Hierbij stuur ik u het conceptrapport met de bevindingen van het onderzoek naar de kwaliteit van we in de gemeente Eindhoven in 2013.

Transcriptie

1 Gemeente Eindhoven ontvangen 2 9 APR.14 Inspectie van het Onderwijs Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap > Retouradres Postbus AB Tilburg Aan het College van B&W gemeente Eindhoven t.a.v. mw. L. Scholten, wethouder van Jeugd, Welzijn en Zorg Postbus RB EINDHOVEN Locatie Tilburg Spoortaan 420 Postbus AB Tilburg Contact mw. M. Rijks medewerker toezicht we zuid T (088) F (088) tilburg@owinsp.nl Datum 25 april 2014 Betreft conceptrapport kwaliteit we in gemeente Eindhoven Geachte mevrouw Scholten, Hierbij stuur ik u het conceptrapport met de bevindingen van het onderzoek naar de kwaliteit van we in de gemeente Eindhoven in Onze referentie /0772/gem. Eindhoven/MR Uw referentie Kopte aan de heer N. Hendrix beleidsmedewerker onderwijs Bi]lage(n) conceptrapport we Mocht u naar aanleiding van het conceptrapport nog willen reageren (dit kunnen vragen of opmerkingen zijn, maar ook een andere zienswijze of opvatting op de oordelen), dan hoor ik dat graag binnen vier werkweken van u. Zonder tegenbericht wordt het rapport na deze periode vastgesteld en ontvangt u het definitieve rapport van bevindingen. Indien u het prijs stelt om een gesprek met mij over dit conceptrapport te voeren, neemt u dan contact op met mij. Zonder tegenbericht wordt het rapport na deze periode vastgesteld en ontvangt u het definitieve rapport. Vier werkweken na de vaststelling wordt het rapport openbaar gemaakt op de website van de inspectie, Nadat het rapport definitief is vastgesteld, verneem ik graag van u de beleidsreactie van de gemeente Eindhoven op de bevindingen uit het onderzoek naar de kwaliteit van we in Eindhoven. Met vriendelijke groet, mw. drs. J.M.B.T. van Schijndel Inspecteur van het Onderwijs en stadsinspecteur we Pagina 1 van 1

2 Inspectie van het Onderwijs Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Gemeente Eindhoven ontvangen 2 9 APR. W DE KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN DE EINDHOVEN IN 2013 Concept Onderzoeksnummer Documentnummer Datum vaststelling <vermeld datum> ED /4

3 Inhoud Voorwoord 5 1 Inleiding 7 2 Vve In de gemeente Eindhoven 9 4 Conclusies 37 Pagina 3 van 41

4 Voorwoord In de periode heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (vve). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op vve in werking getreden. Voor de periode hebben het Rijk en de 37 grote steden (G37) afepraken gemaakt om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk kinderen met een taalachterstand gebruik kunnen maken van hoogwaardige onderwijsvoorzieningen. In deze afspraken staan kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen voor de voor- en vroegschoolse educatie. Daarbij is afgesproken dat de Inspectie van het Onderwijs in 2013 en 2015 een monitor uitvoert om de kwaliteit van vve op gemeentelijk niveau, op voorscholen en op vroegscholen (groep 1 en 2 van basisscholen) in beeld te brengen. Dit rapport beschrijft de kwaliteit van vve in de gemeente Eindhoven in De hoofdinspecteur primair onderwijs, dr. A. Jonk Pagina 5 van 41

5 Pagina G van 41

6 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Eindhoven in De opbouw van het rapport is als volgt: Het rapport begint met een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daarin wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname en de relatie met de bestuursafspraken tussen het Rijk en de gemeente Eindhoven(paragraaf 2.1). Daarna wordt een overzicht gegeven van de voor- en vroegscholen in de gemeente (paragraaf 2.2) en van de door de gemeente aangeleverde vve-documenten (paragraaf 2.3). Tevens geeft de inspectie in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijk vve-beleid (paragraaf 2.4). De basis van deze beoordeling is een digitale vragenlijst die de gemeente heeft ingevuld. De inspectie heeft deze vragenlijst geverifieerd aan de hand van de aangeleverde documenten en in een gesprek met betrokkenen van de gemeente. Ook de voor- en vroegscholen in de gemeente hebben een digitale vragenlijst ingevuld. In hoofdstuk 3 worden de oordelen van de inspectie over de locaties gepresenteerd. Dat gebeurt in de vorm van overzichtstabellen met daarin de eigen antwoorden van de locaties per kwaliteitsaspect (uitkomsten digitale vragenlijst). De inspectie heeft in de gemeente Eindhoven acht voorschoollocaties en acht vroegschooilocaties bezocht om de antwoorden te verifiëren. De resultaten van de locatiebezoeken worden ook in dit hoofdstuk toegelicht en de oordelen van de inspectie worden vergeleken met de resultaten van de vragenlijsten. Hoofdstuk 4, ten slotte, bevat de conclusies over de kwaliteit van vve in de gemeente Eindhoven. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwil<keld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 7 van 41

7 Pagina 8 van 41

8 2 Vve in de genneente Eindhoven De gemeente Eindhoven heeft een digitale vragenlijst ingevuld. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: Een lijst met de vve-documenten die de gemeente heeft aangeleverd: zie paragraaf 2.3 Een beoordeling van het gemeentelijk vve-beleid: zie paragraaf Ontwikkeling van vve In Eindhoven sinds de bestandsopname Toezichthistorie In het najaar 2011 heeft de bestandsopname vve in de gemeente Eindhoven plaatsgevonden. Het rapport over de kwaliteit van vve in Eindhoven is vastgesteld in november De voornaamste conclusies waren: De gemeente Eindhoven investeerde in flink wat Spilcentra. Spilcentra staan voor de toekomstige Integrale Kindcentra, brede scholen voor 0-12 jarigen met een gemeenschappelijk pedagogisch en educatief concept. Het gemeentelijk vve-beleid is nadrukkelijk onderdeel van dit Spilcentra-beleid. In de context van dit gevoerde Spil- en vve-beleid waren de stedelijke coördinatie, de doorgaande lijn, de externe zorg en het aanbod de indicatoren die voldoende tot ontwikkeling waren gekomen. Het gemeentelijk vve-beleid miste destijds op zes van de negen beoordeelde indicatoren in de vve- context nog een actuele of toereikende invulling. Het betrof het bereik en de vvetoeleiding van doelgroepkinderen, het ouderbeleid, de beleidsmatige inzet van de kwaliteitszorg en de te bereiken resultaten van vve. De condities, waaronder vve in Eindhoven werd gerealiseerd, voldeden op zeven van de tien beoordeelde indicatoren aan de verwachtingen. Het gemeentelijk subsidiekader diende zelfs als goed voorbeeld voor anderen. Ook de groepsgrootte, de dubbele bezetting en de kwaliteit van de beroepskrachten waren grotendeels voldoende. De vve-tijd voor doelgroep kinderen en het opleidingsplan voor vve beroepskrachten vroegen nog verdere verbetering. Ten aanzien van de inspecties met de GGD was een afspraak gemaakt, waaraan de gemeente gehoor heeft gegeven. Schets WE ontwikkelingen gemeente Eindhoven na de bestandsopname De gemeente heeft de bevindingen van de inspectie als startfoto gebruikt voor een aangescherpt vve-beleid voor de periode In april 2012 heeft de gemeente Eindhoven de bestuursafspraken G33 'Effectief benutten van vve en extra leertijd voor jonge kinderen' met het rijk gemaakt. De gemeente heeft in dit kader extra middelen gekregen, in ruil voor het realiseren van specifieke ambities en streefdoelen per Volgend op de bestandsopname van de Onderwijsinspectie in 2011 stelde de gemeente Eindhoven in samenspraak met de LEA-partners een vve-kwaliteitskader op. Dit kader moest een hernieuwde basis vormen voor de gemeentebrede aanpak van vve. Het vaststellen van dit 'Kwaliteitskader vve ' vereiste de nodige bestuurlijke creativiteit. Het document werd ongewild onderwerp van een politieke discussie over de rol en positie van het peuterspeelzaalwerk en de vermeende bevoordeling (staatssteun) ervan. Op 4 april 2012 werd het kwaliteitskader door de gezamenlijke LEA-partners vastgesteld. In het verlengde ervan werd het 'Pedagogisch raamplan Spil' op advies van een, uit vertegenwoordigers van de betrokken partners bestaande, werkgroep (en in lijn met het inspectieadvies) omgevormd tot een vierjaarlijks te actualiseren: 'Pedagogisch educatief raamplan Spil', inclusief jaarplan en vve-verbeterplan. Om samen vorm te kunnen geven aan vve werd bovendien een stuurgroep vve ingesteld (juni 2012). Deze stuurgroep bestaat uit de bestuurlijke vertegenwoordigers van de Spilpartners en de gemeente en opereert onder het LEA. De stuurgroep stelt jaarlijks een vve-plan op. Ook stuurt deze groep een aantal thematische werkgroepen aan. Deze werkgroepen houden zich (in lijn met het jaarplan) onder meer bezig met: vve taak- en rolprofielen; indiceren en actief toeleiden; actieve ouderbetrokkenheid; scholing en begeleiding en monitoring en onderzoek. In januari 2012 startte de politieke discussie over de voor vve geldende kaders (gebaseerd op de in 2010 vastgestelde uitgangspunten). Een door de nodige politieke beroering gekenmerkte gang Pagina 9 van 41

9 langs commissie- en raadsvergaderingen leidde uiteindelijk op 8 mei 2012 tot de vaststelling van het kaderstellend raadsvoorstel 'Doorontwikkeling voor- en vroegschoolse educatie'. Het voorstel zou een politieke 'doorbraak' betekenen, indien alle bij Spil betrokken partners (onderwijs, kinderopvang, peuterspeelzaalwerk, jeugdgezondheidszorg) het vóór 1 juli 2012 samen eens konden worden over de organisatorische uitwerking van vve. De gemeente slaagde in die opzet. Aansluitend werd in oktober 2012 het collegedossier'financiële uitwerking doorontwikkeling vve' vastgesteld. Een financiële vertaling van de gemeenschappelijke ambities met inbegrip van de in april 2012 met het Rijk gemaakte "Bestuursafspraken'. Op 1 januari 2013 was de harmonisatie een feit: alle peuterspeelzalen en de daarin werkzame pedagogisch medewerkers waren ondergebracht bij de kinderopvang. Scholen hadden vanaf dat moment nog maar met één, voor de totale opvang, verantwoordelijke partner te maken. Na een maand of vier stagneerde het vve-proces echter onverhoopt, als gevolg van een door kinderopvang Korein aangekondigde reorganisatie. Afnemende deelnamepercentages leidden, net als elders in het land, bij de grootste kinderopvangorganisatie van Eindhoven en omstreken tot noodzakelijke inkrimping van het personeelsbestand. Voormalige peuterspeelzaalleidsters bleven zoveel, als maar mogelijk was 'buiten schot', maar desondanks leidden wisselingen in de personele bezetting van de voorscholen tot de nodige onrust onder ouders (en medewerkers). De impact van de hiervoor genoemde contextfactoren en beleidsmaatregelen was in de periode voor alle actoren, die betrokken waren op het lokale Spil- en vve beleid, groot. Het heeft er mede toe geleid, dat voorgenomen ambities om vve te versterken in Eindhoven sinds de eerste bestandsopname van de inspectie vertraging heeft opgelopen bij zowel de kinderopvangorganisaties, de scholen, als de jeugdgezondheidszorg. Sinds 2013 en -in het bijzonder het nieuwe schooljaar is in alle voorzieningen een bewuste inhaalslag gaande om de kwaliteit van vve te versterken. Een herstelplan is binnen de kinderopvang opgesteld om de bestaande expertise van het peuterwerk en vve te borgen en de kwaliteit te verbeteren. Tegelijkertijd zijn de vroegscholen gestart met een analyse van vve en een vve-verbeterplan. De gemeente heeft daarbij elk Spilcentrum extra gefaciliteerd met coördinatie-uren voor verdere kwaliteitsverbetering op de werkvloer van de voor- en vroegschoolse educatie. De streefdoelen uit het Bestuursakkoord voor 2015 blijven daarbij richtinggevend onder aanmoediging van de gemeente Eindhoven en de stuur- en werkgroepen van LEA. Aansluitend op de hiervoor geschetste ontwikkelingen nam de gemeente initiatief om het toezicht door de GGD scherper te laten toezien op de kwaliteit van de kinderopvang. Niet alleen de landelijk geldende eisen, maar ook aanvullende gemeentelijke eisen. In 2013 werden alle voor certificering in aanmerking komende kinderopvanginstellingen uitgebreid geïnspecteerd. Per 1 januari 2014 zijn de vve certificeringseisen verder aangescherpt in lijn met de Bestuursafspraken. De GGD zal de voorzieningen hierop opnieuw inspecteren. Ook pakte de gemeente het non bereik aan door een regeling te treffen voor ouders met schulden (regeling betalingsachterstand). Ze breidde tevens het aantal toeleidende speelinlopen uit en verlaagt met ingang van 1 januari 2014 de instroomleeftijd van 2.5 jaar naar 2 jaar en 3 maanden. Dit alles in nauw overleg met de Spilpartners en het LEA-beraad. Ook is vastgesteld dat de jeugdgezondheidszorg ZuidZorg doelgroep peuters indiceert en doorverwijst naar een voor vve gecertificeerde kinderopvangvoorziening. ZuidZorg is tevens verantwoordelijk voor de toeleiding. Om meer zicht te krijgen op het feitelijk bereik van doelgroep peuters, heeft de gemeente bovendien een evaluatie onderzoek uitgezet, dat met ingang van 2014 plaats vindt. De gemeente investeerde (en investeert) ook in de verdere verbetering van de lokale vve-monitor. Een pitot "vve-monitor Eindhoven' is hiervoor uitgezet. Ervaringen leiden ertoe, dat met kleine aanpassingen deze wijze van monitoring in 2014 stadsbreed wordt ingevoerd. Parallel aan de doorontwikkeling van vve (Spilniveau) vindt momenteel een verandering in de externe zorgstructuur plaats. De vorming van generalistisch opererende wijkteams ('WIJ Eindhoven') is van invloed op de bestaande Spil zorgstructuur. De rol van de min of meer schoolgebonden jeugd- en gezinswerker wordt geleidelijk overgenomen door de "WIJ generalist", die niet de schoot, maar het gezin als vertrekpunt hanteert. Over deze ontwikkeling bestaat bij scholen de nodige zorg (evenals als over de toekomstige rol en positie van het CJG); voor de gemeente was dit aanleiding om een aantal afstemmingsbijeenkomsten te beleggen (juni en oktober 2013). Pagina 10 van 41

10 2.2 Overzicht van de voor- en de vroegscholen In Eindhoven Voorafgaand aan de digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht met de vvepeuterspeelzalen en -kinderdagverblijven (dus: de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de vve-basisscholen). De onderwijsinspectie heeft met gebruikmaking van de DUO-telgegevens per 1 oktober 2012 met het percentage gewichtenleerlingen van 4 en 5 jaar dat overzicht, indien nodig, nader ingevuld: zie tabel 1.1. Hierbij is er van uitgegaan dat scholen die 20 procent of meer gewichtenkleuters hebben gezien kunnen worden als een 'vroegschool'. Tabel 2.2: Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Eindhoven. Alle onderstaande locaties hebben een digitale vragenlijst gekregen en (voor)scholen met * zijn ook bezocht. Locaties met een # zijn niet-vve gecertificeerd (31 december 2013). Voorschool: Vroegschool: Spilcentrum peuterspeelzaal Basisschool Korein Jozef Israëls BoschAkker Boschakker SKON De Blauwe Libel* Louis Buelens* Mirabelweg Dikkie Dik Barrier De Opbouw SKON De Blauwe Fazant Drents Dorp Drents Dorp Korein Mendelsohnin 3* Karei de Grote* Genderdal Mendelsohnin 217 Korein Samariain* Cornelis Jetses* Vlokhoven (Pachtakker) Korein Tafelbergpl Driesprong Tafelbergplein Kids Soc.Erica De Schakel* Lievendaal Lievendaal* Kdv Billies* De Tweelingen* Eckart De Tempel Dikkie Dik Jagershoef* Korenaar (Elegaststr)* Jagershoef Korein Wenckenbachin 't Palet Boschdijk Korein Gen Boreelpad Rapenland Generalenbuurt Korein St Petrus Canin Beppino Sarto Burghplan Korein Barrierweg* Atalanta* Mensfort KOV 't Parelbosch Pasqualiniestr en De Waghemaekerstr. Korein Bennekelstraat Kameleon Bennekel Korein Hemelrijken* Fellenoord* Fellenoord Tarieq Ibnoe Ziyad EBS Online Sbao Reis van Brandaan Het Avontuur KOV Korein Sliffertsestraat Korein Florain west Dikkie Dik Driestam Korein Seringenstraat Little Jungle Papa Leeuw Korein Marseillein Korein Keverberg KC De Droomwereld Korein Kwartelstr Korein Schouwbroekseweg Little Jungle Pappa Aap pov Acht Korein Zeelsterstr Pagina 11 van 41

11 Little Jungle Mamma Olifant Korein Topaasring Korein Belgiëplein # Korein Ouverture 6 Korein Normandiëlaan Korein M.v.Bourgondiëln Korein Waterlinie Korein Grasland Little Jungle Mamma Zebra Korein Urkhovenseweg Korein vd Muydenstr # Korein Muzenin Korein Fransebaan Bloemenkinderen # Korein Don Boscostr Korein St Adrianusstr. Korein Aldendriel Korein Keverberg KDV De Kleine Prins Korein Herm.Gorterln Korein Meerbos SKON De Blauwe Krokodil # Korein Noordzeein Korein Poeijerstr Korein Otterstr Korein Heezerweg # Korein Avondroodstr # Korein Tongelresestr # Korein Clusein Korein St.Lidwinastr # Korein Vuurvogel Korein Tarwein Korein Fakkelln # Bambino's Home noord Kruimel KOV Wonderboom Korein Baarie Hertogin Korein St Trudostr 2.3 Lijst met de vve-documenten die de gemeente heeft aangeleverd De volgende documenten zijn door de gemeente Eindhoven aangereikt: Vragenlijst inspectie van het onderwijs voor de gemeente: vve monitor Bestuursafspraken G4/G33-Rijk Effectief benutten van vve en extra leertijd voor jonge kinderen, periode Voor- en vroegschoolse educatie Eindhoven , kwaliteitskader inclusief O bijlage Financiering. O bijlage Doorgaande leerlijn en kwaliteitszorg, april Pagina 12 van 41

12 SPIL Centrum: pedagogisch, educatief raamplan. Versluis H., mei Raadsvoorstel Doorontwikkeling voor- en vroegschoolse educatie, 1 mei 2012, inclusief O Amendement bij dit raadsvoorstel Uitwerking gezamenlijk voorstel spilpartners doorontwikkeling vve, 8 mei O Motie bij dit raadsvoorstel Eindverantwoordelijkheid bij het onderwijs voor vve, 8 mei Intentieverklaring Organisatorische uitwerking doorontwikkeling voor en vroegschoolse educatie, 18 juni Besluit Nadere regels tot wijziging van de nadere regels subsidie ouderbijdrage voor- en vroegschoolse educatie , 27 november Besluit Nadere regels subsidie ouderbijdrage voor en vroegschoolse educatie , 16 juli Raadsvoorstel Actualisering financiële doorontwikkeling vve ( ), 4 november Raadsvoorstel Verlaging instroomleeftijd voor- en vroegschoolse educatie (vve), 12 november 2013, 13R5623, dosslernr Rapport Pilot vve monitor Eindhoven, 19 november 2013, OCGH Peeters. Subsidievoorwaarden: Per 1 januari 2014 geldende vve-certificeringseisen voor voorschoolse instellingen in Eindhoven (herstelplan) Afspiegelingsonderzoek primair onderwijs Eindhoven 2013, oktober 2013, BlO-rapport, Hogervorst, C. Vve-inspecties 2013, een korte analyse, GGD Brabant zuidoost Onderzoek doelgroepbereik vve, gemeente Eindhoven, BiO, Hogervorst C, april Leefstijlen in Eindhoven, sector communicatie gemeente Eindhoven, september Knelpunten en gewenste situatie ouderbeleid, bron onbekend, tijdstip van uitgave onbekend Overzicht vve verbeterplannen , gemeente Eindhoven, tijdstip van uitgave onbekend. Daarnaast is gebruik gemaakt van (instellingsgebonden) documenten en gesprekken die door de Kinderopvangorganisatie Korein is aangereikt en door de schoolbesturen SKPO en Salto. 2.4 Het gemeentelijke we-beleid In deze paragraaf geeft de inspectie haar bevindingen weer over het gemeentetijk vve-beleid. Per domein wordt weergegeven op welke punten de inspectie het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ('3') beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ('2') als met ('1') afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt ('4'). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van haar verificatie van de digitale vragenlijst door middel van documentenanalyse, gesprekken met betrokkenen en informatie uit locatiebezoeken. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van het beeld uit de digitale vragenlijst van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd. Pagina 13 van 41

13 HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID lal Definitie doelgroepkind la2 Bereik la3 Toeleiding la4 Ouders la5 Integraal vve-programma la6 Externe zorg la7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen las Doorgaande lijn la9 Resultaten Ib Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau Ic Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau DE VVE-CONDITIES 2a GGD-rapport 2b Gemeentelijk subsidiekader De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht, dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover zie In het hiernavolgende volgt een toelichting op de beoordeelde indicatoren. Daarbij wordt eerste stil gestaan bij de verbeterpunten al dan niet met een afspraak, daarna de als voldoende beoordeelde indicatoren en tot slot de indicatoren die kunnen dienen als voorbeeld voor anderen. Toelichting '1' Verbeterpunten met een afspraak De inspectie heeft, net als in het voorgaande onderzoek in 2011, géén verbeterpunten vastgesteld die vragen om een afspraak. '2' Verbeterpunten In de gemeente Eindhoven zijn na de harmonisatie van de peuterspeelzalen in de kinderopvang en de reorganisatie van de kinderopvang voortvarend positieve ontwikkelingen in gang gezet. In de bestandsopname van vve in november 2011 werden de volgende indicatoren door de inspectie als verbeterpunt benoemd: bereik, toeleiding, ouders, de interne kwaliteitszorg op de locaties, het in kaart brengen van de resultaten en het systematisch evalueren en verbeteren van vve. Drie ervan gelden nu nog als verbeterpunt: bereik, ouders, naast systematische evaluatie en verbetering van vve. Afgelopen periode is er door de gemeente ook voor deze punten het initiatief genomen om ze te versterken. Nu is het echter vooral belangrijk deze verder te implementeren en te borgen (bereik en evaluatie en verbetering van vve) en op onderdelen (ouders) verder te verbeteren. De start hiervan in schooljaar is nog pril. Ia2 Bereik De periode 2011 en 2012 was een onrustige periode in de gemeente Eindhoven om vve en de voorscholen goed te positioneren. Dit heeft ook gevolgen gehad voor het inzicht en overzicht van de gemeente op het feitelijk bereik van de doelgroep peuters in die periode. Inmiddels is de gemeente er met ZuidZorg (de jeugdgezondheidszorg), de kinderopvangvoorzieningen en de schoolbesturen in geslaagd het lokale vve-beleid voortvarend door te ontwikkelen. In het vve-kwaliteitskader meldt de gemeente dat zij eind 2010 gemiddeld 47% van de doelgroep leerlingen tussen 2 jaar en 6 maanden en 4 jaar bereikte, waarvan 32% een vve-programma volgde. Uit de nulmeting van de inspectie in 2011 bleek, dat Eindhoven de gestelde 70% bereik van doelgroep peuters bij lange niet haalde. Ten minste een derde van de doelgroep maakte toen geen gebruik van de peuterspeelzaal. Pagina 14 van 41

14 Na vaststelling van het lokale vve-kader in 2012 heeft de gemeente de hoge ambitie om 100% bereik van alle Eindhovense peuters te realiseren. Alle peuters tussen 2 jaar en 6 maanden (vanaf 1 januari jaar en 3 maanden) en 4 jaar komen daarbij in aanmerking voor subsidiëring van twee dagdelen vve. De doelgroep kinderen komen daarbij -geïndiceerd door ZuidZorg- in aanmerking voor nog twee extra dagdelen. Aansluitend heeft de gemeente (financiële) maatregelen getroffen om 100% bereik na te streven. Op 1 oktober 2012 diende de gemeente echter vanuit de landelijke definitie doelgroepkinderen 254 kindplaatsen te creëren. Vanuit de, in 2012, bijgestelde lokale definitie voor doelgroep peuters zou de gemeente zelfs 763 kindplaatsen moeten creëren. De gemeente had er toen echter geen zicht op hoe het bereik feitelijk was. Het proces van het harmoniseren van het peuterwerk in de kinderopvang in 2012 werkte hierbij vertragend en belemmerend. Inmiddels is er stevig beleid gemaakt op het vergroten van het bereik en het inzichtelijk maken ervan. Vanaf 2013 is ZuidZorg belast met de indicering van doelgroep peuters. Met ingang van 2013 acht de gemeente Eindhoven zich in staat meer en beter zicht te krijgen op het feitelijk bereik. Zo heeft de gemeente de bestuursinformatiedienst (BiO) de opdracht gegeven het daadwerkelijke bereik van vve onder de doelgroep te onderzoeken. De gegevens worden grotendeels aangeleverd door ZuidZorg. ZuidZorg dient bovendien ook zélf verantwoording af te leggen over dezelfde zaken. Afgesproken is dat BiO en ZuidZorg gezamenlijk optrekken om dubbel werk te voorkomen. Als peildatum is 1 januari 2014 aangehouden. Het nieuwe beleid is sinds 1 januari 2013 volledig geëffectueerd. Centrale vragen voor de evaluatie zijn: in welke mate wordt de doelgroep bereikt; waar zitten nog lacunes in het bereik en welke resultaten zijn er bereikt onder het nieuwe beleid? Daarnaast start de gemeente in 2014 met een gerichte monitoring van de effecten van het vve-beleid, waaronder ook het feitelijk bereik. De voornemens om goed zicht te krijgen op het bereik, een verantwoording ervan te geven en op basis van deze rapportage geformuleerde verbeterpunten aan te reiken bieden voldoende vertrouwen, dat dit verbeterpunt in 2014 zich voldoende door ontwikkelt. Ia4 Ouders In het inspectierapport van 2011 heeft de inspectie de indicator die gaat over de actieve betrokkenheid van ouders, als een duidelijk verbeterpunt benoemd. Het is dan ook niet zonder reden, dat de ouderbetrokkenheid een actiedomein en verbetertraject is en blijft binnen Eindhoven met ambitieuze doelen. In de gemeente Eindhoven is -na de bestandsopname van vve door de inspectie- het informeren, toeleiden, ondersteunen en begeleiden van ouders primair belegd bij de Spilpartners: de kinderopvang en het onderwijs. In het verlengde zijn daarnaast medewerkers van de Lumensgroep betrokken, waaronder de jeugd- en gezinswerker, het (school)maat5chappelijk werk en -nu de transitie jeugdzorg meer en meer plaats vindt- medewerkers van de wijkgericht opererende WIJ Eindhoven generalisten. Bovendien hebben de consultatiebureaus en de GGD vanuit hun basistaken de opdracht gekregen ouders bij te staan in hun opvoedende taak voor -in het bijzonder- de doelgroep kinderen van de voor- en vroegschool. In het gemeentelijk kwaliteitskader vve meldt de gemeente, dat de raad het vergroten van ouderbetrokkenheid- vooral in het creëren van een stimulerende omgeving voor hun kind- als een belangrijk instrument ziet bij het tegengaan van achterstanden bij risicoleerlingen. Het is daarom - in 2012 bij de doorontwikkeling van vve- een gemeentelijke eis om ouderbetrokkenheid verder uit te breiden. De gemeente refereert daarbij aan onderzoek dat aantoont dat, als ouders adequaat zijn geïnformeerd over de ontwikkeling van hun kind en thuis extra met hun kind bezig zijn, in aansluiting wat het kind op de voorschool doet, dit een positief effect heeft op de leerresultaten. Ouderbetrokkenheid kan onder meer worden vergroot door het inzetten van een meer gezinsgerichte vve-aanpak. Daarbij merkt de gemeente op, dat er wel verschil is tussen ouders. Ouders verschillen in gedrag, opvattingen, mentaliteit, overtuiging en ook wat betreft achtergrond en situationele kenmerken. Bij het denken over en vormgeven aan ouderbetrokkenheid spelen deze verschillen steeds een rol. In het vve-kader stelt de gemeente, dat tussen de kernpartners van de Spilcentra een passend ouderbeleid dient te worden verwoord en uitgevoerd, dat recht doet aan de behoeften en mogelijkheden van de ouders van de betreffende locatie. Pagina 15 van 41

15 De Spilpartners dienen hun ouderbeleid In het educatieve, pedagogisch raamplan te verantwoorden. Dit is een door de gemeente verplicht gesteld subsidie-instrument, waarin de uitgangspunten zijn beschreven hoe de Spilcentra zich moeten verantwoorden over hun Spil- en daarbinnen hun vve- en ouderbeleid. In het raamplan zijn onder meer'opvoedingsondersteuning en ouderbetrokkenheid' als functies van het Spilcentrum opgenomen. Uitgangspunt is, dat ouders de partners binnen Spil zijn. Met de ouders wordt daarom aan de hand van verschillende domeinen gesproken over het gewenste aanbod van Spil. In de praktijk varieert deze inventarisatie van behoeften van ouders nog per Spilcentrum. Richtlijn is, dat de Spilcentra verplicht drie vormen van ouderbetrokkenheid: 'communiceren, participeren en beïnvloeden' onderscheiden. Ook wordt in het Spilraamplan een aantal kwaliteitscriteria ten aanzien van ouderbeleid voorgeschreven, zoals: 'er is sprake van een gericht ouderbeleid binnen vve'; 'ouders worden vooraf adequaat geïnformeerd over het we-aanbod'; 'er wordt gewerkt met een standaard intake'; 'ouders worden gestimuleerd ontwikkelingstimulerende activiteiten thuis aan te bieden'; 'ouders participeren in vve-activiteiten in de voor- en vroegschool'; 'ouders worden geïnformeerd over de ontwikkeling van hun kind' en 'er wordt rekening gehouden met hun thuistaal'. Het educatief pedagogisch Spilraamplan beschrijft vooral de weg naar een ouderbeleid, dat een Spilcentrum specifiek moet invullen. In het plan van aanpak wordt de uitwerking van een dergelijk beleid nog vooral op het niveau van de instelling neergelegd, met het risico op versnippering en niet-gewenste accenten. Een noodzakelijke onderbouwende analyse van de ouderpopulatie ontbreekt nog veelal op een Spillocatie. Ook op stedelijk niveau ontbreekt het nog een heldere analyse van de ouderpopulatie, die de gemeente wil bereiken en komen daaruit volgend resultaatgerichte doelen van dat noodzakelijke lokale ouderbeleid nog niet uit de verf. Gestelde percentages uit het bestuursakkoord blijven vooralsnog grotendeels fictief. De belemmerende randvoorwaarden vanwege onder meer de harmonisatie, staatsteun en het Middelburgarrest vertraagden de gemeentelijke ambities. Dat geldt ook voor de vertraging van de inzet van Spilcentra bij het opstellen en implementeren van de vereiste Spilplannen. Sinds schooljaar is er echter meer stabiliteit in de personeelssamensteling in de voor- en vroegscholen. De Spilmeerjarenplannen konden nu opgesteld worden en die zijn bij de gemeente ter verantwoording ingediend. Er was daarnaast tot voor kort maar beperkt zicht op het gevoerde vve- en ouderbeleid bij de LEAstuurgroep en bij de gemeente of de implementatie ervan op de Spillocaties, conform planning, plaats vindt, wat de kwaliteit ervan is en of deze beantwoordt aan de gestelde criteria. Inmiddels is de gemeente met de LEA-stuurgroep zover, dat ze met hulp van de lokale thematische werkgroep 'actieve ouderbetrokkenheid' het ouderbeleid nieuw leven in blaast om het verder te richten in overeenstemming met de verwoorde ambities. Zaak is nu enerzijds op gemeentelijk niveau een analyse van de ouderpopulatie van de vve doelgroep ouders op te stellen en specifieke doelen op lokaal niveau resultaatgericht daarvan af te leiden. Anderzijds is het nodig gericht te gaan monitoren op de Spilcentra op de kwaliteit van de implementatie van de noodzakelijk geachte activiteiten voor ouders van doelgroep kinderen en de bereikte effecten in het vergroten van kansen in groep 3. ic Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau Na de harmonisering van de peuterspeelzalen in 2012 en de reorganisatie van de kinderopvang in 2013 hebben alle partners in Eindhoven zich gericht op een inhaalslag en het verder versterken van vve in de stad. In 2013 kwam de focus van de gemeente opnieuw op de evaluatie en effectmeting van het eigen vve-beleid, op afspraken, op de uitvoering en op de resultaten te liggen. Het doorlichten van de ingediende Spilraamplannen, en de vve-verbeterplannen ( met analyse) door de gemeente is hier een eerste voorbeeld van. De gemeente heeft deze plannen echter nog niet geëvalueerd, op effecten beoordeeld en hierover gerapporteerd. Ook zijn nog geen verbeterpunten benoemd. Dat komt, volgens de gemeente, in 2014 aan bod. Zoals gezegd, is daarnaast de opdracht voor BiO om samen met ZuidZorg het bereik van de doelgroep peuters te evalueren een initiatief, dat de gemeente genomen heeft. Ook de pilot 'Monitoring' in 2013 is een voorbeeld van aandacht voor evaluatie. In deze aanpak worden goede aanzetten gegeven hoe te evalueren in combinatie met een aantal aanbevelingen ter verbetering. In de eerste rapportage in november 2013 is over de bereikte effecten van vve op een tiental Spil/vve-voorzieningen geschreven. Pagina 16 van 41

16 De gemeente heeft -na de nulmeting van de inspectie in volop initiatieven uitgewerkt om nu systematisch het lokale vve-beleid te gaan evalueren. In 2013 ontbreekt het echter nog aan stadsbrede rapportages met onderbouwde conclusies over de effecten van het vve beleid en met de verbeterpunten voor de komende periode. De indicator blijft daarom nog een verbeterpunt voor de gemeente. Het beleid met betrekking tot de beoogde beleidsevaluatie is nog maar nèt als pilot afgerond en de werkwijze en procedures moeten nog definitief vastgesteld worden en daarna geïmplementeerd. Samenvattend verbeterpunten '2' De start hiervan in schooljaar ts nog pril. Ga door op de ingeslagen weg! Leg accent op het implementeren en borgen van het bereik en evaluatie en verbetering van vve. Ga door met de uitvoering en verdere doorontwikkeling van de voornemens om goed zicht te krijgen op het (non) bereik en vergroot het bereik in de lijn met de gemaakte bestu u rsaf spraken. Verbeter het ouderbeleid enerzijds door op gemeentelijk niveau een analyse van de ouderpopulatie van de vve doelgroep ouders op te stellen en specifieke doelen op lokaal niveau resultaatgericht daarvan af te leiden. Anderzijds door gericht te gaan monitoren op de Spilcentra op de kwaliteit van de implementatie van de noodzakelijk geachte activiteiten voor ouders van doelgroep kinderen en de bereikte effecten in het vergroten van kansen in groep 3. Nu de monitoring een feit is in 2014, besteed zorg aan de implementatie bij alle deelnemende voor en vroegscholen, stel stadsbrede rapportages op met onderbouwde conclusies over de effecten van het vve beleid en met de verbeterpunten voor de komende periode. '3' Voldoende Op gemeentelijk niveau zijn nu verreweg de meeste indicatoren als voldoende bestempeld. Vooral het beleid met betrekking tot de toeleiding, de interne kwaliteitszorg op de locaties en het in kaart brengen van de resultaten is verbeterd ten opzichte van 2011 en is zichtbaar in de praktijk op de Spilcentra geïmplementeerd. las Toeleiding In het vve kwaliteitskader geeft de gemeente Eindhoven aan dat de jeugdgezondheidsorganisatie ZuidZorg een belangrijke rol speelt bij de vroegsignalering en het bereik van ouders en kinderen. Ook binnen de wet OKE komt hun rol in het toeleidingsproces duidelijk naar voren. In 2010 had ZuidZorg een bereik van 99.5% van de kinderen van 2 jaar en 95% van de kinderen van 2 tot en met 4 jaar. Na vaststelling van het vve kader en de harmonisatie van het peuterwerk in de kinderopvangvoorzieningen zijn de consultatiebureaus van ZuidZorg 1 januari 2013 daadwerkelijk uitvoerend begonnen de doelgroep kinderen in kaart te brengen en die naar de vve- voorziening toe te leiden. De ervaring binnen ZuidZorg leert, dat de implementatie van deze opdracht op de werkvloer ook in 2014 nog ondersteuning en coaching van de medewerkers vraagt. De LEA-partners met de gemeente Eindhoven hebben ervoor gekozen de toeleiding van vve doelgroepkinderen naar de voorschool centraal plaats te laten vinden binnen de jeugdgezondheidszorg, in aansluiting met het onderwijs(bestuur). Een lokale LEA-werkgroep 'Indiceren en toeleiding', bestaande uit vertegenwoordigers van de jeugdgezondheidszorg, de kinderopvangorganisaties, het onderwijs en de gemeente hebben een stappenplan ontwikkeld. Dat moet door de jeugdgezondheidszorg en de kinderopvangorganisaties worden gevolgd. Het consultatiebureau van ZuidZorg indiceert op basis van eigen screeningsprotocollen en registreert daarbij de indicatie vve in het elektronisch kinddossier. Ouders worden dan geïnformeerd door ZuidZorg en er vindt actieve toeleiding plaats door beschikbare medewerkers van bijvoorbeeld de Lumensgroep of Humanitas (opvoedingsondersteuners, maatschappelijk werkers) of pedagogisch adviseurs van het Centrum voor Jeugd en Gezin en/of (nu de transitie jeugdzorg plaats vindt) medewerkers van de nieuwe wijkteams de zogenaamde WIJ Eindhoven generalisten. Eind 2013 was het echter voor de jeugdgezondheidszorg moeilijk realistisch te registreren of ouders gebruik maken van een voorschool en van welke voorschool. Dit knelpunt wordt in de lokale werkgroep 'indiceren en actief toeleiden' ingebracht en wordt daarna aangepakt. Aansluitend is belangrijk, dat in het kader van toeleiding tot opvoedingstimulering en ondersteuning van vve recent door de gemeenteraad is besloten, dat er negentien wijkgerichte Pagina 17 van 41

17 speelinlopen georganiseerd worden. Deze speelinlopen zijn gratis en bedoeld voor ouders met peuters van anderhalf tot tweeëneenhalf jaar ter optimalisering van de toeleiding naar vve. Ze worden georganiseerd op die Spilcentra waar de populatie uit 20% of meer doelgroepkinderen bestaat. Bovendien heeft de gemeente Eindhoven zich ingespannen om beleid vast te stellen om vve voor alle peuters toegankelijk te maken en ouders te stimuleren om hun kinderen een vve gecertificeerde voorschoolse voorziening te laten bezoeken. Nadere subsidieregels om de bijdrage van de voor- en vroegschoolse educatie voor elke Eindhovense ouder toegankelijk te maken zijn hiervoor door het college van burgemeesters en wethouders bekend gemaakt. Om de toeleiding optimaal te laten werken en 100% bereik te realiseren komt nu geleidelijk in Eindhoven steeds beter in beeld hoe het gesteld is met het non bereik. Vooral de analyse van de jeugdgezondheidszorg over het bereik in 2013 biedt daarbij belangrijke informatie om elk geval van non bereik doel gericht aan te (gaan) pakken. Ia5 Integraal vve-programma Binnen de gemeente Eindhoven zijn afspraken gemaakt over het te hanteren integrale vveprogramma, waarin aandacht wordt besteed aan de ontwikkelingsgebieden taal, rekenen, sociaalemotioneel en motoriek. Daarbij is de keuze van de Spilcentra vrijgelaten. Spilcentra maken momenteel gebruik van Piramide, Puk en Ko/Ko Totaal, Basisontwikkeling met Startblokken; incidenteel Kaleisdoscoop, Peuter- en Kleuterplein. Ook Schatkist en LoGO 3000, naast de woordenlijst van loolslo blijken in de Spilraamplannen van voor te komen. Na de bestandsopname hebben de vve-partners vooral meer werk gemaakt van het invoeren van een genormeerd kind volg systeem op zowel de voor- als vroegscholen. Menige voorschool is sinds dit schooljaar bezig met de invoering van het observatie- en registratiesysteem 'KIJK' in navolging van de vroegschool, waar zij mee samenwerken. Op alle vroegscholen worden daarnaast al jarenlang de kleutertoetsen voor taal- en rekenontwikkeling van het Cito gebruikt. Op gemeentelijk niveau is het wenselijk verdere aandacht te blijven besteden aan de doorgaande lijn in deze vve-programma's tussen de voor- en vroegscholen. Dit temeer, omdat personeel op verschillende locaties gewisseld is en nog niet helemaal thuis is in het verkozen vve-programma. Tevens is het van belang, dat met elkaar vastgesteld wordt welke aanvullende programma's gebruikt worden op die locaties waar veel of minder veel doelgroep vve-kinderen verblijven. Te denken valt dan aan bijvoorbeeld aanvullende woordenschatprogramma's. Ia6 Externe zorg In Eindhoven streven de schoolbesturen en kinderopvangvoorzieningen er mét de gemeente naar om de zorg primair te beleggen bij de intern begeleider van de basisschool (analyse en advies) en de teamcoach/teamleider van de kinderopvang (signaleren). In de Spilcentra is veel ervaring opgebouwd om de externe zorg af te stemmen op de interne zorg van onder meer de voor- en vroegscholen. Het is een arbeidsintensieve aanpak, waarbij in Eindhoven meer dan gemiddelde aandacht is voor een effectieve ketenaanpak. Daarbij staat steeds voor ogen 'het kind en zijn gezin' direct hulp te bieden. Dit komt mede voort uit het feit, dat de gemeente al in 2006 haar Spilcentra liet doorlichten op een effectieve ketenaanpak in het oplossen en voorkomen van problemen met 0-12 jarigen in Spilcentra door de inspectie Samenwerkend Toezicht Jeugd (voorheen Integraal Toezicht Jeugdzaken). Op basis van de bevindingen uit dit onderzoek is de externe zorg verder ingericht en verbeterd. De zorgstructuur is vastgelegd in het pedagogisch en educatief Spilraamplan van de voor- en vroegscholen. Om het uitgangspunt van Spil: 'risico situaties worden gezamenlijk aangepakt' te realiseren, is samenwerking tussen de partners en disciplines binnen Spil noodzakelijk. Er wordt gewerkt op basis van de zorgpiramide met vijf zorgniveaus, die te vinden is in het beleidskader van Spil. Binnen elk Spilcentrum is er een breed Spilzorgteam, dat volgens de uitgangspunten van Samenwerkend Toezicht Jeugd werkt. Zo werkt het brede Spilzorgteam met gebundelde informatie in een gezinskaart. Het probleem, evenals de oplossingsrichting worden door de gezamenlijke Spilpartners vastgesteld. Er wordt een casuscoördinator benoemd en bekeken wordt wat het Spilcentrum zelf aan oplossingen kan aandragen om het probleem met het kind en in het verlengde het gezin aan te pakken. Vervolgens wordt een gezamenlijk actieplan opgesteld met medewerking of medeweten van de ouders en terugkoppeling aan de ouders. Daarnaast wordt een signaal afgegeven aan het lokale signaleringssysteem 'Zorg voor Jeugd' en wordt eventueel doorverwezen naar het Centrum voor Jeugd en Gezin en of samenwerking gezocht met wijkteams. Pagina 18 van 41

18 Dit alles zou kunnen leiden tot een goed voorbeeld voor anderen, maar met de transitie van de jeugdzorg staat deze opgebouwde expertise onder druk. Spilcentra maken zich hier zorgen om. De deelname van een kind- en gezinswerker of een schoolmaatschappelijk werker, die momenteel structureel aan een Spilcentrum zijn verbonden en ook aan het brede Spilzorgteam deelnemen, worden vervangen door de WIJ Eindhoven generalisten, die wijkgericht opereren. Voor de gemeente is het daarom belangrijk om deze transitie kritisch te volgen en vooral de effecten in beeld te brengen op de preventieve en curatieve aanpak bij gesignaleerde risico's bij -in het bijzonder vve-doelgroepkinderen- en hun gezinnen: Worden de risicokinderen en -gezinnen tijdig en met effect geholpen? Ia7 Interne kwaliteitszorg voor- en vroegscholen Effecten van vve zijn mede afhankelijk van de kwaliteit van de vve die geleverd wordt door de voor- en vroegscholen. Het gaat dan om pedagogische en didactische vaardigheden van de medewerkers, de wijze waarop het vve-programma gebruikt wordt, de zorg en begeleiding die aangeboden wordt, de inrichting van de ruimtes enzovoorts. Van voor- en vroegscholen wordt verwacht, dat ze deze kwaliteit regelmatig evalueren, verbeteren en borgen. Na de nulmeting van de inspectie in 2011 heeft de gemeente -in samenspraak met de schoolbesturen en besturen van kinderopvangorganisaties- haar eisen wat betreft het pedagogisch Spilraamplan verbreed naar een educatief, pedagogisch Spilraamplan. Dit plan is (inclusief het jaarplan, het vve-verbeterplan en het verplichte jaarverslag) hét centrale kwaliteitszorginstrument, waarmee elk Spilcentrum zich jaarlijks verantwoordt. Voorwaardelijk om dit plan adequaat in te kunnen vullen, is een interne analyse op de kwaliteit van vve. Subsidievoorwaarden, ook geactualiseerde, zijn aan deze planvorming gekoppeld. Om aan de planverplichting tegemoet te komen heeft de gemeente coördinatie-uren beschikbaar gesteld bij de directie van elk Spilcentrum om de integrale eindverantwoordelijkheid voor het Spilbeleid op zich te nemen. Ook is elk Spilcentrum gefaciliteerd met 7 uur vve-coördinatie en 4 uur plan-coördinatie. De toekenning van deze uren was extra nodig na de harmonisatie. Door de gedwongen wisseling van medewerkers bleek de vve-voortgang niet overal vanzelfsprekend. De gemeente heeft daarbij normen, waaraan de vve-voorzieningen in de Spilcentra moeten voldoen, vastgesteld. Voorbeelden hiervan zijn: er is een vve-coördinator; de voor- en vroegschool evalueren de kwaliteit en de opbrengsten van vve regelmatig; borgen de kwaliteit van vve en er wordt opbrengstgericht gewerkt. Daarnaast heeft de gemeente recent besloten alle Spilpartners te laten deelnemen aan de nieuwe vve-monitor. In september 2014 komt de eerste rapportage over de effecten van het lokale vve-beleid. Overwogen kan worden of de gemeente daarnaast geen gebruik gaat maken van audits, om de opgebouwde kwaliteit van vve structureel te borgen. Geconcludeerd kan worden, dat de gemeente Eindhoven alles in het werk stelt om de interne kwaliteitszorg op de vve-locaties tot een succes te maken. Er is echter nog aandacht nodig voor de daadwerkelijke implementatie en borging van alle beleidsvoornemens, die de vve-voorzieningen in hun plannen hebben vastgelegd. Daar heeft de gemeente, maar ook in een aantal gevallen schoolbesturen en besturen van kinderopvangorganisaties, momenteel feitelijk nog te weinig zicht op. Vooral in 2012 is de uitvoering van vve op menige locaties onder druk komen staan. Beschreven contextfactoren speelden hierbij een rol. Medio 2013 zijn de meeste Spilcentra echter voortvarend aan de slag gegaan hun plannen uit te voeren. Vanuit de kinderopvangvoorzieningen is sprake van een inhaalslag en correctie op basis van een herstelplan, dat uit elf blokken bestaat. Vanuit de basisscholen is men begonnen om het onderwijs aan het jonge kind verdergaand te verbeteren of te borgen. Op menige vve locatie oriënteert men zich bovendien hoe de doorgaande lijn verder te optimaliseren. Dat geldt bijvoorbeeld voor de inzet van de toegekende coördinatie uren, voor het aanbod, voor de afstemming van de zorg en begeleiding, voor het ouderbeleid, maar ook voor het gemeenschappelijk handelen als vve-team. Besturen van de kinderopvang en schoolbesturen hebben -nu er weer duidelijkheid is over vve- geleidelijk in 2013 hun verantwoordelijkheid hernomen om vve door te ontwikkelen en de gestelde doelen uit het Bestuursakkoord waar te maken. Pagina 19 van 41

19 Ia8 Doorgaande lijn Een soepele doorgaande lijn van de voorschool naar de vroegschool is belangrijk voor succesvol vve. Met de 'knip' in vve-middelen in 2006 (vve-geld voor voorscholen gaat naar de gemeente; vve-geld voor vroegscholen komt terecht in de lump sum van het primair onderwijs) is het extra belangrijk dat de gemeente hier gericht beleid op ontwikkelt, dit vaststelt en de uitvoering ervan borgt. In Eindhoven zijn er goede initiatieven genomen hier beleid op te ontwikkelen en vast te stellen. De structurele inbedding van het vve-beleid in de Spilcentra is hiervan het beste voorbeeld. Ook de Spilplanverplichting om het vve beleid met de kernpartners van Spil jaarlijks te verantwoorden is hiertoe een goede opmaat. Daarnaast zijn er in de gemeente goede afspraken gemaakt over de samenwerking tussen de vve-partners. De gemeente faciliteert hierbij de coördinatie van vve. Ook zijn er afspraken over de overdracht van kindgegevens en is een warme overdracht verplicht. Komend jaar is het voornemen om het overdrachtsformulier tussen de voor- en vroegschool verder aan te scherpen en te standaardiseren. Nu kan dit per voor- en vroegschool nog verschillen. Een belangrijk aandachtspunt voor de komende periode is vooral de verdere implementatie en borging van de gemaakte afspraken op de Spillocaties. Ook is het van belang, dat de gemeente aandacht besteedt aan geschikte werkafspraken tussen voorscholen - waarvan de peuters naar meerdere vroegscholen uitstromen- en betrokken vroegscholen. Schoolbesturen, besturen van kinderopvangvoorzieningen en gemeente zien er op toe dat de gemaakte afspraken en beoogde voornemens uitgroeien tot een goed praktijkvoorbeeld in Ia9 Resultaten In 2013 heeft de gemeente met de Spilpartners stevig geïnvesteerd om tot een nieuwe vve monitor te komen, een monitor waarin de resultaten meetbaar zijn uitgewerkt. De bestaande monitor van Fontys Vides is hiermee komen te vervallen. In de periode augustus-november 2013 vond een pilot 'Monitoring' plaats onder leiding van OCGH advies in opdracht van de gemeente. Een lokale LEA-werkgroep bestaande uit vertegenwoordigers van de schoolbesturen Salto en SKPO, de voorschoolse instellingen Korein, Billies, Dikkie Dik en Little Jungle en de gemeente Eindhoven heeft de pilot mee ontwikkeld. De pilot had een drieledig doel: introductie van de vve-monitor; het inhoudelijk en het procesmatig inrichten van de monitor en starten met dataverzameling vve voor Eindhoven. In november 2013 volgde een stedelijke rapportage. Per prestatie indicator zijn de resultaten weergegeven. Deze prestatie indicatoren hebben betrekking op 'bereikbaarheid en toegankelijkheid' (12 indicatoren); 'kwaliteit: condities' (5 indicatoren); 'kwaliteit: doorgaande lijn' (14 indicatoren) en 'opbrengsten' (2 indicatoren). Dit laatste onderdeel 'opbrengsten' kent twee (concept)doelen waarop alle vve locaties zich vanaf 2014 definitief dienen te verantwoorden: "Gemiddeld gezien liggen de beoogde opbrengsten van Eindhoven boven het landelijk gemiddelde' (niveau van opbrengsten) en 'De groei in vaardigheidscore van de doelgroep leerlingen is de landelijk gemiddelde toename in vaardigheidscore tussen twee momenten +1 (Ml-El) (ontwikkeling van opbrengsten). Een eerste toets in de pilot laat overigens zien dat deze conceptdoelen in de pilot nog niet gehaald zijn. Tevens zijn voorstellen voor inhoudelijke en procesmatige aanpassingen voor de definitieve monitor aangegeven. Over dit laatste vindt begin 2014 besluitvorming plaats in de LEA-stuurgroep, waarna de gemeente Eindhoven tot definitieve invoering overgaat. Daarbij is het de bedoeling stadsbreed de vve monitor in te voeren en in september 2014 een eerste rapportage te doen. Ten aanzien van de nieuwe monitor valt op, dat vanuit de vroegscholen landelijk genormeerde Citotoetsen gebruikt worden van groep 1 om de resultaten weer te geven. Voor de gemeente is het een overweging ook de resultaten van de Citotoetsen taal en rekenen van groep 2 hierbij te betrekken. Tevens is het belangrijk na te gaan hoe de resultaten van de voorschoot op het gebied van de (taal) ontwikkeling van de peuters objectief in de monitoring betrokken kunnen worden. Tot slot is in de pilot het voornemen aangegeven, dat uiteindelijk alle schoolbesturen uniform aantonen, dat de kinderen die deelnamen aan vve bij aanvang van groep 3 over de gewenste taal-, lees- en rekenvoorwaarden beschikken. Het is daarom belangrijk dat de gemeente ook hierover de komende periode resultaatgerichte afspraken te maken met de schoolbesturen. Pagina 20 van 41

20 2a De gemeente heeft geregeld dat de GGD de basiskwaliteit van de voorscholen beoordeelt De gemeente Eindhoven heeft de GGD Brabant-Zuidoost de opdracht gegeven jaarlijks de basiskwaliteit volgens de Wet op de Kinderopvang, de kwaliteitseisen peuterspeelzalen (artikel 1.50 en 2.6) en de basiskwaliteit voorschoolse educatie (artikel 1.50b en 2.8; het achtste domein) te toetsen. Dit is vastgelegd in een subsidiecontract. De GGD verantwoordt zich jaarlijks in een lokale rapportage. Er is een recent rapport van 2013 beschikbaar. In 2013 zijn 71 locaties zijn bezocht, waarbij de criteria getoetst zijn, die door de gemeente Eindhoven zijn opgesteld. Tijdens de eerste inspectie in 2013 voldeden er 11 locaties direct aan alle criteria ten aanzien van de kwaliteit van vve; de overige locaties hadden dus een of meer overtredingen binnen de gestelde eisen. De meest geconstateerde overtredingen waren: 'scholing voorschoolse educatie' (34 locaties) en 'voldoen aan de Wet Kinderopvang' (47 locaties). In de nota 'Vve-inspecties 2013, een korte analyse, GGD Brabant zuidoost" was de algemene indruk van de inspecties de volgende: 'Bij de start van de inspecties van de voorschoolse educatie in februari 2013 was duidelijk zichtbaar dat de criteria voor de houders nog onvoldoende helder of erkend waren en dat het aanbieden van de voorschoolse educatie net was gestart. Er was begonnen met het implementeren van de voorschoolse programma's en het uitwerken van activiteiten. Dit stond nog in de kinderschoenen en men was vaak er vaak nog niet van op de hoogte aan welke criteria dit jaar voldaan moest worden. Daarnaast was zichtbaar, dat beroepskrachten moesten wennen aan de andere manier van werken, van 'verzorgen' naar "voorschools werken'. In de loop van het jaar werd steeds duidelijker, dat het begrip voorschoolse educatie onderdeel is van de kinderopvang Eindhoven. Dit was zichtbaar door: ontwikkelingsgerichte activiteiten; inrichting van speelhoeken; inhoudelijke kennis van de beroepskrachten; het aanstellen van een vve-coördinator op Spilniveau; het werken met een kindvolgsysteem, zoals KIJK en het meer vorm geven aan de doorgaande ontwikkelingslijn met een Spilpartner'. Naar aanleiding van de inspecties door de GGD in 2013 is er een aantal aanbevelingen geformuleerd gericht op de voorschoolse educatie en het toezicht. Belangrijk zijn de volgende: 'het formuleren van meetbare criteria'; 'het tijdig kenbaar maken van de criteria bij de houders ervan' en 'het bekend zijn van de kwaliteitsdoelen voor het vve aanbod in Eindhoven bij de houders ervan'. Ook zijn er enkele aanbevelingen, die de inhoudelijke groei van de kwaliteit van de voorschoolse educatie bevorderen: 'het inzetten op de eigen verantwoordelijkheid van houders van voorschoolse educatie in het intensief coachen van hun beroepskrachten"; tijdig spreken over de knelpunten en gewenste verbeteringen met de beroepskrachten'. In dit tussentijdse monitor- onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van vve is in een steekproef vastgesteld, dat van de voor- en vroegscholen in Eindhoven ook recente GGD-rapporten beschikbaar zijn, waarin ook het 8^ domein (voorschoolse educatie) is beoordeeld. Sinds 2008 voert de Inspectie van het Onderwijs ook het tweede lijnstoezicht uit op de kwaliteit van de Kinderopvang. Doel is om de prestaties van het eerste lijnstoezicht door de gemeente te bevorderen. En daarmee de kwaliteit van de kinderopvang op hoog niveau te brengen en/ofte borgen. Tot slot: het beeld van de inspectie is nu dat de hiervoor beschreven -als voldoende beoordeeldeindicatoren zich de komende jaren -met de ambities die nu getoond worden door gemeente Eindhoven, besturen en vve voorzieningen- met een goede implementatie kunnen door ontwikkelen tot praktijkvoorbeelden voor andere gemeenten. '4' Voorbeeld voor anderen In Eindhoven is sprake van goede praktijken in het vve beleid. De Integrale inbedding van vve en ouderbeleid in het Spilbeleid is daarbij een uitstekend fundament om het beleid voor 0-13 jarigen vorm te geven. Het biedt een goede opmaat Integrale Kindcentra te realiseren. Ook nu is er al sprake van enkele indicatoren die kunnen dienen als goede voorbeelden voor anderen. Pagina 21 van 41