Werden uitgenodigd voor het Vlaamse stakeholdersoverleg:

Transcriptie

1 Datum: 5 maart 2012 Project: Stakeholdersoverleg beleidsondersteuning ECO2Profit Onderwerp: Discussie Vlaamse zijde Notulist: Peter Clauwaert (POM West-Vlaanderen) Werden uitgenodigd voor het Vlaamse stakeholdersoverleg: Extern Chantal Block (KU Leuven/Groep T) Aviel Verbruggen (Universiteit Antwerpen) Rudy Verheyen (Universiteit Antwerpen) Steven Van Passel (Universiteit Hasselt) Sara Van Dyck (Bond Beter Leefmilieu) Francis Noyen (Milieu- en natuurraad Vlaanderen) Marc Van de Bosch (VOKA nationaal/minaraad) Caroline Godts (Business & Society Belgium) Michel Van Gorp (Unizo) Bart Palmaers (VVSG) Bart Bode (ODE) Ines Becue (EANDIS) Joost Cuvelier (Infrax) Lieven Vandevelde (POWERLINK/UGENT) Serge De Gheldere (Future Proofed/REcentre) Luc Lavrysen (Universiteit Gent) Geert Van Hoorick (Universiteit Gent) Lut Slabbinck (Agentschap Ondernemen) Pieter Desiere (Agentschap Ondernemen) Wim Buelens (Kabinet Minister Freya van den Bossche) Lieven Van Lieshout (VEA) Tom Maes (WVI/Universiteit Gent) Isabelle Vanden Bon (VREG) Christine Broux (Flanders cleantech association/vito) Annemie Bollen (SERV) Koen Vanoverberghe (Warmtenetwerk Vlaanderen/MIROM) Schreven zich in voor het Vlaamse stakeholdersoverleg: Extern Koen Van Overberghe (MIROM) Lieven Van Lieshout (VEA) Leen Trappers (KAHO St-Lieven) Katrien De Maeyer (Agentschap Ondernemen) Dieter Brigitta (PNO consultants) Viooltje Lebuf (VCM) Jan Aerts (Futureproofed) Dirk Van Evercooren (VREG) Annemie Bollen (SERV) Marc Van den Bosch (VOKA) Wim Buelens (Kabinet Minister Freya van den Bossche) Tania Van Laer (UGENT) Véronique Victor (POWERLINK/UGENT) Caroline Godts (Business & Society Belgium) Michel Van Gorp (Unizo Brussel)

2 Waren aanwezig op het Vlaamse stakeholdersoverleg: Extern Koen Van Overberghe (MIROM) Lieven Van Lieshout (VEA) Leen Trappers (KAHO St-Lieven) Katrien De Maeyer (Agentschap Ondernemen) Dieter Brigitta (PNO consultants) Viooltje Lebuf (VCM) Dirk Van Evercooren (VREG) Véronique Victor (POWERLINK/UGENT) Tania Van Laer (UGENT) Intern Stijn Vercampt (POM Limburg) Philippe Tavernier (POM West-Vlaanderen) Eline D hooge (POM West-Vlaanderen) Peter Clauwaert (POM West-Vlaanderen) Isabelle Verdonck (POM Antwerpen) Annelies Herregat (POM Oost-Vlaanderen) Vulden de enquête (al dan niet gedeeltelijk) in: Extern Steven Van Passel (Universiteit Hasselt) Koen Van Overberghe (MIROM) Lieven Van Lieshout (VEA) Leen Trappers (KAHO St-Lieven) Katrien De Maeyer (Agentschap Ondernemen) Dieter Brigitta (PNO consultants) Viooltje Lebuf (VCM) Jan Aerts (Futureproofed) Dirk Van Evercooren (VREG) Annemie Bollen (SERV) Marc Van den Bosch (VOKA) Lieven Vandevelde (POWERLINK/UGENT) Tania Van Laer (UGENT) Francies Van Gijzeghem (ODE) Intern Stijn Vercampt (POM Limburg) Philippe Tavernier (POM West-Vlaanderen) Eline D hooge (POM West-Vlaanderen) Peter Clauwaert (POM West-Vlaanderen) Geert Penneman (POM Antwerpen) Annelies Herregat/Dieter Geenens/Marieke Van Poucke (POM Oost-Vlaanderen) Stuurden nadien nog opmerkingen door: Francies Van Gijzeghem (ODE) Annemie Bollen (SERV) Marc Van den Bosch (VOKA) 1. Beleid in functie van stroom in plaats van warmte leidt tot energetische devalorisatie Algemene opmerkingen: o o Lieven Van Lieshout (VEA) erkent dat het beleid groene warmte nog in zijn kinderschoenen staat en haalt als een van de redenen aan dat Europa tot voor kort steeds de nadruk legde op groene stroom Annemie Bollen (SERV) signaleert dat er geen afzonderlijke bindende doelstellingen zijn voor warmte en transport voor België en ook niet voor Vlaanderen. De doelstellingen in het nationaal actieplan zijn indicatief. Wat de meest kostenefficiënte verdeling is van de HE-doelstelling tussen de verschillende vectoren moet dringend onderzocht en bekend gemaakt worden om op basis daarvan het (indicatief) ambitieniveau voor de verschillende vectoren te bepalen. Het ziet er inderdaad wel naar uit dat meer inspanningen voor groene warmte (en dus bijsturing) nodig zullen zijn (zie ook SERV-Mina-advies over groene warmte), voor transport is mevrouw Bollen daar ook gezien de polemiek niet zo zeker van. Bovendien is ook EE een belangrijke piste om he-doelstellingen te halen (noemer van de breuk) en zeker zwaar onderbelicht.

3 o o o Francies Van Gijzeghem (ODE) pleit steeds voor operationele steun in combinatie met investeringssteun, maar met de nadruk op exploitatie aangezien het aantal draaiuren belangrijk is. Bovendien moet steeds, ook bij groene warmte, rekening gehouden worden met de emissies Koen Van Overberghe (MIROM/warmtenetwerk Vlaanderen) meldt dat er wellicht ook best werk gemaakt wordt van een Vlaamse variant van het Niet meer dan anders principe in Nederland, gezien het monopolie dat een warmtenet met zich meebrengt. Het oplossen van de crisis met de marktwerking van het certificatensysteem kan mogelijks honderden miljoenen kosten, hopelijk niet ten koste van de transitie naar groene warmte en restwarmtevalorisatie Stellingen: 1.1 Het budget voor het decreet groene warmte dient substantieel verhoogd te worden om: o injectie groen gas te stimuleren o geothermie te stimuleren o de discriminatie van restwarmtevalorisatie tav aardgas-wkk weg te werken [9 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 1.1a Het budget voor het decreet groene warmte dient substantieel verhoogd te worden om de injectie van groen gas te stimuleren 3; 18% volledig mee 7; 41% 5; 29% 1.1a Het budget voor het decreet groene warmte dient substantieel verhoogd te worden om de injectie van groen gas te stimuleren 1.1a Het budget voor het decreet groene warmte dient substantieel verhoogd te worden om de injectie van groen gas te stimuleren 2; 18% volledig mee volledig mee 5; 46% 3; 27%

4 1.1b Het budget voor het decreet groene warmte dient substantieel verhoogd te worden om geothermie te stimuleren 2; 11% 3; 17% 3; 17% volledig mee 10; 55% 1.1b Het budget voor het decreet groene warmte dient substantieel verhoogd te worden om geothermie te stimuleren 1.1b Het budget voor het decreet groene warmte dient substantieel verhoogd te worden om geothermie te stimuleren 2; 17% 2; 17% volledig mee 1; 8% volledig mee 3; 50% 7; 58%

5 1.1c Het budget voor het decreet groene warmte dient substantieel verhoogd te worden om de discriminatie van restwarmtevalorisatie tav aardgas-wkk weg te werken 2; 12% 5; 29% volledig mee 9; 53% 1.1c Het budget voor het decreet groene warmte dient substantieel verhoogd te worden om de discriminatie van restwarmtevalorisatie tav aardgas-wkk weg te werken 1.1c Het budget voor het decreet groene warmte dient substantieel verhoogd te worden om de discriminatie van restwarmtevalorisatie tav aardgas-wkk weg te werken 2; 18% 3; 50% volledig mee volledig mee 7; 64% Opmerkingen: ik neem aan dat jullie doelen op het budget voor het opgezette call-systeem. Dat is inderdaad (veel) te weinig. De verhouding tussen budgetten voor groene stroom (via tarieven 600 a 700 mio euro) tov budgetten groene warmte (7 mio?) en EE (enkele tientallen mio). Maar het is voor mij niet zeker dat de (extra) financiering op deze wijze (via extra algemene middelen) moet gebeuren en dus moet verhogen (misschien beter via een slimmere doorrekening aan àlle energieverbruikers, ongeacht ze zelf HE-producent zijn, met liefst een incentive tot besparing door ev. progressiviteit in tarifering zodat marginaal verbruik duurder wordt en de IRR van EE- en HE-projecten gevoelig toeneemt). De kritiek op het call systeem is bovendien dat het te blind is door diverse warmteprojecten samen te laten concurreren, terwijl die dat niet kunnen en men riskeert het volledige budget kwijt te zijn aan enkele zeer grote projecten die zonder steun ook al rendabel zouden zijn. Ook hier geldt weer dat informatie nodig is over de maatschappelijke kosteneffectiviteit van Injectie van groen gas, geothermie, restwarmtevalorisatie, én andere warmtetoepassingen, en warmtenetten, om te kunnen beslissen over de gewenste groene warmtemix. Als die mix bekend is, kan je je instrumentarium daarop afstemmen. Callsysteem kan voor bepaalde grote projecten die gelijkaardig zijn en op prijs kunnen concurreren interessant zijn (maar enkel op basis van OT). In heel wat andere gevallen is wellicht investeringssteun, publieke participatie, ed. een betere piste. Restwarmtevalorisatie kan goed zijn voor klimaatdoelen, maar niet voor he-doelen. Voor meer bemerkingen zie advies groene warmte van SERV en Minaraad

6 Marc Van den Bosch (VOKA): Budget groene warmte verhogen: heb dit [onderdeel van de enquête] niet ingevuld per categorie maar akkoord om budget te verhogen voor zover deze maatregel kosten efficiënt is maw in deze de vergelijking met groene stroom. Dus ja maar ik kan mij niet uitspreken over welk van de 3 wel of niet omdat ik onvoldoende gegevens heb over de kosten efficiëntie van de 3 maatregelen 1.2 Aanscherping ambitieniveau CO2-neutrale BT: formuleren en afdwingen van lokale doelstellingen groene warmte per bedrijventerrein in functie lokale mogelijkheden indien dit aan marktconforme warmteprijzen kan [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 1.2 Aanscherping ambitieniveau CO2-neutrale BT: formuleren en afdwingen van lokale doelstellingen groene warmte per bedrijventerrein in functie lokale mogelijkheden indien dit aan marktconforme warmteprijzen kan 1; 5% 5; 28% 11; 61% volledig mee 1.2 Aanscherping ambitieniveau CO2-neutrale BT: formuleren en afdwingen van lokale doelstellingen groene warmte per bedrijventerrein in functie lokale mogelijkheden indien dit aan marktconforme warmteprijzen kan 1.2 Aanscherping ambitieniveau CO2-neutrale BT: formuleren en afdwingen van lokale doelstellingen groene warmte per bedrijventerrein in functie lokale mogelijkheden indien dit aan marktconforme warmteprijzen kan 1; 8% 1; 8% volledig mee 6; 50% volledig mee 4; 34% 5; 83%

7 Opmerkingen: Groene warmtemogelijkheden moeten lokaal opgespoord worden (warmtekaart) en wellicht worden ook best lokaal de nodige initiatieven genomen om vragers en aanbieders elkaar daarin te laten vinden. Persoonlijk geloof ik niet sterk in het vastleggen van lokale doelstellingen (wie is de eindverantwoordelijke, wie kiest de doelstellingen, wie dwingt af, hoe is de meetbaarheid, ); in een transitie-aanpak ga je denk ik beter naar een andere aanpak, die vanuit winwin vanuit alle spelers vertrekt zo bereik je op lokaal niveau veel sneller, veel meer. Want het heeft geen zin, om eventueel af te laten kopen met emissierechten, easy-win- of BAU-projecten die men sowieso al van plan was. 1.3 Minimumeisen inzake warmtevalorisatie opleggen als criterium voor erkenning als HE-elektriciteitsopwekking uit biomassa en elektriciteitsopwekking uit niet hernieuwbare energiebronnen [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 1.3 Minimumeisen inzake warmtevalorisatie opleggen als criterium voor erkenning als HE-elektriciteitsopwekking uit biomassa en elektriciteitsopwekking uit niet hernieuwbare energiebronnen 2; 11% 3; 17% 4; 22% volledig mee 8; 44% 1.3 Minimumeisen inzake warmtevalorisatie opleggen als criterium voor erkenning als HE-elektriciteitsopwekking uit biomassa en elektriciteitsopwekking uit niet hernieuwbare energiebronnen 1.3 Minimumeisen inzake warmtevalorisatie opleggen als criterium voor erkenning als HE-elektriciteitsopwekking uit biomassa en niet hernieuwbare energiebronnen 1; 8% 1; 8% 2; 34% 2; 17% volledig mee volledig mee 2; 17% 6; 50% Opmerkingen: Ik neem aan dat jullie doelen op erkenning om in aanmerking te komen voor GSC (want voor de Europese doelstelling maakt dat niet uit). Vanuit theoretisch oogpunt klopt het dat je meer uit biomassa haalt als je er warmte mee opwekt, dan dat je elektriciteit mee maakt. Maar er kunnen wel degelijk andere overwegingen die maken dat biomassagebruik voor

8 elektriciteitsopwekking zonder warmtevalorisatie op korte termijn toch zin heeft (bv geen warmteafnemer binnen bereik of geen economisch haalbare alternatieven om de doelstellingen te bereiken). Punt is dat je eerst moet bepalen welke mix je wil, welke je wil ondersteunen en via welke wijze. Marc Van den Bosch (VOKA): Minimum warmtevalorisatie biomassa; niet noodzakelijk. Je moet dit bekijken vanuit de exergie. Als rendement voor elektriciteitsopwekking te zeer zou dalen hoeft dit niet 1.4 Warmtenetten toevoegen als technologie op limitatieve lijst ecologiepremie [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 1.4 Warmtenetten toevoegen als technologie op limitatieve lijst ecologiepremie 2; 11% 2; 11% 8; 45% volledig mee 6; 33% 1.4 Warmtenetten toevoegen als technologie op limitatieve lijst ecologiepremie 1.4 Warmtenetten toevoegen als technologie op limitatieve lijst ecologiepremie 2; 17% 5; 41% 3; 50% volledig mee volledig mee 5; 42% Opmerkingen: Het budget van de ecologiepremie overstijgt ruimschoots de vraag ernaar. De mogelijkheid om budgetten over te hevelen naar andere ministers (bijvoorbeeld om de steun voor groene warmte substantieel te verhogen) is blijkbaar geen evidentie

9 voor warmtenetten kan wellicht beter een afzonderlijk mechanisme opgezet worden; om verdringingseffecten te vermijden (voor andere ecologie-investeringen). Maar ook omdat het gaat over infrastructuur-achtige investeringen waarvoor andere kwesties van belang zijn (zoals toegang, beheer, ) die anders zijn dan de traditioneel beoogde ecologiepremieinvesteringen. Als we echt voor warmtenetten willen gaan, zullen trouwens substantiële budgetten nodig zijn. Marc Van den Bosch (VOKA): Warmtenetten op LTL lijst: ik denk dat dit het verkeerde instrument is; voor warmtenetten verwijs ik graag naar grijs water; er is daar een afzonderlijk subsidiebesluit voor gemaakt. Ik zou eerder zelfde doen. Liever LTL lijst voorbehouden voor procesmaatregelen 1.5 Doorvoeren Europese richtlijn van 10% opmenging biodiesel [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 1.5 Doorvoeren Europese richtlijn van 10% opmenging biodiesel 3; 19% 2; 13% 5; 31% volledig mee 5; 31% 1.5 Doorvoeren Europese richtlijn van 10% opmenging biodiesel 1.5 Doorvoeren Europese richtlijn van 10% opmenging biodiesel 1; 20% 1; 20% 2; 18% 3; 27% volledig mee volledig mee 2; 18% 4; 37% 3; 60%

10 Opmerkingen: ik denk dat de controverse hierover best op EU-niveau wordt beslecht 2. Lokale productie én afname van stroom stimuleren om kosten van distributie te beperken Algemene opmerkingen: het omgekeerde kan ook waar zijn, waardoor het in sommige gevallen toch interessanter kan zijn om wel elektriciteit over geavanceerde lijnen over grote afstanden te transporteren (zeker als we naar meer vergaande transitie naar koolstofarm gaan). Punt is dat je het slim moet aanpakken en cruciaal is vooral dat een mix van centrale en decentrale productie nodig is. Alleen decentraal zal niet lukken als je naar zeer hoge aandelen hernieuwbare energie wil gaan (omdat ons potentieel beperkt is). Ook bevoorradingszekerheid is een belangrijk punt daarbij (en daardoor ook belang van differentiatie naar bronnen biomassa en naar geïnterconnecteerde landen). Stellingen: 2.1 Een aanscherping van het ambitieniveau van de invulling van CO2-neutrale bedrijventerreinen door een verplichting (voor een bepaald percentage) van lokale Garanties van Oorsprong (GvO) van elektriciteit (bijv. bedrijventerrein, de gemeente, provincie, regio, ifv van de lokale mogelijkheden) [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 2.1 Aanscherping ambitieniveau CO2-neutrale BT: GvO elektriciteit lokaal maken voor een bepaald % (bijv. bedrijventerrein, de gemeente, provincie, regio, ifv van de lokale mogelijkheden) 3; 19% 4; 25% volledig mee 4; 25% 4; 25%

11 2.1 Aanscherping ambitieniveau CO2-neutrale BT: GvO elektriciteit lokaal maken voor een bepaald % (bijv. bedrijventerrein, de gemeente, provincie, regio, ifv van de lokale mogelijkheden) 2.1 Aanscherping ambitieniveau CO2-neutrale BT: GvO elektriciteit lokaal maken voor een bepaald % (bijv. bedrijventerrein, de gemeente, provincie, regio, ifv van de lokale mogelijkheden) 1; 20% 2; 18% 2; 18% 2; 40% volledig mee volledig mee 1; 20% 3; 28% 1; 20% 3; 27% Ben geen voorstander van lokale differentiëring van garanties van oorsprong de netlogica verschilt in de verschillende gebieden zodanig dat het in sommige regio s juist niet verantwoord is om lokale productie te eisen (want dat zou gigantische kosten voor netontwikkeling vereisen) terwijl het voor andere juist geen probleem is dat er niet decentraal wordt opgewekt. Een gerichte aanpak is nodig waar installaties bewust ingeplant worden, rekening houdend met de lokale vraag én met de lokale mogelijkheden van de netten. 2.2 Bij een netcongestie de afschakeling van lokale elektriciteitsproducenten afhankelijk maken van de duurzaamheid van elektriciteitsopwekking [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 2.2 Bij een netcongestie de afschakeling van lokale elektriciteitsproducenten afhankelijk maken van de duurzaamheid van elektriciteitsopwekking 3; 17% 1; 5% 7; 39% volledig mee 7; 39%

12 2.2 Bij een netcongestie de afschakeling van lokale elektriciteitsproducenten afhankelijk maken van de duurzaamheid van elektriciteitsopwekking 2.2 Bij een netcongestie de afschakeling van lokale elektriciteitsproducenten afhankelijk maken van de duurzaamheid van elektriciteitsopwekking 1; 8% 1; 8% 2; 34% volledig mee 5; 42% volledig mee 5; 42% afschakelregelingen en compensatieregelingen zijn samen te bekijken; het kan omwille van netlogica wel degelijk verantwoord zijn om zeer duurzame producenten af te schakelen, zolang ze maar voldoende daarvoor vergoed worden (en bijv. meer dan andere installaties); Om afschakelproblematiek van duurzame installaties ten gronde aan te pakken, is het vooral nodig om dringend te zorgen voor meer flexibele productiecapaciteit (biomassa-installaties en niet-he-installaties), meer opslag, vraagsturing, (zie advies SERV-Mina over hernieuwbare energie) Dirk Van Evercooren (VREG) wijst er op dat een deel van de problemen rond netcongestie het gevolg zijn van een ondoordacht inplanting op locaties waar de ontvangscapaciteit daar niet op voorzien is. Met als voorbeeld het groot aantal WKK s in de Kempen (tuinbouw) terwijl dit in een regio is waar maar zeer weinig elektrische afname is. Het kan interessant zijn om, net zoals bij windplannen, zoekzones te definiëren waar aansluiting wenselijker is dan op andere locaties en de aansluitkosten daar van te laten afhangen. De afschakeling volgens duurzaamheid is reeds opgenomen in de Europese richtlijn en is reeds van toepassing op het hoogspanningsnet van ELIA, maar nog niet bij het middenspanningsnet van EANDIS/INFRAX omdat de netbeheerders geen verantwoordelijkheid hebben inzake balancing en dit terwijl daar net het grootste aandeel HE en WKK op aangesloten zit. 2.3 Groepsaankoop elektriciteit van Provincies: GvO uit de provincie/vlaanderen/belgië [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 2.3 Groepsaankoop elektriciteit van Provincies: GvO uit de provincie/vlaanderen/belgië 2; 12% 2; 12% volledig mee 7; 41% 4; 23%

13 2.3 Groepsaankoop elektriciteit van Provincies: GvO uit de provincie/vlaanderen/belgië 2.3 Groepsaankoop elektriciteit van Provincies: GvO uit de provincie/vlaanderen/belgië 1; 16% volledig mee 4; 37% volledig mee 3; 50% 3; 27% Garanties van oorsprong zullen er sowieso genoeg zijn als GVO alleen voor bepaalde BT en groepsaankopen verplicht zijn, dus lijkt me niet als instrument niet effectief. Zie trouwens ook nadelen in groepsaankopen 2.4 Directe elektrische leidingen tussen bedrijven worden best toegestaan en naar vergunningen toe gefaciliteerd (geen compensatie voor nadeel stroominjectie) [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 2.4 Directe elektrische leidingen tussen bedrijven worden best toegestaan en naar vergunningen toe gefaciliteerd (geen compensatie voor nadeel stroominjectie) 2; 12% 4; 23% volledig mee 8; 47% 2.4 Directe elektrische leidingen tussen bedrijven worden best toegestaan en naar vergunningen toe gefaciliteerd (geen compensatie voor nadeel stroominjectie) 2.4 Directe elektrische leidingen tussen bedrijven worden best toegestaan en naar vergunningen toe gefaciliteerd (geen compensatie voor nadeel stroominjectie) 1; 16% volledig mee 4; 37% volledig mee 3; 27% 4; 67%

14 Dirk Van Evercooren (VREG) duidt de voorzichtigheid van de VREG inzake het toestaan van directe elektrische leidingen tussen bedrijven. Enerzijds gaat het doorgaans over bedrijven die certificaten krijgen voor hun productie van elektriciteit en de grootte van deze certificaten werd bepaald aan de hand van de onrendabele top en dus ook de prijs geassocieerd met netinjectie. Als deze bedrijven een bijkomend financieel voordeel halen door directe elektrische leidingen is er dus sprake van oversubsidiëring. Anderzijds is de winst die voortvloeit uit het zich onttrekken van het elektrische net ongeoorloofd als men in geval van nood wel beroep wenst te doen op de netcapaciteit die door de overheid bekostigd wordt en waaraan men niet meebetaalt. Bovendien betekent dit dat het zich onttrekken van de netkosten (maar ook andere bijv. Kyotofonds) automatisch betekent dat wie wel aangesloten blijft op het net meer moet betalen. problematiek van directe leidingen vergt specifieke aanpak: enerzijds niet de bedoeling om netkosten te vermijden, anderzijds netlogica te respecteren Marc Van den Bosch (VOKA): Directe leidingen: is voor ons een afweging tussen solidariteit om netkosten te betalen en anderzijds beperken van de meerkosten; hebben huidige regelgeving mee bediscussieerd en zijn er mee akkoord. Misschien is er iets meer mogelijk dan nu het geval is maar moeten we eerst aantonen. 2.5 RWZI s met slibvergisters zelf maximaal te laten instaan in hun energievoorziening door hen toe te laten co-vergisting toe te staan met lokale co-substraten om hun vergistingsinstallatie optimaal te kunnen gebruiken naar het Nederlandse idee van de RWZI als De Energiefabriek (bijv. enkel heffingsplicht op aandeel co-substraat) [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 2.5 RWZI s met slibvergisters zelf maximaal te laten instaan in hun energievoorziening door hen toe te laten co-vergisting toe te staan met lokale co-substraten om hun vergistingsinstallatie optimaal te kunnen gebruiken naar het Nederlandse idee van de RW 2; 12% 10; 59% 4; 23% volledig mee

15 2.5 RWZI s met slibvergisters zelf maximaal te laten instaan in hun energievoorziening door hen toe te laten co-vergisting toe te staan met lokale co-substraten om hun vergistingsinstallatie optimaal te kunnen gebruiken naar het Nederlandse idee van de RW 2.5 RWZI s met slibvergisters zelf maximaal te laten instaan in hun energievoorziening door hen toe te laten co-vergisting toe te staan met lokale co-substraten om hun vergistingsinstallatie optimaal te kunnen gebruiken naar het Nederlandse idee van de RW 2; 18% volledig mee volledig mee 8; 73% 3. De Vlaamse provincies kunnen een grotere rol opnemen in duurzame energie 3a Dit kan door het oprichten van coöperatieven die bedrijven van goedkope leningen kunnen voorzien voor projecten rond energie-efficiëntie en hernieuwbare energie [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 3a De provincies kunnen een nog grotere rol spelen in de transitie naar meer hernieuwbare energie door het oprichten van coöperatieven die bedrijven van goedkope leningen kunnen voorzien voor projecten rond energieefficiëntie en hernieuwbare energie 3; 19% 3; 19% volledig mee 9; 56%

16 3a De provincies kunnen een nog grotere rol spelen in de transitie naar meer hernieuwbare energie door het oprichten van coöperatieven die bedrijven van goedkope leningen kunnen voorzien voor projecten rond energieefficiëntie en hernieuwbare energie 3a De provincies kunnen een nog grotere rol spelen in de transitie naar meer hernieuwbare energie door het oprichten van coöperatieven die bedrijven van goedkope leningen kunnen voorzien voor projecten rond energieefficiëntie en hernieuwbare energie 1; 20% 2; 18% 2; 40% volledig mee volledig mee 2; 40% 7; 64% De meerwaarde ten opzichte van reeds bestaande initiatieven is niet duidelijk; is leenlast wel het probleem?) waarom alleen bedrijven? Waarom moet dit een coöperatieve zijn? van wie? Waarom moet dit op lokaal niveau? POM Oost-Vlaanderen: Wordt aangeboden door pmv 3b Dit kan door het oprichten van coöperatieven/esco s die via het systeem van de derde betaler energiebesparende projecten of projecten inzake hernieuwbare energie financieren die een te lage IRR hebben voor bedrijven en de voordelen uit de energiewinst te delen tussen het bedrijf en de coöperatieve/esco [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 3b De provincies kunnen een nog grotere rol spelen in de transitie naar meer hernieuwbare energie door het oprichten van coöperatieven/esco s die via het systeem van de derde betaler energiebesparende projecten of projecten inzake hernieuwbare energie fin 7; 44% volledig mee 6; 38%

17 3b De provincies kunnen een nog grotere rol spelen in de transitie naar meer hernieuwbare energie door het oprichten van coöperatieven/esco s die via het systeem van de derde betaler energiebesparende projecten of projecten inzake hernieuwbare energie fin 3b De provincies kunnen een nog grotere rol spelen in de transitie naar meer hernieuwbare energie door het oprichten van coöperatieven/esco s die via het systeem van de derde betaler energiebesparende projecten of projecten inzake hernieuwbare energie fin 4; 37% 2; 40% volledig mee volledig mee 3; 60% 4; 36% waarom moet dit op lokaal niveau? Waarom alleen voor bedrijven? Marc Van den Bosch (VOKA): Esco s zijn belangrijk maar ik twijfel of dit een rol is voor de provincie. Zou eerder privé initiatief moeten zijn. Bovendien oprichting vlaams energiebedrijf. Beter misschien daar extra middelen in stoppen dan afzonderlijke fondsen/esco s oprichten 3c Dit kan door het (samen) organiseren van groepsaankopen hernieuwbare energie voor particulieren en bedrijven [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 3c De provincies kunnen een nog grotere rol spelen in de transitie naar meer hernieuwbare energie door het (samen) organiseren van groepsaankopen hernieuwbare energie voor particulieren en bedrijven 3; 18% 6; 35% volledig mee 7; 41%

18 3c De provincies kunnen een nog grotere rol spelen in de transitie naar meer hernieuwbare energie door het (samen) organiseren van groepsaankopen hernieuwbare energie voor particulieren en bedrijven 3c De provincies kunnen een nog grotere rol spelen in de transitie naar meer hernieuwbare energie door het (samen) organiseren van groepsaankopen hernieuwbare energie voor particulieren en bedrijven 1; 8% 3; 25% 2; 40% 3; 25% volledig mee volledig mee 3; 60% 5; 42% Marc Van den Bosch (VOKA): Groepsaankoop: geen rol voor de provincie nadelen voor kleine leveranciers die elkaar kapot concurreren, onduidelijke voorwaarden, breekt de concurrentie niet, te klein om voor banken als betrouwbare afnemers voor risicovolle HE-projecten te fungeren, te klein en te ongedifferentieerd om balancingkosten te kunnen uitvlakken Persbericht VREG (De Standaard 15/3/12): Het aandeel van marktleider Electrabel op de elektriciteitsmarkt in Vlaanderen is voor het eerst onder de 60 procent gevallen. Dat komt omdat steeds meer gezinnen en bedrijven overstappen naar een andere energieleverancier: januari was een nieuwe recordmaand. De cijfers tonen aan dat de concurrentie werkt en dat steeds meer klanten hun drempelvrees laten varen en hun weg vinden op de energiemarkt, stelt de Vreg. De regulator voegt toe dat ook het fenomeen van de groepsaankopen een belangrijke rol speelt in de verklaring van de hoge marktdynamiek in de tweede helft van vorig jaar en de historisch hoge inzet van d Dit kan als elke provincie een eigen windplan laat opstellen [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen] 3d De provincies kunnen een nog grotere rol spelen in de transitie naar meer hernieuwbare energie als elke provincie een eigen windplan laat opstellen 3; 18% 8; 47% volledig mee 5; 29%

19 3d De provincies kunnen een nog grotere rol spelen in de transitie naar meer hernieuwbare energie als elke provincie een eigen windplan laat opstellen 3d De provincies kunnen een nog grotere rol spelen in de transitie naar meer hernieuwbare energie als elke provincie een eigen windplan laat opstellen 2; 34% volledig mee 6; 55% volledig mee 3; 27% windturbines lijken me nu net een voorbeeld waar er best op Vlaams niveau beslist wordt om te vermijden dat provincies hun verantwoordelijkheden terzake zouden ontlopen. West-Vlaanderen die bijvoorbeeld zegt: elke provincie een gelijk aandeel in windturbines, terwijl het juist logischer is meer turbines aan de kust te voorzien; wat evenwel niet belet dat bij de vastlegging van het ruimtelijk energieplan (zie SERV-Mina-advies) provincies een te betrekken partner zijn, die zelf baat heeft met bij grondige voorbereiding Suggesties naar de Provincies toe om duurzame energie te stimuleren: Netwerking, forumwerking, feeling krijgen met energievragers, energieaanbieders, HE en vooral warmtepotentieel., projectwerking, experimenten, samenwerking met academische wereld, participatieve projecten (HE, EE), transitieversneller of facilitator,. Het opstellen van een Provinciaal windplan voor alle Provincies, gecoördineerd op Vlaams niveau Het opstellen van een Provinciale warmte-atlas/potentiekaart naar de mogelijkheden en wenselijkheid, gecoördineerd op Vlaams niveau Het opstellen van een Provinciale kaart van inplanting netinjectie volgens de netcapaciteit, nu en in de toekomst, gecoördineerd op Vlaams niveau Het opstellen van een Provinciale kaart naar de mogelijkheden en wenselijkheid van lokale energetische valorisatie van biomassastromen, nu en in de toekomst, gecoördineerd op Vlaams niveau 4. Certificatenmechanisme optimaliseren en kosten besparen 4.1 Verbieden van aanrekenen van boeteprijzen certificaten aan eindafnemers elektriciteit slechts de reële marktprijs van de aangekochte certificaten mag aangerekend worden [3 Figuren 1.1a, b en c voor e stakeholders, e stakeholders en samen]

20 4.1 Verbieden van aanrekenen van boeteprijzen certificaten aan eindafnemers elektriciteit --> slechts de reële marktprijs van de aangekochte certificaten mag aangerekend worden 5; 31% 4; 25% volledig mee 6; 38% 4.1 Verbieden van aanrekenen van boeteprijzen certificaten aan eindafnemers elektriciteit --> slechts de reële marktprijs van de aangekochte certificaten mag aangerekend worden 4.1 Verbieden van aanrekenen van boeteprijzen certificaten aan eindafnemers elektriciteit --> slechts de reële marktprijs van de aangekochte certificaten mag aangerekend worden 1; 20% 3; 27% 2; 40% volledig mee 3; 27% volledig mee 2; 40% 4; 37% Dirk Van Evercooren (VREG) stelt dat dit, gezien de complexiteit van de prijssetting van de leveranciers, dit voornamelijk een boekhoudkundige ingreep is die hoogst waarschijnlijk de prijs voor de consument niet beïnvloedt. De verplichting van het vermelden van reële marktprijs van certificaten zal gewoon tot gevolg hebben dat de energieprijs zelf stijgt, zodat de totale elektriciteitsprijs dezelfde blijft. Alex Polfliet (Zero Emission Solutions): Als leveranciers Groene stroom of Warmtekrachtcertificaten kopen dan kunnen ze die kost fiskaal inbrengen als productiekost. Als ze geen of onvoldoende GSC s of WKC s aankopen moeten ze een boete betalen. Maar een boete kan je niet als productiekost inbrengen en dus niet van je winst aftrekken. Anderzijds is het zo dat leveranciers op het moment dat ze een nieuwe klant contracteren, niet weten aan welke prijs ze de GSC s en WKC s zullen kunnen kopen en dus bovenop de reële marktprijs een risicopremie incalculeren. Dat betekent meestal dat ze postfactum zullen vaststellen dat zulke risicomarge niet nodig was en dus extra marge hebben geboekt. Een alternatief zou kunnen zijn dat men in de facturatie leveranciers verplicht om de kostprijs voor GSC s en WKC s te incorporeren in de commodity en niet meer apart te factureren. Het betreft een productiekost, net zoals bvb de loonlast van het personeel van de leverancier. En die wordt toch ook niet apart weergegeven op de factuur. Door deze aparte vermelding versterken leveranciers de onterechte insinuatie dat GSC s en WKC s belastingen zijn. dit kan in een geliberaliseerde markt niet gecontroleerd worden; je kan controleren wat onder het mom van de groenestroombijdrage wordt gefactureerd, niet wat eventueel via andere posten wordt doorgerekend; zie SERV-mina-advies hernieuwbare energie. In een quotumsysteem kan je niet controleren wat leveranciers doorrekenen, want je hebt geen zicht op productiekosten van leveranciers voor grijs en groen, noch op aankoopkosten voor GSC. Hetgeen het Vlaams parlement terzake aan de VREG gevraagd heeft, kan de VREG dus niet waarmaken (zie trouwens ook eerste advies van de VREG