Inhoud. 2.3 De rechtsvorm van een instelling De stichting De vereniging 35 BSL - ALG_BK_1KMM _

Transcriptie

1 Inhoud Inleiding 1 5 Het karakter van dit boek 1 5 Wijzigingen in de vierde druk 1 6 Doelgroepen 1 6 Hbo-competenties 1 7 De leerdoelen van dit boek 1 9 De opbouw van het boek 20 Praktijk en theorie Organisaties en instellingen 23 Hoofdthema s 23 Leerdoelen 23 Competentie 23 Handelingsbekwaamheid Definitie van organisatie Ervaring met organisaties Andere woorden voor organisatie Organisatie als samenspel van mensen en middelen Organisatieleer 26 2 Soorten organisaties en instellingen 28 Hoofdthema s 28 Leerdoelen 28 Competentie 28 Handelingsbekwaamheid Een typologie van organisaties in brede zin Een typologie van dienstverlenende organisaties De rechtsvorm van een instelling De stichting De vereniging 35 BSL - ALG_BK_1KMM _

2 6 De organisatie als hulpmiddel 2.4 Professionalisering van dienstverlenende stichtingen en verenigingen 36 3 De instelling als sociaal systeem 39 Hoofdthema s 39 Leerdoelen 40 Competentie 40 Handelingsbekwaamheid De kenmerken van een systeem De rol van de maatschappij De rol van de overheid De rol van de markt De keten van input, throughput, output en feedback Welzijn of gezondheid als output De throughput: taakverdeling en samenwerking als middel Taakverdeling Samenwerking, communicatie, coördinatie en sturing De input Personeel Huisvesting Hulpmiddelen Geld Richtlijnen en informatie De feedback Effectiviteit en efficiency Profit, non-profit en not-for-profit Profit: de klant betaalt Non-profit en not-for-profit: anderen betalen 58 4 De doelen van instellingen 62 Hoofdthema s 62 Leerdoelen 62 Competentie 62 Handelingsbekwaamheid Het kenmerk van een doel Hulpverlening als hoofddoel Hulpverlening als nevendoel Ingebouwd werk Behoud van zelfstandigheid 67 BSL - ALG_BK_1KMM _

3 Inhoud Feitelijke doelen Doelgroepen Werkwijzen Resultaten Externe doelen Interne doelen Doelbepalers Jouw motieven en doelen 73 5 Organisatiestructuren 76 Hoofdthema s 76 Leerdoelen 77 Competentie 77 Handelingsbekwaamheid Structuur Taakverdeling in de organisatie De organisatiestructuur Functies Afdelingen Leiding De horizontale of platte organisatie De verticale of lijnorganisatie Gezagslijnen Span of control en depth of control Functionele structuur of stafstructuur De lijn-stafstructuur Divisies: blokken-, cluster- of kolommenstructuur (F, P, G, M) De matrixstructuur Zuivere projectstructuur De organisatiestructuur volgens Mintzberg Vijf typen afdelingen in een organisatie De professionele organisatie Linking-pinstructuur en ententestructuur Organisatieschema of organogram Formeel en informeel Het ontdekken van de organisatiestructuur De kennismakingsronde De postroute Interviews Ontwikkelingsfasen in de organisatie 1 08 BSL - ALG_BK_1KMM _

4 8 De organisatie als hulpmiddel 6 Teamfunctioneren Hoofdthema s Leerdoelen Competentie Handelingsbekwaamheid Samenwerking Teams en teamrollen De teamrollen volgens Belbin De voorzitter of teamleider De vormer De plant (vernieuwer) De monitor De bedrijfsman/-vrouw De groepswerker De zorgdrager De specialist De brononderzoeker De stuiterbal Teamsamenstelling De roos van Leary Communicatie Mondelinge communicatie Schriftelijke communicatie Korte communicatielijnen Kritiek Zakelijke kritiek Persoonlijke kritiek Kritiek geven De klokkenluider Conflicten Oorzaken van conflicten Conflictverloop Het aanpakken van conflicten Persoonlijke stijlen van conflictoplossing Interventierollen als derde partij bij conflicten Gevolgen van conflicten Verwarring Loutering Ondergang Besluitvorming Besluit met meerderheid van stemmen BSL - ALG_BK_1KMM _

5 Inhoud Besluit bij unanimiteit Besluit bij delegatie Besluit door gezaghebbende (autoriteitsbesluit) Besluit bij loting Besluit bij consensus (overeenstemming) Zelfsturend team Randvoorwaarden voor een zelfsturend team Randvoorwaarden voor de teamleden van een zelfsturend team De cultuur van de organisatie Hoofdthema s Leerdoelen 1 52 Competentie 1 52 Handelingsbekwaamheid Organisatiecultuur Regels Normen Waarden Uitingen kunnen sterk cultuurbepalend en cultuurbepaald zijn Gebruiken Cultuurtypen Indeling naar risico en reactiesnelheid De Griekse goden van Handy Mens- of organisatiegericht Zieke organisaties Cultuur en structuur Interculturele communicatie Hoffman Hofstede Pinto Schermer De multiculturele organisatie Kenmerken van de multiculturele organisatie De stadia van interculturalisatie van een organisatie Multicultureel personeelsbeleid Cultuurverandering 1 72 BSL - ALG_BK_1KMM _

6 10 De organisatie als hulpmiddel 8 Personeel 1 75 Hoofdthema s 1 75 Leerdoelen 1 75 Competentie 1 76 Handelingsbekwaamheid Arbeidssatisfactie Plaatsbepalende factoren Loopbaan Solliciteren Informatie verzamelen Sollicitatiebrief en cv Het sollicitatiegesprek Inwerkperiode en begeleiding Het inwerkprogramma: verantwoordelijkheden Het inwerkprogramma: maatwerk Het inwerkprogramma: begeleiding Het inwerkprogramma: evaluatie Loopbaangesprekken Ondersteunende gesprekken Functioneringsgesprek Beoordelingsgesprek Salarisgesprek Evaluatiegesprek Slechtnieuwsgesprek Exitgesprek Jouw plaats in de hiërarchie 1 98 Hoofdthema s 1 98 Leerdoelen 1 98 Competentie 1 98 Handelingsbekwaamheid Positie Functie Takenpakket Feitelijke werkzaamheden De lasten en lusten van het werken Jouw invloed op het werk Stress en burn-out Competent werknemerschap gebaseerd op 21 A s Macht en invloed Soorten macht 207 BSL - ALG_BK_1KMM _

7 Inhoud Niveaus van invloed Machtsnetwerken Je rechtspositie Hoofdthema s Leerdoelen Competentie Handelingsbekwaamheid Elementen van een arbeidsovereenkomst Soorten arbeidsovereenkomsten De stageovereenkomst De leer-arbeidsovereenkomst De collectieve arbeidsovereenkomst (cao) Flexibele arbeidscontracten Flexibele arbeidsovereenkomsten De oproepovereenkomst Ambtenarenreglement Vrijwilligerscontract Uitzendovereenkomst Detachering Vakbonden en werkgeversorganisaties Arbeidsomstandigheden Gewetensbezwaren Management 230 Hoofdthema s 230 Leerdoelen 230 Competentie 23 1 Handelingsbekwaamheid Het kenmerk van management Intercultureel management Managing diversity Soorten leiderschap Taakgericht leiderschap Mens- of groepsgericht leiderschap Democratisch leiderschap Participatief leiderschap Onzeker leiderschap Autoritair leiderschap Type organisatie en leiderschap Het personeel: situationeel leiderschap Persoonlijke kwaliteiten Coördinatie en begeleiding 243 BSL - ALG_BK_1KMM _

8 12 De organisatie als hulpmiddel 11.7 Tegenspel: inspraak De ondernemingsraad (OR) Werkoverleg en ander overleg Wisseling van de leiding Beleid en kwaliteit 250 Hoofdthema s 25 1 Leerdoelen 25 1 Competentie 25 1 Handelingsbekwaamheid De noodzaak van beleid Strategisch beleid De SWOT-analyse Plaats in de markt, nu en in de toekomst Het politieke spel Tactisch en operationeel beleid Tactisch beleid Operationeel beleid Afdelingsbeleid Formuleren van beleid SMART Beleidsplan Het opstellen van een beleidsplan Het schrijven van een eenvoudige beleidsnota Kwaliteit als eis Total Quality Management Kwaliteit in de sector zorg en welzijn Benaderingen bij kwaliteitsdenken Filosofisch perspectief Klantgericht perspectief Procesgericht perspectief Productiegericht perspectief Waardegericht perspectief Kwaliteitssystemen Intern kwaliteitssysteem Extern kwaliteitssysteem Kwaliteit van de beroepsuitoefening Het methodisch-technisch handelen van de beroepskracht De attitude van de beroepskracht De kwaliteit van de organisatie van de beroepsuitoefening 276 BSL - ALG_BK_1KMM _

9 Inhoud Kwaliteit in de praktijk van projectwerk Kwaliteit die moet Kwaliteit die hoort Kwaliteit die kan Het kwaliteitsplan Brede beleidsinstrumenten voor kwaliteitsverbetering Het 7S-model Deming-cyclus Veranderingsmatrix Organisatieontwikkeling Geleidelijke veranderingen Schoksgewijze veranderingen Fasen in de groei De samenhang van de beleidsinstrumenten Organisatietheorieën 295 Hoofdthema s 295 Leerdoelen 296 Competentie 296 Handelingsbekwaamheid Soorten organisatietheorieën Ideologieën Wetenschappelijk onderzoek Macrotheorieën Welzijn De verzorgingsstaat als moderne samenleving De weg naar de verzorgingsstaat Varianten van de welvaartsstaat Mesotheorieën Organisatietypen Organisatiemetaforen Microtheorieën Scientific management (ca. 1900) General management (ca. 1900) Bureaucratie (ca. 1900) Human relations management (ca ) Revisionisme (ca. 1955) Total Quality Management (TQM) (ca heden) 32 1 BSL - ALG_BK_1KMM _

10 14 De organisatie als hulpmiddel Human resource management (HRM) (1985-heden) De lerende organisatie en de reflexieve professional (1990-heden) Organisatieadvies en training Adviezen Trainingen Oefeningen Organisatie-ervaring (zie hoofdstuk 1) Soorten organisaties (zie hoofdstuk 2) Organisatie als systeem (zie hoofdstuk 3) Doelen van organisaties (zie hoofdstuk 4) Leren kennen van jouw organisatie (zie hoofdstuk 5) Postroute (zie hoofdstuk 5) Conflict of samenwerking (zie hoofdstuk 6) Conflict (zie hoofdstuk 6) Actieplanningoefening (zie hoofdstuk 6) De cultuur in jouw instelling (zie hoofdstuk 7) Persoonlijke motieven (zie hoofdstuk 8) Plus- en minkanten in het werk (zie hoofdstuk 9) Jouw plaats in de organisatie (zie hoofdstuk 9) Jouw rechtspositie (zie hoofdstuk 10) Leidinggeven (zie hoofdstuk 11) Wat doe jij als-oefening (zie hoofdstuk 11) Beleid (zie hoofdstuk 12) Metaforenoefening (zie hoofdstuk 13) Nieuwe structuur (zie hoofdstuk 13) Organisatieanalyse volgens het 7S-model (zie hoofdstuk 13) 34 1 Websites 344 Literatuur 348 Over de auteurs 353 Register 355 BSL - ALG_BK_1KMM _