Proeven zonder te ruiken. Jory Berkhout CMD3D

Transcriptie

1 Proeven zonder te ruiken Jory Berkhout CMD3D

2 Reukvermogen Ondanks dat je zou zeggen dat je ruikt met je neus is slechts een deel hiervan waar. Het orgaan waarmee wij geur waarnemen bevind zich namelijk bovenin je neus en wordt het reukepitheel genoemd. Dit stukje weefsel neemt ondanks de kleine afmetingen (5cm2) onze gehele waarneming van geur op zich. Wanneer wij iets ruiken wordt er een signaal door de zogehete Cilia (haarvormig uiteinde dat uit het slijm in je neus steekt) naar de hersenen gestuurd. Dit kan echter alleen wanneer de geurstoffen worden opgenomen in de slijmlaag in de neus en zijn verbonden met speciale eiwitten die door het reukorgaan worden geproduceerd

3 Smaakvermogen De tong waarop ons smaakorgaan zich bevindt is ons meest beweeglijke orgaan. Dit komt doordat het voornamelijk bestaat uit spieren. Door 8 omliggende spiertjes is de tong in staat heen en weer te bewegen. Door zogehete intrinsieke spieren is de tong in staat verschillende vormen aan te nemen zoals oprollen of in sommige gevallen in de neus peuteren. Ook is onze tong na de vinger het meest gevoelige onderdeel van het lichaam. Hiernaast zorgt de tong er onder andere voor dat we kunnen proeven. Dit is doordat de tong bedenkt is met smaakpapillen. Dit zijn kleine bultjes op de tong. Met de smaakpapillen onderscheid je zout, zuur, bitter, zoet en umami (scherp). Bij het onderscheiden van smaken zijn er 4 delen in de tong die 1 van de smaken voornamelijk voor zijn rekening neemt. Met het puntje van je tong proef je het beste zoet. Met de zijkanten van je tong proef je zout en zuur. Bitter wordt het meest achterop je tong waargenomen. Proeven is gecombineerde geur en smaak Bij het stuk over het smaakvermogen kon de smaak umami (scherp) niet behandelt worden. Dit komt omdat deze 5e smaak een combinatie is van neus en mond. Een Japanse ontdekte deze vijfde smaak in 1908 tijdens het proeven van een bouillon op basis van zeewier. Bij veel voedsel komt glutaminezuur vrij wanneer dit wordt klaargemaakt. Deze smaak zorgt ervoor dat je smaakpapillen een signaal van lekker afgeven. Vet voedsel proeven deze zesde smaak is waarschijnlijk waarom wij vet eten vaak lekker vinden. Bij het eten van vet eten worden smaakpapillen geactiveerd die een eiwit produceren die de zelfde werking hebben als glutaminezuur. 3

4 De voorbeelden van Vanillesuiker waarnemen In het eerste voorbeeld gaat het waarneming door geur. Wanneer iemand enkel geblinddoekt wordt kan niet waarnemen wat deze te proeven krijgt. Echter door de sterke aroma die vanillesuiker heeft kan de proefpersoon bij voorbaat al inschatten dat het om een product gaat met vanille erin. De geurstoffen van vanille zullen snel opgenomen worden in het reukorgaan waardoor je al snel een inschatting kan maken over het product. Het tweede voorbeeld is over de werking van smaakpapillen. Wanneer een proefpersoon zijn/haar tong uitsteekt kan hier de suiker op geplaatst worden. De testpersoon zal merken dat de suiker zoeter lijkt wanneer het aan het op de voorkant van de tong ligt (licht merkbaar). De zintuigen zoals het testje zijn opgezet worden geprikkeld puur door het vorige voorbeeld. Doordat het reukorgaan de geurstoffen niet kan opnemen is er (voornamelijk) de smaak van de suiker aanwezig. Dit komt door de samenstelling van vanillesuiker. De smaakpapillen op de tong kunnen echter wel de zoete smaak van de suiker herkennen. Ook de structuur die gevoeld wordt met de tong laat ons denken dat het om normale suiker gaat. Wanneer de proefpersoon de knijper afdoen tijdens het proefje realiseert die zich al snel dat het om vanille suiker gaat. Dit komt door de sterke geurstoffen die onmiddelijk de juiste smaak afgeven. 4

5 Proefopstelling 2 Theedoeken (als blinddoek) 2 theelepels 1 zakje vanillesuiker knijpers Plan van aanpak Om de test te beginnen heb ik de vanillesuiker in een luchtdicht bakje te plaatsen zodat er geen eventuele geur nog kan ontsnappen. Dit zodat ik zeker kan zijn dat ik het zo goed mogelijk opzet. Stap twee is het opzetten van de knijpers en het omdoen van de blinddoek. Wanneer dit gebeurt is plaats ik de suiker op de theelepels. En de test kan gaan beginnen. 5