ABP handhaaft compensatie partnertoeslag DVN wil af van Haags breikransje imago Nieuw design en arrangement ACOM website

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ABP handhaaft compensatie partnertoeslag DVN wil af van Haags breikransje imago Nieuw design en arrangement ACOM website"

Transcriptie

1 DE BOND VAN DEFENSIEPERSONEEL nummer ABP handhaaft compensatie partnertoeslag DVN wil af van Haags breikransje imago Nieuw design en arrangement ACOM website MAANDBLAD VAN DE ACOM - ALGEMEEN CHRISTELIJKE ORGANISATIE VAN MILITAIREN

2 DE BOND VAN DEFENSIEPERSONEEL Lid worden, zijn en blijven de voordelen van het lidmaatschap: 1. De ACOM behartigt uw belangen in de eerste plaats door via onderhandelingen met de werkgever goede arbeidsvoorwaarden te bewerkstelligen. Bovendien staan gespecialiseerde juristen klaar voor individuele belangenbehartiging en rechtshulp. 2. Post-actieve militairen kunnen rekenen op actieve belangenbehartiging door de ACOM inzake: - pensioenen, - sociale zekerheid en - ziektekosten. 3. Onze juristen zijn elke werkdag tussen 08,45 en uur te bellen voor eerstelijns advies of het maken van een afspraak op ons secretariaat te Leusden. 4. Vertegenwoordigers van de CCOOP, de ambtenarencentrale waarbij de ACOM is aangesloten, zitten in het verantwoordingsorgaan van het ambtenarenpensioenfonds ABP. Zo oefent uw bond invloed uit op het beleid van het pensioenfonds. 5. Maar de ACOM helpt u ook bij het doen van uw belastingaangifte zodat u geen cent teveel betaalt aan de fiscus. 6. Voor advies en bijstand kunt u in uw regio aankloppen bij het regiobestuur. Indien gewenst komen wij daarvoor bij u thuis. 7. De ACOM organiseert ook seniorenbijeenkomsten overal in het land. 2 Maar uw bond biedt u nog meer: ACOM-leden kunnen voor juridische bijstand terecht bij de advocaten van Delissen Martens in Den Haag. Al ruim 10 jaar staan wij ACOM-leden bij in militaire strafzaken, zaken op het gebied van het familierecht en erfrecht, in zaken van huurrecht, bouwrecht en burengeschillen. Bel gerust voor een gratis advies. Als verdere bijstand nodig is, dan hanteren wij gereduceerde tarieven. U bent ook welkom als u in aanmerking komt voor toevoeging (pro deo). Contact: tel , Voor wie, buiten zijn/haar schuld om, financieel in moeilijkheden is geraakt, reikt ACOM een vangnet aan in de vorm van het Fonds Maatschappelijke Bijstand. Behalve lage premies bij gezins- en militaire verzekeringen, biedt ACOM-Boot extra korting op uw autoverzekeringen. ACOM-Boot: voor elk onderdeel een passend antwoord...! ACOM BOOT DFD: De Financiële Dienstverleners; dé specialist voor militair en burgermedewerker. Uw risico is onze uitdaging! De uitzendingen naar Afghanistan of de West, de GVA, de eerste autoverzekering, of de hypotheek (óók de BBT-er). U verzekert ze allemaal bij DFD. Nu en in de toekomst. Opzeggen lidmaatschap ACOM Het lidmaatschap van de ACOM wordt aangegaan voor een periode van twaalf maanden, welke aanvangt op de dag van aanmelding als lid. Dit lidmaatschapsjaar hoeft dus niet samen te vallen met het begin en einde van een kalenderjaar. Het lidmaatschap wordt telkenmale stilzwijgend verlengd voor eenzelfde periode. Opzegging van het lidmaatschap dient schriftelijk (dus niet per ) plaats te vinden. Deze opzegging dient uiterlijk drie maanden voor het verstrijken van het lidmaatschapsjaar door de ACOM te zijn ontvangen.

3 UW VOORZITTER Bizar en in- en intriest. Dat is de typering die ik zou willen geven aan het neerstorten van de Apache helikopter in Mali. Bizar omdat ik van 3 t/m 5 maart jl. een werkbezoek heb gebracht aan, onder andere, het helidetachement en van dat bezoek net een verslag heb gemaakt. Nog een keer bizar omdat ik naar aanleiding van het werkbezoek aan Mali ben benaderd door een verslaggever van een Belgische krant met de vraag of ik er een idee van had dat de wapens die de Toearegs en de terroristen in Mali gebruiken van Belgische makelij zijn en dat die via buurlanden het land binnengesmokkeld worden. Na mijn antwoord dat ik me niet zozeer met de hardware bezighoud maar mij meer bekommer om het personeel, hebben we het in het vervolg van het vraaggesprek gehad over het wel en wee van het personeel in het uitzendgebied. Daarbij gaf ik aan dat, gelukkig, aan Nederlandse zijde geen slachtoffers waren te betreuren. De dag daarop werd ik geconfronteerd met het tragische ongeval in Mali met de Nederlandse Apache. In- en intriest omdat daarbij de kapitein René Zeetsen en de eerste luitenant Ernst Mollinger zijn omgekomen. Zij zijn in het belang van Nederland gestorven en verdienen daardoor alle eer en respect. Verder gaan natuurlijk de gedachten uit naar vooral de familie maar ook de vrienden en collega s van de slachtoffers. Ik wens ze alle sterkte in deze zeer moeilijke tijd en heb de hoop dat ze elkaar ondersteunen in de verwerking van niet alleen dit grote gemis maar ook van dit drama. Het verslag van het werkbezoek staat verderop in deze editie van ACOM Journaal. Dan, zoals het militair adagium luidt: Doorgaan waar andere afhaken. De stand van zaken in het arbeidsvoorwaardenoverleg. De ACOM is, zoals in het vorige nummer al aangegeven, in afwachting van de resultaten van het achterbanberaad van de overige bonden. Ik heb de hoop dat de respectievelijke onderhandelaars het juiste verhaal kunnen overbrengen zodat er een positief resultaat voorligt op 14 april a.s. In de tussentijd ben ik nog even op en neer naar Sint Maarten geweest. Ook daar heb ik tezamen met de overige bonden die de rijksambtenaren Caribisch Nederland vertegenwoordigen, gesproken met de voorzitter van het overleg over de komende arbeidsvoorwaardenonderhandelingen. Het zal wel aan mij liggen maar het lijkt wel een trend te worden dat eerst de periode van de lopende arbeidsvoorwaardenovereenkomst voorbij moet zijn voordat er met nieuwe onderhandelingen wordt begonnen. Ik heb aangegeven dat vorig jaar al bekend was dat de lopende cao afliep op en het de bedoeling is dat we alsdan een nieuwe overeenkomst zouden moeten hebben. Zou wel zo netjes zijn naar onze leden toe. De overlegvoorzitter liet weten nog geen mandaat te hebben vanuit Den Haag. In reactie daarop heb ik opgemerkt medelijden te hebben met onze leden maar ook met de overlegvoorzitter. Hij moet namelijk zelf de boer op in Den Haag. Met de hoed in de hand bij alle (betrokken) ministeries langs en soebatten om geld. Hoezo coördinerend minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties? Leon van der Hulst INHOUD Inleveren kopij ACOM Journaal #05: 20 april Volg ons #06: 18 mei Word vriend op Facebook 3

4 NIEUWS Nederlandse vliegers in Mali omgekomen bij Apache-crash Nederland heeft zijn eerste militaire doden te betreuren bij de MINUSMA missie in Mali. Kapitein René Zeetsen (30) en 1 e luitenant Ernst Mollinger (26) lieten het leven bij het neerstorten van hun Apache-gevechtshelikopter in het noorden van het West-Afrikaanse land. 4 Kapitein René Zeetsen (links) en eerste luitenant Ernst Mollinger Zeetsen stierf ter plekke. Mollinger leefde nog en werd naar een veldhospitaal in de plaats Gao gebracht waar hij overleed aan zijn verwondingen. Commandant der Strijdkrachten, generaal Tom Middendorp, maakte dit droevige nieuws bekend tijdens een persconferentie op 17 maart jl. Militair ceremonieel De lichamen van de omgekomen collega s werden op 20 maart op de vliegbasis Eindhoven met militair ceremonieel overgedragen aan de familie. Bij de plechtigheid waren minister van Defensie Jeanine Hennis en generaal Middendorp, aanwezig. Inmiddels zijn beide Apache-vliegers in besloten kring gecremeerd. Van kapitein René Zeetsen werd in Reuver, Limburg, afscheid genomen door familie en vrienden terwijl eerste luitenant Ernst Mollinger in Vught de laatste eer werd bewezen. Missing Man formatie Vier vliegtuigen vlogen tijdens de afscheidsceremonie in Missing Man formatie boven Vught. Bij dit eerbetoon breekt een van de toestellen uit de formatie en vliegt steil omhoog. De andere vliegtuigen vliegen in dezelfde lijn door. De fly past voor de in Mali om gekomen Luchtmacht collega s werd uitgevoerd met PC-7 lesvliegtuigen van de vliegbasis Woensdrecht. Gekozen werd voor de PC-7 omdat de omgekomen vliegers hun eerste vlieglessen kregen met dit toestel. MINUSMA Ons land levert sinds april 2014 met zo'n 450 militairen een bijdrage aan de VN-missie MINUSMA in Mali. De Nederlandse militairen kunnen daarbij beschikken over 4 Apachegevechtshelikopters en drie Chinook-transporthelikopters. De internationale troepenmacht die opereert onder VN-vlag heeft als taak het herstellen van veiligheid en stabiliteit in Mali. De taak van de Nederlanders in Mali is het verzamelen van informatie. Die wordt vervolgens geanalyseerd voor MINUSMA. Leverancier US Coast Guard Nieuw SAR systeem voor Kustwacht Cariben Medewerkers van het Rescue en Coördinatie Centrum (RCC) van de Kustwacht Caribisch Gebied ontvingen op 22 maart jl. het diploma SAROPS (Search and Rescue Optimal Planning System). SAROPS is een uitgebreid planningssysteem voor zoek- en reddingsacties ontwikkeld door de US Coast Guard. Het is het meest uitgebreide en krachtigste instrument dat nu voorhanden is ten behoeve van maritieme Search and Rescue (SAR) planners. Dit omdat het toegang geeft tot zowel mondiale als regionale data betreffende wind en stroming. Zoeken effectiever en efficiënter Het Rescue en Coördinatie Centrum gaat het nieuwe systeem gebruiken om zoek- en reddingsoperaties uit te voeren in een gebied dat een oppervlakte beslaat van meer dan vierkante kilometer in het Caribisch gebied. SAROPS vormt een sterke verbetering van de Search and Rescue instrumenten die beschikbaar zijn voor het personeel van het RCC. Het zoeken kan hiermee effectiever en efficiënter worden uitgevoerd. Amerikaans loftuiting voor RCC Voor de installatie van het systeem en de opleiding van de RCC-medewerkers reisde een team van SAR-deskundigen van de US Coast Guard naar Curaçao. In verband hiermee was ook een (instructie) ploeg SAROPS-technici van het Command, Control & Communications Engineering Center in Portsmouth, Virginia meegereisd naar Willemstad. De Amerikaanse deskundigen en technici toonden zich zeer onder de indruk van de kennis en professionaliteit van de RCC-medewerkers. Personeel bepaalt kwaliteit Het spreekt voor zich dat het redden van mensen en schepen in nood één van onze belangrijkste taken is. Nu met SAROPS, ben ik ervan overtuigd dat het RCC beter voorbereid en uitgerust is voor Search and Rescue. Hoewel het belangrijk is om de juiste instrumenten te hebben, uiteindelijk wordt de echte kwaliteit bepaald door het personeel, aldus commandeur Hans Lodder, Directeur Kustwacht. Ook de Amerikaanse consul-generaal James Moore was uitermate tevreden dat de US Coast Guard een bijdrage kon leveren op het gebied van Search and Rescue. Veel mensen zijn zich bewust van de onvermoeibare coördinatie tussen onze kustwachten bij counterdrug operaties, maar het is tevens belangrijk om het bewustzijn van de vele andere manieren waarop we samenwerken te verhogen. Deze coördinatie kan het leven van vele zeelieden in nood redden. Wat kan nobeler zijn dan dat?, aldus de Amerikaanse diplomaat. (Bron: Kustwacht Caribisch Gebied)

5 NIEUWS Internationale vliegoefening Frisian Flag Noodzakelijke training voor luchtverdedigingstaken en toekomstige internationale missies F-15 Eagle gevechtsvliegtuigen van de Amerikaanse 125 th Fighter Wing van de Air National Guard komen naar Nederland. De Amerikanen gaan een aantal weken oefenen met Nederlandse F-16 collega s van de Vliegbasis Leeuwarden. Ook zullen ze deelnemen aan de internationale vliegoefening Frisian Flag die van 13 tot en met 24 april a.s. gehouden wordt op de Friese vliegbasis. De laatste keer dat de Amerikanen meededen aan Frisisan Flag was in Ze vlogen toen ook met F-15 s maar van de 48 th Fighter Wing, gestationeerd op de Britse vliegbasis Lakenheath. Grootste internationale vliegoefening Frisian Flag is een van de grootste internationale (jacht)vliegoefeningen in Europa. Gevechtsvliegtuigen uit diverse landen trainen in dit verband gedurende twee weken in het uitvoeren van missies. Bij deze grootschalige training zijn meer dan 60 vliegtuigen betrokken. Twee keer per dag zal (per keer) met zo n 40 jagers worden gevlogen. Bij de huidige missies komt de nadruk meer en meer te liggen op internationale samenwerking, (internationaal) leiderschap en precisie. Frisian Flag 2015 richt dan ook het vizier op deze thema s. Trainen in internationaal verband is noodzakelijk om de Nederlandse luchtverdedigingstaken en internationale missies in de toekomst mogelijk te blijven maken. Gelijktijdige tankeroefening Naast de F-16 s van de Nederlandse luchtmacht, zijn vijf coalitielanden vertegenwoordigd met jachtvliegtuigen. Nog eens vier coalitiepartners nemen deel met ondersteunende vliegtuigen. Evenals vorig jaar wordt gelijktijdig met Frisian Flag vanaf de Vliegbasis Eindhoven de tankeroefening European Air Refueling Training (EART) gehouden. Eindhoven fungeert dan als Tanker Forward Operating Base voor tankvliegtuigen die de jachtvliegtuigen van Frisian Flag in de lucht zullen bijtanken. Logistieke procedures in een internationale setting oefenen als voorbereiding op mogelijke (vredes)missies. (Bron: Koninklijke Luchtmacht) algemeen Budgetcoach omgaan met geld, het lijkt makkelijk. u ontvangt maandelijks uw inkomen, betaalt de rekeningen en daarnaast zijn er nog allerhande uitgaven. Groot en klein. u vraagt zich vast regelmatig af waar het geld blijft. Uit onderzoek van Nibud blijkt dat vorig jaar 70% van de Nederlandse huishoudens bezuinigd heeft. U vast ook. En toch heeft u financiële zorgen. Dit wordt ervaren als een zware last. Family Office De Regt kan u helpen als budgetcoach. Wat houdt budget coaching in? Uw administratie wordt op orde gebracht en er wordt een passend budgetplan gemaakt. Daar waar mogelijk worden besparingen doorgevoerd en zo nodig worden regelingen getroffen met schuldeisers. Family Office De Regt zorgt voor overzicht en inzicht in uw financiën. U krijgt weer grip op uw financiële situatie. Dat geeft rust. advertorial Naast budget coaching is er de mogelijkheid tot beschermingsbewind. Bewind gaat over geld en goederen en niet over u als persoon. Family Office De Regt beheert als bewindvoerder uw gelden op uiterst zorgvuldige wijze en legt daarover verantwoording af. De plichten en de tarieven voor bewindvoering zijn wettelijk vastgelegd. Family Office De Regt kan door budget coaching en bewindvoering een belangrijke rol spelen bij de ondersteuning van uw financiële zaken. Kijk ook eens op onder Mijn Financiën. Stoorzender Met enige regelmaat krijg ik van de hoofdredacteur terugkoppeling van reacties op deze column. Deze reacties variëren van: Goed getroffen, Eindelijk iemand die er iets over zegt tot (helaas voor mij) Ik vind het niet alleen negatief maar ook asociaal. Iets schrijven zonder te weten waar het over gaat en ook anoniem. Het kan de mening van iemand zijn. Maar ook nog de guts hebben om vooraf inzage en zelfs ruggenspraak te eisen gaat mij als columnist wel erg ver. Dus ga ik rustig door met mijn goed bedoelde kritische benadering van wat volgens mij niet goed gaat binnen Defensie. Als het dan wat hard aankomt en het als vuilspuiterij wordt betiteld, zonder inhoudelijk in te gaan op een door mij aangehaalde zaak, heb ik kennelijk een waarheid als een koe bij de naam genoemd. In de afgelopen maand is een aantal voorzitters van de bonden op werkbezoek geweest in onder andere Mali. Het is een goede gewoonte dat Defensie die mogelijkheid met onder meer vervoer faciliteert, waardoor het contact tussen bonden en het personeel, dat zij vertegenwoordigen gecontinueerd kan worden. Eigenlijk vreemd, dat op dit gebied geconstateerd kan worden, dat de relatie werkgever-werknemer wel goed kan zijn, waar het op andere gebieden toch op zijn minst als stroef kan worden gekwalificeerd. Evenzo vind ik het vreemd, dat bij dit werkbezoek de historische vraag van de uitgezondenen weer eens boven de kim kwam, namelijk de roep om een gevarentoelage, ofwel de tegemoetkoming zou in aanmerking moeten nemen hoeveel lood er in de lucht van het uitzendgebied voorkomt. Mijn historisch gevoel zegt me dat de ACOM dit altijd heeft afgewezen, hetgeen ik me wel kan voorstellen. Je wilt er niet aan denken, dat met geld gevaar kan worden afgekocht, waardoor bijvoorbeeld een argument in handen van de werkgever gegeven wordt, om niet altijd het beste voor de veiligheid van zijn personeel te doen omdat er toch gevarengeld wordt toegekend. Terzijde: hoe bepaal je eigenlijk gevaar? Doe je dat vooraf, of moet een dikke commissie dat na afloop van een missie vaststellen? Nee.ik begrijp best dat na al die jaren op de nul-lijn met het reguliere salaris, creatief gedacht wordt de lege portemonnee te vullen, maar voor mij is dit een brug te ver Sprekend over de portemonnee: hoe lang wordt het geduld van de vrouwen en mannen op de werkvloer nog op de proef gesteld als het gaat om de reguliere inkomens? Eigenlijk jammer dat het zo lang moet duren Tsja die commissarissen van ABN AMRO hadden het voor zich zelf sneller geregeld. Maar ook asocialer; wat wij vragen is een sociaal verantwoord pakket arbeidsvoorwaarden. Toch geen vreemde vraag? Come on: onderhandelaars en werkgever maak eens een einde aan de onduidelijkheid! 5

6 ACTUEEL Compensatie partnertoeslag ABP handhaaft aanvulling Pensioenfonds ABP heeft mede na druk van de kant van de ambtenarenbonden - besloten de pensioenaanvulling bij een gekorte AOW-partnertoeslag volledig te handhaven. Eerder had ABP bekend gemaakt, dat deze aanvulling definitief zou vervallen bij een te hoog inkomen van de partner om nog in aanmerking te komen voor een AOW-partnertoeslag. Dat besluit is teruggedraaid. De bedragen over februari en maart worden bij wijze van nabetaling rond 23 april aanstaande alsnog overgemaakt. 6 Gedupeerde categorie gepensioneerden Circa gepensioneerden hadden in februari van ABP een brief ontvangen inhoudende de onmiddellijke afschaffing van de ABP-aanvulling vanwege een gekorte AOW-partnertoeslag. De daardoor veroorzaakte inkomensachteruitgang kon afhankelijk van het aantal dienstjaren (in het uiterste geval) oplopen tot meer dan meer dan 500 per maand. Getroffen waren gepensioneerden, voor 1 januari 1950 geboren, met een partner die de AOW-gerechtigde leeftijd nog niet bereikt heeft. Heeft die partner geen of slechts een klein eigen inkomen, dan ontvangt de gepensioneerde bovenop zijn AOW een partnertoeslag, uit te betalen door de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Aanvulling op ouderdomspensioen Bij stijging van het eigen inkomen van de levenspartner daalt deze toeslag. Eventueel vindt stopzetting plaats. Bedoelde daling of stopzetting dient op basis van het Pensioenreglement van ABP bij de getroffen gepensioneerde te worden gecompenseerd door een aanvulling op het ouderdomspensioen. In 2014 werd de mogelijkheid om de AOWpartnertoeslag tussentijds te laten herleven bij daling of wegvallen van het eigen inkomen van de partner via politieke besluitvorming ongedaan gemaakt een en ander met ingang van 1 januari Vanaf die datum geldt dat iemand die in verband met het inkomen van de partner de partnertoeslag heeft verspeeld, deze nooit meer terug krijgt. Twijfel over juridische houdbaarheid Aanvullend op deze ontwikkelingen schrapte het ABP-bestuur aanvankelijk ook de aanvulling conform het Pensioenreglement ABP. Als argument hiervoor werd door het ABP-bestuur aangevoerd, dat met het definitief wegvallen van het recht op partnertoeslag ook de reden voor de aanvulling vanuit het ABP was komen te vervallen. Zoals gezegd betekende dit voor betrokkenen een onvoorziene schadepost van ettelijke honderden euro s. Een schadepost die ook nog eens volstrekt onverwacht was en bijvoorbeeld ook niet verzacht werd door een tijdelijke afbouwregeling of iets dergelijks. Over de juridische houdbaarheid van deze donderslag-bij-heldere-hemel kon dan ook worden getwijfeld. Om die reden zou de ACOM zich dan ook ongetwijfeld gevoegd hebben in de juridische procedure die door een van onze zusterbonden werd voorbereid. Gelukkig heeft het zover niet hoeven komen nu het ABP-bestuur al uit eigen beweging op zijn schreden is teruggekeerd. Algemene Ledenvergadering ACOM Regio Midden Regio Midden van de ACOM belegt op woensdag 27 mei 2014 een ver gadering voor de leden in de Regio. Aanvang van de bijeenkomst: uur. De vergadering wordt gehouden in Echo s Home de Schakel, Leuvenumseweg 68 Ermelo. Versterking bestuur Het bestuur van Regio Midden nodigt alle leden uit om op deze vergadering aanwezig te zijn. Deze vergadering staat in het teken van actualiteiten en bestuursverkiezing. Ook is het Regiobestuur op zoek naar versterking en nodigt hierbij kandidaten uit om zich aan te melden voor een bestuursfunctie. Aspirantkandidaten kunnen zich aanmelden bij het Regiobestuur tot aanvang van de vergadering.

7 ALGEMEEN ACTUEEL Nieuwe richtlijnen toekenning Draaginsigne Gewonden De richtlijnen voor het toekennen van het Draaginsigne Gewonden (DIG) zijn met ingang van eind februari gewijzigd. De belangrijkste aanvulling is een uitgebreide omschrijving van de term gevechtshandeling. Een vorm van gevechtscontact of excessieve geweldsuitoefening waardoor de militair gewond is geraakt is namelijk een essentiële voorwaarde voor de (eventuele) toekenning van een draaginsigne. Draaginsigne Gewonden Met deze wijzigingen willen we duidelijk maken aan de mogelijke aanvragers van het DIG (en hun eventuele commandanten) wat de beslissingsgronden zijn voor een toekenning, zegt generaal-majoor b.d. Ton Tieland. Hij is voorzitter van de Centrale Adviescommissie Draaginsigne Gewonden (CADIG). In die functie ziet hij vaak aanvragen van (ex-)militairen die met verwondingen of een post-traumatisch stress-syndroom (PTSS) terugkomen van een missie en die menen recht te hebben op het draaginsigne. Maar dat is helaas niet altijd het geval. Tieland: De verwonding of PTSS kan erkend worden en ook leiden tot een Militair Invaliditeitspensioen. Maar als de PTSS bijvoorbeeld is veroorzaakt door het zien van schokkende beelden en niet als direct gevolg van een gevechtshandeling tegen de gewonde militair, komt betrokkene niet in aanmerking voor het DIG. Iedere afwijzing is vervelend, zeker voor de aanvrager, maar we moeten consequent zijn. Veteranenloket De oprichting van het Veteranenloket in juni 2014 zorgde ook voor een toevoeging in de richtlijnen. Het loket speelt een centrale rol bij de DIG-aanvraag van voormalige militairen. Een zorgcoördinator van het Veteranenloket kan de veteraan helpen met het invullen van de aanvraag. En ook duidelijk maken of die voldoet aan de hoofdcriteria van de richtlijnen. Om zo eventuele teleurstellingen te voorkomen, aldus de voorzitter van CADIG. Een derde belangrijke toevoeging is de term binnenlandse militaire en/of politionele operaties. In de oude richtlijnen waren oorlogsomstandigheden of daarmee overeenkomende situaties omschreven voor de eventuele toekenning van het draaginsigne. Nu zijn binnenlandse operaties in het kader van de bescherming van de rechtsorde tegen bedreigingen zoals gijzelingen en kapingen beter verwoord, licht Tieland toe. Ook bij dergelijke militaire en/of politionele operaties kan er sprake zijn van gevechtshandelingen. (Bron: Defensie) 7

8 Boot s Echtscheidingsbemiddeling ( Een scheiding brengt naast veel emoties, ook diverse financiële en gerechtelijke gevolgen met zich mee. Dankzij deze complete bemiddelingsservice kunnen we nu elk onze eigen weg gaan. ) Boot s Echtscheidingsbemiddeling: goed snel en betaalbaar. De professionele partij bij de afwikkeling van een echtscheiding. > De voordelen: Een vaste contactpersoon Betrouwbare, gespecialiseerde partners Een kwalitatief goede werkwijze Een vlotte gang van zaken Een vaste lage prijs Een correcte afwikkeling voor alle betrokkenen acom boot acom Wilt u kennismaken met Boot s Echtscheidingsbemiddeling: bel of kijk op

9 MERKSTENEN The Boy who wouldn t grow up Herdenking 5-5 RI op de Johannes Postkazerne te Havelte Het was mooi weer toen ik op 16 maart naar Havelte reed voor de herdenking van de gesneuvelde soldaten van 5-5 RI (5 e Bataljon 5 e Regiment Infanterie). Sinds vorig jaar staat het monument op de appelplaats van de Johannes Post kazerne te Havelte. Dankzij de medewerking van de leiding van het 45 e Pantser Infanterie Bataljon Oranje Gelderland werd het een zeer indrukwekkend gebeuren. Naast het monument stond een militair opgesteld met het eigen vaandel van 5-5 RI en de Nederlandse vlag was halfstok gehesen. Ieder jaar op 16 maart herdenkt 5-5 RI haar omgekomen kameraden in Nederland en dit jaar was het precies 65 jaar geleden dat de eenheid in Indië afscheid heeft genomen van haar gesneuvelde collega s op het Ereveld Candi te Semarang. Spoedig daarna ging de eenheid per trein naar Bogor (het vroegere Buitenzorg) om vandaar naar Nederland terug te keren na twee jaar in Indië te hebben gediend als jonge, dienstplichtige militairen. De eerste en de laatste keer Het was een bijzonder moment om, nu voor de eerste keer te Havelte, bij het monument in aanwezigheid van de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht (IGK), de omgekomen collega s te herdenken, omdat het ook meteen de laatste keer zou zijn dat de Stichting 5-5 RI deze herdenking in de huidige vorm zou houden. Dochters van 5-5 veteranen zullen de taken van de Stichting overnemen en er zorg voor dragen dat de herdenking te Havelte door middel van een bloemlegging gedurende 15 jaar wordt voortgezet. Tevens zal de Oorlogsgravenstichting ook nog 15 jaar de bloemlegging op de drie Erevelden in Indonesië blijven verzorgen. Ieder jaar weer doet het wat met me om het woord te mogen voeren tijdens de herdenking. Dit jaar kreeg ik een foto toegestuurd van het monument, beschenen door de zon. Hierbij verlichtte de zon het open kruis van het monument zó dat er twee kruisen zichtbaar waren. Het open kruis en het kruis van het zonlicht dat de zon daarachter vormde. Eén kruis is niet genoeg zou je mogen zeggen. De Heer heeft ons gezegd niet alleen aan Zijn Kruis te denken, maar ook zelf ons kruis op te nemen en achter Hem aan te dragen. Onze Indiëveteranen hebben als geen ander een kruis opgelegd gekregen toen ze na een oorlog in het eigen vaderland als jonge mannen van om en nabij de 18/19 jaar als dienstplichtige naar dat verre Indië gestuurd werden. Het monument is zo gemaakt da het onverwoestbaar is. Het kan de tand des tijds doorstaan. Het staat symbool voor de fierheid, moed en trouw van de Indiëveteranen. Bij terugkeer in Nederland was het motto van 5-5 RI en van alle andere Indiëveteranen: Inpakken en wegwezen. Niet zeuren, weer aan het werk. Pas vele jaren later kregen deze veteranen de erkenning en waardering waar ze recht op hadden. Deze middag, 65 jaar na terugkeer denken we aan alle jonge mensen die in de bloei van hun leven het hoogste offer hebben gebracht. Herdenken is hard werken, want de herinnering doet pijn en er gaat geen dag voorbij dat ze niet aan hun omgekomen maten denken. Door hen te blijven noemen blijven de gesneuvelde mannen voor altijd jong en levend. Peter Pan Op de terugreis in de auto had ik de radio aan en werd de geschiedenis van Peter Pan verteld. Peter Pan, or The Boy Who Wouldn t Grow Up. Ik kende deze geschiedenis niet. Een jongen genaamd George L. Davis was de inspiratiebron van J.M.Barrie voor het schrijven van een boek over een jongen die niet oud wilde worden. Peter Pan wilde jong blijven. George L.Davis is ook nooit oud geworden. Hij is gestorven als Brits militair bij Ieper toen hij 21 jaar jong was. Hij ligt begraven op de militaire begraafplaats Enclosure no. 3 van Voormezele te Ieper. Iedere dag is er bij de Menenpoort in Ieper een herdenking waar de Last Post geblazen wordt en waar de levens van deze jonge militairen herdacht worden en waar de herinnering aan hen levend gehouden wordt. Herdenken doet wat met je Eén van de radiopresentatoren zei dat deze geschiedenis hem raakte. De andere twee presentatoren deed het niet veel en ze stapten over naar een nieuw onderwerp. Dit raakte mij, dat twee van de drie presentatoren blijkbaar zich niet kunnen inleven in wat de geschiedenis van Ieper inhoudt en er zo dus ook geen weet van krijgen. Daarom vind ik het zo belangrijk dat er herdenkingen plaatsvinden om de namen te blijven noemen van jonge mensen die in de bloei van hun leven in dienst van het vaderland het hoogste offer hebben gebracht. Deze jonge mensen konden nooit oud worden en blijven altijd jong! Opdat wij dit nooit zullen vergeten. Mia van t Riet Krijgsmachtpredikant b.d. 9

10 MEDEZEGGENSCHAP Door cursus even dagelijkse Leden van de medezeggenschapscommissie (MC) kunnen elk jaar scholing volgen. Ook degenen die lid zijn geworden van een werkgroep van de MC kunnen dat een aantal dagen per jaar doen. 10 Buiten de kennis en kunde die de leden op doen bij trainingen, is het ook goed om even buiten de waan van de dag te zijn. Even op afstand kijken naar de problemen of aandachtspunten van de eenheid al dan niet alleen of als gehele MC met werkgroep leden. Weg van de druk Altijd maar bezig zijn met reorganisaties, met roosters en de feitelijke werktijden die vaak anders zijn, met het betrekken van de achterban enz. En altijd maar tijd zoeken voor het medezeggenschapswerk. Het zoeken naar balans tussen het eigen werk en het medezeggenschapswerk. Tussen die druk is het goed om een aantal dagen training te plannen, ook al lijkt dat tegenstrijdig omdat de cursus ook weer tijd kost die de medezeggenschappers toch al weinig hebben. Een dag als gehele MC en één of meer dagen als MC lid alleen of met een paar anderen weg van de druk van alle dag. Natuurlijk moeten de trainingsdagen ruim van te voren gepland worden, maar is de dag daar dan is het goed te weten dat ook na die training de waan van de dagelijkse dingen doorgaat. Met andere woorden er is echt wel ruimte voor een gezamenlijke trainingsdag van de MC leden, de bedrijfsvoering zal daardoor niet in het honderd lopen. En als dat zo is, dan was het zonder die trainingsdag ook al zo en is dat een onderwerp voor de medezeggenschapscommissie en het hoofd diensteenheid (HDE) om te bespreken. De trainingen in 2015 Voor trainingen kan de medezeggenschap terecht bij het SBI GITP. Al de aangeboden cursussen zijn terug te vinden op de website Er zijn altijd maatwerktrainingen te volgen met de hele MC. Eerst wordt dan aan de MC gevraagd welke vragen leven bij de eenheid en bij welke punten de MC wat ondersteuning zou willen. De MC kan ook geholpen worden bij het uitvinden van de beste taakverdeling, verbetering van de onderhandelingsvaardigheden, enz. Bij die trainingen kan een dagdeel worden ingepland dat samen met het hoofd diensteenheid doorlopen wordt. Naast de maatwerktrainingen voor de hele MC worden ook thematrainingen aangeboden. In 2015 zijn dat: BMD en het spel; voor startende MC leden Aan de slag met Arbo Invloed op de RI&E Actief meedenken over arbeidstijden Toetsen van het financieel beleid Samen een reorganisatie in goede banen leiden Invloed op sourcing Voorzitters en secretarissen 1: technisch vergaderen Voorzitters en secretarissen 2: stimulerend leidinggeven Jouw persoonlijke beïnvloedingsstijl Jouw onderhandelingskracht Presenteren doe je zo Van discussie naar dialoog Respons en draagvlak in jouw eenheid Nieuwe media, nieuwe kansen. Stuk voor stuk goede trainingen waarbij kennis opgedaan wordt, kennis en ervaring wordt uitgewisseld. Doordat in de thematrainingen leden van verschillende MC s meedoen wordt het netwerk ook vergroot. Daarna kan naar de collega s van de training gebeld/ g d worden met de vraag hoe zij een bepaald punt zouden aanpakken. Misschien versterkt hun aanpak de argumenten van de vragende MC-er of kijken zij zo anders tegen het punt aan dat ook voor de vragende MC-er andere oplossingen in zicht komen. Kortom trainingstijd betaalt zichzelf dubbel en dwars terug. Ook LMC/GMC/DMC/CMC hebben baat bij training Zoals gezegd kunnen MC-leden trainingen volgen. Daarnaast kan het zijn dat zij zitting nemen in de locatie MC, de gemeenschap-

11 MEDEZEGGENSCHAP Lid MC en werkgroep op cursus beslommeringen op achtergrond pelijke MC, de Defensieonderdeel MC en de centrale MC. Deze samengestelde MC s hebben met onderwerpen te maken die bij meerdere eenheden spelen. In deze MC s is het belangrijk om de onderlinge verschillen, de overeenkomsten en de belangen te bespreken. Belangrijk is voor deze MC s ook om de tijd te nemen om thema s die door de overlegvoorzitter (het HDE) bij de LMC/GMC/DMC/CMC zijn neergelegd, uit te pluizen op die verschillende belangen en de verschillende impact op de verschillende eenheden die door die MC worden vertegenwoordigd. Voor dit alles raden wij gezamenlijke training aan. In die training zou het verschil tussen discussie en dialoog binnen de LMC/GMC/DMC/CMC centraal kunnen staan. Via de dialoog komt de LMC/GMC/DMC/CMC erachter welke dilemma s er zijn bij de vertegenwoordigde eenheden en waarom. Daarbij kan het belang van een enkeling soms zwaarder wegen dan het belang van velen. Bij een advies richting de overlegvoorzitter (het HDE) is het zaak om alle belangen goed te vertegenwoordigen. Dat is bij de LMC/ GMC/DMC/CMC ingewikkelder dan bij een MC. Uitzonderingen daargelaten. Kortom ook de genoemde MC s hebben baat bij het volgen van training en het even afstand nemen van de waan van de dag en tijd nemen om op de belangen van de achterban te focussen. Dialoog vs discussie Er is sprake van een discussie als de deelnemers van te voren standpunten hebben ingenomen. De deelnemers verdedigen hun eigen visie en zoeken naar tegenargumenten om de argumenten van de ander te weerleggen om vooral het eigen standpunt overeind te kunnen houden. Besluiten die Overzicht MC-verkiezingen Defensie- Eenheid Verkiezingen Opgeven voor onderdeel uit een discussie volgen zullen niet door iedereen gedragen worden. Het echt luisteren naar de argumenten, beweegredenen of pijnpunten van de ander en zich erin willen verplaatsen levert een dialoog op. Bij de dialoog komt een ieder tot zijn recht, wordt ieders inbreng met respect benaderd en even belangrijk geacht. Zo kunnen er zeker nieuwe inzichten ontstaan ten aanzien van de problematiek die besproken wordt. Zo adviseren wij MC s altijd om bij onenigheid over een onderwerp waarover advies moet worden geleverd aan het Hoofd Diensteenheid, net zo lang te praten dat er wel een advies ligt waar iedereen het over eens is. Dat advies zal dan langer zijn dan na een discussie. Dat advies zal alle achterbannen recht doen doordat hun voors en tegens zijn verwoord bijvoorbeeld als voorwaarden voordat een positief advies kan worden gegeven. Laat het HDE maar proberen wat van de dilemma s weg te halen. Dat is vaker mogelijk dan men denkt. Kortom de cursus van discussie naar dialoog is echt een aanrader, zeker voor samengestelde MC s. Willen we nog andere cursussen? Dat een dag weg van de eenheid, samen bezig zijn en getraind worden nuttig is, weten we. Toch is er de vraag of de medezeggenschappers bij Defensie cursussen/trainingen zouden willen volgen die nu niet aangeboden worden. De vraag is: welke cursus/training wordt gemist? Wij horen/lezen de suggesties graag. U kunt ze sturen naar: n.van.ginkel@acom.nl CLAS KCT 17 juni Gesloten CZSK Personeel & Ondersteuning 08 mei Gesloten CZSK Zr.Ms. Rotterdam 28 mei Gesloten CZSK Zr.Ms. Urk 18 mei Gesloten CZSK Zr.Ms. Vlaardingen 25 mei Gesloten CZSK Zr.Ms. Walrus 25 mei Gesloten CZSK Zr.Ms. De Ruyter 25 mei Gesloten CZSK MC Parera 22 mei Gesloten CZSK MC HOV B 10 juni 29 april CZSK Zr.Ms. Bruinvis 10 juni 29 april CZSK Marine Etablissement 10 juni 29 april Amsterdam CDC IOG van Staf divisie facilitair 14 mei Gesloten en logistiek DMO DPO 27 mei Gesloten 11

12 ALGEMEEN Landmachtdagen nieuwe stijl: contact met de samenleving Met als thema 70 jaar vrijheid: erkennen en herdenken De Koninklijke Landmacht organiseert haar Landmachtdagen dit jaar op 12 en 13 mei a.s. Geen traditionele open dagen voor bezoekers op een kazerne, maar militairen die de boer op gaan om contact te maken met de samenleving. 12 Onder het motto Contact met de samenleving reizen militairen de provincies af om op tal van locaties het publiek te laten kennis maken c.q. de kennismaking te laten hernieuwen met de Koninklijke Landmacht. Tevens zullen ze het thema 70 jaar vrijheid: erkennen en herdenken onder de aandacht brengen van de mensen in het land. Een en ander gebeurt onder meer door middel van demonstraties maar ook in gesprekken met burgers die bovendien in de gelegenheid worden gesteld zelf activiteiten te ondernemen. Praten met soldaten De Landmachtdagen nieuwe stijl voorzien ook in educatieve ontmoetingen met scholieren. Praten met soldaten is het devies waaronder militairen en reservisten basisscholen bezoeken om ook met (jonge) scholieren in gesprek te gaan. De Koninklijke Landmacht streeft er namelijk naar de maatschappij bewust te maken van hetgeen militairen doen en laten in opdracht en ten behoeve van de Nederlandse samenleving. Om dit in zekere mate te illustreren vertellen de militairen onder meer hun hoogst eigen verhaal. Veteranendag Koninklijke Landmacht Op 12 en 13 mei, wordt dit jaar ook de veteranendag van de Koninklijke Landmacht georganiseerd. Landmachtveteranen (in dienst en post-actief) zijn op die dagen van tot uur welkom in de Cruise Terminal Rotterdam. Naast het weerzien van en het ontmoeten van (oud-)collega s staat voor de veteranen ook een lezing op het programma van mede-veteraan en jongste Ridder Militaire Willems-Orde majoor Gijs Tuinman. Verder is er live muziek van een militaire gelegenheidsband met muzikanten van de Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso en sergeant Dennis Kroon, kwartfinalist in The Voice of Holland Zij brengen onder meer nummers ten gehore van de Amerikaanse artiesten John Legend en Gregory Porter respectievelijk r&b/soulzanger en jazz-zanger. Aanmelden - Post-actief Post-actieve veteranen kunnen zich opgeven via Mijn Vi, op de website van het Veteraneninstituut. Aanmelden kan ook door een ingevulde antwoordkaart, te vinden op de adresdrager van de Checkpoint van maart, naar het Veteraneninstituut op te sturen. - In dienst Veteranen die nog in dienst zijn, kunnen zich vanaf eind maart aanmelden via intranet. Na ontvangst van de aanmelding stuurt het Veteraneninstituut in april details over de locatie en het programma naar het huisadres. Thema Landmachtdagen Het thema 70 Jaar vrijheid: erkennen en herdenken van de Landmachtdagen past goed bij de veteraan. Zij weten namelijk als geen ander de prijs die vrijheid vergt. Op de kade voor de Cruise Terminal, aan de voet van de Erasmusburg, zal de Luchtmobiele Brigade demonstreren hoe militairen bij acties in dicht bewoond gebied te werk gaan. Daarnaast zal er materieel zijn uit gestald en is er voor het publiek ruim de gelegenheid om met militairen in gesprek te gaan.

13 ALGEMEEN Internationale Future Force Conference De klok tikt : pleidooi voor een nieuwe defensiestrategie Er is dringend behoefte aan een nieuwe defensiestrategie en wel nu! De vele en gevaarlijke brandhaarden in de wereld dwingen ons ertoe. Ik heb geen geduld. Er is geen tijd te verliezen! Die indringende boodschap kreeg een internationaal gezelschap van zo n 500 militaire en civiele leiders alsook deskundigen te horen op de Future Force Conference 2015 (23-25 maart jl.) in het Nationaal Militair Museum in Soest. Een hartenkreet afkomstig van zowel minister van Defensie Jeanine Hennis als van de Commandant der Strijdkrachten (CDS) generaal Tom Middendorp. We worden omringd door brandhaarden. De klok tikt en we raken door onze opties heen, betoogde de CDS. We moeten onze militaire kracht opnieuw uitvinden, ging minister Hennis een stap verder. Sterker nog, we moeten onszelf opnieuw uitvinden, volgens de minister van Defensie. Hybride oorlogvoering Militair overwicht is geen vanzelfsprekende zaak. Om onze leidende positie in de militaire voorhoede te behouden zijn nieuwe, baanbrekende initiatieven nodig en investeringen in benodigde capaciteiten. Europa is omsingeld door langdurige conflicten, stelde Hennis vast. Er is een territoriale dreiging en verder zijn er gevaren van terrorisme, religieus radicalisme, sectarisch geweld, grensoverschrijdende misdaad, cyberaanvallen, vluchtelingenstromen uit ineenstortende staten. De traditionele reflexen die stammen uit de Koude Oorlog zijn in deze tijd van hybride oorlogvoering aan fundamentele verandering toe. Met name de recente ontwikkelingen in en rond De Krim en Oost-Oekraïne hebben de sluwe en listige bedrevenheid van Rusland in die hybride oorlogvoering laten zien. De NAVO heeft hier (nog) geen antwoord op. Het bondgenootschap moet zich meer gaan toeleggen op (inventieve) reactietechnieken om die nieuwe Russische dreiging effectief te kunnen pareren. De militaire leiding van de NAVO is zich daarvan bewust. Volgens NAVO-bevelhebber 1 Philip Mark Breedlove, Amerikaanse viersterren-generaal van de Luchtmacht, veranderen de spelers en de omstandigheden in het (Europese en internationale) theater. Onze vijanden en de manier van oorlogvoeren veranderen. De NAVO moet mee veranderen om slagvaardig te blijven. Veiligheid heeft een prijs Een en ander houdt voor Nederland in dat het defensiebudget met zeker 1 miljard euro omhoog moet. Veiligheid heeft immers een prijs, stelde minister Hennis vast. En onze vrijheid is het waard om in te investeren. In een minder veilige wereld hebben we defensie nodig, zoveel is duidelijk. Het is belangrijk dat er een eind komt aan de dalende defensiebudgetten. We moeten ons houden aan de beslissingen die genomen zijn op de NAVO-top in Wales. 2 We moeten 13 1 Supreme Allied Commander of Europe (SACEUR). SACEUR is de militaire bevelhebber van de NAVO-troepenmacht. Het is steeds een Amerikaans militair. Dit in tegenstelling tot de secretaris-generaal van de NAVO, het hoofd van de burgerlijke structuur van het bondgenootschap, die nooit Amerikaan is. 2 Op de NAVO-top in Newport, Wales, (4 en 5 september 2014) spraken de leiders van de lidstaten af binnen tien jaar de defensie-uitgaven van de respectievelijke landen weer te brengen op het niveau van 2% van het BNP.

14 ALGEMEEN 14 erkennen dat investeren in onze verdediging belangrijk is en er meer geld nodig is voor defensie. Intensieve defensiesamenwerking Maar een ruimer defensiebudget alleen is niet toereikend. Minister Hennis benadrukte een warm voorstander te zijn van intensieve defensiesamenwerking op Europees niveau. Meer samenwerking (binnen het bondgenootschap) is volgens haar geboden indien we de nieuwe uitdagingen adequaat het hoofd willen bieden. Gezamenlijk optrekken verhoogt immers de militaire effectiviteit. Dit betekent overigens geen pleidooi voor een Europees leger maar landen of clusters van landen moeten door samenwerking meer bereiken op militair gebied. Illustratief is de samenwerking van ons land met de Belgen en de Duitsers. Toch is er sprake van meer of minder grote aarzelingen bij landen om op militair gebied de handen ineen te slaan, beducht als ze zijn daarbij de soevereiniteit over de eigen zwaardmacht te moeten delen c.q. prijsgeven. Joint, internationale militaire samenwerking, maar ook de civiel-militaire variant, staat ook hoog in het vaandel van de Commandant der Strijdkrachten. We moeten samen op zoek naar antwoorden voor de uitdagingen van morgen, luidde het appel van generaal Middendorp. We moeten werken aan onze geloofwaardigheid, bouwen aan netwerken, anticiperen op ontwikkelingen en blijven innoveren. Defensief ecosysteem Middendorp liet onder meer ook zijn licht schijnen over het defensieve ecosysteem. Met militaire middelen alleen komen we er niet meer. De CDS vergeleek die louter militaire aanpak met het schieten op een zwerm vogels of op een school vissen. Je raakt een enkel exemplaar, maar na een hergroepering trekt de rest gewoon verder. Hij zet zijn kaarten op nauwe samenwerking tussen de krijgsmacht, politie, bedrijfsleven en wetenschap. Defensie is een platform waar belanghebbenden zich bij aansluiten. Zowel de gebruikelijke instituties en actoren, als de ad hoc-betrokkenen. Een dergelijke samenwerking leidt tot een schokbestendig partnerschap. NAVO-bevelhebber (SACEUR) Philip Breedlove' Stabiliteit in ieders belang Zo n solide verbintenis is van vitaal belang gezien de vele bedreigingen en aanvallen op de (internationale) stabiliteit en veiligheid. Op een bepaald moment, aldus minister Hennis, worden we misschien wel gedwongen militair op te treden om in Europa veilig te blijven. We moeten klaar zijn voor zo n uitdaging. Volgens de minister is stabiliteit en democratie in ieders belang. Onrust elders in de wereld heeft (kan) direct gevolgen hebben voor Europa. We kunnen het ons niet veroorloven branden elders in de wereld te negeren. De slag tegen terreurbewegingen als IS is niet alleen op het slagveld te winnen, citeerde de Defensieminister instemmend de Amerikaanse president Barack Obama. We bestrijden ideologisch extremisme dat ons allen en onze waarden bedreigt. Laat het duidelijk zijn. Dit is een langdurige bedreiging waarvoor geen snelle oplossing bestaat. Het is, meende Hennis, hoog tijd om in actie te komen, er is geen tijd te verliezen. Als de democratieën het initiatief niet nemen, doen anderen dat. We kunnen de problemen alleen het hoofd bieden als we dat gezamenlijk doen. Uitdagingen van morgen De Commandant der Strijdkrachten, gastheer van de Future Force Conference die op de slotdag ook bezocht werd door koning Willem-Alexander, stelde in zijn slotwoord onder meer vast dat we samen op zoek (moeten) naar antwoorden voor de uitdagingen van morgen. We moeten werken aan onze geloofwaardigheid, bouwen aan netwerken, anticiperen op ontwikkelingen en blijven innoveren.

15 ALGEMEEN Viering 350-jarig bestaan van het Korps Mariniers Rotterdam laat dit jaar speciale marinierstram rijden Rotterdam viert het 350-jarig bestaan van het Korps Mariniers onder meer met een speciale marinierstram. Burgemeester Ahmed Aboutaleb gaf op 19 maart jl. het startsein voor de jubileumtram waarmee tot eind dit jaar het openbaar vervoer op het traject Vlaardingen- Rotterdam-Zuid wordt verzorgd. Een speciale marinierstram omdat mariniers en aankomende mariniers, sinds jaar en dag, ook gebruikmaken van het openbaar vervoer, en dan met name van de trams die rijden tussen het Centraal Station en de kazerne. Op de openingsdag reed de bijzondere marinierstram naar de Van Ghentkazerne 1 aan het Toepad. Aan boord waren de burgemeester, brigade-generaal Richard Oppelaar, commandant van het Korps Mariniers, en genodigden. Jubileumjaarfestiviteiten Met de marinierstram wordt in dit jubileumjaar de speciale verbondenheid van de havenstad Rotterdam met het Korps Mariniers benadrukt. In het kader van het 350-jarig bestaan van het Korps staan bovendien tal van activiteiten op stapel waaraan mariniers zullen deelnemen. Te denken valt daarbij aan de traditionele marathon van Rotterdam, de jaarlijkse Roparun 2, diverse mei-herdenkingen en, misschien wel de klap op de feestelijke vuurpijl, de Wereldhavendagen. In december worden de jubileumjaarfestiviteiten afgesloten met een groot defilé door het Korps Mariniers op de Coolsingel en een reünie in Ahoy voor oud- en actief dienende mariniers. Pijler welvaart en economie De haven van Rotterdam is een belangrijke pijler van de Nederlandse welvaart en economie. Met name om die reden heeft de Maasstad al sinds de zeventiende eeuw mariniers binnen haar grenzen. De bijzondere relatie tussen de grootste havenstad van het land en de marine c.q. de mariniers manifesteerde zich toen al. Voor de aanval op Chatham, tijdens de Tweede Engelse Oorlog in 1667, stelde de Rotterdamse Admiraliteit tientallen schepen beschikbaar. Rotterdam is sinds 1817 officieel een mariniersstad. 3 In de meidagen van 1940 werd de band tussen mariniers en Maasstad als het ware onverbrekelijk door het optreden van de mariniers die de stad tegen de oprukkende Duitse troepen verdedigden. De oude marinierskazerne ging daarbij in vlammen op. De mariniers moesten de stad verlaten maar ze keerden op 9 december 1946 terug, - de dag waarop de nieuwe Van Ghentkazerne in gebruik werd genomen. Uitbreiding Het kazernecomplex is de afgelopen jaren uitgebreid met loodsen en barakken, een garagecomplex en een nieuw legeringsgebouw in Hierdoor kon zowel de opleiding voor zeemiliciens als de praktische opleiding tot officier der mariniers in Rotterdam worden overgebracht. (Bron: Stadsarchief Rotterdam; Defensie) 15 1 Van Ghentkazerne, vernoemd naar admiraal Willem Joseph baron van Ghent, de eerste commandant van het Korps Mariniers. * Training marinier elementaire vakopleiding (EVO) * Voortgezette vakopleiding (VVO) voor onderofficieren en korporaals * Praktische-Opleiding Officier der Mariniers (POTOM) * Marinierskapel der Koninklijke Marine en tamboers en pijpers van het Korps Mariniers. 2 De Roparun (Rotterdam-Parijs run) is een non-stop estafetteloop die sinds 1992 wordt georganiseerd. De deelnemers lopen daarbij het traject Rotterdam-Parijs. 3 De mariniers werden gevestigd in het complex aan het Oostplein, het oude Tuighuis van de Admiraliteit, later bekend als de Marinierskazerne. In 1850 werd de Marinewerf opgeheven en daarmee verdwenen de mariniers uit de stad. Toen in 1868 sociale spanningen tot het zogeheten De Vletter-oproer leidden, werden de mariniers haastig teruggehaald. (Mede) naar aanleiding hiervan besloot koning Willem III in 1869 de mariniers van Vlissingen naar Rotterdam over te plaatsen. De oude kazerne aan het Oostplein werd toen opnieuw ingericht.

16 INTERVIEW Defensievrouwen die onzichtbaar zijn een Defensie telt tal van capabele maar relatief onzichtbare vrouwen. Meer of minder hoog gekwalificeerde militairen en burgermedewerksters die, wellicht aangezet door de heersende cultuuromstandigheden, hun licht onder de korenmaat (moeten) zetten D: Defense-Diplomacy-Development (defensie, diplomatie en wederopbouw). 2 Zie verder: Toespraak CDS bij van de oprichting van het 1 Civiel en Militair Interactiecommando ( ) 3 De Bestuursstaf maakt het beleid voor het ministerie van Defensie. Voor het Defensie Vrouwen Netwerk een te betreuren ontwikkeling die gekeerd moet worden. Niet in de laatste plaats omdat ze niet profijtelijk is voor de organisatie die niet optimaal gebruik maakt c.q. kan maken van de (specifieke) kwaliteiten waarover vrouwen, door de bank genomen, beschikken. Vrouwelijke kwaliteiten Specifieke kwaliteiten die onder meer in missiegebieden zeer te stade (kunnen) komen, - met name in het kader van de geïntegreerde of wel 3D-benadering 1 die de krijgsmacht voorstaat. Commandant der Strijdkrachten generaal Tom Middendorp gaf daar ooit een treffend voorbeeld van 2. In een dorp in Uruzgan bouwden Nederlandse militairen, in overleg met de dorpsoudsten, een waterpomp, om de vrouwen die kilometers moesten lopen om schoon drinkwater te halen enigszins te ontzien. Maar wat bleek? In tegenstelling tot de mannen bleken de vrouwen helemaal niet zo blij met het gemak van de waterpomp in de directe nabijheid van het dorp. Daar kwam een vrouwelijke militair (reservist) achter die ook in de regio actief was met een genderproject. De vrouwen namen haar in vertrouwen en vertelden onder meer dat het dagelijkse van-ver-water-halen hen de gelegenheid bood voor een ogenblik te ontsnappen aan het toezicht van de mannen en onder elkaar te zijn en nieuwtjes uit te wisselen. Nog afgezien van de vitale (meer)waarde die de specifieke vrouwelijke vaardigheden en kwaliteiten (kunnen) hebben als het gaat om vrede en veiligheid in missiegebieden, leiden ze ook tot een meer optimale balans in de organisatie. Vindt Jeanet Pijpker, de nieuwe voorzitter van het Defensie Vrouwen Netwerk (DVN). Bovendien is zo n situatie van meer evenwicht ook gezonder voor de cultuur in de organisatie, oordeelt de preses. Je gaat dan ook de meerwaarde zien van vrouwen. Vrouwen zijn, zoals weer eens is aangetoond, bijzonder goed in diplomatieke vaardigheden, - contacten leggen en in gesprek gaan met de plaatselijke bevolking. Dat zou veel meer erkend moeten worden en er zouden dan ook veel meer vrouwen geworven moeten worden door Defensie. Masculien beeld krijgsmacht Maar Defensie richt haar wervingsvizier niet specifiek op vrouwen. Althans de lopende wervingscampagnes serveren het (televisie) publiek een vierkant gekaakt masculien beeld van de krijgsmacht. Stoere, beresterke jonge kerels die in onherbergzame oorden onder buitengewoon zware omstandigheden onvervaard vluchtelingen en andere rampspoedslachtoffers op de brede rug dragen en in veiligheid brengen. Met als pay-off: Er blijven altijd mensen nodig die opkomen voor andere mensen. Werken bij Defensie. Je moet het maar kunnen. Jeanet Pijpker stelt onderkoeld vast dat de werving vaak niet is gericht op vrouwen. Een van de speerpunten in de nieuwe koers die de DVN-voorzitter voor het netwerk heeft uitgezet, om daar serieus aan te gaan sleutelen. Als ik kijk naar de technische kanten van het werk bij de krijgsmacht dan is dat alleen al een goede reden om meer vrouwen te werven. Er zijn nu al heel wat vrouwen met een technische opleiding en er studeren zoveel meer vouwen af aan bijvoorbeeld de TU Delft. Een heel interessant onderwerp om met DCo (Directie Communicatie) te bespreken. Ik neem dat zeker ook mee in het komende overleg dat we hebben met kolonel Talitha Born, directeur DienstenCentrum Werving en Selectie (DCWS). De sterke disbalans in de functies voor mannen en vrouwen die Defensie nu nog kent is onnodig! Nog teveel talentvolle vrouwen binnen Defensie blijven onder de radar, - onzichtbaar, als mogelijk rolmodel, voor andere vrouwen in de organisatie. Een van de primaire doelstellingen van DVN is dan ook om zulke potentiële rolmodellen meer zichtbaar te maken, ze een podium bieden waardoor ze zich meer kunnen manifesteren. Old boys network Voorzitter Pijpker, afgestudeerd bestuurskundige, heeft zelf onderzoek gedaan naar de beperkte doorstroom en hoge uitstroom van (burger)medewerksters in academische schalen binnen de Bestuursstaf. 3 Heel veel capabele vrouwen verdwenen via de achterdeur zonder dat werd uitgezocht waarom ze op gegeven moment besloten de organisatie te verlaten. Ik heb toen onderzocht wat de invloed is van de arbeidscultuur op de hoge uitstroom maar ook op de beperkte doorstroom van vrouwen bij de Bestuursstaf. Daaruit bleek de doorslaggevende rol van de cultuur met als belangrijke component het old boys network. De mannennetwerken zijn heel hecht en invloedrijk en als vrouw, hoe goed opgeleid ook, heb je vaak het nakijken. Vrouwen die zich niet weg laten drukken en overeind willen blijven in zo n manifest mannenmilieu, betalen daar, zo blijkt, toch een prijs voor. Ze gaan gaandeweg toch meer en meer masculien gedrag vertonen in hun ijveren om

17 INTERVIEW Defensie Vrouwen Netwerk wil negatief Haags breikransje imago afschudden podium bieden om zich te manifesteren geaccepteerd te worden als one of the boys. Daardoor spreken ze de sterke (vrouwelijke) kwaliteiten waarover ze beschikken en die zeer van pas kunnen komen bij missies bijvoorbeeld, niet of nauwelijks meer aan. Verzetten mannelijke bakens Het dagblad Trouw tekende zo n anderhalf jaar geleden in een reportage 4 onder meer op dat vrouwen eenmaal in dienst een transformatie ondergaan. Volgens een geïnterviewde onderofficier bij de marine kopiëren de meeste meiden het gedrag van hun mannelijke collega s. Gaan ze ineens schelden, of meedoen met de seksgrappen terwijl ze dat in het begin niet deden. Maar het goede nieuws is, dat er een (bescheiden) begin is gemaakt met het verzetten of misschien wel het omkatten van de voornamelijk mannelijke bakens door middel van onder meer een management development traject. Oogmerk hiervan is vrouwen die misschien allang, al dan niet via de achterdeur, de organisatie de rug toegekeerd zouden hebben, meer ruimte te bieden om aan de bak te komen. Kanjers van vrouwen In dit omslagproces van de langzame geleidelijkheid is de presentie van rolmodellen op meer of minder strategische posities een welkome bemoediging. Bij de Hoofddirectie Financiën & Control (HDFC) zijn er vrouwen op rolmodelposities benoemd. En het ministerie heeft toch maar mooi een vrouw die er politiek de lakens uitdeelt, - Nederland leek weer even gidsland in Europa dat andere land inspireerde ook in zee te gaan met een vrouwelijke minister van Defensie. Allemaal mooi en waar dempt Jeanet Pijpker het opstekend enthousiasme, maar met enkele rolmodellen zijn we er nog lang niet. We hebben, als ik het zo mag zeggen, brigade-generaal Leanne van den Hoek, bij CDC Logistiek, commodore Madeleine Spit bij de Defensie Materieel Organisatie (DMO) 5. En op overste en kolonelsniveau beschikken we over een aantal kanjers van vrouwen die het heel goed doen. DVN gaat, doet de voorzitter uit de doeken, allianties aan met (vooralsnog alleen Nederlandse) vrouwen(rechten)organisaties om bijvoorbeeld mee te liften voor wat betreft hun expertise. Neem de rol van vrouwen in het verband van vrede en veiligheid in uitzendgebieden. Dat is een thema waarbij nuttig samengewerkt kan worden met de organisatie WO=MEN Dutch Gender Platform 6, die breed en actief ijvert voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen (-) de rechten en empowerment van vrouwen. Het treft dan ook dat WO=MEN tevens een vaardige lobbyorganisatie is met een voet tussen de deur in politiek Den Haag. Vereniging vs stichting Anders dan de overige netwerken die actief zijn binnen Defensie, is het Defensie Vrouwen Netwerk georganiseerd als vereniging die (financieel mede) gedragen wordt door contribuerende leden. Maar voorzitter Pijpker staat een andere organisatievorm voor. Net als de Stichting Homosexualiteit en Krijgsmacht (SHK) en het Multicultureel Netwerk Defensie (MND), willen we op termijn een stichting worden. Ik zeg op termijn omdat er nog wel wat overredingskracht moet worden aangewend binnen het bestuur voor we zover zijn. Met name de oude bestuursleden zijn daar nog niet voor te porren. En eerlijk gezegd hebben ze wel een punt als ze zeggen dat DVN in de huidige structuur met betalende leden relatief onafhankelijk kan zijn en autonoom dingen kan doen. Als stichting zullen we voor onze activiteiten telkens met een goede onderbouwing moeten aankloppen bij de Hoofddirectie Personeel (HDP). Geen punt vind ik, - ik ben te allen tijde bereid met een gedegen onderbouwing de HDP toe te lichten wat we allemaal doen met de subsidiegelden. Als wij een cursus Stratego voor vrouwen willen aanbieden om vrouwen meer bedreven te laten worden in het strategische spel dat in organisaties gespeeld wordt, dan kunnen wij dat heel goed beargumenteren bij de HDP die daar dan vast aan wil meewerken. Ik heb daar dan ook helemaal geen moeite mee. Out of the box denken De ambitieuze en van daadkracht overbloezende DVN-voorzitter wil met de ad hoc-subsidiegelden van de HDP met name activiteiten op touw zetten waarmee de zichtbaarheid van 17 4 De krijgsmacht blijft een mannenwereld In 2005 kreeg Nederland zijn eerste vrouwelijke generaal. De 47-jarige kolonel Leanne van den Hoek werd namens de koningin door staatssecretaris Cees van der Knaap bevorderd tot brigade-generaal. In 2007 trad de tweede vrouw aan als generaal, en wel bij de Koninklijke Luchtmacht in de persoon van commodore Madeleine Spit. 6 WO=MEN Dutch Gender Platform is opgericht op 2 november 2006, met als doel genderrechtvaardigheid wereldwijd te bevorderen. Vervolg op pagina 19 De vereniging komt voort uit, en is nog altijd diep verbonden met, de wereldwijde feministische beweging. (Bron:

18 DFD-abonnement Helder, zeker en gemakkelijk Als militaire professional wilt u zekerheid en duidelijkheid over al uw militaire- en privérisico s. DFD biedt dit. Zoals u als militair wereldwijd onze veiligheid garandeert, zo biedt het DFD-abonnement in combinatie met het DFD MaatwerkPakket de zekerheid dat uw verzekeringen en overige financiële zaken altijd en overal in orde zijn. Alles onder één dak! Het DFD-abonnement biedt u de zekerheid van: Onafhankelijk persoonlijk advies. Advies bij u thuis, ook s avonds en in het weekend. Eén aanspreekpunt, 24/7 bereikbaar. Maatwerk oplossingen voor uw beroeps- en privérisico s. Schadeverzekeringen zonder provisie. Geen verrassingen. U weet precies hoeveel en waarvoor u betaalt. Een vlotte schadeafwikkeling. Gemak. U en uw thuisfront hebben er geen omkijken naar. bron: ministerie van Defensie DFD is klaar voor uw toekomst! Verzekeren Hypotheken Sparen Tel: (040) dfd@dfd.nl

19 INTERVIEW DVN geen jankclub maar gaat uit van kracht vrouwen Vervolg van pagina 17 vrouwen bij Defensie kan worden geoptimaliseerd. Ze benadrukt keer op keer dat helaas heel wat vrouwen met heel veel kwaliteiten niet zichtbaar genoeg zijn in de organisatie. Die vrouwen die al of niet beducht zijn om boven het maaiveld van de organisatie uit te steken vormen wel een riante vijver die bevist wordt door alle Defensienetwerken. De (potentiële) achterban van DVN overlapt dan ook die van de SHK, MND en JD (Jong Defensie). Volstrekt geen probleem voor DVN dat waar nodig nauw samenwerkt met de andere netwerken. Zo is DVN ook betrokken bij de bi-culturele conferentie die het MND voor 1 mei op stapel heeft staan en onder meer via de LHBT-leden die eveneens actief zijn binnen DVN, worden warme contacten onderhouden met de SHK. We hebben regelmatig het Inclusiviteitsoverleg Defensie (IOD) waar alle netwerkorganisaties bij betrokken zijn. Daarin bespreken we onder meer de aandachtspunten die ons vanuit de organisatie worden aangereikt en die we proberen door te vertalen in beleid, licht de DVN-preses toe. Ze kijkt bovendien met belangstelling naar de vele activiteiten van netwerk Jong Defensie dat zich onderscheidt door vernieuwend te zijn en door out of the box denken. Een manier van acteren en denken die Pijpker zelf ook aanstaat. Geheel in lijn daarmee heeft ze kortgeleden een enthousiaste, daadkrachtige man, als krijgsmachtadjudant Rob Boer aangetrokken als bestuurslid. Een staaltje onorthodox denken dat zorgde voor schokgolven binnen (het bestuur van) DVN die nog na rimpelen. Het maakte veel los, erkent Pijpker, maar er waren ook veel positieve reacties. Ze motiveert met verve haar keuze voor een man in het DVN bestuur. Met een man in het bestuur laten we zien dat diversiteit/inclusiviteit niet alleen een aangelegenheid is van vrouwen. De krijgsmachtadjudant levert een belangrijke bijdrage in het breed uitdragen van het belang van meer vrouwen binnen de organisatie en de onderofficierslaag, mede door zijn netwerk. Het feit dat een man zich inzet voor de belangen van vrouwen zonder voor eigen parochie te prediken, verdedigt niet zijn eigen belang, maar wel het organisatiebelang. Een man uit een mannenorganisatie die vrouwenbelangen behartigt zorgt voor een breder draagvlak voor de belangen van DVN. Politiek gevoelige positie De thema s, de onderwerpen en de problematiek die DVN aandraagt en op de agenda probeert te plaatsen liggen doorgaans politiek meer gevoelig en dat kleurt, om het zo te zeggen, onze positie binnen de organisatie, weet de DVN-leidsvrouw stellig. Onze issues kunnen een wat meer kartelig effect hebben maar we zijn zeker geen jankclub. Ik wil vrouwen vooral in hun kracht plaatsen en niet in een slachtofferrol. Maar het plaatst ons wel in een politiek gevoelige positie. Jeanet Pijpker beaamt dat zo n positie de netwerkorganisatie kwetsbaar maakt. Ze is er dan ook van overtuigd dat niet iedereen zomaar voorzitter kan worden van DVN. Vanuit mijn bestuurskunde-achtergrond weet ik hoe een en ander werkt in de politiek en ik weet ook hoe het werkt in de Defensieorganisatie. Tussen die twee krachtenvelden moet ik, als voorzitter van DVN, opereren. Kijk, ik ben dan wel medewerker van Defensie maar ik heb, als DVN-voorzitter, tegelijkertijd een andere pet op. Signalen die mij uit de organisaties bereiken moet ik ook kunnen doorvertalen naar de politiek. Maar ik mag de organisatie, mijn werkgeefster, zeker niet in diskrediet brengen. Daar zit dus een zekere spanning waar ik overigens zeer goed mee kan omgaan. Hardnekkig imagoprobleem DVN is voornamelijk in eigen land actief en beschikt (nog) niet over de internationale contacten waarin bijvoorbeeld de SHK grossiert. Maar Jeanet Pijpker onderhoudt sinds kort contacten met de Nederlandse diplomaat Marriët Schuurman, speciale vertegenwoordiger Vrouwen, Vrede en Veiligheid van de NAVO. Ze is er overigens niet rouwig om dat die buitenlandse contacten er nú niet zijn want binnen de Defensieorganisatie en überhaupt in Nederland is er nog heel veel werk te verzetten. Haar primaire zorg is het DVN-bestuur helemaal op orde krijgen, - goed de rollen neerzetten en de communicatie moet goed worden verzorgd. Dat is nog een hele hijs voor een voorzitter die van haar werkgeefster krap een halve dag in de week krijgt toebedeelt voor haar DVN-activiteiten. Samen met de vice-voorzitter,ltz 2 Denise Leidelmeijer klopt Jeanet Pijpker bij leidinggevenden van Defensie (de militaire en civiele top) aan om nieuw draagvlak te creëren voor DVN. Het vrouwennetwerk kampt namelijk met een hardnekkig imagoprobleem en word gemakshalve weggezet als Haags brei- en theekransje. Maar doorbijtende terrier Pijpker is bezig subiet af te rekenen met dat onterechte imago. Onze nieuwe koers is ons daadwerkelijk bezighouden met beleidsbeïnvloeding, positief en constructief meedenken met de organisatie, de minister en de politiek en het opvoeren van het percentage vrouwen binnen de organisatie. Wij gaan daarbij absoluut uit van de kracht van vrouwen en niet 19

20 INTERVIEW vanuit een slachtofferrol. Daarin willen we de organisatie adviseren en ondersteunen. Mijn doel is de organisatie en dan met name de vrouwen er beter van te laten worden. Nieuwe look & feel Ook de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht, die de DVN-voorvrouwen uitnodigde aan de lunchtafel, werd omstandig geïnformeerd over de nieuwe outlook. DVN schudt de van buiten aangebrachte vederdos van Haags burgerclubje met kracht van zich af en manifesteert zich als netwerkorganisatie voor alle Defensievrouwen, - militair en burger. Die nieuwe look & feel uit zich ook in de aan- c.q. opvulling van de (vacante) bestuursfuncties. Zo is een kapitein van de Landmacht toegetreden tot het bestuur. Een prima en capabele vrouw die niet zichtbaar was. Daarnaast hebben we een vrouw van de Luchtmacht die de communicatie voor haar rekening gaat nemen. Bovendien hebben we ook een vrouw die vanuit de Landmacht bij het Bureau Reservisten werkt. Dat zijn dus in totaal, de vice-voorzitter incluis, vier vrouwen die vanuit de krijgsmachtdelen zitting hebben in het bestuur van DVN. Maar we hebben ook een aantal burgervrouwen in het bestuur die veel hebben betekend voor het netwerk. Die wil ik er heel graag bij houden. Toen ik aantrad als voorzitter heb ik me serieus afgevraagd en het ook zo verwoord tegenover de leiding: Willen jullie wel een DVN, - wíl Defensie wel een Defensie Vrouwen Netwerk? Misschien wil Defensie wel een slaperig vrouwenclubje waarmee men wel goede sier kan maken in beleidsstukken, naar de Tweede Kamer toe, maar geen actieve en zeker geen lastige DVN. Maar één ding is zeker, kristalhelder, als men zo n DVN wil dan ben ik niet de geschikte voorzitter, - dan ben ik niet de juiste vrouw op de juiste plaats. Dan moet je iemand hebben die van thee- en breikransjes houdt en een paar keer per jaar gezellige bijeenkomsten organiseert voor een bepaalde doelgroep. 20 Een doorbijter en doorzetter met een terriërmentaliteit Jeanet Pijpker-Westervoorde is sinds april 2014 voorzitter van het Defensie Vrouwen Netwerk. Ze studeerde bestuurskunde (Erasmus Universiteit en Universiteit Utrecht) en was, voor ze bij Defensie ging werken, als Arbeids- en Organisatieadviseur werkzaam bij onder andere ING en diverse Arbodiensten. De DVN-voorzitter werkt nu als burger bij de Koninklijke Marechaussee en wel bij het cluster Integrale Plannen & Advies van het Kabinet. Ze karakteriseert zichzelf als vasthoudend, een doorbijter die niet snel opgeeft. Als het even tegenzit ben ik niet iemand die terugtrekt maar dan ga ik juist door. Ik heb een terriërmentaliteit. Andere koers Vanuit die grondhouding stelde ze zich kandidaat voor het DVN-voorzitterschap. Overigens pas nadat zich, ook niet na herhaalde oproepen, geen (geschikte) kandidaten hadden gemeld uit de ledenachterban of uit de gelederen van het zittende bestuur. Mijn eerste gedachte daarbij was dat het niet zo mocht zijn dat als er geen nieuwe voorzitter werd gevonden de stekker uit DVN zou worden getrokken, licht ze haar stap toe. Ik vind namelijk dat Defensie een vrouwennetwerk moet hebben en al helemaal als je ziet dat het bedrijfsleven tal van vrouwennetwerkorganisaties kent. Aan mijn kandidaatstelling heb ik wel de voorwaarde verbonden dat DVN een andere koers zou moeten gaan varen. Alleen op die voorwaarde wilde ik er de schouders onder zetten. Maar geen misverstand: Het is natuurlijk absoluut niet zo dat het vroeger bij DVN niet deugde en dat ik het allemaal beter weet en beter kan. Waar lag het aan dat er zo weinig animo was om het voorzitterschap op zich te nemen? De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat de inspanning voor DVN relatief veel tijd en energie kost. Misschien lag het ook aan het feit dat, om het zo te zeggen, DVN een inactief bestaan leidde. Er zat nauwelijks meer beweging in en dat gold ook voor de leden die op geen enkele manier van zich lieten horen. Dat is voor mij ook een reden om de discussie aan te gaan of de vereniging DVN niet moet worden omgezet in een stichting, - net als de collega-netwerken SHK en MND. Onze achterban zijn immers alle vrouwen die bij Defensie werken en niet alleen de vrouwen die zich als lid hebben aangesloten bij DVN. Leden voorrang geven omdat ze contributie betalen is logisch. Maar als je moet constateren dat er weinig initiatieven vanuit de leden komen dan is misschien de stap naar een stichting verkieslijker. Ongemakkelijke spagaat "Ik ben vaak in mijn eigen tijd in de weer voor DVN. Ik doe het allemaal met passie en plezier en ik vind het een geweldige rol maar er komt heel veel meer bij kijken dan men denkt. Het is een politiek-bestuurlijke positie; je hebt contact met de mensen van de vloer naar wie je zo veel mogelijk wil luisteren. Je moet de vertaalslag maken naar beleid en het is een politiek-bestuurlijk krachtenveld waarin je opereert. Het kan een ongemakkelijke spagaat opleveren waarin je enerzijds wordt geacht indien gewenst de politiek te informeren, maar aan de andere kant ben je een loyale medewerkster van Defensie. En ik wil meedenken met de organisatie, - vanuit betrokkenheid en respect!

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten. 1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord

Nadere informatie

Geachte Commissaris van de Koning in Zeeland, Burgemeesters en wethouders en raadsleden van de Zeeuwse gemeenten, Vertegenwoordigers van defensie,

Geachte Commissaris van de Koning in Zeeland, Burgemeesters en wethouders en raadsleden van de Zeeuwse gemeenten, Vertegenwoordigers van defensie, 1. Geachte Commissaris van de Koning in Zeeland, Burgemeesters en wethouders en raadsleden van de Zeeuwse gemeenten, Vertegenwoordigers van defensie, Beste Veteranen, familieleden, vrienden en kennissen

Nadere informatie

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven.

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven. Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij de terugkeer van de laatste Task Force Uruzgan, Vliegbasis Eindhoven, 8 augustus 2010. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Commandant van

Nadere informatie

Een veteraan zei ooit tegen mij Als je er niet geweest bent, weet je ook niet wat het is, hoe het voelt. Hij heeft natuurlijk gelijk.

Een veteraan zei ooit tegen mij Als je er niet geweest bent, weet je ook niet wat het is, hoe het voelt. Hij heeft natuurlijk gelijk. Toespraak staatssecretaris Van der Knaap ter gelegenheid van de Opening van de veteranententoonstelling Veteranen. Ingezet in dienst van de vrede. Maandag 7 mei 2007, Stadskantoor Eindhoven. U weet ongetwijfeld

Nadere informatie

radio&tv station voor veteranen en door veteranen.

radio&tv station voor veteranen en door veteranen. Als DJ in Libanon (UNIFIL Detachement DUTCHBATT 83/03-83/10 Nederlandse Unifil Vereniging (NUV) T.a.v. Bestuur NUV Betreft: oprichting www.veteransradio.nl internet online veteranen radio&tv station voor

Nadere informatie

Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument , zaterdag 6 september 2008

Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument , zaterdag 6 september 2008 Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument 1945 1962, zaterdag 6 september 2008 Geachte veteranen, excellenties, dames en heren, Elke dag schreef ik een

Nadere informatie

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8 Pensioen krant Maart 2014 Ik ga later niet op de bank zitten pagina 6 Meer inzicht in uw pensioen pagina 4 Wat is het UPO? pagina 8 Pensioenheld Dromen doen we allemaal Brayen Verbond (39 jaar) is projecteider

Nadere informatie

Leren hoe om te gaan met de militairen van vandaag, die de veteraan van morgen is.

Leren hoe om te gaan met de militairen van vandaag, die de veteraan van morgen is. Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, op 7 september 2007 te Roermond ter gelegenheid van de jaarlijkse Nationale herdenking van de militairen van het Koninkrijk der Nederlanden die

Nadere informatie

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda.

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Ridders Militaire Willems-Orde

Nadere informatie

Kerngegevens veteranen 2017

Kerngegevens veteranen 2017 Kerngegevens veteranen 2017 Veteranenbeleid Veteranen zijn in het algemeen tevreden over het veteranenbeleid en de dienstverlening. Het meest positief zijn zij over het herdenken van omgekomen militairen,

Nadere informatie

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht.

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. DAGORDER Collega s, Minister Hennis en generaal Middendorp zijn dinsdagavond afgetreden. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. En nu zijn ze op deze

Nadere informatie

hun familie, geachte aanwezigen,

hun familie, geachte aanwezigen, Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de uitreiking van de eerste universitair erkende diploma s van de Nederlandse Defensie Academie op 26 maart 2012 te Den Helder.

Nadere informatie

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur 1red18248 29-06-2007, NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, 22.50 uur MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE MINISTERRAAD, OVER HET ONDERZOEK NAAR EVENTUELE VERLENGING VAN DE MISSIE IN

Nadere informatie

Veteraneninstituut. Uitvoerder Veteranenbeleid. Onafhankelijke stichting

Veteraneninstituut. Uitvoerder Veteranenbeleid. Onafhankelijke stichting Veteraneninstituut Uitvoerder Veteranenbeleid Onafhankelijke stichting ± 50 medewerkers (waarvan 4 gedetacheerd vanuit Defensie, 24 vanuit het ABP en 350 vrijwilligers Doorn, centrum dienstverlening aan

Nadere informatie

g. Reünieregister: een register waarin de reünieverenigingen zijn opgenomen die in aanmerking komen voor de faciliteiten van deze regeling.

g. Reünieregister: een register waarin de reünieverenigingen zijn opgenomen die in aanmerking komen voor de faciliteiten van deze regeling. Artikel 1. Begripsbepalingen In deze Regeling wordt verstaan onder: a. Veteranen: gewezen militairen van de Nederlandse krijgsmacht dan wel van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger, alsmede degenen

Nadere informatie

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de Toespraak uitgesproken door de Minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij gelegenheid van zijn Kerstbezoek aan Afghanistan, 24 december 2008 te Kaboel. Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan

Nadere informatie

Geachte burgemeester, dames en heren, beste jongens en meisjes,

Geachte burgemeester, dames en heren, beste jongens en meisjes, Toespraak Gerdi Verbeet Onthulling vernieuwd monument Voorhout, 3 mei 2017 Geachte burgemeester, dames en heren, beste jongens en meisjes, Hartelijk dank dat u mij vandaag de gelegenheid geeft iets te

Nadere informatie

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee,

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, In de ruim zeven maanden dat ik nu Inspecteur der Veteranen ben, heb ik in ieder geval één ding geleerd: Veteranen komen vooral naar een reünie

Nadere informatie

gaat hier dus hand in hand met het levendig houden van de herinnering aan delen van de geschiedenis die steeds verder van ons af liggen.

gaat hier dus hand in hand met het levendig houden van de herinnering aan delen van de geschiedenis die steeds verder van ons af liggen. Toespraak staatssecretaris van Defensie, Jack de Vries voor de reünie Djocja, 17 december 2008, Koninklijk Militair Tehuis Oud Militairen en Museum Bronbeek Allereerst mijn hartelijke dank om voor u te

Nadere informatie

Toespraak Gerdi Verbeet. Oranjecongres Nieuw-Vennep, 8 oktober Vrijheid en verbinding. Dames en heren,

Toespraak Gerdi Verbeet. Oranjecongres Nieuw-Vennep, 8 oktober Vrijheid en verbinding. Dames en heren, Toespraak Gerdi Verbeet Oranjecongres Nieuw-Vennep, 8 oktober 2016 Vrijheid en verbinding Dames en heren, Twee weken geleden vond de jaarlijkse herdenking plaats in het Oranjehotel te Scheveningen, waar

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheden, Ridder. Militaire Willemsorde, Excellenties, gewonde Nederlandse Militairen, zorgverleners, dames en heren,

Koninklijke Hoogheden, Ridder. Militaire Willemsorde, Excellenties, gewonde Nederlandse Militairen, zorgverleners, dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, Generaal Middendorp, ter gelegenheid van de musical Soldaat van Oranje bij het Vliegkamp Valkenburg op 30 augustus 2012. Let op: Alleen gesproken woord geldt!

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Veteranen. Onze missie. veteraneninstituut.nl

Veteranen. Onze missie. veteraneninstituut.nl Veteranen. Onze missie. veteraneninstituut.nl 2 Wij maken ons hard voor erkenning Veteranen hebben ons land gediend tijdens oorlogen, gewapende con flicten of vredesmissies. Zij hebben op grond daarvan

Nadere informatie

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Opvang na uw uitzending Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.

Nadere informatie

De foto hierboven laat het eigenlijk al zien, waar dit nummer overgaat.

De foto hierboven laat het eigenlijk al zien, waar dit nummer overgaat. Hoofdredactie: Paul Meekhof mei / juni 2015 Pagina s : 10 NR 4 De foto hierboven laat het eigenlijk al zien, waar dit nummer overgaat. De herdenking van afgelopen 4 mei en de viering van 5 mei. Voor het

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheid,

Koninklijke Hoogheid, Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de medailleuitreiking op Veteranendag op 30 juni 2012 te Den Haag. LET OP: gesproken woord telt! Koninklijke Hoogheid, excellenties,

Nadere informatie

V Vergadering van de Eerste Kamer op dinsdag 5 maart 2013. Toespraak van de Voorzitter van de Eerste Kamer, Mr. G.J. de Graaf

V Vergadering van de Eerste Kamer op dinsdag 5 maart 2013. Toespraak van de Voorzitter van de Eerste Kamer, Mr. G.J. de Graaf V Vergadering van de Eerste Kamer op dinsdag 5 maart 2013 Toespraak van de Voorzitter van de Eerste Kamer, Mr. G.J. de Graaf Herdenking Dr. P.H. (Pieter) Kooijmans (1933-2013) Op 13 februari jongstleden

Nadere informatie

Verhaal van verandering

Verhaal van verandering Isabella Lenarduzzi Belgische Ashoka Fellow Ashoka: Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Isabella: Ik ben geboren in Brussel. Mijn vader kwam als twaalfjarige vanuit het

Nadere informatie

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU?

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? Thuis en op school heb je allerlei waarden meegekregen. Sommigen passen bij je, anderen misschien helemaal niet. Iedereen heeft waarden. Ken

Nadere informatie

ACOM jouw belang, ons werk!!

ACOM jouw belang, ons werk!! DE BOND VAN DEFENSIEPERSONEEL Wie zijn wij? Wij zijn een bond van en voor het totale Defensiepersoneel (ook reservisten), met als doelstelling: verbetering van de sociale voorzieningen en de financiële

Nadere informatie

Minister IGK SG/PSG. CZSK Bestuursstaf

Minister IGK SG/PSG. CZSK Bestuursstaf BIJLAGE: ORGANOGRAMMEN Organogrammen vraag 98 Organogram Defensie Minister IGK SG/PSG ADD BSG DBO DCo DF&C DJZ CDS HDB HDFC HDBV HDP MIVD MLA CDC DMO CLSK CLAS Operationele Commando s CZSK Bestuursstaf

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheid, dames en heren,

Koninklijke Hoogheid, dames en heren, Toespraak minister Eimert van Middelkoop voor de opening van het symposium Strategische samenwerking met het bedrijfsleven Sourcing, een kwestie van keuzes maken, Koninklijke Militaire Academie, Breda,

Nadere informatie

Gaat het mis tussen een veteraan en een (overheids)instantie? Dan staan wij voor u klaar.

Gaat het mis tussen een veteraan en een (overheids)instantie? Dan staan wij voor u klaar. Gaat het mis tussen een veteraan en een (overheids)instantie? Dan staan wij voor u klaar. WAT DOET DE VETERANENOMBUDSMAN? Reinier van Zutphen de Veteranenombudsman Wat doet de Veteranenombudsman? Sinds

Nadere informatie

Nederlanders aan het woord

Nederlanders aan het woord Nederlanders aan het woord Veteranen en de Nederlandse Veteranendag 2014 Trends, Onderzoek en Statistiek (TOS) Directie Communicatie Documentnummer: TOS-14-066a Belangrijkste inzichten Nederlander hecht

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1

Nadere informatie

Kerngegevens veteranen Jessica Cozzi Melanie Dirksen Jacco Duel

Kerngegevens veteranen Jessica Cozzi Melanie Dirksen Jacco Duel Kerngegevens veteranen 2018 Jessica Cozzi Melanie Dirksen Jacco Duel Oordeel over veteranenbeleid en dienstverlening Over het algemeen zijn veteranen positief over het veteranenbeleid en de uitvoering

Nadere informatie

Speech ter gelegenheid van de ontvangst van Nederlandse ambassadeurs door de Staten-Generaal, d.d. donderdag 29 januari 2015 Anouchka van Miltenburg, Voorzitter Tweede Kamer Het gesproken woord geldt Geachte

Nadere informatie

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben.

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben. Het leger Thema: Bestaat vrede? Samenleving Nederland De overheid Moeilijkheid; *** Tijd: *** Juf Yvonne Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom

Nadere informatie

Vervoer gevaarlijke stoffen

Vervoer gevaarlijke stoffen Vervoer gevaarlijke stoffen binnen Defensie Edwin van de Ven Inhoud Defensie Uitzonderingspositie Defensie Voorbereidingen (Gereedstelling) We vertrekken. We doen ons werk. We gaan weer naar huis.. 2 Defensie

Nadere informatie

Defensie had alles uit de kast gehaald om de mensen te amuseren.

Defensie had alles uit de kast gehaald om de mensen te amuseren. Zondag 15-9-2014 was het voor geïnteresseerden mogelijk om een kijkje te nemen op de Koninklijke Militaire School (KMS) in Weert. De KMS gaat binnenkort sluiten en daarom maakten veel mensen gebruik van

Nadere informatie

Vormingspakket Energie. De Lokale Adviescommissie en afsluiten van energie

Vormingspakket Energie. De Lokale Adviescommissie en afsluiten van energie De Lokale Adviescommissie en afsluiten van energie Normaal gezien sluit de netbeheerder de elektriciteit nooit af. Er zijn echter 3 uitzonderingen. De eerste uitzondering is als er gevaar is door technische

Nadere informatie

Herdenking Capitulaties Wageningen

Herdenking Capitulaties Wageningen SPEECH SYMPOSIUM 5 MEI 2009 60 jaar NAVO Clemens Cornielje Voorzitter Nationaal Comité Herdenking Capitulaties Wageningen Dames en heren, De détente tussen oost en west was ook in Gelderland voelbaar.

Nadere informatie

En vandaag herdenken wij de mensen die voor onze veiligheid de hoogste prijs betaalden.

En vandaag herdenken wij de mensen die voor onze veiligheid de hoogste prijs betaalden. Toespraak minister A. van der Steur, Tuin van Bezinning, 10 juni 2015, Warnsveld. Majesteit, Dames en heren, Vrijheid kan niet bestaan zonder veiligheid. En vandaag herdenken wij de mensen die voor onze

Nadere informatie

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg 2 maart 1945 2 maart 2016 Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg Er kwamen 4 Duitsers bij de Bark. Ze slaan piketten, voor het plaatsen van batterijen veldartillerie. Maar op die dag gingen de verzetsgroepen

Nadere informatie

Waarom is de methode van ANWB Groene Energieveiling effectief en eenvoudig?

Waarom is de methode van ANWB Groene Energieveiling effectief en eenvoudig? Veelgestelde vragen De veilingmethode Waarom is de methode van ANWB Groene Energieveiling effectief en eenvoudig? Het is voor u heel erg weinig moeite om tot een besparing op uw kosten te komen. 1. U schrijft

Nadere informatie

Toespraak Gouverneur tijdens Phaffdag van het Regiment Limburgse Jagers op vrijdag 25 november 2011 in de Van Hornekazerne te Weert

Toespraak Gouverneur tijdens Phaffdag van het Regiment Limburgse Jagers op vrijdag 25 november 2011 in de Van Hornekazerne te Weert Toespraak Gouverneur tijdens Phaffdag van het Regiment Limburgse Jagers op vrijdag 25 november 2011 in de Van Hornekazerne te Weert Commandant, leden en veteranen van het Regiment Limburgse Jagers, Dames

Nadere informatie

6.1 De Net Promoter Score voor de Publieke Sector

6.1 De Net Promoter Score voor de Publieke Sector 6.1 De Net Promoter Score voor de Publieke Sector Hoe kun je dienstverleners het beste betrekken bij klantonderzoek? Ik ben de afgelopen jaren onder de indruk geraakt van een specifieke vorm van 3 e generatie

Nadere informatie

Datum 14 mei Betreft Inzet Defensie Arbeidsvoorwaarden. Collega s,

Datum 14 mei Betreft Inzet Defensie Arbeidsvoorwaarden. Collega s, > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag Bestuursstaf Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl Bij beantwoording datum, onze referentie en betreft vermelden. Betreft Inzet Defensie

Nadere informatie

Tekst herdenking Brabantse gesneuvelden: Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst

Tekst herdenking Brabantse gesneuvelden: Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst Tekst herdenking Brabantse gesneuvelden: Wie de ogen sluit voor het verleden, is blind voor de toekomst Dames en heren, allen hier aanwezig. Het is voor mij een grote eer hier als pas benoemde burgemeester

Nadere informatie

Crisiscommunicatie en Leiderschap Otto van Wiggen Brigade-generaal bd

Crisiscommunicatie en Leiderschap Otto van Wiggen Brigade-generaal bd Crisiscommunicatie en Leiderschap Otto van Wiggen Brigade-generaal bd Mission Command Wij helpen organisaties met het versterken van hun (commerciële) slagkracht, het vergroten van de klanttevredenheid

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

Waar kies je voor? Colofon: Dit is een uitgave van de Centrale Ondernemingsraad van Unilever in Nederland

Waar kies je voor? Colofon: Dit is een uitgave van de Centrale Ondernemingsraad van Unilever in Nederland Waar kies je voor? We leven in een dynamische tijd. De wereldeconomie staat voor uitdagingen die in tientallen jaren niet zo groot zijn geweest. Ook het bedrijfsleven moet zich voortdurend aanpassen aan

Nadere informatie

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag.

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! De lancering

Nadere informatie

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD

Nadere informatie

Geneeskundige verzorging

Geneeskundige verzorging www.abp.nl Geneeskundige verzorging voor (gewezen) militairen Komt u in aanmerking voor geneeskundige verzorging? Hoe zit dat bij aanvullende geneeskundige verzorging? Aanvragen? Hoe gaat dat? Geneeskundige

Nadere informatie

Henk Oostdam is fiscaal adviseur bij zijn eigen praktijk Tax Consult Network en is de vertrouwenspersoon van Tim Coronel en Peter Ouwehand

Henk Oostdam is fiscaal adviseur bij zijn eigen praktijk Tax Consult Network en is de vertrouwenspersoon van Tim Coronel en Peter Ouwehand Henk Oostdam is fiscaal bij zijn eigen praktijk Tax Consult Network en is de vertrouwenspersoon van Tim Coronel en Peter Ouwehand 30 RBA_Fiscale Opleidingen 2015-2016 30 mijn Henk Oostdam We kijken samen

Nadere informatie

Communiceren met de achterban

Communiceren met de achterban 1 Communiceren met de achterban Je wilt weten hoe je het beste communiceert met de achterban. Je wilt direct aan de slag en snel resultaten. Je hebt een hoe-vraag. Zoals iedereen. Maar als je werkelijk

Nadere informatie

MINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN

MINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN MINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN INLEIDING Voorwoord Commandant der Strijdkrachten CONTEXT De complexe omgeving waarin bij Defensie leiding wordt gegeven

Nadere informatie

Mijn mond zat vol aarde

Mijn mond zat vol aarde Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

De 100-jarige herdenking van het Gevecht aan de Edemolen te Nazareth. Dinsdag 7 oktober 2014

De 100-jarige herdenking van het Gevecht aan de Edemolen te Nazareth. Dinsdag 7 oktober 2014 De 100-jarige herdenking van het Gevecht aan de Edemolen te Nazareth Dinsdag 7 oktober 2014 In de eerste fase van de Eerste Wereldoorlog (4 augustus-31 oktober 1914) heeft het 5 Linie Regiment een lange

Nadere informatie

van de juiste contacten, is natuurlijk bij het VNO-NCW ongeëvenaard.

van de juiste contacten, is natuurlijk bij het VNO-NCW ongeëvenaard. Concept-inleiding staatssecretaris van Defensie, Henk van Hoof, ter gelegenheid van de presentatie van het Platform Defensie - Bedrijfsleven, Pulchristudio, Den Haag, 3 november 1999 Graag geef ik een

Nadere informatie

Dames en heren, Mijn besef van oorlog en vrede. heb ik meegekregen van mijn. vader, die de gastvrijheid van. de Duitse bezetter aan den lijve

Dames en heren, Mijn besef van oorlog en vrede. heb ik meegekregen van mijn. vader, die de gastvrijheid van. de Duitse bezetter aan den lijve Dames en heren, Mijn besef van oorlog en vrede heb ik meegekregen van mijn vader, die de gastvrijheid van de Duitse bezetter aan den lijve heeft mogen ondervinden. Mijn vader heeft in Scheveningen gezeten,

Nadere informatie

Timemanagement Kerngebieden onderscheiden

Timemanagement Kerngebieden onderscheiden Timemanagement Als manager heb je veel verschillende werkzaamheden: je geeft leiding aan je medewerkers, maar je hebt ook je eigen taken. Je hebt met je medewerkers te maken, met andere collega s en afdelingen

Nadere informatie

Welkomstwoord bij de bijeenkomst met lokale organisatoren in het kader van 75 jaar vrijheid in Fort Voordorp te Groenekan, 24 november 2018

Welkomstwoord bij de bijeenkomst met lokale organisatoren in het kader van 75 jaar vrijheid in Fort Voordorp te Groenekan, 24 november 2018 Toespraak Gerdi Verbeet Welkomstwoord bij de bijeenkomst met lokale organisatoren in het kader van 75 jaar vrijheid in Fort Voordorp te Groenekan, 24 november 2018 Beste gasten, vrienden van vrede en vrijheid,

Nadere informatie

Straaljagers en politici; geen gelukkige combinatie. Hans Heerkens Faculteit Management & Bestuur

Straaljagers en politici; geen gelukkige combinatie. Hans Heerkens Faculteit Management & Bestuur Straaljagers en politici; geen gelukkige combinatie Hans Heerkens Faculteit Management & Bestuur Wat gaan we doen? De opvolging van de F-16 De kandidaten De JSF Is de JSF de beste keuze? Conclusies Ik

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

Scholen herdenken vermoorde leraar

Scholen herdenken vermoorde leraar ANALYSE MAATSCHAPPELIJK VRAAGSTUK: ZINLOOS GEWELD tekst 26 NOS-nieuws van 16 januari 2004: Scholen herdenken vermoorde leraar Scholen in het hele land hebben om 11.00 uur één minuut stilte in acht genomen

Nadere informatie

Dodenherdenking. Beuningen, 4 mei 2015

Dodenherdenking. Beuningen, 4 mei 2015 Dodenherdenking Beuningen, 4 mei 2015 Voor het eerst in mijn leven bezocht ik twee weken geleden Auschwitz en Birkenau. Twee plekken in het zuiden van Polen waar de inktzwarte geschiedenis van Europa je

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Herdenking 4 mei 2015 Anouchka van Miltenburg, Voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal

Herdenking 4 mei 2015 Anouchka van Miltenburg, Voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal Herdenking 4 mei 2015 Anouchka van Miltenburg, Voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal Vandaag is het precies 70 jaar geleden dat ons land werd bevrijd. Generaties Nederlanders zijn opgegroeid in een

Nadere informatie

Gezond met geld. Zo doe je dat. Uitkomen met je inkomen in duidelijke stappen

Gezond met geld. Zo doe je dat. Uitkomen met je inkomen in duidelijke stappen Gezond met geld Zo doe je dat Uitkomen met je inkomen in duidelijke stappen Gezond met geld Zo doe je dat Tineke Post Uitgeverij Gelderland Voorwoord Crisis in Europa crisis in Nederland. Bezuinigen, bezuinigen.

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Toespraak Secretaris-Generaal Cloo tgv jaarlijkse herdenking Stichting Tuin van Bezinning. Warnsveld, Huis t Velde, 13 juni 2013

Toespraak Secretaris-Generaal Cloo tgv jaarlijkse herdenking Stichting Tuin van Bezinning. Warnsveld, Huis t Velde, 13 juni 2013 Toespraak Secretaris-Generaal Cloo tgv jaarlijkse herdenking Stichting Tuin van Bezinning. Warnsveld, Huis t Velde, 13 juni 2013 Dames en heren - familieleden, vrienden en collega s van een ieder die wij

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt Den Haag, 20. März 2013 Tel.: 0031 70-342.06.18 Fax: 0031 70-365.32.48 Toespraak ter gelegenheid van

Nadere informatie

Voorbeeld conferentiedag MEDEZEGGENSCHAP, (N)IETS voor MIJ?

Voorbeeld conferentiedag MEDEZEGGENSCHAP, (N)IETS voor MIJ? Voorbeeld conferentiedag MEDEZEGGENSCHAP, (N)IETS voor MIJ? Informatiemiddag voor allen binnen VWS die betrokken zijn bij beleid, strategie en medezeggenschap 1 maart 2005 van 13.30 tot 16.30 uur in Apollozaal

Nadere informatie

Het is goed dat de geschiedenis van dit bijzondere kazernecomplex in dit boek is vastgelegd.

Het is goed dat de geschiedenis van dit bijzondere kazernecomplex in dit boek is vastgelegd. Toespraak Commandant der Strijdkrachten, luitenant-admiraal Rob Bauer Opening nieuwe locatie Nederlandse Instituut voor Militaire Historie Frederikkazerne, Den Haag 14 november 2018 The longer you can

Nadere informatie

Informatie over materiële hulp voor veteranen, militaire dienstslachtoffers

Informatie over materiële hulp voor veteranen, militaire dienstslachtoffers Informatie over materiële hulp voor veteranen, militaire dienstslachtoffers en hun relaties. Veteranenloket is onderdeel van het Veteraneninstituut Inhoud Het Veteranenloket... 4 Meer over de zorgverlening...

Nadere informatie

BMW voor leidinggevenden

BMW voor leidinggevenden BMW voor leidinggevenden Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Wat kunnen wij voor u betekenen? Bedrijfsmaatschappelijk werk ondersteunt leidinggevenden bij het voorkomen en oplossen van persoonlijke

Nadere informatie

Discussiëren Kun Je Leren:

Discussiëren Kun Je Leren: Chantal Deken Discussiëren Kun Je Leren: discussielessen voor groep 3 t/m 8; sluit aan bij referentieniveaus Mondelinge taal; versterkt 21 e -eeuwvaardigheden als communiceren en samenwerken; compleet

Nadere informatie

Zo werden er vanaf 1942 honderden tonnen boeken, brieven en andere geschriften per vrachtwagen naar de Van Gelderfabriek in Wormer vervoerd. Al dat pa

Zo werden er vanaf 1942 honderden tonnen boeken, brieven en andere geschriften per vrachtwagen naar de Van Gelderfabriek in Wormer vervoerd. Al dat pa Dames en heren, jongens en meisjes, Ook dit keer bent u gelukkig met velen naar de jaarlijkse herdenking gekomen. Onze gedachten gaan vanavond terug naar het kwaad dat vijf jaar lang Nederland beheerste,

Nadere informatie

Laatste kans om aan de slag te gaan met het kader. 5 Beleidsvrijheid organisaties terug te zien in

Laatste kans om aan de slag te gaan met het kader. 5 Beleidsvrijheid organisaties terug te zien in NIEUWSBRIEF nr. 5 februari 2017 1 Workshops voorjaar 2017 3 Laatste kans om aan de slag te gaan met het kader Resultaten monitor 3 bekend 4 5 Beleidsvrijheid organisaties terug te zien in afspraken kader

Nadere informatie

Feedback. in hapklare brokken

Feedback. in hapklare brokken Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,

Nadere informatie

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen?

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen? 2013/2014 Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! De beste zorg vinden? Uw verzekering snel en digitaal regelen? Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Inhoudsopgave 4 Uw verzekering snel en digitaal

Nadere informatie

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk?

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Hulp, informatie en advies voor iedereen die het nodig heeft Bij NIM Maatschappelijk Werk kan iedereen die het nodig heeft (in Nijmegen en de regio) aankloppen voor gratis

Nadere informatie

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen.

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, Ik sta hier vandaag

Nadere informatie

Young People Coaching Experience

Young People Coaching Experience Hét loopbaanprogramma voor Young Professionals Young People Coaching Experience In 5 stappen naar je ideale baan! Ga jij met tegenzin naar je werk? Heb je er genoeg van om werk te doen dat niet bij je

Nadere informatie

Toespraak staatssecretaris Cees van der Knaap voor de themadag medezeggenschap 19 oktober 2006

Toespraak staatssecretaris Cees van der Knaap voor de themadag medezeggenschap 19 oktober 2006 Toespraak staatssecretaris Cees van der Knaap voor de themadag medezeggenschap 19 oktober 2006 Dames en heren, Welke krant leest u het liefst? De Volkskrant? Trouw? Telegraaf of AD? Waarom eigenlijk? Als

Nadere informatie

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht.

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank mw. Coorens, Dames en heren, We vieren vanavond

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Veteranen Schouwen Duiveland

Beleidsplan Stichting Veteranen Schouwen Duiveland Beleidsplan 2017 2022 Stichting Veteranen Schouwen Duiveland Voorwoord Het beleidsplan 2017 2022 is opgesteld voor het bestuur van Stichting Veteranen Schouwen Duiveland. Het document geeft een duidelijk

Nadere informatie

Inleiding regeerakkoord Vertrouwen in de toekomst

Inleiding regeerakkoord Vertrouwen in de toekomst Inleiding regeerakkoord 2017-2021 Vertrouwen in de toekomst Inleiding Mensen in Nederland hebben veel vrijheid. Nederlanders vormen een sterke groep. Iedereen kan proberen om verder te komen in zijn leven.

Nadere informatie

Toespraak Limburgse Veteranendag 23 juni 2012 Roermond

Toespraak Limburgse Veteranendag 23 juni 2012 Roermond Toespraak Limburgse Veteranendag 23 juni 2012 Roermond Geachte dames en heren, Een van de hoekstenen van het veteranenbeleid is terecht het bevorderen van erkenning van de mannen én vrouwen die voor ons

Nadere informatie

Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk

Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk Alles is genade en Stel, ik zoek een kerk De Werkgroep Vorming en Toerusting ontwikkelde een programma voor de parochies om te benutten bij de promotie dvd en het artikel Alles is genade uit het Identiteitsnummer

Nadere informatie

4 mei 2014. Dodenherdenking. Wij zijn hier bijeen gekomen om doden te herdenken. Geschaard rondom het oorlogsmonument. Een monument ter herinnering.

4 mei 2014. Dodenherdenking. Wij zijn hier bijeen gekomen om doden te herdenken. Geschaard rondom het oorlogsmonument. Een monument ter herinnering. Hardinxveld-Giessendam, 4 mei 2014 Dodenherdenking Theo Boerman, loco-burgemeester 1: 4 mei 2014. Dodenherdenking. Wij zijn hier bijeen gekomen om doden te herdenken. Geschaard rondom het oorlogsmonument.

Nadere informatie

Investeren in vertrouwen. Samenvatting Meerjarenbeleidsplan 2011-2015

Investeren in vertrouwen. Samenvatting Meerjarenbeleidsplan 2011-2015 Investeren in vertrouwen Samenvatting Meerjarenbeleidsplan 2011-2015 1 Pensioenfonds Zorg en Welzijn: het pensioenfonds voor de sector zorg en welzijn Het meerjarenbeleidsplan 2011-2015 beschrijft welke

Nadere informatie

Ondernemerschap in Nederland

Ondernemerschap in Nederland Ondernemerschap in Nederland Je neemt deel aan het profiel Ondernemerschap. Dit betekent dat je erover denkt om in de toekomst als ondernemer te gaan werken. Dat is anders dan werken in loondienst. Dan

Nadere informatie

Hoe veilig voelen uw medewerkers zich in hun werk?

Hoe veilig voelen uw medewerkers zich in hun werk? Het Agressie en Weerbaarheidsonderzoek van InternetSpiegel: meten en vergelijken. Hoe veilig voelen uw medewerkers zich in hun werk? Ambulancemedewerkers worden bedreigd, leraren uitgescholden. Agressie

Nadere informatie