brugge.be preventie Drugeducatief

Transcriptie

1 brugge.be preventie Drugeducatief aanbod voor scholen

2 Beste directies en ander onderwijzend personeel, Het onderwijs krijgt de belangrijke taak om jongeren mee te ondersteuning in hun ontwikkeling. Dit zowel op cognitief, als op sociaal en psychologisch vlak. Omdat jongeren in deze zoektocht naar zichzelf hun eigen grenzen en de grenzen van de samenleving aftoetsen, krijg je af en toe te maken met grensoverschrijdend gedrag zoals het gebruik of misbruik van alcohol en/of andere drugs. Alcohol en ander drugs hebben een directe invloed op het functioneren van de leerling op school (sociaal, emotioneel, cognitief, fysiek...) én kan de ontwikkeling van de jongere en zijn kansen op een succesvolle schoolloopbaan beperken. Alcohol en andere drugs houden risico s in voor de gezondheid, het welzijn en de veiligheid van de leerling en de schoolomgeving (VAD, 2014). Er wordt dan ook vaak in de richting van de school gekeken om jongeren sterk te maken en hen de nodige kennis en vaardigheden aan te leren opdat ze een gezonde of slimme keuze maken tijdens de zoektocht naar zichzelf. Binnen de vakoverschrijdende eindtermen omtrent sociale vaardigheden vindt drugeducatie vaak zijn plaats. (Zoals bijvoorbeeld bij volgende VOET en: C2-6; C1-8; STAM-12 en STAM-1.) Stad Brugge wil de Brugse scholen dan ook ondersteunen in deze opdracht. Samen met de Werkgroep Onderwijs Drugpreventie werd een aanbod voor de Secundaire scholen uitgewerkt en gebundeld in deze brochure. Dit aanbod bevat zowel structurele als persoonsgerichte preventieactiviteiten, waar zowel het onderwijzend personeel, de ouders, als de leerlingen in aan bod komen. Hiermee hoopt Stad Brugge tegemoet te komen aan de vragen die er bij de Brugse scholen leven rond deze thematiek. Ook draagt de stad zo haar steentje bij in de aanpak van druggerelateerde overlast, zoals omschreven in Het Strategisch Veiligheids- en Preventieplan (terug te vinden op www. brugge.be) De Werkgroep Onderwijs Drugpreventie en ikzelf wensen u alvast een preventief schooljaar toe! Renaat Landuyt Burgemeester

3 1. Structurele preventie Experten geven aan dat effectieve preventie een beleidsmatige aanpak vereist, gekaderd binnen het pedagogisch project van de school, met aandacht voor 3 pijlers m.n.: regelgeving, begeleiding, educatie en structurele maatregelen (VAD, VIGez, 2013). Het is dan ook belangrijk om als school een Tabaks-, alcohol- en drugbeleid (kortweg een TAD-beleid) of een Drugbeleid Op School (DOS genaamd) op te maken dat niet louter uit regelgeving bestaat, maar dat gebaseerd is op die 3 pijlers. Stad Brugge biedt daarom, in kader van structurele preventie, volgende zaken aan: a) Ondersteuning bij de opmaak van een tabaks-, alcohol- en drugbeleid op school. Om de school in deze opdracht te ondersteunen biedt Stad Brugge gratis een coach van de preventiedienst aan. Deze begeleidt de werkgroep doorheen dit proces door inhoudelijke expertise en methodieken aan te bieden. Op die manier kan er gezocht worden naar een consensus binnen de verschillende meningen van een schoolteam. Wie graag zelfstandig aan de slag wil zonder coach, kan een Draaiboek Drugbeleid opvragen bij de preventiedienst. Dit zowel voor het voltijdsonderwijs, centra DBSO als voor in de leertijd. b) Ondersteuning bij de evaluatie en actualisatie van het reeds bestaande tabaks-, alcohol- en drugbeleid op school. Om scholen te ondersteunen in de evaluatie en actualisatie van dit beleid, biedt Stad Brugge gratis een coach van de preventiedienst aan, die de school in dit proces kan begeleiden. Om te weten of uw beleid nood heeft aan een actualisatie werd een checklist DOS (drugbeleid op school) opgesteld, zodat u zelfstandig aan de hand van dit instrument kunt nagaan of een actualisatie aan de orde is. Een digitale versie van deze checklist DOS vindt u terug op de of kan opgevraagd worden bij de preventiedienst.

4 d) Ondersteuning bij de uitwerking van de pijler drugeducatie en preventie op school. De drugcoördinator van de preventiedienst biedt inhoudelijke informatie over bestaand materiaal en biedt advies of actieve medewerking aan de werkgroep van de school die de drugeducatie uitwerkt. Deze werkgroep bestaat uit een aantal leerkrachten per graad die samen het drugseducatieve aanbod van de school per graad opmaken en af te stemmen, zodat overlappingen of hiaten vermeden kunnen worden. VIGez en VAD hebben samen een leerlijn opgemaakt voor het basis- en secundair onderwijs, zodat scholen weten welke kennis, vaardigheden en attitudes aan bod moeten komen in de verschillende graden. Een digitale versie van deze leerlijn is terug te vinden op via of kan opgevraagd worden bij de preventiedienst. Specifiek voor BuSO scholen: Stad Brugge voorziet gratis een coach van De Sleutel Gent, die per schooljaar 1 BuSO school kan ondersteunen bij de vertaling van het bestaand materiaal naar de doelgroep en de uitwerking van het educatief aanbod op school voor de 3 graden. Inschrijven hiervoor kan via de preventiedienst. c) Leerlingenbevraging van VAD Benieuwd hoe het gebruik binnen uw schoolpopulatie zich situeert? De VAD-leerlingenbevraging biedt de school een zicht op het middelengebruik van de leerlingen (frequentie en hoeveelheid van gebruik, motieven, houding van vrienden, beschikbaarheid van illegale drugs,...). De bevraging is bovendien opgesteld volgens de pijlers van een drugbeleid (regelgeving, begeleiding, educatie en structurele maatregelen) en geeft de school over elk van deze onderdelen informatie waarmee ze haar beleid kan uitwerken of bijsturen. Deelnemende scholen ontvangen een rapport op maat van de school en worden uitgenodigd voor een vorming. Scholen die meer info willen of zich willen inschrijven, kunnen contact opnemen met Sarah Melis (t ofsarah.melis@vad.be). De school kan gratis voor een bepaalde periode De drugskoffer ontlenen bij de preventiedienst. Deze koffer biedt een overzicht van het bestaande educatief materiaal inzake tabak, alcohol en andere drugs voor de 3 graden van het secundair onderwijs. Door de inhoud kunnen leerkracht geprikkeld worden om zelf aan de slag te gaan met dit materiaal of zich hierdoor laten inspireren voor de opmaak van hun les of projectdag op school. Wie deze koffer wenst uit te lenen, kan hiervoor terecht bij de preventiedienst.

5 2. Persoonsgerichte preventie Persoonsgerichte preventie wil zeggen: activiteiten die zichtbaar zijn voor de doelgroep (leerlingen), waarbij er interactief op een informerende of vormende wijze gewerkt wordt. Deze activiteiten kunnen rechtstreeks naar de leerlingen gericht zijn of onrechtstreeks via het onderwijzend personeel of hun ouders/voogden. Stad Brugge biedt, in kader van persoonsgerichte preventie, volgende zaken aan: a) Voor onderwijzend personeel Infosessies op vraag van een school of scholen Uw school kan een gratis infosessie over een specifiek druggerelateerd thema aanvragen bij de preventiedienst. Een infosessie duurt ongeveer tussen de 30 en 90 minuten. Het aantal deelnemers is onbeperkt. Methodisch gezien brengt een spreker zijn verhaal waarbij hij/zij minimale interactie zoekt met het publiek. Deze infosessies kunnen georganiseerd worden tijdens een personeelsvergadering, een pedagogische studiedag of tijdens/na de schooluren. Mogelijke thema s voor schoolpersoneel kunnen zijn: Jongeren en drugs, De invloed van cannabis op de hersenen, Een drugbeleid op school, wat houdt dit in? Wat met kinderen van druggebruikende ouders?, Drugtesten, wat mag een school doen? Vormingen op vraag van een school of scholen Uw school kan een gratis vorming over alcohol en andere drugs aanvragen bij de preventiedienst. Er worden 3 vormingen (elk van 3uur) voor het onderwijs aangeboden. Dit aanbod bestaat uit een modulair vormingsaanbod, waarbij module 2 en module 3 voortbouwen op de kennis uit module 1. Er zijn verschillende formules mogelijk: module 1 + module 2 of module 1 + module 3. Of een module apart of alle modules na elkaar (2 dagen). Module 1: Productinformatie: inzicht in de thematiek. In de eerste module wordt informatie over illegale en legale drugs aangeboden. De belangrijkste producten komen aan bod (uitzicht, werking, effect), maar ook de tendensen van druggebruik bij jongeren en het wettelijke kader worden besproken. Daarnaast staan we stil bij de invloed van drugs op het functioneren en de risico s op korte en lange termijn. Module 2: Praten over (il)legale drugs in de klas. Overzicht van het didactisch materiaal. Leerkrachten die de opdracht krijgen om te werken rond het thema alcohol en andere drugs in klasverband, vragen zich soms af wat de beste aanpak is. Met deze vorming reiken we een aantal handvaten aan. De deelnemers krijgen een overzicht van het bestaande preventiemateriaal,

6 gaan zelf aan de slag met de verschillende methodieken en wisselen ideeën en ervaringen uit met andere deelnemers. Module 3: Hoe omgaan met alcohol- en/of druggebruik bij leerlingen. Tijdens deze vorming ligt de nadruk op de vraag: Wat doe je als je denkt/ weet dat een leerling (il)legale drugs gebruikt? Hiervoor staan we stil bij de signalen van (il)legaal druggebruik en het bespreekbaar maken ervan. Om inzicht te krijgen in de thematiek worden begrippen als misbruik en problematisch gebruik besproken, net zoals de cirkel van gedragsverandering. Als laatste staan we stil bij de doorverwijzing: hoe en naar wie? Deze vorming is geschikt voor CLB-medewerkers, leerlingenbegeleiders en anderen die de begeleiding van leerlingen individueel opvolgen. b) Voor ouders Universele preventie is slechts effectief als ook de ouders betrokken worden. Een school kan de ouders betrekken door hen op de hoogte te stellen van de alcohol- en drugseducatieve lessen of de projectdag dat rond dit thema georganiseerd wordt. Indien de school wenst de ouders te ondersteunen in hun pedagogische taak (m.n.: het opnemen van het thema alcohol en andere drugs binnen hun opvoeding), dan kan dit op twee manieren: Via het verspreiden van een informatieve brochure. Er bestaan drie brochures voor ouders: Drinken is geen kinderspel (Stad Brugge), Jongeren en druggebruik. Een leidraad voor ouders (Provincie West-Vlaanderen) en Als kleine kinderen groot worden. (VAD). Deze brochures kunnen opgevraagd worden bij de preventiedienst. Via het organiseren van een ouderavond: Als kleine kinderen groot worden. Op vraag van de school kan een vormingsavond voor ouders, m.n. Als kleine kinderen groot worden., georganiseerd worden. Dit is een gezinsgerichte, interactieve vorming ter preventie van tabak-, alcohol- en ander druggebruik bij jongeren. Centraal staat het versterken van de beschermende opvoedingsvaardigheden van ouders, die er mee voor zorgen dat jongeren gezonde keuzes maken inzake tabak, alcohol en andere drugs. Dit is met andere woorden geen avond met productinformatie an sich. De vormingsavond duurt 2 à 3 uur, is ideaal voor 10 à 15 ouders en wordt gratis aangeboden door de preventiedienst. Indien er meer inschrijvingen zijn dan 10 à 15 ouders, dan kunnen we met meerdere vormingswerkers werken en de groep gaan opsplitsen.

7 c) Voor leerlingen i.k.v. drugeducatie Vanuit de Werkgroep onderwijs stimuleren we onderstaand aanbod voor de leerlingen inzake drugeducatie. We raden scholen aan om in alle graden het thema alcohol- en andere drugs (TAD) aan bod te laten komen volgens de leerlijnen, opgemaakt door VIGez en VAD. Deze leerlijnen zijn digitaal te vinden op of kunnen opgevraagd worden bij de preventiedienst. Het programma van De Sleutel (Unplugged) raadt aan om in de eerste en derde graad vooral tijdens de lessen te werken rond het thema TAD. In combinatie met een projectdag van een (halve) dag voor de tweede graad, waarbinnen een activiteit plaatsvind met als doel: het thema bespreekbaar maken. De preventiedienst raadt dan ook aan om onderstaand overzicht te hanteren bij de opmaak van drugseducatie op school, binnen de diverse graden. Voor de eerste graad: DRUGEDUCATIE IN DE KLAS Lespakket: Wedstrijd rookvrije klassen. (Logo Brugge-Oostende) Lespakket: Unplugged voor de 1ste graad. (De Sleutel Gent) Voor de tweede graad: PROJECTDAG Lespakket: Unplugged voor de 2de graad. ( De Sleutel Gent) Activiteit: Educatief theater Panda voor het 3de jaar. (Zamzam productie) Activiteit: Educatief Spel Rock Zero (VAD) Voor de derde graad: DRUGEDUCATIE IN DE KLAS Lespakket: Unplugged voor de 3de graad. (De Sleutel Gent) Lespakket: Crush. Werken met jongeren rond relaties, alcohol en cannabis. (VAD) Film: Requiem for a dream. (Cultuurcentrum Brugge) Alle Lespakketten en educatieve spelen zijn terug te vinden in de drugskoffer voor het secundair onderwijs. Educatief theater Panda: Deze voorstelling is een ideale instap voor een gesprek tussen jongeren, ouders en leerkrachten, over de invloed van druggebruik op relaties. Het verhaal gaat over Bart en Heleen, twee jongeren tussen 15 en 18 jaar, die uit een vrij normaal gezin komen. Ze zien elkaar graag. Zoals vele jongeren van nu, experimenteren ook zij met drugs. Hoe gaan zij om met het smoren, welke gevolgen heeft dit voor zichzelf, voor hun relatie en hun omgeving? In de maand januari 2015 worden meerdere voorstellingen aangeboden door Stad Brugge voor het 3de jaar (of 1ste jaar van de 2de graad) van het Secundair onderwijs. Deze voorstellingen gaan door in de theaterzaal De Biekorf, Daverlo en de Magdalenazaal. Er wordt ook een avondvertoning voorzien voor de ouders in de Magdalenazaal. De kostprijs bedraagt 3 per leerling/ouder, begeleidende leerkrachten mogen gratis deelnemen. Inschrijven is verplicht. In het eerste trimester worden de exacte data medegedeeld en kan de school zich inschrijven bij de preventiedienst. Film Requiem for a dream: Deze film wordt op dinsdag 25 november 2014 (10u) en op donderdag 27 november 2014 (14u) aangeboden door Cultuurcentrum Brugge in samenwerking met vzw Lessen in het donker en Lumière. Informatie is terug te vinden op de website Vzw lessen in het donker biedt een herwerkte versie van de lesmap aan i.k.v. de nabespreking. Meer informatie hierover kan je vinden op: Indien gewenst kan er voordien een infosessie georganiseerd worden voor de leerkrachten die verantwoordelijk zijn voor de nabespreking van de film. Dit zal na de inschrijvingen bevraagd worden bij de deelnemende scholen.

8 3. Geïndiceerde preventie Als leerlingen reeds alcohol en/of drugs problematisch gebruiken dan hebben ze geen boodschap meer aan de universele preventie voor jongeren in het algemeen. De boodschappen of methodieken moeten aangepast worden aan hun specifieke situatie. Dit valt onder de noemer geïndiceerde preventie. Stad Brugge ondersteunt het preventie aanbod van het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg Noord-West-Vlaanderen (CGG NWVL) en Dagcentrum De Sleutel Brugge, gericht naar jongeren met een beginnend-problematisch gebruik. Zij organiseren een vroeginterventieprogramma: ViDA (CGG NWVL) en VIP (De Sleutel) genaamd. Dit preventieve aanbod bestaat uit psycho-educatie en ervaringsgericht lerende activiteiten. Dit voor jongeren uit het Secundair onderwijs die reeds alcohol en/of andere drugs gebruiken en waarbij de omgeving bezorgd is over dit gebruik. Deze jongeren zijn nog niet in contact gekomen met de drughulpverlening en hebben (vaak) zelf geen probleembesef. ViDA, voor jongeren met een beginnend-problematisch gebruik, biedt een programma aan bestaande uit 5 contactmomenten van telkens 3 uur. Dit aanbod wordt ofwel in groep ofwel individueel aangeboden. (CGG NWVL) VIP, voor jongeren met een reeds problematisch gebruik (misbruik of verslaving), biedt een programma aan van 10 weken waarbinnen de jongeren 3x per week naar De Sleutel gaan. (Dagcentrum De Sleutel Brugge) De doelstelling van bovenstaande vroeginterventieprogramma s is: jongeren te motiveren om hun gebruik te veranderen zodat mogelijke risico s op schade door hun gebruik vermeden of verminderd kunnen worden. De jongeren worden niet gedwongen om hun gebruik te stoppen. Dit is hun eigen keuze. Via VIDA of VIP kunnen ze deze keuze meer doordacht maken, met correcte informatie en verruimde inzichten. Mogelijks kunnen ze na het programma de beslissing nemen om zich verder te laten begeleiden binnen de (drug)hulpverlening. Wie meer informatie wenst kan contact op nemen met: ViDA: preventietad@brugge.be of t VIP: dcbg.preventie@fracarita.org of t (Ruben De Schepper)

9 Contactgegevens Wie wil ingaan op één of meerdere activiteiten uit bovenstaand aanbod, contacteert hiervoor best de drugcoördinator van de preventiedienst. Haar contactgegevens zijn: Niek Vanmaeckelberghe, Drugcoördinator Stad Brugge Preventiedienst Blinde-Ezelstraat 1, 8000 Brugge t , niek.vanmaeckelberghe@brugge.be