Handschrift ontwikkeling Marjolein van Buuren
|
|
|
- Annelies Dekker
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 2.4.1 Handschrift ontwikkeling Marjolein van Buuren Hoorcollege taal en zaakvakken Samenhang: In werkcollege 2 wordt het win-winmodel ingezet om belangrijke begrippen uit het handschriftonderwijs te leren gebruiken taal en zaakvakken Toetsing: Tentamen natuuronderwijs (plantjestoets en didactiek) en handschriftontwikkeling (didactiek) Hoofdstuk 1 t/m 9, toetsen (pp. 176 t/m 187) én lesstof Beroepsproduct natuuronderwijs en taal 1
2 Handschriftontwikkeling Hoorcollege 1 Leerstofopbouw handschriftonderwijs Werkcollege 2 Allograafselectie (via win win model) Werkcollege 3 Lesideeën groep 5 t/m 8 Hoorcollege 4 Toetsen en beoordelen Werkcollege 5 Instructie groep 3 en 4 Werkcollege 6 Schrijfvoorwaarden groep 1, 2 en 3 schrijven - handschrift Definitie van schrijven (als werkwoord): de handeling van het in tekens vastleggen van tekst. Definitie van handschrift: de manier waarop iemand met de hand schrijft. Waarom nog leren schrijven? (1) Het schrijven van letters speelt een belangrijke rol in het herkennen van letters en dus bij het leren lezen. De hersenen ontvangen bij schrijven meer signalen (visueel, motorische, kinesthetisch) vergeleken met het typen van letters. Daarnaast leidt het streek voor streek natekenen van letters tot het waarnemen van de belangrijkste kenmerken van letters. Longcamp, M., Boucardb, C., Gilhodesb, J., & Velay, J. (2006). Remenbering the orientation of newly learned characters depends on the associated writing knowledge: A comparison between handwriting and typing. Human Movement Science, 25, James, K., & Engelhardt, L., (2012). The effects of handwriting experience on functional brain development in pre-literate children. Trends in Neuroscience and Education, 1,
3 Waarom nog leren schrijven? (2) Bij het maken van aantekeningen zorgt het handschrift voor een betere kennisopname. Bij getypte aantekeningen wordt de gesproken tekst vaak letterlijk overgenomen, waardoor de informatie oppervlakkig wordt waargenomen. Bij geschreven aantekeningen daarentegen wordt de informatie samengevat en in eigen woorden genoteerd, waardoor de stof veel dieper wordt verwerkt. Mueller, P. A., & Oppenheimer, D. M. (2014). The pen is mightier than the keyboard: advantages of longhand over laptop note taking. Psychological Science, 25(6), Welke vaardigheden heb je nodig om te kunnen schrijven? Leerstofopbouw handschriftonderwijs van groep 1 t/m 8 3
4 Leerstofopbouw handschriftonderwijs Groep 1, 2 en 3 VOORBEREIDEND SCHRIJVEN schrijfvoorwaarden Groep 3 en 4 AANVANKELIJK SCHRIJVEN instructiefase Groep 5 t/m 8 VOORTGEZET SCHRIJVEN handschriftonderhoud pengreep pendruk schrijfhouding fijne motoriek oog-handcoördinatie ruimtelijke oriëntatie in het platte vlak kritische waarneming concentratie - attitude letters tekenen groep 3: kleine letters cijfers koppelen lezen-schrijven? schrijfrijpheid groep 4: hoofdletters keuze: blokschrift of verbonden schrift handschriftcriteria blokschrift sierschrift toetsenbord vaardigheid Van instrumentele vaardigheden naar grafo-cognitie (=letterkennis) INSTRUMENTELE VAARDIGHEID Groep 1, 2 en 3 VOORBEREIDEND SCHRIJVEN schrijfvoorwaarden pengreep pendruk schrijfhouding fijne motoriek oog-handcoördinatie ruimtelijke oriëntatie in het platte vlak kritische waarneming concentratie attitude letters tekenen Goede pengreep = dynamische driepuntspengreep Duim en wijsvinger op gelijke hoogte Pen rust op laatste kootje middelvinger Duim en wijsvinger raken elkaar niet Open webspace Achterkant van pen wijst richting schouder Dynamisch: vingers en duim sturen de pen aan 4
5 Goede schrijfhouding Symmetrische schrijfhouding Voeten op de grond Bovenbenen horizontaal Romp rechtop en ingeklemd Hoofd rechtop Onderarmen op tafel Schrijfarm gelijk aan het papier Andere hand bij de schrijfhand. Waarom is een goede pengreep en schrijfhouding belangrijk? Beter schrijfproces - aansturing vanuit de schrijfvingers - geen pijn - langer volhouden - penpunt kunnen zien Beter schrijfproduct GRAFO-COGNITIEVE VAARDIGHEID (lettervormgevingskennis) Groep 1, 2 en 3 VOORBEREIDEND SCHRIJVEN schrijfvoorwaarden pengreep pendruk schrijfhouding fijne motoriek oog-handcoördinatie ruimtelijke oriëntatie in het platte vlak kritische waarneming concentratie attitude letters tekenen 5
6 Ruimtelijke oriëntatie in het platte vlak Van losse streken schrijfrijpheid naar doorgaande beweging in één draairichting naar doorgaande beweging met draairichtingwisseling en kerende streken. Vanaf groep 3 lettervorm met vaststaand traject Groep 3 AANVANKELIJK SCHRIJVEN instructiefase groep 3: kleine letters cijfers koppelen lezen-schrijven? schrijfrijpheid groep 4: hoofdletters keuze: blokschrift of verbonden schrift Groep 3 leren lezen en schrijven 6
7 Groep 3 Wanneer starten met letters leren schrijven? Ontwikkeling: Losse streken Eén draairichting tegen de klok in met de klok mee Draairichtingwisselingen Meer herhaling! Optie 1: Vanaf september leren lezen en schrijven. Pennenstreken letterversie De letters worden eerst allemaal los aangeleerd en na de kerst worden de verbindingen geleerd. Optie 2/3: September starten met lezen, rond herfst/kerst starten met schrijven 7
8 Groep 3 AANVANKELIJK SCHRIJVEN instructiefase groep 3: kleine letters cijfers koppelen lezen-schrijven? schrijfrijpheid groep 4: hoofdletters keuze: blokschrift of verbonden schrift Blokschrift in groep 3 Blokschrift lijkt eenvoudiger, maar bevat twee moeilijkheden: - Spiegelen: lettervormen lijken meer op elkaar: d b p q - Luchtspoor: woordvorming vraagt juiste letterafstand en woordafstand Groep 4 AANVANKELIJK SCHRIJVEN instructiefase groep 3: kleine letters cijfers koppelen lezen-schrijven? schrijfrijpheid groep 4: hoofdletters keuze: blokschrift of verbonden schrift 8
9 Groep 5 t/m 8 VOORTGEZET SCHRIJVEN handschriftonderhoud handschriftcriteria blokschrift sierschrift toetsenbord vaardigheid Groep 6 t/m 8 VOORTGEZET SCHRIJVEN handschriftonderhoud handschriftcriteria blokschrift sierschrift toetsenbord vaardigheid Staand blokschrift Bestaat uit afzonderlijke streken > plaatsingsprobleem 2e streek Cursief blokschrift wordt in één beweging door geschreven. breed schrift smal schrift letters tegen elkaar plakken letterspaties binnenwit = tussenwit 9
10 Groep 7 t/m 8 VOORTGEZET SCHRIJVEN handschriftonderhoud handschriftcriteria blokschrift sierschrift toetsenbord vaardigheid Waarom met 10 vingers typen? Groep 6 t/m 8 VOORTGEZET SCHRIJVEN handschriftonderhoud handschriftcriteria blokschrift sierschrift - Snelheid is het grootst - Stootbelasting wordt verdeeld over 10 vingers. - Mogelijkheid tot blindtypen, zodat rechtop zitten mogelijk is. Daardoor: - één kijkpunt = minder tijdverlies - rechte rug en hoofdstand: betere concentratie = tijdwinst toetsenbord vaardigheid Hoe kun je blindtypen het beste aanleren? Handen afdekken, zodat naar het scherm gekeken moet worden. Veel korte oefenmomenten: Zorg ervoor dat de vingers níet op de toetsen blijven liggen. zweeftypen versus kleeftypen instructie HERHALING feedback 10
11 Leerstofopbouw handschriftonderwijs Groep 1, 2 en 3 nadruk op instrumentele vaardigheidstraining Groep 3 t/m 8 nadruk op grafo-cognitie - kennis van de lettervormgeving 11
Handschrift ontwikkeling
2.4.1 Handschrift ontwikkeling Marjolein van Buuren Anne van Wensveen Werkcollege 6 Werkcollege 6 Doelen Je kunt jouw kennis van de handschriftontwikkeling van kinderen in groep 1 t/m 3 gebruiken om deze
Handschrift ontwikkeling Marjolein van Buuren
2.4.1 Handschrift ontwikkeling Marjolein van Buuren Werkcollege 3 Werkcollege 3 Lesdoelen: Je leert effectieve instructiestrategieën voor het handschriftonderwijs. Je krijgt een goed voorbeeld van een
Schrijfprotocol. Obs de Wezeboom. Oosteinde. Schrijfprotocol obs de Wezeboom versie; 01-08-2015 1
Schrijfprotocol Obs de Wezeboom Oosteinde Schrijfprotocol obs de Wezeboom versie; 01-08-2015 1 Inleiding Voor u ligt het schrijfprotocol van obs de Wezeboom. In dit protocol worden de volgende onderdelen
handschrift Structuur van het vak Het aanleren van handschrift is opgebouwd uit een drietal kernconcepten, namelijk vormgeving, materialen
handschrift Belang van het vak Het kind kan zich pas cultureel ontwikkelen als het een goede beheersing heeft van het schrift van de samenleving waarin hij opgroeit. Handschrift is een basisvaardigheid.
TAALONTWIKKELING 2. Activiteiten bij leren. Inspiratie:
TAALONTWIKKELING 2 Boek: Activiteiten bij leren Inspiratie: Blz. 15 Blz. 18 Blz. 39 Taalactiviteiten bij een boek Leergebieden in samenhang (kerndoelen) linken naar Taalactiviteiten rond een boek Voor
Primair onderwijs Periodieke Peiling van het Onderwijsniveau
Primair onderwijs Periodieke Peiling van het Onderwijsniveau Balans van de handschriftkwaliteit in het basis- en speciaal basisonderwijs PPON-reeks nummer 50 Cito/Arnhem, februari 2013 Methodegebruik (par.
Aanbevelingen handschrift en tablet BO VO
Primas Scholen Groep Aanbevelingen handschrift en tablet BO VO De BOVO-werkgroep Handschrift en tablet Basisonderwijs: Mirjam Krijger, Prisma-scholengroep (St. Jozefschool) Gwendolijn Meulenbroek, Onze
Uit de greep van de pen.
Uit de greep van de pen. Met mijn kleine fijne handjes kom ik ook in jouw wereld zien. Ik wil rekken, strekken, plooien, draaien, graaien. Met alle vingers tien. Laat me sukkelen en proberen. Geef me wat
5-8. Ben Hamerling. Er wordt in dit artikel uitgegaan van het toepassen
Als we vanaf groep 5 op een zinvolle manier met hcindschrijtontwifefeeling bezig willen zijn, dan lijken er naast oefeningen met «meer van hetzelfde» maar weinig mogelijkheden. Vaak gaat het dan om temposchrijuen
Voorbereidende schrijfoefeningen gaan onvoldoende Slordig of slecht leesbaar handschrift
Ouderinformatiebrief: Motorische schrijfproblemen & kinderfysiotherapie Het belang van Schrijven is een manier om te communiceren en om je creatief te uiten. Daarom is belangrijk in de ontwikkeling van
Handschriftontwikkeling
Handschriftontwikkeling Kennisgroep Speciaal Kennisgroep Speciaal is een samenwerkingsverband van organisaties voor speciaal (Mytyl)onderwijs gericht op het delen en ontwikkelen van kwalitatief hoogstaande
SCHRIJVEN. Doel workshop. Definitie van schrijven. Soorten schrijfproblemen. Handvatten om het schrijven te verbeteren
SCHRIJVEN Doel workshop Soorten schrijfproblemen Handvatten om het schrijven te verbeteren Definitie van schrijven Schrijven is het op papier zetten van een boodschap Motorische vaardigheid Communicatiemiddel
Mogen wij zien wat uw leerlingen al kunnen?
Mogen wij zien wat uw leerlingen al kunnen? ÿs±c
9-2-2016. Het volgen en ontwikkelen van de kleine motoriek. Wat heb je met de kleine motoriek? MOTORISCHE ONTWIKKELING. Breda 2 februari 2016
MOTORISCHE ONTWIKKELING Wat heb je met de kleine motoriek? Het volgen en ontwikkelen van de kleine motoriek Breda 2 februari 2016 Hans Stroes Voorkennis? Hoe volg jij de kleinmotorische ontwikkeling? En
Alles over. Klinkers. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen
Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve
"Schrift" Een compleet nieuwe benadering van het schrijven vanaf groep 1
"Er zijn teveel dingen die je tegelijk moet begrijpen." L.F.Céline; (1932) "Schrift" Een compleet nieuwe benadering van het schrijven vanaf groep 1 Al vele decennia lang worstelen kinderen, zowel als hun
Zelf je handschrift verbeteren? Waarom zou je!
Zelf je handschrift verbeteren? Waarom zou je! Platform Handschriftontwikkeling Website: www.handschriftontwikkeling.nl E-mail: platformhso@home.nl Vereniging voor Leraren Schoonschrijven en Machineschrijven
5-8. Ben Hamerling. Er wordt in dit artikel uitgegaan van het toepassen
Als we vanaf groep 5 op een zinvolle manier met hcindschrijtontwifefeeling bezig willen zijn, dan lijken er naast oefeningen met «meer van hetzelfde» maar weinig mogelijkheden. Vaak gaat het dan om temposchrijuen
Oefenschrift. Naam. Klas
Leren schrijven Oefenschrift Oefeningen met het vulpotlood volgend op de waskrijtstift voor een optimale bewegingsuitvoering en als voorbereiding op eerste schrijfoefeningen.. Naam Klas Leren Schrijven
Inleiding. Ophalen en neerhalen (1e van 2 lessen) groep 7/8
Ophalen en neerhalen (1e van 2 lessen) groep 7/8 Inleiding De methode " " is grafo-cognitief. Dit houdt in dat de vaardigheid van de kinderen wordt geoefend, in samenhang met hun letterkennis. In deze
Schrift 3290 SCHRIFT 1
Schrift Kinderen een leesbaar en verzorgd handschrift helpen verwerven behoort tot de opdrachten van de basisschool. Deze opdracht is echter niet eenvoudig. We merken dat de ontwikkeling tot een vloeiend
Les spiralen schrijven. Inleiding. doel. duur van de les. materialen. Groep 6,7,8
Les spiralen schrijven Groep 6,7,8 Inleiding Deze werkwijze is grafo-cognitief. Dit houdt in dat de vaardigheid van de kinderen wordt geoefend, in samenhang met hun letterkennis. In deze les is vooral
5.3.2.0. OMSCHRIJVING VAN HET VAKGEBIED
DEELSCHOOLWERKPLAN; SCHRIJVEN INHOUDSOPGAVE; 5.3.2.0. omschrijving vakgebied 5.3.2.1. visie op schrijven 5.3.2.2. bijdrage van het leergebied aan de integrale doelen 5.3.2.3. beginsituatie 5.3.2.4. globale
Schrijven aan Sinterklaas voor het BO
Schrijven aan Sinterklaas voor het BO Opdracht aan de kinderen: schrijf een creatief-brief aan Sinterklaas en win een prijs! Opdracht leerkracht: kinderen begeleiden bij fijn motorische oefeningen en het
De les kost minstens een half uur. Afhankelijk van je groep en je uitvoering kun je er ook twee lessen van maken.
Les rompverhoudingen groep 6,7 Inleiding De methode " " is grafo-cognitief. Dit houdt in dat de vaardigheid van de kinderen wordt geoefend, in samenhang met hun letterkennis. In deze les is vooral de letterkennis
PROBLEMEN HRIJFMOTORISCHE SPELLING HOORWOORDEN WERKEN AAN ZORG
WERKEN AAN ZORG SPELLING HOORWOORDEN HRIJFMOTORISCHE PROBLEMEN Ficho niotorischc prohlernon > Letierfoutun en lettc-rvorbindingen SCHRIJFMOTORISCHE PROBLEMEN Letterfouten en letterverbindingen Schrijven
Informatie groep 4 Taal Spelling Begrijpend lezen Rekenen Thuis oefenen is daarbij heel belangrijk!
Taal Onze taalmethode heet Taalactief. Deze methode werkt met verschillende thema s, bijvoorbeeld vriendschap. De eerste 3 weken van een thema krijgen alle kinderen basisinstructie. Daarbij moeten ze een
Karakter in een notendop PRESENTATIEBUNDEL
Karakter in een notendop PRESENTATIEBUNDEL Karakter in een notendop waarom een nieuwe methode schrijven? eennieuwschriftbeeld: nieuw de karakterletters karakter in het eerste leerjaar karakter kt in het
Leren schrijven 4/5 JAAR. Van puntjes tot lijn. Lijnen en versiering. Van lijn tot letter. Om thuis te doen
K E O B F IJ R H C S MIJN Leren schrijven 4/5 JAAR Van puntjes tot lijn Lijnen en versiering Van lijn tot letter Om thuis te doen 2 Van school tot thuis Van school tot thuis Beste ouders, Leren schrijven
Alles over. Handschrift. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen
Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve
DEELBEWEGING 1 VAN HET SCHRIJVEN: LINKSHANDIG VERSUS RECHTSHANDIG
DEELBEWEGING 1 VAN HET SCHRIJVEN: LINKSHANDIG VERSUS RECHTSHANDIG LINKSHANDIG RECHTSHANDIG DEELBEWEGING 2 VAN HET SCHRIJVEN: LINKSHANDIG VERSUS RECHTSHANDIG LINKSHANDIG RECHTSHANDIG DEELBEWEGING 3 VAN
Op stap naar het 1 e leerjaar Wat is schoolrijpheid? Ook de ouders doen er toe!
Op stap naar het 1 e leerjaar Wat is schoolrijpheid? Ook de ouders doen er toe! Lieven Coppens Vooraf De ontwikkeling van een kind verloopt op verschillende domeinen. Elk kind ontwikkelt op zijn eigen
Writing Readiness Inventory Tool In Context (WRITIC)
WRITIC Scoreboek jaar maand dag Naam: Datum: Groep: Geboortedatum: Therapeut: Chronologische leeftijd: 1. Kind 1.1 Interesse papier- en pentaken Hoe vaak kleur je een kleurplaat of maak je een tekening
10 tips om goed te leren typen. Beter leren typen is gemakkelijker dan je denkt, maar het start met de basis!
10 tips om goed te leren typen Beter leren typen is gemakkelijker dan je denkt, maar het start met de basis! De 10 basisregels Om goed te kunnen typen zijn er 10 basisregels die jou daarbij helpen. Het
Visie op handschrijven en typen
Visie op handschrijven en typen Platform Handschriftontwikkeling Verantwoording Een idee: Laten we de voor- en nadelen waarderen van zowel de technologie, als de oude manier om dingen in de wereld te doen
Het bereiken van een mijlpaal betekent vaak een feestje!
Met voor het vak schrijven! De mijlpaal van het leren schrijven Schrijven stelt ons in staat om op een gestructureerde manier gedachten en kennis weer te geven. Daarnaast speelt het een belangrijke rol
Schrijven een complexe beweging
Schrijven een complexe beweging Margriet Vegter Marja Kolen Richard Koningstein mei 2009 obs Schuilingsoord Zuidlaren 1 Inhoudsopgave Hoofdstuk Blz. Hoofdstuk 1: Aanleiding en onderzoeksvraag 3 Hoofdstuk
Signalering motorische problemen bij schoolgaande kinderen met een mogelijke indicatie voor kinderfysiotherapie
Signalering motorische problemen bij schoolgaande kinderen met een mogelijke indicatie voor kinderfysiotherapie Leeftijd Kleuter 4-5 jaar Signalen - Er is nog geen voorkeurshouding aanwezig - Kind hanteert
Versjes en liedjes bij schrijflessen
Versjes en liedjes bij schrijflessen 1. Versjes voor algemene aandachtspunten: zit- schrijfhouding en penhantering Algemeen: Mijn voeten stevig op de grond. Tegen de leuning met mijn kont. Mijn rug is
HOGER ONDERWIJS TUSSEN BESTENDIGING EN INNOVATIE. Jaarcongres Vereniging Hogescholen 2017 Sander van der Geest & Andries Vroegrijk
HOGER ONDERWIJS TUSSEN BESTENDIGING EN INNOVATIE Jaarcongres Vereniging Hogescholen 2017 Sander van der Geest & Andries Vroegrijk Agenda Even voorstellen Inleiding Warming up Onderwijslogistiek Technologie
Informatieboekje groep 3-4 schooljaar 2013-2014. Samenwerkingsschool de Lispeltuut
Informatieboekje groep 3-4 schooljaar 2013-2014 Samenwerkingsschool de Lispeltuut Wat doen de kinderen allemaal in groep 3/4? Van de kleutergroep naar groep 3 is een hele stap! Een eigen potlood, een gummetje,
Informatie bovenbouw Donderdag 29 september: uur
Informatie bovenbouw 2016 2017 Donderdag 29 september: 14.30 16.00 uur CBS De Lichtbron Johan Frisostraat 2 9285 TS Buitenpost 0511 542 385 Welkom in onze groep, Vanmiddag krijgt u een rondleiding van
Stichting Rijdendeschool. Collectieve ambitie Rijdende School
Aanvankelijk lezen Stichting Rijdendeschool Collectieve ambitie Rijdende School Het bieden van kwalitatief hoogwaardig basisonderwijs (persoonsvorming en sociale, creatieve, cognitieve, morele en motorische
Karakter in een notendop PRESENTATIEBUNDEL
Karakter in een notendop PRESENTATIEBUNDEL In een notendop: Waarom een nieuwe methode? Een nieuw schriftbeeld: de karakterletters Voorbereidend schrijven Karakter in heteersteeerste leerjaar Karakter in
Zijn zithouding heeft de volgende kenmerken: - te dicht op papier - schouders/ hoofd scheef - rechterelleboog niet op tafel - zit onderuitgezakt
Samenvatting Aangezien het niveau van de motorische - en schrijfvaardigheden van de kinderen in mijn stagegroep laag ligt, wil ik de kwaliteit van het handschrift verbeteren. In dit onderzoek geef ik antwoord
P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E
Reumaoefeningen P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E 2 Inleiding Dit oefenboekje is u uitgereikt tijdens het reuma-revalidatieprogramma in de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht. Het dient
Oefenschrift. 24 oefeningen met de griffix -Waskrijtstift. Eerste oefeningen met de waskrijtstift voor een optimale bewegingsuitvoering. Naam.
Leren schrijven Oefenschrift Eerste oefeningen met de waskrijtstift voor een optimale bewegingsuitvoering. Naam Klas 24 oefeningen met de griffix -Waskrijtstift Leren Schrijven -systeem Succesvol leren
Het volgen en ontwikkelen van de kleine motoriek. Anne Frank school Utrecht 19 april Wat heb je met de kleine motoriek?
MOTORISCHE ONTWIKKELING Wat heb je met de kleine motoriek? Het volgen en ontwikkelen van de kleine motoriek Anne Frank school Utrecht 19 april 2016 Hans Stroes Voorkennis? Hoe volg jij de kleinmotorische
Informatieboekje groep 3
Informatieboekje groep 3 Schooljaar 2014-2015 Informatieboekje groep 3 Aansluitend aan de informatieavond geven wij u graag dit boekje mee. Hierin kunt u (bijna) alles lezen over hetgeen er speelt in groep
Te klein voor klein kleuren?!
Te klein voor klein kleuren?! Marjan Beckers Eindrapportage over het praktijkonderzoek in het kader van de leerroute Master SEN Motorisch Remedial Teacher/Motorisch Begeleider Lesplaats: Tilburg Studentnummer:
Aantekeningen maken. Digitale middelen, zoals tablets en digiborden, Doen jouw leerlingen dat nog al? Bordwerk op Vrijeschool Vredehof
Professionalisering Doen jouw leerlingen dat nog al? Aantekeningen maken Leerlingen maken nu minder aantekeningen dan de leerlingen van twintig jaar geleden. Ze krijgen kant-en-klare samenvattingen of
6 een mogelijke opbouw van oefeningen
6 een mogelijke opbouw van oefeningen We bieden hier een oefenpakket aan, bestaande uit oefeningen die onmiddellijk in de klas of thuis kunnen worden gemaakt. Het is absoluut niet de bedoeling om een volledige
ISK Leerlijn. Alfabetisering. Verstavaardigheid Alfa A. Onderdeel Vaardigheden Tekstkenmerken
Verstavaardigheid Verstavaardigheid Alfa A Kan bekende klanken en bekende korte woorden in een korte zin herkennen. 1. Klanken Kan geleerde klanken herkennen in een eenlettergrepig woord. Kan de eerste
Over de arm en hand wrijven
Over de arm en hand wrijven Doel: stimuleren van aangedane hand en arm, aandacht op de arm. 1 Leg de niet-aangedane hand op de aangedane arm. Kijk naar uw arm. 2 Wrijf met hand over de arm tot aan de schouder
Handschriftonderwijs in de middenbouw. Lisanne Santbergen Waalstraat DH Emmeloord Studentnummer:
Handschriftonderwijs in de middenbouw Lisanne Santbergen Waalstraat 46 8303DH Emmeloord l.santbergen@kpz.nl Studentnummer: 961114001 Academisch onderzoek Bachelorthesis II Katholieke Pabo Zwolle Mei 2018
Behandeling van schrijfproblemen: wie kent het recept? Dr. M.W.G. Nijhuis- van der Sanden, maart 2004
Behandeling van schrijfproblemen: wie kent het recept? Dr. M.W.G. Nijhuis- van der Sanden, maart 2004 Inleiding Schrijven is voor alle kinderen en volwassenen wereldwijd een vaardigheid die hen in staat
Nederlandse Handboog Bond Schiettechniek BasisSchot DROOGOEFENEN
Nederlandse Handboog Bond Schiettechniek BasisSchot DROOGOEFENEN De doelstellingen: - aanleren om de balans te bewaren; - aanleren van de juiste positie van de lichaamsdelen; - aanleren van de ademhaling
Handschriftonderwijs en schrifteducatie
een visie op de kern van het vak Dit artikel beoogt de eigenheid van handschriftonderwijs en schrifteducatie te expliciteren en te onderbouwen door de fundamentele structuur ervan te analyseren en uit
Schrijfbegeleiding in de bovenbouw
Praktijkwerkstuk in het kader van het Fontys Opleidingscentrum voor Speciale Onderwijszorg Schrijfbegeleiding in de bovenbouw Een stand van zake HBO-Master Special Educational Needs Amsterdam Studie begeleider:
Handschrift. B.Hamerling, werkzaam bij de Marnix Academie in Utrecht E.Kooijman, werkzaam bij de Hogeschool IPABO in Amsterdam/Alkmaar
Handschrift B.Hamerling, werkzaam bij de Marnix Academie in Utrecht E.Kooijman, werkzaam bij de Hogeschool IPABO in Amsterdam/Alkmaar Inhoud STAP 1 HET SPECIFIEKE VAN HET VAKGEBIED HANDSCHRIFT VOOR DE
Instructie. Motor Assessment Scale Auteur: Carr J.H Scoring. Testvolgorde en instructies
Instructie Motor Assessment Scale Auteur: Carr J.H. 1985 3 Scoring De therapeut scoort ieder motorische vaardigheid op een schaal van o tot 6. De test moet in een rustige ruimte worden uitgevoerd. De patiënt
Kobe* (10 jaar) heeft ernstige dyslexie
Kobe* (10 jaar) heeft ernstige dyslexie En daarmee is de kous af? Nee, natuurlijk niet! Dyslexie is een symptoom van één of meerdere obstakels in de ontwikkeling. Het is dus geen vaststaand feit waarmee
p: deze letter is een plofletter, zonder stem. l: Kijk in de spiegel en wijs met je vinger naar het
Print de letterkaarten uit en plak de hokjes met bijbehorende tekst op de achterkant. Denk erom dat je een handeling in spiegelbeeld uitvoert als je voor de klas staat! p: deze letter is een plofletter,
Fabel Positieve feedback in het schrijfschrift zorgt ervoor dat kinderen leesbaar leren schrijven.
Fabel of feit? Auteurs: Annelies de Hoop & Johannes Noordstar Goed zo! Kinderen leren leesbaar schrijven door positieve feedback. Kerndoel van het schrijfonderwijs is dat leerlingen gedurende de basisschool
Informatieboekje groep 3-4 schooljaar 2014-2015
Informatieboekje groep 3-4 schooljaar 2014-2015 Samenwerkingsschool de Lispeltuut Juf Ingrid juf Karin juf Antoinette Wat doen de kinderen allemaal in groep 3/4? Van de kleutergroep naar groep 3 is een
Leergebied Taal Domein Schrijven Schrijfmethode IK PEN.
Leergebied Taal Domein Schrijven Schrijfmethode IK PEN. Wat zegt het leerplan Ontwikkelingsdoelen NEDERLANDS "SCHRIJVEN" in de kleuterschool De kleuters kunnen : 4.1. een ervaring, een verhaal weergeven
Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip).
Getallen 1 Getallen 1 is een computerprogramma voor het aanleren van de basis rekenvaardigheden (getalbegrip). Doelgroep Rekenen en Wiskunde Getallen 1 Getallen 1 is geschikt voor groep 7 en 8 van de basisschool
Op stap naar het 1 e leerjaar
Op stap naar het 1 e leerjaar Schoolrijpheid? Ook de ouders doen er toe! Zwevegem, 26 november 2009 Lieven Coppens Inleiding Uit de kindermond Ik wil niet naar het eerste leerjaar want daar mag ik niet
2] Rekoefening zittend 10 X Zittend, natuurlijke rugkromming, voeten op grond Armen gekruisd onder schouders. f) IDEM ander arm.
![2] Rekoefening zittend 10 X Zittend, natuurlijke rugkromming, voeten op grond Armen gekruisd onder schouders. f) IDEM ander arm.](/thumbs/40/22180459.jpg "2] Rekoefening zittend 10 X Zittend, natuurlijke rugkromming, voeten op grond Armen gekruisd onder schouders. f) IDEM ander arm.")
1] Rekoefening 10 X Ruglig, opgerold kussen onder schouderblad & kussen (2) onder hoofd a) 1 knie opheffen b) 2e knie opheffen c) armen rond knieën d) Beide armen achter hoofd (recht) rekken e) 10 tellen
Belangrijke aanwijzingen voordat u met de oefeningen begint:
Belangrijke aanwijzingen voordat u met de oefeningen begint: Rek/Strek oefeningen mogen nooit pijn veroorzaken. Mocht u pijn krijgen stop dan onmiddellijk met de oefening. Het is belangrijk om de rek niet
Alfaschrift. Uitgeverij Boom. Een cursus schriftbeheersing voor analfabete anderstaligen. Docentenhandleiding. Mary van den Brandt
Alfaschrift Een cursus schriftbeheersing voor analfabete anderstaligen Docentenhandleiding Mary van den Brandt Uitgeverij Boom Inhoudsopgave Voorwoord...3 1Wat is Alfaschrift?...4 1.1Doelgroep en startniveau...4
Effectiveness of a self-regulated remedial program for handwriting difficulties
Effectiveness of a self-regulated remedial program for handwriting difficulties Van Waelvelde, De Roubaix A, Steppe L, et al. (2017) Effectiveness of a self-regulated remedial program for handwriting difficulties.
Oefeningen voor pols en hand
Patiënteninformatie Oefeningen voor pols en hand rkz.nl U heeft een aantal weken gips om uw pols en/of hand gehad. Nu het gips verwijderd is zal uw pols en/ of vingers stijf voelen. De beweeglijkheid in
JAARPROGRAMMA GROEP 7
JAARPROGRAMMA GROEP 7 Even voorstellen De leerkrachten van deze groep zijn: Patricia Mulder, zij werkt op maandag en dinsdag. Evelien Rikken werkt op woensdag, donderdag en vrijdag. Technisch lezen Technisch
Overgang kleuters eerste leerjaar. Overgangsdagen
Overgang kleuters eerste leerjaar Kleuters voorbereiden op het eerste leerjaar is een belangrijke taak van de kleuterschool. Dat begint al vanaf de eerste schooldag dat uw kleuter naar onze kleuterwerking
Informatieavond schooljaar Cluster 1/2
Informatieavond schooljaar 2018-2019 Cluster 1/2 Even voorstellen.. Programma Ik & Ko / Kleuterplein KIJK! het observatiesysteem Het rapport De ontwikkelingslijnen/hoe werken we in de kleuterklas? naar
Papier: A4, liefst 120 g of iets meer met daarop de lijnen geprint, liefst in kleur.
Leren schrijven didactiek Luc Cielen 2016 1 LEREN SCHRIJVEN DIDACTIEK Luc Cielen Het leren schrijven wordt voorafgegaan door een lange reeks bandtekeningen (vormtekeningen) waarin alle bewegingen van het
Rekenen staat vijf keer in de week op het rooster. We werken met de vierde versie van de methode De wereld in getallen.
Rekenen Rekenen staat vijf keer in de week op het rooster. We werken met de vierde versie van de methode De wereld in getallen. Niet alle kinderen rekenen even makkelijk en vlot. Onze methode houdt daar
Oefenprogramma revalidatie rechterzijde
Oefenprogramma revalidatie rechterzijde Dit oefenprogramma ontvangt u van uw revalidatiearts. Oefen dit programma bij voorkeur 2x per dag. Oefeningen moet u pijnvrij kunnen doen, en adem door! In de oefengids
Grafo-cognitieve werkwijze bij het remediëren van handschriften
Grafo-cognitieve werkwijze bij het remediëren van handschriften Astrid Scholten en Ben Hamerling Op het in het septembernummer 2005 van dit tijdschrift verschenen artikel over 'Mogelijkheden voor distale
Schrijven cognitief
Schrijven cognitief neurologisch Onderwijskundig Ontwikkeling van het handschrift wordt door zowel cognitieve- als motorische factoren beïnvloed en uiteraard de manier waarop het handschrift (op school)
DAAROM nog leren schrijven met de hand!
DAAROM nog leren schrijven met de hand! Op de website van het Platform Handschriftontwikkeling (www.handschriftontwikkeling.nl) staat het artikel: Schrijven moet blijven! Daarin worden argumenten genoemd
Pasen en het derde aan het eind van het schooljaar.
Voorwoord In dit rapport vindt u de vorderingen van uw kind. Drie keer per jaar (in de onderbouw twee keer) wordt dit rapport zorgvuldig door de groeps ingevuld en kunt u de resultaten van uw kind inzien
Mobiliserende oefeningen voor thuis
Mobiliserende oefeningen voor thuis Oefeningen om het lichaam zo soepel mogelijk te houden Oefeningen Cervicale wervelkolom HCWK 1) Extensie: Ga rechtop zitten op een stoel en plaats de middelvingers van
Tips voor de beeldschermwerkplek
Tips voor de beeldschermwerkplek 1. Werkplek De juiste stoelinstelling Bij een goede stoelhoogte moeten uw voeten plat op de grond kunnen staan en de bovenbenen horizontaal blijven. Kan er nog een vuist
Oefenprogramma revalidatie
Oefenprogramma revalidatie Dit oefenprogramma ontvangt u van uw revalidatiearts. Oefen dit programma bij voorkeur 2x per dag. Oefeningen moet u pijnvrij kunnen doen, en adem door! Schouder en arm oefeningen:
Gebruiksvriendelijkheid: Gebruiksaanwijzing:
Gebruiksvriendelijkheid: Elon Education is een tool waarmee online woordjes geleerd kunnen worden voor de vreemde talen. Ook is het mogelijk om met Elon Education de tafels te oefenen, werkwoorden enz.
Oefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding
Oefeningen ter Verbetering van je Lichaamshouding Verkeerde lichaamshoudingen veroorzaken klachten. Eén van de meest voorkomende verkeerde houdingen, wordt veroorzaakt door een naar vorend hangend hoofd,
Dance dance dance Elise van Weene Motoriek.nl Opzet workshop. Wie beleven plezier aan bewegen op muziek en waarom?
Dance dance dance Elise van Weene Motoriek.nl Opzet workshop Wie beleven plezier aan bewegen op muziek en waarom? Onderbouw Jonge kinderen door middel van muziek structuur geven Middenbouw Oudere kinderen
Oefenprogramma revalidatie linkerzijde
Oefenprogramma revalidatie linkerzijde Dit oefenprogramma ontvangt u van uw revalidatiearts. Oefen dit programma bij voorkeur 2x per dag. Oefeningen moet u pijnvrij kunnen doen, en adem door! In de oefengids
Alles over. Pennenstreken. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen
Alles over Pennenstreken Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking
Informatieavond schooljaar 2015-2016. Cluster 1/2
Informatieavond schooljaar 2015-2016 Cluster 1/2 Programma Even voorstellen Ik & Ko KIJK! het observatiesysteem Het rapport De ontwikkelingslijnen/hoe werken we in de kleuterklas? naar eigen klas Praktische
Oefeningen voor patiënten met reumatoïde artritis
Het is belangrijk om de oefeningen die u in het ziekenhuis hebt gedaan thuis dagelijks voort te zetten. Dit om de gewrichten en spieren in een goede conditie te houden. Probeer op een vast tijdstip te
ONLEESBAAR HANDSCHRIFT IN DE BOVENBOUW: NIETS MEER AAN (TE) DOEN?! HARRIËT HENDRIKSEN ISELINGE HOGESCHOOL BEGELEIDEND DOCENT: MIEKE KNAAPEN
HARRIËT HENDRIKSEN 1110048 ISELINGE HOGESCHOOL BEGELEIDEND DOCENT: MIEKE KNAAPEN ONLEESBAAR HANDSCHRIFT IN DE BOVENBOUW: NIETS MEER AAN (TE) DOEN?! 141201-2B NOVEMBER 2015 Samenvatting Aan een onleesbaar
platformhso@home.nl Maria van der Heijden (E-mail: mariavdheijden@hotmail.com) Onderwerp: Eigenschappen van schrijfmateriaal
platformhso@home.nl Maria van der Heijden (E-mail: mariavdheijden@hotmail.com) Onderwerp: Eigenschappen van schrijfmateriaal Je vraag (d.d. 08.04.09) Gisteren kwam vraag 94 telefonisch binnen: Hoe heet
Ambrasoft Typen. Handleiding cursist
Typen handleiding Ambrasoft Typen Handleiding cursist Introductie INHOUD Over Ambrasoft Typen Wat is Blind typen? Cursus methode Hoe werkt de cursus? Over Ambrasoft Typen Ambrasoft typen is ontwikkeld
SCHRIJVEN II Planning:
S SCHRIJVEN II Planning: Vandaag - Vervolg schrijf pp 30 minuten - Uitwerken onderzoekje schrijfmethodes 60 minuten - Pauze 15 minuten - Presentaties schrijfmethodes 60 minuten - Vragen voor wie wil? 2
Inhoudsopgave. Eindconclusie... 32. Eindevaluatie... 34. Bronvermelding... 36
1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Verantwoording van het beroepsproduct... 3 1.1 Inleiding:... 3 1.2 Leervragen:... 3 1.3 Verantwoording van het leerproces:... 4 Hoofdstuk 2: Theorie... 5 2.1 Domeinen en kerndoelen
Ik schrijf met pl ezier
Ik schrijf met pl ezier Handleiding letterkaarten (Junior Adviseurs) Ingrid van den Berg Marylon Brouwer Anouk Postuma Lisanne Vos (Senior Adviseur) Anneco van der Toorn 22 juni 2010 In opdracht van: o.b.s.