VOORJAAR 2014 BORNEGO COLLEGE GOED VOOR ELKAAR!

Transcriptie

1 VOORJAAR 2014 BORNEGO COLLEGE GOED VOOR ELKAAR!

2 Inhoud Inhoudsopgave...2 Colofon...2 Ontwikkeling en beweging...3 Bornego Toetsen: te veel of nuttig?...4 Briljant PWS...5 De beste ideeën...5 Belangrijke data in digitale nieuwsbrief...8 Junior Italiaans bezoek op Junior...6 Filmen bij de Leeuwarder Courant...6 Luisteren naar de leerlingen...7 Is Jitske de mol?...8 Joure Roemer en Samson zeiden ons gedag...10 Femke en Ilse op koers...10 Door LOB een plan B...11 Oud-Bornego Lenneke Kuijer gepromoveerd...12 Beugel Poppetje lassen en muurtjes metselen...14 Op expeditie, veldopdrachten bij Easterskar...14 Studenten voor de klas...15 Leren van de Finnen...16 Lyceum Lezen voor de Inktaap...18 Creatief bij Kunst Kingsize: voor en door leerlingen...19 Over de mediatheek en haar gebruikers...19 Column Gekte door Jelle Sleurink...20 Ontwikkeling en beweging Passie en bezieling: dat is wat ik merk als ik door de vestigingen van het Bornego College loop. Passie voor het onderwijs, voor het eigen vak en voor het vak van leraar. Bezieling om onze leerlingen zo goed als kan voor te bereiden op een goed vervolg. Je leest dit ook terug in deze. Een docent die vertelt over de passie voor het eigen vak en de bezieling voor het vak leraar. En er staan verhalen in van leerlingen die hun passie met ons delen. Binnenkort vieren we het feest van Pinksteren. Pinksteren gaat over bezieling. De bezieling die de volgelingen van Jezus ontvingen toen het vuur op hen neerdaalde. Het gaf hen de energie, kracht en begeestering om het verhaal van de belofte van Pasen te vertellen aan alle mensen over de gehele wereld. Er ontstond door die bezieling beweging. Beweging die nodig is om te ontwikkelen. Daar gaan we voor op het Bornego College. Toch hebben we ook te maken met momenten dat het niet lukt, dat de energie voor ontwikkeling moeilijk te vinden is. Daar worden we op de laatste bladzijde weer op gewezen. Dat is maar goed ook. Om in beweging te kunnen blijven, moet je zo nu en dan ook even stilstaan en afstand nemen. Alleen dan hou je het vol. Mijn vak Mijn Talent Mijn Stage Als u deze ontvangt, zitten de examenkandidaten midden in de examens we wensen ze succes en het vertrouwen dat de voorbereiding goed is geweest. Alle andere leerlingen zitten in de laatste weken van het schooljaar. We hopen dat het een mooie schooljaar was met goede resultaten. Ik wens u alvast een goede zomer, Frits Hoekstra Rector-bestuurder Docent geschiedenis Daphne Peek Niels van der Werf en Bente Brandsma Leroy Bruinsma en Silke de Vries Colofon is een uitgave van het Bornego College en verschijnt tweemaal per jaar. Dit magazine wordt verspreid onder alle ouders van leerlingen van onze school en andere geïnteresseerden in het Bornego College. Dank! Dit nummer werd mede mogelijk gemaakt door Anke, Bente, Bouke, David, Femia, Femke E., Femke W. Hette, Hidde, Ilse, Iris, Ivo Gabe, Jelle, Jelte, Jikke, Jitske, José, Jovan, Klaas, Leroy, Martijn, Niels B., Niels W., Rianne, Robin, Sanne G., Sanne W., Sarah, Silke, Su-Elle, Thiras, Wessel, Wouter, Jeffrey van den Berg, Heidi Bos, Elsbeth Bruinsma, Derwent Christmas, Carolien van Dijk, Alyt Haanstra, Lenneke Kuijer, Daphne Peek en Florien Wesselius: allen hartelijk dank! Vragen, opmerkingen of suggesties kunt u mailen naar Jildou Bloem, Stafmedewerker Communicatie, via jbloem.nl.. Opmaak Visser & de Graef Communicatie Druk Marne Drukkers, Leens Niets uit deze uitgave mag worden gepubliceerd zonder toestemming van het Bornego College. Nieuwsberichten en belangrijke actuele mededelingen kunt u vinden op onze website. Als je niet beweegt, dan sta je stil. Paus Franciscus in zijn eerste opgedragen Mis

3 Bornego Bornego Toetsen: te veel of nuttig? Briljant PWS Door Frits Hoekstra Ze schreven het meest besproken profielwerkstuk Er wordt te veel getoetst wordt gezegd. Toetsen zijn nodig hoor je overal om je heen. In Finland toetsen ze helemaal niet. En de onderwijskwaliteit is er ook gewoon op orde (zie artikel op pagina 16 red.). In Nederland is de roep om toetsen groot. De staatsecretaris wil nu een tussentoets in het voortgezet onderwijs invoeren, volgens hem nodig om de kwaliteit van het onderwijs te borgen. Ivo en Jelte (PWS) van het Bornego College dit jaar. Het werkstuk van Ivo Gabe de Wolff en Jelte van der Valk eindigde bij de beste drie werkstukken van Friesland tijdens een wedstrijd van de Leeuwarder Courant. Het duo ontwikkelde een digitaal schoolbord met infra- 4 Twee soorten Er zijn eigenlijk twee soorten toetsen. Toetsen die bepalen of een leerling een doel heeft bereikt, de summatieve toetsen, en de toetsen die inzicht geven in wat een leerling al kan en waar die aan moet werken, de zogenaamde formatieve toetsen. De toetsen die we afnemen bij het eindexamen zijn voorbeelden van summatieve toetsen. Deze toetsen zijn er om te kijken of de leerling voldoende kennis heeft om het bijpassende diploma te ontvangen en zijn afsluitend. Daarnaast zijn er de formatieve toetsen, toetsen die onderzoeken waar de leerling staat. Deze toetsen hoeven geen cijfer op te leveren, maar zijn in het leerproces belangrijker dan de summatieve toetsen. Ze helpen de leerling en de leraren om te kijken waar aan gewerkt moet worden. Ze zijn dus onderdeel van een programma gericht op leren. Volgtoetsen De CITO Volg en Advies toetsen zijn daar voorbeelden van. Deze volgtoetsen kijken voor Nederlands en taal, rekenen/ wiskunde en Engels waar een leerling staat. We kunnen de groei van de leerling zien en kijken of er gaten in de kennis zitten. Daarnaast geeft de toets de leerling, de ouders en de school inzicht in het niveau waarop de leerling functioneert. Bij die toetsen hoort dat de school kijkt welke stappen er gezet moeten worden om de gaten te dichten, voor de groep, in het onderwijs en in de programmering. De toetsen zijn daarom ook methode-onafhankelijk. Ze meten niet voornamelijk reproductie en begrip, maar vragen naar de wijze waarop leerlingen de kennis die ze hebben kunnen integreren en toepassen. In de maanden april en mei zijn deze toetsen afgenomen in de eerste drie leerjaren. En met ingang van het komende schooljaar starten we in de eerste klassen ook met de nul toets. In de eerste maand dat de leerlingen in het voortgezet onderwijs starten nemen we een aantal toetsen af om te kijken van waaruit de leerlingen starten. Dan kunnen we nog beter zien wat het effect van het onderwijs is, ook gedurende het eerste leerjaar. Deze toetsen bepalen mede of een leerling of een groep extra ondersteuning nodig heeft voor rekenen en taal. Daarmee wordt het onderwijs rijker en gerichter. Een extra afsluitende toets, zoals de tussentoets die de politiek wil, heeft geen meerwaarde voor de leerling en het onderwijs. Dan is die volgens mij niet nuttig en dus teveel. Het onderwerp bedachten ze zelf. Op school hadden ze gemerkt dat de gebruikte digitale schoolborden drie nadelen hebben. Ze zijn duur, het aansluiten is lastig en dat geldt ook voor het kalibreren (instellen). Een enquête onder de docenten bevestigde hun vermoedens. Ze sloegen aan het brainstormen en bedachten een nieuw systeem op basis van twee webcams, een pen en infrarood licht. Hun briljant board is een stuk goedkoper en gebruikersvriendelijker dan de huidige borden. 10 Een ingewikkelde klus, zou je denken. Ivo Gabe en Jelte draaiden er hun hand niet voor om. Bij de PWS-avond, waarop alle werkstukken op Bornego werden gepresenteerd, hadden de heren een werkende demo waarvoor ze ook zelf de software schreven. Zowel op de presentatie als het werkstuk kregen ze een verdiende 10. Daarna hield het niet op. De beste ideeën De beste ideeën van het schooljaar: dat was de titel van de studiemiddag die op dinsdag 22 april werd gehouden op Bornego Lyceum. De middag was bedoeld voor alle Bornego-medewerkers en andere belangstellenden. De opzet leek op een TED-evenement waarbij sprekers in 18 minuten een aansprekende presentatie houden met als doel de toehoorders echt te inspireren. Op de sprekerslijst stonden elf bekende en minder bekende namen. Zo zoomde Ionica Smeets, onder andere wetenschapsjournalist en columnist bij de Volkskrant, in op dagelijkse wiskunde. Coach en voorvechter van mediërend leren, Emiel van Doorn, benadrukte dat je moet uitgaan van kwaliteiten van leerlingen en niet van beperkingen. Willem Jan Renger (programmaleider Applied Game Design aan de Hogeschool van de Kunsten Utrecht) behandelde gamification. Inspiratie Het was het derde jaar op rij dat een dergelijke conferentie plaatsvond. Docent Derwent Christmas is één van de organisatoren. We willen hiermee mensen aan het denken zetten, zegt hij. We hopen dat ze concrete zaken aangereikt krijgen, rood licht, een Brilliant Board. Bij de wedstrijd van de Leeuwarder Courant belandden ze in de finale. Ze mochten zichzelf samen met de medefinalisten presenteren tijdens een feestelijke avond. De jury vond het bijzonder, vertelt Ivo Gabe. Ze waren onder de indruk. Zozeer zelfs dat Brilliant Board samen met nog twee werkstukken uiteindelijk streed om de eer. Die ging helaas aan hun neus voorbij. Desondanks hadden de heren een prachtige avond. We hebben veel gesprekken gevoerd en visitekaartjes uitgedeeld, zegt Jelte. Bijzondere bijbaan En ook nu houdt het niet op. Het duo ontwikkelt het schoolbord verder. Het moet nog iets gebruiksvriendelijker, vinden de heren. Naast hun studies willen ze vanaf volgend jaar Nederland gaan veroveren met het bord, als bijzondere bijbaan. bijvoorbeeld hoe je Prezi in kunt zetten, zegt hij doelend op de presentatie van online media strateeg Eko Kooistra. We hopen vooral dat ze geïnspireerd raken, zich verdiepen in wat ze hebben gehoord en dat vertalen naar het onderwijs. 5

4 Junior Junior Italiaans bezoek op Junior Sanne en Wessel Zo rond het verschijnen van deze had Bornego Junior er een week lang 18 leerlingen bij. Zij kwamen uit het Italiaanse Baselga di Piné, eveneens een schaatsdorp. De Italianen waren te gast bij de Bornego-leerlingen die vorig een bezoek brachten aan Italië, waaronder Wessel Caffa (klas 2e) en Sanne Groen (klas 2k). Uitwisseling Een beetje bevoorrecht zijn ze wel, vinden beide leerlingen. Toen hun namen vorig jaar uiteindelijk op de deelnemerslijst prijkten, sprongen ze een gat in de lucht. Want meedoen aan de jaarlijkse uitwisseling met de Italianen: dat wil iedereen wel. Ik vond het vooral leuk om leeftijdsgenoten te ontmoeten en om te kijken hoe zij naar school gaan en daar leven, vertelt Sanne. In Italië bezochten de Bornego ers enkele lessen, gingen ze wandelen in een mooie kloof en bekeken ze Venetië. Op hun beurt lieten zij de Italianen Bornego, Heerenveen en Nederland zien en kwamen ze in eigen land op plekken die ze zelf niet eens kenden, zoals de Zaanse Schans. Engels Vooraf keken Wessel en Sanne erg uit naar het tweede deel van de uitwisseling. Hoewel vooral Sanne nog regelmatig via Whatsapp contact heeft en haar Gloria afgelopen winter in Thialf ontmoette, blijft zo n uitwisseling best spannend. Zouden Lorenzo en Gloria Nederland inderdaad zo vlak vinden? Zou de Hollandse kost hen net zo goed smaken als de pasta de Bornego ers smaakte? En zou hun Engels het afgelopen jaar ook wat zijn verbeterd? Ze hebben veel minder Engels en dat merk je, aldus Wessel. Gelukkig is daar dan Google Translate en kom je met handen en voeten ook een heel eind! 6 Filmen bij de Leeuwarder Courant Je hebt leerlingen die de kantjes eraf lopen en met een krappe voldoende tevreden zijn. Dat kun je van Martijn Rispens. Bouke de Vries en Wouter Wijbrands uit klas 2k niet zeggen. Steeds weer verzinnen ze iets nieuws voor een opdracht en schromen ze niet om er veel tijd in te steken. Een aardrijkskunde-opdracht over globalisering resulteerde uiteindelijk in een alleraardigst filmpje over de Leeuwarder Courant. Voor aardrijkskunde moest de klas zich verdiepen in een bedrijf dat wereldwijd werkt. Een bezoek was niet per se nodig, maar geeft wel een beter beeld, zo vonden Bouke, Martijn en Wouter. Het drietal benaderde de Leeuwarder Courant. Zij halen het papier uit Scandinavië en Canada, de drukpers komt uit Duitsland en de software is Engels, somt Bouke op. Samen met Wouter liet hij zich twee uur lang rondleiden in Leeuwarden. Script Ze brachten op grond van een script het gehele productieproces in beeld en spraken met medewerkers over het thema globalisering. Uit die gesprekken bleek dat bedrijven bij hun zoektocht naar grondstoffen voor hun product verder kijken dan het eigen land en dat prijs daarbij een rol speelt. Het resultaat is een mooi filmpje waarvoor Martijn de voice-over insprak. Tijd is voor de drie heren zeker geen issue. Een goed resultaat weegt zwaarder. Wij vinden het zonde als je weinig tijd besteedt aan een opdracht, terwijl het je zo een punt kan schelen, zegt Wouter. Het mag geen verrassing zijn dat ze voor deze opdracht een prima cijfer in de wacht sleepten: een 9,5 omdat het leuk gedaan was en inhoudelijk erg goed in elkaar zat, aldus hun docent. Nieuwsgierig naar de film? Scan de qr-code! Luisteren naar de leerlingen Vorig jaar is op Bornego Junior een klankbordgroep gestart met leerlingen uit alle niveaus en leerjaren. Zij komen een paar keer per jaar bijeen om te praten over zaken op Bornego Junior die goed gaan en vooral beter kunnen. Teamleider Florien Wesselius geeft aan dat ze het belangrijk vindt om naast ouders en docenten ook leerlingen te vragen naar hun bevindingen. Zij kunnen natuurlijk zelf het beste vertellen hoe ze het hier vinden, legt ze uit. Leerlingen hebben goede ideeën en daar kunnen wij ons voordeel mee doen. Halve eeuw Thiras Straver (klas 1) en Sarah Hutten (klas 2) zitten in die klankbordgroep. Sarah werd vorig schooljaar gevraagd en Thiras gaf zich zelf op. Ik vind het leuk om te zeggen wat ik vind, vertelt hij. En ik sta wel bekend als iemand met een duidelijke mening, grinnikt Sarah. Dat er naar de leerlingen wordt geluisterd, vinden ze goed. Wij zitten er middenin, aldus Sarah. En nergens niet om, maar tussen ons en de docenten zit soms wel een halve eeuw leeftijdsverschil, vervolgt Thiras om aan te geven dat leerlingen soms heel anders tegen zaken aankijken. De klankbordgroep bespreekt samen met twee docenten wat ze vinden van bijvoorbeeld het gebouw of het mentoraat. Je praat over school, over wat je fijn vindt en wat niet, aldus Thiras. Eigenlijk meer over wat niet leuk is, zodat ze daar iets aan kunnen doen. Je wilt toch wat veranderen, voegt Sarah toe. Luchtplaats Ook de inrichting van het schoolplein werd onlangs besproken. Het voelt nu voor ons een beetje als een luchtplaats, lacht Thiras. We zouden wel meer dingen willen om te doen zoals, een voetbalveldje. De netheid van de toiletten kan ook beter, aldus de leerlingen. Op beide terreinen is vanuit de vestigingsdirectie actie toegezegd of al in gang gezet. 7

5 Junior Bornego Beugel Is Jitske de mol? Het hield de gemoederen op Bornego Junior de afgelopen tijd flink bezig. Maar nee, Jitske MIJN VAK Geschiedenis, mens & maatschappij en maatschappijleer Daphne Peek 8 Lanser uit klas 2l was niet de mol. In de één na laatste aflevering voor de finale van Wie is de Mol Junior kreeg ze een rood scherm. Lange tijd leek ze de finale binnen handbereik te hebben. Maar zoals altijd bij Wie is de Mol : niets is wat het lijkt. Haar Wie is de mol -avontuur begon bijna een jaar geleden. Een oproep voor deelnemers zette haar aan het filmen. Ze werd uitgenodigd voor een gesprek en ging door naar de selectie van de tien kandidaten voor het programma. En ook die selectie overleefde ze. Zeven afleveringen genoot ze van het Mol-avontuur dat ook haar de nodige verdenkingen opleverde. Het bleek toch anders. Hoewel klasgenoten en docenten haar regelmatig uitspraken probeerden te ontlokken, hield ze de kaken wijselijk op elkaar en dat kostte haar schijnbaar weinig moeite. Veel vragen werden beantwoord met een stellig: Dat ga ik niet zeggen. Alleen haar ouders wisten hoe de vork in de steel zat en zo bleef het tot het einde. Belangrijke data, zoals vakanties, ouderspreekuren en excursies vermelden wij in onze digitale nieuwsbrief. Deze verschijnt gedurende het schooljaar iedere eerste maandag van de maand (uitzonderingen door vakanties daargelaten). De nieuwsbrief van mei/juni is onlangs verschenen en kunt u op onze website (downloads > en nieuwsbrief) vinden. Dit was tevens de laatste nieuwsbrief van dit schooljaar. Om goed op de hoogte te blijven van wat er Camera s Hoe dan ook, het was een mooie ervaring. Samen met de medekandidaten deed ze de meest uiteenlopende opdrachten waarvan ze de eerste, een fietstocht door Limburgs heuvellandschap misschien wel de leukste vond. Toen waren we nog met z n allen, verklaart ze haar keuze. De camera s die de deelnemers voortdurend op de hielen zaten, voegden een nieuwe dimensie toe. Je wacht meer dan je doet, vertelt Jitske. Soms moest iets wel tien keer opnieuw, maar het was wel leuk. Of het naar meer tvoptredens smaakt, weet ze nog niet. We zien wel hoe het komt. Belangrijke data in digitale nieuwsbrief allemaal gebeurt, raden wij ouders aan zich te abonneren op de digitale nieuwsbrief. Dat kan op onze website bornego.nl, onderaan de pagina. Een gesprek met docent Daphne Peek is een gesprek waarin passie en bevlogenheid de boventoon voeren. Ze heeft een missie. Ze wil met haar lessen voorkomen dat belangrijke delen van de geschiedenis in de vergetelheid raken bij leerlingen. Af en toe fel en soms geroerd vertelt ze over haar vak. Of geschiedenis een leuk vak is? Vooral een belangrijk en interessant vak, zegt ze bedachtzaam. Geschiedenis begint niet als je bij mij over de drempel van het lokaal stapt. De geschiedenis heeft bepaald hoe onze maatschappij er nu uitziet. Het is alles wat er nu is. Tweede Wereldoorlog Hoewel ze alle geschiedenis interessant vindt, is ze door haar eigen familieachtergrond het meest gefascineerd door de Tweede Wereldoorlog. Het is een onderwerp dat op school in verschillende leerjaren wordt behandeld. Daphne merkt dat de impact bij de jeugd dreigt te vervagen. Dat wil ze voorkomen. Hoe? Door bijvoorbeeld het verleden naar het heden te brengen. Ik maak jongeren bewust van het feit dat discriminatie, fascisme, uitsluiting en onderdrukking niet tot een verre vage geschiedenis behoren, maar ook hier en nu aan de orde van de dag zijn, dichterbij dan zij meestal denken, legt ze uit. Kijk maar naar Noord-Korea of Iran waar mensen in de gevangenis belanden, enkel en alleen omdat ze christelijk zijn. Auschwitz-project Ruim een jaar geleden maakte ze in de kerstvakantie een bijzondere studiereis naar de International School for Holocaust Studies in Israël die ondersteund wordt door Yad Vashem*. Ze volgde er verdiepingscolleges, dook in archiefmateriaal en deed inspiratie op voor haar lessen en het Auschwitz-project. Dit is een vakoverstijgend project voor klas 3 vmbo-t op Bornego Beugel over de Tweede Wereldoorlog. Leerlingen werken tijdens het project bijvoorbeeld aan een museumstuk waaruit in één oogopslag de relatie met de oorlog moet blijken. De werkstukken staan in haar lokaal tentoongesteld. Het brengt de oorlog dichterbij de leerlingen. Enkele leerlingen maakten een monument voor een gezin waarvan ze de namen uit het archief van Yad Vashem haalden. Ze onderzochten wat er met het gezin gebeurd was en waren onder de indruk toen bleek dat zij in Auschwitz waren vermoord. Maar mevrouw, zeiden ze tegen Daphne, het waren toch maar heel gewone mensen? Mensen De geschiedenis bij de leerlingen brengen, is nog niet zo eenvoudig. Leerlingen zijn ramptoeristen, lacht Daphne. Als het maar smeuïg, verschrikkelijk en bloederig is, dan wordt het interessant. Maar ook als het over mensen gaat, voegt ze er op serieuze toon aan toe. En dus gaan veel van haar lessen over mensen. Tijdens het Auschwitzproject nodigt Daphne ieder jaar een gastspreker uit die vertelt over de tijd dat hij ondergedoken zat op zestien verschillende plekken en bang werd van ieder geluid. Dat verhaal vinden ze indrukwekkend, zegt ze. Op de bedankkaart die de leerlingen hem na de les sturen, mogen ze allemaal wat schrijven. Het is ontroerend om te zien dat ze vervolgens schrijven: Ik hoop dat u niet meer bang bent en goed kunt slapen. Geschiedenis is alles wat er nu is Zijzelf hoopt dat leerlingen door haar lessen nadenken over het verleden, maar vooral over nu. Dat als ze bijvoorbeeld in Noord-Frankrijk zijn, weten dat de mooie heuvels in werkelijkheid kraterinslagen zijn. Dat als ze in Harlem (New York) uit de metro stappen, begrijpen hoe het komt dat daar zoveel donkere mensen wonen. Leerlingen vinden mijn lessen wel leuk, denkt Daphne. Omdat ik de geschiedenis bij ze breng. * Yad Vashem is de officiële staatsinstelling van Israël voor het herdenken van de Joodse slachtoffers tijdens de Tweede Wereldoorlog. 9

6 Joure Joure 10 Roemer en Samson zeiden ons gedag Wat de Haagse gidsen betreft, mogen ze wel vaker komen: de vierde klassen van Bornego Joure. Klas 4a en 4b gingen begin april voor de vakken maatschappijleer en geschiedenis op excursie naar Den Haag. Enthousiast en betrokken deden de leerlingen mee aan het programma dat werd georganiseerd door ProDemos. Robin van Buuren en Jikke van der Goot vertellen over die enerverende dag als voorbereiding op de examenstof. Op het Binnenhof werden we opgewacht door de begeleiders van ProDemos. Zij geven dagelijks rondleidingen aan leerlingen door politiek Den Haag, legt Jikke uit. En dat deden ze echt heel leuk met verschillende quizzen en spellen. Het programma begon bijvoorbeeld met een algemene quiz over de politiek met vragen als hoeveel wetten heeft Nederland? Daarop weet Robin, tot zijn eigen verbazing, nog steeds het antwoord: Muntjes Gedurende de hele dag kregen leerlingen een muntje voor ieder goed antwoord tijdens een quiz, spel of gewoon op een vraag tussendoor. Het bleek een goede stimulans om bij de les te blijven en fanatiek mee te doen. Jammer voor Robin dat hij met 30 muntjes net niet de meeste muntjes had en dus naast de prijs, een politiek kaartspel, greep. Op Bornego Joure presenteerden examenkandidaten in het vroege hun sectorwerkstukken aan ouders, klasgenoten en belangstellenden. Daarmee sloten ze een hoofdstuk van hun schoolloopbaan af. Uiteraard werd een bezoek gebracht aan het gebouw van de Tweede Kamer. We gingen daar eerst door een uitgebreide controle, vertelt Jikke. De riem moest af en de mobiel mocht niet mee. Het leek net Schiphol. De groep kreeg niet alleen uitleg over de politiek, maar ook over de architectuur. Je moest je ogen goed open hebben om leuke details te zien, vertelt Robin enthousiast. Wist je bijvoorbeeld dat er in de vloer rimpels zichtbaar zijn? Die stellen het getij voor. En de luiken voor de commissiekamers zijn net regenstralen. Debat Helaas voor de Jouster leerlingen was er tijdens hun bezoek geen debat. Wel kregen ze vanaf de publieke tribune uitleg over hoe een debat werkt. Aansluitend sloegen ze zelf aan het debatteren. We gingen naar een Femke en Ilse op koers Duo maakte sectorwerkstuk over beleggingen Robin en Jikke ruimte waar ze de Tweede Kamer hadden nagebouwd, compleet met interruptietafels. Echt heel schattig, aldus Jikke. De groep werd opgedeeld in zeven fracties met voorzitters. Er werd gedebatteerd over de stelling of de alcoholgrens naar 16 jaar moest. Dat was leuk om te doen, vonden Jikke en Robin. Het leek heel erg op hoe je het op televisie ziet. We hadden best nog een paar stellingen gewild, zegt Robin. Met heel veel enthousiasme kijken beide leerlingen terug op de excursie. We wisten al veel en hebben veel bijgeleerd. Na het vaste programma kregen de leerlingen nog even vrije tijd. Samen met een paar vrienden bleef Robin hangen op het Binnenhof. We zagen Roemer en Samson nog, vertelt hij. Het is toch leuk dat je kunt zeggen dat je hoi tegen hen hebt gezegd. Het sectorwerkstuk is verplichte kost voor vmbo-t leerlingen. Zij verdiepen zich in een onderwerp dat te maken heeft met de door hen gekozen sector. Femke van der Wolf en Ilse Kooistra, beiden sector economie, stortten zich op beleggingen. Bij een sectorwerkstuk wordt altijd gewerkt vanuit een hoofdvraag en verschillende deelvragen. Ilse en Femke wilden vooral weten wat beleggingen zijn. Ik wist dat je er geld mee kon verdienen, verklaart Femke. Maar meer ook niet. En ook vroegen ze zich af waarin het meest wordt belegd en wat eigenlijk de verschillen zijn tussen aandelen en obligaties. Obligaties In hun zoektocht naar antwoorden zochten ze niet alleen op internet. Ze hielden ook een interview met een deskundige van de Rabobank en zetten een enquête uit onder docenten. De Rabobank gaf aan dat obligaties het minste risico met zich meebrengen. Misschien een tip voor de Bornego-docenten die vooral bleken te beleggen in beleggingsfondsen Door LOB een plan B Leerlingen uit havo- en vwo-3 moesten na de meivakantie hun definitieve profielkeuze inleveren. Voor sommigen is dat eenvoudig: zij weten wat ze na hun diploma willen doen. Voor de meesten is en blijft het een lastige keuze. De LOB-week in Joure is bedoeld om die keuze iets makkelijker te maken door een week lang met niets anders bezig te zijn dan loopbaanoriëntatie. David Altenburg en Iris de Jong vinden het goed dat de week er is. Ze proberen ons door de week te laten ontdekken wat we willen, aldus Iris. Vooral de informatie over de vakken en profielen van docenten van Bornego Lyceum maakt de definitieve keuze eenvoudiger, voegt David toe. Het hoogtepunt van de LOB-week was voor beide leerlingen het bezoek aan de NHL. De Bornego ers mochten daar een minicursus volgen die raakvlakken had met een profiel. Zo deden David en Iris een cursusje Hoe maak ik een game en maakten ze een vragenlijst over reclames. Verder stonden tijdens de LOB-week gastsprekers, een bedrijfsbezoek en het schrijven van een sollicitatiebrief op het programma. Vakkenkeuze David en Iris hadden hun keuze in grote lijnen al vóór de week helder, maar geven aan dat klasgenoten door de LOB-week echt over de streep zijn getrokken. Voor David en Iris heeft de LOB-week vooral geholpen bij de keuze van bepaalde vakken. Beide leerlingen gaan berekenend te werk en hebben een plan B voor het geval Investering Het was een hele klus om tot een begrijpelijk werkstuk te komen, vonden Femke en Ilse. Je moet het immers eerst zelf begrijpen en dan vertalen naar eigen woorden, legt Ilse uit. Dat slurpt tijd. Het bleek de investering waard, want het duo kreeg een 7,5 voor het werkstuk. De presentatie voor een volle klas met ouders en klasgenoten leverde zelfs een 8 op en vonden ze leuk om te doen. Of de interesse voor beleggingen ook is gewekt bij beide meiden valt te betwijfelen. Het was leuk voor een korte verdieping, maar tegelijkertijd ook droge kost en soms best saai. Het Financieel Dagblad heeft er voor eerst geen abonnees bij Femke en Ilse er onderweg toch iets anders loopt dan verwacht. Zo gaat Iris volgend jaar verder met het profiel Natuur & Gezondheid. Door de LOB-week heb ik ook nog voor het vak management & organisatie gekozen, zegt ze. Dat had ik anders niet gedaan en het geeft me eventueel de mogelijkheid om meer de economische kant op te gaan. David koos het profiel Economie & Maatschappij omdat dat bij hem past, zegt hij zelf. Het allerliefst gaat hij later als piloot door het leven. Daarom doet hij volgend jaar ook het vak natuurkunde. En wordt hij geen piloot, dan heeft hij een mooi profiel met dito vakken achter de hand. Iris en David 11

7 Bornego Junior De splash-douche is één van de vernieuwende ontwerpen die industrieel ontwerper en oud-bornego er Lenneke Kuijer bedacht tijdens haar promotie-onderzoek aan de TU-Delft. Begin dit jaar promoveerde ze cum laude op energieverbruik in huishoudens in relatie tot productontwerpen. Wanneer deze verschijnt, is haar verhuizing naar Sheffield (Verenigd Koninkrijk) bijna een feit. Ook daar doet ze de komende tijd onderzoek naar duurzaamheid. Sportief MIJN TALENT Soms is kiezen lastig. Daarom laten we in deze niet één maar twee talenten van Bornego Junior aan het woord. Niels van der Werf uit klas 2b en Bente Brandsma uit klas 2f hebben minder moeite om te kiezen. Zij gaan voor hun sport. Oud-Bornego er Lenneke Kuijer gepromoveerd Expert in duurzaamheid 12 Haar leven was de afgelopen maanden hectisch: een promotie over duurzaamheid op Warme Truiendag leverde veel media-aandacht op. En ook de verhuizing van het gezin over landsgrenzen zorgde voor turbulente weken. Zeker als je het vergelijkt met haar Bornego-periode in de jaren negentig. Die verliep rustig, gemoedelijk en voorspoedig. Ze blonk uit in de exacte vakken en met een dikke acht gemiddeld op acht examenvakken slaagde ze in 1999 ook in Heerenveen cum laude. Verliefd Lenneke noemt haar middelbare schooltijd heel leuk. De herinneringen aan Bornego zijn wel wat vervaagd. Ik weet nog dat ik verliefd was op allerlei jongens en dat de schoolfeesten daardoor heel spannend waren, lacht ze. Van een enkele docent kent ze nog de naam. Meneer Meindertsma was altijd heel gepassioneerd en dat inspireerde. Bornego bracht haar veel sociale vaardigheden. Van het verlegen en soms onzekere meisje uit de brugklas was in het examenjaar weinig meer over. School was een veilige omgeving waar je alle tijd en ruimte kreeg om jezelf te zijn. Bornego was leuk, maar na zes jaar was het de hoogste tijd om te verhuizen naar een stad, vond Lenneke. Aanvankelijk dacht ze aan een loopbaan als dierenarts of in de geneeskunde. Dat veranderde toen ze lucht kreeg van de studie industrieel ontwerper in Delft. Het waren twee vliegen in één klap: een leuke technische studie met concrete opbrengsten en een leuke stad. Het thema duurzaamheid werd voor haar belangrijk nadat ze een tijdje in Japan doorbracht waar het onderwerp al hoog op de agenda stond. Promotie De afgelopen ruim vier jaar gingen op aan promotie-onderzoek. Ze bestudeerde de relatie tussen energieverbruik en productontwerpen vanuit een sociologische theorie. Dat is een nieuwe benadering. De splash-douche, een douche zonder stromend water, is één van de opvallendste resultaten van haar onderzoek. Lennke vertelt erover. De meeste mensen nemen tegenwoordig een douche om zichzelf te wassen. Dat is voor ons een normale manier, maar dat is niet altijd zo geweest en in andere landen is het nog steeds niet zo, vervolgt ze. Ze verdiepte zich in de verschillende manieren van douchen door de tijd heen en in verschillende culturen. Splash Ze ging terug naar de basis: een klein waterreservoir. Maar hoe maak je wassen zonder stromend water aantrekkelijk? Improvisatie-acteurs en haar eigen ervaring met het waterreservoir gaven nieuwe inzichten op grond waarvan de splash-douche ontstond. Het is een douche waarbij je je zittend of staand wast met water uit een reservoir. Zelf is ze helemaal fan. Als je de splash-douche gebruikt, heb je veel meer controle over waar en wanneer je water over je heen krijgt. Met tussenpozen een plens water op je gezicht voelt heel fijn. En als je zittend doucht, kun je in alle rust je voeten schoonmaken, vertelt ze enthousiast. Uiteraard is de splash-douche duurzaam. In plaats van de gebruikelijke 62 liter, kun je al met 10 liter water heerlijk douchen. Of de splash-douche ook op de markt komt, is nog niet duidelijk. Er zijn voorzichtige plannen, maar daar ligt niet de focus van onderzoeker Lenneke. Dat is voor ondernemers. De komende tijd stort ze zich in Engeland op onderzoek naar duurzaamheid. Onderzoek vind ik gewoon leuk om te doen, zegt ze. Het is leuk om expert te zijn op een bepaald gebied en daar verder over na te denken. Niels van der Werf Je zou denken dat basketbal bij hem in de genen zit. Zijn zus, ouders, tante en zelfs zijn beppe beoefenen of beoefenden de sport waar hij groot in wil worden. Ik ben er mee opgegroeid, inderdaad, lacht Niels. Voetbal lonkte even voordat hij als 7-jarige toch voor basketbal koos. En daar waren mijn ouders wel blij mee, natuurlijk. Amerika zou echt top zijn Basketbal en Niels zijn bijna onafscheidelijk. Dinsdag is zijn rustigste dag, omdat hij dan niet hoeft te trainen. Het is de enige dag dat hij met vrienden kan afspreken. De andere dagen traint hij meestal in Leeuwarden bij Aris en een enkele keer bij Dyna 75 in Heerenveen. In het weekend is er vaak een wedstrijd of toernooi. Huiswerk maakt hij daarom vooruit tijdens zijn spaarzame vrije tijd. Niels heeft er geen moeite mee. Ik heb veel plezier in de sport en dan kun je makkelijk dingen opgeven. Hij heeft maar één doel. Ik wil zo goed worden als ik kan zijn, zegt hij. Volgend jaar hoopt hij te worden aangenomen in Zwolle, bij de beste basketbalopleiding van het Noorden. Uiteindelijk wil hij profbasketballer worden. Eerst maar eens kijken of dat lukt in Nederland, dan kunnen we daarna wel verder kijken, aldus Niels. Mocht er een aanbod komen uit Amerika, dan slaat hij dat zeker niet af. Dat zou echt top zijn! Bente Brandsma Tien uur in de week is Bente te vinden in Sportstad. Al sinds haar zesde turnt ze, inmiddels op hoog niveau. Ook voor haar geldt dat ze gedisciplineerd haar huiswerk moet maken en er niet veel tijd overblijft om met vriendinnen af te spreken. Ik turn heel graag en daarom kan ik het opbrengen. Ik denk er eigenlijk niet bij na, ik doe het gewoon. Ze turnt op niveau 3 in de eerste divisie. Haar doel is om in ieder geval in deze divisie te blijven en steeds beter te worden. Het aanbod om aan Topsport te doen sloeg ze echter, samen met haar ouders, af. Dan draait alles alleen maar om school en turnen en ik wil ook graag een sociaal leven hebben, zegt ze. Ik turn graag dus zorg ik er wel voor dat mijn huiswerk op tijd af is Toch bepaalt sport mede haar keuzes, ook op school. Zo kon ze vorig jaar naar het vwo, maar besloot ze voor de havo te gaan. Daarmee heb ik het waarschijnlijk iets rustiger en kan ik ook lekker trainen. Op school haalt ze nu nog steeds hoge cijfers en ook op sportief vlak gaat het Bente voor de wind. Ze heeft zich geplaatst voor het NK dat op zaterdag 14 juni wordt gehouden in Hoofddorp. 13

8 Beugel Bornego Beugel 14 Poppetje lassen en muurtjes metselen Tijdens regionale vakwedstrijden stonden ze op het erepodium en verdienden ze een ticket voor de landelijke finales. Daar grepen ze helaas naast het eremetaal. Het mag de pret niet drukken. Lasser Niels Bron (klas 4) en metselaar Klaas de Boer (ook klas 4) kijken allebei terug op een prachtervaring. Finale in Hapert Niels verscheen begin dit jaar aan de start bij de regionale laswedstrijden in Groningen. Hij deed mee in de categorie met beklede elektrode lassen. In twee uur laste hij zijn werkstuk in de vorm van een poppetje in elkaar. Het ging op zich wel goed, vertelt hij. Dat bleek een understatement. Met zijn werkstuk sleepte hij de eerste prijs (een laskap) in de wacht en mocht hij bovendien naar de landelijke finale in Hapert. Ik heb van tevoren veel geoefend, ook in eigen tijd, vertelt hij over de voorbereiding op de finale. Stiekem hoopte ik dat ik weer de beste zou zijn. Jammer genoeg was dat niet het geval. De dag was er niet minder om, want winnaars en verliezers mochten allemaal mee op excursie. We gingen naar een bedrijf dat onderdelen maakt voor bijvoorbeeld metro s, bussen en BMW mini, vertelt hij. Daar hebben we op lasgebied van alles gezien, zoals robotlassers en machinelassers. Nauwkeurig Klaas de Boer ging begin maart de strijd aan voor de titel beste noordelijke metselaar in Leeuwarden. We moeste een muurtje metselen en daar had je twee dagen de tijd voor, legt hij uit. Zijn tactiek was om op de eerste dag al zover mogelijk te komen en nauwkeurig te werken. Als je niet netjes werkt en bijvoorbeeld specie tegen de profielen smeert, krijg je minpunten. Bij het metselen was het verder Beugel op expeditie Veldopdrachten bij Easterskar Expeditie Beugel: anders dan de naam wellicht doet vermoeden, ging het hier niet om zware beproevingen in onherbergzaam gebied. Het draaide bij deze expeditie om groepswerk voor verschillende vakken in natuurgebied Easterskar. metselaar Klaas en lasser Niels belangrijk dat het muurtje vlak was en dat voegen even groot waren. Met een tevreden gevoel wachtte Klaas de prijsuitreiking af. Ik had het beter gedaan dan vorig jaar en dat was mijn doel, vertelt hij. Een blik op de muurtjes van zijn tegenstanders leerde hem dat ook zij het prima hadden gedaan. De tweede plek had hij daarom niet verwacht. Vooral niet omdat metselen op Bornego Beugel geen specialisatie is en dus niet frequent op het programma staat. Finale in Dalfsen Begin april mocht Klaas als beloning drie dagen metselen in de finale in Dalfsen, inclusief hotelovernachtingen en excursies. Deze keer geen muurtje, maar twee plusvormen. Het ging hartstikke goed, maar tegen al dat metselgeweld van bijna volleerd metselaars was hij niet opgewassen. Geen podiumplek deze keer. Voor beide heren geldt hoe dan ook: een prima prestatie en een topervaring erbij! Aan dit project dat eind maart werd gehouden deden zeven vakken en 61 vierdeklassers mee. Het doel was talentontwikkeling en ook ervaren hoe onderzoeks- en planmatig werken gaat en hoe je samenwerkt. Het groepje van Hette Schuurman en Sanne Wicherson had de smaak te pakken en rondde de opdrachten al voor het middaguur af. Groepje Hoewel er zeven vakken aan de expeditie meededen, hoefden de leerlingen alleen de opdrachten te maken van de vakken die ze volgen. Voor Hette en Sanne betekende het dat ze moesten werken aan wiskunde, biologie en aardrijkskunde. De groepjes van zes leerlingen waren van tevoren ingedeeld. Eigenlijk is dat wel goed, erkent Hette. Anders zoek je alleen maar je vrienden op en wordt er veel geouwehoerd. Nu waren we geconcentreerd aan het werk om een goed cijfer te halen. Ook al heb ik dat zelf niet per se nodig voor ieder vak; je bent ook verantwoordelijk voor een ander. Studenten voor de klas Als ze me zouden vragen of ik op Bornego wil komen werken, teken ik direct, lacht Jeffrey van den Berg. Net als Alyt Haanstra loopt hij iedere dinsdag stage op Bornego Beugel als docent Engels. Net als Alyt haalde hij twee jaar geleden zijn havo-diploma op datzelfde Bornego, weliswaar op een andere vestiging. Toen hadden ze niet kunnen bedenken dat ze er nu zelf voor de klas zouden staan. Alyt en Jeffrey zitten beiden in het eerste jaar van de opleiding Docent Engels van de NHL. Onderdeel van de opleiding is een stage in het eerste jaar. We konden aangeven waar onze voorkeur lag, Sanne en Hette vertelt Alyt. Ik heb Bornego opgegeven. Jeffrey wilde graag in Heerenveen stagelopen en zo komt het dat beide studenten nu iedere dinsdag op Bornego Beugel te vinden zijn. Guess the word Ze geven les en observeren. Dat observeren deden ze vooral voor hun onderzoekje naar de relatie tussen gedrag en cijferlijst. Het bleek niet direct te herleiden, vertelt Alyt. Wat haar op zich niet verbaast, want zij was destijds een drukke leerling met prima cijfers. In hun lessen volgen ze het voorgeschreven programma. Soms hebben ze de vrije hand. Dan gebruiken ze meestal spelvormen om de les aantrekkelijk te maken. We doen bijvoorbeeld Guess the word, een soort hints, vertelt Jeffrey. Dat breekt de les en vinden leerlingen leuk. Hun groepje had vrij snel een helder plan van aanpak waarbij de verschillende opdrachten werden verdeeld. Hette en Sanne namen de opdrachten voor biologie en aardrijkskunde voor hun rekening. Bij biologie moesten we de waterkwaliteit van slootwater beoordelen, vertelt Sanne. Daar zagen we verschil bij twee sloten wat onder andere te maken had met het riet dat bij de ene sloot als natuurlijk filter fungeerde. Bij aardrijkskunde moesten ze met een grondboor kijken naar de grond van akkerbouw en de grond in het natuurgebied. Anders Zo n dagje in de natuur was een welkome afwisseling in een tijd dat de examenstress langzaam toeneemt, vindt Sanne. Het is even wat anders. Bovendien ben je zo onbewust aan het leren. Door goede afspraken te maken over de werkverdeling, je goed voor te bereiden weet je wat je moet doen en dat maakt het bovendien leuker. Sanne en Hette fietsten na de lunch naar school om te werken aan het verslag van aardrijkskunde. Ze leverden het ook direct maar in diezelfde middag. Het was de eerste keer dat Expeditie Beugel op deze manier werd uitgevoerd, vertelt onderwijsassistent Heidi Bos. Voorheen gingen leerlingen alleen voor biologie op pad. Nu werden er dus andere vakken aan toegevoegd. Heidi zelf was ook in Easterskar voor wat extra toezicht en om zo nodig vragen te beantwoorden. Altijd leuk en verrassend om te zien hoe serieus leerlingen dan ineens blijken te kunnen werken. NHL studenten Alyt en Jeffrey Happen Voor de klas staan, bevalt tot nu toe prima. Natuurlijk zijn ze in het begin best eens getest door de leerlingen. Dan kijken ze even hoever ze kunnen gaan, lacht Alyt. Niet happen en een lolletje terug, doen het vaak goed. Door deze stage ervaren ze direct of het docentschap iets voor hen is. En dat is het zeker. Dit is leuk, geen dag is hetzelfde, aldus Jeffrey. Ook op Bornego Beugel hebben ze het naar hun zin. Het is echt een leuke school met open en enthousiaste leerlingen en docenten die je op sleeptouw nemen. 15

9 Beugel Joure snuffel MIJN STAGE In maart liepen alle derdeklas vmbo-leerlingen van Bornego Joure gedurende een week hun snuffelstage. Na afloop presenteerden zij zich in de kantine. De beste presentatie werd beloond met een cadeaubon. Silke de Vries won hem. Leroy Bruinsma werd tweede. De dieren van de dierenweide verzorgen: dat deed Silke tijdens haar stage. Nou ja, zij eigenlijk niet, maar de mensen die ze moest begeleiden wel. Haar stageadres was Stichting Maeykehiem in Sint Nicolaasga. Daar wonen en werken mensen met een verstandelijke beperking. Leren van de Finnen Eigenlijk wilde ze stage lopen richting iets economisch. Toen ze het Maeykehiem in het stageboekje zag, leek haar dat ook leuk vanwege het contact met de mensen. Tijdens de snuffelweek hielp ze bij de begeleiding van cliënten. Ze moesten zo veel mogelijk zelf doen, vertelt Silke. En als het niet lukte, konden ze mij om hulp vragen, maar de meesten konden prima overweg met een kruiwagen en een bezem. 16 Het Finse onderwijssysteem wordt door velen gezien als het beste ter wereld. Docent Elsbeth Bruinsma (natuur- en scheikunde) maakte onlangs een korte studiereis om dat met eigen ogen te aanschouwen. En om te leren van de Finnen. Elsbeth volgt momenteel de tweejarige Master-opleiding Special Educational Needs (MSEN). Je specialiseert je daarbij in gedrag van leerlingen en hoe je daar effectief mee om kunt gaan, schetst Elsbeth in grote lijnen de studie. Hoe zorg je voor een prettig werkklimaat in de klas en hoe kun je individuele leerlingen goed begeleiden. Een van de modules van de opleiding is internationalisering. Finland Elsbeth koos voor een georganiseerde reis naar Finland, omdat het onderwijs daar floreert en de reisorganisatie veel connecties heeft in dit Scandinavische land. Gedurende een week keek ze mee op vier verschillende scholen. Ze woonde lessen bij en volgde lezingen. Het Finse onderwijssysteem verschilt op veel punten van ons onderwijssysteem. Zo volgen leerlingen vanaf hun 7 e tot hun 16 e een soort basiseducatie. Pas daarna wordt een richting gekozen. Opvallend is ook dat er in die periode niet getoetst wordt om te evalueren. Hooguit wordt er gekeken waar een leerling op een bepaald moment staat in zijn of haar ontwikkeling en wat nodig is om het examenniveau te halen. Alle niveaus zitten bij elkaar in een klas. Door opdrachten af te stemmen op individuele leerlingen spelen leerkrachten in op onderlinge verschillen. Wat me verder opviel, is dat de Finnen leerlingen heel vroeg screenen op eventuele achterstanden en daar vroeg op inspelen, vertelt Elsbeth. Ik heb het idee dat we daar wel wat van kunnen leren. Bovendien is de Finse benadering veel positiever, vindt ze. Wij hebben het hier vaak over lastige leerlingen. Terwijl ze daar praten over de behoeftes van leerlingen, legt Elsbeth uit. Positief Die meer positieve benadering, uitgaande van behoeftes, heeft wel wat weg van de manier van werken bij Passend Onderwijs. Op het Bornego College richten we ons nu bijvoorbeeld op handelingsgericht werken. Daarbij kijk je ook naar behoeftes en niet naar beperkingen. In haar mentorklas wordt bij wijze van pilot al op die manier gewerkt. Elsbeth heeft bijvoorbeeld aan het begin van het schooljaar uitgebreid de tijd genomen om te kijken wie haar leerlingen zijn. Ze sprak ze allemaal en vroeg ze ook waar zij behoefte aan hebben in het onderwijs. Daardoor had ik snel een goed beeld van de leerlingen, vertelt ze. Zo kun je eerder sturen als dat nodig is en het zorgt ook voor een positievere kijk op de leerlingen. Door haar bezoek aan Finland is ze ervan overtuigd dat deze manier van werken ook echt werkt. De Finnen hebben er niet echt een naam voor, wij noemen het handelingsgericht werken. Het is werken door te denken in mogelijkheden en niet in problemen. En dat is in de ogen van Elsbeth een van de redenen waardoor het onderwijs er daar zo goed voor staat. Communicatie De communicatie met deze doelgroep bleek een vak apart. Ze zien er misschien uit als iemand van twintig, maar in hun hoofd zijn ze niet ouder dan een jaar of zes. Silke leerde hoe ze de mensen het beste kon benaderen. Dat verschilt per persoon. Je moest ze eerst echt een beetje leren kennen, legt ze uit. Sommigen luisteren erg slecht. Als ik zei tegen een cliënt dat het weer hier anders is dan op zijn vakantiebestemming, dan zei hij bijvoorbeeld: daar komt mijn bril vandaan, lacht ze. En dan bedoelde hij de winkel Hans Anders, terwijl ik de temperatuur bedoelde. Silke vond de stage erg leuk, maar ze ziet haar eigen loopbaan niet in deze richting. Ik denk dat ik toch meer de administratieve en economische kant op wil, vertelt ze. Ik vond het heel leuk om met deze mensen om te gaan, maar dat zou ik niet alle dagen willen. Silke de Vries Leroy Bruinsma Leroy liep stage bij een eetcafé in Joure. Ik wilde wel eens kijken hoe het er daar aan toe ging, vertelt hij over zijn keuze. Hij begon zijn stageweek met vooral opruimen en schoonmaken. Dat snapte ik wel, zegt Leroy. Je kunt niet direct alles doen. Aan het einde van de eerste dag vroeg zijn stagebegeleider wat hij wilde leren tijdens de snuffelstage. Dat was wel chill, zegt Leroy. Ik wilde graag in de bediening. Poleren Dus startte hij dag twee met het opnemen en rondbrengen van drankjes. Dat ging steeds vlotter. Eerst schreef ik de hele bestelling uit, maar het bleek dat ik beter met afkortingen kon werken. Later mocht hij ook gerechten serveren en leerde hij hoe hij met drie borden kon lopen. Ook van de term poleren kent hij nu de betekenis. Dat is bijvoorbeeld bestek oppoetsen. Het was een super week, aldus Leroy. De werksfeer was fijn en iedereen wilde me wel helpen. Als het aan Leroy had gelegen had de snuffelstage langer geduurd. Ik vond het veel leuker dan op school en een week is best kort, zegt hij. Het helpt zeker om erachter te komen wat je wel en niet leuk vindt. Voor hem geldt dat hij het werk leuk vindt als bijbaan. Die is hem ook al aangeboden. Toch ziet hij zichzelf later eerder als bijvoorbeeld pedagogisch medewerker in een jeugdgevangenis. Het klinkt misschien gek, maar dat trekt me gewoon. 17

10 Lyceum Lyceum Femia Koopmans en Rianne den Hertog uit klas vwo-5 maakten samen met nog elf andere leerlingen deel uit van de Bornego-jury. Zij lazen en bespraken de volgende boeken: Dit zijn de namen - Tommy Wieringa Pier en oceaan - Oek de Jong De laatste parade - Ruth San a Jong Post Mortem - Peter Terrin José en Su-Elle Kingsize: voor en door leerlingen Lezen voor de Inktaap Bornego Lyceum deed dit schooljaar voor het eerst mee aan de Inktaap. De Inktaap is de literaire jongerenprijs van het Nederlands taalgebied. Jury s op deelnemende scholen lezen vier boeken, bespreken deze en debatteren erover. Uiteindelijk nomineert iedere schooljury een boek en wordt op de landelijke slotdag de winnaar bekend gemaakt. Dit jaar kreeg het boek Dit zijn de Namen de meeste stemmen en won dus Tommy Wieringa de Inktaap Sinds de svakantie draait op Bornego Lyceum een kunst+klas als pilot. Leerlingen uit havo- en vwo-4 die het vak kunst beeldend volgen, konden zich hiervoor opgeven. Het is een uitbreiding op dat vak, vertelt Femke Elsinga. Je kunt je verdiepen in onderwerpen, technieken en materialen die je zelf interessant vindt. Ruim tien leerlingen reageerden enthousiast op de kunst+-oproep van docent Eilert Lubbers. In eigen tijd, bijvoorbeeld tijdens een tussenuur, Rianne en Femia werken zij aan een werkstuk dat ze zelf hebben bedacht. Dat doen ze in ieder geval één uur in de week, maar vaak meer. De leerlingen mogen gebruik maken van het tekenlokaal en het daar aanwezige materiaal. Femke koos bijvoorbeeld voor etsen. Dat is iets waar ik niet bekend mee was, maar wat ik wel graag wilde leren, vertelt ze. Ze is blij met haar etstekening in tattoo-stijl. Zeppelin Ook Hidde Wolthuizen schreef zich in voor kunst+. Creatief bezig zijn, is zijn hobby. Thuis heb ik daar niet het materiaal voor, vertelt hij. Hier wel en bovendien is er ook hulp als ik er niet uitkom. Hidde maakte een kartonnen Lijst Rianne vond het leuk om de boeken te lezen en wil volgend jaar zo weer meedoen. Door de boekbesprekingen begreep ik een boek beter, vertelt ze. En door met elkaar te praten zie je dingen die je er zelf niet uit haalt. Bijkomend voordeel is dat de boeken meetellen voor de lijst. Daar hebben we volgend jaar ook profijt van, want we hebben ze niet alleen gelezen, maar ook al besproken. Post Mortem De Bornego-jury zette in februari na een debat uiteindelijk Post Mortem op nummer één. Dat boek raakte ons het meest qua sfeer, vertelt Femia. Het gaat over een schrijver waarvan de dochter verlamd raakt. Dat Tommy Wieringa er uiteindelijk met de Inktaap vandoor ging, omdat meer schooljury s op hem stemden, vinden de meiden prima. Dat boek stond bij ons op een goede tweede plaats. Hidde en Femke zeppelin. Een precisiewerkje, want ik moest het tot op de millimeter uitrekenen, vertelt hij. Bij kunst+ krijg je echt de kans om materialen te ontdekken. Je mag doen wat je wilt en dat is mooi, aldus Hidde. Bovendien is het voor mij iets om naar uit te kijken als ik de hele dag al aan het leren ben geweest. Als ie uiteindelijk weer gedrukt is en klaar ligt, ben je toch wel trots, omdat we het helemaal zelf hebben gedaan, vertelt redacteur José van der Geest over Kingsize. Kingsize is de schoolkrant van Bornego Lyceum en verschijnt drie keer per schooljaar. Als het aan hoofdredactrice Su-Elle Kamps ligt, gaat dat trouwens veranderen. Volgend jaar zou ik wel naar vier willen, zegt ze. Dat is een mooi rond getal en dan is de spreiding over het jaar beter. Kingsize is een product voor en door leerlingen. Docenten bemoeien zich er, op een laatste check na, niet mee. De twaalfkoppige redactie bedenkt de inhoud, schrijft de stukjes en maakt het blaadje ook op. Een gezellige en leerzame bezigheid. Je leert bijvoorbeeld hoe je een interview De een overlegt er graag, de ander 18 Creatief bij Kunst+ zit achter de computer of leert in 19 die via Biebsearch zijn aangevraagd. alle rust in de aangrenzende stilteruimte. Sommige leerlingen komen er frequent, anderen alleen als het moet. Door wie en waarvoor wordt de ruime mediatheek op Bornego Lyceum eigenlijk gebruikt? Mediathecaris Carolien van Dijk heeft haar bureau middenin de mediatheek en kent als geen ander haar gebruikers. Er komen hier hele klassen om bijvoorbeeld een opdracht op de computer te maken, vertelt ze. Op de computers van de mediatheek kunnen leerlingen een krantendatabase raadplegen die veel gebruikt wordt voor bijvoorbeeld maatschappijleer en Nederlands. En natuurlijk is het mogelijk om een boek te lenen. De mediatheek heeft zelf een ruime collectie en levert daarnaast boeken Studie-uren Een grote groep leerlingen maakt ook buiten de lesuren gebruik van de ruimte en haar faciliteiten. Dat heeft deels te maken met het fenomeen studie-uren. Leerlingen die te weinig contacturen in hun rooster hebben, moeten deze aanvullen met studieuren waarin ze werken aan bijvoorbeeld huiswerk. Dat doen ze in de mediatheek waar ze zich aan- en afmelden bij Carolien. Rust & overleg Voor anderen is de stilteruimte gewoon een fijne plek om te studeren. Anke de Vries uit havo-4 werkt er regelmatig als ze een tussenuur heeft. Ik ben hier dan toch op school, dus laat ik die tijd doet en daar uiteindelijk een geheel van maakt, vertelt Su-Elle. Dat is gaaf. Toch hebben beide meiden geen ambities op dit vlak. Het is nu gewoon leuk om te schrijven en daar beter in te worden, zegt José. Uitgesproken Wat ze het leukst vinden aan hun eigen schoolkrant? De rubriek Uitgesproken, aldus beide meiden. De rubriek is een verzameling van bijzondere uitspraken van docenten die door leerlingen zijn genoteerd. De rubriek Kingsize Cribs, waarbij de schoolkrant thuis te gast is bij een docent, is weliswaar tijdrovend, maar ook heel leuk om te maken. Het is grappig om te zien dat een huis vaak past bij het beeld dat je van een docent hebt, aldus Su-Elle. Nieuwsgierig? Kingsize wordt gedrukt en verspreid onder de leerlingen op Lyceum. De digitale variant is te vinden op onder het kopje divers. Over de mediatheek en haar gebruikers dan ook nuttig besteden, zegt ze. Ze is blij met de ruimte. Als ik ergens anders ga zitten, ben ik afgeleid. De mediatheek zelf wordt ook vaak gebruikt om samen aan een opdracht te werken, spreekt Jovan Smilda uit klas vwo-3 uit ervaring. Ik zit er bijna nooit alleen. Altijd samen met anderen, ook om bijvoorbeeld huiswerk door te nemen. Het werkt over het algemeen plezierig en het is er rustig. Anke en Jovan

11 Ik ga weg Ik sjok maar wat door de gang. Mijn motivatie is op het moment ver te zoeken. Ik heb het huiswerk weer mooi voor me uit lopen schuiven en dat komt de toetsen deze week niet ten goede. Twee toetsen en vier SO s heb ik deze week. En nog een als SO vermomde repetitie ( Ik mag van het rooster geen repetitie meer opgeven, maar jullie snappen ook wel dat het eigenlijk een repetitie is als je naar de stof kijkt ). Het afschaffen van de toetsweken betekent dat het nu elke week een waar toetsenfestijn is, terwijl het huiswerk van de andere vakken doodleuk doorgaat. Als je naast school dan ook nog sport, werkt en muziek maakt, wordt het al snel compromissen sluiten. Ben ik heel goed in: school wacht maar even. Het gevolg is dan dat alles in het weekend terechtkomt. En dan is het mooi weer, moet ik eigenlijk weer een laagje lak op de boot zetten en ben ik liever met de trekker aan het klooien dan dat ik die berg huiswerk nog eens ga verzetten. Er is zoveel dat leuker is dan met school bezig te zijn. Het is het bekende fenomeen van over-de-helft-van-het-schooljaar-zijn. Met het mooie weer komt het vakantiegevoel, maar we moeten nog drie maanden... Een tamelijk uitzichtloze situatie die zich jaarlijks herhaalt. Maar er is hoop: In een loze huiswerkles heb ik eens uitgerekend dat ik met de uren die ik wekelijks maak dit schooljaar al zes weken voor de zomervakantie aan de norm van 1000 uren zit. En dan komt de vakantie opeens veel dichterbij: half mei ben ik gewoon al klaar en kan ik gaan genieten van drie maanden zomervakantie! Vreemd, dat nog nooit iemand anders daarop gekomen is. Als u deze column leest, ben ik waarschijnlijk onder de wiskundeles mijn vakantie aan het plannen op mijn ipad. M n spullen staan dan al een week klaar in de gang, de banden van mijn fiets zijn opgepompt en de boot ligt klaar voor vertrek. Nog een weekje en ik ben weg. Ik heb er zin in. Jelle Sleurink (Jelle zit in klas 4 gymnasium op Bornego Lyceum) BORNEGO COLLEGE GOED VOOR ELKAAR!