Bestemmingsplan Buitengebied Odoorn locatie Zuiderdiep 158 te Tweede Exloermond

Transcriptie

1 Bestemmingsplan Buitengebied Odoorn locatie Zuiderdiep 158 te Tweede Exloermond ONTWERP Opdrachtgever: Rapportnummer: RB Datum vrijgave: Mei 2012 Opsteller: M. Beek Goedkeuring: H. de Roo

2 Gemeente Borger-Odoorn Blad 2 van 34 Inhoud... 1 INLEIDING Aanleiding Doel Beknopte planbeschrijving Verantwoording Leeswijzer PLANBESCHRIJVING Huidige situatie Planologisch kader BELEIDSKADER Europees beleid (Europese Unie) Rijksbeleid (Energiebeleid Nederland) Provinciaal beleid Omgevingsvisie Drenthe Gemeentelijk beleid Toekomstvisie Borger-Odoorn Kadernota duurzame ontwikkeling Structuurvisie Borger-Odoorn (Verbinding geeft perspectief) OMGEVINGSFACTOREN Archeologie Aanleiding en doel Doorwerking naar het plan Besluit externe veiligheid Aanleiding en doel Doorwerking naar het plan Bodem Aanleiding en doel Doorwerking naar het plan Flora en fauna Aanleiding en doel Doorwerking naar het plan Geluid Aanleiding en doel Doorwerking naar het plan Luchtkwaliteit Aanleiding en doel Doorwerking naar het plan M.e.r-beoordeling Aanleiding en doel Doorwerking naar het plan Watertoets Aanleiding en doel Doorwerking naar het plan Overige milieuhinder Aanleiding en doel Doorwerking naar het plan... 28

3 Gemeente Borger-Odoorn Blad 3 van 34 5 ECONOMISCHE UITVOERBAARHEID OVERLEG EN INSPRAAK JURIDISCHE ASPECTEN Algemeen op de bestemming REGELS... 33

4 Gemeente Borger-Odoorn Blad 4 van 34 Inleiding 1.1 Aanleiding Voorliggend bestemmingsplan is bedoeld om het juridisch kader te bieden voor het kunnen uitvoeren van een ruimtelijke initiatief. Tevens biedt voorliggend bestemmingsplan de onderbouwing van waarom het gewenste ruimtelijk initiatief inpasbaar is op de door initiatiefnemer gewenste locatie. Op het perceel Zuiderdiep 158 te Tweede Exloërmond bevindt zich het bedrijf van de familie Piel. Het bedrijf richt zich voornamelijk op groenrecycling, compostering, grondwerk en baggerwerkzaamheden. De eigenaar van het bedrijf is voornemens om een deel van zijn gronden, gelegen achter de bestaande bedrijfsbebouwing, aan te wenden voor het aanleggen van en in gebruik nemen van een zonnepanelenweiland. De oppervlakte van het aan te leggen zonnepanelenweiland bedraagt circa 1,5 hectare. De opgewekte energie kan volledig worden geleverd aan het landelijke net, kan beschikbaar komen voor de bewoners van 2 e Exloërmond en ook is een combinatie van beide mogelijk. Hieronder is het perceel zichtbaar gemaakt met behulp van Google earth. 1.2 Doel In deze partiële herziening van het bestemmingsplan Tweede Exloërmond wordt ingegaan op de (ruimtelijke) gevolgen van de voorgenomen ontwikkeling van het betreffende gebied. De realisatie van de plannen met de bouwwerken moet passen binnen deze visie.

5 Gemeente Borger-Odoorn Blad 5 van Beknopte planbeschrijving Momenteel wordt het perceel jaarlijks gebruikt ten behoeve van de agrarische sector en als zodanig ieder jaar gebruikt voor de teelt van landbouwprodukten zoals bijvoorbeeld aardappels. Initiatiefnemer wil, met gebruikmaking van een daarvoor aanwezige subsidie (SDE-subsidie), het perceel gaan gebruiken voor de aanleg van een zonnepanelenweiland. Bij de aanleg van een zonnepanelenweiland is sprake van een zogeheten vrije veld opstelling dit in tegenstelling tot de aanleg van panelen op daken. Het zonnepanelenweiland van circa 1,5 hectare wordt voor ongeveer de helft bebouwd met zonnepanelen, dit in verband met de schaduwwerking. De panelen zullen in oostwest lijnen geplaatst worden, met de panelen zelf zoveel mogelijk op het zuiden gericht. Dit geeft schematisch het volgende beeld van lijnvormige elementen. Hierna is inzichtelijk gemaakt hoe de constructie en de panelen er uit zien.

6 Gemeente Borger-Odoorn Blad 6 van 34 In grotere opstelling ziet het er als zodanig uit. Ten behoeve van de transformatie van stroom is ruimte geboden aan maximaal 30 m2 aan bebouwing. Deze zal tegen de bestaande werktuigenloods aangebouwd gaan worden aan de zijde waar ook het zonnepanelenweiland komt. 1.4 Verantwoording 1.5 Leeswijzer Bij het opstellen van voorliggend bestemmingsplan is gebruik gemaakt van diverse (beleids)documenten en websites. Sommige (beleids)documenten en beeldbeschrijvende documenten zijn in voorkomende gevallen integraal overgenomen om de inhoud zoveel mogelijk te waarborgen. Daar waar bronnen zijn gebruikt is dat in de tekst weergegeven. Na dit inleidende hoofdstuk wordt in hoofdstuk 2 een uitgebreidere weergave gegeven van het plan mede in relatie tot het vigerende ruimtelijk beleid op basis van het bestemmingsplan Tweede Exloërmond. In Hoofdstuk 3 komen de verschillende relevante beleidsstukken voorbij die van toepassing zijn op het plan en uitgewerkt van provinciaal niveau tot gemeentelijk niveau. Hoofdstuk 4 geeft de invloed weer van het plan tot de verschillende omgevingsaspecten. In hoofdstuk 5 staat de economische uitvoerbaarheid centraal. Hoofdstuk 6 doet verslag van de inspraak- en overlegreacties, waarna hoofdstuk 7 ingaat op de juridische vertaling van het plan en vervolgens volgen in hoofdstuk 8 de regels.

7 Gemeente Borger-Odoorn Blad 7 van 34 2 Planbeschrijving 2.1 Huidige situatie Het perceel Zuiderdiep 158 ligt in Tweede Exloërmond. Tweede Exloërmond is een dorp gelegen in de Drents Groningse Veenkoloniën en ligt in de gemeente Borger- Odoorn. De gemeente Borger-Odoorn omschrijft het dorp Tweede Exloërmond als volgt: 2e Exloërmond gaat terug tot 1853 en ook voor dit dorp waren de beginjaren moeilijk. De kanalen en wijken werden met de hand gegraven. Het werken voor de 'veenboeren' was voor de veenarbeiders en hun gezinnen keihard. Voor de eerste landbouwers was het ook bepaald niet gemakkelijk. De arme grond die over bleef na de vervening had veel mest nodig en dat was moeilijk te krijgen. En kunstmest was er nog niet. De verbindingen met de rest van Drenthe waren slecht. Pas in 1907 werd een verharde weg naar Exloo aangelegd. In die tijd was 2e Exloërmond qua inwonertal (2631) het tweede dorp van de vroegere gemeente Odoorn. Bijna vier keer zo groot als het grootste zanddorp Exloo. Kort na de Tweede Wereldoorlog was het gedaan met de turfgraverij. Turf als brandstof had afgedaan en bovendien was de meeste turf toen afgegraven. Er moest vervangende werkgelegenheid worden gezocht voor de vele veenarbeiders. Dat was niet eenvoudig want ook in de landbouw liep de werkgelegenheid snel terug. Op de peildatum 1 januari 2011 had het dorp een inwoneraantal van Hieronder is zichtbaar gemaakt waar Tweede Exloermond en de gemeente Borger- Odoorn zich bevinden. Kaart 1 Nederland, Drenthe, de gemeente Borger-Odoorn en Tweede Exloërmond in één oogopslag. Het perceel Zuiderdiep 158 en dan met name het perceel waar het zonnepanelenweiland gerealiseerd gaat worden ligt aan de zuidkant van het lint Tweede Exloërmond. De afstand tot aan de Drentse Mondenweg is circa 600 meter. Het gebied zelf valt verder te omschrijven als een gebied die optimaal is ingericht ten

8 Gemeente Borger-Odoorn Blad 8 van 34 behoeve van het landbouwkundig gebruik. Onderstaande foto vanuit de lucht, als ook ter plaatse genomen laten dit duidelijk zien met daarbij de rode lijn als de Drentse Mondenweg en in het blauwe blok met gele opvulling het zonnepanelenperceel. Duidelijk zichtbaar is de lintbebouwing van Tweede Exloërmond en de agrarische functie van het buitengebied. Foto : het perceel in groter perspectief, op circa 600 meter afstand de Drentse Mondenweg (Google earth) Onderstaande foto die ter plaatse van het perceel is genomen laat ook duidelijk het agrarisch grondgebruik zien. Onderstaande foto is de weergaven van de zichtlijn zoals hierboven met de zwarte pijl aangegeven, dus vanaf het perceel richting Valthermond. Foto : het perceel gezien richting Valthermond, hier komt het zonnepanelenweiland (foto : RooBeek Advies)

9 Gemeente Borger-Odoorn Blad 9 van Planologisch kader Het perceel waarop de zonnepanelen geplaatst gaan worden zijn gelegen in het vigerende bestemmingsplan Buitengebied Odoorn en is hierin bestemd als Veenontginningsgebied. Deze bestemming voorziet niet in de aanleg van een dergelijk zonnepanelenweiland. Een gedeeltelijke herziening van het bestemmingsplan Buitengebied Odoorn is hiertoe noodzakelijk.

10 Gemeente Borger-Odoorn Blad 10 van 34 3 Beleidskader Wat is beleid. Beleid is het stellen van doelen, middelen en een tijdpad in onderlinge samenhang. Liefst zijn plaats en tijd omschreven. Onder beleid wordt dus verstaan het aangeven van de richting en de middelen waarmee men gestelde organisatiedoelen wil gaan realiseren. Binnen het ruimtelijk werkveld is door de verschillende overheidslagen veel beleid opgesteld. Middels dit beleid is getracht richting te geven aan de inrichting en het beheer van de openbare ruimte. De ruimtelijke ordening in Nederland bevat top-down maar ook steeds meer bottum-up elementen. Door de decennia heen is de visie op de ruimtelijke ordening aan verandering onderhevig geweest. Op rijksniveau is de omslag naar de ontwikkelingsplanologie goed zichtbaar wanneer de Nota Ruimte (VROM, 2006) en de Vierde Nota Ruimtelijke ordening worden vergeleken. Niet langer bepaalt de overheid wat wel of niet kan (toelatingsplanologie), steeds meer geven overheid en derden ruimtelijke ontwikkelingen samen vorm. Vanuit deze filosofie wordt in dit hoofdstuk het overheidsbeleid in beeld gebracht. Getoetst wordt of het plan past binnen het vigerende planologisch kader en binnen het ruimtelijk beleid van de verschillende overheidslagen. In dit hoofdstuk staat een overzicht van het van toepassing zijnde beleid in relatie tot de gewenste ontwikkelingen van de initiatiefnemer. 3.1 Europees beleid (Europese Unie) De Europese Unie streeft naar een constante en veilige aanvoer van energie. Concurrentie tussen energiebedrijven op de Europese markt moet de prijs van energie verlagen. Ook hebben de EU-lidstaten afspraken gemaakt over het klimaatbeleid en het terugdringen van de luchtvervuiling. Beperking van het energieverbruik, of overstappen naar meer duurzame energiebronnen is daarbij van groot belang. Het energiebeleid van de Europese Unie gaat terug tot de oprichting van de Europese Gemeenschap van Kolen en Staal in 1952 en het Euratom-verdrag in 1958 (samenwerking op het gebied van kernenergie). Sinds die tijd heeft het beleid zich ontwikkeld tot een beleid dat zich nu vooral richt op verdere liberalisering van de energiemarkt, het veiligstellen van de Europese energievoorziening en op ontwikkeling van duurzame energiebronnen. Liberalisering van de energiemarkt De Europese Unie stimuleert concurrentie tussen energiebedrijven en streeft naar de totstandkoming van een Europese interne energiemarkt. Mede onder druk van Europese regelgeving zijn nationale monopolies op het gebied van energiedistributie sinds de jaren 1990 opengebroken. De leveranciers moeten daardoor meer met elkaar concurreren. Dat moet leiden tot scherpere prijzen en meer keuzevrijheid voor consumenten. Per 1 juli 2007 heeft de Europese consument de vrijheid gekregen om zelf een gas- of elektriciteitsleverancier te kiezen. In Nederland kon dat al eerder.

11 Gemeente Borger-Odoorn Blad 11 van 34 In 2009 zijn de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie het eens geworden over een nieuw pakket regelgeving voor verdere liberalisering van de energiemarkt. In het oorspronkelijke voorstel van de Commissie voor deze nieuwe richtlijn, moesten energiebedrijven rigoureus worden opgesplitst in een infrabedrijf dat netwerken onderhoudt en een bedrijf dat energie produceert en levert. Op die manier moesten monopolies van bedrijven voorkomen worden. Onder druk van Frankrijk en Duitsland werd dit echter afgezwakt. Energiebedrijven kunnen nu ook intern de afdelingen voor productie en levering scheiden. Een ander onderdeel van het nieuwe pakket maatregelen is de oprichting van een EUagentschap voor samenwerking tussen nationale energieregulators, ACER. Dit agentschap is op 4 maart 2011 operationeel geworden. ACER coördineert en ondersteunt het werk van de nationale toezichthouders op de energiemarkt, zodat er meer samenhang komt tussen het energiebeleid in de verschillende lidstaten van de EU. Duurzame energie Deze energie biedt een goed alternatief voor meer traditionele energiesoorten zoals fossiele brandstoffen. Het gebruik van duurzame energie leidt niet alleen tot een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen en dus een schoner milieu, maar ook tot een Europese Unie die minder afhankelijk is van ingevoerde fossiele brandstoffen (met name gas en aardolie). Voorbeelden van duurzame energie zijn: Windenergie; zonne-energie; energie uit waterkracht; energie uit biomassa. Concrete voorbeelden van Europese initiatieven op het gebied van energiebesparing zijn het verbod op de verkoop van energieverslindende gloeilampen en subsidies voor windmolenparken. In 2020 moet 20 procent van het Europese energiegebruik uit hernieuwbare energiebronnen komen, zoals wind- en zonne-energie. Er zijn juridisch bindende doelen afgesproken voor iedere lidstaat. Voor Nederland geldt dat het aandeel energie gewonnen uit hernieuwbare energiebronnen omhoog moet naar 14 procent in In 2005 bedroeg dit aandeel in Nederland nog maar 2,5 procent, anno 2008 was dat nog maar 3,4 procent. Snel is de stijging dus niet te noemen. In iedere lidstaat moet in procent van de verkeersbrandstof uit hernieuwbare bronnen komen. Er zijn afspraken gemaakt zodat alleen biobrandstoffen gebruikt worden die geen andere negatieve invloed hebben op het milieu. Dit moet ook het gebruik van elektrische auto's stimuleren. Verder is afgesproken dat nieuwe auto's zuiniger moeten worden. Autofabrikanten worden daarom gedwongen energiezuiniger auto's te maken. Indien zij dit niet doen, riskeren zij een boete van de Europese Commissie. De gemaakte afspraken tijdens de Europese Raad van december 2008 volgen op de eerder gemaakte afspraken in maart 2007 en het door de Europese Commissie gepresenteerde klimaat-en energiepakket van 23 januari Het in januari bereikte akkoord was in feite een afspraak die door de Europese regeringsleiders verder uitgewerkt moest worden. Dat is gebeurd op de Europese Raad in december Het Europees Parlement heeft vervolgens via een speciale versnelde procedure, waarbij zij

12 Gemeente Borger-Odoorn Blad 12 van 34 slechts de mogelijkheid had om 'ja' of 'nee' te stemmen, met een ruime meerderheid ingestemd met de nieuwe maatregelen die het klimaat- en energiepakket verder concreet maken. Daardoor wordt het klimaat- en energiepakket in 2013 van kracht. Het pakket bestaat uit de volgende zes concrete maatregelen: 1. Herziening van de handel in emissierechten (ETS - zie hieronder), waarbij de regels voor minder CO2-uitstoot zullen gaan gelden; 2. Het opstellen van nationale doelstellingen om een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 10% te bereiken in sectoren die buiten het emissiehandelssysteem vallen (onder meer transport, landbouw en afvalverwerking). De Nederlandse doelstelling werd vastgesteld op 16 procent; 3. Minder broeikasgassen uit transportbrandstoffen; 4. Nieuwe regels die de opvang en opslag van CO2 bevorderen; procent hernieuwbare energie in de totale EU-energieconsumptie, waarbij de doelstellingen per lidstaat bepaald zullen worden; 6. Vermindering van CO2-uitstoot van nieuwe auto's. Bij het vaststellen van de specifieke doelstellingen van het klimaat- en energiepakket per lidstaat is uitgegaan van het principe 'de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten'. Voor Nederland komen de doelstellingen neer op een reductie van 15 % van de uitstoot van broeikasgassen, en een percentage van 14% hernieuwbare energie op het totale energieverbruik. (Bron : Rijksbeleid (Energiebeleid Nederland) Nederland wil in 2050 zijn overgestapt op een CO-2 arme samenleving. Voor de korte termijn wordt op een zo goedkoop mogelijke manier zoveel mogelijk duurzame energie gerealiseerd. Voor de langere termijn bevordert het kabinet de innovatie om duurzame energietechnieken rendabel te maken. Schone energie De EU streeft naar 80-95% minder CO2-uitstoot (ten opzichte van 1990) in Hernieuwbare energie is belangrijk in het realiseren van die ambitie. Hernieuwbare energie is nu echter nog duur. Het kabinet voert dan ook innovatiebeleid om ervoor te zorgen dat hernieuwbare energie goedkoper wordt, en op de lange termijn grootschalig kan worden toegepast. Naast dit doel op de lange termijn heeft het kabinet ook doelen voor de korte termijn. Deze zijn: 20% minder CO 2 -uitstoot(ten opzichte van 1990) in 2020; 14% van de energiebehoefte in 2020 moet afkomstig zijn uit hernieuwbare bronnen, zoals wind of biomassa; 20% energiebesparing in Dit doel is niet bindend. Het kabinet stimuleert energiebesparing onder meer door belastingmaatregelen, het vaststellen van normen (voor woningen bijvoorbeeld) en afspraken met het bedrijfsleven. Energie en economie De Nederlandse energiesector levert Nederland per jaar zo n 36 miljard euro op. Op het gebied van gas en duurzame energie behoort Nederland tot de wereldtop. De overgang naar een groenere energievoorziening kan daarom bijdragen aan de economische groei van Nederland. Het kabinet wil inspelen op de kracht van de energiesector en die

13 Gemeente Borger-Odoorn Blad 13 van 34 verder vergroten door samen te werken met ondernemers en onderzoekers aan nieuwe energietechnieken. Een geleidelijke overgang naar groenere energie moet Nederlandse energiebedrijven en instellingen in staat stellen uit te groeien tot een topsector van de economie. Een betrouwbare energievoorziening Hoewel het kabinet streeft naar een duurzame energiehuishouding, moet de energievoorziening wel betrouwbaar en zo goedkoop mogelijk blijven. Daarom streeft het kabinet naar een evenwichtige en zo goedkoop mogelijke mix van groene en grijze energie uit binnen- en buitenland. Om een betaalbare en betrouwbare energievoorziening te kunnen garanderen is ook kernenergie nodig. Kernenergie maakt ons ook minder afhankelijk van andere energiebronnen en leidt niet tot uitstoot van CO2. (Bron : Provinciaal beleid Omgevingsvisie Drenthe Op 2 juni 2010 is de Omgevingsvisie Drenthe vastgesteld. De Omgevingsvisie is hét strategische kader voor de ruimtelijk economische ontwikkeling van Drenthe. De visie formuleert de belangen, ambities, rollen, verantwoordelijkheden en sturing van de provincie in het ruimtelijke domein. In de Omgevingsvisie zijn vier wettelijk voorgeschreven provinciale planvormen samengenomen, te weten: De provinciale structuurvisie op grond van de Wro; Het provinciaal milieubeleidsplan op grond van de Wet milieubeheer (Wm); Het regionaal waterplan op grond van de waterwetgeving; Het Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan op grond van de Planwet verkeer en vervoer. De Omgevingsvisie beschrijft de ruimtelijk-economische ontwikkeling van Drenthe voor de periode tot 2020, met in sommige gevallen een doorkijk naar de periode erna. Hierna volgen de relevante delen uit de Omgevingsvisie voor wat betreft duurzame energie. Provinciale ambitie De provinciale ambitie is een betrouwbare en betaalbare energievoorziening met een beperkte uitstoot van broeikasgassen. Van provinciaal belang is daarom het benutten van de mogelijkheden voor duurzame energieopwekking en -distributie, onder andere door het bieden van voldoende mogelijkheden voor ruimtelijke ontwikkeling. Ook het besparen van energie, het zorgvuldige gebruik van de ondergrond voor de energiewinning, de opslag van CO2, groen gas en aardgas en de energie-infrastructuur zijn van provinciaal belang. De provincie voert hierbij de regie over de ruimtelijke ontwikkeling. Klimaat- en energiedoelstellingen De provincie zet in op een overgang naar een duurzame-energiehuishouding. Dit is mede ingegeven door veranderingen in het klimaat en het schaarser worden van fossiele brandstoffen.

14 Gemeente Borger-Odoorn Blad 14 van 34 Zij wil een energiehuishouding die betrouwbaar is, een minimum aan broeikasgassen uitstoot en betaalbaar is. De provincie streeft tot 2020 naar een reductie van 30% van de CO2-uitstoot ten opzichte van In 2020 moet het aandeel hernieuwbare energiebronnen zijn gestegen tot 20%. Ook wordt gestreefd naar een verhoging van de energie-efficiënte met 2% per jaar (nu 1%). De provincie stimuleert de productie van energie uit bodem en biomassa en zet in op het realiseren van 60 megawatt aan windenergie in De aanpak van het energievraagstuk vraagt, net als de aanpak van het klimaatvraagstuk, om een integrale benadering. De drie noordelijke provincies geven uitvoering aan het Energieakkoord Noord-Nederland. In landelijk verband werkt de provincie mee aan de uitvoering van het landelijke Klimaat- en energieakkoord. De samenwerkingsorganisatie Energy Valley bundelt de inspanningen van de provincie en andere publieke en private partijen gericht op het creëren van een duurzameenergie-economie. In Zuidoost-Drenthe zet de provincie samen met de gemeenten Emmen en Coevorden een Energiebureau op, dat alle energiegerelateerde initiatieven in het gebied zal coördineren. Decentrale energieopwekking en infrastructuur Een belangrijk onderdeel van de gewenste overgang is het bieden van voldoende mogelijkheden voor decentrale opwekking van duurzame energie. Ook wordt de bouw van energieneutrale en/of energieproducerende gebouwen en woningen gestimuleerd. Het ideaalplaatje is dat een bedrijf, bedrijventerrein, woning, kantoor, wijk, dorp of stad haar eigen energie opwekt, met het openbare net als terugvaloptie. Daarbij is een intensieve samenwerking nodig tussen provincie, andere overheden, private en particuliere partijen. Er zal vaker sprake zijn van maatwerkoplossingen, onder andere doordat decentrale energieopwekking om meer afstemming vraagt tussen vraag en aanbod. Zo is op dit moment een robuustere electriciteitsinfrastructuur gewenst in Zuidoost-Drenthe. Samen met de netbeheerders en rijkspartners blijft de provincie zich inzetten voor een toereikende energie-infrastructuur, met voldoende mogelijkheden voor het invoeren van groen gas. Grounds for Change De provincie handelt vanuit de Grounds for Change-filosofie. Omdat duurzame energiesystemen om meer ruimte vragen en meer zichtbaar zijn in het landschap, vraagt dit om een nieuwe kijk op de toepassing ervan. In de Grounds for Changefilosofie staat het besef centraal dat onze samenleving moet wennen aan moderne landschappen (die ontstaan door het toepassen van bijvoorbeeld windenergie) en aan een intensiever gebruik van de ondergrond. Dit gewenningsproces gaat gepaard met de nodige weerstand in de samenleving. De provincie kiest daarom voor zorgvuldige landschappelijke inpassing, heldere communicatie en informatieverstrekking en transparante besluitvorming. Energie en ruimtelijke ontwikkelingen Bij de ruimtelijke inrichting van de provincie is het bereiken van de energiedoelstellingen een van de leidende principes. Vooral als het gaat om bedrijventerreinen en woningbouw. In de regionale afstemming over bedrijventerreinen wordt het thema integraal meegenomen. Bij woningbouw en energiebesparing in de bebouwde omgeving, gelden de afspraken die zijn gemaakt in het kader van het energieakkoord tussen Noord-Nederland en de rijksoverheid (het woningenplan ).

15 Gemeente Borger-Odoorn Blad 15 van 34 Het toepassen van kleinschalige installaties voor de productie van duurzame energie binnen de bebouwde kom, valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten. Toepassing van kleinschalige installaties daarbuiten zijn toegestaan, voor zover ze passen in het landschap. 3.4 Gemeentelijk beleid Toekomstvisie Borger-Odoorn In november 2009 heeft de gemeenteraad van de gemeente Borger-Odoorn de Toekomstvisie Borger-Odoorn, hoe verder je kijkt, hoe meer je ziet vastgesteld. De reden om deze visie opgesteld te hebben is de volgende: De gemeente Borger-Odoorn heeft behoefte aan een toekomstvisie waarin de gemeente haar ambities voor de komende jaren formuleert. Een toekomstvisie waarin de gemeente haar wensen en belangen in beeld brengt voor de lange termijn. Een toekomstvisie die richting geeft aan de toekomstige gewenste ontwikkeling van de gemeente, de afzonderlijke kernen en het buitengebied. Vanuit deze visie kunnen vervolgens op zorgvuldige wijze onderbouwde keuzes gemaakt worden ten aanzien van ontwikkelingen op het gebied van bijvoorbeeld wonen, werken, voorzieningen, toerisme en natuur. In de Toekomstvisie Borger-Odoorn staan twee aspecten genoemd ten aanzien van het voornemen. Landbouw Het bedrijf van initiatiefnemer is een bedrijf met een agrarische component in een gebied met een zwaar landbouwkundig karakter. Ten aanzien van de profit landbouw in de veenkoloniën staat het volgende genoemd. Het boerenbedrijf wordt steeds zakelijker, kleinschalige landbouw komt steeds meer onder druk te staan door de concurrentie met de lagelonenlanden. Deze ontwikkeling is

16 Gemeente Borger-Odoorn Blad 16 van 34 in de gemeente Borger-Odoorn ook merkbaar, sinds 2000 is 22% van de boeren gestopt met het agrarische bedrijf. Opvallend is echter wel dat het arsenaal cultuurgrond slechts met 3% is afgenomen. Dit betekent dat de agrarische bedrijven die er zijn, groter zijn geworden. Deze trend van schaalvergroting zal naar verwachting doorzetten. Aan deze ontwikkeling zal ruimte geboden moeten worden om agrarische bedrijven niet op slot te zetten. De kwaliteit van leven van de plattelandsbevolking is echter ook belangrijk. Deze wordt gewaarborgd door de steeds strengere milieueisen ten aanzien van geluids- en stankoverlast. De mogelijkheden voor schaalvergroting in de landbouw verschillen per deelgebied. Op het Veen is ruimte voor uitbreiding van de huidige agrarische bedrijven zolang dit vanwege milieuhygiënische overwegingen en ruimtelijke beperkingen mogelijk is. Als uitbreiding op de huidige locatie niet mogelijk is zal het Veengebied ruimte moeten bieden aan nieuwe en grote akkerbouw- en veeteeltbedrijven. Deze bedrijven mogen echter niet de identiteit en de rust en ruimte van het gebied verstoren. Daarom is het van belang om clustering van agrarische bedrijven te stimuleren. Langs de wegen die parallel lopen aan de lintdorpen is ruimte voor bouwblokken die landschappelijk ingepast worden en waar ruimte geboden kan worden aan duurzame gebouwen. Innovatie, (bio-)energie en nieuwe bedrijvigheid dienen te worden gestimuleerd. Duurzaamheid, energie en klimaat Duurzaamheid en energiebesparing zijn belangrijke ontwikkelingen en van groot belang. Om als gemeente Borger- Odoorn een bijdrage te leveren aan het tegengaan van de klimaatverandering is energiebesparing in alle sectoren een belangrijke en logische eerste stap. Daarnaast is het nodig om het percentage duurzame energie in de energievoorziening te laten groeien. Als gemeente willen we op een breed front partijen met goede ideeën en initiatieven helpen die hiertoe bijdragen. Dit zal in een notitie nader worden uitgewerkt Kadernota duurzame ontwikkeling Zoals hierboven reeds beschreven in de Toekomstvisie wil de gemeente de uitgangspunten ten aanzien van duurzaamheid, energie en klimaat nader uitgewerkt hebben. Hiertoe is de Kadernota duurzame ontwikkeling opgesteld en vervolgens op 26 mei 2011 door de gemeenteraad vastgesteld. Ten aanzien van duurzaamheid en energie is het volgende verwoordt in de Kadernota. De gemeente Borger-Odoorn kiest voor het inzetten op duurzaamheid en duurzame ontwikkeling. Maar wat is duurzame ontwikkeling? De meest gangbare definitie, welke ook door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu wordt gehanteerd luidt: duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die in de behoeften van de huidige generaties voorziet zonder daarbij de behoeftevoorziening van toekomstige generaties in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien. Duurzaam beheer en openbare ruimte Duurzaam be De gemeente biedt ruimte voor innovatie op het gebied van energie, duurzame, logistieke verbindingen en waterbeheersing. De pioniersgeest die het veengebied heeft gevormd, vormt nu de basis voor een hoogwaardig en innovatief landbouwgebied. Borger-Odoorn biedt ruimte voor innovatie op het gebied van energie, duurzame, logistieke verbindingen en waterbeheersing.

17 Gemeente Borger-Odoorn Blad 17 van 34 Schaalvergroting in de landbouw maakt dat er in aantal steeds minder en in omvang steeds grotere bedrijven komen. Daarnaast zoeken landbouwkundige bedrijven vaker naar een verbreding van hun werkzaamheden met verblijfsrecreatie of energieproductie. De gemeente zal in gesprek gaan met marktpartijen over nieuwe en innovatieve vormen van duurzame energie winning. Duurzame leefomgeving De gemeente zet in op het reduceren van het gebruik van energie en groei van het gebruik van duurzame energie. Door de verhoogde efficiëntie van energiegebruik en door besparingen is in de toekomst veel minder energie nodig. De benodigde energie komt van groen gas en van duurzaam opgewekte elektriciteit. Het aantal toepassingen van duurzame energie wordt sterk vergroot. De gemeente koopt duurzame energie in (100% groene energie en gas). De openbare verlichting wordt de komende jaren verduurzaamd. Als uitgangspunt is gekozen voor energiebesparing en het gebruik van duurzame stroom. Bij de uitvoering van de plannen wordt er samengewerkt met een groot aantal partners. Samen met woningcorporaties, gemeenten, bedrijven, onderwijsinstellingen, maatschappelijke organisaties én inwoners wordt ingezet op energie besparen en het opwekken van duurzame energie Structuurvisie Borger-Odoorn (Verbinding geeft perspectief) Aanleiding De Wet ruimtelijke ordening (Wro) verplicht gemeenten om voor hun grondgebied een structuurvisie vast te stellen. Op grond van artikel 2.1 van de Wro bevat de structuurvisie de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkeling van het gebied en de hoofdzaken van het door de gemeente te voeren ruimtelijk beleid. De structuurvisie gaat tevens in op de wijze waarop de Raad zich voorstelt de voorgenomen ontwikkeling te realiseren. Met de komst van de Wro wordt invulling geven aan het motto decentraal wat kan en centraal wat moet. De rol van de provincie op het gebied van ruimtelijke ordening verschuift van controlerend naar kaderstellend. Dit betekent dat het voor gemeenten belangrijk is om in beeld te brengen wat de lokale gemeentelijke belangen zijn ten opzichte van de provinciale belangen. Bovenstaande is aanleiding geweest voor de gemeente Borger-Odoorn om in overeenstemming met de Wro de eerder beschreven toekomstvisie te vertalen naar een concrete structuurvisie. Doel De structuurvisie geeft de strategische ruimtelijke visie op de ontwikkeling van het grondgebied van de gemeente Borger-Odoorn voor de komende 10 jaar. Deze visie brengt de gemeentelijke ruimtelijke belangen in beeld aan de hand van de ruimtelijk relevante thema s en trends. De structuurvisie geeft richting aan ruimtelijke ontwikkelingen en initiatieven van overheid, organisaties en marktpartijen. Ten aanzien van de landbouw in het veengebied in combinatie met duurzame energie is het volgende geformuleerd in de structuurvisie.

18 Gemeente Borger-Odoorn Blad 18 van 34 Zuiderdiep 158 ligt in het veengebied Veenkoloniën Grootschalige (innovatieve) landbouw De kernkwaliteiten van het veengebied worden gevormd door de zichtbare ontstaansgeschiedenis van het landschap. Lintstructuren in een grootschalig open landschap, dat via een rationeel stelsel van wijken wordt ontwaterd vormen de identiteit van het gebied. De pioniersgeest die het gebied heeft gevormd, vormt nu de basis voor een hoogwaardig en innovatief landbouwgebied. Borger-Odoorn biedt ruimte voor innovatie op het gebied van energie, duurzaamheid, logistieke verbindingen en waterbeheersing ten behoeve van grootschalige landbouw in de veenkoloniën. Waar agrarisch functies uit de linten verdwijnen, wordt flexibel omgegaan met de invulling van voormalige agrarische bebouwing met nieuwe functies.

19 Gemeente Borger-Odoorn Blad 19 van 34 4 Omgevingsfactoren 4.1 Archeologie Ruimtelijke plannen kunnen van invloed zijn op de omgeving. Anderzijds kan ook de zichtbare en soms niet zichtbare omgeving van invloed zijn op de uitvoerbaarheid van de voorgenomen plannen. In dit hoofdstuk worden de omgevingsfactoren beschreven. Daarnaast wordt per omgevingsfactor beoordeeld wat de invloed op het plan kan zijn Aanleiding en doel De uitgangspunten van het verdrag van Malta zijn in 2007 in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd middels de Wet op de archeologische monumentenzorg (Wamz). Sinds die tijd zijn gemeenten wettelijk verplicht om in bestemmingsplannen rekening te houden met de aanwezige en te verwachten archeologische waarden. In december 2011 heeft de gemeente Borger-Odoorn voor haar grondgebied een archeologische verwachtingen- en beleidsadvieskaart vastgesteld die richtinggevend is voor omgang met archeologie in bestemmingsplannen Doorwerking naar het plan Op de gemeentelijke archeologische beleidsadvieskaart valt het plangebied met de beoogde bestemming Bedrijf Zonnepanelen in een zone met een middelhoge of lage archeologische verwachting (veenkoloniaal gebied). Zie hieronder. De gemeente Borger-Odoorn kent in het veenkoloniaal gebied een onderzoeksvrijstelling van 2 ha voor gebieden met een middelhoge of lage archeologische verwachting.

20 Gemeente Borger-Odoorn Blad 20 van 34 De totale oppervlakte van de bodemingrepen in het plangebied vallen ruimschoots binnen deze onderzoeksvrijstelling. Dit betekent dat er voorafgaand aan de aanleg van de zonnepanelen geen archeologisch vooronderzoek hoeft te worden uitgevoerd. Wel blijft de meldingsplicht conform artikel 53 van de Monumentenwet van kracht. Dit houdt in dat mochten er tijdens de graafwerkzaamheden toch archeologische resten worden gevonden, de inititiefnemer dit onmiddellijk dient te melden bij de provinciaal archeoloog, Wijnand van der Sanden (tel ; en bij de contactpersoon archeologie van de gemeente Borger-Odoorn. 4.2 Besluit externe veiligheid Aanleiding en doel Bij het transport, de opslag en bij het be- en verwerken in bedrijven van gevaarlijke stoffen, maar ook nabij luchthavens bestaat de kans op ongevallen waarbij slachtoffers vallen die niet bij de activiteit betrokken zijn. Personen die in bedrijven werken worden door de wetgeving rond arbeidsomstandigheden beschermd. Personen die zich buiten (extern) de bedrijfsgrens bevinden worden beschermd door wet- en regelgeving voor externe veiligheid. De vuurwerkramp in Enschede van mei 2000 heeft geresulteerd in een formalisering en deels aanscherping van wet- en regelgeving om het risico van dergelijke ongevallen te beperken. Het doel van de toets op externe veiligheidsaspecten rond ruimtelijke plannen is na te gaan welke risico s de voorgenomen ontwikkelingen met zich brengen. Dit om de mogelijkheid te bieden een externe veiligheidssituatie te creëren die voldoet aan de behoeften. Daartoe kan het ruimtelijk initiatief of specifieke wijze worden ingevuld en kunnen eventuele aanvullende maatregelen worden getroffen. Het externe veiligheidsonderzoek richt zich eerst op het plaatsgebonden risico. Dit geeft een beeld van de ruimtelijke verdeling van de hoogte van de risico s rond een bron. Vervolgens wordt nagegaan wat de hoogte van het groepsrisico is. Dit geeft inzicht in de aantallen personen die bij een ongeval kunnen worden betrokken. Als er sprake is van groepsrisico, als een ongeval tot meer dan 10 dodelijke slachtoffers kan leiden, moeten risicogegevens worden verzameld, moet een advies over het voorgenomen initiatief aan de regionale brandweer worden gevraagd en is de initiatiefnemer verplicht de veranderingen in het groepsrisico door de nieuwe ruimtelijke ontwikkeling te verantwoorden.(bron :

21 Gemeente Borger-Odoorn Blad 21 van Doorwerking naar het plan Het Besluit richt zich primair op inrichtingen zoals bedoeld in de Wet milieubeheer. In artikel 2, lid 1 van het BEVI staan de inrichtingen genoemd waarop het besluit van toepassing is. Deze inrichtingen brengen risico s met zich mee voor de in de omgeving aanwezige risicogevoelige objecten. Een zonnepanelenweiland wordt niet in het Besluit genoemd als zijnde risico-veroorzakende inrichting. Daarnaast is het van belang om na te gaan of er andere Bevi-inrichtingen in het plangebied aanwezig zijn die de ruimtelijke ingreep kunnen belemmeren. Hiertoe is een check uitgevoerd op de risicokaart van Drenthe. Hieronder is de uitsnede opgenomen die betrekking heeft op het plangebied. (Bron : Bodem Op basis van de uitgevoerde check blijkt dat zich in of direct rondom het perceel geen buisleidingen of andere transportroutes bevinden. Vanuit het BEVI zijn er geen belemmeringen, nader onderzoek is niet nodig Aanleiding en doel De mens gebruikt de bodem op vele manier, voor bijvoorbeeld woningbouw, landbouw, aanleg van wegen en winning van grondstoffen. Om te zorgen dat dit ook in de toekomst mogelijk blijft, is een duurzaam beheer van de bodem belangrijk. Doordat de mens al vele eeuwen gebruik maakt van de bodem heeft hij overal sporen achtergelaten. Deze sporen zijn terug te zien in het landschap en te vinden op en in de bodem. Door bodemsanering worden de ernstige chemische verontreiniging van de bodem aangepakt. Bescherming van de bodem betekent bovendien het voorkomen dat schone grond verontreinigd raakt en het rekening houden met de eigenschappen van de bodem. Het doel van de bodemtoets bij ruimtelijke plannen is de bescherming van de bodem. Een bodemonderzoek moeten worden uitgevoerd om te kunnen beoordelen of de

22 Gemeente Borger-Odoorn Blad 22 van 34 bodem geschikt is voor de geplande functie en of sprake is van een eventuele saneringsnoodzaak. Artikel 9 van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) bepaalt dat in het bestemmingsplan rekening gehouden moet worden met de bodemkwaliteit ter plaatse. De reden hiervoor is dat eventueel aanwezige bodemverontreiniging van groot belang kan zijn voor de keuze van bepaalde bestemmingen en/of voor de uitvoerbaarheid van het bestemmingsplan. De bodemtoets moet worden uitgevoerd bij het wijzigen of opstellen van een bestemmingsplan. (bron : Doorwerking naar het plan Aangezien er geen sprake is van de bouw van een verblijfsruimte waar gedurende de dag gemiddeld genomen meer dan 90 minuten per dag mensen verblijven is geen bodemonderzoek nodig. 4.4 Flora en fauna Aanleiding en doel Het beschermen, ontwikkelen en beheren van natuurgebieden is niet altijd genoeg om de verscheidenheid aan planten- en diersoorten in stand te houden. Bovendien komen veel soorten ook buiten natuurgebieden voor. De Flora- en Faunawet regelt de bescherming van planten- en diersoorten. De Flora- en Faunawet beschermt soorten, niet individuele planten of dieren, om te voorkomen dat het voortbestaan van de soort in gevaar komt. Alle soorten hebben een eigen rol in het ecosysteem en dragen bij aan de biodiversiteit. Doelstelling van de Flora- en Faunawet is de bescherming en het behoud van in het wild levende planten- en diersoorten. Het uitgangspunt van de wet is het Nee, tenzij. Dit betekent dat geen schade mag worden gedaan aan beschermde dieren of planten, tenzij dit uitdrukkelijk is toegestaan. Heel vaak gaan activiteiten en de bescherming van soorten prima samen. Soms is het optreden van schade aan beschermde dieren en planten echter onvermijdelijk. In die situaties is het nodig om vooraf te bekijken of hiervoor een vrijstelling geldt, of dat een ontheffing moet worden aangevraagd. In de Flora- en Faunawet geldt een verbod op activiteiten met een schadelijk effect op beschermde soorten. De wet spreekt niet van (ruimtelijke) plannen. Op basis van de onderzoeksplicht (Wro) en de plicht tot het vaststellen van een uitvoerbaar plan dient bij het maken van bestemmingsplannen beoordeeld te worden of er belemmeringen aanwezig zijn voor verlening van een eventuele ontheffing voor de activiteiten in het plan. In 2005 is met het gewijzigde Besluit vrijstelling beschermde dier- en platensoorten het beschermingsregime versoepeld. Met deze aangepaste regelgeving is niet meer altijd een ontheffing nodig voor het uitvoeren van werkzaamheden in de openbare ruimte. Voor regulier voorkomende werkzaamheden en ruimtelijke ontwikkelingen geldt nu een vrijstellingsregeling. (bron :

23 Gemeente Borger-Odoorn Blad 23 van Doorwerking naar het plan Bij elk ruimtelijk plan dient, met het oog op de natuurbescherming, rekening te worden gehouden met de Natuurbeschermingswet en de Flora- en faunawet. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in gebiedsbescherming en soortenbescherming. Gebiedsbescherming Met betrekking tot de gebiedsbescherming gaat het om de bescherming van gebieden die zijn aangewezen als onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en/of om gebieden die zijn aangewezen als Natura 2000-gebied. (bron : Op een afstand van circa 1,5 kilometer is het zogeheten Exloërkijl gelegen. Het Exloërkijl is een natuurgebied/bosgebied van circa 70 hectare groot en is in beheer bij Het Drents Landschap. Het bosgebied Exloërkijl werd begin jaren zeventig aangelegd als landschapselement door Staatsbosbeheer rond een grote zandafgravingsplas. Deze waterpartij was ontstaan toen er grote hoeveelheden zand nodig waren voor het dempen van de kanalen in onder andere Tweede Exloërmond en Valthermond Exloërkijl is een voorbeeld van de mogelijkheden van het ontwikkelen van nieuwe gebruiksnatuur in gebieden waar je dat niet onmiddellijk vanwege hun natuurlijke schoonheid aan zou denken.

24 Gemeente Borger-Odoorn Blad 24 van 34 De visplas van Exloërkijl fungeert als overwinteringplek van honderden watervogels, in overgrote meerderheid Wilde eenden. (Bron : Als gevolg van het voornemen tot de aanleg van een zonnepanelenweiland en mede in relatie tot de afstand tot het terrein worden ten aanzien van de gebiedsbescherming geen negatieve effecten verwacht. Soortenbescherming De soortenbescherming vindt primair plaats via de Flora- en faunawet. Op grond van deze wet mogen er geen beschermde planten en dieren (en hun verblijfsplaatsen), die in de wet zijn aangewezen, verstoord worden. Onder voorwaarden is ontheffing van deze verbodsbepalingen mogelijk. Voor soorten die vermeld staan op bijlage IV van de Habitatrichtlijn en een aantal Rode-Lijst-soorten zijn deze voorwaarden zeer streng. Het perceel is de laatste jaren altijd in gebruik geweest als landbouwgrond en werd het ten behoeve daarvan ook jaarlijks omgeploegd/omgewoeld. Onderstaande foto van het perceel laat het agrarische karakter duidelijk zien. In algemene zin kan aangenomen worden, gezien de aard en inrichting van het plangebied als akkerland, dat hier geen streng beschermde soorten hoeven worden verwacht. Wel kunnen licht beschermde soorten als veldmuis, veldspitsmuis en haas voorkomen in het gebied. Verder blijkt op provinciale kaarten uit het Natuurbeheersplan 2011 dat het perceel onderdeel vormt van een zeer groot gebied waarvoor op basis van collectieve akkervogelplannen akkervogelbeheer kan worden aangevraagd. Dit kan doorvertaald worden naar het feit dat het gebied zich dus leent voor de aanwezigheid van akkervogels.

25 Gemeente Borger-Odoorn Blad 25 van Geluid Alle inheemse vogelsoorten zijn in het kader van de Flora- en faunawet zwaar beschermd. Als gevolg van de realisatie van het zonnepanelenweiland worden geen negatieve effecten op streng beschermde soorten verwacht. Er wordt geen bebouwing opgericht, de gronden onder de panelen blijven normaal toegankelijk voor soorten als muis, veldspitsmuis en haas. Ook is het zo dat er meer dan voldoende gelijkwaardige biotopen overblijven waar deze soorten naar kunnen uitwijken. Wanneer tijdens het broedseizoen geen rekening wordt gehouden met de aanwezigheid van vogelnesten, kunnen deze tijdens de werkzaamheden worden verstoord. Het is verboden nesten die in functie zijn te vernietigen of te verstoren. Met betrekking tot de uitvoering van de werkzaamheden dient derhalve rekening te worden gehouden met het broedseizoen. De Flora- en faunawet kent geen standaardperiode voor het broedseizoen. Het is van belang of een broedgeval aanwezig is, ongeacht de periode. Voor de meeste vogels geldt dat het broedseizoen ongeveer van 15 maart tot 15 juli loopt. Als hiermee rekening wordt gehouden gelden geen belemmeringen vanuit de flora- en faunawetgeving Aanleiding en doel Geluid kan hinderlijk en schadelijk voor de gezondheid zijn. Zo kunnen hoge geluidsniveaus het gehoor beschadigen. Maar ook verstoring van de slaap kan op de lange duur slecht zijn voor de gezondheid. In Nederland zijn afspraken gemaakt over wat acceptabele geluidsniveaus zijn en wat niet (de geluidsnormen). Op Europees niveau is het voornaamste doel op het gebied van geluidshinder dat niemand wordt blootgesteld aan geluidsniveaus die zijn of haar gezondheid en de kwaliteit van zijn of haar bestaan in gevaar brengen. Voor de bestrijding van geluidshinder kunnen verschillende soorten maatregelen worden getroffen: bestrijding van geluid aan de bron, bijvoorbeeld stillere auto's, stillere wegdekken, het verkeersluw maken van straten, het zachter zetten van de stereo, het dempen van de piano. Maatregelen tussen bron en ontvanger; bijvoorbeeld het plaatsen van een geluidsscherm of -wal of een betere muurisolatie tussen woningen. Maatregelen aan de kant van de ontvanger; meestal gaat het dan om het aanbrengen van (extra) geluidsisolatie aan de woning en het rekening houden met geluidsnormeringseisen bij het ontwerpen van woningen.