Zekerheid pensioenen staat voorop, maar: 'Alle risico's uitbannen, dat gaat niet'

Transcriptie

1 De toekomst van uw pensioen In deze krant vindt u een samenvatting van de belangrijkste cijfers en feiten uit het jaarverslag 2010 van ARCADIS Pensioenfonds. U kunt ook een compleet verslag downloaden van onze website of er een bestellen. Zie daarvoor pagina 3. Het Nederlandse pensioenstelsel staat bekend als misschien wel het beste ter wereld. Maar er is zand in de motor gekomen. Is ons pensioen straks nog wel betaalbaar? Er komen steeds meer ouderen en die blijven ook nog eens allemaal veel langer leven. De eerste stap naar een oplossing ligt voor de hand: we zullen allemaal wat langer door moeten werken. De toekomst van ons pensioen is een van de onderwerpen in deze editie van Pensioennieuws. Pensioennieuws Juli 2011 Pensioennieuws is een uitgave van Stichting Pensioenfonds ARCADIS Nederland >>> Pagina 3 en 4 >>> Verkort jaarverslag 2010 Het was een stormachtig jaar voor ARCADIS Pensioenfonds. We hadden te maken met een extreem lage rente. Ook moesten we opnieuw extra geld opzij zetten omdat Nederlanders nog langer gaan leven. Er was één dikke plus: de beleggingen deden het goed. We sloten het jaar af met een dekkingsgraad van 101,5%. >>> Pagina 5 >>> Pensioenakkoord De kogel lijkt door de kerk: we zullen vanaf 2020 langer door moeten werken. Onlangs sloten werkgevers en werknemers op landelijk niveau een pensioenakkoord waarin dat een van de hoofdpunten is. >>> Pagina 5 >>> Interview: Cathy Baas-Ascoop en Frans Hofstede Zekerheid pensioenen staat voorop, maar: 'Alle risico's uitbannen, dat gaat niet' Resultaatdeling Pensioenen in 2011 niet verhoogd Het bestuur van ARCADIS Pensioenfonds heeft moeten besluiten per 1 juli 2011 geen resultaatdeling toe te kennen. Dat betekent dat de pensioenen niet verhoogd worden. De reden is dat het pensioenfonds nog steeds in een situatie van onderdekking verkeert. Dat is het geval als de dekkingsgraad lager is dan 105%. Onze dekkingsgraad is in 2010 zelfs wat gedaald. We begonnen het jaar op 103,2% en sloten het af op 101,5%. Daarmee was elke euro pensioen gedekt door iets meer dan een euro aan vermogen. Dat is te weinig om te kunnen indexeren. Voor de pensioengerechtigden betekent dit dat hun bruto pensioen ongewijzigd blijft. Dit geldt ook voor de pensioenen van de slapers, ex-arcadianen die nog pensioen bij het fonds hebben staan. Uw pensioen wordt dus niet beschermd tegen koopkrachtverlies. Gelukkig waren de prijsstijgingen in Nederland in het afgelopen jaar relatief bescheiden. Langer zullen we leven Wij Nederlanders worden nog ouder dan gedacht. En omdat dat voor het pensioenfonds betekent dat wij de opgebouwde pensioenen over een langere periode moeten uitbetalen, hebben we daar nu al (veel) geld voor opzij moeten zetten. Maar hoe zit dat nu precies? Juli 2011 ARCADIS Pensioenfonds Beaulieustraat 22, Arnhem Postbus 33, 6800 LE Arnhem telefoon pensioenfonds@arcadis.nl Tekst en productie A-vier Communicatie, Amsterdam Vormgeving DATBureau, Amsterdam Pensioenfonds De Nederlandse pensioenfondsen staan er financieel minder goed voor dan gewenst. En er wordt volop gediscussieerd over de toekomst van ons pensioen. We spraken erover met twee bestuursleden van het pensioenfonds, Cathy Baas en Frans Hofstede. Veel mensen maken zich zorgen over de veiligheid van hun pensioen. Wat zo zeker leek, blijkt ineens onzeker. Cathy Baas: Pensioenfondsen staan er financieel minder goed voor dan gewenst. Er zijn berichten in de media geweest over fondsen die de pensioenen moeten verlagen. Wij horen daar niet bij, maar ook wij hebben nog steeds te maken met een te lage dekkingsgraad. Ik snap de zorgen dus. Maar principieel gesproken zijn de pensioenen nooit zeker geweest. In onze regeling is dat duidelijk geformuleerd: de werkgever is niet aansprakelijk voor tekorten bij het fonds; het risico ligt bij de deelnemers en gepensioneerden. En risico s zijn er nu eenmaal. Als je alle risico s wilt uitbannen, kost dat veel geld. Dat leidt tot een karig pensioen. Je hoort nu vaak zeggen dat pensioenfondsen te veel risico genomen hebben met beleggen. Frans Hofstede: Maar is dat ook zo? Ja, we hebben in 2008 veel geld zien verdampen. Maar in 2009 en Lees verder op pagina 2 > Ook de pensioenen van de werkenden worden niet verhoogd. Net als vorig jaar vond het bestuur het ook niet verantwoord om een gedeeltelijke verhoging van de pensioenen te financieren vanuit de Egalisatie Reserve Actieven (ERA). Daarvoor zijn de buffers van het pensioenfonds echt te laag en de vooruitzichten te onzeker. Het pensioenfonds probeert wel gemiste resultaatdeling in de toekomst alsnog in te halen, om de pensioenen weer zoveel mogelijk in de pas te laten lopen met de prijsstijgingen (gepensioneerden) of de loonstijgingen (werkenden). Daarvoor moet de financiële positie van het fonds wel eerst sterk verbeteren. Voor het in - halen van gemiste resultaatdeling is een nieuw beleid geformuleerd. Informatie hierover vindt u op onze website Bij deze krant ontvangen deelnemers en pensioengerechtigden een brief over de resultaatdeling. 1 Pensioennieuws > Juli 2011

2 2010 hebben we juist prima beleggingsresultaten geboekt. De verliezen zijn nagenoeg ingelopen. We hebben weer bijna net zoveel geld als voor de crisis. Dat we er toch minder goed voorstaan, komt nu vooral door de lage rente waardoor we meer geld voor de pensioenen opzij moeten zetten. Bovendien gaan mensen langer leven, en ook daar hebben we extra voor moeten reserveren. Wat het beleggingsrisico betreft: we moeten bereid blijven risico te lopen. Anders halen we beslist onvoldoende en wordt het pensioen onbetaalbaar. Natuurlijk moeten die risico s wel verantwoord zijn. Dat is een van onze kerntaken als bestuur: een verantwoorde afweging maken tussen kansen en risico s. Toch heeft vorig jaar een overheidscommissie, de commissie Frijns, gezegd dat pensioenfondsen nog te weinig doen aan risicobeheersing. Cathy Baas: De crisis heeft iedereen gewezen op risico s die groter waren dan we dachten. Met die lessen in het achterhoofd hebben we het afgelopen jaar nog meer tijd besteed aan het systematisch in kaart brengen van de risico s die het fonds loopt. De bewustwording van de risico s en hun mogelijke impact is stap één. Stap twee is dat je vaststelt hoe je met die risico s omgaat. Hoeveel risico s zijn we bijvoorbeeld bereid te lopen op de beleggingen? Wat is verantwoord gezien onze financiële positie en ons deelnemersbestand? En wat kunnen we doen om de risico s te beperken met behoud van kans op? Frans Hofstede: 'Te veel risico genomen met beleggen? We hebben weer bijna net zoveel geld als voor de crisis.' Wat hebben jullie daarbij anders gedaan? Frans Hofstede: We hebben ons beleggingsbeleid meer vanuit de risico s geanalyseerd. We hebben onderzocht wat vier mogelijke economische scenario s voor ons fonds zouden betekenen: inflatie, deflatie, stagflatie en normale economische groei. Wat zou de impact daarvan zijn op onze dekkingsgraad? We willen onder alle omstandigheden voorkomen dat we door het ijs zakken. Aan de andere kant willen we voldoende behalen. Hoe vinden we daar de meest verantwoorde balans tussen? We hebben dat bekeken vanuit de uitkomsten van verschillende beleggingsmixen (verdeling van het vermogen over verschillende soorten beleggingen, red.), zonder te weten om welke mixen het ging. Daarmee wilden we vooringenomen standpunten voorkomen. Het meest frappante is dat we in deze blinde opzet uiteindelijk toch gekozen bleken te hebben voor de beleggingsmix die we al hadden. Die is toch de meest gunstige voor ons pensioenfonds. Wel hebben we op punten ons beleid aangepast. Zo hebben we gezegd: kunnen we aandelen vinden waarvan de koersen minder op en neer bewegen en die toch de gewenste sverwachting hebben? Hetzelfde bij een lager risico dus. Dat heeft tot verschuivingen in onze beleggingen geleid. Zo klinkt beleggen als een wel heel degelijke tak van sport. Komt er niet ook gewoon intuïtie aan te pas? Cathy Baas: We moeten degelijk zijn. We beleggen het geld van anderen, dat bestemd is voor hun pensioen. Daar moeten we verantwoord mee omgaan. Gokken, daar doen we niet aan. Vandaar ook dat we die vier economische scenario s hebben onderzocht. Niemand kan voorspellen welk scenario optreedt, en onder alle vier de scenario s moet ons fonds overeind blijven. Een ideale oplossing is daar niet voor. Want wat onder het ene scenario in je voordeel werkt, kan bij het andere juist tegen je werken. Frans Hofstede: Als bestuur hebben we de ruimte om op beperkte schaal af te wijken van de vaste beleggingsmix. Daarmee kunnen we toch inspelen op bepaalde situaties. We zijn nu aan het bestuderen of we die ruimte iets groter kunnen maken. Maar dat moet op een heel zorgvuldige manier gebeuren, die niets met gokken te maken heeft. Zitten jullie als bestuur bij zulke complexe zaken zelf aan het roer, of zijn het de externe deskundigen? Cathy Baas: Nee hoor, wij zijn verantwoordelijk voor alle beslissingen. Natuurlijk hebben we adviseurs, maar een regel is dat we alleen dingen doen die we echt begrijpen. Frans Hofstede is werknemerslid en voorzitter van het bestuur. Bij ARCADIS Nederland is hij controller van de Divisie Mobiliteit. Iets anders. Er is veel te doen over de toekomst van de pensioenen in Nederland. Hoe zijn jullie daar mee bezig? Cathy Baas: Iedereen is het erover eens dat er wat moet veranderen om de pensioenen betaalbaar te houden. Hoe dat gaat gebeuren is niet een zaak van de pensioenfondsbesturen maar van de caopartijen. Die hebben daar net een akkoord over gesloten. Duidelijk is dat we langer door zullen moeten werken. Als we langer leven, zullen we ook later met pensioen kunnen. Bij ARCADIS zijn we nu al intensief bezig met de vraag: hoe gaan we voor onze werknemers de randvoorwaarden scheppen om op een goede manier langer door te gaan? ARCADIS heeft daar een groot belang bij, en niet alleen vanuit de pensioenproblematiek maar ook vanuit de demografie. We krijgen te maken met minder aanbod van personeel. We hebben onze ouderen dus heel hard nodig. Hoe doe je dat nu op een goede manier? Bij een kennisbedrijf als het onze betekent dat vooral: ervoor zorgen dat je mensen ook op wat latere leeftijd nog up to date blijven. Je moet niet afhaken in de technische ontwikkeling. Dat is overigens niet alleen een verantwoordelijkheid van de werkgever. Mensen zullen ook zelf bereid moeten zijn op hogere leeftijd te blijven investeren in zichzelf. Dat vergt misschien wel een mentaliteitsverandering, een andere visie op oud worden en jong blijven. Is het een goede zaak dat de sociale partners en het kabinet eindelijk een akkoord hebben over de pensioenen? Frans Hofstede: Ja. Pensioen, dat is de financiële toekomst van heel veel mensen. Er moet een beweging ingezet worden waarin een stijgende levensverwachting wordt ge koppeld aan later met pensioen gaan. We moeten snel een degelijk pensioencontract krijgen dat leidt tot een goed pensioen en dat financieel haalbaar is. Je hebt niets aan de mooiste pensioenregeling ter wereld, als die niet betaalbaar is. Cathy Baas, hoofd arbeidsvoorwaarden van ARCADIS Nederland, zit in het bestuur van het pensioenfonds namens de werkgever. Cathy Baas-Ascoop: 'Wij beleggen het geld van anderen. Daar moet je verantwoord mee omgaan.' 2 Pensioennieuws > Juli 2011

3 Uw pensioen in Jaarverslag 2010 Pensioenfonds Onlangs verscheen het jaarverslag 2010 van ARCADIS Pensioenfonds. Op deze pagina s kunt u kennisnemen van de belangrijkste feiten en cijfers uit dat verslag. Het volledige verslag kunt u downloaden van onze website U kunt ook een exemplaar bij ons aanvragen. Stuur daarvoor een mailtje naar pensioenfonds@arcadis.nl of bel (026) Verkortjaarverslag Een jaar in 4 punten 2010 was een stormachtig jaar voor de pensioenfondsen in Nederland ook voor ARCADIS Pensioenfonds. We zetten graag de belangrijkste gebeurtenissen voor u op een rij.. Dekkingsgraad: toch weer iets omlaag ARCADIS Pensioenfonds begon 2010 met een dekkingsgraad van 103,2% en eindigde het jaar dik anderhalve procent lager op 101,5%. We hadden te kampen met twee tegenvallers. De eerste: een extreem lage rente, waardoor we meer geld opzij moeten zetten voor de pensioenen. Er moest bovendien extra geld opzij gezet worden omdat wij in Nederland nog langer gaan leven dan we al dachten en wij de pensioenen langer moeten uitbetalen dan waar premie voor is betaald. In 2009 kostte ons dat al 5% dekkingsgraad en in 2010 nog eens 2,2%. Dat we in 2010 in totaal toch maar anderhalve procent dekkingsgraad hebben ingeleverd komt doordat er tegenover die tegenvallers ook een dikke plus stond: de beleggingen rendeerden prima. Goede beleggingsresultaten Veel mensen denken dat de financiële problemen van pensioenfondsen door tegenvallende beleggingsresultaten veroorzaakt zijn. De beurscrisis van 2008 heeft kennelijk diepe sporen achtergelaten in ons collectieve geheugen. In dat jaar waren de verliezen inderdaad ongekend groot. Maar in 2009 haalden we een van 7,99% en in 2010 van 9,99%. Daarmee zijn de verliezen uit 2008 voor een groot deel weer ingelopen. Kopzorgen over rente Meer weten over de actuele financiële situatie van uw pensioenfonds? Kijk op onze website Dat we er toch minder goed voorstaan, komt zoals gezegd door de rente. Bij een lage rente moeten we volgens de verplichte rekenregels meer geld reserveren voor de pensioenen. Met andere woorden: de verplichtingen gaan omhoog. Het pensioenfonds heeft zich met bepaalde beleggingsconstructies voor 50% tegen de gevolgen van een rentedaling ingedekt. We voelen een rentedaling daardoor minder, maar toch zijn de gevolgen voor onze dekkingsgraad nog steeds aanzienlijk. In augustus daalde de rente naar wat achteraf gezien een tot nu toe historisch dieptepunt lijkt. Onze dekkingsgraad kwam daardoor fors onder de 100% te liggen. Het bestuur heeft toen overwogen om de rente nog verder af te dekken, om zo het risico op verdere terugval van de dekkingsgraad uit te sluiten. Uiteindelijk is daar niet voor gekozen. Als je de rente helemaal afdekt, profiteer je ook niet meer van een eventuele rentestijging. En de kans op een stijging van de rente werd groter geacht. De keuze van het bestuur bleek terecht. De laatste maanden steeg de rente weer met een vol procentpunt en mede daardoor klom onze dekkingsgraad weer tot boven de 100%. Op schema voor herstel? Met een dekkingsgraad van 101,5% is de situatie van het pensioenfonds zorgelijk. We hebben nog steeds een dekkingstekort. We zitten immers onder de inmiddels algemeen bekende grens van 105%, de ondergrens volgens de normen van De Nederlandsche Bank. In 2009 hebben we een herstelplan ingediend, waarin we aangaven met welke maatregelen we binnen vijf jaar weer boven die grens uit zouden komen. Eind 2010 liepen we achter op het schema van dat herstelplan. We hadden volgens dat plan op een dekkingsgraad van 104,9% moeten zitten, terwijl we in werkelijkheid op 101,5% uitkwamen. Toen het herstelplan geschreven werd, hadden we er echter geen rekening mee kunnen houden dat we vanwege een plotselinge verhoging van de levensverwachting in twee jaar tijd dik 7% aan dekkingsgraad zouden inleveren. We hebben daarom een update van het herstelplan ingeleverd bij De Nederlandsche Bank. Hieruit blijkt dat we toch op tijd uit de situatie van onderdekking kunnen komen. Ook het reservetekort (bovenop de 105% moeten we extra buffers aanhouden om tegenvallers op te kunnen vangen) zal op tijd worden opgelost, dat wil zeggen binnen 15 jaar. Er hoeven op dit moment geen extra maatregelen te worden getroffen. Wel blijft staan dat er in een situatie van onderdekking geen resultaatdeling kan worden toegekend. 3 Pensioennieuws > Juli 2011

4 Spreiding beleggingen 2010 Wat levert beleggen op? Om de risico s te beheersen spreidt ARCADIS Pensioenfonds het vermogen over verschillende soorten beleggingen. Hier ziet u waarin we eind 2010 belegden en wat die beleggingen in 2010 aan hebben opgeleverd. ARCADIS Pensioenfonds belegt voor de lange termijn. Wat nu aan premie wordt ingelegd, moet vaak pas over decennia aan pensioen worden uitbetaald. We weten dat er in die periode goede en minder goede beleggingsjaren zullen zijn. Hier ziet u de beleggingsresultaten van de laatste acht jaar. Vastrentende waarden Vastgoed Aandelen Hedgefunds 30 Rendementen 44,5% 16,5% 38,9% 0,1% 20 16,5% 10 12,4% 8,5% 8,8% 3,8% 8,0% 10,0% 10,1% 7,0% 12,9% -71,1% 0-10 Totale waarde beleggingen: euro Totaal : 9,99% ,3% Cijfers en feiten in 2010 Hoe staat het fonds ervoor? Eind 2010 was ons vermogen net iets groter dan de verplichtingen (het vermogen dat we nu in kas moeten hebben om de opgebouwde pensioenen nu en later uit te kunnen betalen). De stijging van de verplichtingen komt voor een groot deel door de lagere rente. Eind 2010 was er voor elke euro aan pensioenverplichtingen bijna 1,02 euro aan vermogen. We spreken dan van een dekkingsgraad van 102%. Kentallen 2010 Aantal verzekerden Deelnemers Gewezen deelnemers Gepensioneerden - Ouderdomspensioen Arbeidsongeschiktheidspensioen Nabestaanden - Weduwen en weduwnaars Wezen Totaal verzekerden Gemiddelde leeftijd deelnemers 40,4 40,4 40,3 40,5 40,7 Gemiddelde leeftijd gepensioneerden 72,6 72,5 72,4 72,1 72,1 Bezittingen Verplichtingen Bezittingen Verplichtingen Inkomsten (bedragen in duizenden euro s) Opbrengst uit beleggingen Premiebijdragen werkgever en werknemers - Pensioenregeling Arbeidsongeschiktheidsregeling Premie AAFM Rente achtergestelde lening Werknemerspremie ANW-hiaat Kostenbijdrage werkgever Ontwikkeling dekkingsgraad Hier ziet u hoe de dekkingsgraad van het pensioenfonds zich de afgelopen 5 jaar heeft ontwikkeld. Bij een dekkingsgraad van 100% is het vermogen van het fonds precies even groot als de verplichtingen. Bij een dekkingsgraad lager dan 105% is er sprake van een dekkingstekort. Voor ons fonds is er sprake van een reservetekort (te lage buffers om tegenvallers op te kunnen vangen) bij een dekkingsgraad van lager dan 118%. Dekkingsgraad 100% 105% 118% Feitelijk ontvangen premie Kostendekkende premie (gedempt) Uitkeringen (bedragen in duizenden euro s) Pensioen Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen Beleggingen (bedragen in duizenden euro s) Vastgoed Aandelen Hedge funds Vastrentende waarden Derivaten (netto waarde) ,5% 103,2% 100,4% 142,1% 137,1% Totale beleggingen Pensioennieuws > Juli 2011

5 Toekomstpensioen Langer zullen we leven Wij Nederlanders worden nog ouder dan gedacht. Dat heeft grote gevolgen voor de pensioenfondsen. Nederland vergrijst! Gepensioneerden worden niet alleen ouder, er komen er ook steeds meer van. De vergrijzing legt een stevige druk op het pensioenstelsel. Volgens het CBS komen er in de komende vijf jaar een half miljoen 65-plussers bij. Nu zijn er nog 2,6 miljoen 65-plussers op een totale bevolking van 16,7 miljoen. In 2040 zal meer dan een kwart van de Nederlanders 65-plusser zijn. Dit is een van de redenen dat de AOW-leeftijd wordt verhoogd. Hoeveel ouder gaan we worden en waarom horen we dat nu pas? Om met het laatste te beginnen: als pensioenfonds wisten we natuurlijk wel dat de levensverwachting langzaam maar zeker stijgt. Maar de afgelopen twee jaar zijn de statistici ineens met nieuwe cijfers gekomen. De levensverwachting gaat nog sneller omhoog dan verwacht. Nu worden mensen die 65 zijn gemiddeld nog 82,7 jaar (mannen) en 85,8 jaar (vrouwen). In 2030 is dat al dik twee jaar langer en in 2060 zelfs vier jaar. Wat zijn de gevolgen voor pensioenfondsen? We zullen de pensioenen langer moeten uitbetalen dan waar we in de premie rekening mee hebben gehouden. Bij ARCADIS Pensioenfonds hebben we er zelfs bovengemiddeld last van. Hoger opgeleiden (en tot die groep behoort het merendeel van de Arcadianen) hebben namelijk een extra levensverwachting. Ze leven drie jaar langer dan de gemiddelde Nederlander en zelfs zeven jaar langer dan laag opgeleiden. Ons pensioenfonds moet dus rekenen op extra lang pensioen uitbetalen. Voor de pensioenen die al zijn opgebouwd, gaan we daarvoor niet met terugwerkende kracht alsnog premie vragen. We betalen dat uit ons vermogen. In 2009 hebben we al een fors bedrag opzij gezet, waardoor de dekkingsgraad 5% daalde. In 2010 is daar nog eens ruim 2% aan toegevoegd. Pensioenleeftijd omhoog Uw pensioen is dus duurder geworden. Dat geldt natuurlijk ook voor het pensioen dat u vanaf nu gaat opbouwen. Hoe gaat Akkoord kabinet en sociale partners dat betaald worden? Dat is een van de vragen achter de huidige discussie over de toekomst van de pensioenen in Nederland. Moeten we mensen nog meer voor hun pensioen opzij laten zetten? Dat lijkt niet haalbaar. We werken in Nederland globaal gesproken al een dag in de week voor ons pensioen. We mogen er ook niet zomaar op rekenen dat de extra kosten terugverdiend kunnen worden met hoge beleggingsopbrengsten. Er zal dus iets aan de pensioenregelingen zelf moeten veranderen. Daarover hebben de sociale partners en het kabinet onlangs een akkoord gesloten. Meer daarover leest u hieronder. ARCADIS heeft al in 2004 de pensioenregeling van de toekomst ingevoerd: De risico s liggen bij deelnemers en gepensioneerden Een van de belangrijkste punten in het pensioenakkoord is dat de financiële risico's van de pensioenregeling bij de deelnemers en gepensioneerden komen te liggen. Werkgevers moeten niet meer verantwoordelijk zijn voor tekorten als het pensioenfonds bijvoorbeeld tegenvallende beleggingsopbrengsten heeft. De rekening die werkgevers in geval van nood moeten betalen is dan te hoog. Bij ARCADIS is dat al in 2003 onderkend. Daarom hebben de werkgever en de vakorganisaties destijds afgesproken dat de werkgever jaarlijks een kostendekkende premie betaalt en daarna geen enkele verplichting meer heeft. Mocht het pensioenfonds in financiële nood verkeren, dan heeft de werkgever geen verplichting tot bijstorten. Alle risico s liggen bij deelnemers en gepensioneerden. De keerzijde van de medaille is dat de werkgever ook nooit aanspraak kan maken op overschotten bij het pensioenfonds. Welke risico s lopen deelnemers en gepensioneerden? Er zijn twee grote risico s voor de financiële positie van het fonds en dus voor de deelnemers en gepensioneerden. Het eerste risico is dat de beleggingen onvoldoende opleveren of dat de rente langdurig laag blijft. In dat geval kan het fonds de verwachtingen niet waarmaken. Het tweede risico is dat de levensverwachting van Nederlanders nog verder gaat stijgen. Dan moet het pensioenfonds de pensioenen nog langer uitbetalen. En dat kost natuurlijk geld. En wat merkt u daarvan? Zowel tegenvallende beleggingsopbrengsten als de gestegen levensverwachting leiden er in eerste instantie toe dat de pensioenen niet geïndexeerd worden. Dat is nu al enkele jaren het geval. Mocht deze maatregel niet voldoende blijken of mocht de situatie verslechteren, dan kan het fonds gedwongen zijn om de pensioenen te korten. Dat geldt dan voor de pensioenen van iedereen: van de mensen die nu nog pensioen opbouwen, maar ook van degenen die elke maand al een pensioenuitkering krijgen. Dat laatste is nu niet aan de orde. Op de foto: Wientjes (werkgevers), minister Kamp en Jongerius (werknemers) na het sluiten van het pensioenakkoord. Begin juni hebben het kabinet en de sociale partners een akkoord gesloten over de toekomst van de pensioenen. Op het moment dat dit blad sluit moet het akkoord nog door de achterban van de werknemersorganisaties worden goedgekeurd. De belangrijkste punten in het akkoord zijn: In 2020 gaat de ingangsleeftijd van de AOW en van de pensioenen via de werkgever omhoog naar 66 jaar. Dat betekent dat iedereen die na 1955 geboren is langer moet werken. In 2025 wordt de leeftijd naar verwachting verder verhoogd tot 67 jaar. Als de levensverwachting nog verder stijgt, zal daarna gekeken worden of in 2030 een verdere verhoging nodig is. Beoogd wordt dat de pensioenleeftijd in pensioenregelingen zoals die van ARCADIS al op 1 januari 2012 verhoogd wordt naar 66 jaar. Dit loopt vooruit op de verhoging van de AOW-leeftijd. Wie wil, mag nog steeds eerder met pensioen. Je kunt er voor kiezen de AOW eerder in te laten gaan; voor ieder jaar eerder wordt de AOW 6,5% lager. Als je langer doorwerkt gaat de AOW per jaar 6,5% omhoog. Natuurlijk heeft eerder of later met pensioen ook gevolgen voor de hoogte van de pensioenen via de werkgever. Ter compensatie gaat de AOW tot 2025 gegarandeerd ieder jaar met 0,6% extra omhoog. De risico s van de pensioenregeling (bijvoorbeeld tegenvallende beleggingsopbrengsten) komen bij de werknemers en gepensioneerden te liggen niet meer bij de werkgevers. In de ARCADIS-pensioenregeling is dit al zo. Pensioenfondsen met een te lage dekkingsgraad krijgen langer de tijd om weer boven de rode streep uit te komen. Zoals gezegd: het pensioenakkoord moet nog door de vakorganisaties worden goedgekeurd, dus zeker is het op dit moment (eind juni) nog niet. Wij houden u op de hoogte via onze website 5 Pensioennieuws > Juli 2011

6 Kortnieuws Uw pensioen altijd 70%? Een fabeltje! Het is waarschijnlijk het grootste misverstand over pensioenen. En toch raakt het maar niet de wereld uit. Onderzoek wijst uit dat nog steeds veel mensen denken dat hun pensioen automatisch 70% van hun laatstverdiende salaris wordt. Helaas het klopt niet. Want al zit u in de beste pensioenregeling ter wereld, het hangt toch van heel veel dingen af hoe hoog uw pensioen wordt. Van hoe lang u pensioen opbouwt bijvoorbeeld. En misschien bent u wel bij een scheiding een deel van uw pensioen kwijtgeraakt. Laat u niet verrassen. Plan uw financiële toekomst! Drie vragen Na het salaris is pensioen de belangrijkste arbeidsvoorwaarde. Vandaar dat de HR-medewerkers bij ARCADIS er veel mee te maken krijgen. We spraken met twee van hen. Wilt u weten waar u aan toe bent? U ontvangt ieder jaar van ARCADIS Pensioenfonds een pensioenoverzicht waarop u kunt zien op welk pensioen u afstevent. Neem eens de tijd om dat goed te bekijken. Al uw pensioen op een rij Patricia Majoie is HR-adviseur bij de Karin van den Dijssel, HR-manager bij de Divisie Gebouwen Divisie Water Welke vragen krijg je bij HR het vaakst over pensioen? Dit jaar is de site van start gegaan. Hierop kunt u met uw Digid-D code in het Nationaal Pensioenregister. U krijgt dan een overzicht van uw totale pensioen. U vindt er uw pensioen van ARCADIS Pensioenfonds op, maar ook de pensioenen die u bij andere pensioenfondsen of verzekeraars heeft opgebouwd. Ook wat u aan AOW heeft opgebouwd vindt u op de site. Op het overzicht ziet u bovendien waar u informatie kunt krijgen over uw pensioenen. Wat u op deze website niet vindt, is wat u zelf voor uw oude dag hebt geregeld. Ons welgemeend advies: ga ook even kijken. Houd uw DigiD-code bij de hand. Patricia Majoie: Dat zijn meestal vragen van mensen die bijna met pensioen gaan. Welke keuzes zal ik maken voor mijn pensioen? Hoe gaat mijn pensioen er precies uitzien? Het antwoord kan ik niet geven. Natuurlijk ken ik de regeling, maar niet iemands individuele pensioensituatie. Daarvoor verwijs ik ze naar het pensioenfonds. Met een gerust hart overigens, ze helpen je daar prima. Karin van den Dijssel: Wanneer kan ik met pensioen en wat krijg ik dan netto? Tja, dat kan ik dus niet beantwoorden. Daarvoor moeten ze naar het pensioenfonds. Tegenwoordig komt het pensioenfonds ook af en toe presentaties en spreekuren op vestigingen houden. Dat werkt heel goed, hoor ik van mensen die er geweest zijn. Maar je kunt ook altijd bij het pensioenbureau in Arnhem terecht. Gepensioneerden opgelet: AOW en pensioenen die u al ontvangt, worden niet getoond in het Nationaal Pensioenregister. Woont u samen? Meld uw partner dan aan voor partnerpensioen! Bij het pensioenfonds spaart u niet alleen voor uw eigen pensioen. Er is ook een uitkering voor uw partner als u komt te overlijden: het partnerpensioen. Een heel belangrijke voorziening! Als u getrouwd bent, is dat automatisch geregeld. Maar als u ongehuwd samenwoont moet u uw partner ervoor aanmelden bij het pensioenfonds. Nog niet gedaan? Doe het snel even. Het kost geen extra premie en biedt een hoop extra zekerheid. Ga voor de voorwaarden naar onze website Meer weten over uw pensioenfonds en uw pensioen? Ga naar Wat is het grootste misverstand over pensioen? Wat zouden mensen echt moeten weten? Patricia: Veel mensen denken dat je alleen op 63 met pensioen kan. Dat je eerder of later kan, dat weten ze vaak niet. Ze weten ook niet genoeg over je pensioen en belasting. Dat je pas minder belasting betaalt na je 65ste, ook al stop je op 63. Dat zorgt soms voor teleurstellingen. Wat ook te weinig mensen weten: dat je je pensioen vaak beter kunt meenemen als je van baan verandert. Patricia: Niet zo erg. Het zou voor jongeren een aansporing moeten zijn om zich wat meer voor hun pensioen te interesseren. De overheid treedt terug, de werkgever kan minder voor je doen, je moet dus steeds meer zelf regelen. Ik zelf weet niet of ik straks tot 67 jaar door wil. Ik heb mezelf altijd voorgehouden dat ik wat minder wil werken als de kinderen straks het huis uit zijn. We hebben nu nog een regeling bij ARCADIS waarmee je tegen het eind wat minder kunt gaan werken. Maar het lijkt me toch verstandig je toekomst zelf goed te plannen. Wat wil je, wat kun je straks? En wat kun je daar nu al voor doen? Karin: Hoe het zit met je pensioen als je vaak van baan veranderd bent? Heb je dan pensioenbreuken? Dat kan zomaar, als je je pensioen niet hebt meegenomen. Dan heb je overal potjes. Dat valt dan soms tegen aan het eind. Mensen weten vaak niet dat je je pensioen kan laten overdragen. Als je van baan verandert, moet je altijd nagaan of dat niet beter is. Daar krijg je een offerte voor. Je kunt dan zelf beslissen om het wel of niet te doen. We moeten straks langer doorwerken. Leeft dat al een beetje? Karin: Ik heb er nog geen vragen over gehad. Volgens mij maken mensen zich er nog niet zo n zorgen over. De enige mensen die echt nadenken over hun pensioen zijn ouderen. Jongeren denken er weinig over na. Te weinig? Ach, ik snap het wel. Je kunt er toch niets aan veranderen. Je bent verplicht mee te doen aan de pensioenregeling. En bijsparen? Ja dat kan, maar wie heeft daar op zijn 30ste nou zin in en geld voor? 6 Pensioennieuws > Juli 2011