TRANSUMO ECO: Effective Closed loop supply chain Optimization

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "TRANSUMO ECO: Effective Closed loop supply chain Optimization"

Transcriptie

1 TRANSUMO ECO: Effective Closed loop supply chain Optimization De Logistiek van hergebruik Eindrapportage ECO; november 2009 Auteur: Erwin van der Laan THEMA LOGISTIEKE KETENINTEGRATIE

2 Samenvatting Door de onbalans in vraag en aanbod van containerlading wordt een groot percentage van zeecontainers leeg vervoerd. Deze verspilling van capaciteit kan deels worden opgelost door het aanbieden/stimuleren van alternatieve lading die op de lege routes kan worden vervoerd. Aangezien er in Azië veel vraag is naar grondstoffen en er in Europa en Amerika potentieel veel aanbod is van End-of-Life (EoL) materialen en producten, liggen er belangrijke kansen om deze twee te koppelen. Deze koppeling draagt op verschillende manieren bij aan duurzame ketens: Het reduceren van het aantal lege kilometers, het reduceren van grondstoffen, energie en uitstoot van schadelijke stoffen door hergebruik, het genereren van economische groei door het creëren van nieuwe markten, producten en diensten. Het innovatieve karakter van ECO ligt voornamelijk in de internationale focus (veel onderzoek richt zich op lokale/nationale problematiek), het combineren van alle duurzaamheiddimensies (het meeste onderzoek focuste op één of hooguit 2 dimensies), de focus op gehele ketens in een krachtenveld van externe stakeholders (veel onderzoek richt zich op slechts één partij in de keten), en de positieve benadering van de problematiek (gericht op win-win opportunities in plaats van beperken/belemmeren economische activiteit). Doel van het project was te werken naar een transitie op drie niveaus: 1. In plaats van afval (een probleem) moeten we denken in termen van grondstoffen (een business opportunity). 2. Hergebruik van End-of-Life producten en materialen wordt vaak op nationaal of zelfs regionaal niveau georganiseerd, namelijk daar waar het afval wordt gegenereerd. Grensoverschrijdende oplossingen zijn vaak veel efficiënter. Deze moeten worden gestimuleerd en gefaciliteerd. 3. Hergebruik van producten en materialen geschiedt te vaak met lage efficiëntie (downcycling). Hogere vormen van hergebruik, zoals remanufacturing, moet de norm worden. Verscheidene cases uitgevoerd door ECO hebben aangetoond dat het eerste niveau haalbaar is voor vele soorten ketens. Het internationaal opzetten van grensoverschrijdende gesloten ketens wordt veelal bemoeilijkt door internationale wetgeving. Er bestaan zelfs conflicten tussen milieuwetgeving en import- en exportwetgeving. Met betrekking tot punt 3 is wetgeving vooral afgestemd op laagwaardige recycling (downcycling) en energieterugwinning; hoogwaardig producthergebruik wordt nauwelijks gestimuleerd. De Europese WEEE en End-of-Life Vehicle directives zijn slechts ten dele succesvol in de zin dat recycling (downcycling) doelstellingen min of meer zijn gehaald. Echter, echte duurzaamheid is daarmee niet bereikt. Men zou zelfs kunnen beargumenteren dat dit eerder een doodlopende weg is dan de route naar duurzaamheid. Voor een geslaagde transitie naar duurzaamheid is het dus allereerst noodzakelijk de (internationale) wetgeving aan te passen. Bedrijfsinitiatieven dienen te worden gestimuleerd. Aangetoond is dat integratie van lege containerstromen en EoL stromen zeer aantrekkelijk is vanuit ketenoptiek maar niet noodzakelijk voor alle partijen in de keten. Om hier transitie te bereiken dienen stromen zichtbaar worden gemaakt in het netwerk en kosten en baten op een eerlijke manier worden gedeeld. Een onafhankelijke partij zou hier de regie moeten voeren. ECO is in haar opzet geslaagd in de zin dat veel wetenschappelijke kennis is vergaard en verankerd in business cases. Een aantal studies (PWC, Syntens, AELS) heeft daadwerkelijk tot implementatie geleid. De tools die met PWC en Syntens zijn ontwikkeld zullen daadwerkelijk tot transitie leiden op sectorniveau. Bovendien is een grote meerwaarde van het project het opbouwen van een kennisnetwerk die zich internationaal uitstrekt en zowel practioners als academici bij elkaar brengt. Zonder de tripartiete Transumo-aanpak zouden de resultaten zoals die er nu liggen niet mogelijk zijn geweest. 2

3 Samenvatting Engels Due to the imbalance in the supply and demand of container loads a large percentage of containers is shipped empty. This waste of resources can be partly solved through the stimulation of alternative loads that should move in the direction of the empty container streams. Since in Asia there is typically a large demand for raw materials and in Europe and (North-)America typically a large availability of End-of-life products and materials there is a big potential for the successful coupling of supply and demand. The coupling will contribute to sustainability in several ways: the reduction of empty kilometers, the reduction of virgin material use, energy use and hazardous emissions, the generation of economic growth through the creation of new markets, products, and services. The innovative nature of ECO lies predominantly in its international focus (research typically focuses on local/national issues), the combination of all three sustainability dimensions (most research focuses on just 1 or at most 2 dimensions), the focus on complete supply chains in a forcefield of external stakeholders (most research focuses on 1 or limited actors), and its very positive approach in finding win-win opportunities (instead of limiting or inhibiting economic activity). Goal of ECO was to head for a transition at three levels: 1. Instead of thinking in terms of waste (a problem) we should start thinking in terms of inputs (a business opportunity). 2. Reuse of products and materials is often organized locally/nationally were the waste is generated, while cross-border solutions often have much more potential. The latter should be facilitated and stimulated. 3. Reuse of products and materials often occurs at a very low level of efficiency (downcycling). Higher forms of reuse such as remanufacturing should become the norm. Various case studies by ECO showed that the first level is obtainable for many supply chains. Unfortunately it appeared that the second level of cross-border solutions is hindered or inhibited by (inter- )national legislation. What s more, there appeared to be conflicts between environmental legislation and import/export legislation. At level 3 it is again legislation that forces businesses to go for downcycling rather than higher forms of reuse. European legislation on electronic waste (WEEE) and EoL vehicles are only successful in the sense that recycling (downcycling) targets are somewhat met, but real sustainability is still far away. One could even argue that the current path is a dead-end rather than the raod to sustainability. It is therefore imperative that the legislation is adaptad to stimulate and facilitate business initiatives for sustainability. ECO research showed that the coupling of empty containers and EoL streams certainly has potential, but not necessarily for all actors in the supply chain. For a successful transition it is important to achieve transparency of the location of the available loads and empty containers and to distribute the costs and benefits fairly. An independent third party must take the direction here. ECO succeeded in its goals in the sense that much scientific and practical knowledge was generated, founded in business cases. A number of studies (PWC, Syntens, AELS) have lead to actual implementation. The tools that were developed with PWC and Syntens will lead to transition at the sector level. Moreover, the building of an international knowledge network that unites both academics and practitioners is a large added value that was put forward by ECO. Without the tripartite approach of Transumo the results would not have been as they are now. 3

4 1. Introductie Door de onbalans in vraag en aanbod van containerlading wordt een groot percentage van zeecontainers leeg vervoerd. Deze verspilling van capaciteit kan deels worden opgelost door het aanbieden/stimuleren van alternatieve lading die op de lege routes kan worden vervoerd. Aangezien er in Azië veel vraag is naar grondstoffen en er in Europa en Amerika potentieel veel aanbod is van End-of-Life materialen en producten, liggen er belangrijke kansen om deze twee te koppelen. Deze koppeling draagt op verschillende manieren bij aan duurzame ketens. Allereerst wordt het verspilde aantal lege kilometers gereduceerd. Ten tweede draagt het hergebruik van producten en materialen direct bij aan een duurzame economie en samenleving. De problematiek van lege zeecontainers speelt al lang. Deze is in het verleden echter voornamelijk benaderd door lege containers te repositioneren. Het optimaal positioneren van containers draagt in principe bij aan het tegengaan van verspilling van capaciteit door te voorkomen dat vraag en aanbod elkaar misloopt, maar de bijdrage is relatief gering aangezien het de oorsprong van het probleem (aanzienlijke onbalans in vraag en aanbod van lading) niet wegneemt. De focus van het project ligt ten eerste in het koppelen van End-of- Life/use stromen aan lege containerstromen. Deze alternatieve lading zelf draagt ook bij aan een duurzame samenleving; het mes snijdt dus aan twee kanten. Hierbij wordt gekeken naar variabelen die economische optimalisatie bepalen, en naar verdelingsvraagstukken. Aangetoond is dat integratie van beide stromen zeer aantrekkelijk is vanuit ketenoptiek maar niet voor alle partijen in de keten. Dit is een belangrijke bottleneck die samen met andere bottlenecks (onder meer in wetgeving, douaneprocessen) in kaart zijn gebracht. Tevens is nadrukkelijk gekeken naar eco-efficiency benaderingen. Hiermee kan een betere balans gevonden worden tussen economische, sociale en milieu aspecten. Ten derde is niet alleen gekeken naar stromen bestemd voor recycling, maar ook stromen die bestemd zijn voor hoogwaardiger verwerking: remanufacturing. In het licht van de verplaatsing van fabrieken naar het Verre Oosten en de schaarste aan materialen wint deze snel aan belang in de wereldeconomie. Het innovatieve karakter van ECO ligt voornamelijk in de internationale focus (veel onderzoek richt zich op lokale/nationale problematiek), het combineren van alle duurzaamheid-p s 1 (het meeste onderzoek focust op één of hooguit 2 p s), de focus op gehele ketens ineen krachtenveld van externe stakeholders (veel onderzoek richt zich op slechts één partij in de keten), en de positieve benadering van de problematiek (gericht op win-win opportunities in plaats van beperken/belemmeren economische activiteit). Doel van het project is te werken naar een transitie op drie niveaus: 1. In plaats van afval (een probleem) moeten we denken in termen van grondstoffen (een business opportunity). 2. Hergebruik van End-of-Life producten en materialen worden vaak op nationaal of zelfs regionaal niveau georganiseerd. Producthergebruik zou veel meer grensoverschrijdend moeten zijn. 3. Transitie van materiaal en energie recycling naar meer hoogwaardige vormen van terugwinning: product/component hergebruik. Bovenstaande transities kunnen worden bewerkstelligd door het opzetten en distribueren van een aantal business cases die aantonen dat duurzame, globale retourketens economisch, ecologisch, bestuurlijk en sociaal haalbaar zijn (zie onderstaande tabel). 1 People, planet, profit 4

5 structuur cultuur Werkwijze, procedures Macro (EU/global) Succesvolle business cases publiceren Verbetervoorstellen WEEEdirective/EVOA Meso (branche/nl) Brancheoplossingen met MetaalUnie Roundtable awareness, benoemen juiste spelers Handhaving regels evalueren, incl. impact op SC Micro (business case, haven) Specs RL center in Europoort, CLSC redesign Strategydocument Planningtools 2. Onderzoeksopzet/aanpak Gevolgde werkwijze Fase 1 ( ) was exploratief van aard ten einde binnen de gestelde problematiek de onderzoeksvragen aan te scherpen, stakeholders te identificeren globale retourstromen te identificeren en kwantificeren en eventuele barrières voor het opzetten van effectieve (globale) retourketens in kaart brengen. Het Havenbedrijf Rotterdam was hierin een belangrijke participant aangezien het de ambitie heeft de belangrijkste doorvoerhaven van retourmateriaal te worden. Als pilot case is de oud papier keten genomen aangezien deze keten al langere tijd succesvol opereert. In fase 2 is de focus verder uitgebreid naar andere typen ketens (Elektronisch afval, spare parts, product remanufacturing, End of Life voertuigen) en is meer gericht op transitie problematiek. Daarbij aansluitend zijn in fase twee nieuwe werkgroepen gedefinieerd (Repositioning of containers, WEEE legislation, Legislation on export and trading, Stimulating global high value recovery) die heel specifiek met een bepaald probleemveld aan de slag zijn gegaan in nauwe samenwerking met business participanten. De uitgevoerde case studies zijn dusdanig geselecteerd om bovenstaande ketens in kaart te brengen en bijbehorende transitieproblematiek m.b.t. duurzaamheid te analyseren. Hierbij is expliciet gekeken naar alle drie aspecten van duurzaamheid (People, Planet, Profit). Het consortium is dusdanig samengesteld dat voldoende, relevante theoretische en praktische kennis beschikbaar is. Overheidsinstellingen zijn geen formele partij in het consortium, maar via prof. Zoeteman (UvT, ex-ministerie van Milieu) is er voldoende kennis aanwezig over de werking en invloed van de relevante overheden. Er is dus gestreefd naar een tripartiete benadering. Door middel van workshops, seminars en vergaderingen werd kennis gedeeld en plannen eventueel bijgesteld. Samenstelling van het consortium De volgende partijen hebben deelgenomen aan het consortium, al dan niet als formele participant: Kennisinstellingen Erasmus Universiteit Rotterdam: Penvoerder en projectleider (samen met UvT); levert kennis op gebied van CLSC management, ECO-efficiency, installed-base management. Universiteit vantilburg: Projectleider (samen met EUR); levert kennis op gebied van CLSC management, WEE-directive, installed-base management. Universiteit Twente: Levert kennis op gebied van CLSC management, management van (lege) containerstromen. TU Delft: Levert kennis op gebied van CLSC management, management van (lege) containerstromen, inzet van inklapbare containers. TU Eindhoven: Levert kennis op gebied van (inter-)nationale milieu wetgeving. Beijing Jiaotong University: Levert kennis op het gebied van recycling activiteiten in China en Chinese milieu, import-export en WEEE wetgeving. 5

6 Bedrijven Havenbedrijf Rotterdam: Belangrijk voor helikopter view, was bindende factor van veel deelprojecten. Faciliterend in het vinden van gesprekspartners en relevante actoren. IBM: Belangrijk voor de service aspecten rondom retourketen van IT apparatuur. Communicatie verloopt voornamelijk via PHD-student Jalil (EUR) en verscheidene master studenten. Contell-IKS: Levert casus voor service logistiek. Verder weinig toegevoegde waarde. Device Global: Focus op inname en verwerking van B2B IT-producten. Enthousiasmerende rol, altijd aanwezig bij de plenaire vergaderingen. Oce: Levert showcase van globale retourketen (hoogwaardige remanufacturing keten). Syntens: Adviseert over de opzet van innovatieprojecten Telos: Verzamelt en analyseert gegevens over duurzaamheid, maakt deze toegankelijk en stimuleert het debat over duurzaamheid. Ciparo: Levert oudpapier casus, want verscheept oud papier tussen Europa en China. AELS: Levert case End-of-Life management van commerciële vliegtuigen. PWS: Levert in samenwerking met TU Delft een analyse van reverse logistics activiteiten in de sector Consumenten Electronica. PhD candidates João Quariguasi (EUR): Onderzoek naar ECO-efficiency (trade-off tussen Profit en Planet). Welke strategie voor duurzaamheid is het meest efficiënt? Dit blijkt sterk af te hangen van type product en keten. Niet direct vraaggestuurd maar wel zeer relevant voor praktijk. Gepromoveerd op Muhammad Jalil (EUR): Onderzoek naar de impact van installed base data op de kwaliteit van de reserveonderdelen service onderzocht. Deze data kan de planning van de product recovery activiteiten verbeteren en daarmee ook de klantenservice. Vraaggestuurd (IBM). Promotie verwacht eind 2009 Dianne Hofenk (OU): De vraag is welke diensten er in de toekomst door 3PSPs geleverd moeten worden, welke toegevoegde waarde dat heeft voor duurzaamheid en hoe relaties in de closed loop supply chain gemanaged moeten worden om tot succesvolle dienstverlening en samenwerking te komen. Onderzoek is duidelijk vraaggestuurd, multidisciplinair en behandelt meerdere P s (Profit en Planet). Promotie verwacht Projectuitvoering Communicatie en taakverdeling geschiedden via plenaire vergaderingen. Initieel waren alle partijen uitgenodigd om deel te nemen aan de vergaderingen. Hoewel dat in eerste instantie belangrijk was voor de kennismaking met het project en de participanten is in de tweede fase gekozen voor een andere aanpak. Alleen de trekkers van de verschillende werkgroepen namen nog deel aan de plenaire stuurgroepvergaderingen. De trekkers verzorgden de communicatie met de bij de werkgroep behorende partijen. Samenhang met andere Transumo-projecten - PILOT en ECO bewegen zich beide op het vlak van life-cycle management voor vliegtuigen. Daartoe zijn ECO/PILOT een samenwerkingsverband aangegaan met University of Cambridge die zich al een tijd serieus bezighoudt met RFID toepassingen voor de luchtvaartindustrie. In dit licht heeft ECO/PILOT/Cambridge een tweedaagse workshop georganiseerd op de EUR (20-21 maart, 2007). - ECO en Diploma richten zich beide op containerlogistiek, maar met totaal verschillende doelstellingen. Samenwerking lag dan ook niet voor de hand. Gehanteerde methodologie - Case studies (Single/Comparative) - Action research - Focus groepen/round tables - Modellering & Kwantitatieve analyse - Questionnaires & surveys - Literatuurstudie, desk research Afwijkingen t.o.v. de oorspronkelijke opzet van de projectuitvoering Het afhaken van het Havenbedrijf Rotterdam (zie ook hoofdstuk 3), heeft gezorgd voor focus naar supply chain aspecten van End-of-Life producten en het vervoer van containers per trein als alternatief. 6

7 3. Resultaten en effecten Concrete resultaten Alleen de belangrijkste resultaten worden hier besproken. Zie Excel bijlage voor een complete lijst van deliverables met codering. Container afhandeling - Een simpel maar effectief spreadsheet tool is ontwikkeld om de impact van het aanbieden van electronic waste in te schatten. Het blijkt dat het verlies per lege container kan worden gereduceerd van 2700 tot 1500 euro per container, terwijl de extra recyclingopbrengsten liggen tussen 1000 en 3300 euro per container. Probleem is wel dat niet alle relevante partijen (evenveel) profiteren en dat de uitkomsten erg gevoelig zijn voor transportkosten en marktprijzen. - Separate depots van lege containers ( empties ) generen veel trucktransport van empties alsook een toenemend beslag op opslagruimte bij havens. Gegeven de te verwachten groei in het te verwerken volume dient de Rotterdamse haven met een strategie te komen met betrekking tot de locatie, grootte, benodigde infrastructuur en kostenstructuur van emptie depots en afhandeling van empties. Aanbevolen wordt om een substantieel aantal emptie depots achter de terminals te plaatsen. Ook dient een (beperkt) gedeelte van de emptie afhandeling te worden verplaatst naar inland terminals. - Uit interviews met MOL and Maersk over de potentiële voordelen en condities voor de implementatie van inklapbare containers blijkt een hernieuwde interesse in deze containers. Inzet van inklapbare containers kan kosten reduceren, maar ze blijven lastiger af te handelen dan gewone containers. In het bijzonder kunnen problemen ontstaan bij de administratie wanneer inklapbare containers worden gebundeld. - Een onderzoek naar de exportketen van oud papier toont aan dat opslag bij een containertransferium van zowel dedicated empty containers als gevulde oudpapiercontainers voordelen biedt voor de totale oudpapierexportketen. Na groepering worden oudpapiercontainers met een binnenvaartschip naar de Maasvlakte getransporteerd. In vergelijking met de huidige situatie, worden het weggebruik en het stackgebruik in het Rotterdamse havengebied door oudpapieroverslag geminimaliseerd. - Holland Container Innovation (HCI) is een jonge onderneming die bezig is een inklapbare container te ontwikkelen. Op dit moment is een 1:1 prototype onder constructie, die naar verwachting in januari 2009 afgebouwd zal zijn, waarna het certificeringtraject zal worden ingezet. De economische haalbaarheid en logistieke inpasbaarheid van de inklapbare container wordt momenteel nader bestudeerd en beoordeeld wordt in welk type transportketens deze container het beste tot zijn recht komt. Grote stakeholders waarmee tot op heden gesprekken zijn gevoerd zijn Samskip en Ikea. - Analyse van potentiële treinverbinding tussen Noordoost China en Duitsland. WEEE legislation - Een onderzoek naar de effectiviteit van de WEEE directive in Europa toont aan dat de volgende strategische problemen spelen: 1) Product data beheer sluit niet aan bij de gevraagde hergebruikquota, 2) de huidige hergebruikopties zijn niet altijd milieuvriendelijk, 3) de prikkels voor duurzaam product ontwerp zijn veelal afwezig. - Veldstudie onderzoek naar relevante wetgeving in China geeft aan dat in China alleen RoHS wetgeving is geïmplementeerd naar Europees model. Aan WEEE wetgeving wordt gewerkt. Verwachting is dat de wetgeving strenger wordt dan Europese WEEE (want focus op export), maar naleving zal grootste struikelblok vormen. Chinese producenten en toeleveranciers zullen zich meer moeten richten op de supply chain als geheel. Legislation on export and trading - Een raamwerk voor relevante Europese wetgeving ten behoeve van de export van retourmaterialen en producten is ontwikkeld. Aanbevelingen met betrekking tot duurzaamheid zijn 1) preventie van conflicten tussen milieu wetgeving enerzijds en handelswetgeving anderzijds; 2) promotie van gezamenlijke codes of conduct tussen havens en multinational businesses om procedures van hoge kwaliteit te garanderen, en 3) introductie van een EU douane certificatie systeem om efficiënte controle van afvaltransporten te faciliteren. - Océ overweegt zijn remanufacturing activiteiten weer terug te trekken uit China vanwege complicaties met lokale handhaving van regelgeving. Een studie werd gedaan naar alternatieve locaties in Oost- Europa. 7

8 Stimulating global high value recovery (End-of Life / End-of-Use) - Een quick-scan methodiek voor MKB s in de Consumenten Elektronica branche werd ontwikkeld door OTB, TU Delft in samenwerking met Syntens. De quick-scan helpt bedrijven op kansen in te spelen en de juiste strategie te kiezen met betrekking tot retourlogistiek. Met PWC is een zelfde soort tool ontwikkeld voor grote consumenten elektronica bedrijven. - Een drietal cases zijn bestudeerd op het gebied van Extended Producer Responsibility in de transportsector. Het blijkt dat wetgeving voor End-of-Life Vehicles weliswaar tot succes heeft geleid met betrekking tot het verminderen van de afvalberg, maar problemen bestaan nog steeds betreffende duurzaamheid van de huidige hergebruikmogelijkheden (downcycling versus recycling en remanufacturing). De lokale aanpak maakt verdere schaalvoordelen onmogelijk. Een deel van het probleem wordt bovendien geëxporteerd naar Oost-Europa, waar verwerkingscapaciteit en financiële middelen ontbreken. Een dergelijke wetgeving in de vliegtuigindustrie is voorlopig niet te verwachten. De industrie, heeft zelf al een aantal initiatieven ontworpen om tot duurzame verwerking van End-of- Life vliegtuigen te komen. - Een locatiestudie voor Océ geeft aan dat scenario s die remanufacturing faciliteiten dicht bij de productie te plaatsen de voorkeur verdienen. Dus als productiefaciliteiten in Azië worden gealloceerd dient remanufacturing te volgen. - Dissertatie João Quariguasi - "Eco-efficient Supply Chains for Electrical and Electronic Products" - Proceedings of the International Conference on Reverse Logistics and Global Closed Loop Supply Chains met voorwoord van Van der Laan/Krikke. Stimulating global high value recovery (warranties) - Een onderzoeksproject (RSM IBM) heeft de impact van installed base data op de kwaliteit van de reserveonderdelen service onderzocht. Deze data kan de planning van de product recovery activiteiten verbeteren en daarmee ook de klantenservice. Het onderzoek zal begin 2010 resulteren in een dissertatie (Mohammed Jalil). - Casus Contell-IKS plus conceptueel model en rekenmodule om beheer van service parts te optimaliseren Inzichten en leerervaringen - Veel weerstand tegen duurzaamheid in logistieke keten, veel medewerking en drive bij OEMS. - Wetgeving bemoeilijkt globale retourketens. Wetgeving is vaak gericht op downcycling op nationaal niveau, terwijl kansen juist liggen bij hoogwaardig hergebruik op internationaal niveau. - Duurzaamheid is meer dan het reduceren van het aantal transportkilometers. Producthergebruik betekent soms meer transportkilometers, maar de toegevoegde waarde zit in het reduceren van energiebehoefte, materiaalgebruik en CO2 emissies gedurende productiefase. Bijdrage aan de 3 duurzaamheids P s Closed Loop Supply Chains, mits goed georganiseerd, dragen direct bij aan de 3 P s (economische activiteit, minder gebruik van grondstoffen en energie, creatie van nieuwe banen en groene producten). Het stimuleren van deze gesloten ketens draagt dan ook direct bij aan duurzaamheiddoelstellingen. In vrijwel alle cases zijn relevante aspecten van tenminste twee van de drie P s belicht en afgewogen. Wijzigingen in projectorganisatie - Contell-IKS was participant binnen zowel ECO als PILOT, maar kon binnen ECO weinig synergie leveren met andere partijen en is naar PILOT alleen overgestapt. Dit heeft geen consequenties gehad voor de deliverables aangezien de geplande case studie naar behoren is afgerond. Océ heeft de plaats van Contell-IKS ingenomen. - Device Global is gestopt als participant na vertrek van medeoprichter en onze contactpersoon Bart Jaspers. Dit heeft geen consequenties gehad voor de deliverables aangezien de geplande case studie naar behoren is afgerond. - Het Havenbedrijf Rotterdam is in 2007 afgehaakt als formele participant en is de toegezegde cash bijdrage voor fase 2 niet nagekomen. - TU Delft is toegevoegd als informele participant en heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de doelstellingen. - Jiaotong Universiteit in Beijing is extern ingehuurd om de vraagzijde in China in kaart te brengen. 8

9 Samenwerking binnen het consortium De samenwerking tussen de kennisinstellingen verliep voortreffelijk. Alle betrokkenen waren al experts op het vakgebied en vulden elkaar perfect aan op specifieke kennisvlakken. De betrokkenheid van bedrijven bij het project als geheel viel tegen; veel bedrijven zijn primair geïnteresseerd in de eigen business case; sommige komen naar de inhoudelijke seminars en bijeenkomsten. Voor organisatorische kwesties (accountantsverklaringen, contracten, etc.) werd niet altijd begrip getoond en het werd soms zelfs als barrière beschouwd. Bijdragen aan de internationale kennisontwikkeling Aspect Bijdrage van het project De volgende internationale participanten namen deel aan het project: - Beijing Jiaotong University, China - Braunschweig Universiteit, Duitsland - Cambridge University, UK In kaart brengen van retourstromen in China + opportunities voor hergebruik; in kaart brengen van (inter-)nationale wetgeving Onderzoek naar Eco-efficiency mede via exchange van onderzoekers tussen EUR en Braunschweig; EUR/UvT en Braunschweig schreven FP7 project. Onderzoek naar de rol van Informatie systemen voor retourketens inclusief workshop EUR/Cambridge en wederzijdse bezoeken. Georganiseerde kennisuitwisseling met buitenlandse partijen Inbedding resultaten project in internationale kennisprogramma s - ECO/PILOT/Cambridge workshop - Internationale workshop Jiaotong University, Peking, China - Proceedings International Conference on Reverse Logistics and Global CLSCs met voorwoord van ECO. - Special issue in International Journal of Advanced Manufacturing Technology over Global CLSCs. - Deelname aan jaarlijkse CLSC workshops - Organisatie Internationaal CLSC workshop aan EUR (± 50 buitenlandse participanten uit 4 continenten) - Bijdrage aan panel Reverse Logistics Trade Show - Projectvoorstel voor EU 7 e kader programma is ingediend, maar afgewezen - Nieuw projectvoorstel voor EU 7 e kaderprogramma Duurzaam Transport wordt momenteel geschreven Overig, namelijk.. - Internationale publicaties (boeken, artikelen, etc.) - Deelname aan jaarlijkse CLSC workshops - Deelname aan international conferenties (POMS, INFORMS EURO, EUROMA, IFORS, etc.) 9

10 Versterking positie NL Een grote meerwaarde van het project is het opbouwen van een kennisnetwerk die zich internationaal uitstrekt en zowel practioners als academici bij elkaar brengt. De EUR is in dit netwerk, mede door Transumo, een belangrijke spil. Kennisclubs en platforms schieten nu als paddestoelen uit de grond, maar enige coördinatie moet daarin wel gaan plaatsvinden. wellicht ligt hier een rol voor ECO-participanten. Onze best-in-class cases bieden een proof of principle. Er zijn veel kansen voor Nederlandse bedrijven geïdentificeerd, maar bedrijven dienen een meer actieve houding aan te nemen. wellicht dat de recessie hierin een stimulerende rol speelt. Het aanbieden van nieuwe diensten en services rond gesloten ketens biedt nieuwe kansen om juist in NL/Europa nieuwe business te creëren. Accent dient hierbij te liggen op remanufacturing; recycling ligt meer voor de hand in het Verre Oosten te blijven. Een gebrek aan daadkracht van het Havenbedrijf Rotterdam heeft er vooralsnog toe geleid dat er geen extra volume te verwachten is via de mainport Rotterdam. Implementatie van de innovatie op grotere schaal c.q. opschaling Door verspreiding van best-practices die aantonen dat duurzame, globale retourketens economisch, ecologisch en sociaal haalbaar zijn kunnen meer bedrijven over de streep getrokken worden. Interactie met nationale en internationale overheden is cruciaal in het bewerkstelligen van de beoogde transitie. Aanbieden van resultaten aan wetgevende organen zou toekomstige wetgeving kunnen beïnvloeden. De te verwachte effecten zijn: - Gereduceerde afhankelijkheid van grondstoffen; - Gereduceerde behoefte aan (fossiele) brandstoffen; - Meer binding met de klant, omdat geleverde producten na gebruik weer tot input dienen; - Meer efficiëntie door schaalgrootte (vooral door opschaling van nationaal naar internationaal niveau!). 4. Verankering en doorwerking Communicatie en kennisverspreiding 2 Direct betrokken projectdeelnemers: Formele kennisuitwisseling door middel van plenaire vergaderingen, seminars, workshops, toesturen van business cases en nieuws in de media; Informele kennisuitwisseling in de wandelgangen. Deelnemers binnen het thema: Themaoverleg, Transumo evenementen, gezamenlijke workshops (zie ECO/PILOT workshop) plus informele kennisuitwisseling in de wandelgangen. Deelnemers binnen Transumo: Transumo evenementen, Transumo website en nieuwsbrief. Deelnemers buiten Transumo: Persberichten in de media, interviews in logistieke vakbladen, deelname aan Vakwerk.NL, wetenschappelijke publicaties en conferenties. Er zijn geen afwijkingen gedurende het project opgetreden t.o.v. de oorspronkelijke opzet van de communicatie en kennisverspreiding Verankering van de kennis De ontwikkelde kennis is wetenschappelijk verankerd doordat de betrokken wetenschappers allen experts zijn op het gebied van Closed loop supply chains en logistieke processen. Een belangrijk deel van de kennis is ontwikkeld door het eigen omvangrijke internationale netwerk. Deelresultaten zijn gepresenteerd en getoetst op (inter-)nationale podia De ontwikkelde kennis is verankerd in de praktijk door het uitvoeren van een groot aantal business cases. Kennis komt terug in cursussen, recente leerstoel closed loop supply chains, en het kenniscentrum closed loop supply chains aan de Erasmus Universiteit. 2 Zie Excel bijlage voor een volledig en gedetailleerd overzicht van publicaties, workshops en conferentiebezoeken. 10

11 Vermarkten van resultaten - HCI is bezig is een inklapbare container te ontwikkelen. Een 1:1 prototype zal naar verwachting in januari 2009 afgebouwd zijn, waarna het certificeringtraject zal worden ingezet. - PWC maakt al gebruik van een diagnostische tool voor grote consumenten elektronica producenten. - Syntens gebruikt zelfde soort tool voor MKB. Aanbevelingen voor vervolgonderzoek - Implementatietrajecten van ontwikkelde kennis - Het volgen van transitietrajecten in de praktijk om meer relevante transitiekennis op te doen - Focus op andere productstromen en ketens - Containerhandling in het achterland verdient meer aandacht; er is zeer veel belangstelling bij vervoerders om de mismatch van vraag en aanbod van containers te verbeteren. - Onderzoek naar de wenselijkheid en haalbaarheid van green corridors. - Het objectief vaststellen van de ecofootprint (met name carbonfootprint) vraagt om ontwikkeling van goede, objectieve meetlatten. Doorzetten van de kennisontwikkeling - Opzetten van internationale consortia (FP7 projecten) - Definiëren van nieuwe promotietrajecten - Opzetten van praktijkplatform voor closed loop supply chains. Een wetenschappelijk platform bestaat sinds kort bij RSM: De bedoeling is om ook bedrijfsleven hierin actief te betrekken 5. Projectsucces Bijgedragen aan de thema- en programmadoelstellingen - Het sluiten van ketens is een bittere noodzaak voor de supply chain van de toekomst. Zowel klimaat als energiecrises gaan deze invalshoek steeds meer benadrukken naast de klassieke massabalans: dwz terugwinnen van (kostbare) materialen. Product hergebruik, mits goed georganiseerd heeft een positieve economische, ecologische en sociale impact (hogere marges, minder grondstoffen/energie/uitstoot, meer banen). Sociale aspecten zijn een belangrijk aandachtspunt. Ondanks dat product hergebruik leidt tot meer banen, dienen arbeidsomstandigheden te worden bewaakt en illegale praktijken te worden voorkomen. Gebleken is dat veel recycling plants in Azië, met name China, beter en schoner zijn dan gedacht. Biedt mogelijkheden voor green corridors. Als lege container capaciteit beter wordt benut hoeft in principe minder gereden/gevaren te worden om hetzelfde te verdienen - Kennisverspreiding is gerealiseerd middels academische tijdschriften, workshops waar de academische wereld en praktijk samenkomen, en praktijkgerichte cases. Verscheidene academische publicaties, presentaties en organisatie van speciale sessies op internationale conferenties. Een boek met wetenschappelijke bijdragen over global retourketens is inmiddels opgeleverd; een special issue in International Journal of Advanced Manufacturing Technology (Eds. Krikke/vdLaan/Zoeteman/Venselaar) wordt binnenkort gepubliceerd. - Verscheidene seminars/workshops georganiseerd: ECO/PILOT Workshop; internationale CLSC workshop in Peking, China; ECO workshop aan TU Delft, Workshop Havenbedrijf Amsterdam. ECO Workshop bij Océ; 6th international workshop on CLSC. - Business cases betroffen studies naar bottlenecks en generieke lessen, WEEE directive onder professionals, container repositioning en markonderzoeken naar recyclables. - Onderwijs: TIAS NIMBAS gaat straks voor het derde jaar. RSM heeft master elective Closed Loop Supply Chain Management waar ECO cases ruimschoots aan bod komen. Bij UvT heeft elective nu eveneens ruimte voor Closed loop supply chain management. - Transitie kennis aanpassing (internationale) wetgeving en green corridors, succesvolle business cases in internationale/multinationale bedrijven. - Internationalisering: Samenwerking met buitenlandse universiteiten (Cambridge, Braunschweig, Jiaotong) 11

12 ECO Project geslaagd? Doel van het project was te werken naar een transitie op drie niveaus: 1. In plaats van afval (een probleem) moeten we denken in termen van grondstoffen (kansen). 2. Hergebruik van End-of-Life producten en materialen worden vaak op nationaal of zelfs regionaal niveau georganiseerd. Producthergebruik zou veel meer grensoverschrijdend moeten zijn. 3. Transitie van materiaal en energie recycling naar meer hoogwaardige vormen van terugwinning: product/component hergebruik. Verscheidene cases hebben aangetoond dat het eerste niveau haalbaar is voor vele soorten ketens. Een case studie bij printer fabrikant Océ heeft bijvoorbeeld aangetoond dat door hoogwaardig hergebruik de carbon footprint verbeterd kan worden met meer dan 50%. Het internationaal opzetten van grensoverschrijdende gesloten ketens wordt veelal bemoeilijkt door internationale wetgeving. Er bestaan zelfs conflicten tussen milieuwetgeving en import- en exportwetgeving. Met betrekking tot punt 3 is wetgeving vooral afgestemd op laagwaardige recycling (downcycling) en energieterugwinning; hoogwaardig producthergebruik wordt nauwelijks gestimuleerd. De Europese WEEE en End-of-Life Vehicle directives zijn slechts ten dele succesvol. Echte duurzaamheid en producentenverantwoordelijkheid wordt daarmee niet bereikt. Het project is geslaagd in de zin dat veel wetenschappelijke kennis is vergaard en verankerd in Business cases. Een aantal studies (PWC, Syntens, AELS) heeft daadwerkelijk tot implementatie geleid. De tools die met PWC en Syntens zijn ontwikkeld zullen daadwerkelijk tot transitie leiden op sectorniveau. De ontwikkeling van de inklapbare container door HCI biedt ook interessante perspectieven voor de toekomst. Alle aspecten van duurzaamheid zijn betrokken in het onderzoek. Veel barrières zijn niet op korte termijn niet te slechten. Op het gebied van wetgeving is inmiddels door de industrie een lobby in Brussel gaande, met name over transport (EVOA) en producentenverantwoordelijkheid. Hier is op ingehaakt door een FP7 voorstel in te dienen. Dit projectvoorstel is helaas afgewezen. Certificering van CLSCs als alternatief voor wetgeving voor producentenverantwoordelijkheid ligt in de vervolglijn. Bij de volgende call van de EU alsmede binnen het Logistiek Topinstituut zullen eco-footprint modellen en eraan gerelateerde certificering ingebracht worden. Streven is green corridors te creëren. De koppeling van EoL stromen met lege containers is qua transitie niet geslaagd (wel qua inhoudelijke analyse). Reden is dat de machtige spelers in deze, met name rederijen, hieraan geen prioriteit geven. Het beoogde breekijzer (Havenbedrijf Rotterdam) is niet bij machte geweest hier een opening te forceren en is op halve kracht verder gegaan. Als remedie is een studie gedaan naar de geschiktheid van de Trans-Siberia express (dus trein ipv schip). In principe kan de transporttijd dan worden gehalveerd tot 15 dagen (Hamburg China), maar de kosten per TEU lopen dan op met 50% t.o.v. zeetransport. Ook is dit vooralsnog niet mogelijk om veiligheidredenen (piraten), en verschillende spoorbreedtes op het traject. Door omslachtigheid worden kosten ook te hoog. Niettemin heeft dit wel lange termijn potentieel, vooral door inkorten doorlooptijd. (Misschien is de inklapbare container toch het antwoord?) Succesfactoren - Deelnemende wetenschappers zijn allen experts op het gebied van Closed loop supply chain management. Deelexpertises hebben elkaar goed aangevuld. - Deelnemende wetenschappers zijn belangrijk onderdeel van een uitgebreid internationaal wetenschappelijk netwerk dat aan de weg timmert. Bovendien connecties met praktijknetwerken (Reverse Logistics Association, Platform hergebruik) - Door de deelname van verschillende kennisinstituten (zowel management als technische focus) zijn de contacten met bedrijven divers en vullen elkaar als zodanig aan. - Media aandacht heeft verscheidene contacten opgeleverd. Hoogtepunten - Bereikte internationalisering van ECO en spilfunctie van EUR - Implementatie van resultaten (bijv. Havenbedrijf Rotterdam, PWS, AELS, Océ), - Geruime wetenschappelijke output, - Aantonen falen van (inter-)nationale wetgeving. 12

13 Rol Transumo - Werken binnen het Transumo raamwerk dwingt tot verbreden van het aandachtsveld en het verankeren in praktijkproblematiek. - Financiële bijdrage heeft 1) bijgedragen aan commitment van deelnemende kennisinstellingen en 2) geleid tot nieuwe samenwerkingsverbanden. - Transumo evenementen hebben bijgedragen aan netwerkvergroting. - In eerste instantie moest het consortium op eigen kracht worden samengesteld (met uitzondering van Havenbedrijf Rotterdam); pas veel later heeft de merknaam Transumo partijen naar ons geleid. - Goedkeuren van projectvoorstel werd ons inziens onnodig lang vertraagd, terwijl projectpartners al bijna een jaar klaar stonden om te starten. Door de onhandige knip tussen 1 e en 2 e fase moest daardoor al binnen een jaar opnieuw met bedrijven worden onderhandeld over verlenging van de contracten, terwijl de bijdrage van de kennisinstellingen gewoon door moest. Het Havenbedrijf, hofleverancier van Transumo, is hierin geen betrouwbare partner gebleken. Ondanks een toezegging aan Transumo en ECO is Het Havenbedrijf Rotterdam zijn financiële verplichtingen niet nagekomen. - Transumo als merk heeft ook bijgedragen aan exposure in de media. Trefwoorden Duurzaamheid, lege containers, retourstromen, retourketens, producthergebruik, recycling, duurzame mobiliteit, transitie, retourlogistiek, ketenintegratie, Transumo. 13

14 Bijlage Mijlpalen (gehele looptijd project) Mijlpalen voor wetenschappelijke output Wetenschappelijke publicatie W1 Dissertaties/theses 2 W2 Wetenschappelijke publicaties 20 W3 Wetenschappelijke seminars 3 Internationalisering W4 Aansluiting internationale netwerken 25 W5 Participatie internationale deskundigen 1 Toepassingen W6 Toepassingen (valorisatie) 1 Mijlpalen voor economische en maatschappelijke output Duurzame kennisinfra M1 Meer-partij onderzoek 1 M2 Best practices M3 Samenwerkingsverbanden 1 Kennis duurzame mobiliteit M4 Conceptontwikkeling 9 M5 Kennis over technologische vernieuwing M6 Kennis van gebruikers 6 Ervaring voor implementatie M7a Gebruikersoriëntatie 1 M7b Gebruikersparticipatie 1 M8 Praktijkcases 9 M9 Proeftuinprojecten M10 (Ontwikkelen) transitiekennis 1 Concretisering M11 Investeringsprojecten M12 Commerciële tools Mijlpalen innovatietraject, incl. kennistransfer Communicatie-uitingen K1a Website* K1b Factsheets projecten K1c Transumo brochure/leaflet K1d Transumo jaarverslag K1e Transumo jaarcongres Toegepaste publicaties K2 Onderzoeks(tussen)rapportages 3 K3 Vakpublicatie 1 K4 (Bijdragen) Vaksymposia 30 K5 Lezingen, interviews 7 Onderwijs K6 Onderwijscases HBO/WO 1 K7 Afstudeerprojecten/stages Communities K8 Communities/Networks of Practice 14

15 Bijlage 2: deliverables gehele project Code date Deliverable Description Type Taa l Status Jalil, M. N., Installed-Base Management at IBM - EMEA Company UK Confidential K5,M7a/b Service Logistics. IBM - Almere Presentation W Dissertatie Muhammad Jalil - "Service logistics at IBM" Dissertatie UK Public Jalil, M. N., Installed-Base Management at IBM - EMEA Company UK Confidential K5,M7a/b Service Logistics. IBM - Almere Presentation K4, W Zuidwijk, R., Veenstra, A., Monitoring Assets Enabling UK Confidential New Services in Closed-Loop Supply Chains, POMS conference, Boston, USA conferentie K Jaspers, B. (Device Global), presentation at workshop Platform Hergebruik; K4, W van der Laan, E.A., Management van retour-logistieke ketens, EVO dag, RSM Erasmus University K van der Laan, E.A., workshop sessie: Management van retourlogistieke ketens, EVO dag, RSM Erasmus University Seminar presentatie conferentie Workshop session NL NL NL - Confidential Public Document K4, W4 jun-06 Quariguasi, J., Sustainable Logistic Networks in the Electrical and Electronic Sector, POMS conference, Beijing, China Bloemhof, J., Panel Member of panel " WEEE & RoHS Impact on OEMs and 3PSPs" Reverse Logistics Trade Show Amsterdam K4, W Jaspers, B., Device & Erasmus university, Reverse Logistics Trade Show, Amsterdam K4, W van Nunen, J., Effective Closed Loop Supply Chain Organization, Reverse Logistics Trade Show, Amsterdam K4, W Quariguasi, J., Sustainable Logistic Networks in the Electrical and Electronic Sector, EURO conference, Reykjavik, Iceland W Zoeteman, B.C.J., Global Waste Electrical and Electronic Equipment (WEEE) streams estimates M Spreadsheet analysis of impact of EEE scrap on empty container flows UK conferentie Expert Panel UK - conferentie conferentie UK UK UK conferentie Research paper UK Spreadsheet tool UK Public Confidential Public public public Confidential 15

16 Bijlage 2: deliverables gehele project W2, K de Brito, M. P., Konings, R., The reverse logistics of empty maritime containers, proceedings of the 1st International Conference Of Logistics, Intlog 2006 W3, W4, 8/9/10-Oct- 6th international workshop on Business Aspects of W5 06 CLSCs Rotterdam K4, W4 8/9/10-Oct- Jalil, M. N., Installed-Base Management at IBM. 6th 06 workshop on Business Aspects of CLSCs, Rotterdam K4 8/9/10-Oct- 06 Bloemhof, J., Breakout session in 6th int. workshop on Business Aspects of CLSCs, Rotterdam on "Sustainability of EEE Conference paper International Workshop conferentie Workshop session 25/ ECO Workshop Beijing Jiaotong University, China Seminar UK Public 2006 presentatie van der Laan, E.A., Evolution of Reverse Logistics Seminar UK Public research in Europe and beyond, Beijing, China presentatie Jalil, M. N., Service Logistics Operations at IBM - ESL, Seminar UK Public Cambridge University, Cambridge presentatie W2 dec-06 Jalil, M. N., Managing Customer and Product Research UK Public Differentiations in Service Logistics: The Role of Algorithms proposal and Information, PhD Research Proposal- RSM Erasmus University, Rotterdam M8, M7b 19-dec-06 Sten Nijssen, WEEE Directive doeltreffend", Master Master thesis NL Confidential Thesis, RSM Erasmus University M7a dec-06 ECO Strategy document Position paper UK Public W2 dec-06 Working Paper "OR models for Eco-efficiency: WEEE" Working paper UK Confidential (submitted to Int. J. of Production Research) "Sustainability and the role of Closed Loop Supply Chains E. van der Laan, Presentation workshop, Beijing, China conferentie UK Public Beijing_Sust_supply_chains.ppt W2, M4 Quariguasi Frota Neto, J., J. Bloemhof, J. van Nunen, E. Van Heck (2007), Designing and evaluating sustainable logistics networks, accepted for special issue International Journal of Production Economics Wetenschappelijke publicatie UK Public ERS LIS.pdf UK UK UK UK Public public Public public 16

17 Bijlage 2: deliverables gehele project W2, M4 W2, M K W3 K4 W2, M4, M jul-07 may J. Quariguasi Frota Neto, G. Walther, J. Bloemhof, J van Nunen, T. Spengler (2007), A methodology for assessing eco-efficiency in logistic networks, accepted for special issue OR for Better Management of Sustainable Development, European Journal of Operational Research J. Quariguasi Frota Neto, G. Walther, J.Bloemhof, J.A.E.E van Nunen and T.Spengler From Closed-Loop to Sustainable Supply Chains: The WEEE case, ERIM REPORT SERIES RESEARCH IN MANAGEMENT ERS LIS, submitted to International Journal of Production Research (in revision second round) Wetenschappelijke publicatie UK Public ERS LIS.pdf Wetenschappelijke publicatie UK Public ERS LIS.pdf Bloemhof-Ruwaard, J.M. (June, 2007), Retourstroomlogistiek, waarheen, waartoe?, Expert artikel, Vakpublicatie Public - Session Sustainable supply chain management, EURO XXII, Prague, July 8-11, Sessie op conferentie UK - - ERIM Seminar on Closed Loop Supply Chains; sprekers: dr. Venselaar (Platform Hergebruik), ms. Schoppink (Greenpeace). Seminar UK - - How green is your closed loop supply chain: the WEEE case, J. Bloemhof, EURO XXII, Prague, July 8-11, Retourlogistiek: ontwikkelingen en trends, Seminar retourlogistiek, organized by the Logistics Society, initiative of DHL, 17 april 2007, Gilze-Rijen. Participation in panel Managing WEEE, Reverse Logistics Trade Show Amsterdam, June de Brito, vdlaan, Irion EXTENDED PRODUCER RESPONSIBILITY IN THE AVIATION SECTOR, ERIM working paper series ERS LIS "Extended producer responsibility in the aviation sector", debrito, NECTAR conference May 9-12, OPorto, Portugal Product Lifecycle Management: some research at TU Delft, debrito, ECO/PILOT workshop, Rottterdam, 21 st March, conferentie UK Public Seminar presentatie NL Public Expert Panel UK - - Wetenschappelijke publicatie UK Public ERS LIS.pdf conferentie UK Public Workshop presentatie UK Public NECTAR_Presentation_v0_27April07.pp t PLM workshop_21march07_marisa de Brito presentation.pdf 17

18 Bijlage 2: deliverables gehele project M8, M7b M8, M7b W3 K5,M7a/b K2,M7a/b jun-07 jul-07 sep-07 Master thesis The impact of the Extended Producer Responsibility policy on current End-of-Life Aircraft management activities, by Brijan Irion (RSM-Erasmus University & AELS) Master thesis UK Public Irion Master Thesis_Aug 2007_FINAL.pdf Master thesis Developing a Quick Scan Tool for Reverse Logistics in Small and Medium-sized Enterprises (SMEs), Kassahun Yimer, TU Delft. Master thesis UK Confidential Kassahun_Final Thesis Report.pdf Towards a Reverse Logistics Assessment Tool for Small and Medium Enterprises, debrito, CLSC Workshop, Beijing, China conferentie UK Public Quick Scan_ECO works_beijing_23sept07.ppt ECO workshop on Extended Producer Responsibility (EPR) and its impact on industry, OTB-TU Delft, November 7 th, 2007 ECO Workshop UK Public Program ECO workshop doc Jalil, Zuidwijk, Fleischmann, vnunen - "The Role of Installed Base Information in Service Logistics Operations", 18th Annual POMS Conference, Dallas - Texas, 4-7th May, Logistics Operations, 18th Annual POMS Conference, Dallas - Texas, 4-7th May, Jalil - "The Role of Installed-Base Information in Service Logistics Operations at IBM" at Service Logistics Forum Netherlands, June, 2007 Jalil, Zuidwijk, Fleischmann - "The Role of Installed Base Information in Service Logistics Operations" at EURO XXII, Prague, July, 2007 Jalil, "Sensitivity Analysis of Network Neighbourhood for Install Base Data Quality", Project Presentation at IBM - EMEA on Hands Meeting - Almere, September, 2007 (Confidential) conferentie UK Public Jalil - Presentation June SLF ver 3.ppt conferentie UK Public Jalil - Presentation June SLF ver 3.ppt conferentie UK Public Jalil - Presentation June SLF ver 3.ppt Company presentation UK Confidential Presentation June-Sep 07 IBM (Confidential).ppt Jalil, M. N., Sensitivity Analysis of Network Neighbourhood for Install Base Data Quality, Interim Technical Report submitted to IBM-ESL, March 2007 (Confidential) Business report UK Confidential IBM Interim Report (Confidential).pdf 18

19 Bijlage 2: deliverables gehele project K6 sep-07 Jalil - "Information and Responsiveness in Spare Parts Supply Chains, Teaching Case for Master s Course: BKM01SCM07 Intr+C22duction to Closed Loop Supply Chains", September 2007 Teaching case UK Public Case_Information & Responsiveness in Spare Parts Supply Chain.pdf K2,M7a/b aug Jalil, M. N., Enhancement of Customer Differentiation in IBM s Supply Chain Execution, project Proposal submitted to IBM, August, 2007 (Confidential) Business report UK Confidential IBM Service Execution (Confidential).doc Extended Producer Responsibility in the aviation sector: Workshop vdlaan - ECO workshop Delft Lessons learned from automotive and shipping industry presentatie UK Public Presentation.ppt M8, M7b Master thesis - Sven Sanders - "Optimalisatie van de Sven Sanders - jan extern jan-08 oudpapier exportketen in de Rotterdamse haven" Master thesis UK Confidential eindrapport.pdf W2, M4, Ru Yihong - "A Case Study on Worldwide Waste Paper M6 nov-07 and WEEE Flows between Europe and China" Working paper UK Public Jiaotong - WEEE - english.doc vdlaan - "Complexiteit en dynamiek van duurzaamheid Workshop binnen het ECO-project", Transumo kennismiddag presentatie NL Public Transumo kennismiddag.ppt Krikke - "Strategic response to the WEEE-directive", CLSC Workshop Workshop, Beijing presentatie UK Public Krikke - Beijing2007.ppt Company K5,M7a/b Krikke - "Project ECO", HbR-BIR meeting presentation UK Public BIR.ppt W2 mar-07 Inquiry concerning WEEE directive Survey UK Public Questionaire.doc M8, M7b Master thesis - Wanpeng Wang - "How Do China Electronic Enterprises Receive The Impact From Eu Weee mrt-08 Legislation?" Master thesis UK Public Wanpeng Wang-thesis final version.pdf M8, M7b Master thesis - Mireille Moleveld - "Implementing end-of-life jun-08 handling in the supply chain to improve sustainability in the aviation industry" Master thesis UK Public Mireille Moleveld-thesis.pdf K4, W4 Proceedings of the International Conference on Reverse Conference feb-08 Logistics and Global Closed Loop Supply Chains proceedings UK Public ISBN W2, M4, M6 dec-08 De Brito, M.P., Van der Laan, E.A., Irion B. (2008) "Extended Producer Responsibility: Recent Initiatives in the Aviation Sector", in: Reverse Logistics and Global Closedloop Supply Chains, Beijing, China. Wetenschappelijke publicatie UK Public 19

20 Bijlage 2: deliverables gehele project W2, M4, M6 W2, M4, M6 M8, M7b W6, K2,M7a/b W2 W2, M4 W1 W2, M4, M6 dec-08 dec-08 mei-08 mei Maart /12/ De Brito, M.P., Lopez de la Cruz, M. (2008) "Managing the life-cycle of an airplane: Emerging technologies and the value of information", in: Reverse Logistics and Global Closed-loop Supply Chains, Beijing, China. De Brito, M.P., M. Ludema and K. Yimer (2008) "Towards a Reverse Logistics Assessment Tool for Small and Medium Enterprises", in: Reverse Logistics and Global Closed-loop Supply Chains, Beijing, China. Wetenschappelijke publicatie UK Public Wetenschappelijke publicatie UK Public Master thesis- Bastiaan Janse - "Exploiting improvement potential in managing reverse logistics" Master thesis UK Confidential PWC report - Reverse Logistics - How to realise an agile and efficient reverse chain within the Consumer Electronics industry Business report UK Confidential Presentation "Container management strategies to deal with the East-West flows imbalance" at NECTAR meeting, March 27-28, Delft, the Netherlands. conferentie UK Public Zoeteman, vkasteren, Wentink - "The legislative framework and its implementation in relation to the handling of certain waste streams in mainport Rotterdam." Working paper UK Public Dissertatie Joao Quariguasi - "Eco-efficient Supply Chains for Electrical and Electronic Products" Dissertatie UK Public Jalil, M., Zuidwijk, R., Fleischmann, M., Nunen, J. v., Spare Parts Logistics and Installed Base Information. Research Paper ERS LIS Revision, Erasmus Research Institute of Management (ERIM), Working paper UK Public M. Jalil, "Enhancement of Customer Differentiation in IBM s K5,M7a/b Supply Chain Execution", presentation IBM Jalil et al. "An Event Driven Execution for the Spare Parts Supply Chain with Multiple Stock Locations and Multiple Demand Classes", presentation INFORMS 2008, Dallas. Vander laan "Last Time Buy with product repairs and phase-outs", presentation INFORMS 2008, Dallas. W Thesis B.J.M. Janse - FINAL 22 (05) 08.pdf Integrated SC solutions - Reverse Logistics 06 (08).pdf Container management strategies to deal with imbalance_nectar08.pdf ECO transumo wetgevings project def rapport doc nt_ Details?event_id= abstract_id= Company presentation UK Confidential Jalil - IBM Presentation Confidential.ppt conferentie UK Public Jalil-Informs Presentation.ppt conferentie UK Public ECO workshop "legislation EPR en impact on international trade", Océ, Venlo ECO Workshop UK

Management van retour-logistieke ketens

Management van retour-logistieke ketens Management van retour-logistieke ketens Erwin van der Laan RSM Erasmus Universiteit EVO dag 30 mei 2006 Duurzame Supply Chains Meet the needs of the present without compromising the ability of future generations

Nadere informatie

ECO rapportage kwartaal 1, 2006

ECO rapportage kwartaal 1, 2006 ECO rapportage kwartaal 1, 2006 Kwartaalrapportage Periode Projectnummer Projectnaam Datum Penvoerder Projectleider 2006 GL.05.022b ECO (Effective CLSC Organization) 01062006 Erasmus Universiteit Rotterdam

Nadere informatie

Jaarrapportage ECO. Jaarrapportage 2006. Projectnummer GL 05.022b. ECO (Effective CLSC Organization) Datum 28 maart 2007

Jaarrapportage ECO. Jaarrapportage 2006. Projectnummer GL 05.022b. ECO (Effective CLSC Organization) Datum 28 maart 2007 Jaarrapportage ECO Projectnummer GL 05.022b Projectnaam ECO (Effective CLSC Organization) Datum 28 maart 2007 Penvoerder Projectleider Themaleider Erasmus Universiteit Rotterdam Dr.ir. H. Krikke / Dr.

Nadere informatie

Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober :00-17:30

Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober :00-17:30 Uitnodiging Werkconferentie Logistiek in een Circulaire Economie 31 oktober 2018 13:00-17:30 Beste genodigde, Een urgenter vraagstuk dan de toekomst van onze planeet is er niet. Daarom is er ook geen urgentere

Nadere informatie

IenM & INTERREG: Circulaire economie

IenM & INTERREG: Circulaire economie IenM & INTERREG: Circulaire economie Inhoud INTERREG t.o.v. andere fondsen context INTERREG zelf De programma s: verschillend en hetzelfde Toegevoegde waarde Succesvol project Deelname INTERREG 2007-2013

Nadere informatie

Vlaams afval- en materialencongres 6 april

Vlaams afval- en materialencongres 6 april Vlaams afval- en materialencongres 6 april Erik de Baedts Directeur NVRD President MWE Board member ISWA Strategisch omgaan met grondstoffen Nederlandse vereniging van gemeenten ogv afvalbeheer & reiniging

Nadere informatie

Kwartaalrapportage. Stations, bereikbaarheid en vastgoedontwikkelingen 2006 Q2

Kwartaalrapportage. Stations, bereikbaarheid en vastgoedontwikkelingen 2006 Q2 Kwartaalrapportage Stations, bereikbaarheid en vastgoedontwikkelingen 2006 Q2 Kwartaalrapportage Periode Projectnummer Projectnaam Datum Penvoerder Projectleider 2006 Q2 IN04.041 Stations,bereikbaarheid

Nadere informatie

Optimaliseren van recyclingprocessen via innovatie in productontwikkeling Duurzaamheidsdialoog TNS NIPO

Optimaliseren van recyclingprocessen via innovatie in productontwikkeling Duurzaamheidsdialoog TNS NIPO Optimaliseren van recyclingprocessen via innovatie in productontwikkeling Duurzaamheidsdialoog TNS NIPO Eelco Smit Philips Consumer Lifestyle 29 maart 2012 Een sterke diverse industriële groep leading

Nadere informatie

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven

Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven Europa: Uitdagingen? Prof. Hylke Vandenbussche Departement Economie- International Trade 26 April 2018 Leuven America First! Wat is het potentiële banenverlies voor België en Europa? VIVES discussion paper

Nadere informatie

Transumo. Prognostic Integrated Logistics (PILOT) (Goederenvervoer en Logistiek ) December /4/2006 1

Transumo. Prognostic Integrated Logistics (PILOT) (Goederenvervoer en Logistiek ) December /4/2006 1 Transumo Prognostic Integrated Logistics (PILOT) (Goederenvervoer en Logistiek ) December 2005 28/4/2006 1 Wat is het project? Doelstelling van het project is de mogelijkheden te onderzoeken voor een substantiële

Nadere informatie

System availability up; life cycle cost down

System availability up; life cycle cost down Symposium IOP-IPCR project, Breda, 2 dec. 2010 System availability up; life cycle cost down Ideeën voor vervolg Jürgen Donders, Gordian Logistic Experts B.V. Geert-Jan van Houtum, TU/e INHOUD Kennisnetwerk

Nadere informatie

The next step in CX; aandacht voor mens en maatschappij

The next step in CX; aandacht voor mens en maatschappij The next step in CX; aandacht voor mens en maatschappij Prof dr André Nijhof Nyenrode Business Universiteit Is het wel echt een next step? MSc Remmelt Jan Arends Te testen model Phase of Market Transformation

Nadere informatie

Afdanking en hergebruik van servers. Jeroen van der Tang / Harry Stevens

Afdanking en hergebruik van servers. Jeroen van der Tang / Harry Stevens Afdanking en hergebruik van servers Jeroen van der Tang / Harry Stevens E-waste in de circulaire economie Agenda Wet- en regelgeving mbt afdanking ICT-hardware Milieu Data security Status inzameldoelstellingen

Nadere informatie

STRATAEGOS CONSULTING

STRATAEGOS CONSULTING STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.

Nadere informatie

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA CIRCULAIRE ECONOMIE EN GRONDSTOFFENEFFICIËNTIE Een duurzame circulaire economie gaat uit van volledige herbruikbaarheid

Nadere informatie

Introduction Henk Schwietert

Introduction Henk Schwietert Introduction Henk Schwietert Evalan develops, markets and sells services that use remote monitoring and telemetry solutions. Our Company Evalan develops hard- and software to support these services: mobile

Nadere informatie

Extending the terminal gate

Extending the terminal gate Extending the terminal gate Transition to smart network coordination Achtergrond Container terminals zijn belangrijke draaischijven voor international handel tussen Europa en de rest van de wereld. De

Nadere informatie

Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn!

Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn! Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn! Roadmap DURABILIT Drivers and barriers Refurbishment, hergebruik en grondstoffen Footprint reductie door hergebruik Value matrix Succesfactoren Discussie DURABILIT

Nadere informatie

Advanced Instrumentation. Hans van Gageldonk, Henk Hoevers, Gerard Cornet. 10 Oktober 2012

Advanced Instrumentation. Hans van Gageldonk, Henk Hoevers, Gerard Cornet. 10 Oktober 2012 Advanced Instrumentation Hans van Gageldonk, Henk Hoevers, Gerard Cornet 10 Oktober 2012 Agenda Wat is Advanced Instrumentation? Hoe past Advanced Instrumentation in de keten van fundamenteel onderzoek

Nadere informatie

Betekenis nieuwe GRI - Richtlijnen. Rob van Tilburg Adviesgroep duurzaam ondernemen DHV Utrecht, 23 November 2006

Betekenis nieuwe GRI - Richtlijnen. Rob van Tilburg Adviesgroep duurzaam ondernemen DHV Utrecht, 23 November 2006 Betekenis nieuwe GRI - Richtlijnen Rob van Tilburg Adviesgroep duurzaam ondernemen DHV Utrecht, 23 November 2006 Opbouw presentatie 1. Uitgangspunten veranderingen G2 - > G3 2. Overzicht belangrijkste

Nadere informatie

Voorop in de ontwikkeling van multimodale ketenregie

Voorop in de ontwikkeling van multimodale ketenregie Voorop in de ontwikkeling van multimodale ketenregie Overseas Logistics Multimodal Inland Locations Supply Chain Solutions Advanced logistics for a smaller world Als het gaat om het optimaal beheersen

Nadere informatie

1. Ambitie, doelstellingen, acties

1. Ambitie, doelstellingen, acties 1. Ambitie, doelstellingen, acties Van Nederlandse distributie naar Nederlandse ketenregie Uitvoering van het Nationaal Innovatieprogramma Logistiek en Supply Chain Management 1 Agri-Food Chemie Hightech

Nadere informatie

De Digitale Transformatie en de impact op IT. Capgemini Edwin Leinse

De Digitale Transformatie en de impact op IT. Capgemini Edwin Leinse De Digitale Transformatie en de impact op IT Capgemini Edwin Leinse 40+ countries and 120+ nationalities (As of December 31, 2015) North America 16 034 Latin America 9 363 Europe 62 301 Middle-East & Africa

Nadere informatie

Process Mining and audit support within financial services. KPMG IT Advisory 18 June 2014

Process Mining and audit support within financial services. KPMG IT Advisory 18 June 2014 Process Mining and audit support within financial services KPMG IT Advisory 18 June 2014 Agenda INTRODUCTION APPROACH 3 CASE STUDIES LEASONS LEARNED 1 APPROACH Process Mining Approach Five step program

Nadere informatie

Institute for Aerospace Maintenance Maastricht (IAMM) Kennis als wapen in mondiale concurrentie

Institute for Aerospace Maintenance Maastricht (IAMM) Kennis als wapen in mondiale concurrentie Institute for Aerospace Maintenance Maastricht (IAMM) Kennis als wapen in mondiale concurrentie 11 december 2014 Het project EUregio Life Cycle Costing (EULC2) is mede mogelijk gemaakt door bijdragen van

Nadere informatie

Vlaams Kenniscentrum water. Van projectidee tot projectconsortium

Vlaams Kenniscentrum water. Van projectidee tot projectconsortium Vlaams Kenniscentrum water Van projectidee tot projectconsortium ca. 600 calls -> 96 calls Intern gebruik -> nuttig voor Vlaanderen 96 calls -> 34 calls -> 6 thema s o o o o o o Sustainable rural development

Nadere informatie

BiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development

BiZZdesign. Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools. Research & Development BiZZdesign Bouwen van sterke en wendbare organisaties met behulp van standaarden, methode, technieken en tools Research & Development 1 Profile CV Joost Niehof Name Grade Nationality Residence Role Joost

Nadere informatie

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente?

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Enterprise Architectuur een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Wie zijn we? > Frederik Baert Director Professional Services ICT @frederikbaert feb@ferranti.be Werkt aan een Master

Nadere informatie

Mark Frederiks. - a sustainable business development company

Mark Frederiks. - a sustainable business development company Mark Frederiks - a sustainable business development company Amped is een business development bedrijf dat ondernemingen bouwt over de lijn van duurzame keteninnovatie en -interventie, gericht op de consumenten-

Nadere informatie

Innovatie en RWS. Een scherpe vraag en samenwerking in ketens en netwerken

Innovatie en RWS. Een scherpe vraag en samenwerking in ketens en netwerken Innovatie en RWS Een scherpe vraag en samenwerking in ketens en netwerken In today s business environment, Innovation means survival. David Gann. 2 RWS Innovatie Innovatie Innovation is the process by

Nadere informatie

Multi-disciplinary workshop on Ageing and Wellbeing

Multi-disciplinary workshop on Ageing and Wellbeing Date 7-12-2011 1 Multi-disciplinary workshop on Ageing and Wellbeing Prof. Dr. Inge Hutter Demographer, anthropologist Coordinator Healthy Ageing Alpha Gamma RUG Dean Faculty Spatial Sciences Date 7-12-2011

Nadere informatie

Chemie & ICT ICT en Chemie: samen naar een duurzame toekomst?

Chemie & ICT ICT en Chemie: samen naar een duurzame toekomst? on behalf of Chemie & ICT ICT en Chemie: samen naar een duurzame toekomst? Symposium Groene ICT en Duurzaamheid in het hoger onderwijs 30-01-2014 Ger Fischer Woord vooraf Nieuwe start cartoon? 2 Onderwerpen

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag

Programmaoverzicht Bachelor Open dag Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van

Nadere informatie

STEER en cofinanciering voor stedelijke distributie

STEER en cofinanciering voor stedelijke distributie STEER en cofinanciering voor stedelijke distributie 25/02/2013 Olav Luyckx Project Officer Uitvoerend Agentschap voor concurrentievermogen en innovatie (EACI) Brugge, 26 Februari 2013 EACI IEE - STEER

Nadere informatie

Trade Compliance: Een last of een kans? VLM Workshop 18-11-2014

Trade Compliance: Een last of een kans? VLM Workshop 18-11-2014 Trade Compliance: Een last of een kans? VLM Workshop 18-11-2014 Agenda Opening Introductie Doel van de bijeenkomst Netwerk Trade Compliance Wat is Trade Compliance? Uitdagingen voor Trade Compliance Innovaties

Nadere informatie

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact

Nadere informatie

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie 2e Risk Event 2019 11 april 2019 The S T R A T E G I C A D V I S O R Ymanagement school of the autonomous University of Antwerp 2 Prof. dr. Hans

Nadere informatie

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016

Living Labs. dr.ir. Elke den Ouden. Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 Living Labs Kennisevent Renovatie Hoofdgebouw TU/e Eindhoven, 27 september 2016 dr.ir. Elke den Ouden expertise in smart lighting & smart cities @ TU/e Where innovation starts TU/e Living Labs Een Living

Nadere informatie

De Yokogawa visie op veilige, beveiligde en betrouwbare assets

De Yokogawa visie op veilige, beveiligde en betrouwbare assets LIFE CYCLE MANAGEMENT De Yokogawa visie op veilige, beveiligde en betrouwbare assets John Hoksbergen Service Consultant 5 Oktober 2018 Introductie Waarom zijn wij hier? Wat is de probleemstelling? Productie

Nadere informatie

Duurzaamheid in Agrologistiek

Duurzaamheid in Agrologistiek Duurzaamheid in Agrologistiek Prof. dr. ir. Jack G.A.J. van der Vorst Wageningen Universiteit Doel sessie Gezamenlijk inzicht verkrijgen in duurzame logistiek. Discussie resulterend in: Actiepunten voor

Nadere informatie

Innovatie instrument en financierings mogelijkheden

Innovatie instrument en financierings mogelijkheden HealthGrain Holland, Den Haag 5 juli 2011 Innovatie instrument en financierings mogelijkheden Frans van den Berg, Innovatiemakelaar Food & Nutrition Delta Food & Nutrition Delta? FND is deel van het Innovatieprogramma

Nadere informatie

Workshop Ruimte voor verbeelding. ICTU / GBO 9 april 2009

Workshop Ruimte voor verbeelding. ICTU / GBO 9 april 2009 Workshop Ruimte voor verbeelding ICTU / GBO 9 april 2009 Aanleiding Programma Kabinet neemt toegenomen administratieve lasten en regeldruk van ondernemers serieus Er zijn diverse overheidsacties in het

Nadere informatie

SCHEEPVAART EN DE ROL VAN DATA. Arjen de Leege en Johan Gille NDW Stakeholdersoverleg, 7 december 2017

SCHEEPVAART EN DE ROL VAN DATA. Arjen de Leege en Johan Gille NDW Stakeholdersoverleg, 7 december 2017 SCHEEPVAART EN DE ROL VAN DATA Arjen de Leege en Johan Gille NDW Stakeholdersoverleg, 7 december 2017 Rol van data in Scheepsvaart 1. Monitoring verkeersbewegingen 2. Efficiëntere afhandeling scheepvaart

Nadere informatie

Business as (un)usual

Business as (un)usual Business as (un)usual Beperking van de impact van incidenten begint vandaag! Aon Global Risk Consulting Business Continuity Practice Continuiteit = basis voor succesvol ondernemen.voor u business as usual?

Nadere informatie

Workshop Low Cost High Value Service Delivery Models

Workshop Low Cost High Value Service Delivery Models Workshop Low Cost High Value Service Delivery Models 9 februari 2012 2011 - All rights reserved Noventum Service Management Consultants Ltd. 1 Low Cost High Value Service Delivery Models Low cost delivery

Nadere informatie

Offshore Outsourcing van Infrastructure Management

Offshore Outsourcing van Infrastructure Management Offshore Outsourcing van Infrastructure Management an emerging opportunity dr. Erik Beulen Atos Origin/Tilburg University 1 Agenda Introductie Ontwikkelingen Risicovergelijking Best practices Conclusies

Nadere informatie

De Energie Unie en haar governance. Presentatie: Peter Van Kemseke (Europese Commissie) Vlaams Parlement, 14 maart 2016

De Energie Unie en haar governance. Presentatie: Peter Van Kemseke (Europese Commissie) Vlaams Parlement, 14 maart 2016 De Energie Unie en haar governance Presentatie: Peter Van Kemseke (Europese Commissie) Vlaams Parlement, 14 maart 2016 De Energie Unie Een Europees kader voor het nationaal klimaat-en energiebeleid, ontstaan

Nadere informatie

Crisis overheerst supply chain agenda in 2009

Crisis overheerst supply chain agenda in 2009 SUPPLY CHAIN MANAGEMENT Crisis overheerst supply chain agenda in 2009 Welke projecten houden stand in deze moeilijke tijden? Maart 2009 Crisis overheerst supply chain agenda in 2009 De financiële crisis

Nadere informatie

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit

Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 1 Intercultural Mediation through the Internet Hans Verrept Intercultural mediation and policy support unit 2 Structure of the presentation - What is intercultural mediation through the internet? - Why

Nadere informatie

Ondersteuning van impact door Hogescholen

Ondersteuning van impact door Hogescholen Ondersteuning van impact door Hogescholen Ronald Mooijer 27 juni 2017 Agenda IXA Impact Het belang van netwerken Directe ondersteuning aan onderzoekers driehoek Probleem Stakeholders Product Financiering

Nadere informatie

Business Architectuur vanuit de Business

Business Architectuur vanuit de Business Business Architectuur vanuit de Business CGI GROUP INC. All rights reserved Jaap Schekkerman _experience the commitment TM Organization Facilities Processes Business & Informatie Architectuur, kun je vanuit

Nadere informatie

INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW)

INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW) INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW) 14 november 2014 2 PROGRAMMA ESFRI Roadmap, wat is het en waar doen we het voor? Roadmap 2016 Verschillen met vorige Schets

Nadere informatie

Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal

Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal Behavioural Insights Applied to Policy Ontsluiten van gedragskennis, een Europees verhaal François J. Dessart, PhD Infosessie gedragsinzichtingen Vlaamse Overheid, Brussel 27 september 2016 Behavioural

Nadere informatie

Jaarrapportage 2005 Nationale Netwerken

Jaarrapportage 2005 Nationale Netwerken Jaarrapportage 2005 Nationale Netwerken Jaarrapportage Jaar Projectnummer Projectnaam Datum Penvoerder Projectleider 2005 GL.04.026 Nationale Netwerken 27/02/2006 TNO Drs. Kees Verweij Doel van de jaarrapportage

Nadere informatie

Business & IT Alignment deel 1

Business & IT Alignment deel 1 Business & IT Alignment deel 1 Informatica & Economie Integratie 1 Recap Opdracht 1 Wat is integratie? Organisaties Strategie De omgeving van organisaties AH Bonuskaart AH Bonuskaart Economisch Geïntegreerd

Nadere informatie

De kansen voor de Circulaire Economie - met oog op recycling - Ton Bastein

De kansen voor de Circulaire Economie - met oog op recycling - Ton Bastein De kansen voor de - met oog op recycling - The Limits to growth Verscheen in 1972 Uitgangspunt: Één wereld Overshoot Exponentiële groei Actie (o.a.): Systeemveranderingen Resource efficiency Recycle Vervangen/Substitutie

Nadere informatie

Investment Management. De COO-agenda

Investment Management. De COO-agenda Investment Management De COO-agenda Vijf thema s 1) Markt 2) Wet- en regelgeving 3 5) Rol van de COO 5 3) Operations 4) Technologie 2012 KPMG Accountants N.V., registered with the trade register in the

Nadere informatie

Verwantschap tussen open data, open standaarden en open source software

Verwantschap tussen open data, open standaarden en open source software Verwantschap tussen open data, open standaarden en open source software OSGEO conferentie 13 november 2013 Rob van de Velde De formule van Geonovum Werken aan beschikbaarheid Werken aan bruikbaarheid OGC

Nadere informatie

Wetsus 2016 Evaluation report SAMENVATTING

Wetsus 2016 Evaluation report SAMENVATTING Wetsus 16 Evaluation report SAMENVATTING Leeuwarden, March 17 1 SAMENVATTING (in Dutch) Wetsus is een not-for-profit organisatie die een wetenschappelijk onderzoeksprogramma organiseert op het gebied van

Nadere informatie

De nieuwe compliance norm ISO 19600 en risicomanagement Een praktijkvoorbeeld voor een license to operate. Arjan Donatz

De nieuwe compliance norm ISO 19600 en risicomanagement Een praktijkvoorbeeld voor een license to operate. Arjan Donatz De nieuwe compliance norm ISO 19600 en risicomanagement Een praktijkvoorbeeld voor een license to operate. Arjan Donatz Group Director, QHSE 11 September 2014. ABOUT US FTS Hofftrans Oil transportation

Nadere informatie

Windows Server 2003 EoS. GGZ Nederland

Windows Server 2003 EoS. GGZ Nederland Windows Server 2003 EoS GGZ Nederland Inleiding Inleiding Op 14 juli 2015 gaat Windows Server 2003 uit Extended Support. Dat betekent dat er geen nieuwe updates, patches of security releases worden uitgebracht.

Nadere informatie

Van Inkoop naar SCM: Naar een nieuw managementparadigma?

Van Inkoop naar SCM: Naar een nieuw managementparadigma? Inkoop Vs. SCM: Zijn dagen CPO geteld? Van Inkoop naar SCM: aar een nieuw managementparadigma? Prof.dr. Jack AA van der Veen EVO Leerstoel Supply Chain Management yenrode Business Universiteit EVI Kring

Nadere informatie

BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE

BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE An Vercalsteren An.vercalsteren@vito.be VITO Unit Duurzaam Materialenbeheer Minaraad hoorzitting: Indicatoren voor een circulaire economie 18/5/2017 OUTLINE

Nadere informatie

Kijkje in de keuken (van de inkoopmanager)

Kijkje in de keuken (van de inkoopmanager) Kijkje in de keuken (van de inkoopmanager) Jurriën Brombacher Hoofd Concerninkoop Even voorstellen Jurriën Brombacher Hoofd Concerninkoop Gemeente Utrecht Concerninkoop Gemeente Utrecht 20 fte Inkoop,

Nadere informatie

GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE

GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE GETTING THE BEST OUT OF YOUR SOURCE CODE MODERNISEREN MET UNIFACE 2 OMNEXT IN HET KORT Broncode als bron van informatie Gevestigd in NL, UK en USA Kennis van meer dan 40 diverse technologieën Verschillende

Nadere informatie

Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager.

Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager. Opleiding PECB ISO 9001 Quality Manager www.bpmo-academy.nl Wat is kwaliteitsmanagement? Kwaliteitsmanagement beoogt aan te sturen op het verbeteren van kwaliteit. Tevens houdt het zich bezig met het verbinden

Nadere informatie

Next Generation Energy. Tomorrow will be what we make today Sustainable product development is today s reality

Next Generation Energy. Tomorrow will be what we make today Sustainable product development is today s reality Next Generation Energy Tomorrow will be what we make today Sustainable product development is today s reality ZIRK Technology biedt (nieuw) inzicht en ondersteuning bij het produceren van Bioproducten

Nadere informatie

Nieuw algoritme om de vraag doorheen de keten te voorspellen

Nieuw algoritme om de vraag doorheen de keten te voorspellen For a presentation in ppt format, Please call +31 6 11356703 or send an e-mail to info@flostock.com Nieuw algoritme om de vraag doorheen de keten te voorspellen Robert Peels Supply Chain Innovations April

Nadere informatie

Digital municipal services for entrepreneurs

Digital municipal services for entrepreneurs Digital municipal services for entrepreneurs Smart Cities Meeting Amsterdam October 20th 2009 Business Contact Centres Project frame Mystery Shopper Research 2006: Assessment services and information for

Nadere informatie

DE IMPACT VAN SAMENWERKING

DE IMPACT VAN SAMENWERKING DE IMPACT VAN SAMENWERKING Ir. Marcel Kloosterman 16 mei 2017 Programma Ontwikkelingen Voorbeelden van samenwerking IXA Polifysiek Amsterdam Data Science Playgrounds Projectaanvraag Smart Culture Leerpunten

Nadere informatie

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma. Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur

Startbijeenkomst keten innovatieprogramma. Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur Utrecht, 21 oktober 2015 Inhoud Introductie 3 Zij waren er bij! 4 Circulaire economie 5 RACE programma 6 Sectoranalyse

Nadere informatie

NETWORK CHARTER. #ResourceEfficiency

NETWORK CHARTER. #ResourceEfficiency NETWORK CHARTER 1 WHAT IS THE EREK NETWORK? EREK stands for the European Resource Efficiency Knowledge Centre, a vibrant platform to enable and reinforce businesses and especially small and medium sized

Nadere informatie

Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems

Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Ervaringen met begeleiding FTA cursus Deployment of Free Software Systems Frans Mofers Nederland cursusmateriaal & CAA's alle cursusmateriaal vrij downloadbaar als PDF betalen voor volgen cursus cursussite

Nadere informatie

Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis

Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis Opleiding integraal denkende professionals: MSc Urban Environmental Management and Technology SIKB congres 6 Oktober 2010 Tim Grotenhuis Contact opleiding: Marc Spiller (marc.spiller@wur.nl) Integrale

Nadere informatie

Centre of expertise. voor samenwerking. B&C Bout&Co. structuur in samenwerking

Centre of expertise. voor samenwerking. B&C Bout&Co. structuur in samenwerking B&C Bout&Co structuur in samenwerking Centre of expertise voor samenwerking Centre of expertise Bout & Co vergroot de performance door verbetering van de structuur in samenwerking tussen ondernemingen,

Nadere informatie

Integrated decision making. Op de ORTEC Plandag Donderdag 3 oktober, Fort Voordorp www.ortec.nl/plandag

Integrated decision making. Op de ORTEC Plandag Donderdag 3 oktober, Fort Voordorp www.ortec.nl/plandag Integrated decision making Op de ORTEC Plandag Donderdag 3 oktober, Fort Voordorp www.ortec.nl/plandag Integrated decision making 12-11-2013 2 Operatie Tactiek Strategie Integrated decision making Integrated

Nadere informatie

Wat zijn e-skills? Wat is het probleem met e-skills?? Wat is het probleem voor Nederland? TaskForce e-skills Nederland

Wat zijn e-skills? Wat is het probleem met e-skills?? Wat is het probleem voor Nederland? TaskForce e-skills Nederland Agenda Wat zijn e-skills? Wat is het probleem met e-skills?? Wat is het probleem voor Nederland? TaskForce e-skills Nederland Resultaten Ronde Tafel Conferentie 15 september Plan van Aanpak Nederland e-skills

Nadere informatie

1. Context en doel. 1.1 Voorbeelden belemmeringen per deelgebied 1.1.1 Governance en juridische belemmering

1. Context en doel. 1.1 Voorbeelden belemmeringen per deelgebied 1.1.1 Governance en juridische belemmering 1. Context en doel Het NLIP heeft tot doel om de elektronische informatie-uitwisseling in de Logistieke Sector in Nederland te verbeteren. En dan niet alleen de informatie-uitwisseling tussen specifieke

Nadere informatie

Diploma. Diploma. Distributed Planning of transport networks using multi-agent technology. Progress Report April, 2006

Diploma. Diploma. Distributed Planning of transport networks using multi-agent technology. Progress Report April, 2006 Distributed Planning of transport networks using multi-agent technology Progress Report April, 2006 Doelstelling Verbeteren planning en besturing van transport en distributie voor netwerken van bedrijven

Nadere informatie

Lower costs higher performance. June, 2017

Lower costs higher performance. June, 2017 Lower costs higher performance June, 2017 1. Complexiteit van de Supply Chain 2. Klanten vragen om meer Service 3. Transportkosten en Service Complexiteit van de Supply Chain Complexiteit van de Supply

Nadere informatie

Enterprisearchitectuur

Enterprisearchitectuur Les 2 Enterprisearchitectuur Enterprisearchitectuur ITarchitectuur Servicegeoriënteerde architectuur Conceptuele basis Organisatiebrede scope Gericht op strategie en communicatie Individuele systeemscope

Nadere informatie

Introduction to IBM Cognos Express = BA 4 ALL

Introduction to IBM Cognos Express = BA 4 ALL Introduction to IBM Cognos Express = BA 4 ALL Wilma Fokker, IBM account manager BA Ton Rijkers, Business Project Manager EMI Music IBM Cognos Express Think big. Smart small. Easy to install pre-configured

Nadere informatie

Goedkoper, beter en duurzamer produceren met Smart Manufacturing

Goedkoper, beter en duurzamer produceren met Smart Manufacturing Goedkoper, beter en duurzamer produceren met Smart Manufacturing Even voorstellen Pim Berends, 1963 Business Consultant, ICT Automatisering. > 25 jaar ervaring in de industriële automatisering. MES scans

Nadere informatie

Built Positive Together We Build What s Next

Built Positive Together We Build What s Next @ C2C Bouwgroep 10 Maart 2017 Rotterdam Built Positive Together We Build What s Next Cradle to Cradle Products Innovation Institute Het doel van deze presentatie. Wie zijn wij? Wat doen we? Waarom Built

Nadere informatie

To e-cf or not to e-cf? Jose de Leeuwe-Wisniewski 6 maart 2014

To e-cf or not to e-cf? Jose de Leeuwe-Wisniewski 6 maart 2014 To e-cf or not to e-cf? Jose de Leeuwe-Wisniewski 6 maart 2014 Programma e-cf Korte introductie e-cf Nut en noodzaak Stand van zaken in Europa In Nederland e-cf in de praktijk Ronde tafel discussie Het

Nadere informatie

2010 Integrated reporting

2010 Integrated reporting 2010 Integrated reporting Source: Discussion Paper, IIRC, September 2011 1 20/80 2 Source: The International framework, IIRC, December 2013 3 Integrated reporting in eight questions Organizational

Nadere informatie

Free Electives (15 ects)

Free Electives (15 ects) Free Electives (15 ects) Information about the Master RE&H (and the free electives) can be found at the following page: http://www.bk.tudelft.nl/en/about-faculty/departments/real-estate-and-housing/education/masterreh/free-electives/

Nadere informatie

Smart Power Networks. Energie Management. Bas de Koningh - HARTING B.V.

Smart Power Networks. Energie Management. Bas de Koningh - HARTING B.V. Smart Power Networks Energie Management Bas de Koningh - HARTING B.V. Motivatie Politieke doelen Reductie CO2-Uitstoot nucleare energie fase out Meer renewable energie duurzame energieefficiëntie in de

Nadere informatie

Deelnemersbijeenkomst HiLumi en IPAC

Deelnemersbijeenkomst HiLumi en IPAC Deelnemersbijeenkomst HiLumi en IPAC Toon Verhoeven DIFFER is part of Toon Verhoeven ILO voor ITER en ESS ILO voor ITER voor DIFFER, Eindhoven Dutch Institute for Fundamental Energy Research ILO voor ESS

Nadere informatie

Safety Values in de context van Business Strategy.

Safety Values in de context van Business Strategy. Safety Values in de context van Business Strategy. Annick Starren en Gerard Zwetsloot (TNO) Papendal, 31 maart 2015. NVVK sessie Horen, Zien en Zwijgen. Safety Values in de context van Business strategy.

Nadere informatie

BENELUX RESEARCH PROJECT.

BENELUX RESEARCH PROJECT. BENELUX RESEARCH PROJECT INTRODUCTIE Ben jij een enthousiaste en ambitieuze student aan de RSM, ESE of een andere faculteit *? Ben jij op zoek naar een elective of extracurriculaire activiteit, en wil

Nadere informatie

SURFnet User Survey 2006

SURFnet User Survey 2006 SURFnet User Survey 2006 Walter van Dijk Madrid, 21 September 2006 Agenda A few facts General picture resulting from the survey Consequences for the service portfolio Consequences for the yearly innovation

Nadere informatie

Towards a competitive advantage

Towards a competitive advantage Towards a competitive advantage 9 Mei 2017 www.nxtport.eu PANTONE Blue 654 C 1 Agenda NxtPort Context NxtPort Concept, Spelregels, Inkomstenmodel Kort Overzicht van de Architectuur/Functionaliteit Praktisch:

Nadere informatie

Data Driven Strategy The New Oil Using Innovative Business Models to Turn Data Into Profit

Data Driven Strategy The New Oil Using Innovative Business Models to Turn Data Into Profit Data Driven Strategy The New Oil Using Innovative Business Models to Turn Data Into Profit Big Data & Innovatieve Business Modellen Fire in the hole! 51K manholes, 94K miles of cables 106 predicting variables:

Nadere informatie

SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS!

SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS! Innovatieplatform voor industrieel oppervlaktebehandelend Nederland SUCCESVOL INNOVEREN GAAT SNELLER MET DE JUISTE PARTNERS! VOORSPRONG DOOR INNOVATIEGERICHTE SAMENWERKING Dat Nederland er economisch goed

Nadere informatie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in

Nadere informatie

2 e webinar herziening ISO 14001

2 e webinar herziening ISO 14001 2 e webinar herziening ISO 14001 Webinar SCCM 25 september 2014 Frans Stuyt Doel 2 e webinar herziening ISO 14001 Planning vervolg herziening Overgangsperiode certificaten Korte samenvatting 1 e webinar

Nadere informatie

Wendy van Zandwijk - Dinalog Jeroen Weers - Spring Global Mail Frank Jacobs - Logitech. 11 Oktober 2012, Nijmegen

Wendy van Zandwijk - Dinalog Jeroen Weers - Spring Global Mail Frank Jacobs - Logitech. 11 Oktober 2012, Nijmegen Benvenuto Bienvenue Menyambut 欢 迎 Wilkommen Välkomna Welcome Welkom Bienvenida Powitanie स व गत Wendy van Zandwijk - Dinalog Jeroen Weers - Spring Global Mail Frank Jacobs - Logitech 11 Oktober 2012, Nijmegen

Nadere informatie