Wat gebeurt er met uw vermogen als u er niet meer bent? Een onderzoek door SeniorenNet.be en Rode Kruis-Vlaanderen

Transcriptie

1 Wat gebeurt er met uw vermogen als u er niet meer bent? Een onderzoek door SeniorenNet.be en Rode Kruis-Vlaanderen

2 Structuur van de presentatie 1. Opzet & methode 2. Demografisch profiel 3. Analyse van de resultaten

3 1. Opzet & methode

4 Opzet & methode Een peiling naar Kennis over successieplanning Houding ten opzichte van het testament Relevantie Een doordachte successieplanning kan senioren veel zorgen besparen Tijdens haar lezingen over successieplanning constateert Rode Kruis-Vlaanderen dat senioren meestal weinig weten over dit onderwerp Doel Senioren sensibiliseren Senioren beter informeren over successieplanning, bvb. het duolegaat Totale steekproef: 1494 (wisselende steekproeven in rapportering) Methode: vrijblijvende elektronische bevraging op Tijdstip meting: zomer 2010

5 2. Demografisch profiel

6 Leeftijd en geslacht 2/3 van de respondenten is ouder dan 55 jaar Mannen zijn oververtegenwoordigd > 65 jaar 37% vrouw 40% jaar 30% man 53% < 54 jaar 6% Non-respons: 27,4% N = 1494 Non-respons: 6,2% N = 1494

7 Opleidingsniveau Bijna 40% heeft geen diploma hoger secundair onderwijs Slechts 27,5% is hoger opgeleid. Daarvan heeft 5% een universitair diploma Universitair 5% Hoger niet-universitair 22% Hoger technisch/ hoger middelbaar 31% Lager onderwijs/ lager technisch/ lager middelbaar Non-respons: 3% N = %

8 Kinderen en samenlevingsvorm (1) ¾ van de respondenten heeft kinderen samenwonend 8% alleenstaand 43% gehuwd N = % De meerderheid is gehuwd 6,8% N = ,5% Gehuwd samenwonend 7% Alleenstaand Samenwonend (*) 67,6% (*) wettelijk of minstens 1 j feitelijk Non-respons: 2% N = 1494 alleenstaand gehuwd N = % 76%

9 Kinderen en samenlevingsvorm (2) Kinderen en gehuwd (56,2%) Kinderen en alleenstaand (12,4%) Kinderen en samenwonend (5%) Geen kinderen en gehuwd (11,4%) Geen kinderen en alleenstaand (11%) N = 1494 Geen kinderen en samenwonend (1,9%) Meer dan de helft heeft kinderen en is gehuwd* 11% heeft geen kinderen en is alleenstaand** 11% heeft geen kinderen maar is wel gehuwd 12% is alleenstaand maar heeft wel kinderen *Meest wettelijk omkaderd **Minst wettelijk omkaderd

10 3. Analyse van de resultaten

11 Inhoud 3.1 Bezorgdheid om nalatenschap 3.2 Kennis tarieven van de successierechten 3.3 Kennis, implementatie en attitude (ten opzichte) van het testament 3.4 De rol van media en notaris in de beslissing om een testament op te stellen 3.5 Kennis van andere technieken: Het duolegaat

12 3.1 Bezorgdheid om nalatenschap

13 Zonder zorgen: werken, wonen, pensioen, nalatenschap, Bijna 9 op 10 is begaan met zijn/haar nalatenschap Vindt u het belangrijk om zelf te bepalen wat er na uw dood met uw vermogen gebeurt? Deze bevinding zou kunnen wijzen op een positieve attitude tegenover successieplanning 5% 2% 6% ja nee Maar zijn 50-plussers ook echt bezig met successieplanning? 87% geen mening geen antwoord N = 1494

14 Nalatenschap (1) Wat men wenst, komt niet noodzakelijk overeen met wat men in de praktijk ook doet In verhouding tot de wens om te bepalen wat er na zijn dood met het vermogen gebeurt, onderneemt de 50-plusser weinig concrete stappen Gaat een testament opstellen Heeft een testament 11,8% 24% 61% heeft geen testament, maar ruim een vierde onder hen is van plan zich te informeren Heeft geen testament 61,3% N = 1298 (87% die begaan is met nalatenschap) 27,3% gaat zich informeren

15 Nalatenschap (2) Slechts 22% van alle ondervraagde senioren heeft een testament opgesteld Heeft u reeds een testament opgesteld? 11% 4% 22% Heeft een testament Heeft geen testament N = % Heeft geen testament, maar gaat één opstellen Non respons

16 3.2 Kennis van de tarieven van de successierechten

17 Tarieven successierechten Slechts 1/4 kent de tarieven van de successierechten Kent u de tarieven van de successierechten? Er zijn verschillen naargelang: al dan niet een testament hebben samenlevingsvorm ja nee 26% Non-respons: 3,6% N = %

18 Verschillen in kennis van de tarieven: testament Wie een testament heeft, is beter op de hoogte van de tarieven van de successierechten 11% 4% Heeft een testament 22% 63% Heeft geen testament Heeft geen testament, maar gaat één opstellen Non respons Volledige Wie een testament Wie geen testament steekproef heeft heeft Kent de tarieven 26,1% 35,3% 21,4% Kent de tarieven niet 70,3% 61,3% 75,6%

19 Verschillen in kennis van de tarieven: samenlevingsvorm Alleenstaanden kennen de tarieven van successierechten het best. Toch gaat het om minder dan 30%. Samenwonenden kennen de tarieven het minst goed. 77,5% kent de tarieven helemaal niet. 23,5% 6,8% 67,6% Gehuwd Alleenstaand Samenwonend N = 1494 Volledige Alleenstaanden Gehuwden Samenwonenden steekproef Kent de tarieven 26,1% 28,2% 26,4% 20,6% Kent de tarieven niet 70,3% 68,4% 71,1% 77,5%

20 3.3 Kennis, implementatie en attitude (ten opzichte) van het testament

21 Gekende technieken voor successieplanning 69% Het testament is de meest gekende techniek voor successieplanning (68,5%) 34% 46% Gevolgd door de handgift of schenking (45,5%) en het huwelijkscontract (34,2%) Slechts 10,6% heeft al eens van het (duo-)legaat gehoord 04% 11% 04% 11% Amper 3,6% heeft al eens over generation skipping gehoord 10,7% duidde geen enkel antwoord aan 2% zegt van alle technieken al eens gehoord te hebben N = 1494

22 Het testament als gekende techniek voor successieplanning (1) Kennen het testament als techniek voor successieplanning: Totale steekproef, gemiddelde (n = 1494) 69% Mensen zonder kinderen (n = 378) Mensen met kinderen (n = 1108) 67% 75% Totale steekproef, gemiddelde (n = 1494) Gehuwden (n = 1011) 66% 69% Samenwonenden (n = 102) 76% Alleenstaanden (n = 351) 77%

23 Het testament als gekende techniek voor successieplanning (2) Kennen het testament als techniek voor successieplanning: Totale steekproef, gemiddelde (n = 1494) geen kinderen en samenwonend (n = 29) 69% 90% geen kinderen en alleenstaand (n = 162) kinderen en alleenstaand (n = 186) geen kinderen en gehuwd (n = 171) kinderen en samenwonend (n = 73) kinderen en gehuwd (n = 839) 78% 75% 74% 70% 65%

24 Het testament als gekende techniek voor successieplanning (3) Senioren zonder kinderen zijn beter op de hoogte van het testament dan senioren met kinderen Alleenstaanden hebben al vaker van het testament gehoord dan het gemiddelde. Hetzelfde geldt voor senioren zonder kinderen, en specifieker voor alleenstaanden zonder kinderen en samenwonenden zonder kinderen. (Wettelijk of minstens 1 jaar feitelijk) samenwonenden met kinderen & gehuwden met kinderen zijn minder goed dan gemiddeld op de hoogte van het testament

25 68,5% kent het testament en toch Van de senioren die het testament kennen als manier voor successieplanning, heeft slechts 29% een testament opgesteld 2% 29% heeft een testament opgesteld N = 1494 Kent het testament als techniek voor successieplanning (68,5%) 56% 13% zal een testament opstellen heeft geen testament opgesteld non-respons N = 1024

26 Testament Heeft u reeds een testament opgesteld? 11% 4% 22% Heeft een testament Heeft geen testament N = % Heeft geen testament, maar gaat één opstellen Non respons Van de totale steekproef, heeft 63% geen testament Ook hier zijn opvallende verschillen tussen de groepen kinderen / geen kinderen en volgens samenlevingsvorm

27 Heeft u reeds een testament opgesteld? (1) Ja Neen gemiddeld (n = 1494) senioren zonder kinderen (n = 378) senioren met kinderen (n = 1108) 22% 18% 36% 63% % 70% samenwonenden (n = 102) alleenstaanden (n = 351) Gehuwden (n = 1011) 26% 19% 40% 42% 57% 68% Binnen de groep zonder kinderen, hebben opvallend meer mensen een testament. Ook zijn in deze groep meer mensen van plan een testament op te stellen (15%) dan in de categorie mensen met kinderen (10%) Alleenstaanden en vooral samenwonenden hebben vaker een testament dan gehuwden Van de gehuwde senioren heeft slechts 19,2% een testament

28 Heeft u reeds een testament opgesteld? (2) Ja Neen Gemiddeld (n = 1494) Kinderen en gehuwd (n = 839) Kinderen en alleenstaand (n = 186) Geen kinderen en samenwonend (n = 29) Geen kinderen en alleenstaand (n = 162) Geen kinderen en gehuwd (n = 171) 15% Onder gehuwden is er een groot verschil naargelang men kinderen heeft of niet Van de gehuwden die geen kinderen hebben, heeft 4 op 10 een testament, terwijl in de groep gehuwden met kinderen amper 15% een testament heeft. Binnen de groep met kinderen, hebben opvallend minder mensen een testament 22% 19% 31% 35% 40% Maar binnen deze groep scoren de samenwonenden wel zeer goed! 63% 73% 66% 41% 47% 42%

29 Concreet Twee categorieën, met name kinderen en alleenstaand & kinderen en gehuwd, zijn verantwoordelijk voor het gemiddelde van 22% dat een testament heeft. De andere groepen liggen (ver) boven het gemiddelde van 22%. Gehuwden met kinderen zijn het best wettelijk omkaderd Deze groep is het minst op de hoogte van het testament Amper 15% stelde een testament op Alleenstaanden zonder kinderen hebben het meest belang bij successieplanning. Van deze groep senioren: heeft 4 op 5 al van het testament gehoord als techniek voor successieplanning. Dit is meer dan het gemiddelde. stelde slechts 35% reeds een testament op. Toch is dit meer dan gemiddeld. is 16% van plan een testament op te stellen. Nut van het duolegaat voor deze groep (zie 3.5)

30 Niet iedereen wil een testament Gemiddeld wil 15,7% geen testament. In dit verband is al dan niet kinderen hebben een belangrijke variabele. Binnen de groep met kinderen loopt het aantal mensen die geen testament willen op tot 19,9%. Bij mensen die kinderen hebben en ook gehuwd zijn, is dat zelfs 21,2%. (Gehuwde) senioren met kinderen zijn wel beter dan gemiddeld op de hoogte van andere technieken voor successieplanning, zoals het huwelijkscontract en de schenking. > Mogelijks verkiezen zij één van deze technieken boven het testament. Van de senioren zonder kinderen wil amper 4% geen testament.

31 Waarom wel voor een testament kiezen? 9% 6% 18% bepaalde erfgenamen bevoordelen 32% 21% 37% zekerheid/duidelijkheid geven aan langstlevende partner ruzie vermijden bij erfgenamen bedrag aan successierechten zo laag mogelijk houden om mijn vermogen niet naar de Belgische Staat te laten gaan deel vermogen nalaten aan goed doel N = 1260 Bij dit resultaat en de daaropvolgende uitsplitsingen, zijn alle respondenten die geen testament willen, uitgesloten

32 Redenen verschillen Bepaalde erfgenamen bevoordelen vooral de groep zonder kinderen vindt het belangrijk om d.m.v. een testament bepaalde erfgenamen te bevoordelen kinderen en gehuwd (n = 661) kinderen (n = 888) alleenstaand (n = 308) geen kinderen en alleenstaand (n = 155) geen kinderen (n = 364) geen kinderen en gehuwd (n = 165) gemiddeld (n = 1260) 13% 13% 18% 22% 28% 29% 32% Ruzie vermijden onder erfgenamen vooral belangrijk voor wie alleenstaand is en ook kinderen heeft. Voor de gehuwden zonder kinderen is dit geen voorname reden. geen kinderen en gehuwd (n = 165) geen kinderen (n = 364) kinderen (n = 888) kinderen en alleenstaand (n = 150) gemiddeld (n = 1260) 12% 14% 21% 24% 28%

33 Redenen verschillen Voorkomen dat vermogen naar de Staat gaat is vooral belangrijk voor alleenstaanden zonder kinderen niet bepaald belangrijk voor gehuwden met kinderen kinderen en gehuwd (n = 661) geen kinderen en alleenstaand (n = 155) geen kinderen (n = 364) alleenstaand (n = 308) gemiddeld (n = 1260) 9% 4% 16% 23% 29% De tarieven van de successierechten zo laag mogelijk houden het meest belangrijk voor alleenstaanden met kinderen binnen elke groep relatief veel opgenoemd als reden (> 26% in elke groep) kinderen en alleenstaand (n = 150) geen kinderen (n = 364) gemiddeld (n = 1260) 27% 32% 43%

34 Redenen verschillen Een deel van het vermogen nalaten aan een goed doel wie alleenstaand is en geen kinderen heeft is hier veel meer voor te vinden dan wie gehuwd is en kinderen heeft Zekerheid geven aan de langstlevende partner dit is een belangrijke factor voor gehuwden en samenwonenden en niet voor alleenstaanden geen kinderen en alleenstaand (n = 155) geen kinderen (n = 364) alleenstaand (n = 308) kinderen en gehuwd (n = 661) gemiddeld (n = 1260) 6% 2% 11% 14% 17%

35 3.4 De rol van media en notaris in de beslissing om een testament op te stellen

36 Media (1) Kent het testament als techniek voor successieplanning(68,5%) 28,7% van de senioren die het testament kennen als techniek voor successieplanning, leerde deze techniek kennen via de media N = 1494 De traditionele, algemene pers heeft hierbinnen een aandeel van 23,3%, Internet 5,4% De informatie verkregen via de media was slechts voor 3,9% van diegenen die een testament opstelden, de voornaamste aanleiding om dat te doen.

37 Media (2) 68,5% kent het testament 28,7% onder hen hoorde van deze techniek via de media Van deze 28,7% heeft 13,3% een testament Dit komt neer op 2,6% van de totale steekproef (N= 1494)

38 Notaris (1) Advies vragen aan een notaris is gratis 60% weet dit niet 1/5 denkt dat het geld kost 17% denkt zelfs dat het meer dan 25 euro kost 35% heeft geen idee hoeveel advies van een notaris kost Geen noemenswaardige verschillen naargelang kinderen en samenlevingsvorm

39 Notaris (2) 68,5% kent het testament 30,8% onder hen heeft van deze techniek gehoord via de notaris 11,8% van de ondervraagde senioren kent het testament via de notaris én heeft ook een testament Van deze 30,8% die het testament kent via de notaris, heeft 56% ook effectief een testament Toch was voor slechts 18% van deze 56% het advies van de notaris een doorslaggevende reden om een testament op te stellen Dit komt neer op 2,1% van de totale steekproef (N = 1494)

40 Wat geeft de doorslag om een testament op te stellen? N = 1494 Heeft een testament (22%) Op welk moment heeft u beslist een testament op te stellen? geen antwoord 6% Andere 9% Na het bereiken van een bepaalde leeftijd Na informatie in de media 4% 18% Na advies van vrienden en familie 4% Na advies van de notaris 14% Toen ik alleenstaand werd 12% Na een huwelijk 13% Na een ziekte Na een ruzie Na een overlijden 2% 8% 11% N = 331 Na een erfenis 1%

41 Wat geeft de doorslag om een testament op te stellen? (2) Er zijn een aantal uiteenlopende redenen die mensen aanzetten tot het opstellen van een testament Enkele levensgebeurtenissen, zoals een huwelijk, een overlijden of simpelweg het bereiken van een zekere leeftijd trekken senioren over de streep om een testament te maken.

42 3.5 Kennis van andere technieken: het duolegaat

43 Het duolegaat Bij een duolegaat gaat een deel van het nalatenschap naar een goed doel en het ander deel naar de erfgenamen Vooral interessant voor wie geen kinderen heeft, en nog meer voor alleenstaanden die geen kinderen hebben. heeft nog nooit van een duolegaat gehoord weet wat het duolegaat is gemiddeld (n = 1494) heeft geen kinderen (n = 378) 46% 20% 38% 28% geen kinderen en alleenstaand (n = 162) geen kinderen en gehuwd (n = 171) 38% 33% 39% 28% heeft kinderen (n = 1108) 18% 49% alleenstaand (n = 351) 26% 41%

44 Het duolegaat Gemiddeld heeft 45,8% nog nooit van het duolegaat gehoord. Mensen zonder kinderen zijn meer bekend met het duolegaat dan mensen zonder kinderen Maar diegenen die het duolegaat kennen blijven wel in de minderheid De alleenstaanden zonder kinderen zijn het best op de hoogte van het duolegaat Toch heeft ook in deze groep meer dan 37% er nog nooit van gehoord 16,8% van de alleenstaanden zonder kinderen wil graag een deel van het vermogen nalaten aan een goed doel. De helft van deze kleine groep weet wat het duolegaat is. Met het duolegaat wordt het bedrag aan successierechten verlaagd. Van de mensen die het belangrijk vinden om dit bedrag zo laag mogelijk te houden (31,8% op basis 1260), heeft 43% nog nooit van het duolegaat gehoord en maar 25% kent de definitie ervan.

45 Bedankt voor uw interesse