Vervoer voor iedereen Een beter openbaar vervoer in de provincie Groningen

Transcriptie

1 Vervoer voor iedereen Een beter openbaar vervoer in de provincie Groningen Het openbaar vervoer in de provincie Groningen wordt steeds minder dicht vertakt. Daarnaast schort het aan toegankelijkheid en gebruiksvriendelijkheid. De PvdA Statenfractie Groningen vindt dat het openbaar vervoer (OV) moet verbeteren en denkt dat dit kan door een betere samenwerking van verschillende aanbieders. Op de huidige weg kunnen we niet verder gaan. Daarom willen we met de beperkte middelen die we in Groningen hebben, proberen het OV op het platteland een nieuwe kans te geven. Een kans die als er weer wat betere tijden komen voluit benut kan worden. Daarom vraagt de PvdA het college om te komen met een voorstel hoe alle vormen van vervoer, waaronder het vervoer op de hoofdverbindingen en alle vormen van collectief vraagafhankelijk vervoer, beter op elkaar kunnen worden afgestemd en uitgebouwd tot één netwerk. In deze notitie wordt aangegeven wat de PvdA in de huidige situatie als de grootste probleempunten ziet van het openbaar vervoer. Vervolgens wordt aangegeven aan welke uitgangspunten OV in de provincie Groningen moet voldoen. Tot slot geven wij een opsomming van concrete maatregelen die bijdragen aan een verbetering van het OV. Huidige problematiek van openbaar vervoer op het platteland Op grote delen van het platteland komt geen of slechts sporadisch nog een lijnbus. Deze dient alleen maar om op doordeweekse dagen mensen een paar maal per dag naar de grotere plaatsen te brengen, waar school, werk of hoofdverbindingen van het OV zijn. Dit kan nauwelijks nog als openbaar vervoer gekenschetst worden. Mis je de bus, dan rest er slechts lijdzaamheid, of hulp inroepen van buren, dan wel andere noodgrepen. Op de terugweg kan er immers ook iets mis gaan. Collectief vraagafhankelijk vervoer (CVV) omvat al het vervoer dat alleen rijdt wanneer er gebruik van gemaakt wordt. Het gaat om deeltaxi's voor gehandicapten, belbussen, regiotaxi's, ziekenvervoer, lijntaxi's, enz. De huidige inrichting van het CVV is een allegaartje van voorzieningen zonder veel samenhang en met verschillende financieringsbronnen en opdrachtgevers. Efficiënt is dit uiteraard niet, doorzichtig en begrijpelijk voor de gebruikers ook niet en een bijdrage aan het functioneren van het OV levert het ook al nauwelijks. Daar komt dan nog bij dat het in veel gevallen aanzienlijk duurder is dan normaal OV en dat voor een doelgroep die voor een deel een laag inkomen heeft en het de laatste jaren nauwelijks meer kan redden. Het zal niet verbazen dat er over deze vorm van vervoer veel klachten gehoord worden, waarvan overigens een groot deel niet langs de officiële weg de vervoerbedrijven of de provincie bereikt. Maar via minder officiële wegen bereiken ons toch vele klachten en bij ouderen- en gehandicaptenorganisaties en Rover kent men ook vele klachten. Alle vormen van CVV hebben gemeen met het openbaar busvervoer dat het flink gesubsidieerd wordt. Nadeel is dat het in te veel gevallen behoorlijk onberekenbaar is en afgezien van soms de lijntaxi geen goede aansluiting heeft op het reguliere openbaar vervoer. Ook is het niet uitnodigend voor gebruik door niet vaste klanten. 1

2 Deze toestanden zijn er de oorzaak van dat mensen die er niet absoluut op zijn aangewezen geen gebruik maken van het openbaar vervoer, waardoor de spiraal naar beneden versterkt wordt. Zelfs daar waar het OV wel een objectief aanvaardbare kwaliteit heeft voor bepaalde groepen maakt het slechte imago het gebruik lager. Minder gebruik zorgt er voor dat het steeds verder bergafwaarts gaat met het openbaar vervoer. En dat is een probleem: - voor de mensen die daarvan afhankelijk zijn; - voor het sociale leven wanneer mensen elkaar niet kunnen ontmoeten als het hen uit komt; - voor de hoofdverbindingen van het openbaar vervoer omdat er minder aanvoer is; - voor de economie, omdat er een imago van onbereikbaarheid uit voortkomt; - voor het leefmilieu, omdat wijken en dorpen een eenzijdige samenstelling kunnen krijgen en de verkeersdrukte rond steden er door wordt verhoogd; - voor het natuurlijk milieu, omdat lawaai, fijn stof en energieverbruik hoger worden dan noodzakelijk. 2

3 Uitgangspunten voor een beter openbaar vervoer De neerwaartse trend in bereikbaarheid, toegankelijkheid en gebruiksvriendelijkheid van het openbaar vervoer moet doorbroken worden. Een andere organisatie van het openbaar vervoer is hiervoor noodzakelijk. De PvdA-Statenfractie Groningen wil het vervoer op het platteland zo inrichten dat het voldoet aan de volgende uitgangspunten: 1. Voor iedereen moet de hele provincie bereikbaar zijn. Het systeem dient georganiseerd te zijn naar vuistregels die de maximum reistijd voor de te overbruggen afstand geven. 2. Het vervoer dient voor iedereen toegankelijk te zijn. Iedereen moet met het OV kunnen reizen. Toegankelijkheid ongeacht inkomen is een groot publiek belang. 3. De gebruiksvriendelijkheid moet gegarandeerd worden. De norm voor gebruiksvriendelijkheid kan afhangen van de doelgroep. Overstappen kan voor iemand van 90 meer belastend zijn dan voor veel anderen en sommige rolstoelers kunnen niet zo gemakkelijk en snel in sommige bussen. Wanneer het vervoer wordt ingericht zodat het aan deze uitgangspunten voldoet is het mogelijk om de spiraal van neergang in de bereikbaarheid van het platteland en de stad te stoppen. Concrete maatregelen voor verbetering van het Openbaar Vervoer De volgende concrete maatregelen dragen er toe bij dat het openbaar vervoer aantrekkelijker wordt en voldoet aan bovengenoemde uitgangspunten. Verbeteren van de bereikbaarheid 1. Om de bereikbaarheid te vergroten moeten de hoofdverbindingen worden versterkt en waar mogelijk worden versneld, om het gebruik er van te vergroten. 2. Maatwerk wordt geleverd waar de massa voor massavervoer ontbreekt. Dat betekent meer vervoersmogelijkheden op de hoofdverbindingen en meer vraaggericht vervoer naar de hoofdverbindingen. Geen grote te lege bussen die een paar keer op doordeweekse dagen rijden, maar kleinere busjes die rijden als er vraag is. Het CVV moet aansluiten op het hoofdnetwerk en slechts dan overlappen wanneer dat een aanzienlijk kortere en comfortabelere reis oplevert. Maar de hoofdlijn van het systeem moet er op gebaseerd zijn dat daar waar dat kan gebruik gemaakt wordt van het hoofdnet van bus en trein. Onze ambitie is om het huidige openbaar vervoer efficiënter in te richten. Op die manier wordt er door het schrappen van te dunne vaste lijn diensten, bezuinigd op rijtijden en materieel. Door een betere inrichting ontstaat er een breder vertakt netwerk. De winst die op deze manier gemaakt wordt kan gebruikt worden voor het verbeteren van de toegankelijkheid en gebruiksvriendelijkheid. Verbeteren van de toegankelijkheid 3. Om de toegankelijkheid te waarborgen moeten mensen met een laag inkomen, als dat van toepassing is, de extra kosten vergoed krijgen die het CVV-vervoer met zich meebrengt. Dat zou bijvoorbeeld kunnen met een systeem dat lijkt op de Stadjerspas, een pas die iedereen kan 3

4 kopen, maar die niet voor iedereen even duur is, met een bepaald aantal ritten. Ook met de hopelijk aankomende OV chipcard liggen hier mogelijkheden. Deze maatregel is belangrijk, omdat een betere bereikbaarheid en gebruiksvriendelijkheid niet ten koste mag gaan van de toegankelijkheid. 4. Het reguliere OV en het CVV moet zoveel mogelijk toegankelijk worden gemaakt voor gehandicapten. Er moeten minder scheidslijnen zijn tussen gehandicapten en andere burgers. Gehandicapten moeten waar mogelijk met gewoon vervoer reizen, tenzij dit er voor zorgt dat het onmogelijk wordt om de duur van de rit vooraf te bepalen. Het specifieke vervoer voor gehandicapten, dat uitgevoerd wordt zoals dat beschreven wordt in de Wet Voorziening Gehandicapten (WVG), kan voor sommige klanten op bepaalde trajecten worden afgeschaft op tijden dat er regulier OV beschikbaar is. Wanneer dat niet het geval is moeten gehandicapten apart vervoer kunnen regelen. Verbeteren van de gebruiksvriendelijkheid 5. Om de gebruiksvriendelijkheid te verhogen moet er één telefoonnummer komen voor al het CVV-vervoer in Groningen. Door middel van een eenvoudig keuzemenu moet men via een automatisch systeem kunnen opgeven, via de postcode of wellicht nog verder geautomatiseerd, bij welke halte en in sommige gevallen huisnummer men wil worden opgehaald. Om voor mensen die niet zo handig zijn met de nieuwe techniek de drempel van het bellen te vergemakkelijken, is het mogelijk software te maken die dit vrijwel automatisch voor hen doet. Op de heenweg kan de terugweg met de chauffeur geregeld worden. 6. Nieuwe technieken moeten worden ingezet voor een hoger niveau van de gebruiksvriendelijkheid en kostenbesparing. De mobiele telefoon en het internet kunnen een belangrijk onderdeel van dit systeem zijn. Deze technieken bieden de mogelijkheid een automatisch systeem te bouwen waarmee de kosten van een voortdurend bemande centrale vermeden kunnen worden. Een ander voordeel is dat het mogelijk is automatisch een signaal aan de klant te zenden dat het busje of de taxi over enkele minuten ter plaatse is. Een aanzienlijke vereenvoudiging en automatisering van de aanmelding moet binnen enkele jaren uitvoerbaar zijn. We denken dat het niet zo hoeft te zijn dat de techniek hier nieuwe drempels op werpt, maar juist drempels kan slechten. 7. Om de gebruiksvriendelijkheid te verhogen moeten de aankomst- en vertrektijd en de duur van de rit vooraf duidelijk zijn. Tevens moet het CVV zo georganiseerd worden dat men zich kort voor vertrek kan aanmelden. We denken voor het op OV aansluitende vervoer aan minder dan een half uur. 8. De gebruiksvriendelijkheid van het gehandicaptenvervoer moet verbeterd worden. Er zijn ritten die vergoed worden vanuit de wet voorziening gehandicapten (WVG) en die niet aansluiten op ander OV, maar in één rit van deur tot deur gaan. Bij deze ritten moet aan de klant de mogelijkheid worden geboden te kiezen voor een vertrek- of een aankomsttijd. De vervoerder kan veel beter dan de klant inschatten hoe laat vertrokken moet worden om op een bepaalde tijd ergens te zijn. Voorstel aan het college De provincie Groningen moet volgens de PvdA het initiatief nemen, om meer dan al gebeurt samenwerking tussen gemeenten, provincie en regulier openbaar vervoer tot stand te brengen, om te komen tot een geïntegreerd systeem voor de hele provincie van al het CVV, dat 4

5 aanvullend en aansluitend is op het reguliere OV. Een dergelijke benadering moet natuurlijk worden uitgewerkt. Daarom vragen wij het college: 1. een onderzoek te laten doen naar de mogelijkheden om tot een sterke verbetering te komen van het CVV en betere aansluitingsmogelijkheden op het reguliere OV. 2. Overleg met gemeenten te starten om op tot een betere afstemming van de aanbesteding en regulering van het verschillende CVV te komen. 3. De Staten in de loop van 2006 te rapporteren over de mogelijkheden en termijnen van invoering. Namens de PvdA-Statenfractie Groningen, Sjak Rijploeg Henk Nijboer Ingrid Mortiers 5