KIDV-congres Duurzaam verpakken 2040: blik op de toekomst Inspiratie, kansen en mogelijkheden
|
|
- Anke Aerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 KIDV-congres Duurzaam verpakken 2040: blik op de toekomst Inspiratie, kansen en mogelijkheden Het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) hield op 4 juni 2014 het congres Duurzaam Verpakken: blik op de toekomst. Daar presenteerde het KIDV vier toekomstscenario s voor duurzaam verpakken in Dat klinkt ver weg. En welke voorstellingen maak je bij mogelijke beelden van de toekomst, met als spannende titels Going Concerns, Liever Lokaal, Fort Europa en icreate? Toch lukte het de bijna tweehonderd bezoekers van het KIDV-congres om de toekomst een stuk dichterbij te brengen en concreet te maken. Binnen vijftien jaar verdwijnt de vuilnisman uit het straatbeeld. Bestaan er dan nog afvalbedrijven? Ja, alleen heten ze dan grondstofbedrijven. Heel veel verpakkingen verdwijnen gewoon. Nee, ik geloof niet in een verpakkingsloze economie. Mensen zullen altijd blijven consumeren, dus er blijft altijd iets te verpakken nadert met rasse schreden Dagvoorzitter Rens de Jong maakte meteen duidelijk dat 2040 helemaal niet ver weg meer is. De afgelopen 25 jaar zijn omgevlogen; 2040 nadert met rasse schreden. Daar moeten we ons nu dus al op voorbereiden. Ook KIDV-voorzitter Hans van der Vlist zei dat het tijd voor actie is. Als wij in 2040 zoveel beter willen zijn dan we nu al zijn, wat kunnen we daar vandaag dan al aan doen? Staatssecretaris Wilma Mansveld van Infrastructuur en Milieu had een antwoord: In 2040 hebben we de circulaire economie voor elkaar, al kijk ik met ons programma Van Afval naar Grondstof (VANG) voorlopig eerst naar Als we de VANG-ambities realiseren, zijn we ook voor duurzaam verpakken in 2040 op de goede weg. Met VANG wil Mansveld in procent afvalscheiding realiseren en in 2022 de helft minder afval verbranden of storten: vijf miljoen ton in plaats van tien miljoen ton.
2 Nieuws over drankenkartons! Tijdens de opening van het congres voegde de staatssecretaris de daad bij het woord. Ze maakte bekend dat zij met gemeenten en het verpakkende bedrijfsleven gaat afspreken hoe drankenkartons vanaf januari 2015 gescheiden kunnen worden ingezameld, om te beginnen voor een periode van drie jaar. Het Afvalfonds Verpakkingen wil gemeenten die drankenkartons gescheiden inzamelen betalen. De uitdagingen waar we voor staan moeten we samen oppakken: gemeenten, bedrijfsleven én rijksoverheid. Dit is een mooi voorbeeld van samenwerking die leidt tot resultaat, aldus Mansveld, die hiervoor applaus van de zaal in ontvangst mocht nemen. In dit voorbeeld speelde ook de pilot Drankenkartons (2013) en het aanvullende onderzoek naar de gescheiden inzameling van drankenkartons (2014) van het KIDV een grote rol. Hieruit bleek dat de inzameling en recycling van drankenkartons milieuwinst oplevert als het landelijk wordt ingevoerd. Ook onderzocht het KIDV de kostenaspecten, afhankelijk van de systemen die kunnen worden ingezet. Op basis van die uitkomsten wil Mansveld dat alle gemeenten de gescheiden inzameling van de drankenkartons komend jaar invoeren. De staatssecretaris haalde tijdens de openingssessie van het congres vier producten uit een duurzaam tasje, om duidelijk te maken welke verpakkingen al zijn verbeterd en welke verbeteringen nog meer snel en goed kunnen worden gerealiseerd. Daar hoef je geen toekomstscenario s voor af te wachten Maar op de tube tandpasta in het kartonnen doosje kreeg zij wel repliek uit de zaal: Van Brussel moeten we zoveel productinformatie leveren. Wij willen die informatie graag digitaal aanbieden, maar dat mag niet van Europa. Kunt u dat dan veranderen? Met dit actiepunt (het waar nodig optimaliseren van wet- en regelgeving) in de tas en de opmerking dat ze zeer nieuwsgierig is naar wat er straks in de brancheverduurzamingsplannen staat, verliet Mansveld even later het podium. Brancheverduurzamingsplannen Om de verpakkingsketen te verduurzamen, moet het bedrijfsleven voor 1 oktober 2014 brancheverduurzamingsplannen opstellen. Daarin staat welke hoogst haalbare doelen zij in 2018 en 2022 willen realiseren. 14 van de 16 branches laten weten dat ze een plan gaan indienen, waarbij de helft inmiddels heeft aangegeven dat voor 1 oktober a.s. te zullen doen. De afspraken over het opstellen van de brancheverduurzamingsplannen staan in de Raamovereenkomst Verpakkingen KIDV-voorzitter Hans van der Vlist: Het motto van het KIDV-bestuur, waarin alle partijen uit de verpakkingsketen zijn vertegenwoordigd, is: het kan zoveel beter. Dat blijkt ook uit de plannen die inmiddels binnen zijn. We zien beweging. We zien innovatie. We zien hoe bedrijven luisteren naar hun klanten. Dat laatste is belangrijk. In een onderzoek van Milieu Centraal en het KIDV gaven consumenten aan dat zij steeds beter willen weten wat de milieu-impact van verpakkingen is. 2
3 Het KIDV spoort de overige branches aan om hun verduurzamingsplannen ook tijdig op te stellen. Om ze te ondersteunen, heeft het KIDV een methodiek ontwikkeld. Het KIDV is ook de partij die de brancheverduurzamingsplannen op hun merites zal beoordelen. Toekomstvisie en toekomstscenario s Het werd de rode draad van de middag: wat inspireert u het meest van wat u vandaag hoort? Waarmee kunt u morgen al aan de slag? Future Consult ontwikkelde in opdracht van het KIDV vier van zulke scenario s. Directeur Jan Nekkers: Het zijn plausibele radicale verhalen over de toekomst. Scenario s zijn geen voorspellingen en worden meestal geen werkelijkheid. Het zijn what-if -verhalen, die interessante elementen bevatten voor een strategische discussie. Ze helpen om op een andere manier naar de werkelijkheid te kijken. Tijdens het congres werden korte films vertoond als illustratie van de verschillende scenario s. Ze zijn ook te zien via de website van het KIDV. Hier kunt u ook het zogenoemde scenariodocument downloaden. De scenario s werden deze middag één voor één gepresenteerd, waarna verschillende gastsprekers uit het bedrijfsleven, overheid, politiek en wetenschap het thema becommentarieerden en er met elkaar en/of met bezoekers over in discussie gingen. Scenario A: Going Concerns De grootste uitdaging voor 2040 is het tekort aan voedsel en water als gevolg van de groeiende wereldbevolking en stijgende welvaart. De extreme weeromstandigheden als gevolg van klimaatverandering maken oogsten wisselvallig en onzeker. Verpakkingen hebben een cruciale rol in het beschermen van voedsel tegen bederf. Voedsel wordt over grote afstanden getransporteerd en moet langer houdbaar zijn dan voorheen. Een nieuwe generatie RFID maakt het mogelijk de kwaliteit van het primaire product real time te volgen. Verpakkingen dragen ook bij aan het efficiënt gebruik van voedsel. De online economie heeft de functie van verpakkingen veranderd. Het verleiden van de klant en het verschaffen van productinformatie gebeurt online. Esthetiek van de verpakking speelt alleen nog een rol op het moment dat de klant zijn bezorgde artikelen uitpakt. 3
4 Bas Alblas is directeur van Lamb Weston/Meijer, een van s werelds grootste fritesproducenten met zijn basis in het Zeeuwse land. Hij vertelde over de duurzaamheidsstrategie en het programma dat de onderneming voert richting 2020, gestoeld op zijn inzet om een steentje bij te dragen aan genoeg voedsel, betaalbaar voor iedere wereldburger. Alblas: De hoeveelheid voedsel die we de komende veertig jaar nodig hebben om wereldwijd alle monden te voeden, is evenveel als al het voedsel dat de afgelopen achtduizend jaar is geproduceerd. Voor mij geeft dat duidelijk aan, dat going concerns een van de oplossingen is voor het wereldvoedselvraagstuk op een duurzame manier. Duurzaamheid staat middenin ons bedrijfsmodel. Wij denken en doen van land tot klant. We werken transparant en meetbaar, alles op basis van partnerships, aldus Alblas. De focus ligt op water (verminderen direct waterverbruik per ton eindproduct met 50 procent), energie (30 procent minder verbruik) en op aardappelen en afval (beter benutten van alles wat in de aardappel zit en maximaal hergebruik van bijproducten). Zo worden van het overbodige aardappelzetmeel biologisch afbreekbare golfballetjes gemaakt. Alblas: Wij willen niet alleen aandeelhouderswaarde leveren, maar ook klantwaarde, leverancierswaarde, medewerkerswaarde. Bij going concerns gaat het vervoer van voedsel over grote afstand. Daar kun je bijvoorbeeld meer met bulkverpakkingen gaan werken. We hebben echter óók te maken met de wens van consumenten: zij willen graag lange frietjes. Dat stelt eisen aan de wijze van verpakken. Maar we maken onze zakken zo dun mogelijk, gebruiken zo min mogelijk inkt en vervoeren ze in recyclebare dozen. Ook blijven we in de toekomst niet onze producten over de hele wereld vliegen, maar kiezen we vaker voor de trein en vervoer over water. Scenario B: Liever Lokaal In de lokale economie ligt de nadruk op hergebruik. Afval wordt zoveel mogelijk lokaal verwerkt, bijvoorbeeld door het te composteren. Verpakkingen zijn óf herbruikbaar óf biologisch afbreekbaar. Omdat verpakkingen de reputatie van verspilling hebben, vermijden veel producenten het gebruik ervan. Supermarkten zijn overgeschakeld op self-dispensing en elektronica wordt in speciale koffers bezorgd, die weer worden meegenomen door de producent. Innovatie in materialen is vooral gericht op de toepassing van diverse grondstoffen voor verpakkingen die daarna weer biologisch afbreekbaar zijn. Materiaalgebruik is sterk afhankelijk van lokale beschikbaarheid en de variatie tussen regio s is groot. 4
5 Han Noten is voorzitter van de NVRD (Koninklijke Vereniging voor Afval- en Reinigingsmanagement) en burgemeester van de gemeente Dalfsen. Hiertoe behoort de kern Hoonhorst, die zo n zeshonderd inwoners telt. Daar is Liever Lokaal helemaal geen toekomstscenario, want het bestaat al. Sinds 2009 werken de inwoners aan ideeën en projecten voor een groen, gezond en gemeenschappelijk Hoonhorst. In een aantal domeinen gaan zelfvoorziening en verduurzaming hand in hand. Afval is er één van. In een paar jaar daalde de hoeveelheid restafval van 378 naar 85 kilo per inwoner. Straks gaat daar nog tien kilo drankenkartons van af, zeven procent minder blikafval en veertig procent minder luiers en dan hebben we nog 20 kilo over, waarvan het grootste deel plastic en verpakkingsafval is. Er is geen gemeente die daarvoor dan nog een vuilnisman door de straten stuurt, aldus Noten. De verpakkingsindustrie moet aan de bak, aldus de burgemeester. En ik weet dat u dit oppakt, want consumenten willen geen verpakkingen meer die niet herbruikbaar zijn. Scenario C: Fort Europa In 2040 is de Europese circulaire economie een feit. Verpakkingen hebben grotendeels dezelfde functie als voorheen. Bij het ontwerp wordt echter veel meer rekening gehouden met hergebruik en recyclebaarheid. Dergelijke ontwerpen sluiten niet altijd aan bij de beleving van consumenten. Het gebruik van single material verpakkingen is de standaard. De lease-economie dringt het gebruik van verpakkingen sterk terug. Dankzij modulair opgebouwde producten kunnen onderdelen eenvoudig worden hergebruikt. De beschikbaarheid van bijna gratis elektriciteit maakt het mogelijk voedsel direct na de productie in te vriezen en bevroren te houden tot het moment van consumptie. Dat maakt het gebruik van beschermende verpakkingen grotendeels overbodig. Gerben Jan Gerbrandy (Europees Parlement, D66), Dick Hoogendoorn (directeur Vereniging Afvalbedrijven) en Tjerk Wagenaar (directeur Natuur & Milieu) kregen over Fort Europa verschillende stellingen voorgelegd: Verduurzaming van verpakkingen ontstaat via marktwerking, de EU moet zich er niet mee bemoeien. Via leasing ontstaan nieuwe business-kansen voor de afvalsector De biobased economy geeft een stimulans aan de verduurzaming van verpakkingen. 5
6 Marktwerking kan veel doen, maar soms is ook bemoeienis van de overheid en politiek nodig. Kijk maar naar de maatregelen om het gebruik van plastic tasjes terug te dringen, zei Gerbrandy. Wagenaar: Van mij mag de overheid stevige regels opstellen als dat nodig is. En dan liever op Europees dan op lokaal niveau. Hoogendoorn: Europa moet een level playing field creëren, zodat de omstandigheden voor iedereen gelijk zijn. Markt waar het kan, overheid waar het moet. In het Fort Europa-scenario bestaan volgens Wagenaar geen afvalbedrijven meer. Die veranderen in grondstoffenbedrijven. Gerbrandy: Europa is kwetsbaar als het over grondstoffen gaat. Slechts 30 procent van de grondstoffen die Europa nodig heeft, komt uit Europa zelf. We weten inmiddels allemaal hoe riskant het is om, bijvoorbeeld, van Rusland en de Oekraïne afhankelijk te zijn voor onze gasvoorziening. Hoogendoorn: Het is de vraag hoeveel grondstoffen we straks nog nodig hebben, want volgens dit scenario behalen we 80 procent hergebruik. Een groot deel daarvan kan volgens de mannen op het podium worden behaald door een brug te slaan tussen ontwerp en recycling. Maar betekent dat dan inderdaad het einde van de afvalbedrijven? VA-directeur Hoogendoorn: "Wij bestaan op deze manier zolang er afval is én we anticiperen en gaan mee in de ontwikkelingen, ook die van de leaseeconomie. We werken ook gewoon mee aan VANG, omdat we verwachten dat de overcapaciteit die ontstaat op Europese schaal zal worden ingevuld. De biobased-economy biedt volgens Wagenaar veel kansen, zeker met goede en fact-based LCA s. Gerbrandy merkt in Brussel dat nog niet zoveel buitenlandse collega s daar al mee bezig zijn. Uit de zaal kwam de opmerking dat consumenten vaak niet weten hoe ze met het scheiden van biobased verpakkingen moeten omgaan. Wagenaar erkende dat en gaf aan dat daar meer en betere voorlichting nodig is. Maar de mogelijkheden zijn legio en dan denk ik ook naar andere biomassa. Kijk naar wat er nu al gebeurt op proefboerderijen die met zeewierplantages bezig zijn. Scenario D: icreate De doorbraak van de 3D-printer heeft productieketens ingrijpend veranderd. Consumenten zijn prosumenten geworden en productie vindt op zeer kleine schaal plaats bij mensen thuis of dicht in de buurt. Transport beperkt zich tot het vervoer van grondstoffen voor de 3D-printer. Voedsel wordt deels geprint en deels door mensen zelf verbouwd in klimaatgereguleerde minikassen. Dankzij technologie zijn huishoudens bijna helemaal zelfvoorzienend. Verpakkingen zijn nauwelijks nog nodig. In dit scenario geldt de 3D-printer als metafoor voor de disruptive technology, waar onder andere ook de slimme computer en de zelfsturende auto onder vallen. Als je naar dit scenario kijkt, dan werken we straks misschien niet meer. Of in elk geval gaat het dan niet om werk op de manier waarop we er nu over nadenken. Ook ons voedsel zal volledig anders zijn. En heel veel verpakking zal gewoon verdwijnen. Er zijn straks alleen nog bulkverpakkingen. 6
7 Aan het woord was Kees Machielse, lector Transitie van de Haven werkzaam bij het kenniscentrum Mainport Innovation van de Hogeschool Rotterdam. Op zijn vraag wie weet wat een 3d-printer is? gingen de meeste handen in de zaal omhoog, maar dat we daar in de toekomst onze maaltijd mee maken Aan die gedachte blijkt het toch nog moeilijk wennen. Machielse onderstreepte dat onderdelen van dit scenario nu al praktijk zijn. Er wordt nu al gewerkt om van plastic bekers grondstof voor 3d-printers te maken. Dan gaat het om filament, wat een duur product is. Dit gebeurt dus al in het hier en nu. Voor wie op dat moment nog niet was overtuigd, liet HEMA-directeur Alex Jonker (Supply Chain en E-commerce) geen enkele onduidelijkheid bestaan over de impact van 3d-printing. Het is de derde industriële revolutie. Ook hij onderstreepte dat deze toekomst veel dichterbij is dan velen denken. Ik hou me bij Hema bezig met e- commerce. Daar gaan de ontwikkelingen razendsnel en zijn termijnen van drie tot zes maanden niets. En bij de TU-Delft kunnen ze nu al eieren printen. Dus hoezo praten we hier over 2040? Jonker gaf aan dat Hema vroegtijdig inhaakt bij innovaties, maar wel stapsgewijs. We zien innovaties als kansen. Daarom willen we er vroegtijdig en stap voor stap kennis mee maken. Hoogst haalbare doelen De verpakkingswereld, inclusief die van de bedrijfsverpakkingen, heeft de afgelopen decennia al veel gedaan aan verduurzaming. Die acties waren/zijn meestal ingegeven door efficiency. We gebruiken minder karton, inkt en krimpfolies, er zit minder lucht in verpakkingen en de logistiek is verbeterd, somde René Roorda (Centraal Bureau Levensmiddelenhandel - CBL) op. Jan Driessens, voorzitter Bedrijfsverpakkingen Nederland: Wij hebben te maken met veertig miljoen palletbewegingen per jaar wereldwijd. De houten pallets zijn vervangen door kunststof, gemaakt van gerecycled materiaal. En in 1990 waren er nog vier miljard containers op de Europese mark. Nu zijn dat twee miljard flexibele bulkcontainers. Maar er blijven genoeg uitdagingen over. Soms is de praktijk weerbarstig, zoals blijkt uit het feit dat verschillende merken tandpasta nu toch weer in doosjes worden verkocht. Dat had met Europese regelgeving te maken, legde directeur Philip den Ouden van de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie uit. En dan zijn er de dilemma s tussen voedselveiligheid en 7
8 voedselverspilling aan de ene kant en verpakkingen aan de andere kant. Als verpakkingen met inkt worden gerecycled, kan het nieuwe papier niet worden gebruikt voor voedselverpakkingen. Om voedselverspilling tegen te gaan, verdient verpakking in porties de voorkeur. Maar daar is wel méér verpakking voor nodig. De branches zien hier belangrijke rol voor het KIDV, zowel als het gaat om fact-based onderzoeken van deze dilemma s en vragen, als om het uitwisselen van goede voorbeelden en ervaringen van koplopers. De afsluiting Het congres werd afgesloten door Hester Klein Lankhorst, directeur van het KIDV. Zij bedankte de sprekers en de deelnemers voor een mooie en inspirerende middag. Ik heb vanmiddag veel nieuwe inspiratie gehoord en gezien. Als u allemaal twee dingen meeneemt en daarmee morgen aan de slag gaat, zijn we weer snel een heel stuk verder. Want u moet het doen! 8
Duurzaam verpakken in 2040. Mogelijkheden en kansen bij vier toekomstscenario s
Duurzaam verpakken in 2040 Mogelijkheden en kansen bij vier toekomstscenario s 13 juni 2014 Inhoudsopgave 1 TER INTRODUCTIE... 3 2 MOGELIJKHEDEN EN KANSEN PER SCENARIO... 4 2.1 SCENARIO A: GONG CONCERNS...
Nadere informatieVerpakking en voedselverspilling
Verpakking en voedselverspilling Presentatie NVVL Hester Klein Lankhorst, directeur In deze presentatie Een korte introductie: Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV). Welke kennis vraagt optimaliseren
Nadere informatieKansen met duurzaam verpakken. Hester Klein Lankhorst
Kansen met duurzaam verpakken Hester Klein Lankhorst Samengevat Over: duurzaam verpakken in relatie tot de ontwikkeling naar een circulaire economie; de kansen die duurzaam verpakken biedt en hoe we die
Nadere informatieBrancheverduurzamingsplannen: Circulaire economie in de praktijk. Karen van de Stadt
Brancheverduurzamingsplannen: Circulaire economie in de praktijk Karen van de Stadt KIDV Opgericht op 1 januari 2013: Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 2022. Vermindering milieudruk verpakkingsketen.
Nadere informatie1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV
1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV 13 maart 2017 platform voor experts professionalisering van het verpakkingsvak profiel versterken binnen het bedrijfsleven
Nadere informatieVerpakken in de circulaire economie. Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017
Verpakken in de circulaire economie Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017 2 Copyright 2016 KIDV 8 november 2016 3 Copyright 2017 KIDV 12-4-2017 Verpakkingen In Europa openen we ongeveer 7 verpakkingen
Nadere informatieBrancheverduurzamingsplannen: Circulaire economie in de praktijk. Hester Klein Lankhorst
Brancheverduurzamingsplannen: Circulaire economie in de praktijk Hester Klein Lankhorst 2 Copyright 2015 KIDV KIDV Opgericht op 1 januari 2013: Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 2022. Vermindering milieudruk
Nadere informatieVerpakkingen. Karen van de Stadt Marc Reijnders
Verpakkingen Karen van de Stadt Marc Reijnders Het KIDV Opgericht op 1 januari 2013: Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 2022 Vermindering milieudruk verpakkingsketen Kennisfunctie inzetten om bij te dragen
Nadere informatieDuurzaam verpakken in de praktijk. Chris Bruijnes
Duurzaam verpakken in de praktijk Chris Bruijnes Afvalbeheerstructuur 2 Copyright 2019 KIDV Kennisinstituut Duurzaam verpakken Verminderen van de milieudruk van verpakkingen Onderdeel van de producentenverantwoordelijkheid
Nadere informatieSTAND VAN ZAKEN INZAMELING EN RECYCLING DRANKENKARTONS
STAND VAN ZAKEN INZAMELING EN RECYCLING DRANKENKARTONS STICHTING HERGEBRUIK KARTONNEN DRANKVERPAKKINGEN Stichting HEDRA is de Nederlandse brancheorganisatie van drankenkartonproducenten. Wij werken voortdurend
Nadere informatieOmgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig?
Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig? 6 november 2017 GroenLinks Stichtse Vecht is al jaren een warm voorstander van omgekeerd inzamelen. Wat is dat eigenlijk en wat zijn
Nadere informatieDuurzaam verpakken in gerecycled kunststofverpakkingsafval. Empack Theater 2 13 april 2016
Duurzaam verpakken in gerecycled kunststofverpakkingsafval Empack Theater 2 Onderwerpen 1. Kennisinstituut Duurzaam Verpakken 2. Inzet van kunststof neemt toe 3. Beleid gericht op het sluiten van de kuststofketen
Nadere informatieVan afval naar grondstof. Informatieavond voor inwoners
Van afval naar grondstof Informatieavond voor inwoners Agenda 2 1. Welkom en inleiding (wethouder Jan van t Zand) 2. Presentatie Afvalbeheer (Paul de Bruin, IPR Normag) 3. Vragen en dialoog 4. Afsluiting
Nadere informatieDWSI Trendalert S E P T E D
Dutch Water Sector Intelligence Vier Scenario's voor de Circulaire Economie DWSI Trendalert Vier Scenario's voor de Circulaire Economie Inleiding Het KIDV is op 1 januari 2013 opgericht naar aanleiding
Nadere informatieDagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?
Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je
Nadere informatieOnderzoek Omgekeerd Inzamelen tweede fase
Onderzoek Omgekeerd Inzamelen tweede fase Duurzaam van Afval naar Grondstof Bewonersonderzoek De vragenlijst bestaat uit verschillende delen. Het eerste deel gaat in op de situatie vóór de proef, het laatste
Nadere informatieRecyclebaar? Check t! Karen van de Stadt
Recyclebaar? Check t! Karen van de Stadt Verpakkingen Een inwoner van Europa opent gemiddeld 7 verpakkingen per dag. Dit is gemiddeld 157 kilo verpakkingsafval per persoon per jaar. Wat bijna 40% van het
Nadere informatieRecyclebaar? Check t! Workshop Recyclecheck vormvaste kunststof verpakkingen 28 maart 2019
Recyclebaar? Check t! Workshop Recyclecheck vormvaste kunststof verpakkingen 28 maart 2019 Programma Workshop Introductie KIDV Uitleg Recyclecheck Presentatie KIDV voorbeelden obv recyclecheck. Deelnemers
Nadere informatieMateriaal keuzes. Globaal genomen zijn er 4 basis functies denkbaar waarom men het product wilt verpakken.
Materiaal keuzes Waarom verpakken we het product? Dit is de eerste vraag die beantwoord moet worden. Immers als het niet nodig is om een product te verpakken, is een materiaal keuze ook niet nodig en ontstaat
Nadere informatieKennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) 14 april 2016: NCV-NVZ-NAV Jaarvergadering
Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) 14 april 2016: NCV-NVZ-NAV Jaarvergadering KIDV Opgericht op 1 januari 2013: Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 2022. Gemeente AFVALFASE GRONDSTOF Producenten
Nadere informatieVerpakken. Karen van de Stadt
Verpakken Karen van de Stadt Het KIDV Opgericht op 1 januari 2013: Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 2022 Vermindering milieudruk verpakkingsketen Kennisfunctie inzetten om bij te dragen aan het sluiten
Nadere informatieAfvalscheiding nu en in de toekomst Onderzoek en Informatie, mei 2015
Afvalscheiding nu en in de toekomst Onderzoek en Informatie, mei 2015 100% afval scheiden = 0 kg restafval! Dat is het doel waar Breda naar streeft. De gemeente onderschrijft daarmee het landelijk actieplan
Nadere informatieKansen voor gemeenten in communicatie, indien recyclen kan, wil men dit vaak ook wel doen.
Kansen voor gemeenten in communicatie, indien recyclen kan, wil men dit vaak ook wel doen. Rapport HEDRA 0-meting 11 maart 2016 Inhoudsopgave Situatie en centrale vraagstelling Conclusies en aanbevelingen
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieVan design tot recycling:
Van design tot recycling: wat kun jij doen om de verpakkingsketen te sluiten? Hester Klein Lankhorst, Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) In deze presentatie Duurzaamheid: ontwikkelingen en ambities.
Nadere informatieFactsheet: biologisch afbreekbare kunststof verpakkingen
Factsheet: biologisch afbreekbare kunststof verpakkingen Kennisinstituut Duurzaam Verpakken Factsheet, augustus 2018 1 Introductie In de afgelopen periode is een brede discussie ontstaan over de vraag
Nadere informatieSamen kunnen meer met afval
Samen we kunnen meer met In 2020 willen we in heel Nederland 75% van ons afval scheiden. Samen kunnen we meer met afval Afval, we hebben er dagelijks mee te maken. Niet alleen thuis, maar ook op het werk,
Nadere informatieOp weg naar een circulaire economie
Op weg naar een circulaire economie Agenda Afvalstromen Cijfers De Haarlemse aanpak Naar een circulaire economie Afval = Grondstof Afvalstromen GFT Kunststof Papier Glas Textiel Restafval GFT-stroom Inzameling
Nadere informatieDe ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt?
De ONBEKENDE KANT van PLASTIC Waarom worden zoveel producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? PLASTIC IS WAARDEVOL Tijdens de productie en gebruik EEN
Nadere informatieVAN VERPAKKING NAAR GRONDSTOF
VAN VERPAKKING NAAR GRONDSTOF Recycling Verpakkingen Nederland 2014 INHOUD Dit publieksrapport is een uitgave van het Meer informatie over de monitoring werkzaamheden van het Afvalfonds Verpakkingen kunt
Nadere informatieDe schillenboer komt terug
De schillenboer komt terug In Waalre loopt een afvalproef. Er is een fiets met een aanhangbak ontworpen waarmee we in een proefwijk afval inzamelen. Twee keer in de week haalt Roel het keukenafval (voedselresten),
Nadere informatieHet sluiten van de kunststofverpakkingsketen. Kees Kerstens 2 december 2016 LCKVA
Het sluiten van de kunststofverpakkingsketen Kees Kerstens 2 december 2016 LCKVA Kennisinstituut Duurzaam Verpakken Het KIDV Opgericht op 1 januari 2013: Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 2022 Vermindering
Nadere informatieVANG Van Afval Naar Grondstof
Afval is een keuze VANG Van Afval Naar Grondstof Regionaal Symposium Grondstoffen in Afvalland? Dinteloord, 15 april 2015 Maarten Goorhuis Senior beleidsmedewerker Koninklijke NVRD Koninklijke NVRD Vereniging
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieNieuwe Raamovereenkomst & Afvalbeheersbijdrage Verpakkingen
Nieuwe Raamovereenkomst & Afvalbeheersbijdrage Verpakkingen KVNW Ledenvergadering Den Haag 4 oktober 2012 Cees de Mol van Otterloo Directeur Afvalfonds Verpakkingen Raamovereenkomst Producentenverantwoordelijkheid
Nadere informatieVan Afval Naar Grondstof
Van Afval Naar Grondstof Ins en outs Betrokkenheid gemeenten Gemeentelijk Afvalcongres Marc Pruijn, Directie Duurzaamheid, IenM Circulaire economie? 2 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 3 Ministerie
Nadere informatieWie weet wat Avri doet?
Opdracht 1 Welkom Wie weet wat Avri doet? Opdracht 1 antwoord Welkom Wie weet wat Avri doet? In Rivierenland zamelt Avri afval in. Opdracht 2 Woordweb Als je het woord afval hoort, waar denk je dan aan?
Nadere informatieMeer en Betere Recycling
Meer en Betere Recycling als onderdeel van VANG Uw sprekers: Max de Vries Marco Kraakman Jacobine Meijer Emile Bruls Geert Cuperus Inhoud deelsessie Meer en Beter Recycling Inleiding Pitches projecten
Nadere informatiePilot Mag het een tasje minder zijn? Consumentenonderzoek. Rapportage van de peiling onder inwoners van Deventer, Tilburg en Zoetermeer,
Pilot Mag het een tasje minder zijn? Consumentenonderzoek Rapportage van de peiling onder inwoners van Deventer, Tilburg en Zoetermeer, in opdracht van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken 4 februari
Nadere informatieVan afval naar grondstof
Van afval naar grondstof 1 Programma 1. Opening door wethouder Jan Steenbergen 2. Afvalinzameling Hoogeveen: huidige situatie 3. Beleid van de gemeente / landelijk beleid 4. Meer grondstoffen, minder restafval:
Nadere informatieVERPAKKINGEN IN DE CIRCULAIRE ECONOMIE
VERPAKKINGEN IN DE CIRCULAIRE ECONOMIE Recycling verpakkingen Nederland 2015 INHOUD Recycling 4 resultaten 2015 Voorwoord 5 Monitoring 6 in 2015 Papier 7 en karton Kunststofketen 9 volop in ontwikkeling
Nadere informatieLanger plezier van karton en papier
Stichting Papier Recycling Nederland Langer plezier van karton en papier www.prn.nl Langer plezier van karton en papier Kranten, tijdschriften, folders, boeken, kopieer- en printpapier en catalogi, we
Nadere informatieNederland Circulair in 2050
Nederland Circulair in 2050 Het Rijksbrede programma circulaire economie en de betekenis voor het Nederlandse afvalbeleid NVRD Themadag Afval en Grondstoffen 24 november 2016 Marc Pruijn Directie Duurzaamheid
Nadere informatieVraag- en antwoord document kunststofinzameling 2009 Gemeente Zwolle Laatste update: 20 augustus 2009
Vraag- en antwoord document kunststofinzameling 2009 Gemeente Zwolle Laatste update: 20 augustus 2009 Inzameling & communicatie Wanneer moeten gemeenten starten? Wanneer begint Zwolle met kunststofinzameling?
Nadere informatieMevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren,
Vrijdag 10 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Comité van de Regio s Resource Efficient Europa Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau,
Nadere informatieReacties ministerie van Infrastructuur en Milieu op de internetconsultatie Ontwerpregeling verbod op gratis plastic draagtassen
Reacties ministerie van Infrastructuur en Milieu op de internetconsultatie Ontwerpregeling verbod op gratis plastic draagtassen dd. 21 december 2015 Openbare internetconsultatie van 9 oktober tot en met
Nadere informatieKenniscentrum Duurzaam Verpakken
Kenniscentrum Duurzaam Verpakken 1. Aanleiding In de Raamovereenkomst 2013-2022 is in Artikel 4 afgesproken een Kennisinstituut op te richten (verder te noemen Kenniscentrum Duurzaam Verpakken [KCDV]).
Nadere informatiehandleiding 1. Inleiding 2. Achtergrondinformatie
handleiding 1. Inleiding www.twentezonderafval.nl is een website voor groep 1 tot en met 8 over het gescheiden inzamelen van afval in Twente. Op deze website ontdekken de leerlingen hoe ze hun afval zoveel
Nadere informatieBrancheverduurzamingsplan verpakkingen Farmacie en zelfzorggeneesmiddelen op weg naar 2018 van Bogin, Nefarma, Neprofarm en KNMP).
Aan: De staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, de voorzitter van de Vereniging Nederlandse Gemeenten en de directeur van het Afvalfonds Verpakkingen. Kenmerk: 2016.0020 Betreft: Bijlagen: Beoordeling
Nadere informatieThreeC - verpakkingen. Lessenserie
ThreeC - verpakkingen Lessenserie Opzet van het project Lesblok1 Maandag 16 maart Lesblok 2 Donderdag 19 maart Lesblok 3 Vrijdag 20 maart Introduc>e op het onderwerp Uitwerken oplossing Posterpresenta>e
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 28 694 Verpakkingsbeleid Nr. 129 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieInitiatiefvoorstel voor de raadsvergadering van
Gemeenteblad.. Jaar 2015 Nummer Publicatiedatum Agendapunt initiatiefvoorstel Onderwerp Initiatiefvoorstel van het raadslid Groen (GroenLinks) van 7 december 2015, getiteld:
Nadere informatieEen nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers
Een nieuwe kijk op kunststof en rubber Feiten & cijfers PRODUCTIE & PROCES -40% Economie NL 2014 bedrijven werknemers jaaromzet Innovaties en optimalisaties van de productieprocessen, hebben er in de afgelopen
Nadere informatieResultaten enquête gemeenten % van de gemeente zamelt in: wat brengt de toekomst?
Resultaten enquête gemeenten 2017 97% van de gemeente zamelt in: wat brengt de toekomst? Stichting HEDRA 16 november 2017 Inleiding Inzameling drankenkartons Vanaf 1 januari 2015 ontvangen gemeenten een
Nadere informatieEen nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers
Een nieuwe kijk op kunststof en rubber Feiten & cijfers PRODUCTIE & PROCES -40% Economie NL 2016 bedrijven werknemers jaaromzet Innovaties en optimalisaties van de productieprocessen, hebben er in de afgelopen
Nadere informatieSamen halen we alles eruit
Waarom kennisinstellingen kiezen voor innoveren met afval en de laatste ontwikkelingen inzameling & reiniging Samen halen we alles eruit Nico Spaansen NVRD Noord 3 november 2016 Transitie in de markt Van
Nadere informatieAan de slag: opstellen hoogst haalbare doelen & brancheverduurzamingsplannen versie 1.0, april 2014
Aan de slag: opstellen hoogst haalbare doelen & brancheverduurzamingsplannen versie 1.0, april 2014 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Hoe werkt het opstellen van hoogst haalbare doelen en brancheverduurzamingsplannen?
Nadere informatievan afvalinzamelaar naar grondstoffenleverancier 2 I
LUIER RECYCLING in NEDERLAND NVRD meeting, Utrecht 7 september 2016 van afvalinzamelaar naar grondstoffenleverancier 2 I 1. SUEZ in Nederland In Nederland bedienen wij meer dan 80.000 bedrijven en 545.000
Nadere informatieHand-out digiboard presentatie
Hand-out digiboard presentatie Bij werkboekje Groepen 6, 7 en 8 basisonderwijs Wie weet wat AVRI doet? Opdracht 1 In Rivierenland zamelt AVRI afval in. Wie weet wat AVRI doet? Opdracht 1 Opdracht 2 Woordweb
Nadere informatieVan Afval Naar Grondstof
VANG HUISHOUDELIJK AFVAL Van Afval Naar Grondstof Samen zorgen voor vermindering en hergebruik van huishoudelijk afval Van afval naar grondstof Overheden en bedrijven zetten gezamenlijk stappen naar een
Nadere informatieVan Design tot Recycling:
Van Design tot Recycling: wat kan jij doen om je cosmetica verpakking circulair te maken? Personal & Home care packaging forum Karen van de Stadt Inhoud vandaag Wat gebeurt er in de wereld van duurzaam
Nadere informatieNou jaaaa! Wijzigingen afvalinzameling Veenendaal per 1 januari 2016. Een folder om te bewaren Hou m apart!
Nou jaaaa! Wijzigingen afvalinzameling Veenendaal per 1 januari 2016 Een folder om te bewaren Hou m apart! Een betere wereld begint bij je zelf! Per 1 januari 2016 zal de afvalinzameling in Veenendaal
Nadere informatieMasterclass Afval en Grondstof. Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie
Masterclass Afval en Grondstof Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie Gemeentelijk Afvalcongres, 19 maart 2015 AGENDA 1. 2. 3. 4. 5. Afvalmanagement Ladder van
Nadere informatieRijksbrede aanpak. Minisymposium: Circulaire Economie en Werkgelegenheid. Marc Pruijn Directie Duurzaamheid. Ministerie van IenM
Rijksbrede aanpak Minisymposium: Circulaire Economie en Werkgelegenheid Marc Pruijn Directie Duurzaamheid Ministerie van IenM Wat wil het kabinet bereiken? 100% circulaire economie in 2050 50% minder eindige
Nadere informatieDe toekomst is dichterbij dan je denkt
Duurzaamheid begint bij jezelf Wij stellen ambitieuze doelen voor een duurzame toekomst. Wij streven ernaar om een zo duurzaam mogelijk assortiment aan te kunnen bieden. Wij geloven in een productieketen
Nadere informatiepapier- en glasinzameling anno 2008 Gemeentelijk Afvalcongres 2008 Nieuwegein 12 november 2008
Gemeentelijk Afvalcongres 2008 Nieuwegein 12 november 2008 1 Gemeentelijk Afvalcongres 2008 Presentatie van: Papier Recycling Nederland (PRN) Wienus van Oosterum en Stichting Duurzaam Verpakkingsglas (SDV)
Nadere informatieInhoudsopgave. Situatie en centrale vraagstelling. Resultaten. Bijlagen Onderzoeksverantwoording
Rapport HEDRA 1-meting 06 april 2017 Inhoudsopgave Situatie en centrale vraagstelling Resultaten Bijlagen Onderzoeksverantwoording Tessa Dahlmans Consultant 033 330 3110 tessa.dahlmans@samr.nl Lisanne
Nadere informatieStadsenquête Leiden 2004
Hoofdstuk 16. Milieu Samenvatting Leiden heeft een Milieustraat aan de J.C. Rijpstraat. Vergeleken met voorgaande jaren zijn zowel de bekendheid als het gebruik verder toegenomen. In de Stadsenquête van
Nadere informatieMonitoring verpakkingen Preventie publicaties
Monitoring verpakkingen Preventie publicaties 30 juli 2012 Postbus 8724 3009 AS Rotterdam 010 4206161 www.nedvang.nl info@nedvang.nl Deze monitoring rapportage is een uitgave van Nedvang. 3 INHOUD 1 Preventie
Nadere informatieWELKOM. Biobased Business Event Emmen. Over natuurlijke oplossingen gesproken
WELKOM Biobased Business Event Emmen Over natuurlijke oplossingen gesproken Natural Plastics Ontwikkelen, produceren en op de markt brengen van groene producten welke geen schade opleveren voor de natuur
Nadere informatieVan afval naar grondstof. Informatie en tips over GFT scheiden
Van afval naar grondstof Informatie en tips over GFT scheiden Korte berichten Circulaire economie: Van Afval Naar Grondstof De Rijksoverheid heeft met de gemeente in Nederland afgesproken dat in 2020 maximaal
Nadere informatiePEFC symposium. Kies voor innovatieve, biobased en circulaire materialen
PEFC symposium Kies voor innovatieve, biobased en circulaire materialen Programma: 14:00 14:15 Inleiding: Products that Flow en de nieuwe Brancheplannen Siem Haffmans, Partners for Innovation 14:15 14:45
Nadere informatieFacilitair & afvalbeheer
Facilitair & afvalbeheer Per week gooien we gemiddeld vijf kilo afval per persoon weg. Een groot deel hiervan komt terecht in de werkomgeving. Dit is voor de afdeling facilitair management een belangrijk
Nadere informatieVeelgestelde vragen omgekeerd inzamelen in Druten
Veelgestelde vragen omgekeerd inzamelen in Druten Inhoud Veelgestelde vragen omgekeerd inzamelen in Druten... 1 1. Algemeen... 2 Waarom kiest de gemeente Druten voor omgekeerd inzamelen?... 2 Waarom wordt
Nadere informatieLanger plezier van karton en papier
Langer plezier van karton en papier Stichting Papier Recycling Nederland PERSEN DROGEN GLADSTRIJKEN SNIJDEN BEDRUKKEN GEBRUIKEN KRANT KARTON RECLAME KRANT 1 6 5 2 VAN OUD NAAR NIEUW 3 4 PULP WEKEN ONTINKTEN
Nadere informatieMemo. aan. De raad Duurzaamheid en scheiding van huishoudelijk afval. van. College van B en W. 4 november 2015. Memo GOUDA GOOIT NIETS MEER WEG
Memo aan onderwerp van directie afdeling datum De raad Duurzaamheid en scheiding van huishoudelijk afval College van B en W 4 november 2015 Memo GOUDA GOOIT NIETS MEER WEG Gouda wil tot de duurzaamste
Nadere informatieInformatiecentrum Papier en Karton. Spil en platform in de informatievoorziening over duurzaamheid van Papier en Karton
Informatiecentrum Papier en Karton Spil en platform in de informatievoorziening over duurzaamheid van Papier en Karton Organisatie IPK: keten Partners Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 11 juni 2014 Betreft Besluitvorming vrijgeven statiegeld
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieMilieuverantwoord aankopen binnen je bedrijf. Kathelijne De Ridder
Milieuverantwoord aankopen binnen je bedrijf Kathelijne De Ridder Hoeveel kilo papier gebruikt de gemiddelde Belg per jaar? a) 265 kilo/jaar b) 354 kilo/jaar c) 358 kilo/jaar Hoeveel kilogram restafval
Nadere informatieSANITAIR PAPIER > SATINO > VAN HOUTUM
SANITAIR PAPIER > SATINO > VAN HOUTUM PAPIER > PAPIER > PAPIER > PAPIER > PAPIER > PAPIER Wie aan duurzaamheid denkt, denkt misschien niet direct aan papieren handdoekjes en toiletpapier. In breder perspecfief
Nadere informatieHet programma van vandaag
Welkom 1 Het programma van vandaag 11:45 Inloop 12:10 12:20 Welkom door Marc Jansen, directeur CBL, namens de Alliantie Verduurzaming Voedsel 12:20 12:35 Tegengaan voedselverspilling: aan de slag! Door
Nadere informatieIn het kader van het actualiseren van het gemeentelijk afvalbeleid is een enquête gehouden onder de inwoners van gemeente Bunnik.
Gemeente Bunnik Verantwoording In het kader van het actualiseren van het gemeentelijk afvalbeleid is een enquête gehouden onder de inwoners van gemeente Bunnik. Deze heeft plaatsgevonden van 30 maart t/m
Nadere informatieDe zin van afvalscheiding
De zin van afvalscheiding (...en de onzin die u wel eens hoort)...alles gaat toch op één hoop... Hoe zit het écht? z.o.z. Gescheiden afval blijft gescheiden Gescheiden afval blijft gescheiden Alles wat
Nadere informatieResultaten van ons duurzaamheidsbeleid
Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid In 2013 zijn we van start gegaan met de implementatie van ons duurzaamheidsbeleid en onderstaand ziet u de doelstellingen uit onze duurzaamheidsverklaring en de behaalde
Nadere informatieKunststofketenproject. Gemeentelijk Grondstoffencongres 30 maart 2017
Kunststofketenproject Gemeentelijk Grondstoffencongres 30 maart 2017 Het KIDV Opgericht op 1 januari 2013: Raamovereenkomst Verpakkingen 2013 2022 Vermindering milieudruk verpakkingsketen Kennisfunctie
Nadere informatieUw afval verdient beter OPINIE INWONERS PAPENDRECHT OVER VERANDERING IN AFVALINZAMELING
Uw afval verdient beter OPINIE INWONERS PAPENDRECHT OVER VERANDERING IN AFVALINZAMELING Inhoud 1. Conclusies 2. Opinie over afvalscheiding 3. Voorkeur bewoners laagbouw 4. Voorkeur bewoners hoogbouw 5.
Nadere informatieKTO Het Nieuwe Inzamelen Overvecht
KTO Het Nieuwe Inzamelen Overvecht Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht Postbus 16200 3500 CE Utrecht 030 286 1350 onderzoek@utrecht.nl in opdracht van Inzamelen, Markten
Nadere informatieVerslag informatiebijeenkomst Kunststofverpakkingen. 1 december 2016
Verslag informatiebijeenkomst Kunststofverpakkingen 1 december 2016 1 december 2016 organiseerde het LCKVA een Informatiebijeenkomst over kunststofverpakkingen. Addie Weenk opent namens het Learning Center
Nadere informatieDenktank Grondstoffen uit reststromen. Startnotitie 9 december 2016
Denktank Grondstoffen uit reststromen Startnotitie 9 december 2016 1 Inhoudsopgave 1 3 12 19 Denktank recapitulatie startbijeenkomst 8 sept 2016 Inhoud komende sessies Wat is circulair? Bronnen 2 Denktank
Nadere informatieBeleidsnotitie van afvalbeleid naar Grondstoffenbeleid
Beleidsnotitie van afvalbeleid naar Grondstoffenbeleid Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 3. Omgekeerd inzamelen... 4 4. Voorscheiding plastics... 5 5. Oud papier en karton... 5 6. GFT... 6 7. Conclusie...
Nadere informatieResultaten enquête gemeenten
Resultaten enquête gemeenten Hoe staat het met de gescheiden inzameling van drankenkartons? Stichting HEDRA 4 oktober 2016 Inleiding Inzameling drankenkartons Vanaf 1 januari 2015 ontvangen gemeenten een
Nadere informatieZeg ook JA tegen afval scheiden.
Zeg ook JA tegen afval scheiden. Elkaar iets beloven. Voor een betere toekomst. Zonder het onnodig verbruiken en weggooien van grondstoffen. Om dat te kunnen realiseren moeten we met elkaar JA zeggen tegen
Nadere informatiePubliekssamenvatting nota Duurzaam voedsel, 25 september 2009, ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Publiekssamenvatting nota Duurzaam voedsel 25 september 2009 Populaire versie van de nota Duurzaam voedsel van het ministerie van LNV. Het verduurzamen van consumptie en productie van voedsel lukt alleen
Nadere informatieProgramma Circulaire Economie
Programma Circulaire Economie Opening voorzitter Circulaire economie Wat is dat? Kringloop goederen; zo hoort het Pauze Hoe werkt HVC Discussie Afsluiting Schrijf in voor 4 juni. Bezoek bedrijven Samen
Nadere informatieHET NIEUWE INZAMELEN IN SLIEDRECHT
HET NIEUWE INZAMELEN IN SLIEDRECHT Afval? SAMEN HALEN WE ERUIT WAT ERIN ZIT! Gemeentelijk Afvalcongres 19 maart 2015 Ing. D.J.B. Sakko Beleidsadviseur Proef droog en herbruikbaar liep af Bij oud papier
Nadere informatieBetreft: Milieueffectanalyse Raamovereenkomst Verpakkingen
Ministerie van Infrastructuur en Milieu t.a.v. Staatssecretaris W.J. Mansveld Plesmanweg 1-6 2597 GJ Den Haag Kenmerk: 2015.003 Betreft: Milieueffectanalyse Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-2022 Bijlagen:
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 28 694 Verpakkingsbeleid Nr. 90 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatielesprogramma Duurzaamheid les 1: maken Cradle to Cradle uitgelegd voor kinderen
lesprogramma les 1: maken lesprogramma 4 lessen over duurzaamheid: Les 1: Maken Les 2: Gebruiken Les 3: Hergebruiken Les 4: Eindopdracht lesprogramma lesprogramma Les 1: Maken Hoe word ik een flesje water?
Nadere informatie