationaal onderzoek PRADER-WILLI SYNDROOM

Recent nationaal en internationaal onderzoek PRADER-WILLI SYNDROOM Recent nationaal en internationaal onderzoek PRADER-WILLI SYNDROOM Prof. Anita Hokken-Koelega, kinderarts-endocrinoloog Erasmus Universitair Medisch Centrum Rotterdam Directeur Stichting Kind en Groei

Nadere informatie

Pivotal Response Treatment bij kinderen met autisme. Manon de Korte, MSc PhD student, PRT behandelaar

Pivotal Response Treatment bij kinderen met autisme. Manon de Korte, MSc PhD student, PRT behandelaar Pivotal Response Treatment bij kinderen met autisme Manon de Korte, MSc PhD student, PRT behandelaar Pivotal Response Treatment (PRT) = Behandeling voor kinderen met een autisme spectrum stoornis (ASS)

Nadere informatie

Wat is belangrijk bij een onderzoek met een intensieve dagboek methode? Valkuilen en voordelen

Wat is belangrijk bij een onderzoek met een intensieve dagboek methode? Valkuilen en voordelen Wat is belangrijk bij een onderzoek met een intensieve dagboek methode? Valkuilen en voordelen Laura Steenhuis, Hanneke Wigman, Sanne Booij, Roos Willemsen en Marike Fowler Wie zijn wij? Laura Steenhuis

Nadere informatie

Geen mythes, maar feiten. Hoe voeden Vlaamse ouders kinderen en adolescenten werkelijk op en hoe ervaren ze dit?

Geen mythes, maar feiten. Hoe voeden Vlaamse ouders kinderen en adolescenten werkelijk op en hoe ervaren ze dit? Geen mythes, maar feiten. Hoe voeden Vlaamse ouders kinderen en adolescenten werkelijk op en hoe ervaren ze dit? Sofie Rousseau Prof. dr. Karla Van Leeuwen Opvoedingsgedrag Opvoedingsbeleving Achtergrond:

Nadere informatie

ARIJ-Veiligheidstaxatie en ARIJ-Behoeftetaxatie (ARIJ-Needs)

ARIJ-Veiligheidstaxatie en ARIJ-Behoeftetaxatie (ARIJ-Needs) ARIJ-Veiligheidstaxatie en ARIJ-Behoeftetaxatie (ARIJ-Needs) Dr. Mark Assink (M.Assink@UvA.nl) Dr. Claudia van der Put (C.E.vanderPut@UvA.nl) Universiteit van Amsterdam ARIJ-Veiligheidstaxatie Doel: Vaststellen

Nadere informatie

Handycard Zorgmonitor 1 SDQ en KIDSCREEN-27

Handycard Zorgmonitor 1 SDQ en KIDSCREEN-27 Handycard Zorgmonitor 1 SDQ en KIDSCREEN-27 SDQ (Strenghts and Difficulties Questionnaire) Meet de psychosociale aanpassing van de jeugdige. De SDQ wordt ingevuld door jeugdigen zelf (11-17 jaar) en ouders

Nadere informatie

Zorgen voor de veiligheid van pleegkinderen: Beleidsanalyse van Rubicon Jeugdzorg

Zorgen voor de veiligheid van pleegkinderen: Beleidsanalyse van Rubicon Jeugdzorg Zorgen voor de veiligheid van pleegkinderen: Beleidsanalyse van Rubicon Jeugdzorg Inspectie jeugdzorg Utrecht, februari 2009 2 1. Aanleiding Het is de taak van pleegzorgaanbieders om er voor te zorgen

Nadere informatie

Samenvatting (summary in Dutch)

Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Dit proefschrift beschrijft een gerandomiseerd onderzoek met controlegroep (RCT) gericht op het verbeteren van het functioneren en de gezondheid

Nadere informatie

Perceelbeschrijving 3 Pleegzorg

Perceelbeschrijving 3 Pleegzorg Perceelbeschrijving 3 Pleegzorg Samenwerkende gemeenten Friesland Achtkarspelen Ameland het Bildt Dantumadiel Dongeradeel Ferwerderadiel Franekeradeel De Friese Meren Harlingen Heerenveen Kollumerland

Nadere informatie

18-11-2013. Even voorstellen. Inhoud. De visual cliff experiment. Pleegzorg voor jonge kinderen, meer dan opvoeden alleen. De aanleiding tot de PPI

18-11-2013. Even voorstellen. Inhoud. De visual cliff experiment. Pleegzorg voor jonge kinderen, meer dan opvoeden alleen. De aanleiding tot de PPI Even voorstellen Pleegzorg voor jonge kinderen, meer dan opvoeden alleen De waarde van de Pleegouder Pleegkind Interventie (PPI) Hans van Andel Kinder- en Jeugdpsychiater Dimence Directeur GGZ, eerste

Nadere informatie

Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017)

Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) 2. Introductie slaapproblemen Deze introductie beschrijft de definitie van slaapproblemen en slaapstoornissen, de prevalentie en de gevolgen

Nadere informatie

Klinische epidemiologie en statistiek

Klinische epidemiologie en statistiek Klinische epidemiologie en statistiek 5 t/m 8 maart 2019 De Nederlandse Vereniging voor Revalidatieartsen (VRA) organiseert in samenwerking met de Radboudumc Health Academy van 5 t/m 8 maart 2019 de 4-daagse

Nadere informatie

De zorg voor pleegkinderen

De zorg voor pleegkinderen De zorg voor pleegkinderen reeks kind in zicht De zorg voor pleegkinderen is het tweede deel van de reeks Kind in zicht. In deze reeks beschrijven psychologen, (ortho)pedagogen en kinderpsychiaters in

Nadere informatie

22/11/2011. Inhoud LITERATUUR BRUSSEN. Gezonde kinderen

22/11/2011. Inhoud LITERATUUR BRUSSEN. Gezonde kinderen Een chronisch ziek kind in het gezin: Kwaliteit van leven van gezonde broers en zussen Trui Vercruysse Psychosociale oncologie, 25 november 2011 Inhoud Literatuur siblings/brussen Gezonde kinderen Zieke

Nadere informatie

Zorgen voor de veiligheid van pleegkinderen: Hertoets bij Pactum

Zorgen voor de veiligheid van pleegkinderen: Hertoets bij Pactum Zorgen voor de veiligheid van pleegkinderen: Hertoets bij Pactum Inspectie jeugdzorg Utrecht, januari 2010 2 Inspectie jeugdzorg p~ãéåî~ííáåö= Naar aanleiding van de uitkomsten van een eerder pleegzorgonderzoek

Nadere informatie

Kwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg

Kwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg Kwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg In vergrijzende samenlevingen is de zorg voor het toenemende aantal kwetsbare ouderen een grote uitdaging

Nadere informatie

Het landelijk professioneel kader JGZ: weten en doen wat werkt? Een voorbeeld waarbij wetenschap en praktijk elkaar versterken

Het landelijk professioneel kader JGZ: weten en doen wat werkt? Een voorbeeld waarbij wetenschap en praktijk elkaar versterken Het landelijk professioneel kader JGZ: weten en doen wat werkt? Een voorbeeld waarbij wetenschap en praktijk elkaar versterken Jeugd in Onderzoek, 13 maart 2017 Ingrid Staal GGD Zeeland Jeugdverpleegkundige

Nadere informatie

Ongevraagd advies Jeugdplatform Amsterdam: huidige stand van zaken pleegzorg

Ongevraagd advies Jeugdplatform Amsterdam: huidige stand van zaken pleegzorg Amsterdam, 11 oktober 2016 Onderwerp: Advies van het Jeugdplatform Amsterdam over de Pleegzorg Geachte wethouder Kukenheim, Het afgelopen jaar (in de periode juni 2015 tot augustus 2016) hebben in Amsterdam

Nadere informatie

VIPP-Foster Care. Nikita Schoemaker, MSc. November Discover the world at Leiden University. Centre for Child and Family Studies

VIPP-Foster Care. Nikita Schoemaker, MSc. November Discover the world at Leiden University. Centre for Child and Family Studies VIPP-Foster Care Nikita Schoemaker, MSc. November 4 2016 Centre for Child and Family Studies Prof. dr. Lenneke Alink Prof. dr. Femmie Juffer Dr. Harriet Vermeer Dr. Athanasios Maras Gabrine Jagersma, MSc.

Nadere informatie

PLEEGZORG PLEEGZORGPROCES WERKKAART 1

PLEEGZORG PLEEGZORGPROCES WERKKAART 1 PROCES WERKKAART 1 Deze kaart geeft een overzicht van de stappen in het pleegzorgproces. 1. VOORBEREIDING OP PLAATSING Screen pleegouders. Zorg voor een zorgvuldige match tussen pleegkind en ouders en

Nadere informatie

Factsheet PLEEGZORG 2018

Factsheet PLEEGZORG 2018 Factsheet PLEEGZORG 2018 Juli 2019 Soms kunnen kinderen (tijdelijk) niet bij hun ouders wonen, omdat het opgroeien of opvoeden daar niet goed gaat. Als ouders vrijwillig hulp vragen of de kinderrechter

Nadere informatie

Actuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ)

Actuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ) Actuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ) Mirte Forrer, Jeugdbescherming Regio Amsterdam Claudia van der Put, Universiteit van Amsterdam Jeugdbescherming Ieder kind veilig GGW FFPS

Nadere informatie

Perspectief in Pleegzorg:

Perspectief in Pleegzorg: Perspectief in Pleegzorg: hoe lang zoekend en hoe snel biedend? Peter van den Bergh Pleegzorg Laatste 20 jaar populair Verdubbeling van het aantal plaatsingen Weinig onderzoek naar effectiviteit Veel retrospectief

Nadere informatie

S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid. S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid

S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid. S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Drs. Maud De Venter Drs. Jela Illegems Prof. dr. Filip Van Den Eede S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Chronische vermoeidheid:

Nadere informatie