Woord vooraf. toekomstopwielen.be. Opdrachten. Evaluatie

Transcriptie

1 Elektriciteit Woord vooraf Techniek is een prachtig huis met vele kamers. U, als leerkracht technologische opvoeding, bent uitstekend geplaatst om jongeren met een technische knobbel door dat huis te leiden. Maar uw lestijd is beperkt en dus bent u voortdurend op zoek naar handige en efficiënte educatieve middelen. Daar wil u bij helpen en daarom ontvangt u nu de nieuwste lesbrief voor leerkrachten, het ideale hulpmiddel om techniek en auto s op een leuke manier in uw lessen AAN BOD TE LATEN KOMEN. De lesbriefonderwerpen: Nummer 1: technisch communiceren (reeds verschenen) Nummer 2: beslissen met poorten en sturingen (reeds verschenen) Nummer 3: elektrische kringloop (reeds verschenen) Nummer 4: overbrengingen (reeds verschenen) Nummer 5: technische communicatie (reeds verschenen) Nummer 6: overbrengingsmechanismen (reeds verschenen) Nummer 7: elektriciteit (nu beschikbaar) Per schooljaar verschijnen vier lesbrieven, altijd met een onderwerp dat perfect inspeelt op de eindtermen van het leerplan. Maar de indeling van de lesbrieven verandert niet. Elke editie heeft vijf vaste hoofdstukken: Achtergrond Dankzij dit theoretische hoofdstukje kan u zich de inhoud van het onderwerp eigen maken en kan u inschatten over welke kennis de leerlingen moeten beschikken om de opdrachten aan te kunnen. Eindtermen Een overzicht van de eindtermen technologische opvoeding die met de opdrachten in deze lesbrief behandeld worden. Opdrachten De eigenlijke opdrachten bevatten tips en didactische wenken om de opdracht nog beter in te kleden en te kaderen. De opdrachten variëren in moeilijkheid voor het 1ste en het 2de jaar, maar altijd gaat het om: het opstellen van een schema of overzicht het opsporen van een fout of storing het uitvoeren van een proef of opstelling. Evaluatie Dit laatste hoofdstuk bevat de resultaten of oplossingen van de opdrachten en suggesties voor een nabespreking. Lesbladen De invulbladen voor de leerlingen worden u apart aangeboden. U kan ze makkelijk zelf in de gewenste oplage afdrukken. Log met uw persoonlijke paswoord in op de leerkrachtenpagina van de GaragastenSite. Op kan u zowel de lesbrief als de lesbladen in pdf-formaat downloaden. Surf ook even naar Daar vindt u nog meer kant-en-klare hulpmiddelen die u als leerkracht kan gebruiken om de passie voor techniek bij jongeren te stimuleren. LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 1

2 1 Achtergrondinformatie elektriciteit 1 ste jaar De stroomkring Met de komst van elektriciteit in de 19de eeuw is ons hele dagelijkse leven veranderd, we kunnen nauwelijks meer zonder. We gebruiken elektriciteit voor lampen, machines, computers en allerlei huishoudelijke apparaten. Nochtans is elektriciteit een heel vluchtige energiebron. Er is geen vaste voorraad van zoals van steenkool. En elektriciteit kan niet makkelijk worden opgeslagen omdat ze voortdurend in een kring loopt. Om ze te gebruiken, moet je dus een stroomkring bouwen. Met de volgende onderdelen: elektromagneet. Om een relais te sluiten, heb je dus weinig stroom nodig. De eerste stroomkring wordt daarom weinig belast en kan uit dunne kabels bestaan. Het relais sluit altijd een stroomkring waar veel meer stroom op staat, genoeg bijvoorbeeld om de startmotor van een auto te doen starten. Stroombron. Het stopcontact en de batterij of accu zijn de bekendste stroombronnen. Ze hebben altijd twee aansluitpunten, met een positieve (+) en een negatieve (-) pool. Verbruiker. Het voorwerp (zoals een lamp) of toestel (zoals een computer of een ijskast) dat de elektriciteit van de stroombron gebruikt om te functioneren. Stroomdraad. De stroomdraad verbindt de stroombron met de verbruiker(s) zodat de stroom gaat vloeien. Daarom wordt voor stroomdraad altijd geleidend materiaal gebruikt, meestal koper, dat zoals alle metalen prima geleidt. Materialen zoals plastic, glas, steen of hout noemen we isolatoren omdat ze geen stroom doorlaten. Schakelaar. Toestel dat de stroomkring opent en sluit en de verbruiker dus aan- en uitschakelt. De drukschakelaar is wellicht de meest gebruikte schakelaar. Door de knop in te drukken, sluit je de stroomkring. Als je de knop loslaat of nog een keer indrukt, open je de stroomkring weer en staat het toestel uit. Daarnaast heb je nog de schuifschakelaar (zoals bij een haardroger) en de draaischakelaar (zoals bij een wasmachine). Serie of parallel Je kan meerdere verbruikers, schakelaars en stroombronnen in één stroomkring plaatsen. Dat kan op twee manieren: in serie of parallel. Als je de verbruikers (of de schakelaars of de stroombronnen) achter elkaar plaatst, staan ze in serie. Zet je ze naast elkaar, elk op hun eigen vertakking van de stroomkring, dan staan ze parallel geschakeld. Dit zijn de mogelijkheden: Schakelaars In serie De stroom vloeit als alle schakelaars gesloten zijn. Parallel De stroom vloeit als één van de schakelaars gesloten is. Stroombronnen In serie De totale spanning is de som van de verschillende spanningen. Elke bron levert evenveel energie. Parallel De totale spanning is gelijk aan de spanning van elke stroombron. Elke bron levert dan ook een deel van de energie. Het relais is een bijzonder soort schakelaar die gebruikt wordt om een tweede stroomkring te openen en te sluiten. Een relais bestaat uit een koperen spoel waar elektriciteit doorheen gestuurd wordt. Onder invloed van stroom wordt koperdraad magnetisch en dus fungeert de spoel als een LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 2

3 1 Achtergrondinformatie elektriciteit Verbruikers In serie Elke verbruiker krijgt een deel van de spanning en dus werken ze minder krachtig. Als één van de verbruikers stuk is en dus geen stroom doorlaat, krijgen ook de andere verbruikers geen stroom. Parallel Elke verbruiker krijgt de hele spanning en dus werken ze allemaal even krachtig. Ook als één verbruiker uitvalt, blijven de andere verbruikers werken. Het risico van parallelgeschakelde verbruikers is overbelasting. Dan vragen de verbruikers meer energie dan de leidingen aankunnen en kan er een vlam ontstaan. Daarom is het elektriciteitsnet beveiligd met automatische zekeringen die de stroomkring onderbreken zogauw overbelasting dreigt. De zekeringen vind je in de zekeringkast. Technische weergave en elektrische eenheden Om de communicatie over elektriciteit en stroomkringen te vergemakkelijken, geven we de kring weer in een stroomschema. Dat is een technische weergave met vaste, afgesproken symbolen. Die staan verzameld op de bijgevoegde fiche. Handige achtergrondinformatie voor de leerlingen.en er gelden nog meer afspraken in de communicatie over elektriciteit. In de opdrachten is sprake van voltage, watt en ampère. Dus moeten de leerlingen een aantal grootheden en hun symbolen kunnen duiden: Spanning Stroom heeft een spanning, die wordt gemeten in volt. Een batterij heeft een lage spanning (bijvoorbeeld 1,5 of 4,5 volt), een stopcontact een middelgrote (220 volt) en een elektriciteitskabel een hoge ( volt). Hoe hoger de spanning, hoe gevaarlijker. Met een transformator kun je de spanning van elektrische stroom verhogen of verlagen. Sterkte Stroom heeft ook een sterkte. Hiermee wordt de hoeveelheid elektriciteit per seconde gemeten. Te vergelijken met de hoeveelheid water die in een rivier stoomt. De sterkte van stroom wordt aangegeven in ampère. Als de stroomsterkte in een kabel te hoog is, worden de draden te heet en smelten ze. Vermogen Het vermogen van een verbruiker komt overeen met de hoeveelheid energie die per tijdseenheid wordt verbruikt. Het vermogen wordt gemeten in watt. Een lamp van 100 watt geeft meer licht dan een lamp van 40 watt, maar verbruikt meer energie. Het energieverbruik thuis wordt in de meterkast gemeten in kilowattuur (kwh). Eén kwh volstaat precies om een machine met een vermogen van 1000 watt één uur te laten werken. Of om een lamp van 100 watt 10 uur te laten branden. LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 3

4 1 Achtergrondinformatie elektriciteit Extra informatie voor het 2 de jaar Elektriciteit is een kracht die te vinden is in de natuur, bijvoorbeeld in onweerswolken. Maar deze natuurlijke elektriciteit is te vluchtig om te kunnen gebruiken. Van elektriciteit heb je geen vaste voorraad zoals van steenkool, het kan niet makkelijk worden opgeslagen. Elektriciteit moet dan ook worden opgewekt. Er moet dus energie geïnvesteerd worden om elektrische energie te verkrijgen. Dat kan op twee manieren: met chemische energie of met bewegingsenergie. Om waterdamp te produceren, wordt meestal een fossiele brandstof gebruikt (steenkool, aardgas of aardolie). Bij de verbranding daarvan komen vervuilende stoffen vrij, onder meer koolstofdioxide (CO 2 ), een stof die bijdraagt tot de opwarming van de aarde. Een kerncentrale gebruikt geen fossiele brandstof, maar wel uranium om stoom te produceren. Bij het splitsen van uraniumdeeltjes komen immers enorme hoeveelheden energie vrij. Het radioactieve afval dat in kerncentrales geproduceerd wordt, is helaas een zware last voor het leefmilieu. De batterij In een batterij kan een kleine hoeveelheid energie worden opgeslagen. Rond 1800 vond de Italiaanse geleerde Alessandro Volta de eerste batterij uit: de zuil van Volta. Deze batterij was heel groot, wel 60 cm hoog, en leek dus niet op de batterijen van nu. Door een chemische reactie werd (en wordt) een stroom elektronen tussen de twee uiteinden (polen) op gang gebracht. De stroom loopt van de positieve (+) naar de negatieve (-) pool. Als alle chemische stoffen in de batterij verbruikt zijn, is ze op. Dit verklaart meteen waarom elektriciteit ook stroom wordt genoemd: omdat het bestaat uit een stroom van bewegende elektronen in een geleidend materiaal. Nadeel van batterijen is dat de spanning vrij klein is. Zelfs autobatterijen leveren niet meer dan 12 volt. Elektriciteit uit beweging Een hogere spanning bereik je door elektriciteit op te wekken met beweging. Daar is de fietsdynamo een goed voorbeeld van. Bij zo n dynamo (of fietsalternator) zet het draaiende fietswiel een as in beweging waaraan een magneet hangt. Die magneet beweegt langs een spoel van koperdraad, waardoor er in die spoel stroom ontstaat, genoeg om voor- en achterlicht van energie te voorzien. Hoe sneller de beweging, hoe meer stroom. Groene stroom Gelukkig zijn er ook milieuvriendelijke manieren om stroom te produceren. Net als klassieke elektriciteitscentrales zetten windturbines en waterkrachtcentrales beweging om in elektriciteit. Met dat verschil dat winden waterkracht natuurlijke energiebronnen zijn en er dus geen energie in de opwekking van elektriciteit geïnvesteerd moet worden. Een bijzondere manier om elektriciteit op te wekken, zijn zonnecellen. Die zetten zonlicht rechtstreeks om in stroom. Zo n zonnecel is opgebouwd uit een dun plaatje silicium of germanium, stoffen die elektriciteit alleen goed geleiden als er licht op valt. Dankzij een chemische bewerking krijgt de zonnecel een positieve onderlaag en een negatieve bovenlaag, te vergelijken met de twee polen van een batterij. Door die twee lagen te verbinden met een elektrische geleider ontstaat stroom. Zonnecellen zitten vooral in rekenmachines, polshorloges en natuurlijk in zonnepanelen die gebouwen van elektriciteit voorzien. In elektriciteitscentrales wordt hetzelfde principe gebruikt, met enorme dynamo s die generatoren genoemd worden. Grote verwarmingsketels, die worden gestookt op steenkool, olie of aardgas, verhitten water tot stoom. De stoom wordt direct uit de ketel op een schoepenrad gespoten dat daardoor snel gaat ronddraaien. Dat schoepenrad of turbine brengt een generator aan het draaien, die uiteindelijk de elektriciteit opwekt. De centrale levert elektriciteit onder hoge spanning ( volt). LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 4

5 1 Achtergrondinformatie elektriciteit Transport van elektriciteit Als de stroom de centrale verlaat, verhoogt een grote transformator de spanning tot volt. Vervolgens wordt de stroom via hoogspanningskabels aan hoge masten bovengronds vervoerd. Om te zorgen dat de elektriciteit niet wegglipt via de palen, hangen er kettingen met glazen isolatoren. De stroom kan ook worden vervoerd via ondergrondse hoogspanningskabels. Ondergrondse kabels worden geïsoleerd, zodat de elektriciteit niet kan wegstromen of kortsluiting kan maken. In dichtbevolkte gebieden in ons land wordt elektriciteit altijd ondergronds vervoerd, ook al is dat bijna tien keer zo duur als bovengronds transport. De volt van de hoogspanningskabels wordt in een transformatorhuisje verlaagd tot volt, zodat het bruikbaar is voor alle toestellen thuis. In het transformatorhuisje splitst de kabel zich naar de verschillende huizenblokken. LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 5

6 2 EINDTERMEN A-stroom 1 Kennismaken met techniek en erover reflecteren De leerlingen illustreren het belang van technische tekeningen en andere technische gegevensoverdragers illustreren met voorbeelden enkele manieren van opwekking, omvorming en gebruik van energie maken kennis met de activiteiten van technische beroepsbeoefenaars, zowel mannen als vrouwen. 2 Planmatig werken en attitudes aannemen De leerlingen evalueren eigen werk in elke fase van het technologisch proces raadplegen een handleiding, plan of schema leren systematisch te werk gaan bij het uitvoeren van een technische opdracht leren het belang erkennen van de technische beroepen en van technische vaardigheden in de huidige samenleving, zowel voor mannen als voor vrouwen. 3 Enkele technische begrippen verwerven De leerlingen duiden de onderdelen aan van een technisch systeem met behulp van een eenvoudig schema (stuklijst en/of symbolen) herkennen in concrete situaties de meest gebruikte technische tekensymbolen en genormaliseerde afspraken kunnen aan de hand van eenvoudige voorbeelden de eenheden van spanning, stroomsterkte en vermogen gebruiken sommen waarneembare eigenschappen van serie- en parallelschakeling op leggen met een voorbeeld het verschil uit tussen gelijk- en wisselspanning beschrijven op een eenvoudige wijze hoe overbelasting en elektrokutie worden voorkomen. 4 Enkele technische basisvaardigheden beheersen De leerlingen gebruiken voor een eenvoudig praktisch werkstuk het gepaste gereedschap bepalen grootheden met correct gekozen eenvoudige meetinstrumenten brengen een eenvoudige tekening over op materiaal schetsen een eenvoudig technisch voorwerp maken eenvoudige elektrische verbindingen aan de hand van een schema passen probleemoplossende technieken toe. verduidelijken een eigen idee met een schets. B-stroom De leerlingen kunnen symbolen lezen die rechtstreeks in verband staan met het gekozen verkenningsgebied. kunnen eenvoudige tekeningen lezen. kunnen bij de opgelegde oefeningen juist, veilig en volgens gepaste regels omgaan met gereedschappen, toestellen of apparaten. Zij kennen ook de juiste benaming, enkele mogelijkheden en beperkingen ervan. kunnen onder begeleiding een opdracht voltooien en de kwaliteit controleren en evalueren. kunnen fouten of gebreken die ze gemaakt hebben herkennen, opzoeken en zo mogelijk herstellen. monteren (demonteren) of construeren of voegen de verschillende delen samen, herkennen de samenhang, benoemen de delen en voeren het geheel precies uit. LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 6

7 3 opdrachten 1 ste jaar Aanpak Elektriciteit en elektronica zijn in de autosector nog altijd in opmars. Moderne hybridewagens halen het beste uit de combinatie van een klassieke verbrandingsmotor met een elektrische motor. En steeds meer autobouwers ontwikkelen auto s die alleen nog op elektriciteit rijden en dus alleen een batterij als stroombron hebben. De volgende opdrachten zijn daarom leuke toepassingen van de elektrische kringloop met stroombronnen, schakelaars en verbruikers. De ene keer is het bedradingsschema gegeven, de andere keer moeten de leerlingen met icoontjes aan de slag. En vaak tekenen ze ook een stroomschema waarin nogal wat geijkte symbolen terugkomen. Om ervoor te zorgen dat er geen misverstanden ontstaan over die symbolen, werden ze allemaal samengebracht op een handige fiche die apart beschikbaar is. Die fiche kunnen de leerlingen altijd bij de hand houden om zeker te weten dat ze de juiste symbolen gebruiken. 1.1 Branden en zoemen De eerste opdracht is een mooie toepassing van de parallelof serieschakeling. In het gegeven stroomschema zitten een autobatterij, enkele lampen, een zoemer en schakelaars. Aan de leerlingen de vraag om na te gaan hoeveel lampen er in de gegeven situatie branden. En of ook de zoemer gaat. Daarna onderzoeken ze een nieuwe situatie. Wat als schakelaar 1, 2 en 3 gesloten worden, terwijl schakelaar 4 geopend wordt? LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 7

8 3 opdrachten 1.2 Zoek het juiste vermogen 1.3 Teken zelf een stroomkring In de tweede opdracht gaan de leerlingen op zoek naar het juiste vermogen van een aantal veel gebruikte huishoudelijke apparaten. Door daar meteen de prijs per verbruikt kilowattuur aan te koppelen, krijgen de leerlingen een goed zicht op het belang van energiezuinige toestellen. De toestellen zijn gegeven, net als de mogelijke wattages. Aan de leerlingen de vraag om bij elk toestel het juiste vermogen te plaatsen. In de derde opdracht moeten de leerlingen zelf aan de slag om een stroomkring te tekenen. Dit is de opdracht: De stroombron is een accu van 12 V. De auto heeft vier lampen en een claxon. Aan de leerlingen de opdracht om de stroomkring te tekenen, met een startknop voor het hele circuit en aparte schakelaars voor de claxon en de lampen. Vraag is natuurlijk ook hoe de lampen geschakeld worden. Zetten de leerlingen die in serie of parallel? Opmerking: Vertel uw leerlingen dat het circuit ook gesloten (gestart) moet kunnen worden zonder dat de lampen of de claxon werken. Maar wat betekent dat vermogen concreet voor je portefeuille? Als een toestel met een vermogen van 1000 watt één uur lang draait, betaal je tien eurocent aan elektriciteitskosten. Hoeveel betaal je dan als je een airconditioner van 5000 W acht uur laat draaien? LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 8

9 3 opdrachten 2 de jaar 2.1 Watt kost een vermogen Aanpak Elektriciteit en elektronica zijn in de autosector nog altijd in opmars. Moderne hybridewagens halen het beste uit de combinatie van een klassieke verbrandingsmotor met een elektrische motor. En steeds meer autobouwers ontwikkelen auto s die alleen nog op elektriciteit rijden en dus alleen een batterij als stroombron hebben. De volgende opdrachten zijn daarom leuke toepassingen van de elektrische kringloop met stroombronnen, schakelaars en verbruikers. De ene keer is het bedradingsschema gegeven, de andere keer moeten de leerlingen met icoontjes aan de slag. En vaak tekenen ze ook een stroomschema waarin nogal wat geijkte symbolen terugkomen. Om ervoor te zorgen dat er geen misverstanden ontstaan over die symbolen, werden ze allemaal samengebracht op een handige fiche die apart beschikbaar is. Die fiche houden de leerlingen altijd bij de hand zodat ze voortdurend kunnen nagaan of ze de juiste symbolen gebruiken. In de eerste opdracht testen de leerlingen hun kennis over het vermogen van een aantal veel gebruikte huishoudelijke apparaten. Door daar meteen de prijs per verbruikt kilowattuur aan te koppelen, krijgen de leerlingen een goed zicht op het belang van energiezuinige toestellen. De toestellen zijn gegeven, net als de mogelijke wattages. Aan de leerlingen de vraag om bij elk toestel het juiste vermogen te plaatsen. Maar wat betekent dat vermogen concreet voor je portefeuille? De prijs van 1 kilowattuur elektriciteit is tien eurocent. Hoeveel betaal je dan als je een airconditioner van 5000 W acht uur laat draaien? En hoeveel bespaar je in één maand van 30 dagen als je zeven lampen van 60 W vervangt door spaarlampen en ze negen uur per dag laat branden? LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 9

10 3 opdrachten 2.2 Groen of fout? 2.3 Teken zelf een stroomkring Groene energie is het onderwerp van de tweede opdracht. De leerlingen krijgen vier beweringen voorgeschoteld. Zijn die goed of fout? In ons land is waterkracht de interessantste manier om groene stroom op te wekken. Kleine vogels kunnen gerust op een hoogspanningskabel gaan zitten, dat deert hen niet. Groene elektriciteit is geen fossiele brandstof. Zonnecellen werken net als een batterij. Stroom vloeit tussen een positieve en een negatieve pool. In de derde opdracht gaan de leerlingen zelf aan de slag om een stroomkring te tekenen. Dit is de opdracht: De stroombron is een accu van 12 V. De auto heeft vier lampen en een claxon. Met een relaisschakeling wordt tegelijk een tweede circuit aangestuurd met daarin de automotor. Aan de leerlingen de opdracht om de stroomkringen te tekenen, met een startknop voor het hele circuit, de relaisschakelaar en aparte schakelaars voor de claxon en de lampen. Vraag is natuurlijk ook hoe de lampen geschakeld worden. Zetten de leerlingen die in serie of parallel? Opmerking: Vertel uw leerlingen dat de motor ook gestart moet kunnen worden zonder dat de lampen of de claxon werken. LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 10

11 4 Evaluatie en oplossingen Evaluatie De leerlingen kennen intussen een aantal voorbeelden van elektrische apparaten, zowel huishoudtoestellen als verbruikers in de auto. Vraag hen om voor elk van die apparaten de stroombron te duiden: stopcontact, batterij of accu. De symbolenfiche is een handig hulpmiddel bij het oplossen van de opdrachten. Maar kennen de leerlingen de symbolen intussen? Kunnen ze de opdrachten ook zonder fiche tot een goed einde brengen? Vraag de leerlingen daarna om in hun eigen woorden uit te leggen waarom traditionele elektriciteitscentrales minder milieuvriendelijk zijn dan windturbines. Kennen ze de milieu-impact van fossiele brandstoffen? Oplossingen 1.1 Branden of zoemen In de eerste situatie branden twee lampen en gaat de zoemer niet. In de tweede situatie branden zes lampen en gaat de zoemer wel. 1.2 Zoek het juiste vermogen Toestel Tv Vermogen W Hifi W Spaarlamp 11 W Microgolfoven W Halogeenlamp 300 W Vaatwasser W Koelkast W Airconditioning W Een airco van 5000 W die acht uur draait, kost z n eigenaar 4 aan elektriciteitskosten (5 x 0,1 x 8). LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 11

12 4 evaluatie en oplossingen 1.3 Teken zelf een stroomkring LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 12

13 4 evaluatie en oplossingen 2.1 Watt kost een vermogen Toestel Tv Vermogen W Hifi W Spaarlamp 11 W Microgolfoven W Halogeenlamp 300 W Vaatwasser W Koelkast W Airconditioning W Een airco van 5000 W die acht uur draait, kost z n eigenaar 4 aan elektriciteitskosten (5 x 0,1 x 8). Als je zeven lampen van 60 W door spaarlampen vervangt en ze een maand lang negen uur per dag laat branden, bespaar je niet minder dan 9,261 euro. (Zeven lampen van 60 W kosten na negen uur 0,378 euro aan elektriciteit, zeven spaarlampen maar 0,0693 euro. Na dertig dagen levert dat een besparing van 9,261 euro op. ( 0,378-0,0693= 0,3087; 0,3087x30= 9,261) 2.2 Groen of fout? In ons land is waterkracht de interessantste manier om groene stroom op te wekken. Fout. Ons land is te vlak en te dicht bevolkt om veel energie uit waterkracht te kunnen opwekken. Het zal dan ook niet verbazen dat alleen in Wallonië waterkrachtcentrales werden aangelegd, zoals in Eupen. Wind is er dan wel weer overvloedig in ons land. Vandaar dat heel wat windmolenparken worden aangelegd, ver in zee bijvoorbeeld. Kleine vogels kunnen gerust op een hoogspanningskabel gaan zitten, dat deert hen niet. Juist. Stroom onder hoogspanning is pas gevaarlijk als de stroomkring wordt gesloten. Vandaar dat hoogspanningskabels altijd per paar worden aangebracht. Kleine vogels maken nooit een verbinding tussen de twee kabels. Grote vogels, zoals ooievaars, doen dat soms wel. Met fatale gevolgen. Groene elektriciteit is geen fossiele brandstof. Een strikvraag. Elektriciteit is geen brandstof, maar een energiebron. En er is een andere energiebron nodig om elektriciteit op te wekken. Alleen als die energiebron hernieuwbaar is (wind, water ) spreken we van groene stroom. Zonnecellen werken net als een batterij. Stroom vloeit tussen een positieve en een negatieve pool. Juist. Een zonnecel bestaat uit twee lagen, de ene is positief geladen, de andere negatief. Als zonlicht op de cel valt, gaat de stroom tussen die twee lagen vloeien. Net als in de zuil van Volta en in alle andere batterijen die sindsdien ontwikkeld werden: stroom vloeit tussen twee verschillende geleidende materialen, waarvan de ene de positieve en de andere de negatieve pool genoemd worden. LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 13

14 4 evaluatie en oplossingen 2.3 Teken zelf een stroomkring heeft een hart voor jongeren met technische talenten en zet heel wat acties op touw om hen wegwijs te maken in het technisch onderwijs en de autosector. Maar u als leerkracht laten we evenmin in de kou staan. Ontdek ons educatief pakket voor de tentoonstelling Techniek op Wielen in Autoworld in Brussel. Of neem s een exemplaar van TurboStart ter hand, het gratis magazine voor alle jongeren in het autotechnisch onderwijs. Meer info vindt u op En natuurlijk is er nog steeds de GaragastenEncyclopedie. Vier keer per jaar verschijnt er een leuk naslagwerkje over een specifiek auto-onderwerp. Laat uw leerlingen zich gratis op deze encyclopedie abonneren via LESBRIEF VOOR LEERKRACHTEN P. 14