Evaluatie Stop it Now! NL
|
|
- Dennis Brabander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Evaluatie Stop it Now! NL Eindrapport J. Mulder J.E. van Horn M. J. Eisenberg J. Stam
2 Copyright mei 2014, de Waag Oudlaan GA Utrecht info@dewaagnederland.nl Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag gebruikt worden zonder toestemming van de uitgever. Drukker en Vormgeving: Studio S&H Tekst: Stop it Now!, samenwerking met de Waag Nederland.
3 Inhoud Managementsamenvatting 7 1. Stakeholders Stop it Now! NL 8 2. Interne processen Stop it Now! NL 9 3. Kosten Stop it Now! NL Routes van gebruikers naar Stop it Now! NL Effectiviteit Stop it Now! NL Succesfactoren van Stop it NOW! NL Evaluatie onderzoek Stop it Now! NL Onderzoeksvragen Globale onderzoeksopzet Deliverables Beschrijving van de Nederlandse context betreffende seksueel kindermisbruik Van seksuele vrijheid naar bescherming tegen seksueel misbruik Tweeledig sociaal klimaat Definitie seksueel kindermisbruik Age of consent Prevalentie seksueel misbruik van kinderen Pedofilie Hoe worden kinderen beschermd tegen seksueel misbruik? Behandelprogramma s voor zedendelinquenten 26 Samenvatting en conclusie Implementatie Stop it Now! NL Het opzetten van Stop it Now! NL Doelen van Stop it Now! NL Hulplijn medewerksters en opleiding 29 Samenvatting en conclusie Werkwijze Stop it Now! NL Stop it Now! NL Hulplijn Stop it Now! NL de Waag 35 Samenvatting en conclusie 36 Proces: Individueel traject gebruiker Stop it Now! NL Wie zijn de gebruikers van Stop it Now! NL en hoe vonden zij hun weg naar de hulplijn? Aantal en type contacten met de hulplijn 39 Samenvatting en conclusie Gebruikersgroepen 40 Samenvatting en conclusie Relatie tot (potentiële) pleger 43 Samenvatting en conclusie Duur telefonisch contact 45 Samenvatting en conclusie Kenmerken van de groep die doorstroomt naar fase II van het hulptraject (Stop it Now! NL de Waag) 46 Samenvatting en conclusie Bekendheid met Stop it Now! NL 50 Samenvatting en conclusie Invloed van media op het aantal contacten met Stop it Now! NL 51 Samenvatting en conclusie Welke adviezen kregen de gebruikers en hoe hebben zij de hulplijn ervaren? Advies van Stop it Now! NL hulplijn medewerksters aan gebruikers 55 Samenvatting en conclusie Ervaringen van gebruikers met Stop it Now! NL 58 Samenvatting en conclusie Stakeholders aan het woord Bekendheid met en mate van betrokkenheid bij Stop it Now! NL 66 Samenvatting en conclusie Stakeholders en (potentiële) gebruikers van en verwijsroutes naar Stop it Now! NL 70 Samenvatting en conclusie Veranderingen t.a.v. pedofilie en seksueel kindermisbruik 74 Samenvatting en conclusie De meerwaarde van Stop it Now! NL in het voorkomen, dan wel terugdringen van seksueel kindermisbruik 79 Samenvatting en conclusie Kosten analyse Stop it Now! NL 86 Samenvatting en conclusie Referentielijst Over de auteurs
4 Managementsamenvatting Managementsamenvatting Stop it Now! NL is een innovatief programma dat zich richt op de primaire en secundaire preventie van seksueel kindermisbruik, op het vergroten van de maatschappelijke kennis over seksueel kindermisbruik en pedofilie en op het bewerkstelligen van een gedragsverandering bij diegene die seksueel misbruik met kinderen (dreigen te) plegen. Het programma biedt mensen met seksuele gevoelens voor kinderen, hun netwerk en omgeving de mogelijkheid om gratis en anoniem telefonisch advies, ondersteuning en voorlichting te krijgen. De groep mensen vaak mannen met seksuele gevoelens voor kinderen worden in dit rapport onderscheiden naar twee categorieën: mannen met seksuele gevoelens voor kinderen die er niet naar handelen (niet praktiserende pedofielen) en mannen met seksuele gevoelens voor kinderen die er wel naar handelen of hebben gehandeld (pedoseksuelen). Dit kunnen hands-on seksuele handelingen zijn of hands-off seksuele handelingen zoals het kijken naar kinderporno. Voor de leesbaarheid wordt in dit rapport gesproken over (potentiële) plegers. In Europa zijn twee Stop it Now! programma s operationeel: Stop it Now! UK in Groot Brittannië en Ierland, dat al langer dan 10 jaar bestaat, en Stop it Now! NL dat in april 2012 werd gelanceerd. De werkwijze en het effect van Stop it Now! NL is nog niet eerder onderzocht. Het doel van dit onderzoek is om de bestaande hulplijnen Stop it Now! UK en NL te evalueren en om de kennis over de preventie van seksueel kindermisbruik in andere Europese landen te combineren met de kennis verkregen uit de implementatie van Stop it Now! UK en NL. Het evaluatieonderzoek werd uitgevoerd door de Waag en het Engelse onderzoeksbureau NatCen. Finland (Save the Children) en Duitsland (Dunkelfeld) participeerden in latere fasen van het onderzoek. Beide landen zijn actief in het bestrijden van seksueel kindermisbruik maar op een andere manier dan Stop it Now! NL en UK. Het evaluatieonderzoek werd voor een groot deel gefinancierd door de Europese Commissie. In deze managementsamenvatting worden de onderzoeksvragen beantwoord die in het onderzoeksvoorstel geformuleerd staan. 6 7
5 Managementsamenvatting 1. Stakeholders Stop it Now! NL Onderzoeksvraag 1 Wie zijn de belangrijkste (potentiële) stakeholders van Stop it Now! NL en op welke manier ondersteunt de hulplijn in hun werk? In het rapport worden stakeholders gedefinieerd als belanghebbenden uit een van de volgende sectoren: Ministeries en lokale overheid, strafrecht (politie, OM, reclassering en strafrecht advocatuur), zorgaanbieders (reguliere en forensische ggz) en ervaringsdeskundigen. Formeel vallen de gebruikers van de hulplijn ook onder de stakeholders, maar aangezien zij de belangrijkste focus zijn van de evaluatie worden zij als aparte groep beschreven. Door de geïnterviewden uit de sectoren werd benadrukt dat een belangrijke meerwaarde van Stop it Now! NL is dat de hulplijn een zwaar beladen onderwerp als het hebben van seksuele gevoelens voor kinderen bespreekbaar maakt waardoor het meer uit de taboesfeer wordt gehaald. De hulplijn laat een genuanceerd en rationeel tegengeluid horen tegenover het demoniseren van niet-praktiserende pedofielen en pedoseksuelen door actiegroepen en sommige media. Desondanks kan er nog een wereld worden gewonnen in het vergroten van de reikwijdte van de hulplijn. Centraal in de aanbevelingen vanuit alle sectoren is dan ook dat Stop it Now! NL gebaat is bij een uitgebreide reclamecampagne gericht op het creëren van een breed maatschappelijk en politiek draagvlak voor het bieden van hulp aan mensen met seksuele gevoelens voor kinderen met als uiteindelijk doel om seksueel kindermisbruik te voorkomen, dan wel terug te dringen. De stakeholders uit genoemde sectoren zijn benaderd als informanten om Stop it Now! NL te evalueren vanwege hun financiële, procesmatige en/of inhoudelijke betrokkenheid bij de hulplijn. De geïnterviewden uit de diverse sectoren wisselen in de mate van betrokkenheid bij de hulplijn en daarmee ook in de mate waarin Stop it Now! NL hun werk ondersteunt. De betrokkenheid bij Stop it Now! NL op bestuurlijk niveau (met name de Ministeries van V&J en VWS en de Gemeente Amsterdam) bestaat vooral op financieel vlak, ingegeven door een maatschappelijke betrokkenheid om een bijdrage te leveren aan het voorkomen dan wel verminderen van seksueel kindermisbruik. De ondersteuning van Stop it Now! NL aan de ministeries en gemeente kan waarschijnlijk het beste worden vertaald in het aantonen van de effectiviteit van de hulplijn in het terugdringen van het seksueel kindermisbruik. Op basis van de resultaten uit het onderzoek wordt aannemelijk gemaakt, maar niet onomstotelijk vastgesteld dat de hulplijn seksueel kindermisbruik voorkomt. Er kan wel worden vastgesteld dat de beoogde doelgroepen niet-praktiserende pedofielen en pedoseksuelen in toenemende mate worden bereikt. Deze vergrote reikwijdte van Stop it Now! NL is concreet terug te zien in de uitvoering van het INDIGO-project van het OM en de politie, waarin folders van de hulplijn worden verstrekt aan mannen (en hun netwerk) die worden verdacht van het downloaden van kinderporno. Van betrokkenheid van reclassering en strafrecht advocaten bij Stop it Now! NL was in veel mindere mate sprake. Enerzijds kan dit gelegen zijn in het feit dat zij veel vaker te maken krijgen met verdachten die verder zijn in het strafrechtelijk traject. Anderzijds zou het ook verklaard kunnen worden door de nog relatieve onbekendheid van Stop it Now! NL in sectoren met een focus op repressie en minder op preventie. De onbekendheid van Stop it Now! NL was ook opvallend bij Slachtofferhulp Nederland. Ondanks de hulp aan slachtoffers als primaire kerntaak van Slachtofferhulp Nederland, wordt de doelstelling van Stop it Now! NL meer dan ondersteund omdat hulp aan niet-praktiserende pedofielen en pedoseksuelen nieuwe slachtoffers mogelijk voorkomt. 2. Interne processen Stop it Now! NL Onderzoeksvraag 2 Welke interne processen dragen bij aan de hulp die Stop it Now! NL biedt? Stop it Now! NL bestaat uit een gefaseerd anoniem hulpaanbod: 1) de eerste contactlegging met hulplijn medewerksters en 2) het bieden van meer gespecialiseerde forensische hulp door behandelaars van de Waag. In de eerste fase van contactlegging staat centraal dat medewerksters van de hulplijn een luisterend oor bieden en advies geven aan iedereen die vragen heeft over seksueel kindermisbruik of zich daarover zorgen maakt. De tweede fase richt zich op het aanreiken van handvatten om de seksuele gevoelens voor kinderen onder controle te krijgen en te houden. Na het Stop it Now! NL traject kan een regulier forensisch traject worden ingezet waarmee de werkzaamheden van Stop it Now! NL beëindigen. In elke fase worden de gebruikers - indien geïndiceerd - gemotiveerd om de stap te zetten naar de volgende fase. Dat geldt vooral voor de niet-praktiserende pedofielen en pedoseksuelen. Door korte lijnen tussen de hulplijn medewerksters van de 1ste fase en behandelaars van de 2de fase verloopt de samenwerking en overdracht soepel. Deze gefaseerde aanpak ondersteunt Stop it Now! NL in haar doel om diverse doelgroepen te bereiken voor wie de stap naar reguliere hulpverlening (nog) te groot is. Interviews met hulplijn medewerksters en behandelaars wijzen uit dat door de kernelementen van de hulplijn, te weten laagdrempelig, gratis, maar vooral anoniem, mensen sneller contact met de hulplijn te zoeken. In het gehele traject zijn de processen er op gericht om de anonimiteit te waarborgen. Er wordt gebruik gemaakt van nicknames, zowel in de eerste als in de tweede fase van het Stop it Now! NL traject. Ook in de verslaglegging en de overdracht naar de behandelaars van de Waag wordt uiterst zorgvuldig gelet op het waarborgen van de anonimiteit. De anonimiteit wordt opgeheven enkel bij gebruikers die instromen in reguliere (forensische) behandeltrajecten. 8 9
6 Managementsamenvatting Dezelfde zorgvuldigheid als bij het waarborgen van de anonimiteit wordt ook doorgevoerd naar de bejegening van de belangrijkste doelgroep van Stop it Now! NL, de niet-praktiserende pedofielen en de pedoseksuelen. Vooral de eerste groep kenmerkt zich als wantrouwend en angstig. De meeste mannen vinden het moeilijk om openlijk over hun gevoelens te praten. Door een neutrale en open houding van de hulplijn medewerksters worden gebruikers gerustgesteld. Hulplijn medewerksters worden voorafgaand aan hun aanstelling en op gezette tijden bijgeschoold en getraind in het aanleren en bijhouden van vaardigheden die nodig zijn om met name deze groep bij te staan. Tijdens intervisie en supervisie worden ervaringen gedeeld en deskundigheid bevorderd. Een extra ondersteuning wordt geboden door gebruikmaking van gespreksprotocollen. De conclusie is dat de interne processen zoals het waarborgen van de anonimiteit, laagdrempeligheid en de respectvolle bejegening, het meest bijdragen aan het succes van Stop it Now! NL. Forensische ervaring kan het werk als hulplijnmedewerkster in de eerste fase ten goede komen, zeker gezien de kenmerken van de doelgroep. Hier kan in het aannamebeleid gericht op worden gestuurd. Een kanttekening bij het waarborgen van de anonimiteit is dat dit het vergaren van informatie ten behoeve van het evaluatieonderzoek extra heeft bemoeilijkt. Afhankelijk van het type informatie schommelde het percentage onbekend van 20 procent (bij het specificeren van de relatie tot de niet-praktiserende pedofiel of de pedoseksueel) tot 80 procent (bij het specificeren van de leeftijdsgroep van de gebruikers). Door deze ontbrekende gegevens kunnen minder krachtige uitspraken worden gedaan over de reikwijdte van Stop it Now! NL in termen van kenmerken van de doelgroepen en de gerelateerde effecten van de hulplijn. 3. Kosten Stop it Now! NL Onderzoeksvraag 3 Welke kosten zijn verbonden aan een individuele interventie door Stop it Now! NL? Op basis van gegevens over de periode april 2012 tot april 2013 worden de jaarlijkse kosten om de hulplijn draaiende te houden, geschat op ,57. Er waren in die periode 310 contacten met de hulplijn. De kosten van een enkel contact komen daarmee op 330,97. Deze kosten zijn relatief hoog vanwege het feit dat de beschikbare tijd van de medewerksters van fase I niet volledig werden benut. De verwachting is dat deze kosten zullen dalen naar 97,47per contact indien de beschikbare tijd volledig zou worden. In dit bedrag zijn naast personele en materiele kosten tevens de kosten meegenomen voor intervisie en overleggen met ketenpartners etc. Er zal een bedrag van minimaal nodig zijn om Stop it Now! NL, zeker in de beginjaren, te kunnen laten functioneren. 4. Routes van gebruikers naar Stop it Now! NL Onderzoeksvraag 4 Via welke routes komen de gebruikers in aanraking met Stop it Now! NL? Om deze vraag te beantwoorden, werden de gegevens geanalyseerd van 254 gebruikers van de hulplijn, er werd een online vragenlijst uitgezet die ingevuld werd door slechts drie gebruikers en er werden diepte-interviews gehouden met 11 gebruikers, vooral mannen die reguliere forensische behandeling waren gestart bij de Waag. De vraag aan gebruikers van de hulplijn om in het evaluatieonderzoek te participeren was in het gehele onderzoek ondergeschikt aan het doel van Stop it Now! NL. Dit resulteerde in het relatief lang - zoeken naar wegen om de anonimiteit en de vertrouwelijkheid van de informatie te kunnen blijven waarborgen. Het online uitzetten van een vragenlijst lijkt een snelle oplossing om grote groepen te bereiken, maar in dit onderzoek leidde het tot vrij veel problemen rond het waarborgen van de anonimiteit. Daarnaast was het besluit om het onderzoek ondergeschikt te maken aan de doelen van Stop it Now! NL. Het gevolg daarvan was dat de vraag om in het onderzoek te participeren niet aan gebruikers werd gesteld als zij naar inschatting van de medewerksters nog te veel in crises verkeerden of dat de mate van wantrouwen en angst nog te hoog was. Uiteindelijk werden gebruikers die al in de tweede fase van het traject waren, bereid gevonden om in het onderzoek mee te doen. Er kan dus sprake zijn van enig selectie-effect. Bij een aantal ingevulde lijsten en afgenomen interviews ontbrak 40 procent van de informatie. Daardoor kan niet een volledig zicht worden verkregen op de routes waarlangs gebruikers hun weg naar Stop it Now! NL vonden. Uit de alle verkregen informatie (dossiers, interviews en vragenlijsten) lijkt te kunnen worden afgeleid dat de meeste gebruikers van Stop it Now! NL contact zochten met de hulplijn na het lezen van nieuwsberichten over de hulplijn en bij aandacht vanuit de media voor maatschappelijke thema s rond pedoseksualiteit en pedofilie. Ondanks de relatief grote onzekerheidsmarge ten aanzien van de belangrijkste routes naar de hulplijn, kan worden vastgesteld dat de media hierin een belangrijke rol spelen. Veel meer nog dan de folders en posters die vanuit Stop it Now! NL worden verspreid
7 Managementsamenvatting 5. Effectiviteit Stop it Now! NL 6. Succesfactoren van Stop it NOW! NL Onderzoeksvraag 5 Welke bewijzen zijn er dat Stop it Now! NL kinderen beschermd tegen seksueel misbruik, potentiële plegers ervan weerhoudt om kinderen te misbruiken, gedragsverandering bewerkstelligt en/of bijdraagt aan het tot stand brengen van secundaire en tertiaire effecten van de hulplijn bij gebruikers en hun familie en omgeving? Bewijzen die de effectiviteit van Stop it Now! NL in het beschermen van kinderen tegen seksueel misbruik zijn - op grond van de verzamelde gegevens - lastig te objectiveren. Dat heeft deels te maken met de focus op de preventie van seksueel kindermisbruik en deels met het relatief grote percentage ontbrekende gegevens in het evaluatieonderzoek. De resultaten uit het onderzoek tonen wel aan dat Stop it Now! NL haar beoogde doelgroep, te weten de niet-praktiserende pedofielen en de pedoseksuelen steeds beter weet te bereiken. Daarnaast is er een stijging waar te nemen in het aantal contacten uit andere gebruikersgroepen, vooral de familie en andere mensen uit de omgeving van de niet-praktiserende pedofielen en pedoseksuelen. Aannemelijk is dat Stop it Now! NL door het contact met deze groepen de bewustwording rond seksueel kindermisbruik vergroot en de handelingsverlegenheid vermindert. Met andere woorden, de secundaire effecten (via familie) en tertiaire effecten (via de omgeving) kan aanwezig worden verondersteld in termen van het aanreiken van handvatten over hoe om te gaan met de seksuele gevoelens van de mannen voor kinderen en de heftige emoties die dit met zich mee kan brengen. Het betrekken van het netwerk (familie en omgeving) hierbij kan zoals bij COSA de bescherming bieden en de veiligheid van potentiële slachtoffers vergroten. Belangrijk is wel om de eigen kracht en zelfregulatie bij de niet-praktiserende pedofielen en pedoseksuelen zelf te versterken, omdat het wegvallen van de steun vanuit het netwerk risico verhogend kan werken. De contacten met de hulplijn worden door de niet-praktiserende pedofielen en pedoseksuelen als positief ervaren. Men ervaart meer controle over hun eigen gevoelens, gedrag en situatie, voornamelijk omdat het geheim eindelijk gedeeld kan worden. Na de anonieme sessies met een behandelaar, geeft men aan meer bewust te zijn van hun problemen en hier bovendien beter mee op te kunnen gaan. Van de 59 mannen gaf 57.5 procent zijn anonimiteit op en ging in reguliere forensische behandeling. Onderzoeksvraag 6 Wat zijn de succesvolle componenten van Stop it Now! NL? Stop it Now! NL werd op 1 april 2012 gelanceerd en maakte een gestage groei door naar 290 contacten in een periode van 15 maanden. Ongeveer 40 procent van de mensen (in totaal 254 unieke personen) die contact opnam met de hulplijn waren mannen met seksuele gevoelens voor kinderen. Ruim de helft van deze groep was een niet-praktiserende pedofiel. De andere helft bestond uit pedoseksuelen, vooral mannen die kinderporno hadden gedownload, maar zaten ook mannen bij die de grens van het enkel hebben van gevoelens eerder al hadden overschreden en hulp zochten om terugval te voorkomen. Deze bevindingen bevestigen de centrale doelstelling van de hulplijn, namelijk om vooral op het preventieve vlak actief te zijn en de groep te bereiken die nog niet is overgegaan tot het plegen van seksuele kindermishandeling. De belangrijkste factoren die hebben bijgedragen aan deze succesvolle lancering en implementatie van Stop it Now! NL worden hieronder genoemd. Ondanks de soms heftige maatschappelijke emoties over enkele bekende zedenzaken, kan Nederland beschouwd worden als relatief tolerant naar niet-praktiserende pedofielen. Het besef groeit dat niet alle mensen met seksuele gevoelens voor kinderen ook daadwerkelijk kinderen gaan misbruiken. Een grote groep mannen worstelt met deze gevoelens, laat hulp toe en gaat er zelfs actief naar op zoek. Dat blijkt ook uit de grote groep niet-praktiserende pedofielen dat contact zocht met de hulplijn. De werving en selectie van medewerksters met affiniteit voor de doelgroep en de problematiek is van groot belang geweest voor het succes van de hulplijn. Immers het eerste contact moet laagdrempelig zijn en medewerksters moeten in staat zijn om op een goede manier in te spelen op de grote angst en terughoudendheid van de gebruikers. De gefaseerde opbouw van de contacten van laagdrempelig en anoniem naar meer gespecialiseerde forensische zorg blijkt een goede manier om de juiste doelgroepen, namelijk de niet-praktiserende pedofielen en de pedoseksuelen, te bereiken en te verwijzen naar passende hulp. Deze hulp kan bestaan uit het enkel voeren van gesprekken en het bieden van een luisterend oor naar het bieden van reguliere (forensische) hulp. De mannen met seksuele gevoelens voor kinderen die contact opnemen met Stop it Now! NL kenmerken zich door angst en wantrouwen. Het motiveren van deze groep om in gesprek te blijven en hulp te aanvaarden, vereist een (blijvende) scholing in vaardigheden (waaronder motiverende gesprekstechnieken) van de medewerksters van de hulplijn en de forensische behandelaars. Opleiding, training en supervisie zijn dan ook vaste onderdelen in het werk van alle medewerkers van Stop it Now! NL. Daarnaast vormt ook het onderlinge contact tussen de hulplijn medewerksters en de forensische behandelaars een essentieel onderdeel van het succes van de hulplijn
8 Evaluatie onderzoek Stop it Now! NL Stop it Now! NL is een dienstverlening die gratis beschikbaar is en mede daarom ook een stijgend aantal gebruikers kent. Zonder de financiële ondersteuning vanuit de overheid zou de hulplijn na de startperiode in een tweede jaar niet meer hebben kunnen bestaan. De voortrekker, of wel vaandeldrager, die de reclamecampagne voor Stop it Now! NL heeft gedragen en gesprekspartner was in diverse maatschappelijke en politieke bijeenkomsten over hulp aan pedoseksuele mannen, was onontbeerlijk voor het succes van de hulplijn. 1. Evaluatie onderzoek Stop it Now! NL Stop it Now! NL is een innovatief programma dat zich richt op de preventie van seksueel misbruik van kinderen. Het programma biedt (potentiële) plegers van seksueel misbruik de mogelijkheid om gratis en anoniem telefonisch advies, ondersteuning en voorlichting te krijgen. In dit rapport wordt gesproken over (potentiële) plegers. Dit omvat de niet-praktiserende pedofielen (mensen met seksuele gevoelens voor kinderen), en de groep pedoseksuelen die seksueel grensoverschrijdend gedrag naar kinderen hebben gepleegd. Daarnaast kunnen ook mensen uit het netwerk van de (potentiële) pleger en hulpverleners met de hulplijn bellen voor advies en ondersteuning. Stop it Now! NL probeert op deze wijze de bewustwording over seksueel misbruik van kinderen te vergroten en een gedragsverandering te bewerkstelligen bij diegene die seksueel misbruik met kinderen (dreigen te) plegen. In Europa zijn twee Stop it Now! programma s operationeel: Stop it Now! UK in Engeland, die al langer dan 10 jaar bestaat, en Stop it Now! NL die in april 2012 werd gelanceerd. Het proces en de werking van Stop it Now! NL is nog niet eerder onderzocht. Het doel van dit evaluatie onderzoek is om de kennis over de preventie van seksueel kindermisbruik in andere Europese landen te combineren met de kennis verkregen uit de implementatie van Stop it Now! UK en NL. Het evaluatieonderzoek werd uitgevoerd door de Waag en het Engelse onderzoeksbureau NatCen. Finland (Save the Children) en Duitsland (Dunkelfeld) participeerden in latere fasen van het onderzoek. Beide landen zijn actief in het bestrijden van seksueel kindermisbruik maar op een andere manier dan Stop it Now! NL en UK. Het evaluatieonderzoek werd voor een groot deel gefinancierd door de Europese Commissie. 1.1 Onderzoeksvragen Overkoepelende doelstellingen van dit onderzoek zijn: Het evalueren van de implementatie van de Stop it Now! programma s in het Verenigd Koninkrijk en Nederland met een focus op de hulplijn en ondersteuning. Het analyseren van de mogelijke impact van het programma op het beïnvloeden van gedragsverandering bij (potentiële) plegers en op de bescherming van kinderen tegen misbruik. Het verrichten van een economische analyse van de implementatie van Stop it Now! Het ontwikkelen van een online toolkit om Stop it Now! in andere Europese landen te kunnen implementeren
9 Hoofdstuk Vanuit deze overkoepelende doelstellingen werden de volgende onderzoeksvragen geformuleerd: 1. Wie zijn de belangrijkste (potentiële) stakeholders van Stop it Now! NL en op welke manier ondersteunt de hulplijn in hun werk? 2. Welke interne processen dragen bij aan de hulp die Stop it Now! NL biedt? 3. Welke kosten zijn verbonden aan een individuele interventie door Stop it Now! NL? 4. Via welke routes komen de gebruikers in aanraking met Stop it Now! NL? 5. Welke bewijzen zijn er dat Stop it Now! NL kinderen beschermd tegen seksueel misbruik, potentiële plegers ervan weerhoudt om kinderen te misbruiken, gedragsverandering bewerkstelligt en/of bijdraagt aan het tot stand brengen van secundaire en tertiaire effecten van de hulplijn bij gebruikers en hun familie en omgeving? 6. Wat zijn de succesvolle componenten van Stop it Now! NL? 1.2 Globale onderzoeksopzet Het evaluatieonderzoek werd uitgevoerd in de periode januari 2013 maart Het onderzoek bestond uit vier fasen: Scoping, Case studies, Consolideren en leren van vijf EU-landen, Bestendingen en verspreiden van onderzoeksresultaten. Scoping fase (onderzoeksvragen 1 t/m 3) Het doel van deze fase was om de belangrijkste stakeholders in kaart te brengen en een kader te schetsen van de interne operationele processen die de hulplijn ondersteunen. Ten behoeve hiervan werden de volgende activiteiten ondernomen: Literatuur onderzoek naar pedoseksualiteit in de Nederlandse strafrechtelijke en maatschappelijk context en bestaande interventies voor zedendelinquenten. Interviews met financiers, beleidsmakers, politie en justitie (minimaal 10), hierna stakeholders genoemd. Analyseren van bestaand campagne en training materiaal, folders en rapporten. Interviews met medewerkers betrokken bij het opzetten en bemannen van Stop it Now! NL waaronder de oprichter, coördinator en medewerkers (minimaal 5). Analyse van de kosten van het opzetten van de hulplijn en van een individueel traject. Analyse van de informatie van 100 gebruikers van Stop it Now! NL. Case studies (onderzoeksvragen 4 en 5) In deze tweede fase werd met de gebruikers van de hulplijn geëxploreerd welk effect zij merkten van de hulplijn. Ten behoeve hiervan werden de volgende activiteiten ondernomen: Online vragenlijst maken voor en uitzetten bij gebruikers van de hulplijn waarin onder andere gevraagd werd naar de wijze waarop ze bekend zijn geraakt met Stop it Now! NL en hoe zij het advies van de medewerkers hebben ervaren. Diepte-interviews (telefonisch, via internet of face to face) met gebruikers waarin de onderwerpen uit de vragenlijst meer werden uitgediept (minimaal 30 met potentiële plegers, 5 met andere gebruikers waaronder familie, vrienden en hulpverleners). Consolideren en leren van vijf EU-landen (onderzoeksvraag 6) In deze fase werden de uitkomsten van het evaluatieonderzoek van beide landen besproken en voorgelegd aan de vijf andere EU-landen waaronder de andere deelnemende landen Finland en Duitsland. Op basis van de informatie uit deze fase werd de toolkit in concept vastgesteld waarin ten behoeve van de implementatie van Stop it Now! in andere landen de volgende elementen zijn opgenomen: financiële aspecten (financiers, kosten implementatie etc.), wettelijke en maatschappelijke klimaat en hoe de hulplijn past bij bestaande interventies. Bestendingen en verspreiden van onderzoeksresultaten Het doel van deze laatste fase van het onderzoek was om de onderzoeksresultaten te delen met andere Europese landen in de vorm van een online toolkit (praktische richtlijn voor het implementeren van de hulplijn) in vijf verschillende talen en een symposium voor stakeholders en andere belangstellenden uit minimaal 10 verschillende Europese landen. 1.3 Deliverables De producten die het evaluatieonderzoek hebben opgeleverd of nog worden opgeleverd, betreffen de volgende: Publicatie van twee tussentijdse online rapporten. Het eerste interim rapport werd online gepubliceerd in oktober 2013, het tweede interim rapport verscheen in januari Zie Het voorliggende eindrapport Stop it Now! NL. Economische analyse van de kosten voor het implementeren van de hulplijn (onderdeel van het eindrapport). Nederlandstalige handleiding voor toekomstige medewerkers van de hulplijn. Voor instellingen die een vergelijkbare hulplijn willen opzetten gericht op de preventie van seksueel misbruik is de handleiding op aanvraag beschikbaar vanaf mei 2014 via de website van Stop it Now! NL, Online toolkit (vertaald naar andere talen) beschikbaar op de Stop it Now evaluatie website vanaf mei Zie Gecombineerde Engelstalige samenvatting van het eindrapport NL en UK. Eveneens beschikbaar op de Stop it Now evaluatie website vanaf mei Zie 3 publicaties over het evaluatie onderzoek die in de loop van 2014 zullen verschijnen 16 17
10 Beschrijving van de Nederlandse context betreffende seksueel kindermisbruik Presentaties op diverse congressen waaronder 13de ISPCAN European Regional Conference on Child Abuse and Neglect (16 18 september 2013), Festival Forensische Zorg (28 januari 2014), 33ste ATSA Association for the Treatment of Sexual Abusers (29 oktober 1 november 2014, San Diego). 2. Beschrijving van de Nederlandse context betreffende seksueel kindermisbruik 2.1 Van seksuele vrijheid naar bescherming tegen seksueel misbruik De wijze waarop in de maatschappij en in de wetgeving met pedoseksueel gedrag wordt omgegaan, heeft sinds de zeventiger jaren een grote verandering doorgemaakt. In die tijd bestond er in Nederland een tolerant klimaat ten opzichte van pedofilie en het uiten van seksuele gevoelens naar kinderen. Dit paste in een breder bestaande opvatting over de schadelijkheid van het stellen van grenzen naar kinderen (de antiautoritaire opvoeding). Kinderen werden door velen als seksuele wezens gezien die net als volwassenen seksuele activiteiten waardeerden als deze niet werden verboden en als verkeerd werden bestempeld. Pedofiele mannen spraken openlijk in de media over hun voorkeur. In boeken werd pedoseksueel gedrag beschreven als een mogelijk positief onderdeel van de seksuele ontwikkeling. Onderzoek naar de gevolgen van een pedoseksuele relatie met kinderen liet zien dat de schade zeer beperkt was (Santfort, 1986). In de jaren tachtig veranderde deze attitude geleidelijk. De gevolgen van de vrije seksualiteit en de antiautoritaire opvoeding werden bij de toen ouder wordende kinderen zichtbaar. De inzichten verschoven. Grensstelling naar kinderen was nodig, ook op seksueel gebied. Geheel verboden was seksueel contact tussen een volwassene en een kind (ouder dan 12 jaar) nog niet (Adviescommissie Melai, 1980). Seksueel misbruik werd in 1991 een klachtdelict. Dit hield in dat kinderen tussen de twaalf en zestien jaar het recht hadden op seksuele zelfontplooiing. Slechts wanneer het kind, of de ouders van het kind een klacht indienden bij de politie werd tot vervolging overgegaan. Dit recht bleek gerechtelijke vervolging van seksueel misbruik in de weg te staan en de grensstelling was onduidelijk. De verantwoordelijkheid voor al dan niet vervolging werd in feite bij het kind gelegd. In 2002 volgde opnieuw een wijziging in de zedelijkheidswet. Seksueel contact met een minderjarige onder de 16 werd strafbaar. De klachtvereiste werd vervangen door het hoorrecht, het verplicht horen van minderjarigen (Wetboek van Strafrecht, 2012)
11 Beschrijving van de Nederlandse context betreffende seksueel kindermisbruik 2.2 Tweeledig sociaal klimaat Pedoseksuele delicten roepen in Nederland veel weerstand en woede op. Burgers nemen het recht in eigen hand en ontwikkelden de afgelopen jaren websites waarin veroordeelde plegers met naam en toenaam werden genoemd ( naming and shaming ). Deze websites werden na enige tijd verboden. Ook zijn er incidenten van burgers om al dan niet veroordeelde zedendelinquenten tot verhuizen te dwingen en wordt schade aan hun woningen aangericht. Verder is wettelijk vastgelegd dat afgestrafte pedoseksuele delinquenten langer reclasseringstoezicht opgelegd kan worden, worden gebieds- en stadsverboden opgelegd, en is er het verbod op Stichting Martijn, dat een platform was voor mannen met een pedofiele voorkeur. (Recent is deze uitspraak in Hoger Beroep teruggedraaid. Er wordt opnieuw geprobeerd om alsnog tot een verbod te komen). In rechtszittingen is meer ruimte gekomen voor slachtoffers door hen in de zitting spreekrecht te geven. De laatste jaren is echter ook er een andere beweging op gang gekomen waarin naar voren wordt gebracht dat pedofiele mensen met een seksuele voorkeur voor kinderen (en die er niet naar handelen) ook medemensen zijn die steun en mededogen verdienen. Er is aandacht in de media voor deze groep in de vorm van interviews. Vanuit de reclassering is in Nederland gestart met COSA (Circles of Support and Accountability). Het initiatief om Stop it Now! in Nederland te lanceren werd dankzij dit sociale klimaat verrassend goed ontvangen. Kritiek als zou het pedofilie goedpraten en bevorderen werd bij aanvang gevreesd maar is er niet geweest. De organisatie achter het project Stop it Now! heeft wel bij iedere media-aandacht benadrukt dat zij er in de eerste plaats is om seksueel misbruik van kinderen te voorkomen en dat wil doen door hulp te bieden aan mensen die geneigd zijn grensoverschrijdend naar kinderen te zijn. 2.3 Definitie seksueel kindermisbruik De meest recente en breed geaccepteerde definitie van seksueel kindermisbruik is: Seksueel misbruik van kinderen is seksueel contact van (jong-) volwassenen met kinderen jonger dan 18 jaar. Deze lichamelijke contacten zijn tegen de zin van het kind of zonder dat het kind deze contacten kan weigeren. Plegers zetten het kind emotioneel onder druk, dwingen het kind of weten door hun overwicht te bereiken dat het kind geen nee durft te zeggen tegen seksuele toenaderingen (Commissie Samson, 2012). De huidige wettelijke definitie van seksueel misbruik van een kind verschilt hier iets van. In het Wetboek van Strafrecht wordt de leeftijd van 16 jaar aangehouden. Seksueel misbruik wordt daar als volgt beschreven (Wetboek van Strafrecht, 2012): Artikel 244 Hij die met iemand beneden de leeftijd van twaalf jaren handelingen pleegt die bestaan uit of mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twaalf jaren of een geldboete van de vijfde categorie. Artikel 245 Hij die met iemand, die de leeftijd van twaalf jaren maar nog niet die van zestien jaren heeft bereikt, buiten echt, ontuchtige handelingen pleegt die bestaan uit of mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste acht jaren of geldboete van de vijfde categorie. Artikel 246 Hij die door geweld of een andere feitelijkheid of bedreiging met geweld of een andere feitelijkheid iemand dwingt tot het plegen of dulden van ontuchtige handelingen, wordt, als schuldig aan feitelijke aanranding van de eerbaarheid, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste acht jaren of geldboete van de vijfde categorie. Artikel 247 Hij die met iemand van wie hij weet dat hij in staat van bewusteloosheid, verminderd bewustzijn of lichamelijk onmacht verkeert, dan wel aan een zodanige gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn geestvermogens lijdt dat hij niet of onvolkomen in staat is zijn wil daaromtrent te bepalen of kenbaar te maken of daartegen weerstand te bieden of met iemand beneden de leeftijd van zestien jaren buiten echt ontuchtige handelingen pleegt of laatstgemeld tot het plegen of dulden van zodanige handelingen buiten echt met een derde verleidt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vierde categorie. Bij seksuele handelingen tussen jongeren onder de 16 jaar wordt doorgaans gekeken naar het leeftijdsverschil tussen de betrokkenen. Vrijwillige seks tussen jongeren onder de 16 is in principe ook strafbaar, maar bij leeftijdgenoten tussen wordt dit eigenlijk niet of nauwelijks toegepast. Als het slachtoffer jonger is dan 12 jaar en de pleger vier jaar ouder is, is artikel 244 (binnendringen) van toepassing of anders 247 (ontuchtige handelingen). 2.4 Age of consent The age of consent is sinds 2002 in Nederland 16 jaar. De keuze voor deze leeftijd hangt samen met de visie die er vanuit de samenleving is op het moment dat een jongere in staat is een afgewogen besluit te kunnen nemen over het aangaan van een seksuele relatie met een oudere. Kan de jongere overzien welke gevolgen de keuze hiervoor heeft voor hem of haar, 20 21
12 Beschrijving van de Nederlandse context betreffende seksueel kindermisbruik voor nu en in de toekomst? Daarom varieert de age of consent sterk tussen landen, samenhangend met verschillen in visie. In Europa varieert de age of consent van 13 jaar in Spanje tot 18 jaar in Turkije en Malta. Nederland neemt hierin een middenpositie. 2.5 Prevalentie seksueel misbruik van kinderen In Nederland zijn een aantal prevalentiestudies uitgevoerd waarvan de resultaten sterk uiteen lopen. Een tijdlang is het rapport van de psychologe Nel Draijer van de Universiteit van Amsterdam leidinggevend geweest in het denken over de prevalentie van incest. In 1985 publiceerde zij haar vooronderzoek De omgekeerde wereld. Op basis van de tot dan toe beschikbare Amerikaanse en Nederlandse studies concludeerde zij dat de grote verschillen in de geschatte omvang van seksueel misbruik te verklaren zijn door uiteenlopende definities van misbruik, verschillen in methoden en technieken, het hoge non-response percentage (soms zelfs tot 50%) en retrospectief onderzoek (mensen hebben gekleurde herinneringen of verdringen gebeurtenissen). Bovendien zijn de Nederlandse steekproeven te klein om landelijk generaliseerbare uitspraken te kunnen doen. Draijer schatte in dat seksueel misbruik (ooit gedurende hun jeugd) bij meisjes ongeveer tussen 5 procent en 16 procent voor komt en rond 1,5 procent bij de jongens. De Nationale Prevalentiestudie Mishandeling van kinderen en jeugdigen (Alink et.al., 2011) beschrijft een prevalentieschatting van seksueel misbruik van 0,8 per 1000 kinderen onder de gewone Nederlandse bevolking in Dit cijfer is gebaseerd op rapportages van beroepskrachten en meldingen bij het AMK. In 2010 waren dit 3000 meldingen over kinderen in de leeftijd 0 tot en met 17 jaar. Op basis van zelfrapportage onder scholieren van de middelbare school blijkt de prevalentie van seksueel misbruik een stuk hoger te zijn met 58 per 1000 scholieren. 2.6 Pedofilie Om tot seksueel kindermisbruik te komen moet aan twee voorwaarden voldaan zijn: men moet seksuele verlangens hebben naar een kind of jeugdige en men moet de (zelf)controle om dat verlangen in handelen om te zetten niet willen of kunnen toepassen. Het verlangen naar seksueel handelen, kan voortkomen uit een pedofiele seksuele voorkeur. Het gebrek aan zelfcontrole hangt samen met psychologische of aangeboren factoren. Op beide wordt hierna ingegaan. Pedofilie is daarbij de categorie die een seksueel verlangen heeft naar jongeren tot hoogstens 13 jaar. Een seksuele voorkeur die exclusief gericht is op jongeren tussen de 11 en 14 jaar wordt hebefilie genoemd. Hoewel het hierbij niet een psychiatrische diagnose betreft is er bij handelen naar deze gevoelens wel steeds sprake van strafbaar gedrag. Wat is pedofilie? In Nederland wordt pedofilie beschreven volgens de definitie van de DSM IV TR (2000). Er is sprake van pedofilie als er wordt voldaan aan de volgende drie criteria: Gedurende een periode van ten minste 6 maanden recidiverende intense seksueel op windende fantasieën, seksuele drang of gedragingen die seksuele handelingen met één of meer kinderen in de prepuberteit (in het algemeen dertien jaar of jonger) met zich meebrengen. Iemand heeft op basis van deze drang gehandeld, of de seksuele drang of fantasieën veroorzaakten duidelijk lijden of relatieproblemen. Betrokkene is ten minste zestien jaar oud en ten minste zestien jaar oud en ten minste vijf jaar ouder dan het kind of de kinderen uit criterium A. Hierbij moet de oudere adolescent die een vaste relatie met een twaalf- of dertienjarige heeft niet worden meegerekend. Als er voldaan wordt aan de hierboven genoemde criteria kan aan de diagnose pedofilie de volgende specificaties worden toegevoegd: Bij seksuele aantrekking kan onderscheid gemaakt worden of dit betreft seksuele aantrekking tot mannen of tot vrouwen of seksueel aangetrokken tot beide seksen. De pedofilie kan zich beperken tot incest. En als laatste wordt onderscheidt gemaakt tussen het exclusieve type (zich alleen aangetrokken voelen tot kinderen) of het niet-exclusieve type. Zelfcontrole Redenen om toe te geven aan het seksuele verlangen kunnen van verschillende aard zijn (Ward & Siegert, 2002): Een tekort aan intimiteit en emotionele eenzaamheid. Door een onvermogen volwassen intimiteit te bereiken (na echtscheiding, door een gebrek aan zelfvertrouwen, angst voor volwassen seksualiteit) kan worden gekozen voor een seksueel contact met een gemakkelijker bereikbare jongere. In het geval van incest wordt dit regelmatig terug gezien. Ook het zich meer op zijn gemak voelen bij kinderen dan bij volwassenen maakt de kans op misbruik groter (emotionele congruentie). Seksuele redenen, zoals hyperseksualiteit, pornoverslaving of een vorm van parafilie. Een gebrek aan zelfcontrole door alcohol- of drugsmisbruik, of door een onvermogen in verband met gebrekkige geestelijke vermogens. Door het oplossen van negatieve gevoelens met een seksuele reactie (sexual coping). Cognities die seksueel handelen faciliteren. Dit kunnen antisociale cognities zijn of het hebben van ideeën over seksueel contact met kinderen die dit goedpraten of aanprijzen (bijvoorbeeld seks met kinderen is goed voor het kind). Deze redenen zijn doorgaans op zichzelf onvoldoende om tot misbruik te komen, maar een combinatie van factoren maakt misbruik steeds waarschijnlijker. Op dit principe is ook de risicotaxatie van zedendelinquenten gebaseerd. De belangrijkste risicotaxatie-instrumenten voor zedendelinquenten zijn de STATIC-99 (Hanson & Thornton, 2000), die uitsluitend statische, dus onveranderbare factoren meet en de STABLE (Hanson, Harris & Helmus, 2007) 22 23
13 Beschrijving van de Nederlandse context betreffende seksueel kindermisbruik die veranderbare voorpellers van recidive meet en voor behandeling van belang is. De STABLE is tevens een goed meetinstrument om de recidive bij downloaders van kinderporno te meten (Webb, Craissati & Keen, 2007). Prevalentie pedofilie Er is weinig bekend over de prevalentie van pedofilie in Nederland. Internationaal onderzoek houdt het voorlopig op tussen de 1 en 3 procent van de mannelijke bevolking. In Nederland zou dat gaan om tussen de en mannen tussen de 20 en de 80 jaar (totale groep ). Ongeveer 1 procent van de mannen zou voldoen aan de diagnose pedofilie (Schaefer e.a., 2010) 1. Uit Duits onderzoek komt naar voren dat 23 procent van deze groep ook handelt naar deze gevoelens (Schaefer e.a., 2010). Dat zouden in Nederland mannen zijn. Dit strafbare handelen kan bestaan uit seksueel misbruik, maar bestaat vaker uit het downloaden van kinderpornografische afbeeldingen en films. 2.7 Hoe worden kinderen beschermd tegen seksueel misbruik? Er bestaan thans een groot aantal maatregelen om kinderen te beschermen tegen seksueel misbruik. In de eerste plaats de strafbaarheidstelling. Die beoogt de drempel tot seksueel misbruik te verhogen (WODC, 2006). Het veranderde maatschappelijk klimaat rond seksueel misbruik van kinderen heeft er niet alleen voor gezorgd dat gevangenisstraffen langer zijn geworden, maar ook waarschuwt de sterke maatschappelijke veroordeling tegen misbruik van kinderen. Door de Ministerie van Justitie ingestelde commissies onderzochten seksueel misbruik binnen de katholieke kerk (Commissie Deetman, 2011) en op jeugdinternaten (Commissie Samson, 2012). Het verschijnen van de eindrapporten kregen veel media-aandacht met een roep om erkenning van het slachtofferschap en veroordeling van nog levende plegers. De politie verricht per jaar ongeveer 2000 aanhoudingen van plegers van seksueel kindermisbruik (CBS, 2008). Dit aantal is in de afgelopen tien jaar afgenomen. Het aantal zaken dat bij het Openbaar Ministerie wordt ingeschreven in verband met het bezitten en verspreiden van kinderporno ligt rond de 500 (Nationaal Rapporteur Mensenhandel, 2011). In 2012 werd bij de politie het aantal rechercheurs dat zich bezig houdt met de bestrijding van productie en verspreiding van kinderporno verdubbeld tot 150 manschappen. Zij richten zich op aanhouding van de bezitters van kinderporno, maar proberen vooral ook de makers van de porno te achterhalen en aan te houden. Er wordt hierbij - vanwege de eigenschappen van het internet - vaak internationaal gewerkt. 1 Het aantal vrouwen met seksuele gevoelens voor kinderen is klein, ingeschat wordt ongeveer 5 procent van de totale groep van mensen met seksuele gevoelens voor kinderen. Daarom wordt het in dit stuk buiten beschouwing gelaten. Slechts bij een klein deel van de kindermisbruikers komt het tot een strafrechtelijke vervolging omdat zaken vaak moeilijk rond te krijgen zijn. Meer dan 80 procent van het seksueel kindermisbruik wordt gepleegd door een bekende van het kind, een familielid, goede vriend of begeleider (Smallbone & Wortley, 2004). Vaak wordt in deze gevallen geen aangifte gedaan. Bovendien spelen naast het misbruik ook andere dingen dan seksuele gevoelens een rol: men is ook vriendjes en het kind krijgt aandacht en zorg. Als er al aangifte wordt gedaan, is de bewijsvoering vaak lastig rond te krijgen omdat het misbruik dikwijls in een geïsoleerde situatie plaatsvindt. Daarbij voelen veel kinderen zich - door het groomingproces - medeverantwoordelijk voor het seksuele gedrag. Bezitters van kinderporno worden (als ze aangehouden zijn) in tegenstelling tot kindermisbruikers veel vaker veroordeeld, omdat de bewijsvoering hiervoor een stuk makkelijker is. Wanneer het tot een veroordeling komt, wordt er vaak naast een vrijheidsstraf ook een vorm van behandeling en begeleiding opgelegd. De begeleiding wordt door de reclassering aangeboden in de vorm van meer of minder frequente contacten en (onverwachte) huisbezoeken al dan niet in combinatie met elektronisch toezicht. Behandeling kan klinisch plaatsvinden in een tbs-kliniek of special hospital, maar wordt ook poliklinisch aangeboden in een forensische polikliniek. Naast de strafrechtelijke afschrikking van seksueel misbruik zijn er vele psychologische en situationele manieren waarop misbruik kan worden voorkomen (Smallbone e.a., 2008). Zo wordt seksueel kindermisbruik tegen gegaan doordat vele organisaties die met kinderen werken gedragsprotocollen hebben opgesteld die de drempel tot misbruik verhogen: zo moeten er bijvoorbeeld op crèches altijd meerdere medewerkers aanwezig zijn, zodat men niet alleen met de kinderen kan zijn. Op scholen en internaten wordt door goede zichtbaarheid (glazen afscheidingswandjes, deuren open) misbruik bemoeilijkt. Ook vragen organisaties waar volwassenen de leiding hebben over kinderen een Verklaring Omtrent Gedrag, waarmee wordt gegarandeerd dat de medewerker geen justitieel verleden heeft op het gebied van (seksuele) kindermishandeling. Kinderen zelf kunnen op basisscholen leren dat zij de baas zijn over hun lichaam en dat anderen hun grenzen daarin te respecteren hebben. De Kindertelefoon biedt advies en hulp aan kinderen die misbruik (dreigen) mee (te) maken. Deze programma s zijn nog niet bewezen effectief. Kinderen zijn gemakkelijk te manipuleren en het lijkt ook principieel onjuist kinderen medeverantwoordelijk te maken voor mogelijk eigen slachtofferschap. Voor jongeren in de adolescentie bestaat een aantal voorlichtingsprogramma s dat zich vooral richten op de manier waarop zij leren omgaan met internet en de sociale media. Zo kunnen jongeren bij chatprojecten zoals Help Wanted onderwerpen bespreekbaar maken, waaronder problematisch gedrag op internet. Ook de Meldknop grensoverschrijdend internetgedrag maakt het laagdrempelig voor jeugdigen om verdacht of grensoverschrijdend gedrag op internet te melden en zo te stoppen
14 Beschrijving van de Nederlandse context betreffende seksueel kindermisbruik 2.8 Behandelprogramma s voor zedendelinquenten Dat gevangenisstraf bij zedendelinquenten een onvoldoende maatregel is om recidive te voorkomen, werd al lang waargenomen (Hanson e.a., 2002). De middelen om hierop met een vorm van behandeling te interveniëren waren echter beperkt. Plegerhulpverlening voor zedendelinquenten bestond vrijwel alleen uit een klinische behandeling in een tbs-kliniek. In de tachtiger jaren werd op enkele plaatsen in Nederland plegerhulp aan incestplegers geboden op vrijwillige basis. Pas begin 1990 werden behandelsettings opgezet waar ook ambulante behandeling plaats kon vinden (Dibbets, 2012). Deze behandelingen konden de vorm hebben van een dagbehandeling of een wekelijkse poliklinische behandeling. Behandeling kan zowel binnen een verplicht kader als een vrijwillig kader plaatsvinden. Vrijwillige aanmelding voor behandeling binnen de ambulante forensische behandeling verloopt via een verwijzing van de huisarts. De verplichte behandelingen worden meestal opgelegd door de Rechtbank als onderdeel van bijzondere voorwaarden bij het vonnis. De reclassering houdt doorgaans toezicht op het nakomen van de voorwaarden en kan naast de behandeling ook controlegesprekken en huisbezoeken doen. In een aantal Huizen van Bewaring worden ook zedendelinquenten behandeld. Dit is doorgaans een zogenaamde pre-behandeling, een voorbereiding en startfase voor een ambulante behandeling die volgt na vrijlating. Tbs-maatregel Terbeschikkingstelling is de zwaarste behandelmaatregel die het Nederlands recht kent. Mensen kunnen ter beschikking gesteld worden wanneer aan het plegen van een ernstig delict een ziekelijke stoornis ten grondslag lag. Zij worden dan niet of verminderd toerekeningsvatbaar verklaard. In Nederland zijn ongeveer 1500 tbs-patiënten. Ongeveer een derde hiervan is zedendelinquent (Van Gemmert, Van Schijndel, Van Loenen & Casanova, 2012). Plegers worden in een behandelingskliniek geplaatst en blijven daar zolang hun gedrag niet zodanig veranderd is dat de kans op een recidive nog aanwezig is. Behandeling is intensief en bestaat uit een groot aantal interventies. Naast therapeutische behandeling en farmacotherapie maken activiteiten op het vlak van arbeidstraining, onderwijs, sport, vrijetijdsbesteding en netwerkactiviteiten onderdeel van uit. Gemiddeld is de behandelduur van zedendelinquenten nu ongeveer 10 jaar, met aansluitend een langdurig gecontroleerd nazorgtraject in de maatschappij. Bij patiënten met een tbs-maatregel waarbij de recidivekans aanwezig blijft en behandelingen mislukken (bijvoorbeeld zwakbegaafde pedofiele patiënten) kan de verblijfsduur levenslang zijn, waarbij zij na een aantal jaren behandeling naar een longstay afdeling gaan. Ambulante forensische zorg In het gehele land wordt hulp geboden aan zedendelinquenten door ambulante forensische GGZ instellingen. De verschillende instellingen bieden individuele en groepsbehandelingen. De Waag is de grootste aanbieder. De Waag biedt wekelijkse groepsbehandelingen voor zwakbegaafde zedendelinquenten, normaal begaafde zedendelinquenten, een intensieve groep voor zedendelinquenten en individuele behandeling. De behandeling van pedoseksuele plegers duurt gemiddeld anderhalf jaar en de behandeling van kinderporno downloaders duurt ongeveer zes maanden tot een jaar. Behandelingen zijn in de eerste plaats gericht op het verkleinen van de kans op een recidive. De aanpak is cognitief gedragstherapeutisch. Naast terugvalpreventie wordt gewerkt aan onderliggende factoren, als intimiteitproblemen, een deviante seksualiteit, zelfregulatie en antisociale cognities. Binnen de behandeling worden de deelnemers benaderd vanuit het Good Lives Model, dat gestoeld is op positieve psychologie. Ook het systeem van de pleger wordt bij de behandeling betrokken. Medicatie kan de behandeling ondersteunen. Circles of Support and Accountability - COSA In de nazorg van zedendelinquenten wordt COSA (Circles of Support and Accountability) in toenemende mate toegepast (Wilson & McWhinnie, 2010). Deze vorm van ondersteuning door vrijwilligers van zedendelinquenten die terugkeren in de maatschappij richt zich op het vergroten van het sociale netwerk van de pleger en het vinden van een leefwijze met pro sociale activiteiten. Jeugdige zedendelinquenten Voor jeugdige zedendelinquenten bestaat zowel klinische als ambulante behandeling. Het klinische behandelaanbod is echter maar klein. Ambulante behandeling kan eveneens uit individuele therapie en groepsbehandeling bestaan. Systeembehandeling is standaard bij jeugdige plegers. Voor de jeugd bestaat voor zedendelinquenten met een zwaardere problematiek een specifiek aanbod vanuit MST Nederland, MST-PSB, (MST voor Problematic Sexual Behaviour) een behandeltraject van vijf maanden waarbij een therapeut aan huis komt en 24 uur per dag telefonisch bereikbaar is. Dit is een behandeling voor hoog risicojongeren uit multi-probleem gezinnen (MST Associates, 2011). Samenvatting en conclusie Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat seksuele activiteiten tussen volwassenen en kinderen schadelijk zijn voor kinderen. Dit voortschrijdende inzicht leidde tot een strengere regelgeving in het strafrecht ten aanzien van seksueel kindermisbruik en een sterk verminderde de maatschappelijke tolerantie tegenover pedoseksualiteit. Sinds enkele jaren echter is de houding naar mannen met seksuele gevoelens voor kinderen die er niet naar handelen, enigszins milder geworden. Het besef groeit dat deze groep niet-praktiserende pedofiele mannen, mensen zijn die hulp nodig hebben. Geschat wordt dat ongeveer 1 tot 3 procent van alle mannen een periode van seksuele gevoelens voor kinderen kent. De meerderheid zou niet naar deze gevoelens handelen. De rest - in Nederland zou dit ongeveer mannen betreffen - zet deze gevoelens om in 26 27
15 Implementatie Stop it Now! NL strafbaar gedrag zoals seksueel misbruik, het bekijken van kinderporno, of door te masturberen bij fantasieën over kinderen. Bestaande interventies richten zich vooral op de groep mannen die zich reeds schuldig hebben gemaakt aan het seksueel misbruiken van kinderen of die anderszins in beeld zijn bij politie en justitie, bijvoorbeeld vanwege het downloaden van kinderporno. Stop it Now! NL richt zich primair op de groep niet-praktiserende pedofiele mensen en kan daardoor worden beschouwd als een aanvulling op bestaande interventies om seksueel kindermisbruik terug te dringen. Aanbevelingen Belangrijk is om goed van te voren op de hoogte te zijn van de regel en wetgeving van het land. Een relatief tolerant maatschappelijk klimaat als in Nederland met een groeiende open houding naar mannen met seksuele gevoelens voor kinderen die er niet naar handelen, maakte het mogelijk om Stop it Now! NL succesvol te implementeren. Nederlands onderzoek is schaars wat betreft de prevalentie van niet-praktiserende pedofielen en pedosekuelen. Meer onderzoek verdient de aanbeveling. 3. Implementatie Stop it Now! NL 3.1 Het opzetten van Stop it Now! NL Stop it Now! werd naar Nederland gehaald door vragen van Kamerlid Arib (PvdA) over het gebrek aan behandeling van pedofilie en het plan van de minister om maatregelen te nemen. Minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport stelde op 11 maart 2011 dat er momenteel expertise aanwezig is waar pedofielen terecht kunnen voor behandeling. Maar vanwege het taboe rond deze stoornis is het echter zeer lastig om deze doelgroep in behandeling te krijgen. Pedofielen (die nog niet de fout in zijn gegaan) moeten zich namelijk vrijwillig aanmelden voor behandeling en dus hun gedrag als problematisch ervaren. Vandaar dat ik het initiatief wil nemen om vroegtijdige hulpverlening te stimuleren. Dit op een vergelijkbare manier als de verschillende campagnes, die in omringende landen zijn gestart om kindermisbruik te voorkomen. Dat betekent dat ik veldpartijen ga vragen om bijvoorbeeld de Engelse campagne Stop it Now! NL naar de Nederlandse situatie te vertalen. Vervolgens zal ik de effecten hiervan actief monitoren. (p2). (Zie tekstbox 8. Algemeen overleg (AO) Tweede Kamer en Kamervragen). 3.2 Doelen van Stop it Now! NL Het overkoepelende doel van Stop it Now! NL is het voorkomen van seksueel misbruik van kinderen, door advies en ondersteuning te bieden aan mensen die seksuele delicten (dreigen te) plegen met kinderen. Ook mensen uit het netwerk van mensen met seksuele gevoelens voor kinderen kunnen met vragen terecht bij de hulplijn. Stop it Now! NL probeert primair te voorkomen dat seksueel misbruik van kinderen zich voordoet en secundair dat pedoseksuele plegers opnieuw een kind seksueel misbruiken. 3.3 Hulplijn medewerksters en opleiding Via informele weg zijn de hulplijn medewerksters van de hulplijn Meldpunt Kinderporno gevraagd om ook de telefonische hulplijn van Stop it Now! NL te bedienen. Hier lagen een aantal (praktische) redenen aan ten grondslag: ze hadden ervaring met de doelgroep en konden vanwege de locatie in hetzelfde gebouw - hun werkzaamheden voor beide diensten eenvoudig combineren. Een deel van de hulplijn medewerksters van het Meldpunt Kinderporno bedankte voor de functie bij de Stop it Now! NL hulplijn omdat zij slachtofferhulp (het onderzoeken van meldingen van kinderporno) emotioneel niet konden rijmen met hulpverlening aan (potentiële) plegers. Gestart werd met een coördinator en drie hulplijn medewerksters
16 Implementatie Stop it Now! NL Twee hulplijn medewerksters stopten begin 2013 met hun werkzaamheden bij de hulplijn. Momenteel werken er naast de coördinator, vijf hulplijn medewerksters voor de hulplijn. Twee hulplijnmedewerkers werken enkel voor de hulplijn en zijn via contacten in het werkveld geattendeerd op Stop it Now! NL. Vooropleiding en werkervaring Drie hulplijn medewerksters hebben een studie afgerond in de (forensische) psychologie en hebben ervaring opgedaan in het werken met zedendelinquenten tijdens hun studie of/en stage. De overige twee hulplijn medewerksters hebben een vooropleiding en werkervaring in andere werkvelden. Training ter voorbereiding op het werken voor de hulplijn De twee hulplijn medewerksters zonder vooropleiding in de hulpverlening hebben een driedaagse training bij de Waag gehad over pedofilie en pedoseksualiteit. De theorie over afwijkende seksualiteit, risicotaxatie en de behandelmogelijkheden van pedofilie werden hier behandeld. Ook werd een tweedaagse training bij Stop it Now! UK gevolgd. De ervaringen van de al veel langer bestaande Engelse hulplijn gaf handvatten voor de te verwachten telefonische hulpvragen Na het eerste jaar is opnieuw een dag bij Stop it Now UK getraind om de kennis vanuit de opgedane ervaringen verder te verdiepen. Alle hulplijn medewerksters hebben ter voorbereiding op hun werkzaamheden een driedaagse telefoontraining gevolgd. De focus van deze training lag op het ontwikkelen van algemene (telefonische) gespreksvaardigheden. Specifiek werd ingegaan op vaardigheden zoals actief luisteren, omgaan met meningen (normen en waarden), begrenzen, aansluiten en sturen. De hulplijn medewerksters hebben uit interesse voor de doelgroep extra gelezen over pedofilie en zich andere technieken eigen gemaakt, zoals motiverende gespreksvoeringstechnieken. Momenteel wordt een handboek met praktische informatie en tips afgerond voor nieuwe hulplijn medewerksters. Eens per half jaar is er intervisie met ervaren forensische behandelaar, hierin worden de complexe telefoongesprekken besproken en bijscholing gegeven in algemene gesprekstechnieken. Stop it Now! NL medewerkers de Waag In elke vestiging van de Waag is een behandelaar van de zorglijn Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag (SGG) aandachtsfunctionaris Stop it Now! NL. Acht aandachtsfunctionarissen van de Waag vertegenwoordigen Stop it Now! NL de Waag. Zij verzorgen de therapie na de eerste fase van het Stop it Now! NL traject, fase II. Alle betrokken behandelaren hebben een universitaire opleiding in de psychologie of pedagogiek afgerond en een deel heeft de opleiding tot GZ psycholoog afgerond. De Waag behandelaren zijn gespecialiseerd in het behandelen van zedenproblematiek. Zij hebben verder geen specifieke training gekregen voor het werken voor Stop it Now! NL. Persoonlijke ervaringen van de hulplijn medewerksters De hulplijn medewerksters die ook voor de hulplijn Meldpunt Kinderporno werken, hebben gemerkt dat ze goed moeten waken voor (emotionele) overbelasting. Zelf nemen ze maatregelen zoals tijdig stoppen met het bekijken van meldingen van kinderporno in de ochtend als ze s middags de Stop it Now! NL telefoonlijn bedienen. Ook wordt ervoor gezorgd dat alle hulplijn medewerkers met pauze gaan en na elk gesprek krijgt de hulplijn medewerkster, indien nodig, alle ruimte om het gesprek van zich af te praten. De belastbaarheid van de hulplijn medewerksters hangt sterker af van de inhoud en duur van de contacten dan het aantal contacten tijdens een dienst. Drie gesprekken lijkt het gemiddelde maximum te zijn per sessie van drie uur. Persoonlijke ervaringen van de behandelaren van de Waag De behandelaren van de Waag zijn zeer tevreden over de samenwerking met de hulplijn medewerksters. De hulplijn medewerksters zijn zeer betrokken en flexibel, er wordt bijvoorbeeld altijd even nagevraagd of een gebruiker daadwerkelijk voor een vervolggesprek heeft gebeld. Belangrijk is ook om met het hele Stop it Now! team zowel van fase I als fase II om de zoveel tijd met elkaar om tafel te zitten en de gang van zaken te bespreken. Voor de behandelaren van de Waag verschilt het contact dat zij hebben met de gebruikers van de hulplijn niet veel met het contact met de cliënten die zij regulier zien bij de Waag. Wel zijn ze in hun benadering tijdens het eerste gesprek voorzichtiger. Het doel is om in gesprek te blijven met de gebruikers, wanneer deze mensen schrikken en ophangen is het niet mogelijk om hen terug te bellen. Voor de face to face contacten met de gebruikers van Stop it Now! NL lichten de behandelaren het secretariaat in dat een cliënt zich zal melden die liever anoniem wil blijven. De normale procedure is dat het secretariaat de NAW-gegevens van de cliënt registreert alvorens iemand te verwijzen naar de wachtkamer. Samenvatting en conclusie Naast de (potentiële) plegers voorziet Stop it Now! NL in het informeren en adviseren van het netwerk (waaronder familie, vrienden en kennissen) van de (potentiële) pleger. Sommige hulplijn medewerksters combineerden hun werk voor het Meldpunt Kinderporno met hun werk voor Stop it Now! NL. Deze combinatie die vanuit praktisch oogpunt is ontstaan - kan als emotioneel belastend worden ervaren. Vooral hulplijn medewerksters zonder forensische achtergrond en klinische ervaring lijken het werk zwaar vinden. De training ter voorbereiding voor de hulplijn medewerksters op de werkzaamheden bij Stop it Now! NL is vooral gericht op het aanleren van algemene gesprekvaardigheden en minder op de emotionele en inhoudelijke aspecten van de gesprekken, deze komen vooral in supervisie en intervisie bijeenkomsten aan bod
17 Werkwijze Stop it Now! NL Aanbevelingen 4. Werkwijze Stop it Now! NL Het combineren van het analyseren van afbeeldingen van seksueel kindermisbruik en daderhulpverlening kan op emotioneel vlak met elkaar interfereren. Gedegen intervisie en supervisie is aanbevolen. In het aannamebeleid van personeel kan scherper worden geselecteerd op relevante forensische klinische ervaring. Stop it Now! NL bestaat uit twee fasen waarin anonimiteit voorop staat: de eerste contactlegging bij het hulplijn (Stop it Now! NL hulplijn) en een gesprek met een behandelaar met de toeleiding naar eventuele reguliere zorg bij de Waag (Stop it Now! NL de Waag). Dit traject staat schematisch in figuur 1 weergegeven. 4.1 Stop it Now! NL Hulplijn Hoe bereikt Stop it Now! NL haar doelgroep? Stop it Now! NL tracht haar doelgroep te bereiken door naamsbekendheid te genereren in de media. De oprichter geeft diverse interviews voor televisie en radio. Daarnaast zijn er folders beschikbaar en als iemand een website bezoekt waar eerder kinderporno op gevonden kon worden, krijgt deze persoon een 404 pagina 2 te zien met vermelding van de contactgegevens van Stop it Now! NL. Een jaar na de lancering van Stop it Now! NL werd een nieuwe campagne gestart om Stop it Now! NL beter onder de aandacht te brengen bij de doelgroepen. Zo werd de website verbeterd en toegankelijker gemaakt en verscheen de nieuwe slogan Samen voorkomen we seksueel kindermisbruik op folders en posters. Er werd door een gerenommeerd reclamebureau kosteloos een promotiefilm gemaakt, waarin een acteur een pedofiel speelt die de kijker uitlegt hoe zijn leven voor Stop it Now! NL eruit zag en wat Stop it Now! NL voor hem betekend heeft. Hij nodigt daarom iedereen met seksuele gevoelens voor kinderen uit om contact op te nemen met de hulplijn. Want seksueel kindermisbruik mag niet bestaan. 3 Folders werden gemaakt in het kader van het INDIGO project van de politie. Meer informatie over dit project is te vinden in hoofdstuk 7. 2 De foutmelding Error 404 of Not Found (niet gevonden) is het fenomeen waarbij aangeklikte links niet meer werken. In samenwerking met een grote internet provider werden op 404-pagina s waar voorheen kinderporno stond, een banner geplaatst van Stop it Now! NL met de opmerking dat men, wanneer men zich zorgen maakt over het eigen internet gebruik men contact kan opnemen met Stop it Now! in Nederland of Groot Brittannië. telefoonnummers en adressen werden daarbij vermeld. 3 Het promotiefilmpje werd voor het eerst getoond op het symposium van Stop it Now! NL in het kader van haar 1-jarig bestaan. Nadien werd het filmpje een aantal keer kosteloos door lokale televisiestations (Amsterdam, Rijnmond) getoond en tegen sterk verlaagd tarief door de Nederlandse publieke omroep. De commercial staat ook op YouTube en is daar nu meer dan 2000 keer bekeken
18 Werkwijze Stop it Now! NL Bereikbaarheid Het Stop it Now! NL hulplijn is telefonisch te bereiken via Het Stop it Now! NL hulplijn is telefonisch te bereiken via Elke werkdag is de hulplijn bereik van 14:00-17:00uur. Gestart werd met twee hulplijn medewerksters per shift. Het bleek niet nodig te zijn waardoor al snel een hulplijn medewerkster per shift aanwezig was. Vanaf 4 november 2013 werden de openingstijden verruimd naar maandagochtend van 9:00-12:00 uur en woensdagavond van 18:00-21:00 uur. Bij het opzetten van de hulplijn werd gestreefd naar het inzetten van een adres waar anoniem naar g d zou kunnen worden. Dit bleek technisch nog niet mogelijk. Het is wel mogelijk om (niet anoniem) via info@stopitnow.nl vragen te stellen. Als een gebruiker een vraag stelt over bijvoorbeeld pedofilie wordt antwoord gegeven en de schrijver wordt meestal door hulplijn medewerkster van de hulplijn gemotiveerd om te bellen. De hulplijn medewerksters geven de voorkeur aan telefonisch contact omdat ze dan beter kunnen inspelen op de zorgen en vragen van de gebruiker. Anonimiteit Wanneer gebruikers telefonisch contact opnemen met de hulplijn worden ze eerst met een automatisch bericht geïnformeerd over de wijze waarop Stop it Now! NL omgaat met de anonimiteit van de beller. In dit bericht wordt aangegeven dat de beller anoniem blijft zolang er geen persoonsgegevens worden vermeldt. Indien de beller zijn anonimiteit echter opgeeft en een kind in gevaar is, zijn de hulplijn medewerksters verplicht om (potentieel) delictgedrag te melden bij de bevoegde instanties. Pas nadat het bericht is afgelopen, wordt de telefoon doorgeschakeld naar één van de hulplijn medewerksters. Zo heeft de beller enige tijd om het contact te verbreken als contact met een hulplijn medewerkster niet wenselijk is. Gesprekschema De hulplijn medewerksters van de hulplijn bieden een luisterend oor en geven advies aan (potentiële) plegers, hun partners of andere mensen uit het netwerk van (potentiële) plegers. De hulplijn medewerksters hanteren een vast gespreksschema: de beller wordt welkom geheten, er wordt om verheldering van de problematiek gevraagd, de doelen worden bepaald en uitgewerkt en het gesprek wordt afgesloten met een advies. De adviezen kunnen variëren van het uitnodigen van de beller om de hulplijn nog eens te bellen tot het motiveren om contact op te nemen met de Waag. Van alle gesprekken wordt een kort verslagje gemaakt. Alle gegevens worden opgeslagen in een beveiligde database. Om op de lange termijn de hulp te verbeteren vragen de hulplijn medewerksters naar algemene persoonsgegevens zoals de leeftijd van de gebruiker en in welke regio de gebruiker woont en of de gebruiker het gegeven advies nuttig heeft gevonden. De persoonsgegevens worden in de praktijk weinig uitgevraagd omdat de hulplijn medewerksters vaak het idee hebben nog onvoldoende een band te hebben opgebouwd om dergelijke persoonlijke informatie te vragen. De rode draad door alle contacten met de verschillende soorten gebruikers is het zorgen dat kinderen niet in gevaar zijn en dat volwassenen hun verantwoordelijkheid nemen om de veiligheid van de kinderen te garanderen. Overleg Stop it Now! NL hulplijn medewerksters Eens per maand is er een overleg tussen de hulplijn medewerksters en de coördinator van Stop it Now! NL. Tijdens deze overleggen worden alle contacten die binnen zijn gekomen bij de hulplijn doorgesproken. Momenteel zijn de overleggen frequenter vanwege de toename aantal bellers, eens per twee weken. Minimaal eens per half jaar is er intervisie met een forensisch behandelaar van de Waag, hierin worden de complexe telefoongesprekken besproken en bijscholing gegeven in algemene gesprekstechnieken. 4.2 Stop it Now! NL de Waag Gebruikers van Stop it Now! NL vervolgen het hulptraject als de hulplijn medewerkster (uit fase I van het Stop it Now! NL traject) een afspraak maakt bij de anonieme hulpverlening van de Waag. Fase II van Stop it Now! NL treedt dan in werking. Anonimiteit staat in deze fase nog steeds op de voorgrond. Er wordt afgesproken dat de beller de hulplijn kan terugbellen waarop hem de datum en het anonieme nummer van Stop it Now! dat door de Waag wordt gebruikt. De behandelaar van de Waag ontvangt de gespreksverslagen van de hulplijn medewerkster van Stop it Now! NL ter voorbereiding op het vervolg van het traject. Rooster De anonieme telefoonlijn van de Waag is twee keer per week gedurende 1 uur op afspraak bereikbaar. In eerste instantie was de hulplijn twee keer twee uur bereikbaar. Inmiddels is de bereikbaarheid terug gebracht naar twee keer één uur omdat dit voldoende is om de telefoontjes te beantwoorden. Er is een apart rooster voor dit telefonische spreekuur, waarop de behandelaren van de verschillende vestigingen zijn ingedeeld. Als voor een gebruiker van de hulplijn verdere behandeling geïndiceerd is en hij hiertoe te motiveren is, wordt contact opgenomen met de bij Stop it Now! betrokken behandelaar van de vestiging waar de cliënt het dichtst bij woont om de behandeling te starten, of naar een forensische polikliniek elders in het land. Startprotocol Binnen het Stop it Now! NL traject krijgen de gebruikers maximaal zes anonieme gesprekken met een behandelaar van de Waag aangeboden. Er is een startprotocol waarin de thema s beschreven staan die in de gesprekken aan bod moeten komen. In het eerste gesprek wordt onderzocht welke problemen de gebruiker heeft, er wordt een eerste risicotaxatie gedaan gericht op de acute risico s op delictgedrag en mogelijk concreet veiligheidsadvies gegeven, 34 35
19 Werkwijze Stop it Now! NL er wordt geluisterd naar de problemen van de gebruiker en de gebruiker wordt gemotiveerd om de anonimiteit op te geven. In het tweede gesprek gaat de behandelaar verder met het motiveren van de gebruiker tot een anoniem face-to-face contact of wordt de behandeling gestart. Het tweede gesprek wordt afgesloten met een behandeladvies. In het derde gesprek wordt de noodzakelijke verwijzing van de huisarts en de eigen bijdrage besproken en er wordt afgesloten met een afspraak bij de Waag. Afhankelijk van de motivatie kunnen meerdere gesprekken gewijd worden aan de thema s uit de eerste drie gesprekken. Zodra de behandeling bij de Waag (of bij een andere plegerhulpverlenende organisatie) van start gaat, wordt het Stop it Now! NL traject afgesloten. Protocollen en belschema s bieden handvatten aan hulplijnmedewerkers en behandelaren om de anonimiteit te waarborgen en het vertrouwen van de nieuwe doelgroep van niet-praktiserende pedofiele mannen te winnen. Waar mogelijk en nodig worden (potentiële) plegers gemotiveerd tot reguliere forensische behandeling. De verbetering van de werkwijze van Stop it Now! NL en het beter bereiken van de doelgroep gaat onverminderd voort, getuige de campagne Samen voorkomen we seksueel kindermisbruik met nieuwe folders, een filmpje en uitbreiding van de samenwerking met de politie in het INDIGO-project. Ook de openingstijden van de hulplijn werden verruimd door toename van het aantal telefoontjes. Verslaglegging In een apart systeem in de beveiligde werkomgeving van de Waag worden verslagen van de gesprekken opgeslagen. De gesprekken worden geregistreerd onder de nickname van de gebruiker. De gespreksverslagen zijn alleen toegankelijk voor de Stop it Now! NL behandelaren van de Waag. In dit beveiligde systeem wordt ook aangeven of gebruikers een vragenlijst hebben opgestuurd gekregen en of ze uiteindelijk hebben besloten om te starten met de behandeling bij de Waag. Vragenlijst Bij de start van Stop it Now! NL was het idee om gebruikers een vragenlijst te geven om onder andere de seksuele voorkeur en de ernst van de seksuele problematiek in kaart te brengen. Hiermee krijgt de gebruiker bewust te maken van problematisch gedrag en om ze zo nodig te motiveren hulp te zoeken. Dit is tot op heden nog niet verder geconcretiseerd. Aanbevelingen De getrapte contactlegging met (potentiële) plegers van seksueel kindermisbruik van informatie en advies naar specialistische forensische hulp lijkt een goed manier om de belangrijkste doelgroep van Stop it Now! NL, namelijk de niet-praktiserende pedofiele mannen, te bereiken. Continue aandacht voor inhoudelijke thema s en bijscholing van hulplijn medewerksters en behandelaren is nodig om de doelgroep blijvend te bereiken. Dit geldt eveneens voor het zoeken naar mogelijkheden om de doelgroep beter te bereiken, bijvoorbeeld door reclamecampagnes en het verspreiden van folders etc. Overleg behandelaren van de Waag Eenmaal per drie maanden is er een overleg tussen de behandelaren van de Waag en de oprichter van Stop it Now! NL. Deze overleggen gaan over praktische zaken zoals het vullen van de roosters, de stand van zaken rond het voortbestaan van Stop it Now! NL, aandacht in de media en bijvoorbeeld de start van dit onderzoek. Behandelaren kunnen indien gewenst casuïstiek bespreken met de oprichter van Stop it Now! NL die expert is in het behandelen van pedofiele mannen. Samenvatting en conclusie Stop it Now! NL bestaat uit twee fasen: de hulplijn waar het eerste contact wordt gelegd en de Waag waar - indien gewenst maximaal zes vervolggesprekken kunnen worden gevoerd met ervaren forensische behandelaren. In beide fasen staat laagdrempeligheid en anonimiteit voorop. De anonimiteit kan en wordt in de telefonische contacten beter gewaarborgd dan in de contacten
20 Wie zijn de gebruikers van Stop it Now! NL en hoe vonden zij hun weg naar de hulplijn? Proces: Individueel traject gebruiker Stop it Now! NL Stop it Now! NL hulplijn Stop it Now! NL de Waag Reguliere behandeling de Waag Einde Stop it Now! NL traject X de contact X de contact X de contact X de contact 1 ste contact 2 de contact 3 de contact Anonimiteit opgeheven Anoniem: Gebruik nickname Anoniem: Gebruik nickname SIN gebruikers - Niet-praktiserende pedofielen en pedoseksuelen (doelgroep) SIN gebruikers - Niet-praktiserende pedofielen en pedoseksuelen (doelgroep) SIN gebruikers - Partners / familie - Buren / collega s - Niet-praktiserende pedofielen en pedoseksuelen (doelgroep) - Professionals Registratie de Waag - Verslaglegging na elk contact moment in database Registratie meldpunt - Verslaglegging na elk contact moment in database Figuur 1. Individueel traject gebruiker Stop it Now! 5. Wie zijn de gebruikers van Stop it Now! NL en hoe vonden zij hun weg naar de hulplijn? In dit hoofdstuk wordt verslag gedaan van de telefoongesprekken met de gebruikers van de hulplijn (periode april 2012-juni 2013) en van de interviews met de hulplijn medewerkers van de hulplijn (fase I) en behandelaren van de Waag (fase II). 5.1 Aantal en type contacten met de hulplijn In tabel 1 wordt een onderscheid gemaakt tussen het aantal contactmomenten met de hulplijn in het eerste jaar (april 2012 april 2013) en de resterende maanden tot juni 2013 (einde van de dataverzameling ten behoeve van het evaluatieonderzoek). In het eerste jaar van Stop it Now! NL werd 148 keer telefonisch contact met de hulplijn opgenomen en 56 keer via de mail (zie tabel 1). In totaal waren dat 204 contactmomenten, met een gemiddelde van 17 per maand. In de drie maanden na het eerste jaar daarna werd de hulplijn in totaal 86 keer benaderd, een gemiddelde van 29 keer per maand. Het gemiddelde aantal contactmomenten in de tweede periode was groter dan in het eerste jaar, hetgeen indicatief kan zijn voor het groeiend aantal gebruikers dat hun weg vindt naar de hulplijn. Tabel 1. Aantal contactmomenten naar periode en aantal telefonische en contacten Telefonisch n % n % 1 ste jaar april 2012 maart april 2013 juni Totaal In de rest van het hoofdstuk wordt het aantal gebruikers over de totale periode (april 2012 juni 2013) nader bekeken. In deze periode van 15 maanden werd de hulplijn 290 keer benaderd (214 keer telefonisch en 76 keer per ). Het betroffen 254 unieke personen van wie bij 11 (potentiële) plegers één of meerdere personen hun zorgen hebben geuit over het gedrag van een en dezelfde (potentiële) pleger
Praten over pedofiele gevoelens van jongeren
Praten over pedofiele gevoelens van jongeren tussen noodzaak en taboe Jules Mulder Stop it Now! 9 februari 2016 Pedofilie en pedofiele stoornis Pedofilie intense recidiverende seksuele opwinding (fantasieën,
Nadere informatieSTART HET GESPREK EN VOORKOM SEKSUEEL KINDER MISBRUIK! STOPITNOW.NL
START HET GESPREK EN VOORKOM SEKSUEEL KINDER MISBRUIK! STOPITNOW.NL WIE ZIJN WIJ? * Schaefer et al. (2010), Potential and Dunkelfeld offenders: Two neglected target groups for prevention of child sexual
Nadere informatieStop it Now! over preventie van seksueel misbruik. Jules Mulder Voorzitter Stop it Now!
Stop it Now! over preventie van seksueel misbruik Jules Mulder Voorzitter Stop it Now! Monsters USA Nederland Stadsverbod Verbod Martijn Levenslange proeftijd België? Pedoseksualiteit Diagnose pedofilie
Nadere informatieStart het gesprek Stop it Now! in Nederland
Start het gesprek Stop it Now! in Nederland Jules Mulder Voorzitter Stop it Now! NL Psychotherapeut de Waag De Waag Onderdeel van De Forensische Zorgspecialisten 9 vestigingen in Westen en Midden van Nederland
Nadere informatieStop it Now! Jules Mulder, voorzitter Stop it Now! NL Rachel Levi, medewerker Meldpunt KP Overzicht presentatie Waarom dit project Stop it Now! Onderzoeksproject Who are these guys Stop it Now! Nederland
Nadere informatieWho are these guys? Wat gebeurt er voor het eerste pedoseksuele handelen
Who are these guys? Wat gebeurt er voor het eerste pedoseksuele handelen Jules Mulder Voorzitter Stop it Now! Adviseur RvB de Forensische Zorgspecialisten Onderzoek pedofielen Sarah Goode (2010) Onderzoek
Nadere informatieWetboek van Strafrecht
Wetboek van Strafrecht Titel XIV. Misdrijven tegen de zeden Artikel 239 Met gevangenisstraf van ten hoogste drie maanden of geldboete van de tweede categorie wordt gestraft schennis van de eerbaarheid:
Nadere informatieseksueel aangetrokken voelen tot kinderen of die met kinderporno in de weer zijn.
É Mensen die zich seksueel aangetrokken voelen tot kinderen of tot kinderporno en zich zorgen maken over hun gedrag. É Mensen die ooit kinderen seksueel misbruikt hebben en bang zijn weer in de fout te
Nadere informatiePEDOFIELE DADEN KIES JE WEL
PEDOFIELE E GEVOELENS KIES JE NIET PEDOFIELE DADEN KIES JE WEL STOP IT NOW! 0800 200 50 Bel gratis en anoniem J A A R V E R S L A G 2 0 1 7 2 0 1 8 Beste lezer, Fijn dat je de tijd neemt om het jaarverslag
Nadere informatieDirecte Hulp bij Huiselijk. U staat er niet alleen voor!
Directe Hulp bij Huiselijk Geweld U staat er niet alleen voor! U krijgt hulp Wat nu? U bent in contact geweest met de politie of u heeft zelf om hulp gevraagd. Daarom krijgt u nu Directe Hulp bij Huiselijk
Nadere informatieWie zijn onze patiënten?
In deze folder vertellen wij u graag wat meer over Forensisch Psychiatrisch Centrum de Kijvelanden. De Kijvelanden behandelt mensen met een psychiatrische stoornis. De rechter heeft hen tbs met bevel tot
Nadere informatieTBS uit de gratie. K.P.M.A. Muis L. van der Geest
K.P.M.A. Muis L. van der Geest Samenvatting en conclusies in hoofdpunten In 2008 en 2009 is er sprake van een opvallende daling van het aantal tbs-opleggingen met bevel tot verpleging. Het is onwaarschijnlijk
Nadere informatieDe normale seksuele ontwikkeling en zijn grenzen. Dr. Hanneke de Graaf
De normale seksuele ontwikkeling en zijn grenzen Dr. Hanneke de Graaf Inhoud Seksueel gedrag van jongeren anno 2012 Trends Risicogroepen Wanneer over de grens? Bron: Seks onder je 25 e (2012) Online vragenlijst
Nadere informatierichtlijnen opstellen, al dan niet voor specifieke dadertype/doelgroepen
een overzicht van behandelprogramma s gericht op dynamische risicofactoren (Thornton, 2013) Behandelprogramma: (psycho) therapeutische interventies op cognities, emoties en gedrag richtlijnen opstellen,
Nadere informatieStop it Now! Vlaanderen
Stop it Now! Vlaanderen HULP AAN MENSEN MET PEDOFIELE GEVOELENS EN HUN NAASTEN Minne De Boeck, Universitair Forensisch Centrum Nadège Rossignon, I.T.E.R. Workshop - Dag van het slachtoffer 22/02/2018 Overzicht
Nadere informatieJuridische basiskennis over de maatregel TBS, oplegging en verlenging
TBS voor Dummies Juridische basiskennis over de maatregel TBS, oplegging en verlenging Auteur: Miriam van der Mark, advocaat-generaal en lid van de Kerngroep Forum TBS Algemeen De terbeschikkingstelling
Nadere informatieForensisch Psychiatrisch Centrum de Kijvelanden. Over TBS
Forensisch Psychiatrisch Centrum de Kijvelanden Over TBS In deze folder vertellen wij u graag meer over Forensisch Psychiatrisch Centrum de Kijvelanden en in het bijzonder over tbs. De Kijvelanden behandelt
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Zedendelicten vormen een groot maatschappelijk probleem met ernstige gevolgen voor zowel het slachtoffer als voor de dader. Hoewel de meeste zedendelicten worden gepleegd door
Nadere informatieStop it Now! 4 jaar anonieme hulpverleningsgesprekken
GESPREKKEN Hoe is contact opgenomen? Frequentie contactmomenten 87% telefoon @ @ 8% e-mail 5% telefoon en e-mail eenmalig contact 68% 32% meermalig contact Duur Tevredenheid over 5 minuten 34 minuten gemiddeld
Nadere informatieFase I Voorvallen in de huiselijke kring Huiselijk geweld
Samenvatting Dit onderzoek heeft tot doel algemene informatie te verschaffen over slachtoffers van huiselijk geweld in Nederland. In het onderzoek wordt ingegaan op de vraag met welke typen van huiselijk
Nadere informatieJenny Houtepen, Jelle Sijtsema & Stefan Bogaerts. Universiteit van Tilburg, B-CCENTRE
Jenny Houtepen, Jelle Sijtsema & Stefan Bogaerts Universiteit van Tilburg, B-CCENTRE DSM-IV-TR: Gedurende een periode van ten minste zes maanden recidiverende intense seksueel opwindende fantasieën, seksuele
Nadere informatieVera Commandeur Judith Yntema De Waag
Vera Commandeur Judith Yntema De Waag Signs of Safety & Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag Signs of Safety Gathering Nederland Zwolle, 2 februari 2016 Judith Yntema Vera Commandeur Nooit meer alleen met
Nadere informatieEen Aanpak Seksueel Geweld voor elke regio!
Een Aanpak Seksueel Geweld voor elke regio! Door Suzanne Kok (Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen), Amy Mante-Adu (Rutgers) en Maaike van de Graaf (Gemeente Rotterdam) Dag
Nadere informatieNiet iedereen met pedofiele gedachten, misbruikt ook
Page 1 of 6 (http://www.standaard.be/) VRIJDAG 19 MEI 2017-DS AVOND HALLO? ANONIEME HULPLIJN VOOR PEDOFIELEN 0800/20050 is beschikbaar op dinsdag- en vrijdagnamiddag en op woensdagochtend. rr Niet iedereen
Nadere informatieAls uw kind in aanraking komt met de politie
Als uw kind in aanraking komt met de politie Inhoud 3 > Als uw kind in aanraking komt met de politie 4 > De Raad voor de Kinderbescherming 6 > Het traject in jeugdstrafzaken 7 > Officier van justitie en
Nadere informatieInterview protocol (NL)
Interview protocol (NL) Protocol telefoongesprek slachtoffers Goedemorgen/middag, u spreekt met (naam) van de Universiteit van Tilburg. Wij zijn op dit moment bezig met een onderzoek naar straat- en contactverboden
Nadere informatieFactsheet landelijke inkoopafspraken in het kader van het jeugdstrafrecht
Factsheet landelijke inkoopafspraken in het kader van het jeugdstrafrecht Met de Jeugdwet komt de verantwoordelijkheid voor de jeugdreclassering en de jeugdhulp 1 bij de gemeenten te liggen. Jeugdreclassering
Nadere informatieDatum 6 januari 2016 Onderwerp Gespreksnotitie Nationaal Rapporteur rondetafelgesprek kindermisbruik. Geachte voorzitter,
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Tweede Kamer der Staten-Generaal t.a.v. de voorzitter van de vaste commissie voor Veiligheid en Justitie mevrouw L. Ypma Postbus 20018 2500 EA Den Haag Turfmarkt
Nadere informatieEen stap verder in forensische en intensieve zorg
Een stap verder in forensische en intensieve zorg Palier bundelt intensieve en forensische zorg. Het is zorg die net een stapje verder gaat. Dat vraagt om een intensieve aanpak. Want onze doelgroep kampt
Nadere informatieOnderzoek naar de aanpak van bedreiging en stalking door Bekir E. Plan van aanpak
Onderzoek naar de aanpak van bedreiging en stalking door Bekir E. Plan van aanpak 1 Inleiding 3 2 Doelstelling en onderzoeksvragen 4 2.1 Doelstelling 4 2.2 Centrale vraag en deelvragen 4 2.3 Afbakening
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directoraat-Generaal Preventie, Jeugd en Sancties Schedeldoekshaven
Nadere informatieAmbulante forensische expertise voor een veiliger samenleving. Gespecialiseerde, ambulante forensische zorg
Gespecialiseerde, ambulante forensische zorg Ambulante forensische expertise voor een veiliger samenleving De Waag draagt duurzaam bij aan een veiliger samenleving, met laagdrempelige en gespecialiseerde
Nadere informatieWier. Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen. Patiënten & familie
Wier Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen Patiënten & familie 2 Voor wie is Wier? Wier is er voor mensen vanaf achttien jaar (en soms jonger)
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 22 juni 2015 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatieSAMENVATTING. Inleiding
SAMENVATTING Inleiding De Wet tijdelijk huisverbod (Wth) is op 1 januari 2009 in werking getreden. Met een huisverbod kan een (potentiële) pleger van huiselijk geweld tien dagen uit huis worden geplaatst.
Nadere informatieInvoering van de meldcode in de jeugdzorg
Invoering van de meldcode in de jeugdzorg Inspectie Jeugdzorg Utrecht, april 2013 Samenvatting Eind december 2012 heeft de Inspectie Jeugdzorg via een digitale vragenlijst een inventariserend onderzoek
Nadere informatieaf. Met dit protocol, in haar handelen en in haar beleid wil Klik Kinderopvang
Grensoverschrijdend gedrag Klik Kinderopvang wijst alle vormen van grensoverschrijdend gedrag af. Met dit protocol, in haar handelen en in haar beleid wil Klik Kinderopvang grensoverschrijdend gedrag voorkomen
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 31 015 Kindermishandeling Nr. 82 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VEILIGHEID EN JUSTITIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Nadere informatie24- uursbehandeling. [ intensieve persoonlijke begeleiding en behandeling ]
24- uursbehandeling [ intensieve persoonlijke begeleiding en behandeling ] In het noorden en oosten van Nederland behandelen en begeleiden wij kinderen, jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke
Nadere informatieP. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ
P. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ Dilemma s bij risicotaxatie Risicotaxatie is een nieuw en modieus thema in de GGZ Veilige zorg is een illusie Hoe veiliger de zorg, hoe minder vrijheid voor
Nadere informatie5 juni 2012 ONDERZOEK BEPERKT WEERBAAR
5 juni 2012 ONDERZOEK BEPERKT WEERBAAR HET ONDERZOEK In opdracht van het ministerie van volksgezondheid, welzijn en sport Uitgevoerd door onderzoekers van Rutgers WPF en Movisie Hoofdvragen Hoe vaak komt
Nadere informatiellochtone meiden en vrouwen in-zicht
2010 PROJECTEN Nieuwsbrief INHOUD Allochtone meiden & vrouwen in-zicht (Vervolg project) Kinderen aan zet (Onderzoek naar de gevolgen voor kinderen van het hebben van een moeder die seksueel misbruikt
Nadere informatieRapport. Datum: 13 juni 2012. Rapportnummer: 2012/102
Rapport Rapport in het onderzoek naar klachten en signalen over het Meldpunt Internetoplichting, ondergebracht bij het regionale politiekorps Kennemerland. Datum: 13 juni 2012 Rapportnummer: 2012/102 2
Nadere informatieREACTIEPLAN LOKAAL NIVEAU. groen geel rood zwart Inschatten mate van ernst bij vermoeden, onthulling of vaststelling
WAT? Dit plan beschrijft de stappen die een lokale groep kan zetten bij een vermoeden, onthulling of vaststelling van seksueel (grensoverschrijdend) gedrag of seksueel misbruik t.a.v. de leden. Het is
Nadere informatieVoorbeeld meldprotocol. Preventie Seksueel Misbruik Vrijwillig Jeugdwerk
Voorbeeld meldprotocol Preventie Seksueel Misbruik Vrijwillig Jeugdwerk Voorbeeld Meldprotocol Dit protocol beschrijft hoe je moet handelen bij situaties waarin sprake is van (vermoedens van) seksueel
Nadere informatieLiteratuur 145. Het Nederlands Jeugdinstituut: kennis over jeugd en opvoeding 173
Inhoud Inleiding 7 Deel 1: Theorie 1. Kindermishandeling in het kort 13 1.1 Inleiding 13 1.2 Aard en omvang 13 1.3 Het ontstaan van mishandeling en verwaarlozing 18 1.4 Gevolgen van kindermishandeling
Nadere informatieManagement samenvatting
Management samenvatting Achtergrond, doelstelling en aanpak Op 1 januari 2014 is de Wet conservatoir beslag ten behoeve van het slachtoffer (hierna: conservatoir beslag) 1 in werking getreden. Doel van
Nadere informatieSlachtofferschap van huiselijk geweld: Prevalentieonderzoek naar de omvang, aard, relaties en gevolgen van slachtoffer- en plegerschap
Slachtofferschap van huiselijk geweld: Prevalentieonderzoek naar de omvang, aard, relaties en gevolgen van slachtoffer- en plegerschap Lienja van Eijkern, Róisín Downes, & René Veenstra Rijksuniversiteit
Nadere informatieSociale omgeving. 1. Kindermishandeling
1. Kindermishandeling Kindermishandeling is 'elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte
Nadere informatieLaatste update: 31/7/2018. Privacyverklaring Stop it Now!
Laatste update: 31/7/2018 Privacyverklaring Stop it Now! 1 Introductie 2 Verwerking van persoonsgegevens 3 Verwerkingsdoeleinden en grondslag 4 Verstrekking aan derden 5 Technische beveiligingsmaatregelen
Nadere informatieWij zijn er voor jongeren. In de regio Rotterdam-Rijnmond
Wij zijn er voor jongeren In de regio Rotterdam-Rijnmond 2 3 Kiezen voor de Viersprong De Viersprong is gespecialiseerd in diagnose en behandeling van persoonlijkheidsstoornissen en gedragsproblemen. Al
Nadere informatieMeld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson
Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter
Nadere informatieDOORDRINKEN DOORDRINGEN. Effectevaluatie Halt-straf Alcohol Samenvatting. Jos Kuppens Henk Ferwerda
DOORDRINGEN of Effectevaluatie Halt-straf Alcohol Samenvatting DOORDRINKEN Jos Kuppens Henk Ferwerda In opdracht van Ministerie van Veiligheid en Justitie, Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum,
Nadere informatieDirectoraat-generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving
α Ministerie van Justitie Directoraat-generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving Directie Juridische en Operationele Aangelegenheden Postadres: Postbus 20301, 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de
Nadere informatieBesluitvorming over bijzondere opsporingsbevoegdheden in de aanpak van georganiseerde criminaliteit
SAMENVATTING De Wet BOB: Titels IVa en V in de praktijk Besluitvorming over bijzondere opsporingsbevoegdheden in de aanpak van georganiseerde criminaliteit Mirjam Krommendijk Jan Terpstra Piet Hein van
Nadere informatieNationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen. factsheet bij. Op goede grond. De aanpak van seksueel geweld tegen kinderen
Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen factsheet bij Op goede grond De aanpak van seksueel geweld tegen kinderen Wat is seksueel geweld tegen kinderen? Op goede grond beslissen
Nadere informatieCommunicating about Concerns in Oncology K. Brandes
Communicating about Concerns in Oncology K. Brandes Nederlandse samenvatting Uit een recente rapportage van KWF Kankerbestrijding blijkt dat 64% van de (ex-) patiënten met kanker zorgen ervaart over psychosociale
Nadere informatieECLI:NL:RBASS:2011:BQ1377
ECLI:NL:RBASS:2011:BQ1377 Instantie Rechtbank Assen Datum uitspraak 15-04-2011 Datum publicatie 15-04-2011 Zaaknummer 19.605555-10 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Strafrecht Eerste
Nadere informatieIk werk Ik doe Ik kan Ik ben
Ik werk Ik doe Ik kan Ik ben Mijn naam is Kinnik Ik ben Ik kan Ik doe... Ik werk... er voor ieder kind, van peuter tot jong volwassene. Ik ben volledig gericht op de wereld van kinderen en jongeren. Ik
Nadere informatieToReachIt. Acceptance is the beginning of change!!!
ToReachIt Acceptance is the beginning of change!!! Acceptance is the beginning of change! Inhoudsopgave Voorwoord 1. Inleiding 1.1. Wat ontbreekt er in Nederland aan begeleiding voor onze doelgroep volgens
Nadere informatieProductcatalogus 2015
Productcatalogus 2015 Stichting ToReachIt Simple as A.B.C. Acceptance is the Beginning of Change Inhoudsopgave Inleiding Pag. 1.1 Waarom deze productcatalogus 3. 1.2 Stichting ToReachIt samengevat 3. Producten
Nadere informatieExterne brochure : toelichting
Externe brochure : toelichting Doel: profilering Veldzicht Doelgroep: stakeholders Veldzicht Optionele uitwerking: boekje centrum voor transculturele psychiatrie VAARDIG EN VEILIG VERDER HELPEN In Veldzicht
Nadere informatieBrijder Verslavingszorg Hoofddorp
Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,
Nadere informatieDe concrete voorstellen in dit pamflet dragen in de optiek van de VVD bij aan het verwezenlijken van deze doelstellingen.
Slachtoffer zijn van een misdrijf is ingrijpend. Het draagt bij aan de verwerking van dit leed als slachtoffers het gevoel hebben dat zij de aandacht krijgen die zij verdienen. Dat zij zo goed mogelijk
Nadere informatieSamenvatting. Onderzoeksvragen
Samenvatting Om de relatief hoge recidive onder (ex-)gedetineerden terug te dringen, wordt al tijdens detentie gewerkt aan re-integratie. Een belangrijk onderdeel van het re-integratiebeleid is het werken
Nadere informatieCentrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht
Centrum voor Transculturele Psychiatrie Veldzicht Vaardig en veilig verder helpen Een diversiteit aan mensen In Veldzicht bieden we een beschermde omgeving voor het intensief behandelen van mensen met
Nadere informatie24- uursbehandeling. [ intensieve persoonlijke begeleiding en behandeling ]
24- uursbehandeling [ intensieve persoonlijke begeleiding en behandeling ] In het noorden en oosten van Nederland behandelen en begeleiden wij kinderen, jongeren en volwassenen met een licht verstandelijke
Nadere informatieMaak kennis. met GGZ Friesland
Maak kennis met GGZ Friesland Psychische klachten hebben veel invloed op het dagelijks leven. Elke dag is een uitdaging en het is moeilijk om een normaal leven te leiden, contacten te onder houden, naar
Nadere informatieDatum 28 augustus 2015 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over seksueel misbruik bij boeddhisten in Nederland
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bestuurlijke en Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500
Nadere informatiebureau buitenland Reclassering houdt niet op bij de grens Alles over het werk van Bureau Buitenland
bureau buitenland Reclassering houdt niet op bij de grens Alles over het werk van Bureau Buitenland Bureau Buitenland heeft drie hoofdtaken: Gedetineerdenbegeleiding De Buitenlandbalie Internationale samenwerking
Nadere informatieLandelijke menukaart 2012 Gedragsinterventies als leerstraf
Gedragsinterventies als leerstraf Erkende gedragsinterventies als leerstraf Naam Inhoud Frequentie* Uren Respect limits Regulier 10 bijeenkomsten / 1 ouderbijeenkomst Respect limits Regulier Plus 10 bijeenkomsten
Nadere informatieonderdeel van Mondriaan Patiëntenfolder Polikliniek
onderdeel van Mondriaan Patiëntenfolder Polikliniek Radix Forensisch Poliklinisch U bent aangemeld bij de polikliniek van Radix, onderdeel van Mondriaan. Deze aanmelding is gedaan door uw reclasseringswerker,
Nadere informatieJAARVERSLAG 2012-2013
JAARVERSLAG 2012-2013 I could tell you... stories that would make you hate him in an instant. But at the next moment I could tell you stories of his humanity, his strength and his history that might leave
Nadere informatieAmbulante forensisch-psychiatrische behandelingen op de AFPN
Ambulante forensisch-psychiatrische behandelingen op de AFPN H. Wubs G.H. Wijnen Inleiding De forensische psychiatrie in Nederland maakt een snelle ontwikkeling door. Tot het eind van de jaren 80 werd
Nadere informatieBeleid en implementatie aanpak ouderenmishandeling.
Beleid en implementatie aanpak ouderenmishandeling. 1. Sociaal beleid in breder verband Ontwikkelen beleid: een complex proces Het ontwikkelen en implementeren van beleid voor preventie en aanpak van grensoverschrijdend
Nadere informatieInformatie voor betrokkenen
Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie Nederla voor Forensische Psychiatrie en Psychologie Nederlands Instituut vo Psychiatrie en Psychologie Nederlands Instituut voor Forensisc
Nadere informatieVerslag sessie 3: seksueel grensoverschrijdend gedrag
Verslag sessie 3: seksueel grensoverschrijdend gedrag a. Reactie discuttant (Erika Frans) De resultaten van Sexpert zijn gelijklopend met eerder onderzoek: o Meer vrouwen dan mannen zijn het slachtoffer
Nadere informatieCriminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet?
Stijging criminaliteit meisjes Criminele meisjes: Specifieke zorg en aandacht of niet? Anne-Marie Slotboom Vrije Universiteit Amsterdam 1 BRISBANE 2010 - Steeds meer jonge meisjes tussen tien en veertien
Nadere informatieIN VEILIGE HANDEN. IVN-afdeling Vecht en Plassengebied
IN VEILIGE HANDEN Beleid ter voorkoming van seksueel misbruik en ander ongewenst gedrag IVN-afdeling Vecht en Plassengebied Inleiding IVN-afdeling Vecht en Plassengebied wil de vrijwilligers en de deelnemers
Nadere informatieinformatie voor cliënten en verwijzers AFPN Ambulante Forensische Psychiatrie Noord www.ggzdrenthe.nl www.afpn.nl
informatie voor cliënten en verwijzers AFPN Ambulante Forensische Psychiatrie Noord www.ggzdrenthe.nl www.afpn.nl GGZ Noord-Drenthe AFPN Wanneer u problemen heeft of psychisch ziek bent, kunt u na een
Nadere informatieAanpak huiselijk geweld centrumgemeentegebied Amersfoort
Aanpak huiselijk geweld centrumgemeentegebied Amersfoort De bestrijding van huiselijk geweld is een van de taken van gemeenten op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO, nu nog prestatieveld
Nadere informatieSeksuele intimidatie en andere ongewenste omgangsvormen. VSK Seminar NBB, 7 september 2013
Seksuele intimidatie en andere ongewenste omgangsvormen VSK Seminar NBB, 7 september 2013 ? Petra Vervoort Vertrouwenscontactpersoon NBB Eigenaar van De Vertrouwenspersoon, gespecialiseerd in advies, begeleiding,
Nadere informatiePolikliniek. Forensische Psychiatrie
Polikliniek Forensische Psychiatrie Wij zijn er voor mensen die grensoverschrijdend of strafbaar gedrag vertonen en hierdoor met politie of justitie in aanraking dreigen te komen of dit al zijn geweest.
Nadere informatieVeiligheid en bescherming bij geweld in relaties
Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties Arosa biedt veiligheid en bescherming bij geweld in relaties. Vrouwen, mannen en hun kinderen kunnen bij Arosa terecht voor opvang en begeleiding. Arosa
Nadere informatieEen paar nachtjes in de cel
Een paar nachtjes in de cel Het VN-Kinderrechtenverdrag en het voorarrest van minderjarigen in politiecellen Maartje Berger Carrie van der Kroon JEUGDSTRAFRECHT Een paar nachtjes in de cel Het VN-Kinderrechtenverdrag
Nadere informatie0 SAMENVATTING. Ape 1
0 SAMENVATTING Aanleiding Vraagbaak voor preventie van fraude en doorverwijzen van slachtoffers Op 26 februari 2011 is de Fraudehelpdesk (FHD) opengegaan voor (aanvankelijk) een proefperiode van één jaar.
Nadere informatieSAMENVATTING VERNIEUWDE MELDCODE HUISELIJK GEWELD & KINDERMISHANDELING
Pagina 1 van 8 SAMENVATTING VERNIEUWDE MELDCODE HUISELIJK GEWELD & KINDERMISHANDELING Protocol kindermishandeling en grensoverschrijdend gedrag voor de kinderopvang Kindermishandeling; iedereen weet dat
Nadere informatieLes 3. Misbruik L O V E D
Les 3. Misbruik B E L O V E D Be-Loved 2017 3.1 Inleiding - Respect Als je met elkaar OVER JEZELF, RELATIES en s e k sua l i t e i t praat, IS HET BELANGRIJK DAT iedereen zichprettig k a n v o e l e n.
Nadere informatieuitgave december 2007
... als je mishandeld wordt uitgave december 2007 ... als je mishandeld wordt Wat is kindermishandeling? Kindermishandeling is elke vorm van geweld 1 op een minderjarige (= een persoon jonger dan 18 jaar),
Nadere informatieLogopedie en Kindermishandeling. Toelichting op de Meldcode en het Stappenplan
Logopedie en Kindermishandeling Toelichting op de Meldcode en het Stappenplan Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF) Juni 2009 Inleiding Omgaan met (vermoedens van) kindermishandeling
Nadere informatieInstrument Risicotaxatie Seksueel grensoverschrijdend gedrag
Instrument Risicotaxatie Seksueel grensoverschrijdend gedrag Naam jeugdige: Geboortedatum: Sekse jeugdige: Man Vrouw Datum van invullen: Ingevuld door: Over dit instrument Dit instrument is een hulpmiddel
Nadere informatiePresentatie Huiselijk Geweld Spreekuur. Dag Zorg en Veiligheid 17 juni 2019
Presentatie Huiselijk Geweld Spreekuur Dag Zorg en Veiligheid 17 juni 2019 Willemijn Kerssemakers (Veilig Thuis) Annemiek Ursinus (Reclassering) Marie-Jose Heijligers (Reclassering) Inhoud Wat doet de
Nadere informatieLeidraad in de keten. Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafrechtketen (LIJ) Contactgegevens
Contactgegevens Heeft u na het lezen van deze Leidraad vragen of opmerkingen over het LIJ? U kunt dan contact opnemen met het projectteam LIJ via het telefoonnummer: 070 370 72 75. Mailen kan ook naar:
Nadere informatieJEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +
> vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,
Nadere informatie16. Statistische analyse Meldpunt
16. Statistische analyse Meldpunt Statistische analyse Meldpunt Inleiding In de periode 19 juli 2010 tot en met 16 maart 2012 ontving de commissie zevenhonderdeenenveertig meldingen van seksueel misbruik.
Nadere informatieForensische zorg en LVB. Een beter leven in een veilige maatschappij
Forensische zorg en LVB Een beter leven in een veilige maatschappij Position Paper Forensische zorg en LVB: Een beter leven in een veilige maatschappij November 2017 Een hogere kwaliteit van bestaan voor
Nadere informatieMeldprotocol voor vrijwilligers van Dorpsraad Wijbosch
Meldprotocol voor vrijwilligers van Dorpsraad Wijbosch Dit protocol beschrijft hoe je moet handelen bij situaties waarin sprake is van (vermoedens van) seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag en
Nadere informatie