CONTROLEPLAN wandtegelwerk. Over dit controleplan

Transcriptie

1 CONTROLEPLAN wandtegelwerk Inhoud Over dit controleplan A Organisatie P2 B Techniek P5 C Inspectielijst P7 De tegelzetter is vaak de eerste die een beetje kleur op de wangen van de woning brengt. Ook het proces van bemonsteren is altijd een bijzondere gebeurtenis. De architect kan soms zijn visie met betrekking tot de functie van kleuren tentoonspreiden op een dusdanige wijze dat je begrijpt dat je daar echt voor moet hebben gestudeerd. Als techneut blijf je met beide benen op de grond en heb je een aantal zaken nader in te vullen. Tegels in toiletten, badkamers, keukens, maar ook in de passage van een winkelcentrum, vormen de eerste afwerking en zijn visueel van groot belang. Maar ook technisch valt er veel te regelen. Daarover gaat dit controleplan. pagina 1-8

2 A Organisatie Inhoudsopgave CONTROLEPLAN WANDTEGELWERK I. ONTWERP II. FINANCIËN III. REGELGEVING IV. ORGANISATIE V. PLANNING 1. Definitief ontwerp 1. Afhandeling 1. Bouwbesluit 1. Tekeningenprocedure - Indicatieplanning 2. Bestek stelposten 2. GIW-garantie 2. Bemonstering 3. Werktekeningen 2. Afhandeling meerkosten 3. Wijzigingen koopwoningen 4. Wijzigingen huurwoningen 3. V&G-plan 4. Attesten en certificaten 3. Begeleiding door lijmfabrikant 4. V&G-plan 5. Kwaliteitscontrole 6. Garanties 7. Dilataties I. Ontwerp INLEIDING - Vrijwel altijd geeft het bestek een fabrikaat en kwaliteit van een tegel aan en moet tijdens de uitvoeringsfase aan de hand van monsters nog een keuze worden gemaakt. Vaak wordt dan nog gewisseld van fabrikaat omdat men geen keuze kan maken uit de kleurmogelijkheden van het genoemde fabrikaat. Omdat soms ook afmetingen wijzigen, moet (opnieuw) worden nagedacht over tegelverdelingen. Dit controleplan heeft niet de intentie om deze opzet te wijzigen omdat dit bijna een cultuur is binnen de bouwwereld. Wel kan het proces met de hierin genoemde aandachtspunten beter worden aangestuurd. 1. Definitief ontwerp: met name bij koopwoningen speelt mee dat kopers de mogelijkheid krijgen om niet alleen te kunnen kiezen uit een uitgebreid scala van wandtegels, men kan soms complete indelingen wijzigen. De aannemer moet in zijn planning aangeven tot welk moment een koper een vrije keuze kan maken. In dit kader is de levertijd van de tegels maatgevend, maar bij een indelingswijziging kunnen andere zaken maatgevend worden. Bijvoorbeeld in te storten rioleringen. 2. Bestek: in het algemene deel van hoofdstuk 41 wor- den de uitgangspunten vastgelegd. De uitvoering, hechtlagen, plinttegels, pastegels, monsters, kitten en hoekafwerkingen moeten vermeld staan in dit hoofd- stuk. Ook de van toepassing verklaarde normbladen moeten hier worden benoemd. Tenslotte moet ook de voeg worden beschreven. 3. Werktekeningen: in een aantal gevallen kan het van belang zijn aparte tekeningen te laten maken van Fig. 1 Afwisselende tegelverbanden wandaanzichten. De architect kan zo aangeven op welke wijze tegelverbanden moeten worden verwerkt en hoe details moeten worden afgewerkt. Ook hoogtes kunnen op tekening worden aangegeven, hetgeen met name van belang kan zijn in relatie tot deurkozijnen. Ook elektradozen (schakelaars en wandcontactdozen) en rioleringsaansluitpunten kunnen op deze tekening worden aangegeven. pagina 2-8

3 II. Financiën INLEIDING - In een aantal gevallen is voor de aankoop van tegels een stelpost in het bestek opgenomen. Nadat de architect de keuze heeft vastgesteld, kan de stelpost worden ingevuld en afgehandeld. 1. Afhandeling stelposten: afhandeling dient te geschieden voordat tegels worden besteld. Let erop dat de stelpost alleen betrekking heeft (meestal) op de aankoop van tegels. Het verwerken is meestal in de begroting van de aannemer opgenomen. 2. Afhandeling meerkosten: ook bij de keuze van het voegwerk, bijvoorbeeld het toepassen van twee kleuren terwijl dat besteksmatig niet is geregeld, dient het eventuele meerwerk te zijn afgehandeld voordat tegels mogen worden besteld. 3. Wijzigingen koopwoningen: er wordt in de woningbouw onderscheid gemaakt in woningen voor de verkoop en woningen voor verhuur. De woningen bestemd voor de verkoop krijgen meestal een aparte procedure als de woningen zijn verkocht: het kopers meer- en minderwerk. Het komt echter ook voor dat de verkoop stagneert en dat de woningen toch moeten worden afgebouwd en opgeleverd. Dit kan ertoe leiden dat de onverkochte woningen niet worden voorzien van wandtegels. Kopers meer- en minderwerk met betrekking tot het tegelwerk is in de meeste gevallen een proces dat zich afspeelt tussen koper en de kopersbegeleiding (een adviesbureau zoals het CBB of een aannemer). De controle inzake de juiste levering en verwerking van wandtegels ligt in dat geval geheel bij de aannemer. 4. Wijzigingen huurwoningen: indien er sprake is van huurwoningen, dan worden deze geheel compleet afgewerkt. Eventuele wijzigingen in de keuze van tegelwerk worden verrekend tussen aannemer en opdrachtgever. Individuele huurders hebben geen invloed op de keuze van tegelwerk en andere zaken. III. Regelgeving INLEIDING - Voor de wandtegels is geen bijzondere regelgeving van toepassing behoudens een paar uitzonderingen. 1. Bouwbesluit: het Bouwbesluit geeft inzicht in de minimale hoogten van tegelwerk in natte ruimten. De woningen moeten hieraan altijd voldoen. 2. GIW-garantie: meestal is de garantietermijn van het GIW korter dan de besteksgaranties verlangen. De aannemer dient echter te voldoen aan de besteksgaranties en kan ook nadat de GIW garantie is verlopen nog worden aangesproken op zijn garantieverplichtingen. Dit kan interessant zijn, zeker als een lijmfabrikant 10 jaar garantie geeft op zijn product (lijm) en de GIW-garantie voor 6 jaar geldig is. 3. V&G-plan: er moet op worden toegezien dat het V&G-plan wordt aangevuld op de desbetreffende onderdelen, zeker als er sprake is van onderaanneming. 4. Attest en en certificaten: uiteraard dient de bemonstering van onderdelen compleet te zijn met attesten, productcertificaten en Komo-verklaringen. Daarnaast is het belangrijk na te gaan of men te maken heeft met gecertificeerde bedrijven, zeker als het gaat om buitengevelisolatie en het eventueel bijbehorende tegelwerk. IV. Organisatie INLEIDING - Juist omdat er zeer veel verschillende binnenwandconstructies worden toegepast, is het belangrijk om vooraf vast te stellen of de verwerking van vloer- en wandtegels is afgestemd op de toegepaste ondergrond. 1. Tekeningenprocedure: zowel woningen als bij kantoorgebouwen moet per situatie worden vastgesteld of wanduitslagen ten behoeve van het tegelwerk noodzakelijk worden geacht. Ook moet worden vastgesteld wie de tekeningen produceert. 2. Bemonstering: een tijdige bemonstering geeft partijen de ruimte om een weloverwogen beslissing te nemen. Niet alleen de kwaliteit/kleur kan dan worden beoordeeld, ook de prijsconsequenties van de keuze kunnen pagina 3-8

4 worden beoordeeld. Bij de bemonstering kan ook de lijmsoort, het lijmadvies, de voegmortel en de kit worden betrokken zodat een afgeronde bemonstering met betrekking tot dit onderdeel kan plaatsvinden. 3. Begeleiding door lijmfabrikant: besproken dient te worden hoe wordt omgegaan met de begeleiding namens de lijmfabrikant. Sommige fabrikanten geven niet alleen garantie op hun producten (de lijm) maar ook garantie op het aanbrengen, met inachtneming van de juiste detaillering en werkcondities. 4. V&G-plan: de aannemer draagt zorg voor eventuele aanvullingen op het V&G-plan van zijn onderaannemers die de tegels gaan verwerken. 5. Kwaliteitscontrole: met de aannemer dienen afspraken te worden gemaakt over de controle van het werk van de tegelzetter. Wij benoemen dit, omdat bij koopwoningen de wijzigingen van kopers vaak door de aannemer zelf zullen worden gecontroleerd. De aannemer dient in dat geval niet alleen te controleren of de juiste tegels zijn aangebracht, maar tevens of de kwaliteit van het aanbrengen voldoet aan de gestelde eisen. 6. Garanties: vooraf moet een garantieverklaring worden verstrekt inzake het tegelwerk. Ook al is besteksmatig geregeld dat de aannemer garanties verstrekt van alle genoemde onderdelen, men wil toch inzicht hebben in de onderliggende garantie naar de aannemer. De achtergrond hiervan is gelegen in het feit dat sommige garantieverklaringen gekoppeld zijn aan verwerkingsvoorschriften en/of onderhoudsvoorschriften. De opdrachtgever heeft er recht op deze te kennen en te beoordelen of dit besteksmatig correct is. 7. Dilataties: de plaats van dilataties ligt in de meeste gevallen wel vast. Bij toepassing van tegels op buitengevelisolatie dient echter ook kritisch te worden gekeken naar de plaats van de dilataties, zeker als donkere, warmteabsorberende tegels worden toegepast. De kitsoort dient te worden afgestemd op de toegepaste tegels. Indien bij een koperswijziging de keuze is gevallen op natuursteen, bijvoorbeeld marmer, dan dienen lijm en kitsoort hierop te worden aangepast. V. Indicatieplanning Het bijgevoegde planningsformulier geeft inzicht in de belangrijkste zaken met betrekking tot wand- en vloertegels. De bouwbegeleider kan voor zijn project een eigen planning opstellen op basis van deze gegevens. Nr. Activiteit (in aantal weken) Tekeningenprocedure 2. Bemonstering 3. Afhandeling financiële consequenties 4. Bestelling tegels 5. Start aanbrengen tegels pagina 4-8

5 B Techniek Inhoudsopgave AANDACHTSPUNTEN 1. Ondergrond 2. Voorbehandeling 3. Inwendige hoeken 4. Uitwendige hoeken 5. Maatverdeling 6. Lijmen 7. Zetten 8. Voegen 9. Tegels op buitengevelisolatie CONTROLEPLAN WANDTEGELWERK Aandachtspunten INLEIDING - De verwerking van wandtegels kent grote variatie, zowel in ondergrond als in de manier van aanbrengen. Voor een juiste afweging van al deze zaken is ervaring vereist. We beperken ons hier tot de hoofdlijnen. 1. Ondergrond: de ondergrond is maatgevend voor het aanbrengen van de wandtegels. Bij het toepassen van lichte scheidingswanden kan een lijm worden toege- past in combinatie met een voorstrijklaag (zie punt 2). Bij gemetselde wanden moet een keuze worden gemaakt tussen het traditioneel zetten van tegels of het aanbrengen van een raaplaag, waarna alsnog kan worden gelijmd. Natuursteentegels worden in de regel in de specie gelegd, wegens wisselende diktes. 2. Voorbehandeling: een voorbehandeling is in alle gevallen noodzakelijk. Bij het verlijmen van tegels is een voorstrijklaag nodig om de zuigkracht van de ondergrond te neutraliseren. In sommige gevallen is een voorstrijklaag nodig die een waterwerende functie heeft. Het voorstrijkmiddel vormt een onderdeel van het lijmvoorschrift en is afgestemd op de lijmsoort. Indien de ondergrond ongelijkmatig is of scheef, dan is een andere voorbehandeling eerst noodzakelijk. In dat geval moet er misschien worden gestukadoord of geëgaliseerd. Fig. 2 Het type ondergrond is altijd maatgevend 3. Inwendige hoeken: wanden met een hoge vochtbelasting, bijvoorbeeld badkamers, worden in de inwendige hoeken (vloer-wand en wand-wand bij douchehoeken) voorzien van een waterdichte kimband. Er zijn vrij dunne banden beschikbaar, zodat het niet meer nodig is dat de onderste tegels uit het lood staan. 4. Uitwendige hoeken: bij toepassing van metalen of kunststof strippen dient aandacht te worden geschonken aan het afkorten van de strippen. Metalen strippen worden soms met een slijptol afgezaagd, hetgeen een scherpe braam tot gevolg heeft. Indien geen strippen worden toegepast, dan moet vooraf een keuze worden gemaakt tussen een verstekoplossing of een tegel met een geglazuurde kant toepassen. pagina 5-8

6 5. Maatverdeling: zijn er geen tekeningen beschikbaar, dan moeten een aantal zaken in het werk worden doorgesproken, meestal in aanwezigheid van de tegelzetter. De hoogtemaatvoering moet zeer gedetailleerd worden doorgesproken omdat deze raakvlakken heeft met bijvoorbeeld een ligbad, schakelaars, een decorstrip, kozijnhoogtes enz. De horizontale maatvoering van wanden is zeker zo belangrijk. Meestal geeft het bestek aan dat tegels kleiner dan een halve tegel niet mogen worden toegepast en moet ter plekke worden vastgesteld wat per wand de beste oplossing is. 6. Lijmen: er zijn in het verleden veel schadegevallen geweest door loslatende lijmen. Belangrijk is een goed lijmadvies en een garantieverklaring voordat wordt begonnen met het verlijmen van tegels. Binnen dit kader is de lijmfabrikant verplicht regelmatig controles uit te voeren van de condities waaronder de tegelzetter moet werken. Temperatuur, de vochtigheid van de ondergrond en de verwerking van voorstrijkmiddelen, alsmede het aanbrengen van kimbanden en/of coatings worden dan gecontroleerd. 7. Zetten: als het enigszins mogelijk is, dient het zetten van tegels te worden vermeden. De kwaliteit van de lijmen is dermate goed dat het eindresultaat meestal beter is dan zetwerk. Lijmen heeft echter een zuiver vlakke ondergrond nodig, men kan met lijm geen oneffenheden wegwerken. Daarom wordt af en toe nog zetwerk toegepast. Ook bij tegels van grote afmetingen en natuursteentegels wordt nog wel zetwerk toegepast. 8. Voegen: de afmeting van de voeg, alsmede het voegmateriaal en de kleur van de voeg dienen te zijn afgestemd op het gebruik van de vloer. Bedenk dat de voeg onderdeel is van een garantie van de tegelzetter/lijmfabrikant en dat deze is afgestemd op ondergrond en toegepaste lijm. 9. Tegels op buitengevelisolatie: bij de koopwoningen geldt in de meeste gevallen een GIW-garantie. Voorwaarde voor de garantieverstrekking is een toetsing van details door een erkend bureau. Zaken als dilataties, toe te passen ondergrond, kitten enz. worden beoordeeld door deze bureaus en de uitvoering dient te geschieden door een gecertificeerde applicateur. Handige internetsites: tegel.pagina.nl: veel links naar fabrikanten van tegellijm website van de BOnd Van Aannemers van Tegelwerken In Nederland pagina 6-8

7 C Inspectielijst CONTROLEPLAN WANDTEGELWERK Project: Locatie: Opzichter: Inspectiedatum: Nr. Activiteit Akkoord Niet akkoord N.v.t. A. Administratief 1. Uitgangspunten aanwezig voor bemonstering 2. Bemonstering vastgesteld 3. Attesten en certificaten aanwezig 4. Totaalgarantie besproken met lijmfabrikant B. Voorbereiding 5. Wandaanzichten nodig en aanwezig 6. Indien meer kleuren voegwerk, scheiding vastgesteld 7. Voorbehandeling vastgesteld 8. Bespreking met lijmfabrikant 9. Afspraken gemaakt over positie schakelaars en WCD 10. Hoogtemaatvoering in relatie tot kozijnen vastgesteld 11. Hoogtemaatvoering in relatie tot de vloer vastgesteld 12. Hoogte ligbad en kranen vastgesteld C. Uitvoering 13. Vochtmeting ondergrond uitgevoerd 14. Controle vlakheid ondergrond uitgevoerd 15. Voorbehandeling aangebracht, met juiste middel 16. Kimaansluiting aangebracht 17. Tegelverdeling doorgesproken, halve tegels 18. Voegen evenwichtig verdeeld en correct in maatvoering 19. Inwassen tot op juiste diepte D. Nacontrole 20. Af te kitten voegen vrij van lijmresten 21. Cementsluier voldoende verwijderd 22. Reservetegels aanwezig 23. Lijst toegepaste materialen correct aangevuld 24. Garantieverklaring aanwezig Eventuele opmerkingen: pagina 7-8

8 Vervolg opmerkingen: pagina 8-8