Commerciële kaartdiensten en de overheid

Transcriptie

1 Commerciële kaartdiensten en de overheid Juridische, commerciële en technische overwegingen in opdracht van Auteur: Edward Mac Gillavry Datum: 12 mei 2010 Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A. Zonnebaan 12-C 3542 EC Utrecht The Netherlands T +31 (0) E: info@opengeogroep.nl W: KvK nr: BTW nr: NL B01 Rabobank reknr

2 Verwijzingen Document Gebruiksrechtovereenkomst van Microsoft Google Voorwaarden voor Dienstverlening Auteur Versie Microsoft Corporation December 2009 Google Inc. 16 april Google Maps API Premier Acceptable Use Policy Google Inc. Google Maps API Premier Purchase agreement Google Inc. N.v.t. Google Inc. N.v.t. Google Inc. 27 mei 2009 Google Inc. N.v.t. Microsoft Corporation November 2009 Microsoft Corporation November 2009 Microsoft Corporation April 2009 Google Inc. N.v.t. Google Inc. N.v.t. Google Inc. N.v.t. Google Maps/Earth Terms of Service Google Maps/Google Earth APIs Terms of Service Legal Notices for Google Maps/Google Earth and Google Maps/Google Earth APIs Microsoft BingTM Maps platform API s Terms of Use Microsoft Bing Maps and MapPoint Web Service Terms of Use Microsoft Gedragscode Permission Guidelines for Google Maps and Google Earth Service Level Agreement voor Google Maps API Premier Servicevoorwaarden voor Google Maps Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 2 van 18

3 Verklarende woordenlijst Term Uitleg API Een Application Programming Interface (API) is een verzameling definities op basis waarvan een computerprogramma kan communiceren met een ander programma of onderdeel (meestal in de vorm van bibliotheken). Vaak vormen API's de scheiding tussen verschillende lagen van abstractie, zodat applicaties op een hoog niveau van abstractie kunnen werken en het minder abstracte werk uitbesteden aan andere API's. CAD Een computersysteem voor Computer-Aided Design (CAD) wordt gebruikt om digitale tekeningen te maken. GIS Een Geografisch Informatiesysteem (GIS) is een computersysteem voor het opslaan, controleren, integreren, manipuleren, analyseren en weergeven van geografische informatie op basis van de geografische locatie en de eigenschappen van de informatie. OGC Het wereldwijd opererende Open Geospatial Consortium heeft als belangrijkste doel om de uitwisselbaarheid van geo-informatie binnen en tussen organisaties te verbeteren op basis van open standaarden. Ook bekend onder de oude naam Open GIS Consortium. Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 3 van 18

4 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Context Doelstelling Uitgangspunten Leeswijzer Online kaartdiensten Trends Aanbieders Juridische en commerciële aspecten Inleiding Intellectueel eigendom Aansprakelijkheid Privacybeleid Continuïteit van de dienstverlening Licentiekosten Overige aandachtspunten Technische aandachtspunten Projectie Actualiteit Nauwkeurigheid Conclusie...17 Colofon...18 Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 4 van 18

5 Samenvatting Het gebruik van commerciële online kaartdiensten voor een geografische web-applicatie op een intranet is alleen mogelijk met een betaalde, zakelijke licentie. Door niet gebruik te maken van de gratis kaartdiensten die Google Maps en Microsoft Bing Maps aanbieden, worden vooral op juridisch gebied een aantal haken en ogen afgevangen, zoals de continuïteit van de dienstverlening en het wel of niet tonen van advertenties. Er kunnen nog altijd vraagtekens geplaatst worden bij het opslaan en gebruik van persoonsgegevens door commerciële online kaartdiensten. Bovendien sluiten Google en Microsoft een groot deel van hun aansprakelijkheid uit. Naast de juridische implicaties zijn er ook op technisch gebied een aantal overwegingen. Met name de verschillende projecties levert een aantal problemen op. Ook de nauwkeurigheid van de kaartgegevens van commerciële kaartleveranciers kan een negatieve perceptie bij de gebruiker opleveren, omdat onduidelijk is welke gegevens met welke nauwkeurigheid zijn ingewonnen. Ten slotte is er de afhankelijkheid die ontstaat ten opzichte van de commerciële online kaartdiensten. Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 5 van 18

6 1 Inleiding 1.1 Context Het Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf (RVOB) is een organisatie binnen de rijksoverheid die verantwoordelijk is voor het beheer, (her)ontwikkeling, koop en verkoop van rijksgronden en -gebouwen. Het RVOB is tevens het ontwikkelingsbedrijf dat namens de ministeries werkt aan de totstandkoming van complexe gebiedsontwikkelingsprojecten waarin het Rijk een belangrijke rol heeft. De OpenGeoGroep heeft bij het RVOB een geografisch web-applicatie op basis van open source GIS componenten geïmplementeerd. Hiermee kunnen interne gebruikers binnen de firewall van het RVOB de geo-informatie en administratieve informatie bekijken. Bovendien zijn via een web service de geo-informatie en administratieve informatie van het RVOB naar andere diensten ontsloten. De Dienst Landelijk Gebied (DLG) en het Kadaster waren hiervan de eerste afnemers. Ten slotte zijn geografische web services van DLG en het Kadaster ontsloten in de kaartviewer. Binnen het RVOB is de wens naar voren gekomen om de geografische webapplicatie uit te breiden met wegenkaarten, satellietbeelden en luchtfoto's als referentiekaarten. Immers, de interne gebruikers zijn bekend met de rijkdom aan geo-informatie die online kaartdiensten als Google Maps ( en Microsoft Bing Maps ( bieden. Hierbij komt de vraag naar boven welke (eventueel toekomstige) juridische, commerciële en technische aspecten een rol gaan spelen, indien het RVOB voor het realiseren van haar interne dienstverlening gebruik zou maken van Google Maps of Microsoft Bing Maps. 1.2 Doelstelling Het doel van dit rapport is om een overzicht te geven van de juridische, commerciële en technische aspecten die een rol spelen bij het realiseren van referentiekaarten in een geografische web-applicatie op basis van de commerciële, online kaartdiensten van Google Maps en Microsoft Bing Maps. Dit overzicht dient vervolgens als onderbouwing voor de besluitvorming om een van deze kaartdiensten daadwerkelijk te gebruiken om referentiekaarten in de bestaande geografische web-applicatie te implementeren. 1.3 Uitgangspunten 1. De juridische aspecten worden slechts ter informatie gepresenteerd en dienen derhalve niet beschouwd te worden als een juridisch advies. 2. De primaire eindgebruikers van de geografische webapplicatie zijn de ambtenaren van het RVOB. 3. De geografische web-applicatie wordt alleen geraadpleegd binnen de firewall van het RVOB. 4. De bestaande kaartviewer op basis van de open source JavaScript-bibliotheek OpenLayers is het raamwerk, waarbinnen de referentiekaarten bekeken worden. 5. Alleen de commerciële, online kaartdiensten van Google Maps en Microsoft Bing Maps worden in dit rapport meegenomen. 6. Google Maps en Microsoft Bing Maps worden slechts in de context van leveranciers van referentiekaarten beschouwd, dus niet als alternatieve JavaScript-bibliotheken. 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 worden de commerciële, online kaartdiensten van Google Maps en Microsoft Bing Maps besproken, waarbij met name wordt ingegaan op de verschillende referentiekaarten die deze diensten aanbieden. In hoofdstuk 3 worden de juridische en commerciële aspecten behandeld, gevolgd door de technische aspecten in hoofdstuk 4. Ten slotte wordt in hoofdstuk 5 een conclusie geformuleerd op basis van het overzicht, dat in de voorgaande hoofdstukken is gegeven. Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 6 van 18

7 2 Online kaartdiensten 2.1 Trends Zoekmachines: de nieuwe kaarten-websites Op kaarten-websites kunnen bezoekers kaarten van de hele wereld bekijken en plaatsen zoeken zoals dorpen en steden, maar bijvoorbeeld ook in bedrijvengids restaurants, hotels en musea. Daarnaast bieden deze websites de functionaliteit om routebeschrijvingen te maken. Ondanks het wereldwijde karakter van de geografische informatie, waren de kaarten-websites tot zo'n 5 jaar geleden zeer nationaal georiënteerd. In de Verenigde Staten domineerde MapQuest, terwijl in Europa in ieder land één of twee commerciële partijen kaarten-websites aanboden, Multimap in Groot-Brittannië, Maporama in Frankrijk, Map24 in Duitsland en Locatienet in Nederland. Daarnaast zijn er nationale automobielclubs, zoals bijvoorbeeld the Britse RAC, de Duitse ADAC en de Nederlandse ANWB die kaarten-websites onderhouden. Er was niet één uitgesproken kaarten-website die in heel Europa dominant was. Sinds 2005 is dit beeld sterk veranderd. De websites die zich op het Web in eerste instantie profileerden als zoekmachines, hebben hun diensten uitgebreid naar kaarten-websites. Google, Microsoft en Yahoo hebben inmiddels een gevestigde positie op de markt van kaarten-websites met Google Maps, Microsoft Bing Maps en Yahoo Maps. Zij hebben hun brede expertise op het gebied van Web-technologie kunnen inzetten, om de gebruiksvriendelijkheid en functionaliteit van de kaarten-website revolutionair te verbeteren. Daarnaast bieden de kaarten-websites voor zoekmachines een aansprekende manier om zoekresultaten te presenteren. Dit heeft in sterke mate bijgedragen aan de populariteit van deze kaarten-websites. Hoewel Google Maps al in 2006 de meeste Europese partijen had overtroffen in populariteit als kaarten-website, duurde het tot begin 2009 voordat Google Maps de kaarten-website MapQuest in de Verenigde Staten voorbij streefde. Naast zoeken van informatie en nieuws en het raadplegen van Web-mail hebben kaarten-websites een plek verworven in de top-3 van redenen van mensen om het Web te gebruiken. Geografische informatie heeft zo een zeer gangbare plaats gekregen in het dagelijks gebruik. Deze ervaring vertaalt zich in de vraag naar gebruiksvriendelijkheid en rijkdom aan geografische informatie binnen de geografische web-applicaties die mensen professioneel gebruiken Meer dan alleen plattegronden en routebeschrijvingen Bezoekers van commerciële kaarten-websites zijn niet langer meer tevreden met plattegronden en routebeschrijvingen. Naast de abstracte cartografische verbeelding, worden ook steeds meer realistische beelden aangeboden. Satellietbeelden, luchtfoto s die recht van boven zijn genomen of juist onder een hoek (vanuit vogelvlucht-perspectief) en panorama's op straatniveau bieden bezoekers nieuwe visualisaties van de wereld op hun heen. Ook worden steeds vaker kaartbeelden gemaakt die het natuurlijk reliëf in het terrein tonen, maar bijvoorbeeld ook de hoogte van gebouwen. Ten slotte verwachten bezoekers steeds meer actuele informatie zoals informatie over de weersomstandigheden en de verkeersdrukte, maar bijvoorbeeld ook openingstijden en de beschikbaarheid van diensten en producten. Met name het brede aanbod aan referentiekaarten zoals satellietbeelden en luchtfoto s op commerciële kaarten-websites vertaalt zich in de behoefte aan deze geografische informatie binnen de geografische webapplicaties die mensen professioneel gebruiken. 2.2 Aanbieders De economische waardeketen Een klein aantal digitale kaartenmakers leveren de wegenkaarten die gebruikt worden in commerciële kaarten-websites. Navteq en Tele Atlas zijn de belangrijkste spelers op wereldschaal, naast een aantal nationale aanbieders zoals bijvoorbeeld Zenrin in Japan of Sensis in Australië. Ook zijn er een aantal partijen Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 7 van 18

8 die satellietbeelden en luchtfoto's leveren (Aerodata International Surveys, Blom, DigitalGlobe). Deze digitale kaarten en beelden worden met behulp van GIS-systemen of speciale cartografische software verwerkt en gevisualiseerd. Zowel de grote GIS- en CAD-leveranciers bevinden zich in deze stap van de waardeketen, maar bijvoorbeeld ook decarta. Vervolgens zijn er de online kaarten-websites zoals Google Maps, Microsoft Bing Maps en Yahoo Maps die de web-applicaties, hardware en infrastructuur bieden om de kaarten te publiceren naar eindgebruikers, andere commerciële kaarten-websites en ontwikkelaars die vervolgens nog meer stappen in de waardeketen kunnen bouwen. Hierdoor is er niet een vast aantal stappen in de waardeketen en daarnaast zijn de grenzen tussen de verschillende stappen niet absoluut, omdat de spelers uit de verschillende stappen in de waardeketen ook elkaar als concurrent tegenkomen. Hoewel Google gebruik maakt van de kaarten van Tele Atlas en haar kaarten visualiseert met behulp van decarta, is Google de verbinding met consumenten, ontwikkelaars en andere commerciële partijen en de merknaam die goede bekendheid heeft. Daarnaast bieden bijvoorbeeld de kaartenmaker Navteq en softwareleverancier decarta inmiddels ook zelf een kaartdienst die zij aanbieden aan consumenten en ontwikkelaars. In het kader van dit rapport wordt verder ingegaan op de kaartdiensten van Google Maps en Microsoft Bing Maps Google Maps Afbeelding 1: Economische waardeketen van online kaartendiensten. Google Maps begon in 2005 als een commerciële kaarten-website die gericht was op consumenten, zonder ondersteuning, garanties of dienstverleningscontracten, zogenaamde Service Level Agreements (SLAs). Slechts nadat ontwikkelaars zelf de JavaScript-bibliotheek van Google Maps onder de vingers hadden gekregen, besloot Google om de JavaScript-bibliotheek te standaardiseren en te abstraheren tot een volwaardige API en deze vervolgens ter beschikking te stellen. In juni 2006 werd Google Maps for Enterprise gelanceerd, dat zich met name richt op de zakelijke markt, waarbij onder licentie ondersteuning wordt geboden, maar ook dienstverleningscontracten worden gesloten, waarbij meer dan 99% beschikbaarheid wordt gegarandeerd. Inmiddels is Google Maps for Enterprise hernoemd tot Google Maps API Premier. Sinds oktober 2009 gebruikt Google Maps voor de kaarten van de Verenigde Staten nog uitsluitend kaartmateriaal van overheidsdiensten en van bijdragen uit haar digitale gemeenschap in plaats van de wegenkaart van digitale kaartenmaker Tele Atlas. Referentiekaarten Google Maps Kaarten - Wegenkaart - Terreinkaart Beelden - Satellietbeelden - Luchtfoto's (eventueel met label weergegeven) 3D - Google Earth Panorama's op straatniveau - Google StreetView Tabel 1: Overzicht van referentiekaarten in Google Maps. Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 8 van 18

9 Afbeelding 2: Homepage van Google Maps Nederland Microsoft Bing Maps Microsoft heeft een traditie op het gebied van geografische producten. Zo bestond er lange tijd een digitale atlas (Microsoft Encarta) en routeplanner (Microsoft Streets&Trips) als desktop-software voor consumenten. MapPoint werd ontwikkeld als desktop-software met een API voor de zakelijke markt. Met de overname in 2003 van de kaarten-website MapBlast in de Verenigde Staten en de ontwikkeling van MapPoint Web Services, zette Microsoft zich neer als speler op de markt van kaarten-websites. Met de overname van het Britse Multimap in 2007 heeft Microsoft getracht haar aandeel in Europa te vergroten, met name op de zakelijke markt. Voor de consumentenmarkt gebruikte Microsoft de merknamen MSN Maps en Live Maps en voor de zakelijke markt werden de merknamen MapPoint en Virtual Earth gebruikt. Sinds 2009 zijn de kaartendiensten van Microsoft gebundeld onder de gezamenlijke naam Bing Maps. Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 9 van 18

10 Afbeelding 3: Homepage van MSN Maps Nederland op basis van Microsoft Bing Maps. Referentiekaarten Microsoft Bing Maps Kaarten - Wegenkaart Beelden - Satellietbeelden - Luchtfoto's (eventueel met label weergegeven) - Vogelvlucht-weergave 3D - Virtual Earth Panorama's op straatniveau - Photosynth - Streetside (niet beschikbaar in Nederland) Tabel 2: Overzicht van referentiekaarten in Microsoft Bing Maps. Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 10 van 18

11 3 Juridische en commerciële aspecten De juridische aspecten van commerciële kaartdiensten worden in dit hoofdstuk slechts ter informatie gepresenteerd en dienen derhalve niet beschouwd te worden als een juridisch advies. 3.1 Inleiding Binnen het RVOB is de wens naar voren gekomen om de geografische web-applicatie uit te breiden met wegenkaarten, satellietbeelden en luchtfoto's als referentiekaarten. Immers, de medewerkers zijn bekend met de rijkdom aan geo-informatie die online kaartdiensten als Google Maps en Microsoft Bing Maps bieden. De geografische web-applicatie wordt binnen de firewall van het RVOB gebruikt door medewerkers van het RVOB en is niet toegankelijk voor het algemeen publiek. Google en Microsoft hanteren verschillende licenties voor hun online kaartdiensten. In de standaard licenties, c.q. de Google Maps/Google Earth APIs Terms of Service (d.d. 27 mei 2009) en de Microsoft Bing Maps Platform API s Terms of Use (d.d. november 2009) staan verschillende overwegingen geformuleerd, die de toepasbaarheid van deze standaard licenties op de situatie bij het RVOB bepalen: Aard van de applicatie: onderwijs, non-profit, niet-commercieel, commercieel of overheid. Gebruiksintensiteit van de applicatie: limiet aan het aantal transacties, gebruikerssessies dat binnen een bepaalde tijdsperiode plaatsvindt. Toegankelijkheid van de applicatie: algemeen publiek, algemeen publiek met toegangscode, algemeen publiek met een betaalde toegangscode of interne gebruikers. Afspraak over beschikbaarheidsniveau (Service Level Agreement). Toegang tot technische productondersteuning: productie-informatie, forums, documentatie, helpdesk. Deze overwegingen zijn geformuleerd in Artikel 9 en Artikel 10 van de Google Maps/Google Earth APIs Terms of Service en Artikel 2 van de Microsoft Bing Maps Platform API s Terms of Use. In deze artikelen is geformuleerd, dat het op basis van beide standaard licenties niet geoorloofd is om de kaartdiensten te gebruiken achter een firewall onbereikbaar voor het algemeen publiek. Hiertoe dient het RVOB dan ook een aparte licentieovereenkomst te sluiten met Google of Microsoft, respectievelijk de Google Maps API Premier Purchase Agreement of de Bing Maps for Enterprise Agreement. Om de vraag te beantwoorden welke beperkingen het RVOB zichzelf oplegt door gebruik te maken van de commerciële kaartdiensten van Google of Microsoft, worden deze overeenkomsten en de licenties en voorwaarden, waarnaar in deze overeenkomsten wordt verwezen onderzocht. Meer in het bijzonder wordt gekeken naar wat wordt bepaald op het gebied van: 1. Intellectueel eigendom 2. Privacybeleid 3. Aansprakelijkheid 4. Continuïteit van de dienstverlening 5. Licentiekosten 6. Overige bepalingen In de onderstaande schema's wordt de samenhang tussen de belangrijkste overeenkomsten, licenties en voorwaarden voor de kaartdiensten Google Maps API Premier (Afbeelding 4) en Microsoft Bing Maps for Enterprise (Afbeelding 5) weergegeven. Alleen de eerste referentie naar een bepaald document wordt in de schema's weergegeven met zo min mogelijk stappen tussen het gerefereerde document en de oorspronkelijke overeenkomst. Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 11 van 18

12 Afbeelding 4: Google Maps API Premier: overeenkomst, licenties en voorwaarden. Afbeelding 5: Microsoft Bing Maps Enterprise: overeenkomst, licenties en voorwaarden. Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 12 van 18

13 3.2 Intellectueel eigendom Google Maps API Premier In Artikel 4.1 van de Google Maps API Premier Purchase Agreement staat, dat alle rechten van de overheidsinstantie op de Content die de overheidsinstantie toevoegt aan de kaartdienst blijft bestaan en in ieder geval niet wordt overgedragen aan Google, inclusief het intellectueel eigendomsrecht Microsoft Bing Maps Enterprise Microsoft stelt in Artikel 5 van de Microsoft Bing Maps Enterprise Agreement, dat de inhoud eigendom blijft van de overheidsinstantie. Bovendien wordt de inhoud niet eens aangemerkt als een submission omdat deze wordt gepubliceerd vanaf de eigen Web servers van de overheidsinstantie. 3.3 Aansprakelijkheid Google Maps API Premier Google geeft in de Google Maps API Premier Purchase Agreement geen enkele garantie af over de kaartdienst (zie Artikel 12). Bovendien wordt in Artikel 13 bijna elke grond voor aansprakelijkheid uitgesloten. Bovendien kan het bedrag waarvoor Google aansprakelijk is niet hoger zijn dan de abonnementsgelden die de overheidsinstantie in de voorgaande 12 maanden heeft betaald aan Google. Ten slotte moeten overheidsinstanties bovendien Google vrijwaren voor alle claims van derden Microsoft Bing Maps Enterprise De Microsoft Bing Maps Enterprise Agreement geeft geen enkele garantie en beperkt de aansprakelijkheid van Microsoft tot het maandelijkse bedrag van het abonnement voor directe schade (zie Artikel 12 en 13). Deze uitsluitingen zijn niet heel bijzonder, bovendien is het altijd de vraag of als je naar de rechter gaat de complete uitsluiting van aansprakelijkheid wordt geaccepteerd. Daarnaast moet de overheidsinstantie Microsoft vrijwaren voor alle claims van derden (zie Artikel 9). 3.4 Privacybeleid Google Maps API Premier In de Google Maps/Earth Terms of Service wordt voor wat betreft de bepaling betreffende de privacy, hoe Google omgaat met persoonsgegevens, verwezen naar het privacybeleid. In dit document heeft Google uiteengezet, welke informatie er wordt verzameld en met welk doel. Google verzamelt op een aantal manieren informatie. In ieder geval wordt de informatie verzameld die zelf wordt gegeven aan Google, daarbij moet met name worden gedacht aan de informatie die de accounthouder geeft om zich aan te melden voor een Google dienst. Daarnaast maakt Google gebruik van cookies en log-informatie. Deze informatie wordt verzameld met als doel het aanbieden van producten en diensten, het controleren, onderzoeken en analyseren van informatie om de diensten te onderhouden, te beschermen, te verbeteren en het ontwikkelen van nieuwe diensten en producten.. Bovendien gebruikt Google de informatie om het technisch functioneren van haar netwerk te verzekeren. Ten slotte beschermt Google hiermee de rechten en eigendom van Google en haar gebruikers. Google behoudt zich het recht voor om deze informatie met derden te delen. De informatie wordt gedeeld indien er door de gebruiker van de dienst toestemming is verleend, of wanneer de informatie aan dochtermaatschappijen of gelieerde ondernemingen doorgegeven die namens Google informatie verwerken (deze derden hebben wel uitdrukkelijk ingestemd met het gebruik van hetzelfde privacybeleid), of als laatste Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 13 van 18

14 indien het nodig is om te voldoen aan de wet- en regelgeving, toe te zien op de naleving van de gebruiksvoorwaarden, fraude of problemen op te sporen en aan te pakken Microsoft Bing Maps Enterprise In de Microsoft Bing Maps Enterprise Agreement wordt verwezen naar het privacybeleid, waarin is vastgelegd hoe Microsoft omgaat met persoonsgegevens. In dit document heeft Microsoft geformuleerd, welke informatie er wordt verzameld en met welk doel. Microsoft verzamelt op een aantal manieren informatie. Zo wordt natuurlijk de informatie verzameld die zelf wordt gegeven aan Microsoft. Hierbij moet worden gedacht aan zogenaamde NAW -gegevens, maar ook demografische gegevens en betalingsgegevens (bijvoorbeeld creditcardnummers). Daarnaast gebruikt Microsoft Web-analysesoftware, waarmee het surfgedrag van gebruikers kan worden gevolgd. Ook informatie over de gebruikte Web-browsers en het IP-adres worden verzameld. Microsoft maakt gebruik van cookies. Microsoft verzamelt deze gegevens om haar diensten en Web-sites aan te bieden en te verbeteren. Ook kan Microsoft de gegevens gebruiken voor analyse en onderzoek om haar producten, technologie en diensten te verbeteren. Microsoft behoudt zich het recht voor om deze informatie met derden te delen. De informatie wordt gedeeld indien er door de gebruiker van de dienst toestemming is verleend, of wanneer de informatie aan dochtermaatschappijen of gelieerde ondernemingen doorgegeven die namens Microsoft informatie verwerken (deze derden hebben wel uitdrukkelijk ingestemd met het gebruik van hetzelfde privacybeleid), of als laatste indien het nodig is om te voldoen aan de wet- en regelgeving, toe te zien op de naleving van de gebruiksvoorwaarden, fraude of problemen op te sporen en aan te pakken. Naast het algemeen privacybeleid, beschrijft Microsoft in de Map Privacy Supplement bovendien, dat zij gegevens bewaart met betrekking tot alle adressen, plaatsen, coördinaten en vertrekpunten en bestemmingen die door gebruikers worden ingevoerd. Microsoft gebruikt deze informatie om te voldoen aan de licentieverplichtingen naar kaartenmakers en om de kaartdienst te testen en te onderhouden. 3.5 Continuïteit van de dienstverlening Google Maps API Premier In Artikel 10 van de Google Maps API Premier Purchase Agreement staat omschreven, dat de termijn van de licentie ingaat op de verzenddatum van de Google Maps API Premier Ordering Document, waarin ook de duur van de termijn is geformuleerd. De overeenkomst kan door Google worden ontbonden indien er sprake is van contractbreuk van de zijde van de overheidsinstantie en er vanuit de overheidsinstantie niet binnen 30 dagen alles in het werk stelt om deze contractbreuk te herstellen. Indien er sprake is van contractbreuk van de zijde van Google, dan zijn er echter geen duidelijke bepalingen. Bovendien kan Google de overeenkomst ontbinden als zij failliet gaat of haar onderneming staakt. Ten slotte kan Google de overeenkomst ontbinden indien er voor de derde maal sprake is van contractbreuk van de zijde van de overheidsinstantie. In het geval de Google Maps API Premier inbreuk doet op het intellectueel eigendom van derden zoals omschreven in Artikel 14.4 van de Google Maps API Premier Purchase Agreement, dan zal Google trachten voor de overheidsinstantie een gebruiksrecht te verkrijgen, opdat de overheidsinstantie de Google Maps API Premier kan blijven gebruiken. Ook kan Google de Google Maps API Premier vervangen met een ander product of zodanig aanpassen, dat de inbreuk op het intellectueel eigendom wordt verholpen. Mochten deze opties commercieel niet rendabel blijken, dan kan Google de overeenkomst ontbinden. Google betaalt de licentiekosten dan terug aan de overheidsinstantie. Volgens de Google Maps API Premier Service Level Agreement zal Google alles in het werk stellen, opdat de kaartdienst per maand 99,9% van de tijd functioneert en beschikbaar is mits dit commercieel rendabel is. In het geval het beschikbaarheidsniveau gedurende een maand lager is dan 99,9% kan de termijn zoals omschreven in de Google Maps API Premier Ordering Document tot maximaal 15 dagen worden verlengd. Hierbij dient te worden opgewerkt, dat Google alleen tijdens kantooruren binnen 4 uur reageert op een Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 14 van 18

15 vermindering van het beschikbaarheidsniveau. Deze kantooruren zijn echter van 9:00 tot 18:00 Pacific Time op weekdagen, exclusief de Amerikaanse feestdagen. De Google Maps API Premier Purchase Agreement biedt samen met de Google Maps API Premier Ordering Document redelijkerwijs voldoende waarborgen voor de continuïteit van de dienstverlening. Echter, wat financieel onrendabel mocht blijken voor Google, kan als een wettelijke taak van de overheidsinstantie worden aangemerkt. Bovendien biedt de overeenkomst geen stimulansen voor Google om situaties te voorkomen waarin er sprake is van contractbreuk Microsoft Bing Maps Enterprise In de Microsoft Bing Maps Enterprise Agreement wordt een beschikbaarheidsniveau van 99,9% gegarandeerd. 3.6 Licentiekosten Google Maps API Premier Google heeft twee verschillende licentiemodellen voor het intern gebruik van Google Maps: Gebaseerd op het aantal gebruikers: 100 gebruikers, à 8,580,- per jaar. Gebaseerd op het aantal page views : page views, à 8,580,- per jaar Microsoft Bing Maps Enterprise Microsoft heeft een instaplicentie voor 100 gebruikers, die 3.500,- per jaar kost. Indien er bovendien Birdseye-beelden aan de applicatie worden toegevoegd, kost dit 6.500,- extra. 3.7 Overige aandachtspunten Google Maps API Premier In de Legal Notices for Google Maps/Google Earth and Google Maps/Google Earth APIs staat in Artikel 3.3. vermeld, dat de kaarten van Tele Atlas waarop gemeentegrenzen zijn afgebeeld dit is het geval in Nederland niet gebruikt mogen worden om toepassingen te ontwikkelen of af te leiden die gebruikt worden om de hoogte van belastingen te bepalen voor een enkel adres of een reeks adressen. In de Geo Permissions voorwaarden staat vermeld, dat de kaarten en beelden (luchtfoto's en satellietbeelden) alleen mogen worden getoond op een gedrukte afbeelding (een printje ), als de kaarten en beelden specifieke karakteristieken van Google Maps of Google Earth tonen. Aangezien de kaarten en beelden voornamelijk als achtergrond zullen worden gebruikt, is het niet geoorloofd om hiervan een gedrukte afbeelding te maken Microsoft Bing Maps Enterprise In de voorwaarden, licenties en overeenkomsten met betrekking tot Microsoft Bing Maps Enterprise zijn er geen nadere aandachtspunten. Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 15 van 18

16 4 Technische aandachtspunten 4.1 Projectie Google heeft met de introductie van Google Maps een nieuwe projectie geïntroduceerd, die gebaseerd is op de Mercatorprojectie. Terwijl het coördinatenstelsel van de Mercatorprojectie normaal gebaseerd is op meters, blijft Google Maps de coördinaten uitdrukken in lengte- en breedtegraden op basis van de ellipsoïde WGS-84. Inmiddels hebben de meeste online kaartdiensten deze de facto standaard overgenomen. Oorspronkelijk was de projectie niet opgenomen in de lijst die wordt onderhouden door de European Petroleum Survey Group (EPSG) en kreeg daarom een custom -referentie: EPSG: Inmiddels heeft de EPSG de Spherical Mercatorprojectie of Pseudo-Mercatorprojectie overgenomen en staat deze genoteerd als EPSG:3857. Momenteel zijn alle geografische gegevens in de PostGIS-database bij het RVOB opgeslagen op basis van het Rijksdriehoeksstelsel (met EPSG code: 28992). Om de onderlinge relaties van de thema's juist te kunnen interpreteren moeten de verschillende kaarten in dezelfde projectie zijn. Google Maps en Microsoft Bing Maps bieden hun kaarten maar in 1 projectie aan. Daarom zouden de geografische gegevens van het RVOB moeten worden geprojecteerd naar de Pseudo Mercatorprojectie. Hoewel het mogelijk is om ieder verzoek vanuit de viewer voor een kaarttegel op afroep te projecteren, kost dit natuurlijk extra tijd alvorens de gegevens opnieuw zijn geprojecteerd. Dit kan worden afgevangen door twee geometrische kolommen per tabel te maken: in een kolom wordt de geometrie opgeslagen in Rijksdriehoekscoördinaten en in een andere kolom wordt de geometrie opgeslagen in lengte- en breedtegraden voor de Pseudo-Mercator-projectie. Echter, naast de geografische gegevens in de PostGIS-database wordt er in de viewer gebruik gemaakt van TOP25Raster, een rasterbestand van de topogafische kaart 1: Ook zijn er plannen om bepaalde kaarten die worden gemaakt op basis van de geografische gegevens in de PostGIS-database van tevoren te genereren en als rasterbestand op te slaan in een zogenaamde tile cache. Het projecteren van rasterbestanden resulteert in een verslechtering van het kaartbeeld, omdat de rasterstructuur wordt verwrongen. Daarom is het projecteren geen goede aanpak voor TOP25Raster. Voor de tile-cache geldt, dat deze natuurlijk dubbel kan worden uitgevoerd: in het Rijksdriehoeksstelsel en in de PseudoMercatorprojectie. Vanuit het oogpunt van digitale opslag-capaciteit is dit geen oplossing. 4.2 Actualiteit In het vorige hoofdstuk is ingegaan op de continuïteit van de dienstverlening (paragraaf 3.5). Hoewel deze contractueel kan worden afgedekt, wordt er geen uitspraak gedaan over de actualiteit van de kaarten die geleverd worden door de commerciële online kaartdiensten. De kaartleveranciers hebben meestal een kwartaalcyclus voor het leveren van nieuwe kaarten. Echter, commerciële online kaartdiensten geven geen informatie wanneer een nieuwe kaart beschikbaar komt als onderdeel van hun dienst. Daarnaast gaat het meestal om kaarten van heel Europa, waarbij het nog maar de vraag is, of de kaart van Nederland is bijgewerkt. 4.3 Nauwkeurigheid De nauwkeurigheid van de kaart is dus afhankelijk van de nauwkeurigheid van de ingemeten gegevens: zowel bij de ondergronden als de daarop afgebeelde objecten. De kaarten van commerciële kaartleveranciers zijn niet echt nauwkeurig. Immers, de gegevens zijn ingemeten ten behoeve van autonavigatie. Hierdoor liggen straten liggen niet precies op de plek waar ze zouden moeten liggen. Dat is minder erg als je alleen maar een route zoekt, maar juridisch onacceptabel als je het over kadastrale eigendomsverhoudingen hebt. Dit kan leiden tot een negatieve perceptie bij de gebruikers, omdat het voor hen onduidelijk is met welke nauwkeurigheid de kaartgegevens zijn ingewonnen. De vraag zou kunnen oprijzen of de perceelsgrenzen verkeerd zijn ingewonnen, omdat deze niet evenwijdig lopen aan de lijnen op de achtergrondkaart. Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 16 van 18

17 5 Conclusie In dit document is een beeld geschetst van de ontwikkelingen op het gebied van commerciële online kaartdiensten en kaartleveranciers. Vervolgens is uitgewijd over de juridische en commerciële aspecten van het afnemen van een online kaartdiensten. Ten slotte zijn de technische aandachtspunten beschreven. Door niet gebruik te maken van de gratis kaartdiensten die Google Maps en Microsoft Bing Maps aanbieden, maar te kiezen voor een zakelijke overeenkomst worden vooral op juridisch gebied een aantal haken en ogen afgevangen, zoals de continuïteit van de dienstverlening, het wel of niet tonen van advertenties. Er kunnen nog altijd vraagtekens geplaatst worden bij het opslaan en gebruik van persoonsgegevens door commerciële online kaartdiensten. Bovendien sluiten Google en Microsoft een groot deel van hun aansprakelijkheid uit. Naast de juridische implicaties zijn er ook op technisch gebied een aantal overwegingen. Met name de verschillende projecties levert een aantal problemen op. Ook de nauwkeurigheid van de kaartgegevens van commerciële kaartleveranciers kan een negatieve perceptie bij de gebruiker opleveren, omdat onduidelijk is welke gegevens met welke nauwkeurigheid zijn ingewonnen. Ten slotte is er de afhankelijkheid die ontstaat ten opzichte van de commerciële online kaartdiensten. Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 17 van 18

18 Colofon De OpenGeoGroep is opgericht door een 10-tal Nederlandse bedrijven die zich specifiek bezig houden met open source GIS. Als coöperatieve vereniging is zij in de gelegenheid grote en complexe opdrachten aan te nemen en continuïteit van serviceverlening te garanderen. Het betreft een bundeling en onderlinge uitwisseling van technische kennis en ervaring op dit vakgebied. Als zodanig adresseert de expertise van deze groep het probleem van voorheen onduidelijke ondersteuning van geïmplementeerde open source applicaties. De groep richt zich in eerste instantie op de meest gangbare geïmplementeerde open source GISapplicaties op Nederlandse bodem. Dit unieke Nederlandse samenwerkingsverband beoogt daarmee een centraal aanspreekpunt te zijn voor gebruikers van open source GIS-toepassingen in Nederland. Voor klanten c.q. gebruikers levert dit grote voordelen op ten aanzien van onderhoud en ondersteuning voor hun geïnstalleerde software. Zowel de kwaliteit als de efficiëntie van dienstverlening zullen immers met een centraal aanspreekpunt beduidend verbeteren. De dienstverlening van de groep omvat het gehele spectrum van advisering, projectmanagement, ontwikkeling en implementatie tot en met training en technische ondersteuning. Edward Mac Gillavry is consultant bij Webmapper, een van de bedrijven binnen de OpenGeoGroep. Webmapper maakt gebruiksvriendelijke, geografische web-applicaties en levert advies op het gebied van Web-cartografie en online GIS. Edward was tot begin 2009 Product Manager Location-Based Services (LBS) bij TomTom en stond aan de basis van de online routeplanner van TomTom en was betrokken bij de ontwikkeling van Startpagina/Verkeer en Tele Atlas MapInsight. Eerder werkte hij als cartograaf bij de Nationale Atlas voor Volksgezondheid en begon zijn loopbaan bij Multimap, dat inmiddels deel uitmaakt van Microsoft Bing Maps UK. Coöperatieve vereniging OpenGeoGroep U.A, pagina 18 van 18