JAARSTUKKEN 2007 April 2008

Transcriptie

1 JAARSTUKKEN 2007 April 2008

2

3 JAARSTUKKEN 2007 April 2008

4

5 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Jaarstukken Jaarstukken Inleiding Jaarverslag Jaarrekening Beleidsmatige en financiële samenvatting en conclusies op hoofdlijnen Resultaatbestemming Leeswijzer 22 2 Beleidsverantwoording Programmaverantwoording Stadsvisie, Grote Stedenbeleid en convenanten Meerjaren Investeringsprogramma Programma s 31 Programma Cultuur (1) 33 Programma Jeugd en onderwijs(2) 47 Programma Economie en toerisme (3) 59 Programma Zorg en opvang (4) 77 Programma Werk en inkomen (5) 91 Programma Wonen (6) 105 Programma Infrastructuur/bereikbaarheid (7) 123 Programma Dienstverlening (8) 141 Programma Politiek bestuur (9) 151 Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving (10) 165 Programma Sport (11) 177 Programma Ruimtelijke ordening, wijken en dorpen (12) 187 Programma Milieu, energie, water (13) 199 Programma Woon- en leefomgeving (14) 221 Programma Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien (15) Paragrafen Lokale heffingen Weerstandsvermogen Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid Strategisch investerings- en ontwikkelingsfonds (SIOF) Financiële rekening en balans Financiële rekening Financieel resultaat 2007 op hoofdlijnen Financiële overzichten Balans Balans Toelichting op de balans Verantwoording Specifieke Uitkeringen 319 Accountantsverklaring 321 Kerngegevens 325 5

6 Inhoudsopgave Bijlage I A Rapportage majeure projecten B Informatieraster Bijlage II 3.3. Verantwoordingsinformatie Specifieke Uitkeringen (SISA-bijlage) C Verbonden partijen D Overzicht reserves en voorzieningen E Overzicht van gewaarborgde geldleningen F Monitor ombuigingen G Samenvatting uitkomsten auditrapportages 2007 H Overzicht kapitaallasten I Overzicht van de personele sterkte, personeelslasten en personeel van derden J Rekening ingedeeld naar functies K Toelichting grondexploitatiegebieden L Aanwending onvoorzien/taxatiefouten M Overzicht incidentele baten en lasten N Expeditie Leeuwarden activiteitenoverzicht 6

7 1. Jaarstukken Inleiding 1. Jaarstukken Inleiding In de jaarstukken 2007 wordt verantwoording afgelegd over de programmabegroting De jaarrekening en het jaarverslag zijn in één document gebundeld. De opbouw van de jaarstukken kan grafisch als volgt worden weergegeven. Jaarstukken Jaarverslag Jaarrekening Programmaverantwoording Paragrafen Programmarekening Balans Het verbeteren van de instrumenten binnen de P&C cyclus, de programmabegroting en de jaarstukken is een doorlopend proces. Verbeteringen in de programmabegroting leiden tot verbeteringen in de jaarstukken, zoals uit de hiernavolgende verantwoording per programma zal blijken. Andersom, de cyclus rond, kunnen conclusies uit de jaarstukken leiden tot verbeteringen in de programmabegroting. De jaarstukken over 2007 zijn verbeterd doordat er per programma een voorblad met kerninformatie is toegevoegd. Op dit voorblad per programma zijn de speerpunten vermeld, zoals deze in de begroting 2007 voor dat programma zijn opgenomen. De realisatie en de voortgang van deze speerpunten is kernachtig geformuleerd op het voorblad. Daarnaast zijn de successen en verbeterpunten van dat betreffende programma vermeld. De successen per programma zijn input geweest voor het lijstje van 10 successen zoals dat in paragraaf 1.2 is opgenomen. De verbeterpunten vormen één van de bronnen waar de aanbiedingsbrief voor het richtinggevend raadsdebat op gebaseerd is. Naast een inhoudelijke kwaliteitsslag is er dit jaar ook veel aandacht besteed aan de vormgeving met het doel de leesbaarheid en overzichtelijkheid van de jaarstukken verder te verbeteren Jaarverslag Volgens het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) bestaat het jaarverslag tenminste uit de programmaverantwoording en de paragrafen. 7

8 1. Jaarstukken Inleiding Programmaverantwoording In de programmaverantwoording is per programma inzicht gegeven in de mate waarin de strategische hoofddoelen zijn gerealiseerd. In de subdoelstellingentabel is in de kolom Realisatie 2007 de meting van de indicatoren in 2007 weergegeven. In de kolom Saldo wordt het verschil van deze realisatie ten opzichte van de prognose in de programmabegroting 2007 weergegeven. Onder Analyse en toelichting wordt een eventuele afwijking in de doelstellingen, uitgedrukt in indicatoren, zonodig toegelicht onder de vraag: Wat wilden we bereiken en wat hebben we bereikt?. In de tabellen van de prestaties (incidenteel, structureel en onder speerpunten begrotingsjaar) is aangegeven of een prestatie wel, niet, gedeeltelijk of anders is uitgevoerd. De verklaring van afwijkingen van de prestaties of een nadere toelichting zijn opgenomen onder Analyse en toelichting. Onder de vraag: Wat wilden we ervoor doen en wat hebben we gedaan? Onder het kopje per programma Analyse en toelichting worden in principe alleen de afwijkingen toegelicht. De volgende vuistregels zijn hiervoor gehanteerd: Subdoelstellingen indicatoren. Subdoelstellingen worden beschreven als een gewenste toestand en vertaald in meetbare indicatoren. De realisatie van deze doelen wordt uitgedrukt in de indicatoren, deze realisatie wordt nader geanalyseerd als tussen de gerealiseerde en geprognosticeerde indicatoren: een afwijking geconstateerd wordt tussen de programmabegroting 2007 t.o.v. de realisatie 2007, deze afwijking moet blijken uit (meet)gegevens in het realisatiejaar van de indicatoren; een afwijking wordt verwacht voor de toekomst ten opzichte van het beoogde effect (bijvoorbeeld doordat de uitvoering van bepaalde prestaties stagneert in het verslagjaar); er bijzonderheden over de effecten en indicatoren zijn te melden die hiertoe aanleiding geven. Een subdoel is niet geanalyseerd als het betreffende subdoel in de nieuwe programmabegroting is geschrapt. Welke afwijkingen analyseren? Hiervoor wordt de volgende vuistregel gehanteerd. Als het verschil tussen de indicator bij een bepaald effect in de begroting van 2007 en 2008 groter is dan 10 % en de afwijkingen tussen begroting en realisatie groter is dan 5 %. Als het verschil tussen de indicator bij een bepaald effect begroting van 2007 en 2008 kleiner is dan 10 % en de afwijking groter is dan 60 % van dit verschil. Per programma zal nagegaan moeten worden welke effecten aanvullend op deze vuistregel geanalyseerd moeten worden. Prestaties Als een prestatie niet, gedeeltelijk of anders is uitgevoerd dan is vastgelegd in de begroting, wordt deze afwijking verklaard. Omgekeerd geldt ook dat een prestatie die wel is verricht, maar niet in de begroting is opgenomen, wordt toegelicht en verklaard. Kosten De gerealiseerde baten en lasten worden zonodig toegelicht onder de vraag; Wat mocht het kosten en wat heeft het gekost?. Deze analyse vindt op programmaniveau plaats en niet per te onderscheiden hoofddoel. Baten en lasten Deze toelichting is opgebouwd uit een drietal componenten te weten: 1. kapitaallasten; 2. apparaatskosten; 3. overige verschillen. 8

9 1. Jaarstukken Inleiding Kapitaallasten Afwijkingen op de kapitaallasten zijn per onderwerp binnen een programma toegelicht als de afwijking groter is dan In de toelichting is vermeld welke investeringskredieten de afwijking hebben veroorzaakt en wat de reden is (bijvoorbeeld vertraging in de uitvoering als gevolg van een bezwaarprocedure, een onjuiste planning etc.). Apparaatskosten De apparaatskosten worden per programma toegelicht indien sprake is van een afwijking groter dan 20% ten opzichte van het bedrag gemeld in de gewijzigde begroting en voor zover de afwijking groter dan is en er een causaal verband bestaat met het aantal geleverde prestaties. De toelichting op de apparaatskosten is gericht op een verklaring van het verschil tussen de gerealiseerde en geraamde productieve uren. Overige verschillen De categorie overige verschillen zijn per programma toegelicht. Binnen een programma zijn alle belangrijke afwijkingen op zowel de lasten en op de baten afzonderlijk toegelicht. Conclusie programma Tot slot wordt er per programma een conclusie getrokken. Conclusies kunnen worden getrokken op grond van de analyse van de afwijkingen op effecten, prestaties en financiën. Deze conclusies zijn van belang voor de kaderbrief en de begroting voor het volgende jaar (bijvoorbeeld een bepaalde prestatie kan beter niet meer uitgevoerd worden omdat deze geen enkele bijdrage levert aan het beoogde effect). Paragrafen Voor de paragrafen geldt dat over de beleidsvoornemens, die in de paragrafen van de programmabegroting 2007 zijn opgenomen, verantwoording wordt afgelegd. Als een beleidsvoornemen niet (volledig) is gerealiseerd, dan wordt aangegeven - naast de oorzaken van het niet realiseren - welke conclusie daaruit wordt getrokken Jaarrekening Volgens het BBV dient de jaarrekening tenminste te bestaan uit de programmarekening en balans. Programmarekening De programmarekening bevat conform art.27 BBV: de gerealiseerde lasten en baten per programma (programma 1 t/m 14); het overzicht van de gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen (programma 15); het gerealiseerde resultaat voor bestemming (excl. toevoegingen en onttrekkingen aan reserves); de werkelijke toevoegingen en onttrekkingen aan reserves; het gerealiseerde resultaat na bestemming. Op de programmarekening wordt een toelichting op hoofdlijnen gegeven. In art. 28 van het BBV wordt bepaald dat de programmarekening tevens bevat: een overzicht van de aanwending van het bedrag aan onvoorzien; een overzicht van de incidentele lasten en baten. De Balans De balansindeling is in overeenstemming met de bepalingen van het BBV en wijkt in principe niet af van de indeling zoals die het afgelopen jaar ook al in de gemeenterekening is gepresenteerd. 9

10 1. Jaarstukken Inleiding Single Information/Single Audit (SISA) Sinds 2006 vindt de verantwoording van een groot aantal specifieke uitkeringen plaats via de SISA methodiek. De achtergrond hiervan is het terugdringen van de administratieve lasten bij de gemeenten. De invoering van SISA heeft tot gevolg dat over 2007 bij 80 specifieke uitkeringen er geen afzonderlijke verantwoording en accountantsverklaring meer nodig is naar het rijk. Deze verantwoording vindt nu plaats in de jaarstukken 2007 van de gemeente via een afzonderlijke bijlage met verantwoordingsinformatie over specifieke uitkeringen Wat betreft de gemeente Leeuwarden gaat het in 2007 in totaal om 29 specifieke uitkeringen, waaronder de WWB en de brede doeluitkeringen in het kader van het Grote Steden Beleid. In 2008 vallen alle specifieke uitkeringen onder de SISA systematiek. Op grond van artikel 24 lid 3 van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) maakt de bijlage met verantwoordingsinformatie specifieke uitkeringen onderdeel uit van de jaarrekening van de gemeente. Dit betekent dat deze bijlage moet worden opgenomen in hoofdstuk 3 van de jaarstukken naast paragraaf 3.1 Financieel resultaat en paragraaf 3.2 Balans. In de inhoudsopgave van de jaarstukken wordt dit ook als zodanig aangegeven onder 3.3 Verantwoording specifieke uitkeringen. De feitelijke bijlage is opgenomen in het bijlagenboek II, omdat de bijlage verantwoording specifieke uitkeringen primair moet worden beschouwd als een verantwoordingsdocument naar het rijk (CBS). 10

11 1. Jaarstukken Beleidsmatige en financiële conclusies op hoofdlijnen 1.2 Beleidsmatige en financiële samenvatting en conclusies op hoofdlijnen. Programmaverantwoording Hieronder worden op hoofdlijnen de belangrijkste beleidsmatige en financiële afwijkingen en conclusies van de programma s aangegeven. Algemeen De realisatie van de voorgenomen doelstellingen en ambities zoals die in de begroting voor 2007 zijn opgenomen, is over het algemeen goed verlopen, we hebben bereikt wat we wilden bereiken, dat is positief. Gerealiseerde verrichtingen en doelen waar we trots op kunnen zijn, worden in onderstaand overzicht weergegeven Mensen met een Wwb uitkering, hebben een betaalde baan gevonden door de gemeentelijke aanpak, de gunstige arbeidsmarkt en goede samenwerking met Leeuwarder ondernemers en werkgevers. 2. De Leeuwarder wijken en dorpen zijn in 2007 weer veiliger geworden blijkt uit verschillende (externe) onderzoeken. 3. Er zijn in 2007 minder ongelukken en minder verkeersslachtoffers te betreuren. De maatregelen op het hoofdwegennet en snelheidsremmende maatregelen hebben hieraan bijgedragen. 4. Er wordt volop gewerkt om Leeuwarder jongeren kansen op een betere toekomst te geven. Aansluiting op de landelijke verwijsindex, samenwerking tussen gemeente, jongeren en het Openbaar Ministerie zijn hiervoor succesvolle ingrediënten. 5. Heechterp-Schieringen is door minister Vogelaar van Wonen, Wijken en Integratie uitgekozen voor het landelijke project Van probleemwijk naar prachtwijk. Met behulp van de bewoners is een bekroond wijkactieplan in elkaar gezet, waarmee in 2008 wordt gestart. 6. De woningproductie is in 2007 zeer succesvol geweest, er zijn 725 nieuwbouwwoningen gerealiseerd. 7. Het Historisch Centrum Leeuwarden verhuisde naar een nieuw gebouw dat uitkijkt op het mooi heringerichte Oldehoofsterkerkhof: een toonaangevende accommodatie waar ons archief en erfgoed voor iedereen toegankelijk is. 8. Er wordt door ondernemers succesvol gebruik gemaakt van de subsidie voor het gebruik van alternatieve brandstoffen. Het gehandicaptenvervoer is per 01 april 2008 overgestapt op aardgas en met het stadsbusvervoer wordt er momenteel overlegd. Voorts zijn afspraken gemaakt over warmtelevering uit biogas in de Zuidlanden (Techum en Jabikswoude). 9. De gemeenteraad is meer zichtbaar geworden voor Leeuwarders, de tv uitzendingen van de raadsvergaderingen en DAG TV worden goed bekeken evenals de beeldverslagen via internet. 10. Inschrijven voor het zoeken van werk, een uittreksel uit de gemeentelijke bevolkingsadministratie of een uitkering aanvragen, een verhuizing doorgeven en vele andere zaken kan de burger tegenwoordig via internet met de gemeente regelen. Financieel resultaat 2007 Het positieve resultaat over 2007 bedraagt 9,5 mln. Dit resultaat is o.a. ontstaan doordat in 2007 nog een extra bijdrage van 2,5 mln van het rijk is ontvangen voor de kosten van bijstandsverlening in 2006 en lagere uitkeringen WWB (inkomensdeel) dan begroot. Verder zijn de ontvangsten uit bouwleges in 2007 hoger geweest dan voorzien. Het resultaat van 9,5 mln betekent een afwijking van de begrote lasten van 2,6%. Een dergelijke geringe afwijking is acceptabel. 11

12 1. Jaarstukken Beleidsmatige en financiële conclusies op hoofdlijnen In de onderstaande tabel worden de belangrijkste mee- en tegenvallers vermeld die tot het resultaat hebben geleid. In paragraaf worden de posten toegelicht. RESULTAAT OP HOOFDLIJNEN Kapitaallasten Apparaatskosten Overige verschillen: x Rekening V 386 V Nr. Programma 1. Cultuur Vervroegde realisatie taakstelling op cultuur 2. Jeugd en onderwijs Lagere kosten kinderopvang Lagere kosten leerlingenvervoer Onderwijshuisvesting Realisering Skatepark Hollanderwijk 3. Economie en toerisme Exploitatie panden vastgoed 4. Zorg en opvang Programmakosten WMO Kosten inburgering 5. Werk en inkomen Sociale werkvoorziening Agenda voor de toekomst Kansen zien en benutten Jaaroverschrijdende contracten werkdeel Wet WWB Rijksbijdrage inkomensdeel WWB Lagere uitkeringen WWB (inkomensdeel) Bijdrage WWB - werkdeel IPW project ketenversterking Hogere terugvordering inkomensdeel WWB Langdurigheidstoeslag Energieservice minima 6. Wonen Hogere opbrengst leges bouwvergunningen 7. Infrastructuur en bereikbaarheid Legesopbrengsten graven sleuven en herstraten 9. Politiek bestuur Pensioenvoorziening wethouders Naheffingsaanslag dienstauto 12. Ruimtelijke ordening Vrijval budgetten wijkmanagement 15. Algemene dekkingsmiddelen Niet gerealiseerde taakstelling bedrijfsvoering Zorg voormalig personeel Overgangsregeling levensloop/flo Dividend BNG en Essent Impuls sociale investeringen Lagere opbrengst OZB 120 V 256 V 165 V 165 V 150 V 90 N 844 N 87 V 178 V 375 V 211 V 486 N V V 300 V 96 V 369 V 162 N 395 V V 126 V 212 N 95 N 241 V 557 N 368 V 113 N 314 V 283 V 228 N 12

13 1. Jaarstukken Beleidsmatige en financiële conclusies op hoofdlijnen x RESULTAAT OP HOOFDLIJNEN Lagere taxatiekosten wet Woz Minder kosten uitbesteed werk Niet bestede middelen stelpost onvoorzien Gemeentebrede voorziening dubieuze debiteuren Rekening V 203 V 140 V 159 N saldo diverse kleinere mee- en tegenvallers 86 V Totaal V Hierna volgend wordt per programma een compacte samenvatting inclusief het financiële resultaat van het programma gegeven. De mee- en tegenvallers uit de hieraan voorafgaande tabel maken onderdeel uit van het totale resultaat per programma zoals dat hiernavolgend wordt vermeld. Programma Cultuur (1) De uitvoering van dit programma heeft volgens planning plaatsgevonden. De ontwikkelingen van het brede cultuurveld en de ambities laten zien dat cultuur springlevend is in Leeuwarden. Er zijn boeiende Cultuurvuur-debatten georganiseerd om de nieuwe Cultuurnota voor te bereiden. Er wordt geïnvesteerd in het ontwikkelen van culturele infrastructuur. Het Historisch Centrum Leeuwarden heeft een nieuwe, toonaangevende accommodatie betrokken. Er is een voordelig resultaat van gerealiseerd, wat voor het belangrijkste deel is veroorzaakt doordat een taakstelling eerder is ingevuld dan gepland en een voordeel op de apparaatskosten. Programma Jeugd en onderwijs (2) Het algemeen jeugdbeleid maakt een forse sprong voorwaarts. De gemeente voert in dit kader vijf gemeentelijke functies uit (informatie en advies, signalering, pedagogische hulpverlening, zorgcoördinatie en toeleiding). De ontwikkeling van de zogenoemde Centra voor Jeugd en Gezin en de totstandkoming van brede scholen leveren een bijdrage aan de vijf functies zoals hiervoor genoemd. Daarnaast is ook het uitgebreide overleg met het werkveld van belang dat ook in positieve zin bijdraagt aan het algemeen jeugdbeleid. De aanpak van het vroegtijdig schoolverlaten verloopt op zich goed; de aandacht voor schoolverlaten binnen het MBO wordt inmiddels ook ontwikkeld. De aanpak van jongerenproblematiek wordt voortdurend versterkt en verbeterd. Er moeten steeds weer antwoorden gevonden worden op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen. Er is een voordelig resultaat van gerealiseerd op dit programma, wat voor het belangrijkste deel is veroorzaakt door niet bestede middelen onderwijshuisvesting en doordat er minder gebruik is gemaakt van de regeling kinderopvang voor de doelgroep sociaal medisch geïndiceerde en de kosten voor het leerlingenvervoer lager waren dan begroot. Voorts laat de realisatie van het skatepark in de Hollanderwijk nog op zich wachten, daardoor zijn de middelen die hiervoor bestemd waren, niet ingezet. Programma Economie en toerisme (3) In het kader van het programma Stedelijke economie is in 2007 met name op de thema s water en energie geïnvesteerd. Er is veel van de grond gekomen, o.a. op het terrein van acquisitie, acquisitienetwerken en voorlichting. Het revitaliseringproject Leeuwarden-West is bijna gereed en de voorbereidingen voor de nieuwe bedrijventerreinen liggen nu op schema. In het najaar van 2007 is een team Vastgoed gevormd, vanuit dit organisatieonderdeel wordt gewerkt aan het centraliseren van alle vastgoedzaken. 13

14 1. Jaarstukken Beleidsmatige en financiële conclusies op hoofdlijnen Het toeristisch actieprogramma is succesvol uitgevoerd. Op het programma Economie en Toerisme is een klein voordeel van ontstaan. De belangrijkste oorzaak van dit voordeel is gelegen in de latere uitvoering van de aanleg van kunstgrasvelden en de nieuwbouw van kleedaccommodaties op de complexen De Magere Weide en Kalverdijkje Noord. Programma Zorg en opvang (4) De deconcentratie van de maatschappelijke opvang wordt op de succesvol gebleken wijze voortgezet. Burgers worden regelmatig geïnformeerd en kunnen hun reacties geven. Het verblijf in maatschappelijke crisisopvang is langer dan voorzien, de steeds meer complexe problematiek ligt hieraan ten grondslag. Voor de exploitatie van het Advies- en meldpunt huiselijk geweld wordt de deelnemende gemeenten een verhoogde bijdrage gevraagd. Voor het gezondheidsbeleid is een ambitieuze kadernota vastgesteld. Het WMO-beleidsplan is in 2007 succesvol ingevoerd. Het aantal verstrekkingen WMO (voorheen WVG) is hoger dan verwacht. In de voortgangsrapportage WMO die in het voorjaar 2008 aan de raad is aangeboden, is de verwachting uitgesproken dat het budget WMO toereikend is. Deze uitspraak is vooralsnog leidend. In het licht van het toenemende aantal toekenningen, zullen de ontwikkelingen scherp gevolgd worden en zonodig zullen er raadsvoorstellen volgen. Voor de jaren 2008 en 2009 worden voor de wijkcentra in Heechterp/Schieringen, Vrijheidswijk, het Knooppunt, Bilgaard, Nijlân en Westerkwartier buurtbeheerders gefinancierd. De realisatie van de multifunctionele centra loopt gestaag verder, maar wat trager dan verwacht. Op het gehele programma Zorg en Opvang is een nadeel van ontstaan. Dit nadeel is voornamelijk veroorzaakt doordat de verstrekkingen in het kader van de WMO (vervoer, hulpmiddelen en woningaanpassingen) hoger zijn uitgevallen. Programma Werk en inkomen (5) Het uitgevoerde beleid Werkacademie heeft een zeer succesvolle uitstroom van Wwb uitkeringsgerechtigden naar regulier werk opgeleverd. Uit de evaluatie van de Werkacademie wordt lering getrokken en de ingezette werkwijze wordt verder verdiept en ingebed in de organisatie. Door het project Intensivering casemanagement Jongeren is de keten ten behoeve van de jongere verstevigd. Het aandeel jongeren in het totale Wwb bestand is daardoor laag. De relatie tussen de uitvoering aangaande de uitkeringsverstrekking en de uitvoering van de re-integratie wordt verder in nauwe samenhang opgepakt en geïntensiveerd. In 2007 is het niveau van het armoedebeleid gehandhaafd. Er zijn stappen ondernomen om nieuwe beleidsinstrumenten in te voeren en het beleid te gaan heroverwegen. Dit alles zal in 2008 zijn beslag krijgen. Op dit programma is een voordelig resultaat van gerealiseerd. De belangrijkste oorzaak hiervan is de compensatie ten behoeve van het tekort op het I-deel die eind 2007 is ontvangen van het Ministerie van SoZaWe. De daling van het bijstandsbestand heeft eveneens bijgedragen aan het voordelig resultaat. Programma Wonen (6) De woningproductie in Leeuwarden is voor het eerst de grens van 700 woningen gepasseerd. Daarbij is er sprake van een grote differentiatie, voor elk wat wils. Ook in de toekomst kan Leeuwarden deze stevige positie op de woningmarkt continueren, mede dankzij de woningbouwafspraken die zijn gemaakt met de omliggende gemeenten en de provincie. Het project Schieringen-Heechterp, van aandachtswijk naar prachtwijk, houdt een nieuwe aanpak in, samen met en voor de wijkbewoners. In het wijkactieplan wordt een mix van sociale en fysieke maatregelen beschreven. Er is al een start gemaakt met energiebesparingmaatregelen, gericht op de verlaging van woonkosten en op duurzaamheid. De financiering van alle maatregelen is nog een punt van discussie. 14

15 1. Jaarstukken Beleidsmatige en financiële conclusies op hoofdlijnen Handhaving en vergunningverlening zijn goed op orde binnen dit programma. De tarieven behoren landelijk gezien tot de laagste. Aanstaande nieuwe wet- en regelgeving zal de nodige capaciteit vergen. Er is een voordelig resultaat van gerealiseerd, dat voor een belangrijk deel veroorzaakt is door een hoger aantal afgegeven bouwvergunningen en door majeure bouwplannen (Provinciehuis, Zaailand) waardoor de legesopbrengsten veel hoger zijn dan geraamd. Programma Infrastructuur (7) De bereikbaarheid van Leeuwarden is een belangrijke randvoorwaarde voor economische ontwikkeling. Hiervoor zijn binnen dit programma majeure infrastructurele projecten van complexe aard in uitvoering. Een realistische planning en communicatie hierover is van essentieel belang. De aanbesteding van het openbaar stadsvervoer is succesvol verlopen, Connexxion voert dit nu uit. Er zijn in 2007 minder verkeersslachtoffers te betreuren geweest. De infrastructurele maatregelen op het hoofdwegennet (m.n. rotondes) en de instelling van 30 km gebieden hebben hieraan bijgedragen. Er is een voordeel van op dit programma ontstaan. Dit is mede veroorzaakt door hogere legesopbrengsten voor het graven van sleuven. Programma Dienstverlening (8) Leeuwarden is hard op weg naar een volwaardig Klanten Contact Centrum. Er staat al veel in de steigers: dienstverlening via het callcenter (snel en direct worden geholpen) en via het internet (meer selfservice op elk moment van de dag). Een aantal doelstellingen is al bereikt, baliedienstverlening, uitgedrukt in de bezoekerstevredenheid en bereikbaarheid zit blijvend op een hoog niveau. Voorts is het Kwaliteitshandvest vastgesteld zodat onze klanten weten wat ze van ons mogen verwachten. De dienstverlening aan ondernemers is verbeterd, voor hen is een apart fysiek loket gerealiseerd. Tevens zijn er werkafspraken tussen het Servicepunt bedrijven en de inhoudelijk betrokken afdelingen waardoor de klant beter bediend kan worden. De omgevingsvergunning (WABO) is uitgesteld naar 01 januari 2009, er ligt al een blauwdruk en procesontwerp klaar. Er is een voordeel van op dit programma ontstaan. Dit is veroorzaakt door incidentele hogere legesopbrengsten als gevolg van hogere uitgiften rijbewijzen en paspoorten. Programma Politiek bestuur (9) Burgers ervaren nog niet dat zij tijdig betrokken worden bij beleidsontwikkeling door de gemeente en daarmee ook invloed kunnen uitoefenen. Bij aanvang van de ontwikkeling van beleid en plannen zal de gemeente veel meer aandacht moeten besteden aan de betrokkenheid van burgers, instellingen en bedrijven, zoals ook al verwoord is in de notitie burgerparticipatie. Om helder te krijgen welke oorzaken ten grondslag liggen aan het gevoelde gebrek aan burgerparticipatie is een nadere analyse noodzakelijk. Daarna kan bepaald worden welke instrumenten en/of maatregelen meer effect zullen opleveren. In elk geval is goede informatievoorziening een essentieel middel. Vanaf 2007 worden alle verslagen van de raad en commissies uitgezonden via internet en verwerkt tot beeldverslag. Tevens is er gestart met uitzendingen van de politieke talkshow DAG TV op de lokale omroep Mercurius. De gemeentelijke website kan verbeterd worden. Een ruime meerderheid van de raadsleden vindt de documenten uit de begrotingscyclus leesbaar en toegankelijk. De uitvoering van het collegeprogramma Leeuwarden werkt! is halverwege deze collegeperiode royaal over de helft. De actuele discussie in Friesland over herindeling en samenwerking, is ook op Leeuwarden van invloed. Het college heeft gesprekken gevoerd met de colleges van een aantal omliggende gemeenten. Het belang van samenwerking wordt erkend, wat ook blijkt uit het besluit van het Bestuurlijke Overleg Stadsregio Leeuwarden om de samenwerking voort te zetten. De samenwerking in Europees verband is eveneens volop in ontwikkeling, en deze richt zich vooral op de thema s energie en duurzaamheid. 15

16 1. Jaarstukken Beleidsmatige en financiële conclusies op hoofdlijnen Er is een nadelig resultaat van ontstaan op dit programma, dat is vooral ontstaan doordat er een aanvullende storting in de pensioenvoorziening voor (voormalige) bestuurders noodzakelijk is. Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving (10) Het veiligheidsbeleid in Leeuwarden ligt stevig op koers. Door alle preventieve maatregelen en meer nadruk op repressief optreden is de kleine criminaliteit fors gedaald en er is succes behaald met de minderjarige veelplegers. Daarnaast wordt door alle partners steeds beter samengewerkt aan de persoonsgerichte aanpak in zowel de actieprogramma s als in het Veiligheidshuis Fryslân. Maar er is nog steeds veel inzet van de diverse partners nodig om Leeuwarden nog veiliger te maken. Hiervoor worden ook nieuwe initiatieven ontplooid en nieuwe instrumenten ontwikkeld. De brandweer heeft bijgedragen aan de (brand)veiligheid door structureel aan de genormeerde opkomsttijden te voldoen en, indien noodzakelijk, tweezijdig aan te rijden. De veiligheid in inrichtingen is verhoogd doordat vrijwal alle inrichtingen die over een gebruiksvergunning moeten beschikken gecontroleerd zijn. Daarnaast zijn alle nog te controleren inrichtingen in 2007 aangeschreven. Er is een voordelig resultaat van op dit programma gerealiseerd. Dit wordt vooral veroorzaakt door een voordeel op de apparaatskosten van Programma Sport (11) In 2007 is ten aanzien van de upgrading van de sportcomplexen veel gerealiseerd. Tevens zijn de contacten met verenigingen geïntensiveerd, waardoor draagvlak is ontstaan. In 2007 zijn vier topsportevenementen en 13 sportevenementen financieel ondersteund. Doordat een aantal evenementen voor minder dan het maximum bedrag is gesubsidieerd, konden er meer evenementen worden gesubsidieerd. De totale breedtesportactiviteiten zijn zeer succesvol. Er zijn meer mensen aan sport- en spelactiviteiten gaan deelnemen. Deze activiteiten verdienen navolging. Er is een nadelig resultaat van op dit programma ontstaan. Dit is veroorzaakt doordat het subsidiebedrag aan de BV Sport hoger is geworden dan de opgenomen balanspost en het beschikbare budget. Programma Ruimtelijke ordening, wijken en dorpen (12) Leeuwarden wordt gekenmerkt door een grote ruimtelijke dynamiek die leidt tot veel projecten met een eveneens groot aantal complexe ruimtelijk-planologische procedures. Deze projecten worden met voorrang behandeld en goed bediend om stagnatie te voorkomen, dit heeft in 2007 veel capaciteit gevergd. Daardoor konden niet alle bestemmingsplannen geactualiseerd worden conform planning. Ten aanzien van het gebiedsgericht werken kan worden geconcludeerd dat we op de goede weg zijn. De tevredenheid van burgers over het functioneren van wijkpanels/dorpsbelangen neemt toe en ook gaat het integraal gebiedsgericht werken binnen de gemeente steeds beter. Voor de Dorpennota is in goed overleg met alle betrokken partijen een nieuw uitvoeringsprogramma vastgesteld en de eerste projecten zijn in uitvoering genomen. Op dit programma is een voordeel van ontstaan dat vooral door een vrijval van budgetten voor wijkmanagement is veroorzaakt. Programma Milieu, energie en water (13) De uitvoering van dit programma verloopt voorspoedig. Op gebied van duurzaamheid scoort Leeuwarden heel goed. Alternatieve brandstoffen zoals rijden op aardgas en warmtelevering uit biogas zijn daarvan goede voorbeelden. Leeuwarden ontplooit veel initiatieven, veelal echter op ad hoc basis. Om de positie vast te houden is doorontwikkeling noodzakelijk. Tevens is het beter om in plaats van duurzaamheid over klimaatbeleid te spreken. Deze term is meer concreet. Op het gebied van afval is ingestemd met verbetermaatregelen die in de toekomst zullen lijden tot een verbetering van het afvalscheidingpercentage. 16

17 1. Jaarstukken Beleidsmatige en financiële conclusies op hoofdlijnen In 2007 is de nota Water als geld opgesteld, (wordt in het voorjaar 2008 aan de raad aangeboden), waarmee vervolg kan worden gegeven aan de in gang gezette successen van de Blauwe diamant. Op dit programma is een voordeel van gerealiseerd. Dit is veroorzaakt door een lagere ureninzet voor milieuvergunningen, controles en bodemadvies. Programma Woon- en leefomgeving (14) Qua organisatie wordt er meer en meer planmatig en integraal gewerkt, wat zich vertaalt in betere resultaten voor de burgers. Ook de monitoring van de onderhoudsniveaus van de diverse onderdelen van de openbare ruimte krijgt steeds meer gestalte. De schouwresultaten die dit opleveren sluiten voor het verzorgende deel al steeds beter aan bij de afspraken over de openbare ruimte met de raad. Omdat er wel verbeteringen in mogelijk zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van de kantorenhaak, winkelcentra in woonwijken en het technisch schouwen zal er een evaluatie van de kwaliteitsniveaus (verzorgend en technisch) worden gedaan. De realisatie van de groenbeheerplannen vormen een goede toegevoegde waarde voor het beheer van het groen. Op basis van deze plannen kunnen weloverwogen keuzes worden gemaakt voor de korte en lange termijn. Er is in 2007 veel tijd besteed aan afhandeling van kapvergunningen. In het kader van deregulering zal worden bekeken hoe de modelverordening van de VNG gevolgd kan worden en daarmee te bepalen hoe met de kapvergunning kan worden omgegaan. De financiële begroting en rekening stemmen nagenoeg met elkaar overeen, slechts een verschil van negatief. Motie betreffende prioriteit SIOF, ISI en Oldehove in relatie met bestemming rekeningresultaat 2007 Bij de behandeling van de programmabegroting 2008 (5 en 6 november 2007) is bovenbedoelde motie door de raad aangenomen. In deze motie wordt het college gevraagd om bij de bestemming van het rekeningresultaat bij de vaststelling van de jaarstukken 2007 rekening te houden met de volgende prioriteiten van de raad: het strategisch investerings- en ontwikkelingsfonds (SIOF), de Impuls Sociale Investeringen (ISI) en de Oldehove. ISI Met de Impuls Sociale Investeringen wordt in hiervoor genoemde voorstellen voor resultaatbestemming 2007 voor een deel al rekening gehouden met onderhavige motie. Aanvullend hierop wordt voorgesteld ten laste van de algemene reserve, te bestemmen voor het Budget Sociale Investeringen (ISI) voor het jaar SIOF In het investeringsdeel van het SIOF is eind ,0 mln beschikbaar. Na aftrek van de reserveringen is er eind ,6 mln beschikbaar. In het ontwikkelingsdeel van het SIOF is eind 2007 nog ca. 1.2 mln beschikbaar. Na aftrek van de reserveringen en rekening houdend met terugstortingen is er eind mln beschikbaar. Gelet op: de huidige stand van het SIOF; de noodzakelijke co-financiering voor majeure strategische projecten de komende jaren; de aanvraag die verwacht wordt voor een bijdrage uit het SIOF voor het majeure investeringsproject Nieuw Zaailand; de motie die de raad heeft aangenomen bij de behandeling van de programmabegroting 2008 over de prioriteit van het SIOF als het gaat om de bestemming van het rekeningresultaat 2007; wordt voorgesteld een bedrag van 5,0 mln te storten in het SIOF ten laste van de algemene reserve. 17

18 1. Jaarstukken Beleidsmatige en financiële conclusies op hoofdlijnen Oldehove Met betrekking tot het punt Oldehove is tijdens dezelfde raadsvergadering in een andere motie geld uitgetrokken voor een opdracht voor een inrichtingsplan. De uitwerking hiervan is begin 2008 nog niet zo ver gevorderd dat er al zicht is op de omvang van de investeringen die hier uit voort zullen komen. Daarom wordt er nu ook nog geen voorstel voor resultaatbestemming over de Oldehove gedaan. Zodra er meer duidelijkheid is over de met het inrichtingsplan samenhangende kosten zal het college met een voorstel richting raad komen met als dekking de algemene reserve. 18

19 1. Jaarstukken Resultaatbestemming 1.3 Resultaatbestemming Inleiding Uitgangspunt is dat de voorstellen resultaatbestemming tot een minimum beperkt blijven en dat het rekeningresultaat zoveel mogelijk aan de algemene reserve wordt toegevoegd. Bij de reguliere besluitvorming rond de begrotingsvoorbereiding kan dan een integrale afweging gemaakt worden over de aanwending van deze incidentele middelen. Om als voorstel resultaatbestemming te kunnen worden opgenomen in de jaarstukken moet aan de volgende voorwaarden worden voldaan: De voorstellen moeten betrekking hebben op een niet besteed budget of beschikbaar gesteld bedrag in 2007 dat betrekking had op een specifiek doel. Er moet een nadrukkelijke politieke wens zijn om het bedrag voor dat specifieke doel in te zetten of de uitgave moet anderszins onontkoombaar zijn; De kosten kunnen niet gedekt worden uit het reguliere budget van het nieuwe jaar. Het overzicht voorstellen voor resultaatbestemming ziet er als volgt uit: x Resultaatbestemming Bedrag Rekeningresultaat Voorstellen tot resultaatbestemming: Reeds door de gemeenteraad besloten Raadsbesluit 17 maart 2008 Energiehulp lage inkomens 390 Project Experimentele aanpak wachtlijst WSW 178 Dag van het Buurtfeest Programma Jeugd en onderwijs Skatepark van Loonstraat 150 Programma Zorg en opvang: Impuls sociale investeringen 285 Rijksvergoeding mantelzorg 230 Jongerenwerk Programma Veiligheid, openbare orde en handhaving: Rampenbestrijdingsplan 15 Programma Infrastructuur/bereikbaarheid Onderhoud van wegmarkeringen 15 Programma Politiek bestuur Lobbybudget 23 Internationale samenwerking 25 Totaal resultaatbestemming Resultaat na bestemming

20 1. Jaarstukken Resultaatbestemming Toelichting op de voorstellen voor resultaatbestemming Skatepark van Loonstraat In de raadsvergadering van 8 november 2004 is een motie aangenomen waarin beschikbaar is gesteld voor de aanleg van een skateparkvoorziening aan de Van Loonstraat (incl opbouwwerk). Het opbouwwerk heeft wel plaatsgevonden maar de realisering van het Skatepark loopt nogmaals vertraging op omdat een deel van de financiering nog niet rond is. Voorwaarde voor de aanvang van de bouw is dat de skateparkvereniging zelf sponsors werft voor een deel van de financiering. Impuls Sociale Investeringen (ISI) Voor een gedeelte van het ISI-budget is in 2007 nog geen bestemming aangegeven. Dit leidt in 2007 tot een incidenteel voordeel van In het beslisdocument zijn voor 2008 twee voorstellen geformuleerd die door middel van dit voordeel gedekt worden. Voorwaarde is dan wel dat het voordeel via resultaatbestemming overgeheveld wordt naar het dienstjaar Rijksvergoeding mantelzorg In december 2007 heeft het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) aangekondigd om in 2007 nog een bedrag van toe te voegen aan de algemene uitkering. Het ministerie en de VNG hebben afgesproken dat het geld ten goede moet komen aan (de ondersteuning van) mantelzorgers en hebben hun vertrouwen uitgesproken dat gemeenten de incidentele extra middelen daadwerkelijk aan mantelzorgers (ondersteuning) ten goede laten komen. In december is overleg gestart met de uitvoerende welzijnsorganisaties om te komen tot een goede aanwending van de extra bijdrage voor integrale versterking van het prestatieveld 4 van de Wmo (mantelzorg en vrijwilligerswerk). Besteding van het geld is echter niet eerder mogelijk dan begin Jongerenwerk In de raadsvergadering van 25 april 2007 heeft de raad voor 2007 en extra beschikbaar gesteld voor jongerenwerk. In de vergadering van 28 januari 2008 heeft de raad de beleidsnotitie jongerenwerk aangenomen. In deze notitie wordt onder meer aangegeven dat de niet benutte middelen uit 2007 toegevoegd zullen worden aan het budget voor experimententen jongerenwerk in Dat budget komt daardoor uit op een bedrag van in totaal HWL en SWL hebben daarvoor eind 2007 subsidieaanvragen ingediend waarover inmiddels op bestuurlijk niveau met de gemeente overeenstemming is bereikt Rampbestrijdingsplan Het besluit rampbestrijdingsplan inrichtingen (bri) geeft aan dat een rampbestrijdingsplan minimaal 1 maal per drie jaar moet worden geoefend. In 2007 is daarom voor de jaren 2007 en 2008 incidenteel beschikbaar gesteld om in elk jaar 1 oefening van een rampbestrijdingsplan te organiseren. Voorgesteld wordt om in 2008 zowel het rampbestrijdingsplan voor de eerste Nederlandse Kunstvuurwerkfabriek J.N. Schuurmans als het rampbestrijdingsplan voor de Vliegbasis Leeuwarden te oefenen. De reden waarom in 2007 geen oefening van een rampbestrijdingsplan is georganiseerd is gelegen in de invoering van een nieuwe rampbestrijdingsstructuur. Hierin zijn een aantal knelpunten uit het verleden weggenomen. Begin 2008 wordt deze nieuwe structuur vastgesteld met het bestuurlijk ter goedkeuring aanbieden van het nieuwe rampenplan. Pas na het vaststellen van de nieuwe structuur kan en mag overeenkomstig worden geoefend. Het was niet zinvol geweest om in 2007 een oefening van een rampbestrijdingsplan te organiseren op basis van de oude structuur. 20