Groent Beitem. West-Vlaanderen. Voorwoord. Krijgt u de groent liever in uw mailbox?

Transcriptie

1 Provincie West-Vlaanderen Door mensen gedreven Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw Groent Beitem Tweemaandelijkse nieuwsbrief Jaargang 5 nr. 6 November 2008 Voorwoord Beste lezer van de Groent , Veel gewassen werden reeds geoogst, voor de andere is het werk volop bezig. Ondertussen worden op hoog niveau belangrijke beslissingen genomen inzake gewasbescherming die grote gevolgen kunnen hebben voor de Europese land- en tuinbouw. Binnen het Proefcentrum is de beredeneerde inzet van gewas-beschermingsmiddelen, steunend op de waarnemings- en waarschuwingssystemen, al jaren lang een prioritair thema dat wellicht nog aan belang zal winnen gezien de huidige evoluties. Op 16 december 2008 organiseert het POVLT een demonstratienamiddag spuittechniek in prei in combinatie met een bezoek aan de rassenproeven, proeven gewasbescherming en bemesting in prei. U bent van harte welkom om op het veld mee de resultaten te beoordelen. Mia Demeulemeester Krijgt u de groent liever in uw mailbox? In de loop van volgend jaar wordt de groent ook per verstuurd. Wilt u gebruik maken van deze service in de plaats van het ontvangen van de papieren versie per post, stuur dan een met vermelding groent elektronisch naar sabien.pollet@west-vlaanderen.be. Vermeld eveneens het adres waarop u de groent nu per post toegestuurd krijgt zodat dit uit ons huidig groent adressenbestand kan geschrapt worden.

2 Pagina 2/22 Inhoud Voorwoord /09/2011: Milieuvergunning van meer dan bedrijven in West-Vlaanderen vervalt!... 3 Bekalking: een noodzaak voor iedere bodem... 4 Innovation Award voor het Kenniscentrum Water voor Land- en Tuinbouw... 6 Rassenproef aardbei junidragers open lucht... 8 Project Prosensols voor de bescherming van de bodem tegen degradatie goedgekeurd! Rasgevoeligheid prei voor papiervlekkenziekte Rassenproef vroege herfstprei Rassenproef broccoli 2008 vroege teelt Rassenonderzoek van venkel in de herfstteelt Rassenonderzoek bij groene selderij bij teelt voor industrie Agenda... 21

3 Pagina 3/22 01/09/2011: Milieuvergunning van meer dan bedrijven in West-Vlaanderen vervalt! Voor meer dan 2000 bedrijven in West- Vlaanderen wordt 1/09/2011 een kantelmoment. Dat is immers de datum waarop hun huidige milieuvergunning komt te vervallen. Het provinciebestuur van West-Vlaanderen maakte een overzicht van alle bij haar gekende vergunningen die uiterlijk lopen tot 1/9/2011 en die nog niet werden hernieuwd door de Deputatie. Zij vergeleken deze gegevens met de gegevens van de gemeentes en met de gegevens van de Vlaamse Landmaatschappij. Alle betrokken exploitanten zullen vóór 1 september 2009 een persoonlijk schrijven ontvangen, om hen op de nakende vervaldatum van hun milieuvergunning te wijzen en hen aan te moedigen vroegtijdig te hernieuwen. Verleend vóór 1/9/1991? Ten hoogste 20 jaar geldig! De Vlarem wetgeving ging van kracht op 1/9/1991. Hierdoor werden veel vergunningstelsels geïntegreerd in de milieuvergunning, waaronder de ARAB-vergunning en de lozingsvergunning. Vergunningen verleend vóór 1/9/1991 bleven geldig, maar ten hoogste voor 20 jaar. Zo geldt ook voor de aktenames van duizenden veeteeltinrichtingen. De einddatum van vergunningen verleend vóór 1/9/1991, wordt door Vlarem I m.a.w. teruggeschroefd naar 1/9/2011. Bovendien kan bij het veranderen van een inrichting, de milieuvergunning maar worden verleend tot de einddatum van de lopende basisvergunning. Vermits voor heel wat bedrijven de einddatum van de milieuvergunning 1/09/2011 is, zijn ook ná 1991 veel vergunningen voor het veranderen van een inrichting verleend die slechts geldig zijn tot 1/9/2011. Nu reeds hernieuwen! Hernieuwen kan in principe vanaf 18 maanden vóór het verstrijken van de vergunning. Het Vlaams Parlement besliste echter om voor vergunningen met einddatum uiterlijk op 1/9/2011 een vervroegde hernieuwingsaanvraag nu reeds mogelijk te maken. Redenen genoeg Om het vervroegde hernieuwingsbeleid te stimuleren, stelt de provincie West- Vlaanderen in de aanloop naar 2011 een competent team van adviseurs ter beschikking. Zij staan klaar om alle vragen hieromtrent te beantwoorden. Ook een persoonlijk overleg met de exploitant vóór de indiening van zijn dossier is mogelijk, om een vlotte afhandeling van de procedure én van het dossier te realiseren. Er kan contact worden opgenomen met Saskia Pluym (tel: 050/ of saskia.pluym@west-vlaanderen.be). Deze service onder de vorm van een persoonlijke begeleiding bij de dossier-behandeling is uiteraard een groot voordeel. Bovendien lijkt de impact van de grote Vlarem-trein, waarbij een volledige herziening van de indelingsrubrieken aangekondigd werd, op het eerste zicht relatief beperkt te blijven. Slechts een klein aantal klasse 1 bedrijven in West-Vlaanderen zullen klasse 2 worden. Een hernieuwingsaanvraag om die reden uitstellen heeft dus weinig zin. Daarnaast kan de exploitant nu reeds rechtszekerheid voor zijn bedrijf voor een langere periode creëren. De provincie West-Vlaanderen nodigt dan ook alle betrokken exploitanten uit om in te gaan op de mogelijkheid tot het vroegtijdig hernieuwen van hun dossier. Meer informatie is te vinden op de website via de rubriek Leefomgeving.

4 Pagina 4/22 Bekalking: een noodzaak voor iedere bodem Iedere bodem ondergaat jaarlijks een verzuring. De voornaamste oorzaken hiervan zijn het gebruik van verzurende meststoffen, verzurende neerslag, uitspoeling en opname van calcium door de planten. Daarom is het aangewezen om op ieder perceel de zuurtegraad in de gaten te houden. De ideale ph De werkelijke zuurtegraad van uw percelen kan u het best nagaan door een analyse van de bouwvoor te laten uitvoeren. Of het nu akkerland is of een weide, op regelmatige basis een onderhoudsbekalking uitvoeren om de zuurtegraad op peil te houden, verdient de aanbeveling. De zuurtegraad is immers van groot belang voor de groei en de opbrengst van gewassen. Indien de zuurtegraad te sterk afwijkt van de streefzone, dan dient een herstelbekalking uitgevoerd te worden. Een herstelbekalking betekent dat er een grote hoeveelheid kalk moet toegediend worden en die wordt het best gespreid over meerdere jaren. Bij toediening van een te hoge dosis kalk in hetzelfde jaar krijg je immers een sterke afbraak van het humus in je bodem en bijgevolg een hogere vrijstelling van stikstof. Het terug opbouwen van dit humusgehalte tot op zijn oorspronkelijke peil kan tot 10-tallen jaren duren. Daarom is het beter om grote kalkgiften in 1 jaar te vermijden. Maar hoeveel moet er nu bekalkt worden? De streefzones voor zuurtegraad van uw perceel zijn afhankelijk van de bodemtextuur. Voor de vier grote textuurklassen raadt het Provinciaal Laboratorium van Rumbeke-Beitem bij analyse van akkerpercelen en weides volgende streefzones aan (ph-kcl): Bij weides mag de zuurtegraad eerder naar de minimale waarde van de streefzone toe gaan. Voor akkerland, en dan vooral in combinatie met groenteteelt, dient het maximum van de streefzone nagestreefd te worden. Tabel 1 : Optimale zuurtegraad (ph-kcl) voor de vier grote textuurklassen Textuur Streefzone minimum Streefzone maximum Zand Zandleem Leem Klei Wanneer wordt het best bekalkt? De meest aangewezen periode om te bekalken is het najaar. Dan hebben de kalkmeststoffen voldoende tijd om een optimale werking te realiseren. Kalkmeststoffen hebben immers 2 tot 3 maanden nodig om volledig tot werking te komen. Hierbij is het van groot belang dat de kalk goed door de bouwvoor gemengd wordt. Hoe beter de verdeling, hoe sneller de ph stijgt naar de juiste waarde. Bekalking in het voorjaar moet eerder gezien worden als een noodoplossing indien in het najaar niet kon bekalkt worden. De bekalking in het voorjaar kan een onvoldoende werking veroorzaken. Indien toch in het voorjaar bekalkt wordt, dan wordt best gekozen voor een snelwerkende, fijne kalkmeststof. Uitvoeren van een bekalking kan voor bepaalde teelten ook nadelig werken. Het is af te raden een bekalking uit te voeren voor de teelt van aardappelen, vlas en tarwe. De teelt van suikerbiet, maïs en de meeste vollegrondsgroenten verdragen wel een recent uitgevoerde bekalking. Hoeveel moet er bekalkt worden? Als vuistregel kan gesteld worden dat binnen hetzelfde kalenderjaar op een akkerperceel niet meer dan 2000 kg zuurbindende waarde (zbw) per hectare mag

5 Pagina 5/22 toegediend worden. Voor een weide bedraagt dit maximum 1500 kg zbw/ha. Kalkmeststoffen bevatten echter nooit 100% zbw per kg meststof. Dit betekent dat er omgerekend naar kalkmeststoffen, bv landbouwkalk van 55%, op akkerland maximaal (2000 x 55%) = 3636 kg landbouwkalk en op een weide (1500 x 55%) = 2727 kg landbouwkalk mag toegediend worden. Een gewone onderhoudsbekalking schommelt tussen de 1000 en 1500 zbw/ha. Om de exacte bekalkingshoeveelheid op uw perceel te kennen, laat je best een analyse van de bouwvoor uitvoeren. Bij het Provinciaal Laboratorium in Rumbeke- Beitem krijg je bij een bouwvoor analyse naast de ph-bepaling en bijhorend bekalkingsadvies, tevens een analyse van koolstofgehalte (%C), kalium (K), fosfor (P), magnesium (Mg), calcium (Ca) en natrium (Na) en advies voor 3 teelten. Op deze manier wordt het bemestingsadvies zodanig geformuleerd dat alle elementen in de juiste verhouding voorkomen. Tip Zie erop toe dat kalk en schuimaarde egaal over het perceel verdeeld worden. Werk kalk snel en goed in en verdeel het door de hele bouwvoor. Een goede verdeling bevordert een snelle werking van de kalk. Tip Wilt u bekalken én bemesten? Rijd dan eerst de kalk uit en werk deze onder. Voer dan pas de mest uit. De ammonium in de mest bindt zich namelijk aan kalk. Hierdoor gaat de werking van de kalk verloren. U kan als teler beroep doen op de adviesdienst bemesting om samen met de bemestingsadviseur van het proefcentrum de meest haalbare oplossing te zoeken voor uw teelt. Bemestingsproject Volgende contacten met de bemestingsadviseur zijn mogelijk : Tips bekalking Tip Benut een droge periode in het najaar voor een bekalking. Let op een goede verdeling over het hele perceel. Houd er bij schuimaarde rekening mee dat de stikstof en het fosfaat erin ook meetellen voor de mestbank. 1 ton schuimaarde heeft een zuurbindende waarde van 270 kg. Gemiddeld bevat 1 ton schuimaarde 4,5 kg stikstof en 8,0 kg fosfor. Tip Bekalk bouwland zo vroeg mogelijk in het voorjaar als dat in het najaar niet gebeurd is. De meeste kalkmeststoffen hebben 2 à 3 maanden nodig om de ph op het gewenste peil te brengen. Wacht wel met bekalken tot de bodem voldoende draagkracht heeft Mondeling contact Een eerste vorm is telefonisch contact. Dit kan gaan over toelichting bij een analyseverslag voor een bepaalde teelt. Aan de hand van bijkomende info kan een streefwaarde toegekend worden. Deze vorm van advies is wel beperkt in omvang. Bedrijfsbezoek De mogelijkheid bestaat om ook een bemestingsadviseur van het proefcentrum langs te laten komen. Hij bekijkt de situatie ter plekke op perceelsniveau en geeft advies voor alle vollegrondsgroenten. Zo kan de teler met dit pakket een bemestingsplan laten opstellen voor in het najaar op een bepaald perceel.

6 Pagina 6/22 3. Bemestingsaudit Een derde pakket is een volledig doorlichting van het gebruik van stikstof op het bedrijf. Met dit pakket kan gezocht worden naar een optimalisatie van alle facetten die met bemesting te maken hebben. Dit kan gaan van de bodemgesteldheid, de keuze van meststoffen, mogelijkheden voor beperken van het nitraatresidu, berekeningen voor de afgifte van (nieuwe) bemestingsmachines, verdeling mest(stoffen), opstellen van een bemestingsplan, oordeelkundige inzet van dierlijke mest, een andere manier van toedienen, Vanaf heden kan je beroep doen op deze diensten bij het kenniscentrum in je eigen regio. Aarzel niet om contact op te nemen voor bijkomende informatie Contactpersonen: Franky Coopman & Danny Callens 051/ POVLT, Rumbeke-Beitem (Regio West-Vlaanderen) Luc De Reycke & Erwin De Rocker 09/ PCG, Kruishoutem (Regio Oost-Vlaanderen) Joris De Nies & Luc De Rooster 015/ PSKW, Sint-Katelijne-Waver (Regio Antwerpen-Limburg) Franky Coopman Dit project wordt financieel gesteund door IWT-Vlaanderen Innovation Award voor het Kenniscentrum Water voor Land- en Tuinbouw Eindwerk Ammoniumverwijdering uit hemelwater afkomstig van varkens-stallen met behulp van beplante substraatfilters als alternatief voor diep grondwater van B. Matton bekroond tot winnaar in de categorie Landbouw & milieu bij de uitreiking van de Innovation Awards 2008! Hemelwater afkomstig van daken van niet-emissie arme varkensstallen en ondiep grondwater gewonnen uit turflagen worden gekenmerkt door een (sterk) verhoogde ammoniumdruk. De drinkwaternorm voor varkens wordt meerdere keren overschreden waardoor het niet mogelijk

7 Pagina 7/22 is om dit water zonder behandeling in te zetten als drinkwater voor de varkens houders op zoek naar een alternatief voor de diepe waterwinning op hun bedrijf. Daarom werd vorig academiejaar gestart met testen waarbij de snelheid van het verwijderen van ammonium uit water dmv lavastenen werd bekeken. Nochtans moeten heel wat West-Vlaamse varkens In zwemvijvers wordt de technologie reeds een tijdje toegepast. Lavastenen houden het zwemwater proper. Rekening houdende met dit principe en voort-bouwend op eerdere tests op laboschaal werd gedurende vorig academiejaar in cubitainers de snelheid van ammonium-verwijdering met behulp van beplante substraatfilters gemonitord. Dit jaar wordt nog een stuk verder gegaan. De pilots staan opgesteld op een bedrijf waar ondiep grondwater gewonnen wordt uit turflagen. Dit drinkwater wordt gekenmerkt door een zeer hoge ammoniumdruk. De eerste tests zijn in ieder geval zeer veel belovend. Op basis van deze bevindingen zal een concept ontworpen worden zodat veehouders die willen overschakelen op het gebruik van ammoniumrijk water dit water met een grote bedrijfszekerheid kunnen behandelen tot een constante waterkwaliteit (met een lage ammoniumdruk). Dominique Huits

8 Pagina 8/22 Rassenproef aardbei junidragers open lucht Object Ras Herkomst Plantdatum in Plantdata op veld pot 1 Elsanta Nederland - 23/08 2 Antea Italië minitray 21/08 3 Clery Italië 13-Aug 31/08 4 Darselect Frankrijk 3-Aug 27/08 5 Figaro Nederland - 16/08 6 Sonata Nederland - 16/08 7 Frag 173 Nederland - 22/08 8 Frag 181 Nederland - 22/08 De proefopzet Proefplaats: Proeftuin Beitem Plantsysteem: op rug bedekt met zwarte PE folie, 2 rijen per rug Bandontsmetting met DD (3 l/100 m rug) Plantafstand: 40 cm in de rij en 30 cm tussen de 2 rijen/ rug; ruggen op 1,5 m h.o.h. Plantdichtheid: 3,33 planten/m² Proef in 4 parallellen met 25 planten per veldje De proefresultaten Tabel 1 : Opbrengst: De oogst begon op 27 mei 2008 en eindigde op 7 juli Er waren in totaal 13 oogstbeurten. Rassen opbrengst Opbrengst/m² g/plant kg/m² % relatief Elsanta ,83 cd 100 Antea ,13 a 134 Clery ,73 cd 97 Darselect ,63 cd 95 Figaro ,47 bc 117 Sonata ,85 ab 127 Frag ,25 bc 111 Frag ,55 d 93 gemiddeld ,18 KWV 5 % 0,65 KWV 1 % 0,89 VC in % 11,13 Waarden gevolgd door eenzelfde letter zijn niet significant verschillend. (p < 0,05; Duncan) Rassen KLASSE I KLASSE II Uitval (= 3A + 2A + A) (= B +C) (= industrie + beschadigd + rot) kg/m² % kg/m² % kg/m² % Elsanta 2,99 bc 78,2 0,26 6,8 0,58 15,0 Antea 2,78 bcd 54,3 0,54 10,7 1,81 35,0 Clery 2,26 d 60,8 0,36 9,7 1,11 29,5 Darselect 2,84 bc 78,4 0,13 3,7 0,66 17,9 Figaro 3,25 ab 72,8 0,19 4,4 1,03 22,8 Sonata 3,49 a 72,1 0,69 14,3 0,67 13,6 Frag 173 2,89 bc 68,1 0,44 10,4 0,92 21,5 Frag 181 2,53 cd 71,5 0,23 6,5 0,79 22,0 gemiddeld 2,87 69,5 0,35 8,3 0,96 22,2 KWV 5 % 0,47 KWV 1 % 0,65 VC in % 11,73

9 Pagina 9/22 Figuur : Overzicht sortering Figuur : productieverloop

10 Pagina 10/22 Ras Tijdstip 50% pluk (=middenpluk) Elsanta 7/06 - Antea 10/06 3 Clery 6/06-1 Darselect 7/06 0 Figaro 11/06 4 Sonata 12/06 5 Frag /06 16 Frag /06 14 Aantal dagen + of tov. Elsanta Bespreking Bij het ras Elsanta werd veel plantuitval (26%) geteld. De uitval werd veroorzaakt door Phytophthora, een besmetting die meegekomen is met het plantmateriaal. Er werden hier ook 21% planten geteld die lichter waren dan een normale plant. Bij Frag 181, Frag 173, Figaro en Sonata werden ook, naargelang het ras, iets meer of minder dan 10% lichtere planten waargenomen. Bij de overige rassen werd geen noemenswaardige plantuitval vastgesteld. Het plantmateriaal kende een vlotte hergroei. Bij het ras Clery, werd bij 23% van de planten winterbloemen vastgesteld. Bij Antea werd bij 1% winterbloem geteld. De overige rassen vertoonden geen winterbloemen. Voor de opbrengstbepaling werden de afgestorven planten niet mee in rekening gebracht. De lichtere planten werden echter wel mee in rekening genomen wat de opbrengst vooral bij Elsanta behoorlijk wat gedrukt heeft. De hoogste opbrengst werd bekomen bij Antea (5,13 kg/m² of 34% meer dan bij Elsanta), gevolgd door Sonata met 4,85 kg/m². De rassen Clery, Darselect en Frag 181 gaven tussen 3% en 7% minder opbrengst dan Elsanta. Frag 181 gaf, met 3,55 kg/m², de laagste opbrengst. Bij Antea en in iets minder mate bij Clery, werd er veel verlies door rotte vruchten genoteerd. De hoogste opbrengst aan klasse I-aardbeien kwam voor bij het ras Sonata met 3,49 kg/m² grote vruchten, gevolgd door Figaro, Elsanta en Frag 173. Binnen elk ras had Darselect, met 78,4%, het hoogste percentage klasse I-vruchten. Sonata en Figaro behaalden de hoogste productie aan vermarktbare vruchten (klasse I en II). Antea haalde slechts 54,3% vruchten van klasse I, wat overeenstemt met 2,78 kg/m². Het vroegste ras was Clery. De middenpluk viel 1 dag vroeger dan bij Elsanta. Darselect had dezelfde vroegheid als Elsanta, terwijl Antea 3 dagen later was, Figaro 4 dagen en Sonata 5 dagen. De beide nummers van Fragaria, 173 en 181, waren respectievelijk 14 en 16 dagen later dan Elsanta. Naar productieverloop kende Clery, als vroegste ras, zijn oogstpiek tijdens de tweede oogstweek. De rassen Antea, Darselect, Figaro en Sonata hadden, net als Elsanta een productie met de hoogste piek in de 3de oogstweek. Bij Antea werd in deze 3de oogstweek meer dan 2 kg/m² geoogst. De productiepiek van Frag 173 viel in de 4de oogstweek, terwijl de oogstpiek van Frag 181 zelfs in de 5de oogstweek werd genoteerd. Besluit Sonata (kruising tussen Elsanta en Polka) gaf een zeer goede opbrengst en een hoog aandeel klasse I vruchten. De kwaliteit van de vruchten werd over het algemeen goed bevonden met bijna geen misvormde vruchten. Het ras is een kleine week later dan Elsanta. Ook Figaro gaf een goede opbrengst aan klasse I vruchten en heeft een middenpluk die vergelijkbaar is met deze van Sonata. De vruchten van Figaro hadden een mooie, eerder conische vorm en kleurden oranje-rood.

11 Pagina 11/22 Niettegenstaande de zeer hoge opbrengst, zijn de vruchten van Antea zeer gevoelig voor Botrytis. Darselect had een goede sortering, doch de totale opbrengst viel lager uit. Bij Clery vielen de opbrengst en het aandeel grote vruchten te laag uit om een grote, commerciële waarde te hebben binnen een klassieke open lucht teelt. De beide rassen van Fragaria zijn 2 weken later dan Elsanta. Frag 173 gaf een hogere opbrengst dan Frag 181. De sortering schommelde rond het gemiddelde binnen deze vergelijkende proef van 8 aardbei rassen. Johan Simoen Dennis Desmet Project Prosensols voor de bescherming van de bodem tegen degradatie goedgekeurd! Het is zover! Op 1 september gaat het Interregproject Prosensols van start. Met het grensoverschrijdende project wensen Proclam en haar verschillende partners (Université catholique de Louvain (UCL), Parc Naturel du Pays des Collines (PNPC), Chambre Régionale d Agriculture Nord-Pas de Calais (CRA NPdC), Chambre Départementale d Agriculture Aisne (CDA Aisne), Universiteit Gent (UG), West- Vlaamse Proeftuin voor Industriële Groenten (WPIG) v.z.w., Vlaamse Land-maatschappij (VLM) en Chambre d Agriculture de l Oise) een steentje bij te dragen tot de bescherming van de bodem tegen degradatie. Bodemdegradatie kan meerdere oorzaken hebben. Zo kunnen bodemverdichting, erosie, de afname van de biodiversiteit en de afname van het organisch stofgehalte in de bodem ertoe leiden dat de bodem zijn voornaamste functies niet meer naar behoren kan vervullen, met directe of indirecte gevolgen voor het welzijn van de mens. Dergelijke degradatieprocessen kunnen het gevolg zijn van verkeerde landbouwpraktijken zoals een ondoordacht gebruik van bemesting en/of bestrijdingsmiddelen, het gebruik van zware machines, het opgeven van bepaalde landbouwpraktijken (zoals de inzaai van groenbedekkers),... De landbouwactiviteiten zijn zeker niet de enige activiteiten die bijdragen tot de bodemdegradatie, maar de oppervlaktes ingenomen door de landbouw zijn wel aanzienlijk waardoor deze activiteit één van de voornaamste activiteiten is die bijdraagt tot de bodemdegradatie. Bedoeling van het project bestaat erin het beleid en de boer te ondersteunen in hun wens de bodemkwaliteit te behouden door maatregelen in deze grensregio te evalueren en te demonstreren. Bovendien wensen de partners met de betrokken administraties te overleggen rond de vertaling van de Europese kaderrichtlijnbodem tot op het niveau van de lidstaat (waarbij zoveel mogelijk naar eenvormige aanpak wordt gestreefd).

12 Pagina 12/22 Daarnaast zijn er ook belangrijke luiken voorzien rond de bewustwording voor de problematiek bodembescherming bij het onderwijs, het grote publiek en de landbouwers. Met financiële steun van de Europese Unie, Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Interreg doet grenzen vervagen Liesbet Serlet Rasgevoeligheid prei voor papiervlekkenziekte In de rassenproeven late herfst en winter prei (plantdatum respectievelijk 10 en 17 juli 2008) worden sinds september maandelijks waarnemingen verricht per ras van het aantal papiervlekken per 100 planten. De planten worden niet behandeld tegen papiervlekkenziekte zodat de natuurlijke infectie volledig zijn gang kan gaan. In onderstaande grafieken zijn per teelt de resultaten van de eerste twee tellingen weergegeven. In de late herfstteelt was er in september reeds een lichte aantasting door papiervlekkenziekte: bij de cultivar Fahrenheit (Seminis) zijn op dit ogenblik meest planten aangetast terwijl bij Walton (Nunhems) en Christiane (Rijk Zwaan) nog geen enkele plant papiervlekken vertoont. In oktober zijn alle rassen reeds aangetast waarbij vooral Oarsman (Toozer) gevoelig blijkt te zijn. RS 7136 (Seminis), Walton (Nunhems) en Fahrenheit (Seminis) zijn op dit ogenblik minst aangetast. In de winterteelt stijgt de aantasting in oktober eveneens maar het percentage aangetaste planten ligt over het algemeen lager dan in de late herfstteelt. In tegenstelling tot de late herfstteelt, waar RS 7136 (Seminis) weinig aantasting vertoont, scoort deze cultivar samen met TZ 9789 (Toozer) in de winterteelt het slechtst. Fahrenheit (Seminis) is minst gevoelig aan papiervlekkenziekte terwijl ook Nipkow (Sanac) in de winterteelt veel minder aantasting vertoont dan in de late herfstteelt.

13 Pagina 13/22 Rasgevoeligheid voor papiervlekkenziekte late herfstteelt 25 Percentage zieke planten /sep/08 22/okt/08 0 RS 7136 Walton Fahrenheit Belton Delmas Kenton Christiane Nipkow Antiope Oarsman Cultivar Rasgevoeligheid voor papiervlekkenziekte winterteelt 25 percentage zieke planten /sep/08 22/okt/08 0 Fahrenheit Nipkow Harston Antiope Kenton RS 7136 TZ 9789 Cultivar Deze proeven werden aangelegd met steun van het IWT in het kader van het project Duurzame beheersing van papiervlekken ziekte in prei via een modelmatige aanpak. Sabien Pollet Danny Callens

14 Pagina 14/22 Rassenproef vroege herfstprei 2008 Belton (Bunhems): Zeer mooi ogend, zeer uniform en sterk opgericht gewas met eerder smalle, donkere en breukgevoelige bladeren en met wat openkrullend snijvlak. Mooi gevormde en zeer vlot pelbare schacht met iets langere overgang. Hoogste opbrengst in deze proef (111%). Deze rassenproef werd in samenspraak met de Vlaamse Overheid, Departement Landbouw en Visserij (DLV), Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO) aangelegd te Meulebeke op een zandbodem, na een voorteelt van preiplantgoedteelt in 2007 gevolgd door inzaai van groenbemester Phacelia. Er werd gezaaid op 25 maart in een glasserre en geplant op 5 juni op een afstand van 65 cm op 10 cm. De stikstofbemesting betond uit 20 ton/ha zeugendrijfmest, toegediend op 14 maart 2008, aangevuld met 600 kg/ha kalkcyanamide, toegediend direct na planten. Deze prei kon door de groeizame zomer van 2008 ongestoord doorgroeien tot aan de oogst op 8 oktober. De opbrengst lag bij alle rassen dan ook tamelijk goed (gemiddeld 40 ton netto/ha). De oogst werd uitgevoerd in de voormiddag, zodat bij de meeste rassen nogal wat bladbreuk optrad. Bladziekten kwamen bij deze tegen bladziekten normaal behandelde prei niet voor; enkel was er wel wat roest vast te stellen bij bepaalde rassen (bij Delmas, Galvani, RS 7136 en vooral bij Nipkow). Er kwam in zeer beperkte mate (0,2 tot 1%) wat schot voor bij Galvani, Nipkow, RZ 7136, TZ en Walton. Individuele rasbespreking De rasbespreking gebeurt in alfabetische volgorde (tussen haakjes de relatieve opbrengst ten opzichte van het proefgemiddelde). Christiane (Rijk Zwaan): Goed ogend, zeer uniform maar minder opgericht gewas met brede, donkere, iets minder breuk gevoelige bladeren en met openkrullend snijvlak. Vertoonde al wat sleet. De schacht is mooi cilindrisch met korte overgang. Gemiddelde opbrengst (99%). Delmas (S&G): Iets minder goed ogend, uniform en tamelijk opgericht gewas met breukgevoelige bladeren en met openkrullend snijvlak. Vlot pelbare schacht. Laagste opbrengst in deze proef (89%). Galvani (Seminis): Goed ogend en zeer uniform, behoorlijk opgericht gewas met zeer donkere, iets minder gesloten bladeren maar met zeer mooi gesloten snijvlak. Weinig bladbreuk. De schacht vertoont een lichte knobbel maar is vlot pelbaar. Zeer hoge opbrengst (110%). Levis (S&G): Goed ogend, iets minder uniform en zeer opgericht gewas met matig donkere, iets minder gesloten bladeren en met iets minder opengekruld snijvlak. Mooie, vaste, tamelijk lange en zeer vlot pelbare schacht. Gemiddelde opbrengst (99%). Nipkow (Sanac): Iets minder goed ogend, zeer uniform en behoorlijk opgericht gewas met donkere, iets smallere bladeren met zeer mooi gesloten snijvlak. Vertoonde nogal wat roest. Vaste, goed gesloten en goed pelbare schacht met zeer korte overgang. Laagste opbrengst (89%).

15 Pagina 15/22 Matjeko (Rijk Zwaan): Gemiddeld ogend, zeer uniform en iets minder opgericht gewas met eerder bleke, iets minder goed gesloten bladeren, licht gevoelig voor bladbreuk en sleet. Zeer mooi gevormde, vaste schacht met iets langere overgang. Zeer hoge opbrengst (109%). RS 7136 (Seminis): Iets minder goed ogend, uniform en behoorlijk opgericht gewas met donkere, iets smallere, wat breukgevoelige bladeren met zeer mooi gesloten snijvlak. Vertoonde tevens wat roest. Vaste, goed gesloten en minder vlot pelbare schacht. Lage opbrengst (92%). TZ (Toozers): Iets minder goed ogend, zeer uniform en slecht opgericht gewas met eerder bleke bladeren met zeer open snijvlak. Iets minder vaste, behoorlijk gesloten en vlot pelbare schacht. Sterk tegen bladbreuk. Goede opbrengst (105%). Walton (Nunhems): Goed ogend, uniform en behoorlijk opgericht gewas met zeer donkere, breukgevoelige bladeren en met openkrullend snijvlak. De schacht is zeer cylindrisch, vast en effen met gemiddelde overgang. Gemiddelde opbrengst (98%). Besluit De rassen Matjeko, Galvani en Belton gaven de hoogste opbrengst. De donkerste bladkleur werd bekomen bij Galvani en het iets tragere Walton. De bleekste kleur werd aangetroffen bij Matjeko. De beste pelbaarheid werd aangetroffen bij Levis; dit ras is wel wat bleker en zat ook wat lager in opbrengst. Onder de gegeven omstandigheden gaven de cultivars Galvani en Belton de beste resultaten. Danny Callens Lennart Vanquickenborne Rassenproef broccoli 2008 vroege teelt Deze rassenproef werd in samenspraak met de Vlaamse Overheid, Departement Landbouw en Visserij (DLV), Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO) aangelegd te Beitem op een zandleembodem met als voorvrucht kuilmaïs. Er werd gezaaid op 4 maart in 4 cm perspotten en opgekweekt bij een plantenkweker. Vervolgens werd er geplant op 24 april op een afstand van 70 op 40 cm. De stikstofbemesting bestond uit 556 kg/ ha ammoniumnitraat net voor het planten. Het was in deze proef, zo bleek uit een stikstofanalyse 5 weken na het planten, niet nodig om bij te bemesten. Deze proef kende verder een vlotte groei met een zeer uniforme gewasontwikkeling als gevolg. Alle rassen haalden, met uitzondering van de vroegste rassen Milady, Tinman en Ironman, vlot hun minimum gewicht. De oogst begon op 6 juni en eindigde op 10 juli. Individuele rasbespreking (De bespreking gebeurt in volgorde van vroegheid). Milady (Seminis): 48 Groeidagen. Tamelijk goed ogend en heterogener gewas met bleke, minder talrijke en kleinere, zeer ruim geschakelde bladeren. Iets lossere, zeer platte, bleke en zeer fijne schermen met dunne stelen en zeer veel rozetvorming. Laagste opbrengst en stukgewicht.

16 Pagina 16/22 Tinman (Seminis): 50 Groeidagen. Iets minder goed ogend en heterogener gewas met bleke, kleine en weinig talrijke bladeren. Losser, platter, bleker en zeer fijn scherm met veel rozetvorming en redelijk wat doorwas. Lage opbrengst en stukgewicht. Ironman (Seminis): 55 Groeidagen. Goed ogend en uniform gewas met talrijke, donkere en zeer kort geschakelde bladeren. Mooi bolronde schermen zonder holle stelen. Haalde gemiddeld net geen 500 gram in deze proef. Gemiddelde opbrengst. Bohr (Sanac): 57 Groeidagen. Goed ogend en uniform gewas met iets kleinere bladeren. Eerder platte schermen met iets meer rozetvorming en doorwas en met dikkere, niet holle steel. Gemiddelde opbrengst. CLX 3503 (Clause): 58 Groeidagen. Tamelijk goed ogend, uniform gewas met een iets kortere bladschakeling. Vaste, bolronde maar iets ruwere schermen met weinig rozetvorming maar met iets meer doorwas. Laag marktbaar percentage door iets meer plantuitval. Goed stukgewicht. planten (9%). Lage totale opbrengst maar goed stukgewicht. Fellow (Seminis): 69 Groeidagen. Zeer goed ogend, uniform gewas met grote, donkere, tamelijk kort geschakelde bladeren. Mooi bolvormige, vaste en donkere schermen zonder holle stelen met zeer weinig rozetvorming en weinig doorwas. Hoogste opbrengst en stuk-gewicht. Besluit Door de goede weersomstandigheden met voldoende neerslag, was de kwaliteit van de meeste rassen in deze proef goed. De vroegste rassen moesten wel te licht worden gesneden. Aquiles en Fellow scoorden in deze proef zowel naar opbrengst en stukgewicht als naar kwaliteit zeer goed. De twee nieuwe rassen onder nummer lijken beloftevol. Danny Callens Lennart Vanquickenborne CLX 3504 (Clause): 61 Groeidagen. Zeer goed ogend en uniform gewas met grote, iets blekere en ruim geschakelde bladeren. Mooi bolvormige, donkere schermen met zeer weinig rozetvorming en praktisch geen doorwas. Laag marktbaar percentage door iets meer boorders. Goed stukgewicht. Aquiles (Sakata): 66 Groeidagen. Zeer goed ogend, uniform gewas met donkere, grote en talrijke, zeer kort geschakelde bladeren. Mooi vaste, bolronde, donkere schermen met weinig rozetvorming. Hoge opbrengst en hoog stukgewicht. Lucky (Bejo): 67 Groeidagen. Zeer goed ogend, uniform gewas met grote, zeer kort geschakelde balderen. Zeer mooi bolronde, tamelijk ruwe schermen met zeer weinig rozetvorming en praktisch geen doorwas. Laag marktbaar percentage door boorders (9%) en afgestorven

17 Pagina 17/22 Rassenonderzoek van venkel in de herfstteelt In 2007 werd de geschiktheid onderzocht van tien cultivars van venkel in de herfstteelt. De onderzochte rassen waren: Amigo (Clause), Astra (Rijk Zwaan), Brando (Clause), Carmo (Clause), Cristal (Gautier), Floro (Bejo), Orion (Bejo), Perfection (Gautier), Solaris (Bejo) en Tauro (Clause). Solaris fungeerde hierbij als standaard. Oogstgegevens en opbrengst Het percentage afgestorven planten lag het hoogst bij Amigo, Astra en Brando; het laagst bij Cristal. Het percentage marktbare venkel lag het hoogst bij Solaris, Orion en Floro; het laagst bij Astra en Cristal. Het percentage te kleine bollen was het hoogst bij Carmo, Tauro, Floro en Astra; het kleinst bij Solaris en Cristal. Het percentage gebarsten bollen was het hoogst bij Astra, Floro, Carmo en Orion; het laagst bij Cristal, Brando en Solaris. Het percentage te platte bollen was het hoogst bij Brando en Cristal; het laagst bij Orion en Solaris. Het onderzoek vond plaats in samenwerking met en werd gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid, Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling. Het zaaien gebeurde op 3 juli in perspotten van 4 cm. Het poten volgde op 2 augustus, 30 dagen na het zaaien. De plantafstand bedroeg 40 cm tussen en 25 cm in de rij. De plantdichtheid bedroeg aldus planten per are. De oogst gebeurde op 6 november, 96 dagen na het poten. Schietgevoeligheid Bij de oogst bedroeg het percentage schieters gemiddeld 8,75% van de gepote planten. Het percentage schieters lag het hoogst bij Cristal, Perfection, Carmo en Brando: respectievelijk 42,26%, 17,26%, 13,69% en 13,10% van de gepote planten. Bij Astra, Floro, Orion, Solaris en Tauro kwamen geen schieters voor. Het percentage bollen aangetast door rot was het hoogst bij Tauro en Astra; het laagst bij Cristal en Floro. De kg-opbrengst was het hoogst bij Solaris; het laagst bij Astra en Cristal. Het gemiddeld stukgewicht van de marktbare bollen was het hoogst bij Solaris, Brando en Perfection; het laagst bij Tauro, Astra en Carmo. Solaris en Brando gaven de zwaarste sortering; Tauro en Astra de lichtste sortering. Beoordeling van de onderzochte rassen Amigo (Clause): goede gewasstand. Uniform gewas. Opgerichte groei. Bolkleur wit. Bolvorm rond. Gevoelig voor optreden van zijscheuten. Gevoelig voor barsten. Zeer weinig smet. Zeer weinig bruine rand. Iets gevoelig voor barsten. Fijne sortering. Laag stukgewicht. Lage productie.

18 Pagina 18/22 Astra (Rijk Zwaan): matige gewasstand. Matige uniformiteit. Matig opgerichte gewasgroei. Bolkleur mooi wit. Bolvorm rond. Weinig zijscheuten. Erg gevoelig voor barsten. Gevoelig voor optreden van rot. Weinig optreden van smet. Weinig bruine rand. Fijnere sortering. Laag stukgewicht. Zeer lage kg-opbrengst. Brando (Clause): vrij goede gewasstand. Uniform gewas. Zeer opgerichte groeiwijze. Bolkleur minder wit. Zeer ronde bol. Zeer weinig optreden van zijscheuten. Zeer weinig gevoelig voor barsten en voor smet. Zeer weinig bruine rand. Iets gevoelig voor schot (13,10%) en voor vorming van platte bollen (13,69%). Zware sortering. Hoog stukgewicht. Matige productie. Carmo (Clause): aanvankelijk goede, later matige gewasstand. Matige uniformiteit. Minder opgerichte groeiwijze. Wittere bolkleur. Zeer ronde bollen. Gevoelig voor de vorming van zijscheuten. Gevoelig voor barsten. Vrij gevoelig voor smet. Weinig bruine rand. Fijnere sortering. Laag stukgewicht. Lage kg-opbrengst. Cristal (Gautier): goede gewasstand. Zeer uniform gewas. Zeer opgerichte groeiwijze. Bolkleur matig wit. Bol rond. Weinig zijscheuten. Zeer weinig gevoelig voor barsten. Weinig optreden van smet. Weinig bruine rand. Zeer schietgevoelig (42,26% schieters). 9,52% te platte bollen. Matige sortering. Matig stukgewicht. Zeer lage productie. bruine rand. Fijnere sortering. Matig stukgewicht. Matige productie. Perfection (Gautier): zeer goede gewasstand. Uniform gewas. Zeer opgerichte groeiwijze. Bolkleur vrij mooi wit. Bolvorm rond. Enig optreden van zijscheuten. Weinig barsten. Zeer weinig smet. Weinig tot zeer weinig bruine rand. 17,26% schieters. Matige sortering. Matig stukgewicht. Matige kg-opbrengst. Solaris (Bejo): zeer goede gewasstand. Goede uniformiteit. Zeer opgerichte groei. Bolkleur mooi wit. Zeer rond. Zeer weinig zijscheuten. Weinig gevoelig voor barsten. Weinig smet. Vrijwel geen bruine rand. Zeer zware sortering. Hoog percentage marktbare venkel. Hoog stukgewicht. Hoge productie. Tauro (Clause): matig goede gewasstand. Uniform gewas. Weinig opgerichte groeiwijze. Bolkleur mooi wit. Ronde bolvorm. Weinig zijscheuten. Weinig bruine rand. Matig smetgevoelig. 14,29% van de bollen aangetast door rot. 11,90% gebarsten bollen. Fijne sortering. Matig stukgewicht. Lage kg-opbrengst. Besluiten In de gegeven proefomstandigheden in 2007 gaf de cultivar SOLARIS de beste resultaten in de herfstteelt van venkel. Luc Vanparys Francis Jans Floro (Bejo): goede gewasstand. Zeer uniform gewas. Zeer opgerichte groeiwijze. Bolkleur mooi wit. Ronde bolvorm. Zeer weinig zijscheuten. 14,29% gebarsten bollen. Weinig smet. Weinig bruine rand. Matige sortering. Matig stukgewicht. Matige kg-opbrengst. Orion (Bejo): goede tot zeer goede gewasstand. Uniform gewas. Opgerichte groeiwijze. Bol mooi wit. Zeer ronde bolvorm. Vrij veel zijscheuten. 13,10% gebarsten bollen. Zeer weinig smet. Weinig

19 Pagina 19/22 Rassenonderzoek bij groene selderij bij teelt voor industrie In 2007 onderzochten we de waarde van twaalf cultivars van groene selderij bij teelt voor de industrie: Artur (Rijk Zwaan), Green Fox (Ilvo), Green Sleeves (Nickerson Zwaan), Imperial (Rijk Zwaan), Kylian (Rijk Zwaan), Lino (Clause), Mexico (Tozer), Monterey (Clause), Premio (Bejo), Spartacus (Tozer), Victoria (Tozer) en AGD210 (Ilvo). Imperial fungeerde hierbij als standaard. De zichtbaarheid van de hartbladeren was het geringst bij Monterey, Kylian en Spartacus; het grootst bij Green Sleeves en Green Fox. Inwendig wit was het meest bij Spartacus, Premio en Kylian; het minst bij Artur en Imperial. Opbrengstgegevens na inkorten van het loof op 28 cm Na inkorten van het loof op 28 cm was de kg-opbrengst het hoogst bij Kylian, Spartacus, Lino en Artur; het laagst bij Green Sleeves en Green Fox. Het stukgewicht was het hoogst bij Artur, Kylian, Spartacus, Monterey en Mexico; het laagst bij Green Sleeves. Het onderzoek geschiedde in samen-werking met en werd gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid, Departement Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling. Het zaaien gebeurde op 3 mei. Het poten volgde op 6 augustus, 95 dagen na het zaaien, op een afstand van 50 cm tussen en 15 cm in de rij (plantdichtheid: planten/ha). De oogst greep plaats op 22 november, 118 dagen of 17 weken na het poten. De oogst werd uitgevoerd op twee wijzen: oogst op 35 cm lengte en oogst op 28 cm lengte. Opbrengstgegevens na inkorten van het loof op 35 cm Na inkorten van het loof op 35 cm was de kg-opbrengst het hoogst bij Kylian, Spartacus, Artur en Lino; het laagst bij Green Sleeves en Green Fox. Het stukgewicht was het hoogst bij Artur, Kylian, Spartacus en Mexico; het laagst bij Green Sleeves.De sortering was het zwaarst bij Kylian, Lino en Spartacus; het lichtst bij Green Sleeves en Green Fox. De sortering het zwaarst bij Spartacus, Monterey, Mexico en Kylian; het lichtst bij Green Sleeves en Green Fox. De zichtbaarheid van de hartbladeren was het kleinst bij Spartacus, Monterey, Lino en Kylian; het grootst bij Green Sleeves. Inwendig wit was het meest bij Premio, Victoria en Monterey; het minst bij Artur. Beschrijving van de onderzochte cultivars Artur (Rijk Zwaan): tamelijk laatrijp ras. Donkergroene bladkleur. Uniform tot zeer uniform gewas. Gesloten groeiwijze. Goede tot zeer goede gewasstand. Stevig loof. Bredere doormeter van de voet. Middellange plant. Vrij lange steel. Donkergroene steel kleur. Vrij veel zijscheuten. Hoge productie. Green Fox (Ilvo): laatrijp ras. Meer heterogene gewasstand. Groene bladkleur. Matige gewasstand. Vrij stevig loof. Bredere doormeter van de voet. Korte plant. Kortere steel. Donkergroene steelkleur. Veel optreden van zijscheuten. Lage kgopbrengst.

20 Pagina 20/22 Green Sleeves (Nickerson Zwaan): laatrijp ras. Donkergroene bladkleur. Vrij heterogeen gewas. Matige gewasstand. Matig brede diameter van de voet. Donker groene stelen. Bladeren diep ingesneden. Kortere planten. Kortere stelen. Minder optreden van zijscheuten. Lage productie. Imperial (Rijk Zwaan): eerder laatrijp ras. Zeer donkergroene bladkleur. Uniform gewas. Zeer goede gewasstand. Zeer gesloten groeiwijze. Stevig loof. Gemiddelde diameter van de voet. Middellange plant. Vrij lange steel. Donkergroene steelkleur. Vrij veel zijscheuten. Gemiddelde kg-opbrengst. Kylian (Rijk Zwaan): iets vroeger rijp. Minder donkergroene bladkleur. Vrij uniform tot uniform gewas. Zeer goede gewasstand. Bladeren normaal groot, vrij scherp en diep ingesneden. Zeer opgerichte groeiwijze. Zeer stevig loof. Bredere doormeter van de voet. Minder donkere steelkleur. Langere plant. Langere steel. Vrijveel tot veel zijscheuten. Hoge productie. Lino (Clause): eerder vroegrijp ras. Bladkleur donkergroen. Uniformiteit matig. Goede tot zeer goede gewasstand. Opgerichte groeiwijze. Stevig loof. Bladeren normaal tot iets groter. Sterk getand. Zeer diep ingesneden. Donkergroene kleur van de steel. Matig optreden van zijscheuten. Langere plant. Langere stam. Gemiddelde doormeter van de voet. Hoge kgopbrengst. Mexico (Tozer): iets vroeger rijp. Groene bladkleur. Uniform gewas. Goede gewasstand. Vrij opgerichte groeiwijze. Langere plant. Langere steel. Donkergroene steelkleur. Vrij brede diameter van de voet. Veel optreden van zijscheuten. Matige productie. Monterey (Tozer): vrij vroegrijp ras. Uniformiteit matig. Goede tot zeer goede gewasstand. Donkergroene tot zeer donkergroene bladkleur. Sterk opgericht gewas. Bladeren normaal groot. Diep ingesneden. Smal op de steel. Gemiddelde tot vrij brede diameter van de voet. Lange plant. Langere steel. Veel optreden van zijscheuten. Gemiddelde productie. Premio (Bejo): iets vroeger rijp. Matige uniformiteit. Goede gewasstand. Groene bladkleur. Opgericht gewas. Gemiddelde diameter van de voet. Middellange plant. Middellange steel. Vrij veel tot veel zijscheuten. Minder donkere steelkleur. Gemiddelde productie. Spartacus (Tozer): iets vroeger rijp. Uniform gewas. Zeer goede gewasstand. Matig opgerichte groeiwijze. Minder donkergroene steelkleur. Bredere doormeter van de voet. Lange plant. Langere steel. Vrij veel zijscheuten. Hoge kg-opbrengst. Victoria (Tozer): half laatrijp gewas. Zeer goede gewasstand. Vrij uniform tot uniform. Donkergroene bladkleur. Opgerichte groeiwijze. Bladeren normaal tot lichtjes kleiner. Zeer diep ingesneden. Iets wijder op de steel. Diameter van de voet middelbreed. Lange plant. Lange steel. Minder donkergroene steel. Veel optreden van zijscheuten. Gemiddelde productie. AGD210 (Ilvo): iets vroeger rijp. Uniform gewas. Goede tot zeer goede gewasstand. Gesloten groeiwijze. Vrij donkergroene bladkleur. Vrij donkergroene steelkleur. Gemiddelde diameter van de voet. Langere plant. Langere steel. Minder optreden van zijscheuten. Matige tot lagere kgopbrengst. Besluit In de gegeven proefomstandigheden in 2007 gaven KYLIAN, LINO, SPARTACUS en ARTUR de beste resultaten bij teelt van groene selderij voor levering aan de industrie. Luc Vanparys Marc Vanheule

21 Pagina 21/22 Agenda Demonstratienamiddag spuittechniek in prei: dinsdag 16 december 2008 om 13u15 Locatie: POVLT ter hoogte van de nieuwe loods Ieperseweg Rumbeke-Beitem Voor meer informatie kan u terecht op het nummer 051/ (Inge Mestdagh) of 051/ (Sabien Pollet) Demonstratie vullen en spoelen zonder puntvervuiling (behandeling van overschotten en spoelwater naar residuoverschrijding toe) in prei met o.a. vulsluis, schoonwatertank, continue spoelmethode,. Demonstratie verschillende (drift-reducerende) doptypes Demonstratie bescherming van de gebruiker Afsluiten met een hapje en een drankje Deze demonstratienamiddag gaat door in het kader van het TOPPS Life project en de ADLO demonstratieprojecten Demonstratie en Voorlichting rond driftreductie, puntvervuiling en bescherming van de toepasser en Demonstraties rond spuittechniek versus puntvervuiling door gewasbeschermingsmiddelen (medegefinancierd door de Europese Unie en de afdeling Duurzame Landbouw-ontwikkeling van de Vlaamse overheid). Organisatie: Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw, Rumbeke-Beitem In samenwerking met ILVO, PCLT Provincie West-Vlaanderen Door mensen gedreven Proefveldbezoek prei: dinsdag 16 december 2008 om 15u30 Mogelijkheid tot bezoek aan: - Rassenproef late herfst - Gewasbeschermingsproeven - Bemestingsproeven Aansluitend wordt er een korte toelichting gegeven van de resultaten van reductie van reststikstof en optimaal gebruik van dierlijke mest in vollegrondsgroenten. Afsluiten met een drankje Deze demonstratienamiddag gaat door in het kader van het Interreg IV project Jade II, de groentetuin van Europa en de ADLO projecten Reductie van reststikstof in vollegrondsgroenteteelt II en Optimaal gebruik van dierlijke mest in vollegronds groenteteelt. Organisatie: Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw, Rumbeke-Beitem Locatie: POVLT ter hoogte van de nieuwe loods Voor meer informatie kan u terecht op het nummer 051/ (Danny Callens) Provincie West-Vlaanderen Door mensen gedreven

22 Pagina 22/22 Slotmanifestatie: boerennatuur op scherp: donderdag 11 december 2008 van 19u45 tot 23u00 Locatie: POVLT Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw Ieperseweg Rumbeke-Beitem België Programma uur Ontvangst en verwelkoming uur Inhoudelijk deel Verwelkoming door Bart Naeyaert, Gedeputeerde landbouw Provinciebestuur West- Vlaanderen en voorzitter Proclam vzw Voorstellingen over perceptie van landschap als drager van boerennatuur, ecologisch en ecologisch bekeken - Gastspreker Landbouw - Oscar Wullepit (Provinciaal verantwoordelijke Boerenbond) - Gastspreker Natuur Carlos Van de Ginste (penningmeester Vogelwerkgroep Zuid-West-Vlaanderen) Panelgesprek met panelleden - Pauwel Bogaert (Coördinator Regionaal Landschap Houtland) - Bart Naeyaert (Gedeputeerde landbouw Provinciebestuur West-Vlaanderen) - Oscar Wullepit (Provinciaal verantwoordelijke Boerenbond) - Carlos Van de Ginste (penningmeester Vogelwerkgroep Zuid-West-Vlaanderen) Moderator: Johan Mahieu (Coördinator Proclam) Voorstelling Brochure Boerennatuur op scherp Prijsuitreiking fotowedstrijd Boerennatuur op scherp uur Officiële inhuldiging van de fototentoonstelling Boerennatuur op scherp + receptie Vrijblijvende rondgang op fototentoonstelling Deelname gratis maar inschrijving verplicht Inschrijving: uiterlijk op maandag 8 december Secretariaat Proclam Tel: 051/ , fax: 051/ Ludwina.peccue@west-vlaanderen.be Meer info: Dieter Depraetere, tel: 051/ dieter.depraetere@west-vlaanderen.be Deze slotmanifestatie wordt georganiseerd door PROCLAM en de Provincie West-Vlaanderen in het kader van het project Boerennatuur op scherp