Moderne Biotechnologie van cel naar fabriek 6 vwo. Woudschoten chemie conferentie 4 november 2011

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Moderne Biotechnologie van cel naar fabriek 6 vwo. Woudschoten chemie conferentie 4 november 2011"

Quinten van der Pol
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Moderne Biotechnologie van cel naar fabriek 6 vwo Woudschoten chemie conferentie 4 november 2011

2 Ontwikkelteam Coach Coach: Aonne Kerkstra Docenten Ingeborg de Kooter(Chr. Lyceum Delft) Dirk Hillenga(Grotius College Delft) Juleke van Rhijn (Coornhert Gymnasium Gouda) redactie Sander Haemers(Stanislas College Pijnacker) Daan Robeerst(LST student TU Delft) Experts WO:-TUDelft, Leiden univ. Bedrijven:- PURAC, DuPont(en Goodyear)

Gymnasium Gouda) redactie Sander Haemers(Stanislas College Pijnacker) Daan

3 Hoofdstukindeling module 1 Inleiding 2 Bacteriën 3 Biosynthetische routes (de cel als fabriek) 4 Klassieke biotechnologie: De melkzuurfabriek 5 Moderne biotechnologie: De productie van 1,3-propaandiol Verdiepende hoofdstukken 6 Gibbs energie 7 Gibbs energie en de dissimilatie van glucose

melkzuurfabriek 5 Moderne biotechnologie: De productie van

4 Inhoud (totale)module: concepten en vaardigheden * 1) Scheidingsmethoden 2) Polariteit/oplosbaarheid 3) (verdelings)evenwichten 4) Zuren en basen 5) Chemisch rekenen (massaverhoudingen) 6) Blokschema s 7) Organische chemie 8) Stereochemie 9) Polymeerchemie 10) Industriële chemie 11) Informatieverwerking*

Chemisch rekenen (massaverhoudingen) 6) Blokschema s 7) Organische chemie 8)

5 Volledige module Les 8 Les H1: Inleiding: context vragen H2: Bacteriën en membraantransport H3: bacterie als fabriek H3: bacterie als fabriek H4: Synthese melkzuur H4: Zuivering melkzuur opdracht Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 H4: synthese PLA Route -1 Route 6 Route 7 Opdracht H4: Oefenopgaven H5: Synthese 1,3-propaandiol H5: Oefenopgaven H6: Gibbs energie H6: Gibbs energie H7: Gibbs energie dissimilatie glucose H7: Gibbs energie dissimilatie glucose Nieuwe scheikunde In context toepassen van al geleerde concepten Leerling in de rol van toekomstig beroep Keuze mogelijkheden voor leerling Activerende didactiek: expertmethode Scheikunde van de 21 ste eeuw

Synthese 1,3-propaandiol 1 2 3 4 5 6 7 8 9 H5: Oefenopgaven H6: Gibbs energie H6: Gibbs energie H7: Gibbs energie dissimilatie glucose H7: Gibbs energie dissimilatie glucose Nieuwe

6 Variant 1 Light met polymeerchemie Les 8 Les H1: Inleiding: context vragen H2: Bacteriën en membraantransport H3: bacterie als fabriek H3: bacterie als fabriek H4: Synthese melkzuur H4: Zuivering melkzuur opdracht Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 H4: synthese PLA Route -1 Route 6 Route 7 Opdracht H4: Oefenopgaven H5: Synthese 1,3-propaandiol H5: Oefenopgaven H6: Gibbs energie H6: Gibbs energie H7: Gibbs energie dissimilatie glucose H7: Gibbs energie dissimilatie glucose Les 8 Les Light met polymeerchemie

Route 4 Route 5 H4: synthese PLA Route -1 Route 6 Route 7 Opdracht H4: Oefenopgaven H5: Synthese 1,3-propaandiol 1 2 3 4 5 6 7 8 9 H5: Oefenopgaven

7 Varianten 2 en 3 Light zonder polymeerchemie of Industriële chemie H2: Bacteriën en membraantransport H3: bacterie als fabriek H3: bacterie als fabriek H4: Synthese melkzuur H4: Zuivering melkzuur opdracht Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Les 8 Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Les 9 H4: synthese PLA Les 8 0 Route -1 Route 6 Route 7 Opdracht Les 9 1 H4: Oefenopgaven Les H5: Synthese 1,3-propaandiol Les H5: Oefenopgaven H6: Gibbs energie H6: Gibbs energie H7: Gibbs energie dissimilatie glucose 0 Light zonder polymeerchemie 2 Light met polymeerchemie Biotechnologie zonder industriële chemie 8 H7: Gibbs energie dissimilatie glucose

Route 6 Route 7 Opdracht Les 9 1 H4: Oefenopgaven Les 8 0 2 H5: Synthese 1,3-propaandiol Les 9 1 3 1 2 3 4 5 6 7 8 9 4 5 6 7 H5: Oefenopgaven H6: Gibbs energie H6: Gibbs

8 Varianten 4 en 5 Melkzuur en verdieping evenwichten H1: Inleiding: context vragen H2: Bacteriën en membraantransport H3: bacterie als fabriek H3: bacterie als fabriek H4: Synthese melkzuur H4: Zuivering melkzuur opdracht Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Les 8 Route 1 Route 2 Route 3 Route 4 Route 5 Les H4: synthese PLA Route -1 Route 6 Route 7 Opdracht H4: Oefenopgaven H5: Synthese 1,3-propaandiol Les 8 Les 9 Les 8 Alleen industriële chemie Les 8 Les Verdieping evenwichten en energie H5: Oefenopgaven H6: Gibbs energie H6: Gibbs energie H7: Gibbs energie dissimilatie glucose 0 Light zonder polymeerchemie 2 Light met polymeerchemie Biotechnologie zonder industriële chemie 8 H7: Gibbs energie dissimilatie glucose

Oefenopgaven H5: Synthese 1,3-propaandiol 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Les 8 Les 9 Les 8 Alleen industriële chemie Les 8 Les 9 0 1 Verdieping evenwichten en energie 4 5 6 7 H5: Oefenopgaven H6: Gibbs

9 Hoofdstuk 4 Klassieke biotechnologie: de melkzuurfabriek? glucose melkzuur polymelkzuur Hoofdstuk 5 Moderne biotechnologie: de productie van 1,3-propaandiol glucose 1,3-propaandiol Sorona

10 Hoofdstuk 3 Biosynthetische routes

11 Hoofdstuk 4 Klassiek: de cel als melkzuurfabriek

12 Hoofdstuk 4 Klassiek: scheidingsmethoden

13 Hoofdstuk 4 Klassiek: Polymelkzuurproductie C C H CH 3 n H 2 O OH H H C O O OH C O OH n n C C H O + H

14 Hoofdstuk 5 Modern: metabolic engineering

15 Hoofdstuk 5 Modern: metabolic engineering

16 Hoofdstuk 5 Modern: metabolic engineering A Glucose Fosfoenolpyruvaat 3 Pyruvaat 1 GAD-3P 2 Glucose-6-fosfaat Cytoplasma B Glucose Glucose 4 Glucose-6-fosfaat Cytoplasma

17 Hoofdstuk 5 Modern: Ook de scheidingsmethoden! Reactor Verhitten Mic rofiltra tie Ultrafiltra tie Nanofiltra tie Ione n- wiss elaar Dubbele Destillatie... 1,3-propaandiol (l) 9 Met. Eng. E.coli Glucose Re actor Sorona Vragen van Directie Vraag 1 Metabolic engineering E.coli. Hoe gaat het inbrengen van genen precies te werk? Kan kort maar duidelijk uitgelegd worden wat de functies van plasmiden en promotoren zijn? Vraag 2 Is glucose de werkelijke grondstof? Welke grondstoffen zijn in Nederland beschikbaar? Vraag 3 De reactor is een aërobe (bio)reactor. Er is dus zuurstof nodig. Hoe wordt die in de reactor gebracht? Geef een schematische afbeelding van een aërobe (bio)reactor die geschikt zou zijn voor de productie van 1,3-propaandiol Vraag 4 Waarom is het nodig te verhitten? De micro-organismen verdwijnen door filtratie toch al uit het product? Vraag 5 Hoeveel kj per kg geproduceerd 1,3-propaandiol kost het verhitten als een batch een 1,3-propaandiol concentratie heeft van 135 g/l? Vraag 6 Wat zijn eigenlijk de afmetingen af van de poriën bij microfiltratie, bij utrafiltratie en bij nanofiltratie? Waarom na elkaar in drie stappen Micro,Ultra en nanofiltratie? Waarom niet in 1 stap? Zijn Micro,Ultra en nanofiltratie geschikt voor industriële schaal en hoe dan? Vraag 7 Hoe werkt een industriële ionenwisselaar. En wat wordt er gescheiden? Waarom moet er een stof toegevoegd worden. Vraag 8 Waarom dubbele destillatie? Waarom moet de 1,3-propaandiol een zuiverheid van 99,992 % hebben? Vraag 9 Welke grondstof(fen) is/zijn, naast 1,3-propaandiol, nog meer nodig voor de productie van Sorona.? Hoeveel ton van die grondstof is nodig per ton geproduceerde Sorona?

Kan kort maar duidelijk uitgelegd worden wat de functies van plasmiden en promotoren zijn? Vraag 2 Is glucose de werkelijke grondstof? Welke grondstoffen zijn in Nederland beschikbaar?

18 Uitproberen: Groep 1: Extractie melkzuur 4.3 route 1 (lees eerst 4.2) Groep 2: Reactieve extractie melkzuur 4.3 route 2 (lees eerst 4.2) Groep 3: Reactieve destillatie melkzuur 4.3 route 3 (lees eerst 4.2) Groep 4: Kristallisatie calciumlactaat 4.3 route 4 (lees eerst 4.2) Groep 5: Elektrodialyse melkzuur 4.3 route 5 (lees eerst 4.2) Groep 6: Grondstoffen melkzuur 4.3 route -1 Groep 7: Productie van PLA via dilactide 4.4route 6 Groep 8: PLA via directe polycondensatie 4.4 route 7 Groep 9: Oefenopgaven H4 4.5 Groep 10: Synthese van 1,3-propaandiol 5.1 opdracht 1 (blz. 57) Groep 11: Productie van 1,3-propaandiol 5.3 opdracht (blz. 64) Groep 12: Oefenopgave H5 5.4 ~15 min. Plenair rapporteren en evalueren door groepjes

2) Groep 6: Grondstoffen melkzuur 4.3 route -1 Groep 7: Productie van PLA via dilactide 4.4route 6 Groep 8: PLA via directe polycondensatie 4.4 route 7 Groep 9: Oefenopgaven H4 4.

19 Afsluiting Meer informatie:

20 Geraadpleegde bronnen bij hoofdstuk Melkzuurbacterie als melkzuurfabriek Vijayakumar, J; Aravindan, R; Viruthagiri, T Recent trends in the production, purification and application of lactic acid Chemical and Biochemical Eengineering Quaterly 2008, 22, Oh, H.; Wee, Y. J.; Yun, J. S., et al Lactic acid production from agricultural resources as cheap raw materials Bioresource Technology 2005, 96, Wee, Y. J.; Kim, J. N.; Ryu, H. W. Biotechnological production of lactic acid and its recent applications Food Technology and Biotechnology 2006, 44, Arora, M. B.; Hestekin, J. A.; Snyder, S. W., et al. The separative bioreactor: A continuous separation process for the simultaneous production and direct capture of organic acids Separation Science and Technology 2007, 42, Figuur 7 Yang, S. T., White, S. A., Hsu S. T., Extraction of Carboxylic Acids with Tertiary and Quaternary Amines: Effect of ph Ind. Eng Chem. Res.!991, 30, Figuur 13 Dimov, S., Kirilov, N., Peykov, S., Ivanova I. Growth Characteristics of Twenty Lactobacillus Delbrueckii Strains Isolated from Bulgarian Home made Yoghurts Biotechnol. & Biotechnol. EQ. 2007, 21, Figuur 14 Cao, X., Lee, H. J., Yun H. S., Koo Y. K., Solubilities of Calcium and Zinc Lactate in Water and Water-Ethanol Mixture Koreano r. Chem. Eng.2001, 18, Kubantseva, N., Hartel, R. W., Swearingen, P. A. Factors Affecting Solubility of Calcium Lactate in Aqueous Solutions J. Dairy Sci : ScheikundeInBedrijf.nl Industrial Biotechnology Case Study 2008: Design of a Future lactic Acid Plant TUDelft/Purac

, et al Lactic acid production from agricultural resources as cheap raw materials Bioresource Technology 2005, 96, 1492-1498 We

Vergelijkbare documenten

Moderne Biotechnologie van cel naar fabriek 6 vwo. DvD-bijeenkomst Moderne Biotechnologie & Bionanowetenschappen 24 maart 2011

Moderne Biotechnologie van cel naar fabriek 6 vwo DvD-bijeenkomst Moderne Biotechnologie & Bionanowetenschappen 24 maart 2011 Ontwikkelteam 2008-2010 Coach Coach: Aonne Kerkstra Docenten Ingeborg de Kooter