Water in balans, met het CDA als uw rentmeester

Transcriptie

1 Verkiezingsprogramma Water in balans, met het CDA als uw rentmeester Met het oog op de toekomst van onze kinderen

2 Inleiding Het waterschap is een organisatie met een bestuur dat democratisch gekozen wordt. Op 18 maart 2015 worden hiervoor verkiezingen georganiseerd. Deze zijn tegelijk met de verkiezingen voor Provinciale Staten. Dit programma is tot stand gekomen in goed overleg met de twee provincies Noord- en Zuid Holland, waar het waterschap Rijnland onder valt. Door uw stem uit te brengen geeft u richting aan de manier waarop Rijnland haar taken uitvoert voor droge voeten en voldoende schoon en zoet water. Samen leven met water, want zonder water geen samenleving. Voor het CDA zijn duurzaamheid, betaalbaarheid en samenwerking belangrijke thema s voor het waterbeheer. Water is essentieel voor leven. Voor inwoners en ondernemers, maar ook voor de flora en fauna die in onze regio zo mooi is. Voor de toekomst van onze kinderen en de wereld waarin zij leven. Het CDA voelt zich verantwoordelijk voor een goede waterbalans in onze regio. Die kent een grote veelzijdigheid. Zo zijn er grote steden, zoals Haarlem, Leiden en Gouda. Daarnaast heeft Rijnland ook grote agrarische gebieden en boom- en bollenteelt. Ook ligt Rijnland aan de kust, wat weer een hele andere benadering vraagt. Niet te veel water, waardoor we natte voeten krijgen, maar ook niet te weinig, waardoor het leven uit onze regio verdwijnt. Water in balans dus! In de komende jaren liggen er voor het Hoogheemraadschap van Rijnland taken op het gebied van bodemdaling, zeespiegelrijzing en meer en heftiger regenbuien, afgewisseld met periodes van droogte. Het waterschap zorgt voor veilig en leefbaar wonen op en achter dijken, de juiste hoeveelheid oppervlaktewater van een goede kwaliteit en voor het transport en de zuivering van afvalwater. Het CDA vindt het belangrijk dat het waterschap deze maatregelen in samenwerking met anderen voorbereidt en uitvoert. Wij willen een waterschap dat ruimte geeft aan de deskundigheid en betrokkenheid van inwoners en dat gebruik maakt van de innovatieve kennis van bedrijven en instellingen. Een waterschap dat de samenwerking zoekt om effectief en efficiënt zijn taken uit te kunnen voeren. Ook dit verkiezingsprogramma is tot stand gekomen in samenwerking met diverse partners. Het is programma is samengesteld door Marlies de Vries en Bert van Leeuwen. 2

3 Opgaven/taken voor het Waterschap CDA visie op opgaven voor het Waterschap Veiligheid Het CDA staat voor veilig wonen achter dijken en duinen, vanuit een flexibele benadering en maatwerk. Het CDA vindt dat veiligheid voorop moet staan. Maar wij vinden dat de belangen op en achter de dijk ook moeten meewegen. Een groene polder achter de dijk is wat anders dan stedelijk gebied en vraagt een andere aanpak. Wij staan dan ook voor maatwerk. Niet alleen uitgaan van de norm, maar ook kijken naar de samenhang in het gebied. Dit sluit nauw aan bij de nieuwe aanpak van waterveiligheid volgens het Deltaprogramma. De aandacht wordt dan deels verschoven van het voorkomen van overstromingen naar het opvangen van water en het beperken van de gevolgen. Het CDA heeft in de vorige bestuursperiode een Initiatiefnota Kadeversterkingen opgesteld. De 12 uitgangspunten die daarin staan, zijn voor ons leidend en staan voor een flexibele aanpak en maatwerk. Deze punten zijn: 1. Zorg voor draagvlak door bewoners in een vroeg stadium te betrekken. Neem hun kennis over het gebied erin mee; 2. Ontwerp minder robuust, rekening houdend met risico s en kosten; 3. Zorg voor maatwerk. Maak gebruik van de mogelijkheden van meerlaagse veiligheid; 4. Maak handhaving onderdeel van het kadeversterkingsplan; 5. Maak gebruik van lokale aannemers. Die hebben kennis van het gebied en zo voelt men meer verantwoordelijkheid bij de uitvoering van werk. Ook is dit goed voor de lokale werkgelegenheid; 6. In diverse polders kan water worden opgeslagen, bijvoorbeeld via noodoverloopgebieden. Neem dit mee in berekeningen; 7. Gebruik de juiste grondkwaliteit en maak hiervoor gebruik van lokale kennis (waaronder ook lokale aannemers); 8. Houd rekening met aanwezig voorland; 3

4 9. Kies niet voor dure maatregelen, als goedkopere ook volstaan. Wij kiezen bijvoorbeeld voor houten palen in plaats van ijzeren damwanden. Ze zijn van natuurlijk materiaal, bestaan uit verschillende delen en sluiten zo het gebied niet helemaal af; 10. Houd er rekening mee dat een zwaardere versterking op hoogte, meer zetting en inklinking geeft; 11. Neem in de financiële berekeningen ook de kosten voor bewoners mee; 12. Overweeg waar stabiliteitsonderzoeken wel nodig zijn. Het archief van Rijnland heeft de stabiliteitsonderzoeken van COW (Centrum Onderzoek Waterkeringen). Het CDA vindt de veiligheid van de kust belangrijk, vooral voor het toerisme en de leefbaarheid van ons gebied. Zo hebben wij de plannen voor een dijk in duin - constructie en het oplossen van het parkeerprobleem in Noordwijk en Katwijk steeds omarmd. Zulke samenwerkingsvormen willen wij verder uitwerken en ondersteunen. Het CDA vindt het belangrijk om bij de dijkversteviging de cultuurhistorische waarden, bomen en huizen mee te wegen. We kiezen dan ook niet altijd voor de meest goedkope oplossing, Zeker niet als bijvoorbeeld gezichtsbepalende bomen of andere cultuurhistorische elementen daardoor moeten sneuvelen. Per dijkvak zoeken we naar de beste aanpak. Het CDA is tegen (proef)boringen naar schaliegas in Rijnlands gebied. Wij zien schaliegaswinning als een bedreiging voor de veiligheid, milieu en leefomgeving. Hiervoor hebben wij de motie Rijnland Schaliegasvrij ingediend, waarin o.a. is opgenomen: o Proefboringen naar en winning van schaliegas met gebruik van fracking methoden brengen risico s met zich mee. Bijvoorbeeld op zetting van de ondergrond, bodemdaling, vervuiling van grond- en drinkwater en o aardbevingen; Volgens onderzoek van onafhankelijke deskundigen bestaat de kans dat zetting van de bodem en/of aardbevingen schade aan de (hoofd)waterkeringen kunnen veroorzaken. Dit kan onvoorstelbare gevolgen hebben voor de veiligheid van burgers in een dichtbevolkt gebied; Meer nog dan een bedreiging voor de veiligheid zien wij schaliegaswinning als een bedreiging voor de waterkwaliteit en het milieu. De punten die hierover gaan zijn opgenomen onder het kopje Schoon Water. Voldoende Zoet Water: Niet te veel, niet te weinig! Het CDA staat voor meer ruimte voor water. Het klimaat verandert. Daardoor hebben we periodes van droogte, met een tekort aan zoet water van goede kwaliteit, maar ook periodes met een groot overschot. Dit komt door hevige lokale regenbuien. Daarnaast heeft Nederland, en dan vooral het westen, te maken met zeespiegelstijging en tegelijkertijd bodemdaling. Hierdoor kost het steeds meer moeite om zoutindringing te voorkomen. Zoutindringing is niet wenselijk. Zout heeft een schadelijke invloed op gewassen, tuinen, industriële processen etc. Het grondwaterpeil is van invloed op de natuur en de landbouw. Ook in de zomer moet er voldoende water zijn. Dit is noodzakelijk om verdroging en inklinking en daarmee bodemdaling zo veel mogelijk te beperken. Voor het CDA is voldoende zoet water een belangrijk thema. Het grondwaterpeil is belangrijk voor de landbouw en de natuur en dus voor ons leefklimaat. 4

5 Een groot deel van ons gebied ligt onder zeeniveau. Door meer waterberging en waterbuffers kunnen we de gevolgen van te veel of te weinig water opvangen. Door de verbetering van de boezemgemalen (uitbreiding Katwijk en Gouda) en de voorgenomen aanleg van waterbuffers in de Haarlemmermeer en Zoetermeer is het boezembeheer veel minder kwetsbaar geworden. Het CDA vindt de buffers in de zuidpunt van de Haarlemmermeer en in de Nieuwe Driemanspolder bij Zoetermeer heel belangrijk; In droge perioden laat het hoogheemraadschap water in bij Gouda. Bij extreme droogte levert dat grote problemen op. Het inlaatwater is dan brak. Het CDA wil zuinig omgaan met water, voorzichtig zijn met het doorspoelen van zout kwelwater en vooral inzetten op water uit het eigen gebied; We informeren burgers hoe ze zuinig en anders kunnen omgaan met water. Bijvoorbeeld met zuinige douchekoppen, maar ook het watervriendelijk inrichten van tuinen; Watergangen moeten breed en diep genoeg zijn om de aan- en afvoer van water goed aan te kunnen; Het CDA wil het boezemgebied en de poldergebieden uitrusten met voldoende bemalingscapaciteit. Zo kunnen we de veiligheid garanderen. Toekomst- en Klimaatbestendige stad Het CDA staat voor een groene stad met ruimte voor water. In Haarlem, Leiden, Gouda en Alphen a/d Rijn, maar ook in dorpen en ander bebouwd gebied moet voldoende ruimte zijn voor water. De openbare ruimte staat steeds meer onder druk. Creativiteit en samenwerking zijn daarom nodig om klimaatverandering op te vangen. Kernwoord daarbij is klimaatadaptatie. Ons klimaat kent steeds meer korte natte perioden, afgewisseld met langere perioden van droogte. In de steden zijn veel grachten en slootjes gedempt. Het water kan hierdoor niet meer weg als er in korte tijd hevige buien vallen. Aan de andere kant kan in langere, drogere periodes de warmte niet weg. Hierdoor ontstaat er in de stad hittestress. Water moet dus langer in de stad vastgehouden worden om het leefklimaat aangenaam te houden. Het CDA wil hierin samenwerken met gemeenten, burgers en bedrijven. Knelpunten worden gezamenlijk aangepakt en opgelost; Om wateroverlast bij hevige stortbuien te voorkomen, wil het CDA dat vooraf duidelijk is waar die overlast zou kunnen optreden. Zo kan het waterschap snel ingrijpen. Wij stellen voor om in overleg met gemeenten en belanghebbenden noodoverloopgebieden aan te wijzen. 5

6 Het CDA vindt dat bij heftige stortbuien een speciale taskforce beschikbaar moet zijn; Het CDA wil bewustwording bij gemeenten, bedrijven en burgers stimuleren door bijvoorbeeld een Klimaatbestendige stads-app te ontwikkelen. In deze app staat informatie over wat gemeenten en burgers zelf kunnen doen om hun woning, tuin en stad klimaatbestendig te maken; Het CDA zet zich in om hiervoor een plan van aanpak met een tijdspad op te stellen. Peilbeheer Goed peilbeheer is maatwerk en versterkt de functie van het gebied. Bodemdaling en verzilting wordt beperkt. Voldoende water is ook belangrijk voor het waterpeilbeheer. Het Hoogheemraadschap van Rijnland is verantwoordelijk voor het peilbeheer in haar gebied. Dit beleid moet passen in het beleid van gemeenten, provincie, het Rijk en zelfs Europa. Het hoogheemraadschap legt de gewenste waterpeilen vast in peilbesluiten. Het lastige is dat in de peilbesluiten vaak rekening moet worden gehouden met verschillende, tegenstrijdige belangen. Goed peilbeheer ondersteunt en versterkt de functie van het gebied. Met het peilbeheer kan ook bodemdaling en de verzilting worden beperkt. Het CDA vindt dat bij het peilbeheer onderscheid moet worden gemaakt tussen de verschillende gebieden en grondsoorten, zoals veengrond of kleigrond. 6

7 Duin- en Bollenstreek De natuur en bollencultuur van de Duin- en Bollenstreek heeft een zeer zwak evenwicht. De waterstand is daarin een hele belangrijke factor. De Bollenstreek is regionaal en nationaal van groot economisch belang en is daarom vanuit het Rijk aangewezen als Greenport. Het CDA vindt dat bij het vaststellen van de waterpeilen rekening gehouden moet worden met de belangen van de bollenteelt, maar ook met de waarde van zeldzame planten en diersoorten in het gebied. Voor de fundaties van kades, wegen en gebouwen brengen al te grote verschillen in het waterpeil risico s met zich mee. Het CDA vindt dat het gewenste peil in goed overleg met de gebruikers en instanties moet worden vastgesteld; Boomteeltgebied De boomteelt is economisch zeer belangrijk. De boomteelt rondom Boskoop stelt net als de bollenteelt, als Greenport - specifieke eisen aan het waterbeheer. Het CDA vindt dat het kleinschalig peilbeheer in goed overleg met belanghebbenden moet worden gevoerd; Voldoende water voor kwekers is belangrijk. Het CDA wil dat er flexibel ingesprongen kan worden op een tekort of een teveel aan water. Hiervoor zijn korte lijnen met kwekers en de belangenverenigingen noodzakelijk. Daarom krijgt in elk agrarisch peilgebied of polder een agrariër, bij calamiteiten, een korte lijn met de gebiedsbeheerder. De agrariër heeft ook een eigen verantwoordelijkheid om te zorgen voor voldoende water. In natte perioden kan bijvoorbeeld water opgeslagen worden in waterbassins. Ook kan gedacht worden aan hergebruik van water. Het CDA wil samen met de agrariërs komen tot duurzame oplossingen. We hebben daarin gedeelde verantwoordelijkheden. Veenweidegebied Het veenweidegebied vinden we vooral in het Groene Hart. Hier treedt gemakkelijk bodemdaling op. Dat heeft grote gevolgen. De bodemdaling in het veenweidegebied wordt voornamelijk veroorzaakt door de oxidatie van veen en hangt daarom sterk samen met het waterbeheer. Om de maaivelddaling af te remmen, staat het CDA voor een maximale drooglegging van 60 cm per peilgebied. Dit is ook de norm die de provincies Zuid Holland en Noord Holland hanteren. Een uitzondering moet gelden voor gebieden die extra gevoelig zijn voor maaivelddaling. Daar moet een kleinere drooglegging toegepast worden; Het CDA vindt dat bij de bepaling van de gemiddelde gebiedsdrooglegging de percelen die zijn opgehoogd niet meegeteld moeten worden; Het CDA wil een duurzame zoetwatervoorziening in dit gebied waarborgen. Onderwaterdrainage kan hier bij helpen. Door de geringe drooglegging heeft het gebied weinig bergingsruimte. Bij veel regenval moet er dus snel worden ingegrepen. Bijvoorbeeld door middel van voormalen. Een goed overleg tussen de gebiedsbeheerder en de agrariër voorkomt calamiteiten. Uitgeveende polders en droogmakerijen De bodemdaling in deze gebieden is minimaal. Dit komt door de aanwezige kleilaag. Daarom is hier een grotere drooglegging mogelijk. Wel moet dan rekening worden gehouden met zoute kwel (verzilting). Het CDA wil de mogelijkheid van lokale afwijkingen van het peilbesluit openhouden (onderbemalingen, hoogwatersloten of afzonderlijke peilgebieden). De maaiveldhoogten in die gebieden verschillen enorm. Om maatwerk te leveren is een robuust peilbeheer in die gebieden niet altijd mogelijk. 7

8 Haarlemmermeer Dit gebied heeft een versnipperd watersysteem, met een vast zomer- en winterpeil. Het CDA wil hier een flexibel peilbeheer. Zo zorgen we in perioden van droogte voor voldoende water in het eigen gebied, o.a. voor agrarische activiteiten; Het gebied kent een probleem met opkomend kwelwater. Flexibel peilbeheer zorgt dat er minder gebiedsvreemd en voedselrijk water hoeft te worden ingelaten; Het CDA wil met een flexibel peil inspringen op de ontwikkelingen naar verstedelijking in het gebied. Hierdoor zijn er meer mogelijkheden om water op te slaan bij verhoogde neerslag; Meer verharding betekent minder waterbergend vermogen in het gebied. Het CDA wil zoeken naar bergingsmogelijkheden waar bedrijfsterreinen worden ontwikkeld en woningen worden gebouwd. Bijvoorbeeld door aanleg van sloten en vijvers, groen en meervoudig gebruik van beschikbare ruimte. Dit water kan weer worden benut in tijden van droogte; Het CDA wil water zoveel mogelijk onderdeel laten uitmaken van zowel groen en agrarisch als van bebouwd gebied. Zo vormt het een samenhangend systeem. Schoon Water Voor het CDA geldt: Wat er niet in gaat, hoeft er ook niet uit. Het CDA wil de samenwerking in de waterketen met gemeenten, provincie en (drinkwaterleiding)bedrijven verbeteren. We willen dat er meer regenwater wordt afgekoppeld. Het resterende afvalwater kan in gezuiverde vorm voor een deel worden hergebruikt als industriewater (koel- spoel- of bluswater), in plaats van het te lozen op het oppervlaktewater. Daarnaast vinden wij het hergebruik uit afvalwater belangrijk. Denk aan het terugwinnen van cellulose, maar ook aan het winnen van energie in de vorm van warmte en biogas. Illegale lozingen op het oppervlakte water ziet het CDA als een probleem dat aangepakt moet worden. Verwijtbaar handelen moet streng bestraft worden; Medicijnresten in het afval- en oppervlaktewater is een groeiend probleem. Het CDA heeft dit in de vorige bestuursperiode op de agenda gezet. Dit was de aanzet tot een symposium met verschillende overheidsinstanties en bedrijven. Om de bewustwording te vergroten en kennis te vergaren, maar ook om gezamenlijke acties op te zetten; Ons uitgangspunt is dat voorkomen beter is dan genezen. Wij willen dan ook inzetten op preventie en bewustwording bij burgers, overheden en bedrijven; Wij zoeken draagvlak voor gezamenlijk onderzoek met bijvoorbeeld ziekenhuizen, maar ook met overheidsinstanties. Door aantrekkelijke inleverprogramma s maken we burgers meer bewust. Samenwerking met ziekenhuizen moet leiden tot minder lozing van medicijnresten in het afvalwater. Hierbij staat aanpak van de bron voorop, bijvoorbeeld via een pharmafilter; Het CDA wil zoveel mogelijk de inlaat van vervuild of zilt water voorkomen. Dit kan door meer zoet water te bergen, zodat er minder water ingelaten hoeft te worden. Om ruimte te maken voor water zoekt het CDA samenwerking met provincies, gemeenten en bedrijven. Bijvoorbeeld door het graven van slootjes, het aanleggen van waterpleinen en bouwen met water wordt deze ruimte gemaakt; Te voedselrijk water is een groot probleem voor de waterkwaliteit. Het CDA wil dit bestrijden en de inzet van de driehoeksmossel verkennen; 8

9 Het CDA richt op emissiereductie in samenwerking met de sectoren, zoals de agrarische sector en de boom- en bollenteelt; Het bestrijdingsmiddel imidacloprid is op sommige plaatsen in verhoogde concentraties aanwezig in het oppervlaktewater. Dit veroorzaakt het uitsterven van bijen en een dalende vogelstand. Het CDA wil een plan van aanpak opstellen in samenwerking met de sectoren, maar ook de burgers erin betrekken. Het middel zit namelijk in mierenlokdoosjes en wordt veelvuldig gebruikt; Het CDA wil de gezamenlijke aanpak met de bedrijven in de bollen- en boomteelten voor vermindering van gebruik van bestrijdingsmiddelen voortzetten. Ook wil het CDA hier inzetten op innovatieve methoden en onderzoek. Verder zet het CDA zich in voor het beperken van de erfafspoeling van stoffen die het oppervlaktewater vervuilen, in samenwerking met de betreffende bedrijven. Het CDA dringt aan op onderzoek van de Unie van Waterschappen (UvW) naar de invloed van microplastics op de oppervlaktewaterkwaliteit en dringt aan op ontwikkeling van kosteneffectieve saneringstechnieken. Het CDA vraagt de UvW om een lijst van producten waarin microplastics verwerkt zitten. De Unie van Waterschappen zou er bij producenten van cosmetica en andere verzorgingsproducten op aan moeten dringen microplastics niet meer te gebruiken. De verbetering van de waterkwaliteit vraagt om een gezamenlijke inspanning. Hierin hebben de diverse sectoren en betrokken partners, zoals de landbouwsector, andere bedrijven, sportvissers en natuurorganisaties een gedeelde verantwoordelijkheid. Het CDA vindt het dan ook belangrijk om afspraken te koppelen aan een plan van aanpak met een duidelijk tijdspad. Rijnland Schaliegasvrij In de afgelopen bestuursperiode is de CDA-motie Rijnland Schaliegasvrij aangenomen. Wij zullen er op toezien dat deze motie wordt uitgevoerd. In deze motie is onder andere opgenomen dat: In een groot deel van de diepe ondergrond in het beheergebied van Rijnland formaties met potentieel winbare schaliegasreserves zijn gevonden. Het CDA wil geen medewerking verlenen aan verkenningen of boringen naar schalie- en of steenkoolgas. Proefboringen naar en winning van schaliegas met gebruik van fracking methoden risico s met zich meebrengen. Bijvoorbeeld op zetting van de ondergrond, bodemdaling, vervuiling van grond- en drinkwater en aardbevingen. Het beheergebied van Rijnland (zeer) kwelgevoelig is. Voor de winning van grondwater voor de productie van drinkwater, voor agrarische bedrijvigheid en industrie schoon water van groot belang is. Schaliegas als fossiele brandstof niet past in ons streven naar de reductie van CO² en Rijnlandse en provinciale duurzaamheidsdoelstellingen. We ons solidair verklaren met de gemeenten en provincies die zich al schaliegasvrij hebben verklaard. En we gezamenlijk willen optrekken bij het actief uitdragen van dit standpunt; We dit standpunt actief willen uitdragen naar de Unie van Waterschappen, de Tweede Kamer en de Ministeries van Infrastructuur & Milieu en Economische Zaken; Voor schaliegaswinning een groot aantal diepe boringen nodig is. Dit leidt tot risico s voor de waterkwaliteit van ondiep en diep grondwater. Deze risico s niet mogen worden gelopen in een drukbevolkt gebied. Er bovendien veel drukte in de bodem is in verband met reeds aanwezige leidingen, buizen en kabels en er nog veel claims liggen voor het benutten van de ondergrond (o.a. thermische energiewinning en warmte-koude opslag). 9

10 Duurzaamheid Het CDA staat voor een duurzaam en toekomst- en klimaatbestendig watersysteem gericht op het sluiten van de kringloop. Het werk van het waterschap moet bijdragen aan een duurzame samenleving. We kiezen daarom voor de langetermijnvisie. Dat vraagt om een structurele aanpak voor nu, maar ook voor in de toekomst. Een gesloten kringloop Het CDA wil voldoende schoon en veilig water voor iedereen. We gaan daarbij uit van een gesloten kringloop 1. Dat wil zeggen dat we verspilling van water en milieuvervuiling tegengaan. Daardoor wordt de leefbaarheid verbeterd. Om dit mogelijk te maken bevordert het waterschap investeringen en samenwerking in (nieuwe) netwerken voor duurzame innovaties op basis van gedeelde belangen. Bijzondere aandacht gaat uit naar lokale en regionale projecten Het gebruik van hernieuwbare bronnen zoals energieopwekking en het hergebruik van grondstoffen uit afvalwater staat centraal. Aandachtspunten zijn de beleving van water en duurzame waterrecreatie. Op basis van bovengenoemde uitgangspunten wil het CDA de komende vier jaren de volgende doelen realiseren: Het CDA beperkt overstromingsrisico s en wateroverlast door te investeren in langetermijnmaatregelen. Onze horizon is daarbij het jaar Door een natuurlijkere inrichting van het gebied verschuiven onze inspanningen stapsgewijs van de korte termijn met technische oplossingen naar langetermijnoplossingen; Het CDA spant zich in voor voldoende zoet water in het gebied van Rijnland. Het is belangrijk dat het hoofdwatersysteem voldoende zoet water aangevoerd krijgt. Rijnland is hiervoor afhankelijk van aanvoer van water van buiten het eigen gebied. We zullen aandacht blijven vragen bij andere overheden zoals het Rijk, provincies en aangrenzende waterschappen. We zoeken actief de samenwerking met overheden en sectoren. Ook binnen het Deltaprogramma zullen wij ruimte vragen voor de zoetwateropgaven en het terugdringen van zout water. Op initiatief van het CDA heeft Rijnland bij de aanleg van de nieuwe sluis in IJmuiden aangedrongen op een ontwerp zonder toename van de zoutindringing. Waar nodig komen er extra maatregelen. Het CDA draagt eraan bij dat ook in droge perioden voldoende water beschikbaar is. We doen dit door een optimale mix van maatregelen om regenwater vast te houden en te bergen. Zowel in de stad als op het platteland en zowel in de bodem als bijvoorbeeld via daken. Verspilling wordt op die manier tegengegaan en hergebruik gestimuleerd; Maatwerkoplossingen zorgen ervoor dat landbouw, industrie en burgers beter gebruikmaken van (drink)water. Duurzame oevers Duurzame oevers zorgen voor een grotere variatie van flora en fauna, gezonde populaties en een gezonder watermilieu. 1 Een gesloten waterkringloop gaat duurzaam om met natuurlijke hulpbronnen zoals water, nutriënten en energie. Onder duurzaam omgaan verstaan we het zuinig gebruiken van water en grondstoffen en het waar mogelijk terugwinnen van de grondstoffen en energie na gebruik. 10

11 Het CDA wil waar mogelijk, in samenwerking met partners, met de aanleg van natuurvriendelijke oevers ook recreatieve voorzieningen aanleggen; Het CDA wil dat natuurvriendelijke oevers worden aangelegd op plaatsen waar dit voldoende bijdraagt aan de ecologische waterkwaliteit; Het CDA wil de aanleg van natuurvriendelijke oevers in combinatie met andere functies, daar waar onderhoud goed mogelijk is. Dit moet zoveel mogelijk gecombineerd worden met andere werkzaamheden bijvoorbeeld aan boezem en polderkades. Een evenwichtige visstand door visvriendelijk beheer Het waterschap moet zorgen voor een visvriendelijk beheer. Bijvoorbeeld door de aanleg van vispassages bij stuwen en gemalen, maar ook door de gemalen visvriendelijk te maken. Het CDA wil werken aan een evenwichtige visstand. Dit doen we door met sport- en beroepsvissers samen te werken in onderzoek, maar ook bij het overzetten van vis rond gemalen. Natuurvriendelijk boeren: Het CDA wil het natuurvriendelijk boeren ondersteunen. De boeren en het waterschap kunnen elkaar helpen. Boeren moeten een tegemoetkoming kunnen krijgen als zij de waterkanten natuurvriendelijk onderhouden; Het CDA vindt dat kansen moeten worden benut voor de uitvoering van het Europees Landbouwbeleid, zoals blauwgroene diensten, maaivrije zones en het beheer van natuurvriendelijke oevers. 11

12 Natuurgebieden: Het CDA vindt dat natuurgebieden een hoger en flexibel peil kunnen hebben dan bebouwd gebied of weidegrond. Met een wat hoger of flexibel peil wordt water gespaard voor drogere perioden; Het CDA vindt dat zorgvuldig moet worden omgegaan met het peilbeheer in natuurgebieden. De inlaat van gebiedsvreemd water verdient daarbij aandacht. Om te komen tot een goed peilbeheer in die gebieden moet het waterbeheer in goed overleg met de betreffende natuurbeheerder worden gevoerd. Recreatie op en aan het water Voor het CDA is water ook om van te genieten. Een gezonde balans tussen natuur, veiligheid en schoon water is belangrijk. Daarnaast is water ook iets om van te genieten. Om in te zwemmen, over te varen of op een andere manier bij te recreëren. Het waterschap werkt daarom aan een balans tussen alle belangen die met water te maken hebben: inwoners die veilig willen wonen, agrariërs die hun bedrijf willen uitoefenen, natuurliefhebbers die de biodiversiteit willen beschermen en recreanten die van het water willen genieten. Het CDA ziet deze balans als basis voor het recreëren op en in het water. Waar het gaat om zwemmen in de vrije natuur zijn wij voor het bestrijden van blauwalg. Als het nodig is, doen we dat met menginstallaties. Maar een duurzamere manier heeft onze voorkeur. Met doorstroming bijvoorbeeld wordt een goede kwaliteit van het water bereikt; Het CDA wil dat Rijnland haar eigendommen openstelt voor recreatief medegebruik. Daarbij moet rekening worden gehouden met een gezonde balans tussen natuur, veiligheid en waterkwaliteit; Het CDA vindt dat watergebruikers ook een eigen verantwoordelijkheid hebben voor schoon en veilig water en wil hen hier ook op aanspreken; Het CDA vindt de diepgang van vaarwegen belangrijk voor een goede doorvaart voor boten, maar ook voor een goede waterafvoer naar gemalen. Daarom moet er regelmatig worden gebaggerd. Daar waar het kan, wordt gezocht naar duurzame oplossingen om vaarwegen op diepte te houden. Zoals bijvoorbeeld met stroming. 12

13 CDA-uitgangspunten voor waterbeheer Het CDA is de partij van de samenleving. CDAuitgangspunten zijn publieke gerechtigheid, solidariteit, rentmeesterschap en gespreide verantwoordelijkheid. Voor het waterschap betekent dit dat we staan voor duurzaamheid, voor samenwerking en voor betaalbaarheid. Dat houdt in dat we kiezen voor: Ja, tenzij. We willen ruimte geven aan initiatieven vanuit de samenleving. Hebben mensen goede ideeën? Dan moet daar ruimte voor zijn, tenzij andere belangen, zoals veiligheid, voorgaan. In de afgelopen bestuursperiode heeft het CDA zich sterk gemaakt voor anders werken. Wij willen dat dit ook samengaat met een andere manier van handhaving. Communicatie wordt belangrijker. Is er echter sprake van misbruik van de regels, dan moet er streng worden opgetreden; Gebruikmaken van kennis en innovatief vermogen in de samenleving; De langetermijnvisie is leidend. Duurzaamheid is van levensbelang als het om water gaat; Het zuinig en zorgvuldig omgaan met geld en solidariteit in tariefstelling; Samenwerking met burgers, organisaties, andere overheden en wetenschappelijke instellingen: samen kunnen we meer én goedkoper. OESO-rapport Water Governance in the Netherlands- Fit for the future? 2 Het CDA wil met de conclusies en aanbevelingen uit dit rapport aan de slag. Het Nederlandse waterbeheer is klaar voor de toekomst. Zo concludeerde de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) in maart De OESO prijst de bestuurlijke organisatie van het waterbeheer, die zich steeds heeft aangepast aan nieuwe omstandigheden. Toch blijven er altijd aandachtspunten en uitdagingen bij klimaatverandering. De OESO stelt vast dat het waterbewustzijn bij Nederlanders opvallend laag is. Inwoners zijn zich te weinig bewust van wat er dagelijks bij komt kijken om droge voeten te houden. Daar waar de waterkwaliteit jarenlang verbeterde in Nederland merkt de OESO verder op dat die verbeteringen nu achterblijven. Tot slot beveelt de OESO aan het water, het landgebruik en de ruimtelijke ordening nog beter op elkaar af te stemmen en met elkaar te verbinden.. De jeugd heeft de toekomst. We moeten ervoor zorgen dat onze kinderen weten wat de zorg voor water met zich meebrengt. Mede door de aanbevelingen van de OESO blijft het CDA zich inzetten voor goede onderwijsprojecten over water op scholen; We willen dat de verbinding tussen water en ruimtelijke ordening goed wordt verankerd in de nieuwe Omgevingswet. Water speelt een belangrijke rol bij de locatiekeuze en inrichting van een gebied. De problematiek van Rijnland en de sterke verstedelijking, vraagt om die sterke verbinding. Het CDA is dan ook voorstander van het handhaven van de watertoets; 2 is een samenwerkingsverband van 34 landen om sociaal en economisch beleid te bespreken, te bestuderen en te coördineren. De aangesloten landen proberen gezamenlijke problemen op te lossen en trachten internationaal beleid af te stemmen. 13

14 Bij de ruimtelijke ordening moet meervoudig ruimtegebruik zoveel mogelijk worden toegepast. Bijvoorbeeld voor waterberging; De waterschappen vormen een belangrijke bestuurslaag met duidelijke taken voor de waterhuishouding. Er is internationaal bewondering voor de rol die waterschappen in Nederland spelen. Het CDA wil dat graag zo houden. Samenwerking Uitgangspunt Het CDA kiest voor de samenleving, niet de overheid. Dat betekent dat Rijnland naast de inwoners staat in plaats van tegenover hen. Wij willen een samenleving waarin de inwoners samen met anderen zoveel mogelijk zelf bepalen. Samenwerking is geen doel op zich maar een manier van werken. Iedereen kan hieraan deelnemen. Zo komen we tot betere besluiten met meer draagvlak bij de uitvoering van projecten. Ook leidt samenwerken tot efficiënter werken en vaak ook tot kostenverlaging. Samenwerken kan ook met andere overheden, zoals: provincies, bijvoorbeeld op het gebied van ruimtelijke ordening, waarin water leidend moet zijn; gemeenten, bijvoorbeeld in de afvalwaterketen; andere waterschappen, bijvoorbeeld op het gebied van de zoetwateraanvoer; het Rijk, bijvoorbeeld in het Deltaprogramma. Strategische doelen samenwerking Op basis van bovengenoemde uitgangspunten wil het CDA de komende vier jaar de volgende doelen realiseren: Samenwerken op basis van gelijkwaardigheid vraagt een verandering van werken bij Rijnland. Het CDA wil de komende periode aanvullend beleid voor participatie en communicatie. Dit willen wij vastleggen in een participatienota die samen met burgers, bedrijven en overheidsinstanties tot stand komt; Samenwerken met inwoners en ondernemers en hen aan de voorkant betrekken bij waterschapsprojecten moet leiden tot minder procedures met meer draagvlak; Burgerinitiatieven moeten voldoende kansen krijgen; Samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstituten en overheid moet leiden tot innovatieve oplossingen voor watervraagstukken en tot slimme en goedkopere oplossingen voor beheer. 14

15 Betaalbaarheid Uitgangspunt Het CDA wil dat er verantwoord met uw geld wordt omgegaan. Dat betekent dat we transparant willen zijn: wat geven we waaraan uit? Dat moet voor iedereen zichtbaar zijn. Het CDA heeft solidariteit hoog in het vaandel staan; de sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen. Maar ook de vervuiler betaalt. We willen geen rekeningen doorschuiven naar onze kinderen. Zijn de inkomsten niet genoeg om alle plannen te betalen? Dan moeten de ambities worden bijgesteld. Met het Bestuursakkoord Water zijn er afspraken gemaakt tussen het Rijk en de waterschappen over medefinanciering van de kosten voor veiligheid in hoofdwatersystemen door het gehele gebied. Draagvlak hiervoor in heel Nederland is voor de kustwaterschappen van groot belang. Enorme investeringen zijn nodig om geheel (West)Nederland te behoeden voor overstromingen. Strategische doelen betaalbaarheid Op basis van bovengenoemde uitgangspunten wil het CDA de komende vier jaar de volgende doelen realiseren: Vanuit de gedachte meer samenleving, minder overheid streven we naar een kleinere overheid. Dat willen we bereiken door vermindering van regels en meer zelfwerkzaamheid. Hierdoor zijn minder ambtenaren en inhuur nodig. Het CDA wil meer transparantie in de organisatie en uitvoering van watertaken. Dit kan door betere verantwoording van uitgaven en tussentijdse rapportages van langlopende projecten. Door belanghebbenden te betrekken bij tussentijdse resultaten kan bijstelling van ambities en middelen dan aan de orde zijn. Door de koppeling met andere projecten in de openbare ruimte, het zogenaamde werk met werk maken, zorgt het waterschap voor verlaging van de kosten en verbetering van de kwaliteit van de leefomgeving. Door al deze maatregelen wil het CDA de lastenverzwaring/tariefstijging voor inwoners en ondernemers beperken. Door spreiden van investeringen en efficiënter werken zijn lastenstijgingen van 11% al teruggebracht naar 4,2%. Ons doel is een om deze stijging te beperken tot de inflatiecorrectie. 15

16 Voorbeeldprojecten 1. Waterberging op sportvelden of tuinbouwbedrijven Omwonenden, sportverenigingen en ondernemers worden uitgenodigd voorstellen te doen voor een inrichting van sportvelden, die bij hevige regenval kunnen worden ingezet voor waterberging. Dit kan bijvoorbeeld door een laag ruwe stenen te gebruiken als ondergrond. Daardoor kan een kunstgrassportveld ook dienen als waterberging. Het opgevangen regenwater kan worden gebruikt als sproeiwater in droge tijden. Waterschap en betrokken gemeente ondersteunen door wet- en regelgeving zo aan te passen dat waterberging op sportvelden mogelijk wordt. Kassen en de afvoer van het regenwater zo maken dat er een flinke laag water op kan staan voordat het wordt afgevoerd, voorkomt wateroverlast en het langer vasthouden van water. Door in waterbassins op glastuinbouwbedrijven ruimte te houden voor grote regenbuien wordt wateroverlast voorkomen en kan zoet water weer worden hergebruikt. Na de regenbui kan het water langzaam en beheerst worden afgevoerd. Zo komt er weer ruimte voor een volgende grote hoeveelheid regenwater. 2. Aantrekkelijk watersportgebied Ondernemers, omwonenden en natuurbeheerders maken plannen om een bepaald watergebied aantrekkelijker te maken voor de watersporter. Zo moet de waterkant beter bereikbaar en bewegwijzerd worden, is meer variatie en kwaliteit in jachthavens nodig, moet meer ruimte komen voor (trend)sporten en soepelere regels voor ondernemers. De partijen krijgen de ruimte om zelf het gebied nader in te richten en te beheren en te zorgen voor duurzame investeringen. Het waterschap ondersteunt dergelijke initiatieven en toetst de haalbaarheid van plannen op relevante normen. 3. Zuiveringsbeheer De samenwerking van het zuiveringsbeheer wordt gezocht op deelprocessen. Het waterschap blijft verantwoordelijk voor het beleid. De afvalwaterketen wordt niet op afstand gezet (bijvoorbeeld via een Gemeenschappelijke Regeling). Uitgangspunt blijft het aanpakken van vervuiling bij de bron en hergebruik van afval- en regenwater. Er wordt samenwerking gezocht met diverse partners om efficiënter de deelprocessen te kunnen inrichten. Dit kunnen gemeenten of drinkwaterbedrijven zijn, maar ook bedrijven via publiek-private samenwerking. Het beheer van de afvalwaterketen moet zo zijn ingericht dat het flexibel kan inspringen op innovatieve en maatschappelijke ontwikkelingen. Binnen de samenwerking is er een gedeelde visie. De samenwerking heeft als resultaat dat dit meer oplevert aan maatschappelijke baten en op het gebied van doelmatigheid en efficiency. Bij een publiek-private samenwerking zijn het waterschap en het bedrijfsleven gezamenlijk verantwoordelijk. Ieder heeft daarin zijn eigen inbreng en aandeel. Het bedrijfsleven zorgt voor een meer bedrijfsmatige aanpak en kennis over duurzaam gebruik van grondstoffen en energie uit afvalwater. De opbrengst uit het zuiveren van afvalwater kan nog groter worden door energieopwekking en/of het vermarkten van grondstoffen. Het waterschap blijft verantwoordelijk voor het zuiveren van het afvalwater. 4. Terugdringen van verspilling Verspilling van water kan worden teruggedrongen door afspraken te maken met agrarische ondernemers en natuurbeheerders over beregening. Daarnaast kan bijvoorbeeld restwater van een bierbrouwerij door agrarisch ondernemers in de omgeving worden gebruikt om het tekort aan water op te vangen. In dit water zitten goede voedingsstoffen voor landbouwgronden. Een ander voorbeeld van tegengaan 16

17 van verspilling is het zo bewerken van afvalwater dat het gebruikt kan worden voor het begieten (van bloemen) in de nabijgelegen glastuinbouw. Bewoners kunnen bewuster met water omgaan, bijvoorbeeld door het gebruik van regentonnen en het aanleggen van minder verharding. Bewustwording kan ook toenemen door gastlessen op scholen door waterschapsbestuurders. Waar nodig wordt (via deregulering) de wetgeving hierop aangepast. 5. Beregenen op maat Kunnen bedrijven met algemene regels van beregenen niet uit de voeten? Dan kunnen zij door het opstellen van een bedrijfswaterplan laten zien hoe zij verspilling tegengaan. Zo komt er beregening op maat. 6. Samenwerking tussen overheden Samenwerken kan veel besparen. We werken samen waar het kan en zelfstandig als het moet. Op die manier verkleinen we de kwetsbaarheid van een individueel waterschap, verminderen we de kosten en vergroten we de kwaliteit van diensten. Waterschappen kunnen ook onderling meer winst behalen door gezamenlijk inkopen van materiaal en het uitwisselen van kennis en personeel. De samenwerking met gemeenten levert ook geld op door dingen steeds meer bij één partij neer te leggen. Bijvoorbeeld het onderhoud van gemalen. Door meer samenwerking met de provincies, gemeenten en drinkwaterbedrijven in de afvalwaterketen kan de waterkwaliteit verbeterd worden en tegelijkertijd de kwetsbaarheid van het rioleringssysteem, door de toename van hemelwater, verminderd worden. Door in de afvalwaterketen efficiënter samen te werken kan dit behoorlijke besparingen opleveren. 7. Goed beheer Het CDA wil vastgelopen trajecten weer op gang brengen en hiervoor een meldpunt inrichten. Trajecten die langer dan een half jaar stil liggen pakken wij op. We kijken wat er nodig is om deze weer in beweging in te zetten. Het CDA wil een meldpunt inrichten zodat burgers en bedrijven hier terecht kunnen met vastgelopen zaken die met Rijnland te maken hebben. Bijvoorbeeld: het Gemeenlandshuis in Spaarndam. Bij dit cultureel erfgoed hoort een invulling die daar recht aan doet. 17