Vaardigheden: Bewustwording I:

Transcriptie

1 Vaardigheden: Bewustwording I: Betekenis van vaardigheden Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording Doel De deelnemer is zich bewust van de betekenis van vaardigheden voor een bepaalde functie. Voorwaarden De deelnemers oefenen eenzelfde functie uit. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 8 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 40 minuten 20 minuten 70 minuten 379

2 Benodigde middelen Vaardighedenspel Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan aangeven wat de betekenis is van bepaalde vaardigheden voor een bepaalde functie. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 380

3 Vaardigheden: Bewustwording II: Vaardighedenprofiel Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording Doelen 1. De deelnemer kan zijn eigen vaardigheden op een rijtje zetten. 2. De deelnemer kan feedback geven en ontvangen. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm tweetal(len) Minimum aantal 2 Maximum aantal 2 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten Benodigde middelen Vaardighedenspel 381

4 Resultaat-/effectmeting De deelnemer heeft zijn eigen vaardigheden op een rijtje gezet. De deelnemer geeft feedback en ontvangt feedback. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 382

5 Vaardigheden: Bewustwording III: Vaardighedenmatrix Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording Doelen 1. De deelnemer kan zijn eigen vaardigheden in kaart brengen. 2. De deelnemer heeft een beeld van de mate waarin iemand plezier beleeft aan het toepassen van afzonderlijke vaardigheden. 3. De deelnemer kan knelpunten en groeimogelijkheden van zijn vaardigheden in zijn functie in kaart brengen. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm individueel Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten 383

6 Benodigde middelen Vaardighedenspel, pen en papier en de vaardighedenmatrix Resultaat-/effectmeting De deelnemer heeft zijn eigen vaardigheden in beeld gebracht. De deelnemer heeft er een beeld van in hoeverre hij plezier beleeft aan het toepassen van zijn afzonderlijke vaardigheden. De deelnemer kan zijn knelpunten en groeimogelijkheden van zijn vaardigheden in zijn functie benoemen. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 384

7 Vaardigheden: Bewustwording IV: Gewenste vaardigheden Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording Doelen 1. De deelnemer kan zich een beeld vormen van de vaardigheden die hij graag zou willen aanleren. 2. De deelnemer kan andere deelnemers feedback geven met betrekking tot de vaardigheden die de ander wil aanleren. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar goed. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 8 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten 385

8 Benodigde middelen Vaardighedenspel, pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer benoemt de vaardigheden die hij graag wil aanleren. De deelnemer geeft en ontvangt feedback op de vaardigheden die hij wil aanleren en de vaardigheden die anderen willen aanleren. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 386

9 Vaardigheden: Bewustwording V: Vaardighedenveiling Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording Doel De deelnemers zijn zich bewust van het belang van verschillende vaardigheden ten opzichte van elkaar. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 10 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten Benodigde middelen Vaardighedenspel, pen en papier, een kopie van de lijst met vaardigheden en speelgoedgeld 387

10 Resultaat-/effectmeting De deelnemer geeft feedback op zijn keuzes en de keuzes van anderen. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 388

11 Vaardigheden: Bewustwording VI: Vaardigheden en kwaliteiten Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording Doel De deelnemer is zich bewust van de samenhang tussen vaardigheden, kwaliteiten en vervormingen. Voorwaarden Goed inzicht hebben in het eigen functioneren. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm individueel Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten 389

12 Benodigde middelen Vaardighedenspel, pen en papier en het kwaliteitenspel Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan de samenhang tussen eigen vaardigheden, kwaliteiten en vervormingen benoemen. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 390

13 Vaardigheden: Discussie I: Onzekerheid bespreekbaar maken Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording Feedback Doelen 1. De deelnemer is zich bewust van het effect van onzekerheid op de eigen vaardigheden. 2. De deelnemer kan nagaan of anderen onzekerheid bij hem herkennen. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar redelijk goed en vertrouwen elkaar. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 10 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 45 minuten 10 minuten 60 minuten 391

14 Benodigde middelen Vaardighedenspel Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan uitleggen wat het effect van onzekerheid op de eigen vaardigheden is. De deelnemer vraagt anderen of ze deze onzekerheid herkennen. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 392

15 Vaardigheden: Discussie II: Competenties, vaardigheden en kwaliteiten Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording Feedback Doelen De deelnemer is zich bewust van de competenties die voor zijn functie van belang zijn. De deelnemer kan benoemen welke vaardigheden en kwaliteiten bij elke competentie horen. Voorwaarden Deelnemers oefenen eenzelfde functie uit. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 4 Maximum aantal 12 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten 393

16 Benodigde middelen Vaardighedenspel, kwaliteitenspel, pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan uitleggen welke competenties voor zijn functie van belang zijn. De deelnemer kan uitleggen welke vaardigheden en kwaliteiten bij elke competentie horen. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 394

17 Vaardigheden: Discussie III: Meningsvorming over een functie Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording Feedback Doel De deelnemer kan zich een mening vormen over welke vaardigheden in een bepaalde functie het meest relevant zijn. Voorwaarden De deelnemers oefenen eenzelfde functie uit of bereiden zich daarop voor. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 3 Maximum aantal 25 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 30 minuten 20 minuten 60 minuten 395

18 Benodigde middelen Vaardighedenspel, pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer geeft zijn mening ten aanzien van de vaardigheden die in een bepaalde functie het meest relevant zijn. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 396

19 Vaardigheden: Discussie IV: Kwartetten Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording Feedback Doel De deelnemer krijgt inzicht in bij elkaar horende vaardigheden en het belang daarvan voor een functie. Voorwaarden De deelnemers oefenen eenzelfde functie uit of bereiden zich daarop voor. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 3 Maximum aantal 5 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 30 minuten 20 minuten 60 minuten 397

20 Benodigde middelen Vaardighedenspel, kopie van de lijst met vaardigheden Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan aangeven welke vaardigheden bij elkaar horen en het belang daarvan voor een functie. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 398

21 Vaardigheden: Discussie V: Grote groepen Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording Feedback Doel De deelnemer kan deelnemen aan een discussie in een grote groep. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 10 Maximum aantal 20 per spel (in totaal maximaal 200) Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 20 minuten 5 minuten 30 minuten Benodigde middelen Vaardighedenspel, flap-over en stiften 399

22 Resultaat-/effectmeting De deelnemers discussiëren in tweetallen en lichten de mening van het tweetal toe aan de hele groep. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling / conferentieruimte Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 400

23 Vaardigheden: Evaluatie Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Vertellen over jezelf Evaluatie Doel De deelnemer kan een cursus of training evalueren. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 3 Maximum aantal 20 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 20 minuten 5 minuten 30 minuten Benodigde middelen Vaardighedenspel Resultaat-/effectmeting De deelnemer evalueert met behulp van een vaardigheid de cursus of training. 401

24 Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 402

25 Vaardigheden: Feedback I: Vaardigheden waarnemen Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking X Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording Doelen 1. De deelnemer is zich bewust van de eigen vaardigheden en de mate waarin deze voor anderen zichtbaar zijn. 2. De deelnemer kan feedback geven en ontvangen. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar goed. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 3 Maximum aantal 16 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten 403

26 Benodigde middelen Vaardighedenspel, pen en papier en kopie van de lijst met vaardigheden Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan de vaardigheden die voor anderen zichtbaar zijn, benoemen. De deelnemer geeft en ontvangt feedback. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 404

27 Vaardigheden: Feedback II: Hoe anderen jouw vaardigheden zien Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording door feedback Doel De deelnemer kan positieve feedback geven en ontvangen. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar redelijk goed. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 8 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten 405

28 Benodigde middelen Vaardighedenspel Resultaat-/effectmeting De deelnemer geeft en ontvangt positieve feedback. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 406

29 Vaardigheden: Feedback III: Vergelijking zelfbeeld met het beeld van anderen Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording Bewustwording door feedback Doelen 1. De deelnemer is zich bewust van zijn eigen vaardigheden. 2 De deelnemer kan feedback geven en ontvangen. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar redelijk goed. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 5 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 40 minuten 10 minuten 60 minuten 407

30 Benodigde middelen Vaardighedenspel, pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan vijf vaardigheden van zichzelf benoemen en toelichten. De deelnemer geeft en ontvangt positieve feedback. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 408

31 Vaardigheden: Feedback IV: Vaardigheden van anderen inschatten Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording Bewustwording door feedback Doelen 1. De deelnemer is zich bewust van zijn eigen vaardigheden. 2. De deelnemer kan inschatten hoe goed hij de vaardigheden van anderen kan inschatten. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar goed. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 3 Maximum aantal 12 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 40 minuten 10 minuten 60 minuten 409

32 Benodigde middelen Vaardighedenspel, pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan acht vaardigheden van zichzelf benoemen en toelichten. De deelnemer ziet hoe goed hij andermans vaardigheden kan inschatten door zijn puntenaantal te vergelijken met de andere deelnemers. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 410

33 Vaardigheden: IJsbreker I: Vaardigheden uitbeelden Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Vaardigheden oefenen Feedback Doel De deelnemer kan op een speelse wijze positieve feedback geven en ontvangen. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar redelijk tot goed. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 3 Maximum aantal 10 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 20 minuten 5 minuten 30 minuten 411

34 Benodigde middelen Vaardighedenspel Resultaat-/effectmeting De deelnemer laat een toegewezen vaardigheid zien in een gesprekssituatie. De deelnemer geeft en ontvangt feedback. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 412

35 Vaardigheden: IJsbreker II: Een groep verlevendigen Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording Feedback Doel De deelnemer kan positieve feedback geven en ontvangen. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar minimaal een halve dag. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 3 Maximum aantal 15 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 5 minuten 5 minuten 15 minuten 413

36 Benodigde middelen Vaardighedenspel Resultaat-/effectmeting De deelnemer geeft en ontvangt feedback. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 414

37 Vaardigheden: IJsbreker III: Organisatiecultuur Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording Feedback Doelen 1. De deelnemer kan positieve feedback geven en ontvangen. 2. De deelnemer kan zijn mening verwoorden t.a.v. de vaardigheden van de organisatie. Voorwaarden De deelnemers werken bij één organisatie. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 4 Maximum aantal 15 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 10 minuten 5 minuten 20 minuten 415

38 Benodigde middelen Vaardighedenspel Resultaat-/effectmeting De deelnemer geeft en ontvangt feedback. De deelnemer verwoordt zijn mening t.a.v. de vaardigheden van de organisatie. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 416

39 Vaardigheden: IJsbreker IV: Praktische tips Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording Feedback Doelen 1. De deelnemer kan positieve feedback geven en ontvangen. 2. De deelnemer kan andere deelnemers tips geven over het toepassen van vaardigheden. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 4 Maximum aantal 15 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 10 minuten 5 minuten 20 minuten Benodigde middelen Vaardighedenspel 417

40 Resultaat-/effectmeting De deelnemer geeft en ontvangt feedback. De deelnemer geeft andere deelnemers tips over het toepassen van vaardigheden (je zou, ik gebruik het, etc..). Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 418

41 Vaardigheden: Kennismaking Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Vertellen over jezelf Kennismaking Doel De deelnemer kan een vaardigheid van zichzelf toelichten in een groep. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 3 Maximum aantal 15 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 20 minuten 5 minuten 30 minuten Benodigde middelen Vaardighedenspel Resultaat-/effectmeting De deelnemer stelt zich voor in de groep aan de hand van een vaardigheid. 419

42 Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 420

43 Vaardigheden: Samenwerking I: Team feedback Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Feedback Doel De deelnemer kan feedback geven en ontvangen binnen een team. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar redelijk goed. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 8 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten 421

44 Benodigde middelen Vaardighedenspel Resultaat-/effectmeting De deelnemer geeft feedback aan het team. De deelnemer ontvangt feedback van het team. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 422

45 Vaardigheden: Samenwerking II: Balans in een team onderzoeken Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Vaardigheden oefenen Feedback Doelen 1. De deelnemer kan feedback geven op de samenwerking binnen een groep of team. 2. De deelnemer kan deelnemen aan een groepsevaluatie. Voorwaarden De deelnemers werken als team of als groep samen. De deelnemers hebben een goed inzicht in hun eigen functioneren. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 10 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten 423

46 Benodigde middelen Vaardighedenspel, pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer geeft feedback op de samenwerking binnen een groep of het team. De deelnemer neemt actief deel (geeft mening, stelt vragen, vraagt om uitleg) aan de oefening. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 424

47 Vaardigheden: Samenwerking III: Teamnormen Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording Feedback Doel De deelnemer kan meewerken aan het verbeteren van het werkklimaat in een groep of team. Voorwaarden De deelnemers werken als team of als groep samen en de werksfeer is niet prettig. De deelnemers onderkennen dit en willen hieraan werken. Deze oefening kan ook gedaan worden met deelnemers die pas sinds korte tijd samenwerken. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 25 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten 425

48 Benodigde middelen Vaardighedenspel, pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer neemt actief deel (geeft mening, stelt vragen, vraagt om uitleg) aan de oefening. De deelnemer stelt zijn teamnormen op en licht deze toe. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 426

49 Vaardigheden: Samenwerking IV: Vaardighedenprofiel team Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording Feedback Doelen 1. De deelnemer kan meewerken aan het vaststellen van het gewenste vaardighedenprofiel voor het team. 2. De deelnemer kan het werkelijke met het gewenste vaardighedenprofiel vergelijken. Voorwaarden De deelnemers werken als team of als groep samen. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 4 Maximum aantal 12 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg 15 minuten Oefening 120 minuten Nabespreking 45 minuten Totaal 3 uur 427

50 Benodigde middelen Vaardighedenspel, twee verschillende kleuren pennen en kopieën van de lijst met vaardigheden Resultaat-/effectmeting De deelnemer neemt actief deel (geeft mening, stelt vragen, vraagt om uitleg) aan de oefening om het gewenste en het werkelijke vaardighedenprofiel vast te stellen. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 428

51 Vaardigheden: Samenwerking V: Creatief knelpunten oplossen Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording Samenwerking Doel De deelnemer kan meewerken aan het creatief oplossen van knelpunten in een team. Voorwaarden De deelnemers werken als team of als groep samen. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 3 Maximum aantal 12 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten 429

52 Benodigde middelen Vaardighedenspel, flap-over en stiften Resultaat-/effectmeting De deelnemer neemt actief deel (geeft mening, stelt vragen, vraagt om uitleg) aan de oefening om knelpunten in het team op een creatieve manier op te lossen. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 430

53 Vaardigheden: Samenwerking VI: Het favoriete team Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording Feedback Doelen 1. De deelnemer kan de vaardigheden van zijn favoriete team benoemen. 2. De deelnemer kan deze vaardigheden vergelijken met die van zijn eigen team. Voorwaarden De deelnemers werken als team of als groep samen of gaan een team vormen. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 4 Maximum aantal 12 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten 431

54 Benodigde middelen Vaardighedenspel, flap-over en stiften, pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer benoemt de vaardigheden van zijn favoriete team. De deelnemer vergelijkt de vaardigheden van zijn favoriete team met de vaardigheden van het eigen team. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 432

55 Vaardigheden: Trainingsinstrument I: Interventies Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Vaardigheden oefenen Feedback Doelen 1. De deelnemer kan een toegewezen vaardigheid laten zien in een groepsgesprek of -overleg. 2. De deelnemer kan feedback ontvangen. Voorwaarden De deelnemers voeren een groepsdiscussie of hebben een werkoverleg. De deelnemers kunnen goed omgaan met opbouwende kritiek. De trainer is zeer ervaren. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 4 Maximum aantal 12 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg 10 minuten Oefening 90 minuten Nabespreking 20 minuten Totaal 120 minuten 433

56 Benodigde middelen Vaardighedenspel Resultaat-/effectmeting De deelnemer laat een toegewezen vaardigheid zien in de discussie of het werkoverleg. De deelnemer ontvangt feedback en handelt hiernaar. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 434

57 Vaardigheden: Trainingsinstrument II: Vaardigheden oefenen Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Vaardigheden oefenen Feedback Doelen 1. De deelnemer kan een toegewezen vaardigheid laten zien in een gesprekssituatie. 2. De deelnemer kan feedback geven en ontvangen. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 3 Maximum aantal 12 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Vaardighedenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 60 minuten 20 minuten 90 minuten Benodigde middelen Vaardighedenspel 435

58 Resultaat-/effectmeting De deelnemer laat een toegewezen vaardigheid zien in een gesprekssituatie. De deelnemer geeft en ontvangt feedback. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Vaardighedenspel 436

59 Verboden te luisteren Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking X Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Communicatie Doelen 1. De deelnemer is zich bewust van de gevoelens van iemand naar wie hij niet luistert. 2. De deelnemer is zich bewust van zijn eigen gevoelens als hij bewust niet naar iemand luistert. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm tweetal(len) Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal 10 Beschrijving activiteiten De trainer legt het doel van deze oefening uit. Hij kan zich hierbij laten inspireren door eerdere ervaringen in de training. Hij vraagt de groep zich in tweetallen op te splitsen; in ieder tweetal moet men elkaar, om beurten, een verhaal vertellen. Dat kan bijvoorbeeld een verslag zijn van iets wat een deelnemer zojuist is overkomen en dat hem op de één of andere manier heeft geraakt. Terwijl de één vertelt, mag de ander niet luisteren! Men mag hierbij niet van de ander weglopen, maar ieder ander gedrag, dat duidelijk maakt dat men niet luistert, is toegestaan. Als beiden hun verhaal verteld hebben, bespreken ze met elkaar wat ze ervaren hebben toen ze niet aangehoord werden, en hoe het was om zo opzichtig niet te luisteren. De oefening wordt afgerond met een plenaire nabespreking. 437

60 Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 20 minuten 20 minuten 45 minuten Benodigde middelen Geen Resultaat-/effectmeting De deelnemer laat methoden zien waardoor duidelijk is dat hij niet luistert: handen voor de oren, zingen, ergens anders naar kijken, etc. De deelnemer kan aangeven hoe hij zich voelde toen er niet naar hem geluisterd werd door woorden te gebruiken als: ik voelde me, ik merkte dat, etc. Werkomgeving Zoveel ruimtes als er tweetallen gevormd kunnen worden, of één grote ruimte waarin tweetallen ongestoord kunnen werken Bron Lex Mulder, Oefeningenboek voor groepen 438

61 Video Kijk op het gezicht aflevering Expressie en gezondheid Component(en): O Competentie X Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording Doel De deelnemers hebben informatie over de invloed van mentale factoren op de lichamelijke gesteldheid en vice versa. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm zowel individueel als groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Uit de serie Kijk op het gezicht wordt de aflevering Expressie en gezondheid vertoond. De video wordt nabesproken en er wordt nadrukkelijk gevraagd naar de verschillende visies van de deelnemers. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 25 minuten 25 minuten 60 minuten 439

62 Benodigde middelen Een videorecorder Resultaat/-effectmeting De deelnemer heeft zijn mening gegeven over de inhoud van de video. In de nabespreking heeft de deelnemer zijn gedachten verwoord. Hij gebruikt formuleringen als: Het is me opgevallen dat... Ik heb gemerkt dat... Ik wist niet dat... Ik voelde dat... Ervaringen De videoband blijkt voor veel deelnemers een eye-opener. Dit geldt met name voor de invloed van schrijven over ingrijpende en/of traumatische gebeurtenissen en de invloed hiervan op de lichamelijke gezondheid. Enkele deelnemers geven aan noch iets aan de videoband te ontlenen, noch iets nieuws te hebben gezien of gehoord. De oefening levert echter vrijwel altijd een interessante discussie tussen de deelnemers op. Deze oefening is niet bedoeld voor mensen met beperkingen op visueel en/of auditief gebied. Werkomgeving De oefening wordt bij voorkeur op de trainingsaccommodatie gedaan. De videoband kan eventueel ook thuis worden bekeken. Bron Teleac/NOT 440

63 Vooroordelen ten aanzien van medewerkers met een beperking Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact X Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Interpreteren Doel De deelnemer verwerft inzicht in vooroordelen ten aanzien van medewerkers met een beperking. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm zowel individueel als groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Bespreek de volgende vragen terwijl je uitgaat van je eigen beperking. De bespreking kan plaatsvinden in tweetallen of plenair, afhankelijk van de groepsdynamiek, de groepssamenstelling en de behoefte van de deelnemers en/of de trainer. Welke vooroordelen bestaan er op de arbeidsmarkt ten aanzien van werknemers met een handicap? Welke van deze vooroordelen komen overeen met de werkelijkheid? Hoe ben je persoonlijk met vooroordelen omgegaan? Er bestaat een hele reeks vooroordelen tegenover mensen met een handicap. Hoe kun je je daartegen verweren? Hoe overtuig je een weerbarstige werkgever ervan dat jij een geschikte kandidaat bent voor de job? (Hier moet niet de handicap goedgepraat worden. Er moet vooral op capaciteiten gewezen worden. Dus niet alleen tegenargumenten zoeken 441

64 voor negatieve zaken, maar zeker ook veel aandacht geven aan je positieve punten, waarvan het grootste deel waarschijnlijk niets met je handicap te maken heeft. Op deze manier vermijd je dat je alleen als gehandicapte wordt gezien. Door je andere capaciteiten te belichten toon je meer de totaliteit van je persoon.) Vind je het belangrijk dat collega s geen vooroordelen hebben? Heb je zelf vooroordelen over mensen met een handicap? Van belang is het in de bespreking van deze items een positieve sfeer te behouden en te voorkomen dat het een klaag- en mopperuur op de boze buitenwereld wordt. Als dit wel gebeurt, dan wordt het empowerende effect van deze module tenietgedaan. Het gebruik van humor kan verluchtigend werken. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 15 minuten 15 minuten 35 minuten Benodigde middelen Geen Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan in een groepsgesprek verwoorden welke vooroordelen er zijn ten aanzien van medewerkers met een beperking. De deelnemer kan vooroordelen weerleggen. De deelnemer gebruikt woorden als ik kan wel, ik kan dit compenseren door, etc. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Onbekend 442

65 Waarneming en interpretatie Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact X Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Interpreteren Doelen 1. De deelnemer verwerft inzicht in zijn eigen waarneming. 2. De deelnemer verwerft inzicht in zijn manier van interpreteren. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm zowel individueel als groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal 10 Beschrijving activiteiten Lees de volgende tekst en beantwoord daarna de onderstaande vragen met J (juist) of O (onjuist). Juist = wél als objectieve informatie uit de tekst te halen. Onjuist = niet als objectieve informatie uit de tekst te halen. De deelnemers ontvangen allen de volgende tekst met vragen: Een bedrijfsleider heeft nauwelijks het licht in de winkel uitgedaan, of er verschijnt een man die geld vraagt. De eigenaar opent de kassa. De inhoud van de kassa wordt eruit gehaald en de man snelt weg. De politie wordt onmiddellijk gewaarschuwd. Vragen: 1. Er verschijnt een man zodra de eigenaar het licht in de winkel heeft uitgedaan. 2. De dief is een man. 3. Degene die de kassa opent, is een man. 4. De winkeleigenaar haalt de inhoud uit de kassa en rent weg. 443

66 5. Iemand opent de kassa. 6. Nadat de man die het geld vraagt, de inhoud van de kassa eruit heeft gehaald, rent hij weg. 7. De kassa bevat geld, maar dit verhaal zegt niet hoeveel. 8. In het verhaal gaat het om drie mensen: de winkeleigenaar, de man die het geld vraagt en iemand van de politie. 9. De volgende elementen komen in het verhaal voor: - iemand vraagt geld; - er wordt een kassa geopend; - de inhoud wordt eruit gehaald; - een man vlucht de winkel uit. Bespreken: a. Bespreek de mogelijke verschillen tussen jouw antwoorden en de antwoorden van mededeelnemers. Bepaal vervolgens het meest juiste antwoord. b. Wat betekent in deze oefening het gegeven dat het vrijwel onmogelijk is om objectief waar te nemen? c. Wat betekent in deze oefening zo neutraal mogelijk waarnemen? d. Wat is - als je deze oefening doet - het verschil tussen waarnemen en interpreteren? e. Wat kunnen, in jouw geval, de oorzaken zijn van interpretatieverschillen tussen jouw waarneming en die van een ander? (subdoelen: luisteren, samenvatten, hoofd- en bijzaken scheiden) De ware toedracht Deze tekst wordt voorgelezen als de bovenstaande vragen beantwoord zijn: Elke zaterdagavond, na het sluiten van de primafoonwinkel in Sexbierum komt de heer Jansen van de afdeling Financiën om de inhoud van de verzamelkas (de weekopbrengst) naar de bank te brengen. Hij opent met drie sleutels de safe en doet het geld dan in een speciale cassette. Van dit omvangrijke geldtransport (enkele tonnen) wordt de politie op de hoogte gesteld. Dat gebeurt steeds wanneer de heer Jansen bij de winkel is aangekomen. Alleen deze keer loopt het mis. Vanwege de vele toeristen heeft de heer Jansen ruim een uur in de file gestaan. Hierdoor is hij erg laat bij de winkel, maar hij kan door vlug het geld in te laden en snel te rijden misschien nog net op tijd bij de bank zijn. Er is geen tijd meer om de politie te waarschuwen, zodat hij het nu zonder escorte moet doen. 444

67 De bedrijfsleider, de heer Tjalksma, die net het licht in de zaak had uitgedaan, omdat hij dacht dat de heer Jansen niet meer zou komen, belt direct de politie om die op de hoogte te stellen, dat Jansen al op weg is naar de bank. De motoragent die Jansen escorteert, zal hem nu onderweg opvangen. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 20 minuten 15 minuten 40 minuten Benodigde middelen Situatiebeschrijving met bijbehorende vragen Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan feedback geven over de eigen waarneming. De deelnemer kan verwoorden waarom en waardoor de eigen waarneming beïnvloed wordt. De deelnemer gebruikt woorden als: ik merk dat, ik dacht dat, etc. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron F.R. Oomkes, Training als beroep 445

68 446

69 Wat breng je mee naar deze training? Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Vertellen over jezelf Zelfonthulling Doelen 1. De deelnemer kan een positieve kwaliteit, een vaardigheid of een persoonskenmerk van zichzelf vertellen. 2. De deelnemer kan positief over zichzelf praten voor de groep. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm zowel individueel als groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Deze oefening is een openingsoefening, een soort opwarmertje. De groepsleden vertellen wat zij aan specifieke ervaringen, kwaliteiten, kennis, etc. meebrengen naar deze training (kwaliteiten en vaardigheden). Het gaat erom dat de deelnemer iets positiefs over zichzelf vertelt en dat de trainer en de groep hier positief op inhaken. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 10 minuten 5 minuten 20 minuten 447

70 Benodigde middelen Geen Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan een positieve kwaliteit van zichzelf benoemen. De deelnemer gebruikt een variëteit aan positieve bewoordingen. Ik ben goed in, ik hou van, mijn kwaliteit is, etc. Ervaringen De deelnemer vertelt iets positiefs over zichzelf en wordt hierbij eventueel positief gestimuleerd. Hij ervaart hoe het is om iets positiefs over zichzelf te vertellen. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Onbekend 448

71 Weekdoelen Component(en): O Competentie X Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Keuzes maken Doelen 1. De deelnemer kan concrete doelen formuleren om zijn situatie te verbeteren. 2. De deelnemer verwerft inzicht in de factoren die ertoe bijdragen dat voorgenomen doelen niet of juist wel kunnen worden gerealiseerd. 3. De deelnemer kan niet-gehaalde doelen zodanig bijstellen dat deze wel gerealiseerd kunnen worden. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm zowel individueel als groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten De deelnemers formuleren zo concreet mogelijk wat zij de komende week willen doen of bereiken dat bijdraagt aan een verbetering van hun situatie (zie bijlage). Bij de bespreking vraagt de trainer aan de deelnemers om aan te geven waarom voorgenomen doelen niet of juist wel zijn gerealiseerd. Tevens verzoekt hij hun de nietgehaalde doelen zodanig bij te stellen dat deze de komende week wel gerealiseerd kunnen worden. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 15 minuten 30 minuten 30 minuten 75 minuten 449

72 Benodigde middelen Pen en papier, eventueel een memo-recorder voor mensen die belemmerd zijn met schrijven Resultaat-/effectmeting De deelnemer formuleert doelen met behulp van de SMART-methode. De doelen beginnen met: ik kan, ik heb inzicht in, ik kan verklaren, etc. De deelnemer kan uitleggen welke factoren ertoe bijgedragen hebben dat voorgenomen doelen niet of juist wel worden gerealiseerd. De deelnemer stelt niet-gehaalde doelen zodanig bij dat deze wel gerealiseerd kunnen worden en het resultaat wordt teruggekoppeld. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Onbekend 450

73 Bijlage bij Weekdoelen Naam : Week van : tot: Actie Gelukt Als het je niet Vervolgstap(pen) is gelukt; wat was de reden? 1. ja / nee 2. ja / nee 3. ja / nee 4. ja / nee 5. ja / nee 6. ja / nee 7. ja / nee 8. ja / nee 451

74 452

75 Wie ben ik? Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Zelfonthulling Doelen 1. De deelnemer kan zich voorstellen aan de hand van een tekening. 2. De deelnemer kan zijn zelfbeeld en zelfopvatting weergeven in een tekening. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal 10 Beschrijving activiteiten Teken het eigen lichaam op een groot vel papier en beantwoord daarbij de volgende vragen: Mond: Waar spreek je graag over? Hoofd: Waar denk je graag aan? Oren: Wat hoor je graag? Handen: Wat doe je graag? Hart: Wat geeft jou een goed gevoel? Voeten: Waar loop je warm voor? Billen: Wanneer ga je bij de pakken neerzitten? Keel: Waarvan moet je kokhalzen? Neus: Waar steek je graag je neus in? Buik: Waarvan krijg je pijn in je buik? Geef zelf de volgende plaatsen aan in de tekening: Waar voel je je sterk? Waar zit een zwakke plek? Waar zit je kracht? 453

76 Er zijn vele variaties mogelijk waarmee de tekening aangevuld kan worden. De tekening kan dienen als middel om met elkaar kennis te maken, maar ook om je zelfbeeld te vormen. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 20 minuten 15 minuten 40 minuten Benodigde middelen Papier (A-3), tekenmateriaal zoals potloden, stiften, etc. Resultaat-/effectmeting De deelnemer beantwoordt de gestelde vragen en vertelt hiermee over zichzelf. De deelnemer gebruikt woorden als ik ben, ik voel, etc. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Onbekend 454

77 Wie heeft de touwtjes in handen in jouw leven? Component(en): O Competentie X Zelfbeschikking X Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording Bewustwording Doel De deelnemer krijgt inzicht in de manier waarop hij de controle over zijn eigen leven ervaart. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm zowel individueel als groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal 10 Beschrijving activiteiten De trainer leidt de oefening in met uitleg over de verschillende manieren van denken waarop mensen de controle op hun leven ervaren. Iedere deelnemer test zichzelf door middel van het geven van scores aan alle items (zie bijlage). Vervolgens kan de deelnemer uitrekenen in welke groep hij valt (Ik, Toeval, Belangrijke Anderen). In de groepsdiscussie worden de scores van iedere deelnemer besproken: waren er verrassingen, andere verwachtingen of gedachten? Door middel van de uitwisseling van ideeîn van de groep worden voor- en nadelen duidelijker. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 15 minuten 20 minuten 40 minuten 455

78 Benodigde middelen Test (zie bijlage) Resultaat-/effectmeting De deelnemer vertelt hoe hij de controle over zijn leven ervaart. De deelnemer gebruikt woorden als: ik ervaar, ik denk, ik voel. De deelnemer gaat in op feedback die gegeven wordt. Hij reageert, luistert en geeft feedback. Ervaringen Deze oefening kan een eye-opener zijn. Door voorbeelden te geven of door uitwisseling van gedachten, kunnen mensen hun eigen gedachten bijsturen en daardoor meer invloed op hun reïntegratietraject krijgen. Bij het bespreken van de verschillende uitkomsten die mogelijk zijn (voor- en nadelen), kan de deelnemer vanuit een andere invalshoek kijken naar het begrip controle over zijn eigen leven. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Onbekend 456

79 Bijlage bij Wie heeft de touwtjes in handen in jouw leven? Wie heeft de touwtjes in handen in jouw leven? Behalve onderscheid maken tussen denken, doen en voelen, kan er ook onderscheid gemaakt worden tussen mensen als het gaat om controle ervaren over hun leven. In onderstaande test kun je onderzoeken op welke manier je zelf de controle over je eigen leven ervaart. TEST JEZELF! Test je persoonlijkheid door elk van de onderstaande opmerkingen te scoren op een 6-punts-schaal van sterk mee oneens tot sterk mee eens. -3: sterk mee oneens -2: mee oneens -1: beetje mee oneens +1: beetje mee eens +2: mee eens +3: sterk mee eens In deze test is het niet mogelijk om met 0 te antwoorden. Schrijf de score van elke opmerking op achter de zin. 1. Of ik een goede leider ben, hangt af van mijn kwaliteiten. (I) 2. Voor een groot deel wordt mijn leven beheerst door toevallige gebeurtenissen. (T) 3. Mijn leven wordt voor een groot deel door invloedrijke anderen bepaald. (B) 457

80 4. Ik kan voor een groot deel bepalen wat in mijn leven gebeurt. (I) 5. Vaak merk ik, dat wat ik verwacht dat gaat gebeuren, ook echt gebeurt. (T) 6. Om te krijgen wat ik wil, moet ik de mensen boven mij plezieren. (B) 7. Wanneer ik krijg wat ik wil, is dat meestal omdat ik er hard voor gewerkt heb. (I) 8. Het is niet altijd handig om vooruit te plannen, want veel dingen blijken later een kwestie van geluk of toeval te zijn. (T) 9. Als belangrijke mensen mij niet aardig zouden vinden, zou ik waarschijnlijk niet veel vrienden hebben. (B) Scores Tel de scores op achter de vragen met een (I) totaalscore:... Tel de scores op achter de vragen met een (T) totaalscore:... Tel de scores op achter de vragen met een (B) totaalscore:... Welke drie groepen kun je onderscheiden? De IK-score. Een hoge score (+1 en hoger) betekent dat je verwacht zelf controle te hebben over je eigen leven. De dingen die gebeuren, kun je sturen en meestal gebeurt datgene wat je wilt dat er gebeurt. De TOEVAL-score. Een hoge score hier betekent dat je verwacht dat geluk, toeval of het lot een grote invloed hebben op jouw leven. Eigenlijk heb je het gevoel dat de toekomst van alles kan brengen en dat je eigen invloed daarop maar klein is. De BELANGRIJKE ANDEREN-score. Een hoge score hier betekent dat je verwacht dat belangrijke anderen je leven beheersen. Andere mensen bepalen hoe jouw toekomst eruit gaat zien en je bent afhankelijk van hun oordeel of actie. 458

81 Een voorbeeld: Jan, Hans en Erik moeten alledrie een praktijkexamen doen. Na afloop blijkt dat ze alledrie een 6 hebben gekregen voor hun prestatie. Jan zegt: Ik had meer moeten oefenen, dan had ik vast beter gepresteerd. Hans zegt: Zie je wel, ik dacht wel dat het niet goed zou gaan. Erik zegt: Volgens mij had de examinator een hekel aan me, anders had ik een veel beter cijfer gekregen. Herken je de verschillende manieren van het ervaren van controle? Hans: Jan: Erik: 459

82 460

83 Zelfbeeld Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact X Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Ontdekkende beeldvorming Doelen 1. De deelnemer kan op zichzelf reflecteren tijdens verschillende periodes in zijn leven. 2. De deelnemer wordt zich bewust van zijn waarden en normen. 3. De deelnemer ontdekt of deze waarden en normen aansluiten bij de doelen van zijn reïntegratietraject of bij zijn leven in het algemeen. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm individueel of groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal 6 Beschrijving activiteiten De trainer legt het belang van de thuisopdracht uit. Het is de bedoeling om te kijken naar verschillende periodes in je leven (bijvoorbeeld de periode op school, op het werk, tijdens je ziekte, enz.). Ieder moet op drie bladen (van A-4- formaat) een weergave maken van zijn situatie in het verleden, de situatie op dit moment en de situatie zoals je die in de toekomst zou wensen. De deelnemer kan dit in verhaalvorm doen, met plaatjes en woorden uit tijdschriften, met foto s, enz. De thuisopdracht wordt tijdens de volgende bijeenkomst besproken. 461

84 Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 5 minuten 60 minuten 15 minuten 80 minuten Benodigde middelen Drie A-4-tjes Resultaat-/effectmeting De deelnemer reflecteert op zichzelf binnen verschillende periodes in zijn leven door het uitvoeren van de opdracht. De deelnemer benoemt zijn waarden en normen. Hierbij gebruikt de deelnemer woorden als: ik heb ontdekt, ik zie dat, ik wil, etc. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Onbekend 462