Samenvatting van Resultaat met rekenen. Bakker, Gerrits en Theil, CPS, 2012

Transcriptie

1 Samenvatting van Resultaat met rekenen Bakker, Gerrits en Theil, CPS, 2012

2 Lesvoorbereiding en evaluatie 1. Bepaal lesdoel en onderwijsbehoefte leerling(en) (wat hebben de leerlingen nodig om op de leerlijn te komen?) 2. Concretiseer het lesdoel door de handelingsniveaus te bepalen en hoe het drieslagmodel er volgens het lesdoel uit kan zien. 3. Bepaal de opbouw van de instructie en de rol van de leerkracht/leerlingen (banend-sturend) hierbij. 4. Tijdens de les: evaluatie tijdens elke fase van de les of je ziet wat je wilt zien. 5. Na de les: evaluatie op behalen lesdoelen.

3 Werken met het drieslagmodel Als de les zich op uitvoeren richt, dan formuleer je het lesdoel als oefendoel of in een later stadium als automatiseringsdoel. Als de les zich richt op vertalen van de context naar een som dan kan het lesdoel geformuleerd worden als Vandaag leren we sommen herkennen in verhalen Elke les moet er een evaluatiefase zijn: Wat hebben we vandaag geleerd en kunnen we dat toepassen in een nieuwe situatie?

4 3. Klopt de oplossing met het (geschatte) antwoord dat ik van te voren heb bedacht? Heb ik de rekensom goed gemaakt? Kan ik deze manier ook bij andere rekensommen gebruiken? Staat de goede eenheid achter mijn antwoord? Verhaal + Plaatje 1. Welke informatie is er GEGEVEN? Wat wordt er GEVRAAGD? Wat ga ik doen om de vraag te beantwoorden? - Wat ga ik eerst doen? - Wat daarna? - Welke rekensom moet ik maken? Wat denk ik dat het antwoord ongeveer zal zijn? (schatten) Oplossing 2. Hoe reken ik de som uit? Rekensom Wat is de OPLOSSING? Drieslagmodel, model van Groenestijn, Borghouts & Janssen (2011) bewerkt door Snijders

5 Lesvoorbereiding en het handelingsmodel Vragen die je jezelf kunt stellen: Welke voorbeelden voeg ik toe aan deze les zodat ik de gewenste handelingsniveaus kan gebruiken? Wat ga ik doen om de handelingsniveaus met elkaar te verbinden? Welke vragen stel ik? Welke vragen vermijd ik? Wat doe ik voor? Wat laat ik leerlingen verwoorden? Welke ondersteuning bied ik in elk van de niveaus? Contexten, modellen, materialen, sommen Wat wil ik in de schriften van leerlingen zien en op welk niveau van het handelingsmodel?

6 Vragen aan leerlingen die de handelingsniveaus verbinden Kun je bij deze som een plaatje maken? Kun je laten zien (of bewijzen) dat de uitkomst 12 is? Hoe ziet het eruit als je deze structuur als een sommetje opschrijft? Hoe zou je deze som met materialen kunnen uitbeelden?

7 Symbolen = Mentaal handelen Verwoorden Tekening Foto H T E Schema Doen Handelingsmodel, model van Groenestijn, Borghouts & Janssen (2011) bewerkt door Snijders

8 De 6 kenmerken van goed rekenonderwijs en het groepsplan In het groepsplan komen (per subgroepje) via het onderwijsarrangement en de afstemmingsdoelen de 6 kenmerken van goed rekenonderwijs terug: De les/leerdoelen Hoeveel tijd hebben de leerlingen om hun doelen te halen? Welk aanbod hebben ze nodig? Welke vorm van instructie wordt er ingezet? Hoe wordt er gedifferentieerd in instructie en verwerking? (Inclusief welke concrete materialen gebruik ik?) Hoe monitor ik de resultaten/het proces?

9 Beredeneerd (reken) aanbod Alles wat aangewend wordt om de rekendoelen te halen Lesmethode Educatieve rekensoftware Ondersteunende materialen Cognitieve vaardigheden (boven de lesstof staan) en didactische vaardigheden leerkracht (intentioneel handelen) Afspraken over rekenstrategieën en rekentaal Differentiatie in instructie en verwerking sterke, zwakke rekenaars Leertijd

10 Interventies voor in het groepsplan Wat signaleer je bij de leerling? Onderwijsbehoefte Doel van de aanpak Wat neem je op in het groepsplan? Ze doen maar wat Instructie Meer begrip Tijdens verlengde instructie rekenprobleem behandelen en drieslagmodel doorlopen Ze hebben meer tijd nodig om iets te begrijpen dan andere leerlingen De leerling maakt veel fouten in het rekenwerk zelf Tijd Opdrachten De leerling kent de stappen van de strategie Memoriseren/ automatiseren Extra tijd organiseren waarin leerlingen worden begeleid bij begripsontwikkeling Opdrachten geven die de aangeleerde strategie inoefenen. Sluit eerst uit dat er een begripsprobleem aan ten grondslag ligt.

11 Interventies voor in het groepsplan Wat signaleer je bij de leerling? Onderwijsbehoefte Doel van de aanpak Wat neem je op in het groepsplan? Leerling lijkt te begrijpen waar hij mee bezig is maar is het de volgende les weer kwijt of vergeten Opdrachten Transfer van geleerde kennis, vaardigheden, en inzicht Planfase uit het drieslagmodel meer door de leerling zelf laten doen (met name tijdens verlengde instructie) De context van de opgaven zegt de leerling niets Activiteiten Aansluiting en uitdaging Context verhelderen Aandacht voor woordenschat en begrijpend lezen Leerling is onzeker over eigen rekenwerk Feedback Leren door feedback Benadruk wat wel luk en begin ieder hulpmoment met vragen/benoemen tot waar het wel gelukt is

12 Interventies voor in het groepsplan Wat signaleer je bij de leerling? Onderwijsbehoefte Doel van de aanpak Wat neem je op in het groepsplan? De leerling heeft moeite met het abstractieniveau en kan wel rekenen op een lager handelingsniveau Instructie Handelingsmodel en handelingsniveau Modellen of materialen aanreiken zodat ze in een lager handelingsniveau kunnen werken. Uitrekenschrift benutten om berekeningen voluit in op te schrijven. Leg expliciet de verbinding tussen de handelingsniveaus, gericht op niveauverhoging

13 Interventies voor in het groepsplan Wat signaleer je bij de leerling? Onderwijsbehoefte Doel van de aanpak Wat neem je op in het groepsplan? Leerlingen zijn niet geneigd berekeningen te noteren Voorbeeldgedrag leerkracht Status ven berekeningen verhogen Zelf altijd berekeningen noteren Kladpapier benaderen en benoemen als uitrekenschrift Stel eisen m.b.t. netjes werken aan het uitwerkschrift Leerling presteert beter met groepsgenoten dan alleen Instructie Inzet coöperatieve werkvormen in licht heterogene groepen Benutten mogelijkheden m.b.t. coöperatieve werkvormen

14 Interventies voor in het groepsplan Wat signaleer je bij de leerling? Onderwijsbehoefte Doel van de aanpak Wat neem je op in het groepsplan? Leerlingen vinden rekenen een lastig vak en hebben daar last van Voorbeeldgedrag leerkracht Gedrag en motivatie Straal enthousiasme uit: rekenen is leuk!

15 Verlengde instructie Instructie start op een lager handelingsniveau dan de plenaire instructie Gebruik veel modellen en materialen Leerlingen zijn zelf handelend bezig met modellen en materialen Leg expliciet de koppeling met het hogere handelingsniveau uit de eerdere plenaire instructie Schrijf actief mee op het bord met wat de leerlingen bedenken Schakel voortdurend tussen banende en sturende instructie Geef actief feedback

16 Context verhelderen Via een som of formule Speel een situatie na met concreet materiaal, poppen of leerlingen Via een verhaal Via het uitvoeren van handelingen met blokjes, fiches, breukenstokken enz. Via een tekening Via een model zoals een getallenlijn

17 5 stappen van Modelleren 1. doe de taakuitvoering voor, verbaliseer hierbij wat er gebeurt; 2. doe samen de taakuitvoering, verbaliseer ook nu weer wat er gebeurt; 3. laat de leerling de uitvoering geleidelijk aan overnemen, begeleid dit proces verbaal; 4. laat de leerling de taak zelfstandig uitvoeren, eventueel met behulp van een instructiewijzer. De leerling verbaliseert hierbij hardop wat er gebeurt; 5. de leerling voert zelf de taak uit, eventueel met behulp van een instructiewijzer. De leerling maakt hierbij gebruik van inner speech.

18 Onderwijsarrangement WIG Arrangement Methode (WIG) Richtinggevend referentie niveau Talent + *** 1s+ Talent ( 25 %) Basis (50 %) Intensief (15 %) Zeer intensief (10 %) ** 1s ** 1s * 1f * 1f Eigen leerlijn via OPP via OPP passende perspectieven (SLO)

19 Onderwijsarrangement WIG Arrangement Talent & Talent + Basis Differentiatie Verbreding & verdieping Minder instructie Minder tijd Intensief Zeer intensief Eigen leerlijn Meer tijd Verlengde instructie/modelleren Meer tijd Verlengde instructie/modelleren Pre-teaching via OPP

20 Exit cards Voorbeeld vragen Wat ik vandaag geleerd heb is.... Wat ik nog lastig vind is... Waar ik meer over wil weten is... Ik zou graag meer uitleg hebben over... Wat vond je in het begin lastig maar nu niet meer? Hoe heb je het opgelost? Wat me verbaasd heeft is...

21 Exit cards Voorbeeld vragen (vervolg) Wat me vandaag echt bij het leren geholpen heeft is... Het doel van de...les was... Waar ik vandaag trots op ben is... Met de rekenles heb ik geleerd dat... Wat ik nu over.. weet is...

22 Waar ik meer over zou willen weten is? Exit card, Snijders

23 Tijdens deze les heb ik geleerd dat? Exit card, Snijders

24 Wat ik nog lastig vind is? Exit card, Snijders

25 Exit card, Snijders Ik vond het samenwerken tijdens deze les want

26

27