Management accounting. Uitwerkingen extra vraagstukken

Transcriptie

1 Management accounting Uitwerkingen extra vraagstukken Derde druk Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten

2 Inhoud 1 Management accounting: plaatsbepaling en ontwikkeling 3 Deel 1 Kostprijs- en winstbepaling 6 2 Kostenbegrippen 7 3 Constante en variabele kosten 10 4 Kostenfuncties 13 5 Het verband tussen volume en resultaat 14 6 De invloed van voorraadmutaties op de winst 19 7 Kostenverbijzondering (I) 20 8 Kostenverbijzondering (II) 28 Deel 2 Beslissingscalculaties 30 9 Het besluitvormingsproces Investeringsselectie Voorraadpolitiek Verkoopprijsvaststelling Knelpuntscalculaties 42 Deel 3 Beheersing van bedrijfsprocessen Planning en control Budgettering (I) Budgettering (II) Divisiestructuren , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands

3 1 Management accounting: plaatsbepaling en ontwikkeling Vraagstuk 1.3 a 1 Financial accounting: presentatie van jaarcijfers. 2 Management accounting: kostprijsberekening en verkoopprijsbepaling; kostenbesparing. 3 Financiering: de toegankelijkheid van vermogensmarkten in verband met de uitbreiding ten behoeve van de productie van een nieuw type montuur voor het marktsegment vijftigers. 4 Statistiek: de verwachte groei van de markt voor vijftigers met 2% hangt samen met demografische ontwikkelingen waar de statistiek zich onder andere mee bezighoudt. 5 Organisatiekunde/psychologie: de wrijving tussen twee afdelingen vanwege een onduidelijke organisatiestructuur. b 1 Financial accounting financiering: presentatie van slechte jaarcijfers betekent een moeilijke toegang tot vermogensmarkten en een hogere rente op vreemd vermogen. 2 Financial accounting management accounting: presentatie van slechte jaarcijfers betekent een druk op managers om op kosten te besparen. 3 Statistiek management accounting: een statistisch verkeerde inschatting van de markt kan leiden tot verkeerde budgetten waardoor het management regelmatig moet bijsturen. 4 Management accounting organisatiekunde: als budgetten onjuist worden opgesteld, kunnen spanningen tussen afdelingen ontstaan. 5 Financiering management accounting: de toegankelijkheid van vermogensmarkten bepaalt de vermogenskostenvoet die weer gebruikt kan worden bij de berekening van de kostprijs. 6 Management accounting financiering: als vanuit management accounting wordt besloten een nieuw model op de markt te brengen, dan zal naar financiële middelen gezocht moeten worden om de uitbreiding te realiseren. Vraagstuk 1.4 a Resultatenrekening over 2008 Opbrengsten = Kosten: Afschrijvingen / 40 1/2 = Interest % / 2 = Verzekeringskosten / 2 = Exploitatiekosten Kosten voorziening / 5 / 2 = Winst , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands 3

4 b c Transitorische of overloopposten geven de op balansdatum nog bestaande verschillen aan tussen opbrengsten en ontvangsten enerzijds en kosten en uitgaven anderzijds. Deze posten zijn nodig om het perioderesultaat zo goed mogelijk af te grenzen. Activa: Appartementencomplex: (uitgave, nog geen kosten) / 2 / 40 = Vooruitbetaalde verzekeringspremie: (uitgave, nog geen kosten) / 2 = Passiva: Voorziening groot onderhoud: (kosten, nog geen uitgaven) / 5 1 / 2 = Nog te betalen interest: (kosten, nog geen uitgaven) % 1 / 2 = Vooruitontvangen huur: (ontvangst, nog geen opbrengst) = d Balans per 31 december 2008 (bedragen 1) Appartementencomplex Aandelenkapitaal Vooruitbetaalde verzekeringspremie Obligatielening Liquide middelen Voorziening groot onderhoud Nog te betalen interest Vooruitontvangen huur Winst 2008 (saldo) Toelichting: Liquide middelen: Uitgifte aandelenkapitaal Uitgifte obligatielening Investering appartementencomplex Verzekeringspremie Exploitatiekosten Huurontvangsten = , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands

5 Vraagstuk 1.5 a b De gewenste privé-onttrekkingen van Slomp zijn voor de beslissing van Vaartjes vanuit managementperspectief kosten. Vanuit financial accounting zijn privé-onttrekkingen winstneutraal. Financiering van de tweede bestelbus: Vermogensbehoefte Over van reeds aanwezige financiële middelen: Rekening-courantkrediet Financiering met eigen vermogen (inbreng Slomp) Noodzakelijke extra banklening Extra jaarlijkse opbrengsten: 0, / 80 3 = Jaarlijkse extra kosten: Afschrijving: ( ) / 4 = Benzine: 0, / 10 1,10 = Onderhoud: = Verzekering Rente extra rc-krediet: 10% Rente extra bankkrediet: 12% Voor Vaartjes als kosten te beschouwen: Privé Slomp: = Verbetering resultaat Vaartjes Conclusie: Met Slomp in zee gaan verbetert het resultaat voor Vaartjes. c d Vaartjes kan een langere afschrijvingstermijn en/of een hogere restwaarde aannemen voor de bestelbus. Hij kan een lager bedrag toevoegen aan de voorziening voor het onderhoud van de bestelbusjes. Vaartjes kan de huur achteraf betalen in plaats van vooruit, een kortere of geen krediettermijn voor de afnemers invoeren en minder privé-onttrekkingen doen. 2009, Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands 5

6 Deel 1 KOSTPRIJS- EN WINSTBEPALING , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands

7 Hoofdstuk 2 Kostenbegrippen Vraagstuk 2.5 a b c De aanschafprijs van de grond, de aanleg van de al voltooide 40% van de landingsbaan en het vermogensbeslag daarover moeten worden beschouwd als sunk costs. Wat het management ook beslist, deze kosten kan hij op geen enkele manier meer voorkomen. De opbrengsten die men mist zodra men kiest voor doorgaan met de derde baan moeten worden beschouwd als opportunity costs. Dat is de opbrengst van de grond, hetzij zoals die er nu bij ligt, hetzij na afbouw. Geëist rendement over het eigen vermogen: 3,75% + 1,55 (9,75% 3,75%) = 13,05%. Gemiddelde vermogenskostenvoet, uitgaande van totale financiering: 295,5 / 985 (= 30%) 13,05% = 3,915% 591 / 985 (= 60%) 6,5% = 3,900% ( ,5 591 )/ 985 (= 10%) 9% = 0,900% 8,715% d Opbrengsten derde baan: 2,8 miljoen 40 = ,00 Relevante kosten derde baan op jaarbasis: Afschrijving relevante kosten: Afbouwen baan: 60% / 10 = ,00 Directe kosten per jaar ,00 Toename indirecte kosten per jaar: 20% = ,00 Rentekosten over vermogensbeslag: 60% 8,715% ( ) / 2 = ,50 8,715% ,00 Milieutoeslagen: 2,8 miljoen / = , , ,50 Opportunity costs: verkoopopbrengst grond: Gunstigste alternatief: Zelf afbouwen: Opbrengst = Kosten afbouw Zo verkopen: Opbrengst = Gunstigste alternatief, uitgesmeerd over tien jaar: / 10 = , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands 7

8 Het niet afbouwen van de baan en de verkoop van de grond in de toestand waarin die zich nu bevindt, is bedrijfseconomisch het meest gunstige alternatief. e Men noemt dit partiële financiering. Dit vertroebelt de besluitvorming omdat het management zich dan te veel zou kunnen laten leiden door de actuele toestand op financiële markten ten tijde van de besluitvorming, terwijl gekeken zou moeten worden naar de gemiddelde vermogenskosten over de tijd waarover de investering loopt. De totale financieringsgedachte is dan zuiverder. f Het management komt op jaarbasis ,50 = ,50 tekort. Als percentage van het vermogensbeslag voor de nog te bouwen 60% is dat: ,50 / (0, ) / 2 100% = ,50 / = 3,025%. De rente op het door haar verlangde krediet over de resterende 60% van de aanleg moet dus naar: 8,715% 3,025% = 5,69%. Dit valt misschien met de banken te onderhandelen, uitgaande van het huidige bod van 6% rente. Vraagstuk 2.6 a b Relevante kosten en opbrengsten zijn: de boete, het smartengeld (alleen te betalen bij doorzetten van publicatie), de variabele kosten van de nog niet gedrukte 70% van de exemplaren (alleen te betalen bij doorzetten van publicatie), de netto-opbrengsten van de aan de tussenhandel verkochte bladen (alleen te ontvangen bij doorzetten van publicatie), de kosten van werving en selectie voor de vervanging van de weggelopen journalist en fotograaf (alleen bij afzien van publicatie) en de extra dekkingsbijdrage over de 5% afzetstijging over de rest van het jaar. Sunk costs zijn het vaste bedrag voor de drukkerij, de variabele kosten van reeds gedrukte 30% van de exemplaren, de brutoloonkosten van de journalisten en de fotografen en de indirecte kosten van administratie en verkoop. Voor deze kosten geldt dat ze niet door de beslissing beïnvloed (kunnen) worden. Doorzetten publicatie: Opbrengsten: (90% + 1 / 2 10%) 0, ,60 = Relevante kosten: Drukkerij: 70% ,20 = Boete Smartengeld Resultaat doorzetten publicatie , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands

9 c Doorzetten publicatie: Opbrengsten Hogere opbrengsten rest van het jaar: 1,05 75% = 78,75% (78,75% + 1 / 2 21,25%) (75% + 1/ 2 25%) = 1,875% 1,875% 0, , Relevante kosten: Drukkerij: 70% ,20 = Boete Smartengeld Voorkómen werving en selectie Resultaat doorzetten publicatie Vanaf 13 oktober volgen nog 11 nummers tot het einde van het jaar. 2009, Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands 9

10 Hoofdstuk 3 Constante en variabele kosten Vraagstuk 3.8 a b Constant: directe arbeid (personeel voortdurend beschikbaar); afschrijving machines (vast percentage aanschafwaarde); afschrijving inpakmachine (financial lease, onopzegbaar); rente over vreemd vermogen (jaarlijks vaste aflossingen); rente over eigen vermogen (afhankelijk van vermogensbeslag, vrijwel geheel onafhankelijk van de productie). Variabel: tweeter A (er is voldoende vraag; dus meer productie is meer verbruik, meer inkoop en meer kosten, bij een lagere productie dan (= / 2) paar boxen per jaar worden deze kosten constant: minder productie betekent dan niet minder kosten); tweeter B; woofer; hout en kleinmateriaal (constante kosten per eenheid product is proportioneel variabel) en leasing bestelbussen (operational lease op dagbasis, transport afhankelijk van productieomvang). De boxen moet zijn: paar boxen! Normale bezetting vóór uitbreiding: Kosten operational lease bij normale bezetting: Kosten per paar boxen: 4 Normale bezetting vóór uitbreiding: / 4 = Verkoopresultaat: ( ,40) = Bezettingsresultaat: ( ) ( ,40 + 6) = c Normale bezetting vóór uitbreiding = normale bezetting na uitbreiding: = Nieuwe kostprijsberekening: Tweeter A: (2 1 korting per exemplaar) 13,00 Tweeter B - 8,00 Woofer - 12,00 Hout en kleinmateriaal - 7,00 Directe Arbeid: 18 1,05 = - 18,90 Afschrijving machines: ( ) / = - 21,50 Afschrijving inpakmachine: / ,50 Rente over vreemd vermogen: ( 4,40 0,2 + 4,40 0,8 6 / 5,5) / = - 3,93 Rente over eigen vermogen: ( 6 11/10) / = - 5,50 Rente additioneel vermogen: / = - 2,50 Leasing bestelbussen - 4,00 Nieuwe kostprijs 103, , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands

11 Vraagstuk 3.9 a b De indirecte kosten zijn constant en daarom onafhankelijk van het aantal boten. Dat betekent dat de gemiddelde constante kosten per boot zullen dalen naarmate de productie toeneemt. Omdat de bouw van iedere volgende boot minder uren kost, zal de bouw van elke volgende boot minder tijd in beslag nemen en worden dus ook minder indirecte constante kosten aan de boot toegerekend. De extra constante kosten zullen dalen bij een stijging van de productie. c Het jaarlijkse beschikbare aantal uren voor de Duckdak bedraagt 12 / 1,5 360 uur = uur. De productie van negen boten vergt: , , , , , , , ,96 8 = uur. Een tiende boot kan niet meer gebouwd worden. Die vergt 360 0,96 9 = 249,3 uur en dan zou men uitkomen op uur. De tiende boot kan voor ongeveer / % = 45% voltooid worden. De kostprijs kan dan als volgt berekend worden: Materiaal Arbeid: / 9,45 = Indirect: ( / 3) / 9,45 = d Aantal arbeidsuur per jaar: 3 12 / 1,5 360 = Indirecte kosten per uur: / = 38,89 Kosten van arbeid plus indirecte kosten per uur: ,89 = 68,89 Aantal uur per boot in het tweede jaar: 360 0,96 9 = 249,3 uur Kostprijs: Materiaal Arbeid + indirect: 249,3 68,89 = e Constante kosten: Arbeid: = Indirect Dekkingsbijdrage per boot: = Break-evenafzet in boten: / = 5,51 boten per jaar f Break-evenprijs voor het eerste jaar: Noodzakelijke dekkingsbijdrage per boot: Constante kosten / 9,45 boten = / 9,45 = Materiaalkosten + dekkingsbijdrage = = Break-evenprijs voor tweede en volgende jaren: Aantal boten per jaar: arbeidsuur / 250 uur per boot = 11,5 Noodzakelijke dekkingsbijdrage per boot: Constante kosten / 11,5 boten = / 11,5 = Materiaalkosten + dekkingsbijdrage = = , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands 11

12 Vraagstuk 3.10 a Noodzakelijke capaciteit: ,1 4 (12 22%) 1,20 = spiegelranden per jaar De oplossing om dit aantal te produceren met de laagste machinekosten per jaar is: één Anwa191, één Anwa77 en één Anwa34. De capaciteit is dan spiegelranden per jaar. De daarbijbehorende kosten bedragen = De kosten, behorende bij twee exemplaren van het type Anwa191 zijn = Dit is jaarlijks = hoger aan constante kosten, maar bespaart in het vierde jaar ,1 3 ( 43 38) = op variabele kosten en in de jaren 5 tot en met 10 dus nog meer. De optimale oplossing is: 2 machines Anwa 191 met een capaciteit van = spiegelranden, machinekosten per jaar: b Rationele overcapaciteit eerste jaar: = Ondeelbaarheid: = Initieel: (1,1 4 1) % 1,2 = Reserve: (1,2 1) % = Seizoen: (12 22% 1) = c De normale bezetting is: ( , , , , ) / 10 = spiegelranden. Een deel van de initiële overcapaciteit wordt nu omgedoopt tot onderbezetting. Onderbezetting: = Initiële overcapaciteit: = Totale overcapaciteit: = of = d Kostprijs: / = 52, = 90,78 e Bezettingsresultaat: ( ) 52,78 = ,20 negatief , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands

13 Hoofdstuk 4 Kostenfuncties Vraagstuk 4.4 a De kostprijs is gebaseerd op de situatie in juni. Die is echter niet representatief want de productie is in juni hoger dan in alle andere maanden van het jaar. Omdat de constante kosten niet meestijgen met de productie zijn de constante kosten per product in juni laag. Hetzelfde bedrag aan constante kosten wordt gedeeld door een groter aantal producten. In maanden met een lage productie zullen alleen de variabele kosten dalen. De onderneming houdt er bij een kostenverwachting van circa voor een productie van geen rekening mee dat de constante kosten op hetzelfde niveau blijven en niet meedalen met de productie. In plaats van de volledige kostprijs van 3,19 te vermenigvuldigen met de productie zou men de constante en de variabele kosten moeten splitsen en alleen de variabele kosten moeten vermenigvuldigen met de productie: Budget = constante kosten + productie variabele kosten. b-f Zie Excel-document op de website. g h De regressieanalyse wordt ook wel de kleinste-kwadratenmethode genoemd. Gezocht wordt naar de lijn met zo klein mogelijke afstanden tot alle combinaties van productie en totale kosten. De hoog-laagmethode is slechts gebaseerd op de twee uiterste combinaties van productie en totale kosten en sluit daarom minder goed aan. De regressieanalyse heeft daarom een betere determinatiecoëfficiënt. Zie Excel-document op de website. 2009, Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands 13

14 Hoofdstuk 5 Het verband tussen volume en resultaat Vraagstuk 5.8 a b De directie moet de volgende beslissingen nemen: wel of geen promotiecampagne; handmatig of machinaal inpakken. Geen campagne: Handmatig: Constante kosten: Variabele kosten: 3 + 0,80 = 3,80 Verkoopprijs: constant op 8 Break-evenpunt: / ( 8 3,80) = (naar boven afgerond) Machinaal: Constante kosten: = Variabele kosten: 3 + 0,05 = 3,05 Verkoopprijs: constant op 8 Break-evenpunt: / ( 8 3,05) = Wel een campagne: Handmatig: Constante kosten: / = Variabele kosten: 2,50 + 0,80 = 3,30 Verkoopprijs: constant op 9 Break-evenpunt: / ( 9 3,30) = Machinaal: Constante kosten: / = Variabele kosten: 2,50 + 0,05 = 2,55 Verkoopprijs: constant op 9 Break-evenpunt: / ( 9 2,55) = c Verschil in constante kosten op jaarbasis: / = Verschil in variabele kosten en verkoopprijs: ( 9 8) + ( 3 2,50) = 1,50 Indifferentiepunt: / 1,50 = producten Zonder promotiecampagne haalt men dit aantal niet. De maximale afzet ligt dan op producten. Het indifferentiepunt wordt niet gehaald en dan zou een campagne afgewezen moeten worden. Met een campagne komt men gemakkelijk over het indifferentiepunt heen en luidt de conclusie: wel een campagne. De uitleg van het indifferentiepunt hangt dus af van de gemaakte keuze. Het indifferentiepunt kan niet gebruikt worden om de keuze te maken. Hier is een berekening van de te verwachten resultaten vereist voor het maken van de keuze , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands

15 d Handmatig inpakken: Verwacht resultaat zonder campagne: Dekkingsbijdrage: ( 8 3,80) = Constante kosten Verwacht resultaat met campagne: Dekkingsbijdrage: ( 9 3,30) = Constante kosten Machinaal inpakken: Verwacht resultaat zonder campagne: Dekkingsbijdrage: ( 8 3,05) = Constante kosten Verwacht resultaat met campagne: Dekkingsbijdrage: ( 9 2,55) = Constante kosten Hieruit blijkt dat gekozen moet worden voor de promotiecampagne. e Verschil in constante kosten per jaar: Verschil in variabele kosten: 0,80 0,05 = 0,75 Indifferentiepunt: / 0,75 = producten Dat klopt met de berekeningen onder d. Bij het afzien van een campagne leidt handmatig inpakken tot een beter resultaat ( versus ) omdat de productie blijft steken op een niveau van , dus onder het indifferentiepunt. Bij de keuze voor een campagne leidt machinaal inpakken tot een beter resultaat ( versus ) omdat de productie (boven het indifferentiepunt) uitstijgt naar producten. f De meest optimale keuze is: reclamecampagne en machinaal inpakken. Het bedrijfsresultaat voor het eerste jaar komt dan op: Dekkingsbijdrage: ( 9 2,55) = Constante kosten Om dit te splitsen moet eerst een kostprijs berekend worden. De normale bezetting wordt gesteld op Kostprijs: / ,55 = 2,83 + 2,55 = 5, Verkoopresultaat: ( 9 5,38) = Bezettingsresultaat: ( ) 2,83 = Het verschil van 400 is het gevolg van de afronding van de constante kosten per eenheid op 2, , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands 15

16 Vraagstuk 5.9 a b De normale productieomvang is: ( ) / 5 = Bij stuks: Totale opbrengsten: = Totale kosten: ( ) = Resultaat Bij stuks: Totale opbrengsten: = Totale kosten: (21 +16) = Resultaat Elk volgend product geeft een resultaatverbetering van 55 ( ) = 19. De noodzakelijke resultaatverbetering om op het break-evenpunt te komen, is Eerste break-evenpunt: / 19 = mobieltjes (naar boven afgerond) Bij stuks: Totale opbrengsten: = Totale kosten: (20 +16) = Resultaat Om meer te kunnen fabriceren dan stuks, is een extra investering noodzakelijk met jaarlijkse extra constante kosten van Resultaat: = Elk product dat vervolgens wordt geproduceerd, geeft een resultaatverbetering van: 55 ( ) = 16 (de arbeidskosten stijgen van 16 naar 20 per product). Er ontstaat dus een tweede break-evenpunt (na de extra investering) van: / 16 = producten. Tussen de en de mobieltjes is sprake van een verliessituatie omdat een uitbreidingsinvestering noodzakelijk is. Bij stuks: Totale opbrengsten: = Totale kosten: ( ) = Resultaat Elk product dat je minder produceert dan stuks, geeft een resultaatverslechtering van 55 ( ) = 16. De noodzakelijke resultaatverslechtering om op het break-evenpunt te komen, is Daarvoor is een productie- en afzetdaling vereist van / 16 = stuks. (Tweede break-evenpunt: = mobieltjes) , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands

17 c Een belangrijke productieomvang is stuks, omdat daar bij de arbeidsintensieve methode een uitbreiding nodig is. We berekenen daarom de winst volgens beide productiemethoden bij stuks. Arbeidsintensief: (zie b) Kapitaalintensief: Totale opbrengsten: = Totale kosten: Constant: = Variabel: Arbeid: = Materiaal: ( ) = Resultaat Tot een productie van stuks is de arbeidsintensieve methode dus goedkoper. Direct na de uitbreiding slaat het resultaat bij de arbeidsintensieve methode om in een verlies van Het resultaatverschil tussen beide methoden is dan nog verlies verlies = in het voordeel van de arbeidsintensieve methode. Het verschil in dekkingsbijdrage vanaf stuks wordt uitsluitend veroorzaakt door de arbeidskosten (= relevante kosten): Arbeidskosten per mobieltje bij arbeidsintensieve methode 20 Arbeidskosten per mobieltje bij kapitaalsintensieve methode - 5 Verschil in dekkingsbijdrage 15 Bij elk extra product wordt het winstverschil dus 15 kleiner. Het indifferentiepunt ligt bij / 15 = producten. d Constante kosten per eenheid arbeidsintensieve methode = [ ( )] / ( ) = 15,375 Bezettingsresultaat arbeidsintensieve methode: ( ) 15,375 = positief Bezettingsresultaat kapitaalintensieve methode: ( ) 30 = positief e De relevante kosten per mobieltje over de hele levensduur van het product bij de arbeidsintensieve methode: Constante kosten per stuk (zie vraag d): 15,375 Arbeidskosten per stuk: Tot : ( ) 16 = Boven : ( ) 20 = Gedeeld door: ,750 Totaal 32, , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands 17

18 De relevante kosten per mobieltje over de hele levensduur van het product bij de kapitaalintensieve methode: Constante kosten per stuk 30 Arbeidskosten per stuk - 5 Totaal 35 Dit betekent dat de winst van het mobieltje over de hele levensduur bij de arbeidsintensieve methode ( 35 32,125) = hoger ligt! Uit bedrijfseconomisch oogpunt moet daarom gekozen worden voor de arbeidsintensieve productiemethode , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands

19 Hoofdstuk 6 De invloed van voorraadmutaties op de winst Vraagstuk 6.9 a-c Zie Excel-document op de website. d e f g De interim-manager is er slechts tijdelijk. Hij is daarom geneigd beslissingen te nemen die gunstig uitpakken voor de korte termijn. Op korte termijn zal hij de productie zo hoog mogelijk vaststellen en de voorraden verder op laten lopen. Het positieve bezettingsresultaat zal zo het negatieve verkoopresultaat compenseren en hij zal een zo hoog mogelijke beloning krijgen. Zie Excel-document op de website. Omdat de productie in de toekomst de maximale productiecapaciteit niet zal overtreffen, is het onnodig om zo veel op voorraad te produceren. Er is al een voorraad van stuks, voldoende voor / maanden = 3,36 maanden. Een nog hogere voorraad is onwenselijk want een voorraad brengt kosten en risico s met zich mee. Zie Excel-document op de website. h De voorraad mag niet hoger gewaardeerd worden dan de verkoopprijs. Die ligt op 12. Dat betekent dat de waarde van de voorraad volgens AC moet worden aangepast naar 12. De afwaardering bedraagt dan ( 12,50 12,00) = Aan de actiefzijde komt dit bedrag in mindering op de voorraad, aan de passiefzijde in mindering op de winst. De waardering van de voorraad onder DC ligt op 8 en daarmee nog steeds onder de verkoopprijs. Er hoeft geen afwaardering plaats te vinden. Omdat de variabele kosten in totaal 8,50 bedragen, is het niet onverstandig geweest de afgelopen op voorraad te produceren. De verkoopprijs ligt boven de variabele kosten, zodat althans nog een deel van de constante kosten goedgemaakt wordt. Bij het stilleggen van de productie worden de constante kosten niet langer terugverdiend, terwijl ze gewoon doorlopen. Omdat de afzet boven de productiecapaciteit uitstijgt, zal de grote voorraad in de loop van de tijd verkocht worden. 2009, Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands 19

20 Hoofdstuk 7 Kostenverbijzondering (I) Vraagstuk 7.8 a b Een voordeel van de kostenplaatsenmethode ten opzichte van de opslagmethode is dat het leidt tot juistere kostprijzen en daardoor tot betere besluitvorming. Een nadeel is dat de methode veel complexer is en dus meer administratieve rompslomp met zich meebrengt; hiermee zal de methode duurder zijn. Totale kosten kostenplaats Gieterij: Eerstbelaste kosten Doorbelaste kosten: - Huisvesting (1) = Energie ,50 (2) = (1) Tarief Huisvesting: / 250 m 2 = per m 2 (2) Tarief Energie: ( ) / kwh = 0,50 per kwh Uurtarief = = 69, c Kostprijs Jolls Joyce: Directe kosten: - Materiaal 0,15 25 = 3,75 - Arbeid 2/60 45 = - 1,50 5,25 Indirecte kosten: - Gieterijafdeling 3/60 69,25 = - 3,46 - Spuiterijafdeling 4,5/60 40 = - 3,00 - Assemblageafdeling 6/60 20 = - 2,00 13,71 Vraagstuk 7.9 a Constante indirecte kosten: = Variabele indirecte kosten: = Normale bezetting: ,125 = uur Indirecte kosten per uur: C/N + V/W = / / = 6,89 + 3,96 = 10, , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands

21 b Kostenverdeelstaat (bedragen in euro s): H&O K&A P&A Dames Heren Const. Var. Const. Var. Const. Var. Const. Var. Const. Var. Eerstbel Doorbel.H&O Doorbel. K&A Doorbel. P&A Normale bezetting Werkelijke bezetting Tarief 7,97 3,61 6,73 2,11 Constant + Variabel: 11,58 8,84 Tarieven H&O: Constant: / 800 = 241,25 per m 2 Variabel: / 800 = 40 per m 2 Tarieven K&A: Constant: / [( ) 1,125] = 1,94 Variabel: / ( ) = 0,36 Tarieven P&A: Constant: / ( ) = 213,75 Variabel: / ( ) = 361,67 c Er verandert niets. Er verandert immers niets aan de totale opbrengsten en er verandert ook niets aan de totale kosten. Het enige dat gebeurt is dat de resultaten per afdeling gaan veranderen. Een verslechtering voor de ene afdeling betekent een evengrote verbetering voor de andere afdeling. d Enkelvoudige opslagmethode (bedragen in euro s) Damessalon Herensalon Opbrengst Kosten: Direct materiaal Directe arbeid Indirecte kosten: c.q ,85 = Verkoopresultaat Bezettingsresultaat: ( ) 6,89 = Bezettingsresultaat: ( ) 6,89 = Totaal resultaat: , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands 21

22 Kostenplaatsenmethode (bedragen in euro s) Damessalon Herensalon Opbrengst Kosten: Direct materiaal Directe arbeid Indirect: ,59 = ,84 = Verkoopresultaat Bezettingsresultaat: ( ) 7,97 = Bezettingsresultaat: ( ) 6,73 = Totaal resultaat: Het verschil in totaal resultaat tussen de enkelvoudige opslagmethode en de kostenplaatsenmethode is het gevolg van afrondingen. e Alleen op K&A is sprake van een bezettingsresultaat omdat het werkelijke volume voor de doorbelastingsbasis bij H&O en bij P&O niet verschilt van N (zie de berekening van de tarieven bij b, constant en variabel hebben dezelfde basis). Bij K&A is de normale bezetting 1, = factuur. Bezettingsresultaat: ( ) 1,94 = Voor de dames- en de herensalon verbetert het resultaat met: Damessalon: ( ) 1,94 = Herensalon: ( ) 1,94 = f Het totale resultaat verbetert als één van de volgende maatregelen wordt genomen: 1 De verkoopprijs moet beter aansluiten bij de kosten en/of de markt. Dat zou betekenen dat de prijs voor damesproducten wat omhoog moet en die voor herenproducten wat omlaag. Daardoor zullen de opbrengsten stijgen. 2 Er moet meer toezicht op kostenbeheersing zijn. Eventueel kunnen iets strakkere normen worden gehanteerd. Daardoor zullen de kosten dalen. Vraagstuk 7.10 a De kosten van huisvesting worden als volgt aan de andere kostenplaatsen toegerekend: Management 10% (afgerond) van = Magazijn 20% van = Productie 50% van = Verkoop 20% (afgerond) van = De aan het management toegerekende kosten zijn: Eerstverdeelde kosten Doorbelast door huisvesting , Noordhoff Uitgevers bv Groningen/Houten, The Netherlands