HBV en HCV screening in de publieke gezondheidszorg in NL: Wat is gedaan en wat werkt (niet)?

Transcriptie

1 Amsterdam HBV en HCV screening in de publieke gezondheidszorg in NL: Wat is gedaan en wat werkt (niet)? Freke Zuure Onderzoeker, Afd. Infectieziekten GGD Amsterdam

2 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Zie hieronder AbbVie, Boehringer Ingelheim, Gilead, MSD (Schering-Plough), Roche Nederland Unrestricted grants aan de GGD Amsterdam (Gilead Sciences 2013, Roche Nederland 2007, Schering- Plough 2007) Bijdrage drukkosten proefschrift (2013; Gilead Sciences, MSD, Roche Nederland)

3 Introductie Naar schatting mensen met chronische HBV en met chronische HCV in Nederland Een belangrijke risicogroep vormen migranten Naar schatting is een groot deel van de geïnfecteerde personen niet bewust Effectieve medicatie is (nu voor iedereen!) beschikbaar (HCV) Screening is de sleutel tot opsporing en behandeling Lukt het om de ongediagnosticeerde populatie te bereiken, te motiveren voor screening en in zorg te brengen?

4 HBV en HCV screening in NL Screening pilot projecten 2009 Landelijke awareness campagne 2014 Commissie Gezondheidsraad ingesteld 2015 Landelijke Initiatiefgroep HBV/HCV ingesteld ter voorbereiding van Nationaal Hepatitis Plan 2016 Advies GR commissie tav screening

5 Opsporing - Waar gaat het om? Bereiken en Motiveren Van de doelgroepen met de meeste (ongediagnosticeerde) infecties en/of de meeste transmissie Voor testen en indien geïndiceerd, behandeling Hoge test uptake Hoog vindpercentage ongediagnosticeerde (acute) infecties Goede verwijzing en follow-up in zorg en behandeling (tegen lage kosten) (continuïteit)

6 Opsporing HBV en HCV Bereiken en Motiveren Van de doelgroepen met de meeste (ongediagnosticeerde) infecties en/of de meeste transmissie Voor testen en indien geïndiceerd, behandeling Welke strategie heeft het grootste bereik? Welke boodschap is het meest effectief? - Oproep door huisarts? - Screening geïntegreerd in andere zorg? - Persoonlijke uitnodigingen? - Publiekscampagne? - Community-based screening? - Screening via internet? - Combinatie?

7 Opsporing HBV en HCV Bereiken en Motiveren Van de doelgroepen met de meeste (ongediagnosticeerde) infecties en/of de meeste transmissie Voor testen en indien geïndiceerd, behandeling Welke strategie heeft het grootste bereik? Welke boodschap is het meest effectief? - Wat zijn determinanten van testen? - Welke elementen moet een screeningoproep bevatten?

8 Opsporing HBV en HCV Bereiken en Motiveren Van de doelgroepen met de meeste (ongediagnosticeerde) infecties en/of de meeste transmissie Voor testen en indien geïndiceerd, behandeling In welke doelgroepen zijn de meeste onopgespoorde infecties? - (ooit) injecterende druggebruikers? - migranten, welke migrantengroepen? - hiv-geïnfecteerde personen? - Ontvangers van bloedproducten in het verleden? - Mensen uit een geboortecohort? - Mensen woonachtig in bepaalde regio s/wijken? - Gevangenen? - Hemofilie/hemodialyse patiënten?

9 1. Keuzes voor Bereiken en motiveren Wat is er gedaan en wat zijn de lessons learned tav: Geïntegreerde screening in bestaande zorg? Persoonlijke schriftelijke oproep/uitnodiging? Promotie van screeningprogramma via campagne?

10 2. Keuzes voor doelgroep In welke groepen vinden we de meeste (ongediagnosticeerde) infecties? Prevalentiedata uit prevalentiestudies hebben de voorkeur, maar deze data zijn schaars. Screening pilot projecten geven enig inzicht.

11 2. Keuze voor doelgroep Wat is er gedaan en wat zijn de lessons learned tav: Groepsgerichte screening (bijv. gevangenen, daklozen, hiv+ MSM, geboortecohort, mensen in bepaalde wijken, migranten) Risico(gedrags)gerichte screening (bijv. druggebruik, bloedtransfusie vóórdat screening van donorbloed werd geïntroduceerd)

12 20 screeningsprojecten NL * HBV/HCV screening tijdens TBC screening GGD NOG, 2014 P. Schrooders, submitted for publication HBV/HCV/hiv screening tijdens TBC screening GGD A dam, 2015 J. Bil, personal communication HCV screening soapoli GGD A dam (hiv+ en hiv opt out MSM), M. Van Rooijen, submitted for publication Hepatitis C campagne Apeldoorn/Amersfoort Helsper et al, Family Pract 2010 Vietnam tussen de tulpen (HBV) Menger et al, Infectieziekten Bulletin 2013 HCV Hotspot, 2015 Persoonlijke com J. Heil, GGD Z-Limburg HBV screening diverse migr.groepen Noord-NL Niessen et al, Inf Bul HECOM project (HBV en HCV), Nijmegen Grintjes et al, Tijdschr. Infect 2014 Hepatitis Opsporing Migranten Arnhem (HOMA; HBV en HCV) Richter et al, Epidemiol Infect 2014 Cultural tailoring, onlinemediated HBV screening R dam Van der Veen et al, Health Promotion International 2013 China in de lage landen (n=6; HBV, bij 4/6 ook HCV) Veldhuijzen et al, Journal of Hepatol 2012; Dirksen et al, Epidemiologisch Bulletin 2010; Bouwman et al, Infectieziektenbull.2012 Virale hepatitis B en C onder Turken in Arnhem Richter et al, Epidemiol Infect 2012 Egypteproject Amsterdam en Almere (HBV en HCV) Zuure et al, Liver Int 2013 Hepatitis C Internet Project Zuure et al, Am J Prev Med 2011 Heptember Awareness Maand, Rijnstate MC (HBV en HCV) Persoonlijke communicatie C. Richter, 2015 * Exclusief screeningsprojecten in de verslavingszorg

13 20 screeningsprojecten NL HBV/HCV screening tijdens TBC screening GGD NOG, 2014 P. Schrooders, submitted for publication HBV/HCV/hiv screening tijdens TBC screening GGD A dam, 2015 J. Bil, personal communication HCV screening soapoli GGD A dam (hiv+ en hiv opt out MSM), M. Van Rooijen, submitted for publication Hepatitis C campagne Apeldoorn/Amersfoort Helsper et al, Family Pract 2010 Vietnam tussen de tulpen (HBV) Menger et al, Infectieziekten Bulletin 2013 HCV Hotspot, 2015 Persoonlijke com J. Heil, GGD Z-Limburg HBV screening diverse migr.groepen Noord-NL Niessen et al, Inf Bul HECOM project (HBV en HCV), Nijmegen Grintjes et al, Tijdschr. Infect 2014 Hepatitis Opsporing Migranten Arnhem (HOMA; HBV en HCV) Richter et al, Epidemiol Infect 2014 Cultural tailoring, onlinemediated HBV screening R dam Van der Veen et al, Health Promotion International 2013 China in de lage landen (n=6; HBV, bij 4/6 ook HCV) Veldhuijzen et al, Journal of Hepatol 2012; Dirksen et al, Epidemiologisch Bulletin 2010; Bouwman et al, Infectieziektenbull.2012 Virale hepatitis B en C onder Turken in Arnhem Richter et al, Epidemiol Infect 2012 Egypteproject Amsterdam en Almere (HBV en HCV) Zuure et al, Liver Int 2013 Hepatitis C Internet Project Zuure et al, Am J Prev Med 2011 Heptember Awareness Maand, Rijnstate MC (HBV en HCV) Persoonlijke communicatie C. Richter, 2015 Alleen HBV Alleen HCV HBV en HCV

14 1. Bereiken en motiveren 20 projecten ingedeeld in drie categorieën: Geïntegreerde screening in bestaande zorg Persoonlijke schriftelijke oproep/uitnodiging voor screening Alleen campagne ter promotie van screeningprogramma

15 Geïntegreerd in bestaande zorg Project Methode Test uptake HBV/HCV screening tijdens TBC screening GGD NOG, 2014 P. Schrooders, submitted for publication HBV/HCV/hiv screening tijdens TBC screening GGD A dam, 2015 J. Bil, personal communication Opt-in aan alle nieuwe Nederlanders die verplicht op TBC gescreend worden Opt-in aan alle nieuwe Nederlanders die verplicht op TBC gescreend worden 51% (203/400) 51% (256/502) HCV screening soapoli GGD A dam (hiv+ en hiv opt out MSM), M. Van Rooijen, submitted for publication Opt-in aan alle hiv+ MSM en alle MSM met opt-out voor hiv >95% onder hiv+ MSM 70,3% onder hiv opt-out MSM

16 Persoonlijke schriftelijke oproep Project Methode Test uptake HCV Hotspot, 2015 Persoonlijke com J. Heil, GGD Z-Limburg Huisartspatiënten jaar woonachtig in lage SES-wijken. Oproep tot screening van huisarts. 51% (3433/6743) HBV screening diverse migr.groepen Noord-NL Niessen et al, Inf Bul HECOM project (HBV en HCV), Nijmegen Grintjes et al, Tijdschr. Infect 2014 Hepatitis Opsporing Migranten Arnhem (HOMA; HBV en HCV) Richter et al, Epidemiol Infect 2014 Cultural tailoring, onlinemediated HBV screening R dam Van der Veen et al, Health Promotion International 2013 Vietnam tussen de tulpen (HBV) Menger et al, Infectieziekten Bulletin 2013 GBA 1 e gen. migranten China, Indonesië, Turkije, NL Antillen, Suriname, sub- Sahara Afrika. Oproep tot screening van GGD. GBA 1 e gen. migranten Egypte en Polen. Oproep tot screening van GGD. Voor Egyptenaren ook campagne. GBA 1 e gen. Migranten Afghanistan, Iran, Iraq, the former Soviet Republics, and Vietnam; oproep tot screening van GGD/gemeente. Tevens campagne. GBA 1 e gen. migranten Turkije; uitnodiging voor online voorlichting en screenings-aanvraag, afzender GGD. Nauwe samenwerking met Vietnamese verenigingen. Campagne en huis-aanhuis verspreide brieven + persoonlijke uitnodigingen per post, afzender GGD 18% (1818/10234) maar grote spreiding: 12% onder Chinezen tot ruim 25% onder Surinamers en Turken 44% (36/82) onder Egyptenaren 13% (62/475) onder Polen 29% (927/3226); laag bij Sovjet Republics (11%) maar hoog bij de overige groepen (gemiddeld 33%) 15% (1512/10069) logden in op website. Onder mensen met testadvies was de uptake ~45% 42% (678/1600)

17 Alleen campagne Project Methode Test uptake China in de lage landen (HBV en soms ook HCV) Veldhuijzen et al, Journal of Hepatol 2012; Dirksen et al, Epidemiologisch Bulletin 2010; Bouwman et al, Infectieziektenbull.2012 Virale hepatitis B en C onder Turken in Arnhem Richter et al, Epidemiol Infect 2012 Egypteproject Amsterdam en Almere (HBV en HCV) Zuure et al, Liver Int 2013 Hepatitis C Internet Project Zuure et al, Am J Prev Med 2011 Heptember Awareness Maand, Rijnstate MC (HBV en HCV) Persoonlijke communicatie C. Richter, 2015 Hepatitis C campagne Apeldoorn/Amersfoort Helsper et al, Family Pract 2010 Campagne en community-based screening opgezet in nauwe samenwerking met doelgroep Campagne en community-based screening opgezet in nauwe samenwerking met doelgroep Campagne en community-based screening opgezet in nauwe samenwerking met doelgroep Publieke regionale mediacampagne gericht op verborgen risicogroepen, online risicotest en gratis bloedtest voor mensen met risico. Verschillende risicogroepen konden zich in het ziekenhuis gratis laten testen. Campagne in de regio en in ziekenhuis. Awarenesscampagne; mensen met mogelijk risico werden verwezen naar de huisarts. In Amersfoort werden huisartsen geschoold, was er voorlichtingsmateriaal en praktijkondersteuning Moeilijk te bepalen; ergens tussen 10 20%? 10% ~14%? Omvang noemer niet bekend Onder de mensen met testadvies was de uptake 28%? Omvang noemer niet bekend? Omvang noemer niet bekend Proportionele toename tests in de interventieregio 3,0 vs 1,4 in controleregio

18 1. Bereiken en motiveren Lessons learned: Geïntegreerde screening, uptake >50% Persoonlijke oproep lijkt zeer effectief voor veel groepen Combinatie met campagne lijkt uptake verder te vergroten Alleen campagne leidt vaak tot bescheiden uptake, echter slecht meetbaar

19 2. Keuze voor doelgroep 20 projecten ingedeeld in twee categorieën: Groepsgerichte screening Risico(gedrags)gerichte screening

20 20 screeningsprojecten NL HBV/HCV screening tijdens TBC screening GGD NOG, 2014 P. Schrooders, submitted for publication HBV/HCV/hiv screening tijdens TBC screening GGD A dam, 2015 J. Bil, personal communication HCV screening soapoli GGD A dam (hiv+ en hiv opt out MSM), M. Van Rooijen, submitted for publication Hepatitis C campagne Apeldoorn/Amersfoort Helsper et al, Family Pract 2010 Vietnam tussen de tulpen (HBV) Menger et al, Infectieziekten Bulletin 2013 HCV Hotspot, 2015 Persoonlijke com J. Heil, GGD Z-Limburg HBV screening diverse migr.groepen Noord-NL Niessen et al, Inf Bul HECOM project (HBV en HCV), Nijmegen Grintjes et al, Tijdschr. Infect 2014 Hepatitis Opsporing Migranten Arnhem (HOMA; HBV en HCV) Richter et al, Epidemiol Infect 2014 Cultural tailoring, onlinemediated HBV screening R dam Van der Veen et al, Health Promotion International 2013 China in de lage landen (n=6; HBV soms ook HCV) Veldhuijzen et al, Journal of Hepatol 2012; Dirksen et al, Epidemiologisch Bulletin 2010; Bouwman et al, Infectieziektenbull.2012 Virale hepatitis B en C onder Turken in Arnhem Richter et al, Epidemiol Infect 2012 Egypteproject Amsterdam en Almere (HBV en HCV) Zuure et al, Liver Int 2013 Hepatitis C Internet Project Zuure et al, Am J Prev Med 2011 Heptember Awareness Maand, Rijnstate MC (HBV en HCV) Persoonlijke communicatie C. Richter, 2015 Groepsgericht Risico(gedrag)

21 Risico(gedrags)gerichte screening Project Doelgroepen Prevalentie Hepatitis C Internet Project Zuure et al, Am J Prev Med 2011 Hepatitis C campagne pilot Apeldoorn/Amersfoort en in 2009 breder Helsper et al, Family Pract 2010 Heptember Awareness Maand, Rijnstate MC (HBV en HCV) Persoonlijke communicatie C. Richter, 2015 Risicogroepen o.a.: ooit injecterend druggebruik, bloedtransfusie voor 1992, geboren in hoogprevalent land, huiddoorborende ingrepen in hoogprevalente landen, etc. 3,6% (15/420) antihcv 2,9% (12/420) CHCV Idem aan hierboven Interventieregio: 1,7% (3/172) Controleregio: 0,9% (1/118) Tijdens bredere campagne een toename in positieve tests van 21% Risicogroepen o.a.: ooit injecterend druggebruik, bloedtransfusie voor 1992, geboren in niet-westers land, onverklaarbare hoge ALAT, onveilige seks met HBV drager, contact met besmette naalden/mesjes/anders. 0,4% (1/266) HBsAg 2,3% (7/310) antihcv 0,6% (2/310) CHCV

22 Groepsgerichte screeningsprojecten NL HBV/HCV screening tijdens TBC screening GGD NOG, 2014 P. Schrooders, submitted for publication HBV/HCV/hiv screening tijdens TBC screening GGD A dam, 2015 J. Bil, personal communication HCV screening soapoli GGD A dam (hiv+ en hiv opt out MSM), M. Van Rooijen, submitted for publication Vietnam tussen de tulpen (HBV) Menger et al, Infectieziekten Bulletin 2013 HCV Hotspot, 2015 Persoonlijke com J. Heil, GGD Z-Limburg HBV screening diverse migr.groepen Noord-NL Niessen et al, Inf Bul HECOM project (HBV en HCV), Nijmegen Grintjes et al, Tijdschr. Infect 2014 Hepatitis Opsporing Migranten Arnhem (HOMA; HBV en HCV) Richter et al, Epidemiol Infect 2014 Cultural tailoring, onlinemediated HBV screening R dam Van der Veen et al, Health Promotion International 2013 China in de lage landen (n=6; HBV soms ook HCV) Veldhuijzen et al, Journal of Hepatol 2012; Dirksen et al, Epidemiologisch Bulletin 2010; Bouwman et al, Infectieziektenbull.2012 Virale hepatitis B en C onder Turken in Arnhem Richter et al, Epidemiol Infect 2012 Egypteproject Amsterdam en Almere (HBV en HCV) Zuure et al, Liver Int 2013

23 Ingedeeld naar doelgroep HBV/HCV screening tijdens TBC screening GGD NOG, 2014 P. Schrooders, submitted for publication HBV/HCV/hiv screening tijdens TBC screening GGD A dam, 2015 J. Bil, personal communication HCV screening soapoli GGD A dam (hiv+ en hiv opt out MSM), M. Van Rooijen, submitted for publication Vietnam tussen de tulpen (HBV) Menger et al, Infectieziekten Bulletin 2013 HCV Hotspot, 2015 Persoonlijke com J. Heil, GGD Z-Limburg HBV screening diverse migr.groepen Noord-NL Niessen et al, Inf Bul HECOM project (HBV en HCV), Nijmegen Grintjes et al, Tijdschr. Infect 2014 Hepatitis Opsporing Migranten Arnhem (HOMA; HBV en HCV) Richter et al, Epidemiol Infect 2014 Cultural tailoring, onlinemediated HBV screening R dam Van der Veen et al, Health Promotion International 2013 China in de lage landen (n=6; HBV soms ook HCV) Veldhuijzen et al, Journal of Hepatol 2012; Dirksen et al, Epidemiologisch Bulletin 2010; Bouwman et al, Infectieziektenbull.2012 Virale hepatitis B en C onder Turken in Arnhem Richter et al, Epidemiol Infect 2012 Egypteproject Amsterdam en Almere (HBV en HCV) Zuure et al, Liver Int 2013 Migranten MSM Leeftijd+Wijk Nieuwe NL ers

24 Groepsgerichte screening: migranten Project Migrantengroep HBsAg prevalentie China in de lage landen (HBV en soms ook HCV) Virale hepatitis B en C onder Turken in Arnhem Cultural tailoring, online-mediated HBV screening R dam Chinezen 5,7% (292/5109) (range 3,8%-8,5%) Turken Onder eerste generatie migranten >24 jr: 3,0% (16/544) 1 e generatie Turken 2,4% (15/623 waarvan 3 bekend pos) Vietnam tussen de tulpen (HBV) Vietnamezen 7,8% (53/678) HBV screening diverse migr.groepen Noord-NL Hepatitis Opsporing Migranten Arnhem (HOMA; HBV en HCV) Egypteproject Amsterdam en Almere (HBV en HCV) HECOM project (HBV en HCV), Nijmegen Suriname Turkije Indonesië Subsahara Afrika Ned. Antillen China Afghanistan Iran Irak Sovjetunie Vietnam 1,6% (28/1818 waarvan 1 bekend pos) (overall) 0.4% (2/489) 1.7% (4/231) 0.8% (2/255) 2.4% (9/380) 0% (0/380) 6.2% (11/178) 2,2% (21/927) (overall) 2% (6/293) 0,7% (1/153) 0,7% (2/290) 0,0% (0/65) 9,5% (12/126) 1 e gen. migr. Egypte 1,1% (5/465) 1 e gen. migr. Egypte 1 e gen. migr. Polen. 2,7% (1/36) 0%

25 Groepsgerichte screening: migranten Project Migrantengroep HBsAg prevalentie China in de lage landen (HBV en soms ook HCV) Virale hepatitis B en C onder Turken in Arnhem Cultural tailoring, online-mediated HBV screening R dam Chinezen 5,7% (292/5109) (range 3,8%-8,5%) Turken Onder eerste generatie migranten >24 jr: 3,0% (16/544) 1 e generatie Turken 2,4% (15/623 waarvan 3 bekend pos) Vietnam tussen de tulpen (HBV) Vietnamezen 7,8% (53/678) HBV screening diverse migr.groepen Noord-NL Hepatitis Opsporing Migranten Arnhem (HOMA; HBV en HCV) Egypteproject Amsterdam en Almere (HBV en HCV) HECOM project (HBV en HCV), Nijmegen Suriname Turkije Indonesië Subsahara Afrika Ned. Antillen China Afghanistan Iran Irak Sovjetunie Vietnam 1,6% (28/1818 waarvan 1 bekend pos) (overall) 0.4% (2/489) 1.7% (4/231) 0.8% (2/255) 2.4% (9/380) 0% (0/380) 6.2% (11/178) 2,2% (21/927) (overall) 2% (6/293) 0,7% (1/153) 0,7% (2/290) 0,0% (0/65) 9,5% (12/126) 1 e gen. migr. Egypte 1,1% (5/465) 1 e gen. migr. Egypte 1 e gen. migr. Polen. 2,7% (1/36) 0%

26 Groepsgerichte screening: migranten Project Migrantengroep HBsAg prevalentie China in de lage landen (HBV en soms ook HCV) Virale hepatitis B en C onder Turken in Arnhem Cultural tailoring, online-mediated HBV screening R dam Chinezen 5,7% (292/5109) (range 3,8%-8,5%) Turken Onder eerste generatie migranten >24 jr: 3,0% (16/544) 1 e generatie Turken 2,4% (15/623 waarvan 3 bekend pos) Vietnam tussen de tulpen (HBV) Vietnamezen 7,8% (53/678) HBV screening diverse migr.groepen Noord-NL Hepatitis Opsporing Migranten Arnhem (HOMA; HBV en HCV) Egypteproject Amsterdam en Almere (HBV en HCV) HECOM project (HBV en HCV), Nijmegen Suriname Turkije Indonesië Subsahara Afrika Ned. Antillen China Afghanistan Iran Irak Sovjetunie Vietnam 1,6% (28/1818 waarvan 1 bekend pos) (overall) 0.4% (2/489) 1.7% (4/231) 0.8% (2/255) 2.4% (9/380) 0% (0/380) 6.2% (11/178) 2,2% (21/927) (overall) 2% (6/293) 0,7% (1/153) 0,7% (2/290) 0,0% (0/65) 9,5% (12/126) 1 e gen. migr. Egypte 1,1% (5/465) 1 e gen. migr. Egypte 1 e gen. migr. Polen. 2,7% (1/36) 0%

27 Groepsgerichte screening: migranten Hepatitis C prevalentie Project Migrantengroep HCV prevalentie China in de lage landen (HBV en soms ook HCV) Virale hepatitis B en C onder Turken in Arnhem Hepatitis Opsporing Migranten Arnhem (HOMA; HBV en HCV) Egypteproject Amsterdam en Almere (HBV en HCV) HECOM project (HBV en HCV), Nijmegen Chinezen antihcv: 0,3% (29/2766) (range 0,1-0,7%) Turken Afghanistan Iran Irak Sovjetunie Vietnam Onder eerste generatie migranten >24 jr: antihcv: 0,4% (2/544) antihcv: 0,9% (9/927) (overall) CHCV: 0,3% (3/927) (overall) 1% (3/293) 0,6% (1/153) 0,3% (1/290) 3,0% (2/65) 1,5% (2/126) 1 e gen. migr. Egypte antihcv: 2,4% (11/465) CHCV: 2,2% (10/465) 1 e gen. migr. Egypte 1 e gen. migr. Polen. antihcv: 0% (0/36) antihcv: 6,5% (4/62) CHCV: 4,8% (3/62)

28 Groepsgerichte screening: migranten Hepatitis C prevalentie Project Migrantengroep HCV prevalentie China in de lage landen (HBV en soms ook HCV) Virale hepatitis B en C onder Turken in Arnhem Hepatitis Opsporing Migranten Arnhem (HOMA; HBV en HCV) Egypteproject Amsterdam en Almere (HBV en HCV) HECOM project (HBV en HCV), Nijmegen Chinezen antihcv: 0,3% (29/2766) (range 0,1-0,7%) Turken Afghanistan Iran Irak Sovjetunie Vietnam Onder eerste generatie migranten >24 jr: antihcv: 0,4% (2/544) antihcv: 0,9% (9/927) (overall) CHCV: 0,3% (3/927) (overall) 1% (3/293) 0,6% (1/153) 0,3% (1/290) 3,0% (2/65) 1,5% (2/126) 1 e gen. migr. Egypte antihcv: 2,4% (11/465) CHCV: 2,2% (10/465) 1 e gen. migr. Egypte 1 e gen. migr. Polen antihcv: 0% (0/36) antihcv: 6,5% (4/62) CHCV: 4,8% (3/62)

29 Groepsgerichte screening: migranten Hepatitis C prevalentie Project Migrantengroep HCV prevalentie China in de lage landen (HBV en soms ook HCV) Virale hepatitis B en C onder Turken in Arnhem Hepatitis Opsporing Migranten Arnhem (HOMA; HBV en HCV) Egypteproject Amsterdam en Almere (HBV en HCV) HECOM project (HBV en HCV), Nijmegen Chinezen antihcv: 0,3% (29/2766) (range 0,1-0,7%) Turken Afghanistan Iran Irak Sovjetunie Vietnam Onder eerste generatie migranten >24 jr: antihcv: 0,4% (2/544) antihcv: 0,9% (9/927) (overall) CHCV: 0,3% (3/927) (overall) 1% (3/293) 0,6% (1/153) 0,3% (1/290) 3,0% (2/65) 1,5% (2/126) 1 e gen. migr. Egypte antihcv: 2,4% (11/465) CHCV: 2,2% (10/465) 1 e gen. migr. Egypte 1 e gen. migr. Polen antihcv: 0% (0/36) antihcv: 6,5% (4/62) CHCV: 4,8% (3/62)

30 Groepsgerichte screening: MSM Project Doelgroep Prevalentie HCV screening soapoli GGD A dam (hiv+ en hiv opt out MSM), M. Van Rooijen, submitted for publication hiv+ MSM MSM met opt-out voor hiv Tijdens eerste screening: antihcv: 6.4% (112/1742) antihcv: 0.7% (3/446) ~30% niet bekend met infectie

31 Groepsgerichte screening: Bezoekers TBC-polikliniek Project Doelgroep Prevalentie HBV/HCV screening tijdens TBC screening GGD NOG, 2014 P. Schrooders, submitted for publication nieuwe Nederlanders die verplicht op TBC gescreend worden HBsAg: 4,4% (9/203, nieuw opgespoord) antihcv: 1,0% (2/203, nieuw opgespoord) HBV/HCV/hiv screening tijdens TBC screening GGD A dam, 2015 J. Bil, personal communication nieuwe Nederlanders die verplicht op TBC gescreend worden HBsAg: 0.4% (1/256, al bekend pos) antihcv: 0.4% (1/256, al bekend pos)

32 Groepsgerichte screening: geboortecohort en wijk Project Doelgroep Prevalentie HCV Hotspot, 2015 Persoonlijke com J. Heil, GGD Z-Limburg Huisartspatiënten jaar woonachtig in lage SES-wijken ( hotspots )

33 Birth cohort screening approach Verenigde Staten: CDC adviseert eenmalige HCV screening van iedereen in de VS die geboren is tussen Rationale: Met risico-gebaseerde screening mis je veel infecties. De prevalentie in dit geboortecohort is naar schatting hoog (~4-5%). Geschat wordt dat het merendeel (~80%) van de HCV infecties in Amerika voorkomt in deze leeftijdsgroep. Een modelmatige studie liet zien dat deze aanpak kosteneffectief is ($35,700 per QALY; Rein et al, Annals of Internal Medicine, 2012).

34 Early reports on birth cohort screening in the USA Modelling assumptions used in birth cohort screening cost-effectiveness study 1 Accept offer of test (91%) Empirical findings in a study of Baby Boomers presenting to A&E in Birmingham, Alabama 2 1,529 out of 2,325 patients accept a test (66%) Test positive (4-5%) 170 patients test HCV antibody positive (11%) Test positive and commence treatment for HCV (41%) 24 have or are due to attend appointment to discuss treatment for HCV (14%) 1. Rein et al, Annals of Internal Medicine, Galbraith et al. Journal of Hepatology, 2014 Slide from Dr Esther Aspinall, Health Protection Scotland/ Glasgow Caledonian University

35 HOTSPOT Jeanne Heil, GGD Zuid Limburg Funding by RIVM ( ) and Abbvie (A14-989)

36 Hotspot intervention 6222, Nazareth (sept-okt 2014) 6411, Centrum 6417, Bekkerveld (mrt-apr 2015)

37 Approach Via general practices in low SES neighbourhoods Men and women aged Advice: psychology, HAG, MMB Language ambassadors Local nurse Local journal, info at practice Neighbourhood centre 3 testing days: afternoon/evening Reminder: extra testing day Questionnaire

38 Maastricht 50,8% (1450/2854) Heerlen 51,0% (1983/3889) 50,9% response (3433/6743)

39 Characteristics response 50,9% response (3433/6743) 46% men (50% men of invited people) 54% women (50% women of invited people) 5% non-western migrant (8% in population) 47% low educational level (40% in population) More women responded Less non-western migrant More low educated

40 Reasons to test (did not differ for non-western migrants) Because I m invited 63% I want to make sure that I don t have it 21% I would rather be safe than sorry 20% not to test I think I don t have hepatitis 20% I think I haven t been at risk 12% No time 9% I wasn t in the opportunity 8% (13% of migrants, 27% of non-western migrants) I don t feel sick 6% I am a blood donor 4% (0% of migrants)

41 Test results Result Active HCV Past HCV Total (n=3433) 0,0% (n=0) 0,20% (n=7) Result Active HBV Past HBV Total (n=3433) 0,26% (n=9) ALAT <45 U/L 4,14% (n=142) antihbsag 108 >10 IU/mL 34 <10 IU/mL

42 Risk factors One or more risk factors HCV: 17,2% Surgery abroad, blood transfusion or organ donation before 1992, HIV positive, (used to) inject drugs, non-western migrant Active HBV (n=9) % (n) Past HBV (n=142) % (n) Past HCV (n=7) % (n) One or more risk factors (n=590) (7) 1,2 (7) 0,1 (2) 46 (65) 11,0 (65) 2,7 (77) 57 (4) 0,7 (4) 0,1 (3) Screening 17% of population based on risk factors is sensitive method for active HBV, not for past HBV or past HCV (~50% would be missed)

43 Conclusions Birth cohort approach failed to detect hidden HCV Prevalence and risk groups HBV infections do match expectations Lessons learned: GP and neighbourhood approach was effective in gaining high response of 50,9% (n=3433) Future projects could benefit from this approach via general practices

44 2. Keuze voor doelgroep Lessons learned: Risico(gedrags)gerichte screening lijkt redelijk effectief voor HCV (antihcv prevalentie 1,7-3,6%) Groepsgerichte screening Geboortecohort & hotspot: niet effectief Hiv+ MSM: effectief (HCV) Migrantengroepen: wisselend - Oost Europa/voormalige Sovjetunie, Egypte (?): lijkt effectief voor HCV - Azië, Sub-sahara Afrika, Turkije, Egypte (?): lijkt effectief voor HBV Nieuwe Nederlanders:??? Gedetineerden:???

45 Screening van gedetineerden Geen HBV/HCV screeningpilots Wel prevalentiestudies HBsAg prevalentie 1,3% (3/229; 95%BI=0,3-3,5%) 1 HCV RNA prevalentie 4,8% (11/229; 95%BI=2,6-8,2%) 1 2,0-10,7% 2 1 Schreuder et al., J of Public Health and Epidemiol Leemrijse et al, NIVEL rapport 2012

46 Screening van gedetineerden Screeningbeleid HCV ligt vast in richtlijn * Bij intake wordt gevraagd naar bekendheid met infectieziekten en risicogedrag. Bij diverse risicofactoren (o.a. ooit-injecterend druggebruik, onhygiënisch gezette tattoos) wordt screening aangeboden. De ruime meerderheid accepteert deze screening Gevonden infecties worden verwezen naar MDL arts. Behandeling start indien deze noodzakelijk wordt geacht. Onbekend hoeveel gedetineerden jaarlijks gescreend en behandeld worden. Is intensivering van screening in detentie wenselijk en mogelijk? Knelpunten voor intensivering screening in detentie: vergoeding hoge medische behandelkosten en ~50% zit < 1 maand vast. * DJI. Hepatitis C in detentie. Richtlijn voor voorlichting, screening en behandeling van hepatitis C in justitiële inrichtingen, 2012 Bron: persoonlijke communicatie dhr. M. Westra.

47 Screening, wat werkt (beter)? Meta-analyse Vergelijking: Media/voorlichtingsinterventies gericht op doelgroep vs. Praktijkondersteuning/scholingsinterventies voor huisartsen/verslavingsartsen

48 Aspinal et al, Eur J Epidemiol 2014

49 Conclusies Prevalentie in NL is laag, bereik moet daarom groot zijn. Screenen van veel mensen zal nodig zijn om een aanzienlijk deel van de mensen met infectie op te sporen. Op basis van pilot projecten lijkt in elk geval HBV screening van Aziatische migranten wenselijk HCV screening hiv+ MSM wenselijk en nuttig Screening dmv risico-test lijkt redelijk effectief voor HCV Geboortecohort screening in Nederland lijkt niet nuttig Huisarts is belangrijke speler, tevens doelgroep voor interventie

50 Limitaties Niet altijd bekend per project hoeveel nieuw opgespoorde infecties Aantallen veelal klein Selectie van migrantengroepen in een selectie van regio s Wet van de verminderende meeropbrengst

51 Discussie Lukt het om de ongediagnosticeerde populatie te bereiken, te motiveren voor screening en in zorg te brengen?

52 Discussie Lukt het om de ongediagnosticeerde populatie te bereiken, te motiveren voor screening en in zorg te brengen? Evidence over goede strategieën voor screening lijkt redelijk. Evidence over de meest effectieve boodschap ontbreekt. Nog veel onduidelijk tav de doelgroepen: Screening nieuwe Nederlanders effectief? Wat is de prevalentie in de groepen? In welke groepen zijn de meeste ongediagnosticeerde personen?

53 Informatie over NL screeningprojecten Werkgroep binnen Landelijke Initiatiefgroep HBV/HCV Overzicht van screeningprojecten HBV/HCV in NL met karakteristieken en uitkomsten Zal ws. bekend worden gemaakt via Voor meer info:

54 5 4 Afdeling Infectieziekten, Onderzoek en Preventie-ontwikkeling, GGD Amsterdam Maria Prins (GGD Amsterdam/AMC), Martijn van Rooijen (GGD Amsterdam), Jeanne Heil en Nicole Dukers (GGD Zuid Limburg), Michel Westra (DJI), Harm Menger (GGD Hollands Noorden), Esther Aspinal (Health Protection Scotland), Clemens Richter en Gerjanne ter Beest (Rijnstate MC) Organisatie Comité Nationale Hepatitis Dag Publiek