EINDRAPPORT. Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

Transcriptie

1 IDRAPPOR uropees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: uropa investeert in zijn platteland

2 3 IHOUDSOPGAV VOORWOORD COCLUSI DISCUSSI BLLGM ILIDIG Huisbezoeken PROJC: VISI Seniorenacties Kortrijk-Zuid (SAKZ) Doelstelling Hulpvragen ype huishouden Buurtwinkel en Buurtnetwerk/Participatie...23 VOORWOORD 2.3. Meerwaarde ijdsindeling Kanttekeningen...24 RSULA ROLLGM HORISCH ODRBOUW Context armoede Internationale en regionale verschillen Armoede op het platteland Armoede bij ouderen op het platteland Visite Proactief handelen Outreachend werken Cijfers Huisbezoeken Hulpvragen/aanvragen Algemeen overzicht Buurtwinkel en buurtnetwerk COCLUSI DISCUSSI ROLLGM Huisbezoeken Hulpvragen/aanvragen MHODOLOGI Doelgroepomschrijving Gekende 65-plusser iet gekende 65-plusser Steekproef Procedure Huisbezoeken Interview ype huishouden ALGM BSLUI Resultaten 3 deelgemeenten samen Vergelijking tussen Kooigem, Bellegem en Rollegem Opmerkingen Aanbevelingen Uitbreiding outreachend en proactief werken RSULA KOOIGM Cijfers Huisbezoeken Hulpvragen/aanvragen Algemeen overzicht Buurtnetwerk en buurtwinkel Vrijwilligerswerking Verderzetting Buurtwinkels aan huis en buurtnetwerk ALGM VRBRACI Kooigem: winkels aan huis Algemeen: promotiecampagne COCLUSI DISCUSSI KOOIGM Huisbezoeken Hulpvragen ype huishouden Buurtnetwerk & buurtwinkel Kanttekeningen...17 in Kooigem, Bellegem en Rollegem De Babbeletten De infokalender met de hulp- en dienstverlening BIJLAG...40 COAC RSULA BLLGM Cijfers Huisbezoeken Hulpvragen/Aanvragen Algemeen overzicht...20 BRO...62 AFKORIGLIJS Buurtwinkel en buurtnetwerk definitie Vlaams Armoedesteunpunt (VLAS) Het project Visite staat synoniem voor proactief handelen als antwoord op de problematiek van onderbescherming. Onderbescherming is de situatie waarin personen zich bevinden die ongeacht de oorzaak de rechten en diensten, waarop zij aanspraak zouden kunnen maken, niet realiseren. 1 Onderbescherming heeft niet alleen een financiële kant. Onderbeschermd leven kan ook betekenen dat je je rechten op sociale hulp- en dienstverlening niet opneemt. Kortom, het wil zeggen dat er sprake is van het niet-realiseren van (bepaalde) sociale grondrechten, waar uiteenlopende redenen aan de grondslag liggen. Wie onderbeschermd is, loopt een verhoogd risico om in armoede verzeild te raken of zal er moeilijker in slagen de armoededans te ontspringen. Door afbrokkelende sociale netwerken en een vaak te beperkt mobiliteitsaanbod is wonen op het platteland één van de risicofactoren bij onderbescherming. De ontgroening en vergrijzing doen de vraag naar hulp toenemen, maar vaak ontbreekt een informeel aanbod en is het professioneel aanbod soms onbekend. De tendens van terugtrekkende diensten en voorzieningen naar de stadskern doet verplaatsingen al snel oplopen tot meer dan 10 km. Aanvullend bestaat het probleem van onaangepaste, oncomfortabele en onveilige huisvesting in relatie met de toenemende zorgbehoevendheid van de ouder wordende plattelandsbewoner. ot slot neemt het risico op vereenzaming en sociale kwetsbaarheid toe bij alleenstaande ouderen. Medio 2013 werd het project Visite goedgekeurd waarin het proactief benaderen van potentiële gerechtigden centraal stond. Via huisbezoeken werden deze gerechtigden geïnformeerd over maatregelen, dienstverlening, premies en tegemoetkomingen op het vlak van zorg, veiligheid en financiën. Maar bovenal werd geluisterd naar verzuchtingen en dagdagelijkse beslommeringen die de plattelandsbewoner ondervindt en kreeg de hulp en dienstverlening terug een vertrouwd gezicht. en opvallende rode draad was de ongerustheid over de onbekende toekomst en de onwetendheid waar men vlot terecht kan met hulp- en zorgvragen. Uiteindelijk resulteerde dit in meerdere verbeteracties. Zo organiseerde het project Visite De Babbeletten, werden diensten aan huis in kaart gebracht en werd een infokalender met de hulp- en dienstverlening ontwikkeld. Daarnaast werkte het project mee aan de vernieuwde informatiecampagne 1777, duizend vragen één nummer, waarbij de informatie- en doorverwijsfunctie uitgebreid werd met volgende dienstverlening van OCMW Kortrijk: hulp aan huis, sociaal huis, woonzorg en energie. Deze publicatie belicht de projectdoelstellingen, de methodische opbouw, de resultaten van de huisbezoeken en de gerealiseerde verbeteracties als antwoord op de vragen van de bezochte jarigen in Bellegem, Rollegem en Kooigem. Wij hopen dat deze publicatie voor u inspirerend kan zijn! 2 3

3 VISI W BRG UW RCH AA HUIS 1 ILIDIG Kortrijk bestaat uit een stadscentrum en 7 deelgemeenten nl. Aalbeke, Bellegem, Bissegem, Heule, Kooigem, Marke en Rollegem. In de zuidelijke rand van Kortrijk liggen de 3 deelgemeenten Kooigem, Rollegem en Bellegem die door het Provinciaal Plattelandsprogramma aanzien worden als plattelandsgebied. Kleine plattelandskernen zijn op verschillende manieren doorheen de jaren veranderd m.n. de bevolkingssamenstelling, sociale levensontsluiting etc. Daarenboven komt het voorzieningenniveau sterk onder druk te staan. De maatschappelijke dienstverlening is van levensbelang voor de kwaliteit van leven en is het laatste vangnet waarin mensen ondersteund worden om hun armoederisico in te perken of de armoede te doorbreken. Door al deze veranderingen komt de leefbaarheid op het platteland in gedrang. en belangrijk en prioritair onderwerp in de uitbouw van het OCMW-beleidsplan is de maatschappelijke opdracht om een antwoord te bieden op de uitdagingen van vergrijzing. De missie van OCMW Kortrijk is zeer duidelijk omschreven: Onze hulp-, dienst-, en zorgverlening wil iedereen in de mogelijkheid stellen om een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. OCMW Kortrijk werkte samen met de Stad Kortrijk en diverse (ook niet sociale) lokale actoren aan de opmaak van een integraal actieplan armoedebestrijding. In dit plan ligt de focus op concrete acties die een positief resultaat of een direct verschil maken voor mensen in of met risico op armoede. OCMW Kortrijk wil zich hierbij proactief opstellen. Het volstaat niet enkel om problemen aan te pakken als deze zich stellen. en curatieve aanpak zal altijd een wezenlijk onderdeel blijven uitmaken van armoedebestrijding, maar het is noodzakelijk, mogelijks zelfs belangrijker, om proactief te werken. OCMW wil mensen met een verhoogd armoederisico de nodige tools, vaardigheden en attitudes aanleren om sterker in hun schoenen te staan, weerbaarder te worden tegen nieuwe tegenslagen en om zelf het heft in handen te kunnen nemen. Het is de ambitie om mensen zo onafhankelijk mogelijk te maken van de bestaande hulpverlening, met speciale aandacht voor de meest kwetsbaren. et zij hebben steeds meer nood aan ondersteuning en begeleiding om hun rechten maximaal toegewezen te krijgen en om maximaal gebruik te kunnen maken van verschillende diensten die op maat van het individu een gepast antwoord op diverse noden kunnen helpen realiseren. Investeren in een proactieve aanpak kan vermijden dat mensen effectief in armoede terecht komen. Vanuit deze gedachte werd het project Visite opgestart. 2PROJC: VISI VISI W BRG UW RCH AA HUIS Als we de leefbaarheid op het platteland in stand willen houden en kwalitatief verbeteren, dan dient dringend werk te worden gemaakt van nieuwe vormen van dienstverlening. De hulp- en dienstverleners actief in de deelgemeenten spelen een belangrijke rol in het maatschappelijk en sociaal-cultureel gebeuren binnen de leefgemeenschap. Daarnaast wil de sector integraal en op maat werken. De core business van de lokale dienstencentra (LDC) is het welzijn van de doelgroep en daarmee gaat het uitputten van alle mogelijke rechten hand in hand. De LDC van Kortrijk willen hierbij een belangrijke rol spelen Seniorenacties Kortrijk-Zuid (SAKZ) Visite is een project van het OCMW Kortrijk, dat gecoördineerd wordt vanuit Seniorenacties Kortrijk-Zuid. SAKZ is een mobiel lokaal dienstencentrum dat haar werking ontplooit in de zuidelijke randgemeenten van Kortrijk nl. Bellegem, Aalbeke, Rollegem en Kooigem. Om haar dienstverlening en activiteiten te ontplooien, werkt SAKZ met verschillende antennepunten verspreid over de 4 deelgemeenten. SAKZ voldoet niet aan de regelgevingen over de infrastructuur en is daarom niet erkend als lokaal dienstencentrum door de Vlaamse overheid. Hoewel SAKZ niet erkend is, beschikt SAKZ net als alle reguliere Kortrijkse LDC over een uitgebreide dienstverlening en activiteitenaanbod Doelstelling SAKZ is er op gericht de buurtbewoners, en dan specifiek de ouderen en de meest kwetsbaren van die buurt, ondersteuning te bieden om hen zo lang mogelijk, op een kwaliteitsvolle manier, zelfstandig in hun eigen woning en woonomgeving te laten wonen. De werking voorziet daartoe laagdrempelige activiteiten (vb. maandelijkse contactnamiddagen), een aangepaste dienstverlening (vb. wekelijks OIP-permanentie) en individuele hulpverlening (vb. aanvragen thuiszorgtoelage). Ze willen bijdragen tot een solidaire leefgemeenschap waarbij onderlinge hulp en steun naast professionele hulp betracht wordt. Ondanks deze mooie doelstelling wordt er door de woonzorgverleners toch vastgesteld dat vele ouderen nog niet bereikt worden en velen onder hen nog niet voorbereid zijn op hun oude dag. r wordt opgemerkt dat er in de deelgemeenten een ouder publiek is dat te trots is om steun te vragen of bang zijn van het OCMW. Dit kan te wijten zijn aan de hoge sociale controle in deze dorpen. Het gaat over mensen die hun hele leven gewerkt hebben, mensen met een sterk schaamtegevoel, vraagverlegenheid of onwetendheid gevoed door sociaal isolement. Kwetsbare plattelandsbewoners krijgen niet altijd de maatschappelijke dienstverlening waarop ze recht hebben. Het gaat dus om een andere soort armoede. Vandaar dat er nog verdere stappen moeten ondernomen worden om de niet bereikten toch te bereiken. Het project voorziet in een methodiekontwikkeling in de vorm van huisbezoeken en samenwerking over de verschillende domeinen heen, zodat de onderbeschermde 65-plussers in de deelgemeenten Kooigem, Bellegem en Rollegem hun rechten op maatschappelijke dienstverlening maximaal kunnen uitputten. Doorheen het project naar totale rechtentoekenning en -uitputting kunnen er duidelijke noden en behoeften naar boven komen. Visite is een effectief middel om te komen tot een aangename, klantvriendelijke aanpak en een concreet, direct en kwalitatief aanbod van maatschappelijke hulp- en dienstverlening. egelijkertijd wil Visite een vooronderzoek doen naar de levensvatbaarheid van buurtwinkels@home; en mogelijke piste om tegemoet te komen aan de mobiliteitsproblematiek en vereenzaming bij ouderen. 4 5

4 VISI W BRG UW RCH AA HUIS VISI W BRG UW RCH AA HUIS 2.3. Meerwaarde De meerwaarde van het project zit in de proactieve werking. Visite gaat langs bij de onderbeschermde senioren en wacht niet tot er een hulpvraag komt. De huidige hulp- en dienstverlening is aanbodgestuurd en wordt pas actief wanneer er een signaal komt vanuit de senioren. Het preventieve luik wordt met dit project uitgebreid zodat mensen minder snel beroep moeten doen op de hulp- en dienstverlening. Als dit op termijn toch zou gebeuren, heeft Visite met deze aanpak de toegankelijkheid en bekendheid van de reguliere werking versterkt. Het project schept ruimte voor de hulpverlener om een intensief en duurzaam proces op te starten waarbij het vertrouwen van de cliënt wordt gewonnen en samen met de omgeving een integraal hulpverleningskader wordt opgesteld. Door proactief en in coproductie met de oudere en diens omgeving te investeren in huisbezoeken wil Visite bekomen dat de cliënt gebruik maakt van alle maatschappelijke dienstverlening waarop hij of zij recht heeft. Daarnaast beoogt Visite ook de houding en de instelling van de cliënt t.o.v. van de hulpverlening te wijzigen. Hierdoor kunnen ze in de toekomst zelf vlotter de stap zetten naar hulpverlening. Door het project kan op termijn nagegaan worden wat het effect is van vroegtijdige detectie van noden op het vlak van thuiszorg, veiligheid en financiële haalbaarheid. Daarnaast is het zeer goed om de reguliere werking te kunnen hervormen op basis van onderbouwde preventieve maatregelen om zo de mensen sterker te maken. Het project zorgt ook voor een bevordering in het gelijkwaardige en volwaardige burgerschap van de doelgroep ijdsindeling 09/ 13-10/ 13 opmaak actieplan, communicatieplan en methodiekontwikkeling 11/ 13-12/ 13 huisbezoeken Kooigem 01/ 14 verwerking huisbezoeken Kooigem - opstellen resultaten - overlegmoment intermediairen 02/ 14-08/ 14 huisbezoeken Bellegem 09/ 14 verwerking huisbezoeken Bellegem - opstellen resultaten 10/ 14-02/ 15 huisbezoeken Rollegem 03/ 15 verwerking huisbezoeken Rollegem 03/ 15-05/ 15 opstellen eindrapport promotiecampagne slotevent 3HORISCH ODRBOUW kenmerken en die relevant zijn ter motivatie en staving van het project Visite Context armoede Hieronder wordt stilgestaan bij enkele aspecten die het plattelandsgebied en de doelgroep Armoede wordt gezien als een netwerk van sociale uitsluitingen op verschillende levensdomeinen die sterk met elkaar samenhangen zoals inkomen, huisvesting, gezondheid, vrijetijdsbesteding, werk enz. Armoede en sociale gelijkheid zijn niet enkel ongelijk verdeeld over verschillende sociale groepen, maar zijn ook ruimtelijk ongelijk verdeeld. r zijn zowel internationale en regionale verschillen, als verschillen tussen stad en platteland (POD MI, 2014) Internationale en regionale verschillen Binnen de uropese Unie staat België op het vlak van armoede ergens in de middenmoot. De armoedegraad in Vlaanderen (9,8%) komt in de buurt van de laagste armoedegraad binnen de U. In Brussel (34%) en Wallonië (19,2%) is dit een stuk groter. Dit toont de extreme verschillen tussen de gewesten in België, die nog groter zijn dan de verschillen binnen de U. 63% van de Belgen die in armoede leven wonen in Brussel of Wallonië, 37% in Vlaanderen. Daarnaast leven volgens de Vlaamse overheid meer dan één op tien mensen met een armoederisico (POD MI, 2014) Armoede op het platteland Armoede komt nog steeds meer voor in stedelijke gebieden, maar niet enkel en alleen daar. Ook op het platteland tonen cijfers aan dat armoede een niet te onderschatten problematiek is (Mathijssen, 2010). Uit een studie van het Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting (Mathijssen, 2010) blijkt dat de huishoudens die net niet tot de armsten behoren (=de groep tussen de 15 % en de 20 % armsten) sterk vertegenwoordigd zijn op het platteland. Oudere personen (64+), éénpersoonshuishoudens en eenoudergezinnen zouden een grotere kans hebben om in de armoede terecht te komen. Maar liefst 31 % van de alleenstaanden zou arm zijn. Bij de 64-plussers leeft 15 % in armoede. Bovendien blijkt plattelandsarmoede minder aandacht te krijgen, is het minder zichtbaar en meer verspreid. Armoede en sociale uitsluiting wordt vooral als stedelijk fenomeen onderzocht. Daarom wil Visite in dit project aandacht schenken aan plattelandsarmoede. nerzijds omdat het minder zichtbaar voorkomt dan in de stad, anderzijds omdat armoede in het platteland een andere dynamiek kent. De bewoners en vooral de oudere bewoners hebben een fierheid en trots waardoor ze niet snel hulp willen vragen. Men wil niet tonen aan de andere dorpsbewoners dat men hulp nodig heeft. Het is een vorm van verdoken armoede (Mathijssen, 2010). Daarnaast is op het platteland de dienstverlening, door de centralisatie, sterk achteruitgegaan. en voorbeeld hiervan is de vervoersarmoede. Dit betekent dat ze door mobiliteitsproblemen in mindere mate aan het openbare leven kunnen deelnemen (Meert e.a. 2003; Meert & Bourgeois 2003; Mathijssen 2010). Ook andere vormen van dienstverlening zoals het postkantoor, de sociale dienst van het OCMW, mutualiteiten, banken en kleine handelaars trekken langzaam weg uit de deelgemeenten, waardoor men zich verder moet verplaatsen voor algemene boodschappen en dienstverlening. Dit treft vooral de inwoners met een beperkte mobiliteit en komen hierdoor in een kwetsbare positie terecht. aast de fysieke afstand is ook de psychische afstand tot dienstverlening groter. r wordt vastgesteld dat ze op 6 7

5 VISI W BRG UW RCH AA HUIS het platteland bijna geen gebruik maken van tegemoetkomingen of premies die men zelf moet aanvragen (Mathijssen, 2010). Volgens Matthijssen (2010) brokkelen de sociale netwerken op het platteland af. Ontmoeting en mensen leren kennen is in mindere mate aan de orde. Dit sociaal isolement, gebrek aan mobiliteit en het verdwijnen van de voorzieningen en de dienstverlening zorgen voor een stijgende kwetsbaarheid op het platteland. Vooral ouderen zijn hierdoor extra kwetsbaar Armoede bij ouderen op het platteland Volgens de Vlaamse overheid heeft 1 op de 5 ouderen een verhoogd armoederisico. Dit is een groot aantal. aast de financiële beperkingen, krijgt men ook moeilijker toegang tot de mogelijkheden die anderen wel krijgen. enzaamheid is één van de grootste problemen bij arme ouderen. Door uitsluitingsmechanismen blijft men hierin verzeild. Dit is vooral bij ouderen op het platteland kenmerkend (Mathijssen, 2010). De oudere bewoners zijn dus één van de meest kwetsbare groepen op het platteland. Het gebrek aan een netwerk, aangepaste voorzieningen en mobiliteit verhoogt de kwetsbaarheid. Ze hebben vaak geen kennis over het gebruik en de verschillende vormen van de dienstverlening. Het is niet altijd evident voor hen om op de hoogte te zijn van de recentste ontwikkelingen, bv. op vlak van wonen, energie, rechten enz. Ongeveer 65% van de rechthebbenden op steun in België vraagt die nooit aan. Zoals eerder vermeld is men vaak te trots om hulp te vragen ( we hebben altijd onze plan kunnen trekken ) en is men bang dat andere inwoners er zullen over praten. Door deze psychologische afstand hebben ze nog een grotere kans om in de achterstelling en het sociaal isolement verzeild te raken. Dit blijkt ook uit een studie van de KU Leuven. Hieruit bleek dat 1 op de plussers zich dikwijls alleen en eenzaam voelt en 3 op 10 voelt zich soms eenzaam. Om deze problemen aan te pakken en te omzeilen, moet er gebruik gemaakt worden van een aanpak op maat (KU Leuven, 2012) Visite Proactief handelen Aangezien veel ouderen geisoleerd leven en niet in staat zijn om zelf de stap te zetten naar hulpverlening, is het een logisch gevolg dat de hulpverlener de mensen proactief gaat opzoeken. en proactieve dienstverlening is die vorm van dienstverlening waarbij de hulpverlener op eigen initiatief een dienstverleningsproces richting de burger start op basis van reeds bekende informatie bij de diensverlening zelf. Het proactief handelen heeft de bedoeling potentieel gerechtigden actief op te sporen, te benaderen en te informeren. Het actief opsporen slaat dan op outreachend werken (eman, L. & Van Regenmortel,., 2013) Outreachend werken Reachout, een expertisecentrum voor outreachend werken geeft volgende definitie voor outreachend werken: Outreachend werken is de verzamelterm van welzijnsgerichte activiteiten waarbij de werker de eigen organisatie verlaat, zich begeeft in de leefwereld van de doelgroep en zich moet aanpassen aan diens regels. Met de leefwereld van de doelgroep bedoelen ze, waar de doelgroep zich bevindt, bv. op straat, pleintjes, bij mensen thuis enz. Veiligheid van de eigen organisatie duidt op het naar buiten stappen, het verlaten van de eigen organisatie. Door dicht bij de mensen te komen, komt men te weten wat er leeft. Ook zijn er veel verhalen en ontwikkelingen die niet bij de organisatie geraken. Door outreachend te werken komt men die te weten (eman, L. & Van Regenmortel,., 2013). Concreet heeft outreachend werken volgende doelstellingen: - Het aanbod van de organisatie binnenbrengen in de leefwereld van de doelgroep. - De cliënten die men nog niet bereikt heeft naar de eigen werking toeleiden. - Informatie verzamelen om de eigen werking beter aan te passen aan de leefwereld van de doelgroep. Bijgevolg brengt het proactief handelen, inclusief het outreachend werken, ons bij de methodologie die gebruikt wordt in het project Visite. 4 MHODOLOGI 4.1. Doelgroepomschrijving Het onderzoek werd verricht bij senioren tussen de 65 en 79 jaar in de plattelandsgemeenten Kooigem, Bellegem en Rollegem. Om zicht te hebben op deze doelgroep werd in 2013 een bevolkingslijst van Kooigem, Bellegem en Rollegem opgevraagd bij de dienst bevolking van Kortrijk. Doorheen het project werden met dezelfde lijst gewerkt en kregen we de overlijdens en adreswijzigingen door van Kortrijk. Binnen deze doelgroep wil Visite extra aandacht besteden aan de meest kwetsbaren en zij die zorg weigeren of mijden. M.a.w. Visite richt zich tot de onderbeschermden. Onder onderbescherming verstaan we de situatie waarin personen zich bevinden die ongeacht de oorzaak de rechten en diensten waarop zij aanspraak zouden kunnen maken, niet realiseren (eman, L. & Van Regenmortel,., 2013). Visite focust niet alleen op het financiële, maar ook het bredere aanbod van sociale hulp- en dienstverlening wordt in rekening gebracht. Het project legt vooral de nadruk op 3 grote thema s: financiën, zorg en veiligheid. De doelgroep werd in meerdere subgroepen ingedeeld. Als eerste werd de opsplitsing gemaakt tussen de niet gekende en de gekende 65-plusser. Dit onderzoek richt zich op de niet gekende 65-plusser. De 80-plussers waren voor dit onderzoek niet relevant. Ze worden op termijn allemaal bezocht door de vrijwilligerswerking van Buren voor Buren naar aanleiding van hun tachtigste verjaardag. VISI W BRG UW RCH AA HUIS Hieronder wordt de bepaling van de doelgroep, de steekproefbepaling en de aanpak beschreven Gekende 65-plusser en gekende 65-plusser wordt omschreven als iemand die binnen SAKZ of de sociale dienst van het OCMW Kortrijk (SD) gekend is. Met andere woorden, er is een uitgebreid beeld van de financiële situatie, de zorgverlening en de veiligheid binnen de thuissituatie van de cliënt. Voorbeeld: - Iemand die geniet van maaltijden aan huis, van poetshulp of van een personenalarmsysteem wordt gezien als gekend, omdat de zorgsituatie reeds door een woonzorgverlener uitgediept werd en omdat erop regelmatige basis contact is. - Als er ooit al een cliëntoverleg werd georganiseerd voor een 65-plusser, dan wordt die persoon aanzien als gekend iet gekende 65-plusser en niet gekende 65-plusser wordt omschreven als iemand die binnen SAKZ of SD niet gekend is. Daarbij horen ook de individuen die wel gekend zijn, maar waarbij nog niet werd nagegaan of al hun rechten uitgeput zijn of waarbij we geen uitgebreid zicht hebben op meerdere aspecten van hun thuissituatie (de zorg, de veiligheid, de financiën). In samenwerking met de woonzorgverleners werden deze geselecteerd. Voorbeeld: Iemand die geniet van een verwarmingstoelage is door onze dienst wel gekend, maar wordt aanzien als niet gekend omdat de situatie, naast de aanvraag van de verwarmingstoelage, niet verder werd uitgediept. 8 9

6 VISI W BRG UW RCH AA HUIS VISI W BRG UW RCH AA HUIS Gekend Dienst maaltijden Poetsdienst Personenalarmsysteem Cliëntoverleg Sociale dienst OCMW Kortrijk 80-plussers Huishouden van een gekende 65+ met een niet gekende 65+ Overzicht gekend niet gekend 4.2. Steekproef In totaal waren er jarigen in het onderzoeksgebied. a het aftrekken van de gekende huishoudens, bleven er nog 181 niet gekende alleenstaanden en 490 niet gekende samenwonenden over. Het was onmogelijk om deze allemaal te onderzoeken. Om die reden werd een steekproef genomen van de samenwonenden van Bellegem en Rollegem. Deze aantallen werden aangevuld met de onbekende samenwonende huishoudens. In Kooigem werden alle onbekende samenwonende huishoudens bezocht, omdat dit aantal laag was. In Bellegem waren er 288 en in Rollegem waren er 162 onbekende samenwonende huishoudens. Deze konden binnen het project niet allemaal bezocht worden. Vandaar dat er voor deze deelgemeenten een gestratificeerde steekproef werd genomen (zie bijlage 1 voor berekening). In totaal werden er 462 huisbezoeken afgelegd. Binnen de steekproef werden de oudste inwoners binnen de doelgroep bezocht. Het aantal voor de niet gekende alleenstaanden was vrij laag in vergelijking met de niet gekende samenwonenden. Uit vorig onderzoek (KU Leuven, 2012) bleek dat vooral de alleenstaanden de grootste kans hadden om in de armoede en het sociaal isolement terecht te komen (zie ). Vandaar werd geopteerd om alle niet gekende alleenstaanden te bezoeken. Voor Kooigem waren dit er 17, voor Bellegem 88 en voor Rollegem 76 (zie tabel hieronder). Alleenstaanden Huishoudens otaal Kooigem Bellegem Rollegem otaal abel 2: Overzicht aantal per deelgemeente na de steekproef iet gekend Verwarmingstoelage Afgesloten dossiers Huishouden van een 80+ met een niet gekende Procedure Visite wilde de doelgroep bereiken door proactief en outreachend te werk te gaan (zie en ). De individuen, waar het project zijn pijlen op richtte, werden op de hoogte gebracht met een persoonlijke brief. In die brief vermeldde Visite de inhoud van het project, de doelstelling van de huisbezoeken en verdere contactgegevens (zie bijlage 4). en foto van de projectmedeweker, die de huisbezoeken zou afleggen, stond ook op de brief. Zo herkenden de inwoners de hulpverlener. Dit werd positief onthaald. en week na het versturen van de brieven startten de huisbezoeken Huisbezoeken r werd zonder afspraak, tussen 9u-11u en 13u30 en 16u30, aangebeld. Indien bleek dat er op een ongepast moment werd aangebeld, kon er een afspraak worden gemaakt om op een later moment terug te komen. De projectmedewerker liet in ieder geval een kaartje achter met zijn contactgegevens (zie bijlage 5). iet geïnteresseerden werden bevraagd naar de reden hiervoor Interview ijdens het huisbezoek nam de projectmedewerker semigestructureerde interviews af. Hierbij werd gebruik gemaakt van een vragenprotocol (zie bijlage 3). en vragenprotocol bevat een lijst met uitgeschreven vragen die in spreektaal zijn opgesteld en dient als een soort van leidraad om tijdens het interview de cruciale onderwerpen aan bod te laten komen. Die cruciale onderwerpen zijn de financiën, zorg en veiligheid binnen de thuissituatie. och geeft het de respondent nog voldoende ruimte om zelf zijn verhaal te vertellen. Hierbij hangt veel af van de kwaliteiten van de interviewer. De voorbereide vragen zijn zo natuurlijk mogelijk opgesteld om het gesprek zo vlot mogelijk te laten verlopen. De interviewer was m.a.w. flexibel en speelde in op de aangehaalde zaken van de respondent. Alvorens het gesprek begon, vulde de respondent een drop off in. Deze drop off geeft een aantal achtergrondkenmerken zoals naam, telefoonnummer, burgerlijke staat, gezinssituatie enz. weer en dient als opstap naar het gesprek. Hierdoor kon de respondent zich als het ware in zijn rol als ondervraagde inleven. (Mortelmans, 2007) ijdens het gesprek maakte de projectmedewerker aantekeningen van de belangrijkste zaken die werden aangehaald door de respondent. Daarvoor maakte hij gebruik van een checklist. a het huisbezoek konden hier verdere aanvullingen op gemaakt worden. Kwam er uit het gesprek een specifieke hulpvraag naar boven, dan werd dit doorgegeven aan een specifieke hulpverlener en werd dit door hem/haar verder behandeld. Voorbeeld: Uit het gesprek komt naar boven dat de respondent al een tijdje minder mobiel is en hij/zij wenst hier hulp voor, dan wordt dit doorgegeven en verder behandeld door een ergotherapeut Voorbeeld: Heeft de respondent nood aan thuiszorg, dan neemt de woonzorgverlener verder contact op met de cliënt. ijdens het huisbezoek ondertekende de cliënt een document die toestemming geeft gegevens op te vragen in de Kruispuntbank Sociale Zekerheid indien nodig (zie bijlage 6). Alle gegevens werden in het registratieprogramma ew Horizon gestopt. Hierdoor kon achteraf perfect gemeten worden hoeveel huisbezoeken er in totaal werden uitgevoerd en hoeveel specifieke hulpvragen naar boven kwamen. De resultaten van de huisbezoeken worden in het volgende hoofdstuk beschreven. Om een duidelijk beeld weer te geven van de resultaten wordt alles in tabellen gegoten. Deze kunt u in volgende hoofdstukken met bijhorende uitleg terugvinden

7 VISI W BRG UW RCH AA HUIS 5 Subtotaal RSULA KOOIGM 5.1. Cijfers Huisbezoeken Alleenstaanden Samenwonend otaal huishoudens Vooropgesteld Bereikt iet geïnteresseerd 1 (5,9%) 6 (15,8%) 7 (12,7%) Uitgebreid huisbezoek 16 (94,1%) 32 (84,2%) 48 (87,3%) abel 1. Overzicht huisbezoeken Voor Kooigem werd vooropgesteld om 57 huishoudens te bereiken. wee huishoudens waren helemaal niet geïnterreseerd waardoor er 55 werden bereikt. Bij 48 vond er een uitgebreid gesprek plaats, wat 87,3% van het totaal aantal bereikte huishoudens is. Voor de alleenstaanden is dit 94,1% en voor de samenwonenden ligt dit minder, nl. 84,2%. Zeven huishoudens hadden geen interesse in het initiatief. Zij gaven aan nog geen zorg nodig te hebben of beweren de nodige hulpverlening al gevonden te hebben. Aantal HH met aanvragen 6 (37,5%) 8 (25%) 14 (29,1%) abel 2. Aantal huishoudens met aanvragen In totaal hadden 14 van de 55 huishoudens één of meerdere hulpvragen. Dit is 29,1% van het totaal aantal bereikte huishoudens. Deze hulpvragen worden hieronder omschreven Hulpvragen/aanvragen Deze worden onderverdeeld volgens de alleenstaande en de samenwonende huishoudens. ALLSAAD Hulpvraag Aantal verwarmingstoelage 3 renovatiepremie 3 ergo aan huis 2 sociaal telefoontarief 1 poetshulp 1 otaal 10 abel 3. Overzicht aantal hulpvragen abel 5. Overzicht aantal hulpvragen VISI W BRG UW RCH AA HUIS HH met een aanvraag abel 4. Aantal HH met aanvraag In totaal waren er 10 aanvragen/hulpvragen voor de alleenstaanden. Aanvragen voor een verwarmingstoelage komen het meest voor, gevolgd door de renovatiepremies en ergo aan huis. De overige aanvragen vindt u in de bovenstaande tabel. Deze 10 aanvragen zijn verspreid over 6 alleenstaande huishoudens. SAMWOD Hulpvraag Aantal verwarmingstoelage 2 klusjesdienst en tuinonderhoud: PWA, BD 2 parkeerkaart 2 hulp aan bejaarden 2 gezinshulp 1 poetshulp 1 info serviceflats 1 ergo aan huis 1 renovatiepremie 1 maaltijden aan huis 1 thuiszorgtoelage 1 gratis huisvuilzakken 1 inschrijven ouderenwoning 1 otaal 17 6 Subtotaal HH met een aanvraag

8 VISI W BRG UW RCH AA HUIS VISI W BRG UW RCH AA HUIS Voor de samenwonenden waren er in totaal 17 aanvragen/hulpvragen. Aanvragen verwarmingstoelage, klusjesdienst en tuinonderhoud, parkeerkaart en hulp aan bejaarden komen bij deze groep het meest voor. De overige aanvragen komen telkens éénmalig voor. Deze 15 hulpvragen zijn verspreid over 8 samenwonende huishoudens Algemeen overzicht In totaal zijn er 27 hulpvragen/aanvragen verspreid over 14 huishoudens. otaal aantal hulpvragen 27 abel 6. otaal aantal hulpvragen abel 7. Aantal huishoudens Aantal Alleenstaanden 6 Samenwonenden 8 otaal 14 De verhouding van het aantal huishoudens met één/meerdere aanvragen t.o.v. van het totaal aantal huishoudens waarbij een uitgebreid gesprek plaatsvond, leidt tot onderstaande resultaten. Voor de samenwonenden is dit percentage minder dan bij de alleenstaanden; 25 % tegenover 37,5 %. In totaal hadden 29,1 % van alle uitgebreid bezochte huishoudens één of meerdere aanvragen/hulpvragen. Percentage Alleenstaanden 37,50% Samenwonenden 25% otaal 29,10% Buurtnetwerk en buurtwinkel In totaal zouden 4 huishoudens gebruik maken van een winkel aan huis. en opzichte van het totaal aantal bereikte huishoudens is dit 12,7 % die gebruik zouden maken van een winkel aan huis. Aantal Alleenstaanden 2 Samenwonenden 2 abel 10. Aantal HH gebruik winkel aan huis % HH buurtwinkel t.o.v. bereikte HH 12,70% abel 11. Buurtwinkel en slotte volgden er 4 vragen over het buurtnetwerk, uit de verschillende huisbezoeken aan 48 huishoudens. Dit betekent dat er in 8,33% van de huisbezoeken een concrete vraag gesteld werd. Deze vragen resulteerden in één vastgelegd engagement als vrijwilliger. Verder werden er twee nieuwe contacten gelegd voor de werking van Seniorenacties Kortrijk-Zuid. en laatste persoon werd doorverwezen naar de werking Ingekaderd. abel 8. Procentueel aantal HH met aanvragen en slotte kan ook nog de verhouding gemaakt worden tussen het totaal aantal hulpvragen ten opzichte van het aantal uitgebreide huisbezoeken. otaal aanvragen otaal HB abel 9. Verhouding aantal hulpvragen t.o.v. uitgebreide huisbezoeken 14 15

9 VISI W BRG UW RCH AA HUIS 6 COCLUSI 6.1. Huisbezoeken 55 huishoudens van de aanvankelijk 57 vooropgestelde huisbezoeken werden bereikt. 2 daarvan deden de deur niet open en 7 daarvan waren niet geïnteresseerd. De participatiegraad in Kooigem was hoog. (87,3%) Hulpvragen DISCUSSI KOOIGM Uit de 48 huisbezoeken die effectief werden bereikt, zijn er 27 hulpvragen naar boven gekomen. De opsplitsing werd gemaakt tussen hulpvragen/aanvragen voor de alleenstaanden en de samenwonenden. Voor beide groepen behoort de aanvraag voor een verwarmingstoelage bij de meest aangevraagde. Bij de alleenstaanden gevolgd door hulpvragen rond de renovatiepremie en ergo aan huis; bij de samenwonenden gevolgd door aanvragen voor klusjesdienst of tuinonderhoud (PWA, BD), aanvragen voor een parkeerkaart en aanvragen voor tegemoetkoming hulp aan bejaarden. Vijf huishoudens vroegen een verwarmingstoelage aan. Diegene die dit aanvroegen, wisten niet dat ze daar recht op hadden. Ook niet waar en hoe men die kon aanvragen. Daarnaast wilden drie huishoudens meer informatie over renovatiepremies of verbeteringspremies. De woningen van deze drie huishoudens zijn minder goed geïsoleerd of sterk verouderd: ramen met enkel glas, verouderde en onveilige elektriciteitsleidingen, vocht in de muren etc. Uit de huisbezoeken kwam naar boven dat een veroudering van de woningen in Kooigem al enkele jaren een knelpunt is. De woningen worden door deze veroudering steeds onveiliger en minder praktisch voor de doelgroep. Hierdoor wordt het minder evident om lang thuis te blijven wonen. enslotte waren er nog een aantal andere, diverse hulpvragen, nl. een aanvraag poetsdienst, informatie over serviceflats, informatie en een aanvraag voor hulpmiddelen in huis, aanvraag sociaal telefoontarief, gezinshulp, hulpvraag maaltijden aan huis, aanvraag thuiszorgtoelage, gratis huisvuilzakken enz ype huishouden De doelgroep werd onderverdeeld in alleenstaanden en samenwonenden. Van de 27 hulpvragen werden er 10 hulpvragen gesteld door alleenstaande huishoudens en 17 hulpvragen door samenwonende huishoudens. De verhouding van het aantal huishoudens met één/meerdere aanvragen ten opzichte van het totaal aantal huishoudens waarbij een uitgebreid gesprek plaatsvond is 25% bij de samenwonenden, wat iets minder is dan bij de alleenstaanden, nl. 25 % tegenover 37,5 %. In totaal hadden 29,1 % van alle uitgebreid bezochte huishoudens één of meerdere aanvragen/hulpvragen Buurtnetwerk & buurtwinkel en viertal individuen staan open om deel te nemen aan activiteiten of de vrijwilligerswerking. Het participatieve aspect van het project lijkt voor Kooigem geslaagd door deze 4 deelnemers. waalf procent van de huishoudens zouden tot op heden gebruik maken van een buurtwinkel aan huis. Dit is niet overdreven hoog. Als reden geven de meesten aan dat ze zich ver moeten verplaatsen om een warenhuis te vinden en voelen ze zich niet meer in staat die verplaatsing te doen. Ook de bushalte staat ver van het centrum. De overige zouden geen gebruik maken van een winkel aan huis. Deze zijn nog in staat de verplaatsing te maken en zien die verplaatsing als een mogelijkheid om er nog eens tussenuit te zijn. Ze vinden het wel een mooi initiatief en zouden er in de toekomst misschien gebruik van maken Kanttekeningen aast de bovenstaande hulpvragen hadden bepaalde huishoudens ook nog enkele losse opmerkingen: - nkele huishoudens gaven aan dat ze meer politie op straat willen zien. Ze vinden dat er meer gepatrouilleerd mag worden. Men voelt zich soms onveilig en ter preventie van inbraken en dergelijke zou men meer patrouille willen. Om deze onveiligheidsgevoelens te proberen weg te werken, hield de wijkagent op een contactnamiddag in Kooigem een presentatie met tips om preventief inbraken te voorkomen. - r is geen bankinstelling in Kooigem. nkele huishoudens vinden dit een groot tekort. Ze moeten naar de buurgemeenten om betalingen te doen of hun pensioen te ontvangen. Voor velen is het moeilijk deze verplaatsing zelfstandig te doen. Sommigen laten hun betalingen of geldafhalingen doen door familie of kennissen. - r is geen apotheker in Kooigem. Mensen moeten voor een apotheker naar een buurgemeente. Voor oudere personen die minder mobiel zijn en vaak medicatie nodig hebben, is dit een probleem. Wel is er een apotheker uit de naburige gemeente, die de medicatie aan huis levert. Maar dit is slechts voor een deel van de inwoners een oplossing. VISI W BRG UW RCH AA HUIS - De gasleidingen lopen niet door gans Kooigem. én enkel huishouden zou graag overschakelen naar een gasleverancier i.p.v. mazout maar er loopt geen gasleiding in de straat. Ze kunnen een aanvraag indienen om de gasleiding te laten doortrekken naar hun woning, maar dit moeten ze zelf financieren, wat zeer duur is. De resultaten van Kooigem werden voorgesteld aan andere organisaties en intermediairen tijdens een overlegmoment. Op basis van de input van de intermediairen werd er gewerkt rond 3 thema s. Hieronder een samenvatting van de relevantste opmerkingen: 1. Bekendmaking diensten - Inventaris of in kaart brengen van alle diensten die aan huis werken. Dit moet bekend gemaakt worden aan de inwoners. Herhaling is hierbij belangrijk. - Opnieuw een zitdag/spreekuur in Kooigem. - Over het algemeen nood aan een vast contactpunt. - en vrijwilligerspunt dat fulltime bereikbaar is, dat iedere inwoner kan bereiken als men vragen heeft. 2. Digitalisering - Vorming en opleiding. - Bekendmaking van diensten die al bestaan: gratis Wi-Fi, computerassistentie. 3. Wonen/huisvesting - Informatiegids over hulpmiddelen en huisvestingspremies. - Knelpunt: zien ze het wel nog zitten om verbouwingen uit te voeren op die leeftijd? ot slot nog benadrukken dat de aangehaalde hulpvragen vrij divers van aard zijn. Dit benadrukt de uniciteit van Kooigem

10 VISI W BRG UW RCH AA HUIS 7 RSULA BLLGM 7.1. Cijfers Huisbezoeken Alleenstaand Samenwonend otaal huishoudens Vooropgesteld Bereikt iet geïnteresseerd 11 (12,5%) 45 (24,6%) 56 (20,7%) Uitgebreid huisbezoek (%) 77 (87,5%) 138 (75,4%) 215 (79,3 %) abel 12. Overzicht huisbezoeken Voor Bellegem was de vooropgestelde uitdaging om 268 huishoudens te bereiken. Deze doelstelling werd bereikt, want er werden 3 extra huishoudens bereikt. Bij 215 huishoudens vond er een uitgebreid gesprek plaats, wat 79,3 % is van het totaal aantal bereikte huishoudens. Voor de alleenstaande huishoudens is dit 87,5 %. Voor de samenwonende huishoudens ligt dit aantal iets lager, nl. 75,4 %. 56 huishoudens ofwel 20,70 % hadden geen interesse in het initiatief. et zoals in Kooigem had men geen zorg nodig of vonden ze de weg al naar hulpverlening. Aantal HH met aanvragen 28 (36,36%) 11 (7,9%) 39 (18,13%) abel 13. Aantal HH met aanvragen 28 alleenstaande huishoudens hadden één of meerdere aanvragen of hulpvragen. Voor de samenwonenden was dit aantal minder, nl. 11 huishoudens. Deze aanvragen/hulpvragen worden hieronder omschreven Hulpvragen/Aanvragen VISI W BRG UW RCH AA HUIS Deze worden onderverdeeld volgens de alleenstaande en de samenwonende huishoudens. ALLSAAD Aanvragen Aantal Parkeerkaart 10 rgo aan huis 10 Info woonmogelijkheden (incl. inschrijvingen) 6 huiszorgtoelage 5 egemoetkoming hulp aan bejaarden (thab) 4 Verwarmingstoelage 4 Verhoogde tegemoetkoming 2 Sociaal telefoontarief 2 Aanvraag poetshulp 2 Aanvraag klusjesdienst 2 Vermindering kabel 1 Aanvraag huisvuilzakken wegens incontinentie 1 PAS 1 Vermindering onroerende voorheffing 1 Inschrijving groene stroom 1 Surplus 2 1 abel 14. Overzicht aantal hulpvragen otaal 53 Subtotaal huishoudens met een aanvraag In totaal waren er 53 aanvragen/hulpvragen voor de alleenstaanden. Zoals u in de tabel hierboven kan zien komen de aanvragen voor een parkeerkaart en de aanvragen voor ergo aan huis het meest voor. Onder ergo aan huis worden aanvragen voor een rolstoel, een rollator, bed en badhulpmiddelen, info en het aanvragen van aanpassingspremies, enz. verstaan. rgo aan huis wordt gezien als een overkoepelende term die meerdere aspecten bevat. 6 van de 53 aanvragen waren gericht naar informatie rond de verschillende woonmogelijkheden voor ouderen. De overige aanvragen vindt u verder in tabel 14. Deze 53 aanvragen/hulpvragen zijn verspreid over 28 alleenstaande huishoudens. 28 abel 15. HH met aanvragen 2 Surplus is het participatiefonds voor vrije tijd 18 19

11 VISI W BRG UW RCH AA HUIS VISI W BRG UW RCH AA HUIS SAMWOD Aanvragen Aantal rgo aan huis 6 Parkeerkaart 4 egemoetkoming hulp aan bejaarden (thab) 4 huiszorgtoelage 4 Verwarmingstoelage 2 Poetsdienst 2 Aanvraag huisvuilzakken, wegens incontinentie 1 Aanvraag thuisverpleging 1 Vlaamse zorgverzekering 1 Zorgverzekering 1 Sociaal telefoontarief 1 IGO 1 Info woonmogelijkheden 1 otaal 29 abel 16. Overzicht aantal hulpvragen Subtotaal huishoudens met aanvraag 11 abel 17. Aantal HH met aanvragen De verhouding van het aantal huishoudens met één/meerdere aanvragen ten opzichte van het totaal aantal huishoudens waarbij een uitgebreid gesprek plaatsvond, leidt tot volgende resultaten (zie tabel 19). Voor de samenwonenden is dit percentage een stuk minder in vergelijking met de alleenstaanden, nl. 7,9 % tegenover 36,3 %. In totaal hadden 18,10 % van alle uitgebreid bezochte huishoudens één of meerdere aanvragen/hulpvragen. Percentage Alleenstaanden 36,30% Samenwonenden 7,90% otaal 18,10% abel 19. Procentueel aantal HH met aanvragen otaal aanvragen otaal HB abel 20. Verhouding aantal hulpvragen t.o.v. uitgebreide huisbezoeken en slotte kan ook nog de verhouding gemaakt worden tussen het totaal aantal hulpvragen ten opzichte van het aantal uitgebreide huisbezoeken (tabel 20) Buurtwinkel en buurtnetwerk Voor de samenwonenden waren er in totaal 29 aanvragen/hulpvragen. De meeste hiervan zijn ook aanvragen voor ergo aan huis. Bij de samenwonenden komen de aanvragen voor parkeerkaarten en de aanvragen gelinkt aan de woonzorg zoals de tegemoetkoming hulp aan bejaarden, de thuiszorgtoelages en de verwarmingstoelages ook veel voor. Deze 29 aanvragen/hulpvragen zijn verspreid over 11 samenwonende huishoudens Algemeen overzicht In totaal zijn er 82 aanvragen/hulpvragen verspreid over 39 huishoudens. otaal aantal aanvragen 82 Aantal Alleenstaanden 28 Samenwonenden 11 otaal 39 abel 18. Aantal hulpvragen per type HH In totaal zouden 12 huishoudens gebruik maken van een winkel aan huis, waarvan 4 alleenstaanden en 8 samenwonende huishoudens. Aantal Alleenstaanden 4 Samenwonenden 8 abel 21. Aantal HH gebruik winkel aan huis en opzichte van het totaal aantal bereikte huishoudens is dit 5,5 % die gebruik zou maken van een winkel aan huis. % HH buurtwinkel t.o.v. bereikte HH 5,50% abel

12 VISI W BRG UW RCH AA HUIS In Bellegem werden er uit de verschillende huisbezoeken 8 vragen gefilterd die te maken hadden met het buurtnetwerk. Op het geheel van 215 bezochte huisbezoeken, betekent dit 3.72%. Over het activiteitenaanbod werden drie rechtstreekse vragen gesteld. Deze resulteerden in één concrete deelname aan de contactnamiddag te Bellegem. Verder werd ook één engagement als vrijwilliger vanuit Bellegem genoteerd. De resterende vragen kaderden rond Het Boekske. 3 Hier werd verwezen naar de verschillende verdeelpunten binnen Bellegem en de mogelijkheid tot het nemen van een abonnement. 8 VISI W BRG UW RCH AA HUIS COCLUSI DISCUSSI BLLGM Bellegem is de grootste deelgemeente van de drie deelgemeenten die deel uitmaken van het project. Het heeft een bevolkingscijfer van 3795 inwoners. Daarvan zijn er 550 personen tussen de 65 en 79 jaar Huisbezoeken r werd vooropgesteld om 268 huishoudens te bereiken. Het project deed zelfs beter en slaagde erin 3 huishoudens meer te bereiken, namelijk 271. Bij 215 huishoudens heeft er een uitgebreid gesprek plaats gevonden. Dit is een kleine 80 %. Ongeveer 20 % had geen interesse in een huisbezoek. en check up van hun situatie was dus niet mogelijk. egelijkertijd betekent dit dat er zo n 85% van het totaal aantal personen tussen de 65 en 79 jaar in Bellegem bereikt werd. Gezien het grote bereik, kan er geconcludeerd worden dat de gehanteerde methodiek ook voor Bellegem effectief is. r zijn 39 huishoudens (62,9%) die één of meerdere aanvragen/hulpvragen hebben Hulpvragen In totaal waren er 82 aanvragen verspreid over 39 huishoudens. Deze 39 huishoudens met één/meerdere aanvragen is 18,10 % van het totaal aantal uitgebreide huisbezoeken. Procentueel gezien zijn er een stuk minder aanvragen bij de samenwonenden dan bij de alleenstaanden. 36,3 % van de bereikte alleenstaande huishoudens had één of meerdere aanvragen/hulpvragen, voor de samenwonende is dit 7,9%. Dit is een opvallend verschil. Voor de alleenstaanden waren er 53 aanvragen. Bij deze huishoudens zijn de parkeerkaart en de aanvragen voor ergo aan huis de meest voorkomende, nl. elk 10. Vragen over de bestaande woonmogelijkheden en de financiële aanvragen gelinkt aan de woonzorg zoals thuiszorgtoelages, tegemoetkoming hulp aan bejaarden, verwarmingstoelages, verhoogde tegemoetkomingen en sociaal telefoontarief scoorden goed. Daarnaast kwamen nog enkele éénmalige aanvragen voor. Deze 53 aanvragen waren verspreid over 28 alleenstaande huishoudens die 1 of meerdere aanvragen hadden. Voor de samenwonende huishoudens waren er 29 aanvragen/ hulpvragen. Met 6 aanvragen is ook hier ergo aan huis de meest voorkomende, gevolgd door elk 4 aanvragen voor een parkeerkaart, een tegemoetkoming hulp aan bejaarden en een thuiszorgtoelage. Verder waren er nog enkele aanvragen die éénmalig werden gesteld. Deze 29 aanvragen werden verspreid over 11 huishoudens die 1 of meerdere aanvragen deden ype huishouden Het type huishouden blijkt een invloed te hebben. Bij de alleenstaanden had 36,30 % van het totaal aantal uitgebreide huisbezoeken één of meerdere aanvragen. Dit is 5 keer meer dan bij de samenwonenden. Daarnaast ligt het percentage niet geïnteresseerden bij de samenwonenden iets hoger in vergelijking met de alleenstaanden, namelijk 24,6% tegenover 12,5% Buurtwinkel en Buurtnetwerk/ Participatie In Bellegem zouden 12 huishoudens, waarvan 4 alleenstaande en 8 samenwonende huishoudens, gebruik maken van een winkel aan huis, mocht die bestaan. Dit is 5,5 % van het totaal aantal bereikte huishoudens. Dit is heel weinig. Daarnaast hangt het 22 23

13 VISI W BRG UW RCH AA HUIS van nog enkele randvoorwaarden af of men er effectief gebruik zou van maken, zoals bv. de kostprijs, het merk van voedselwaren enz. Veel hangt van de persoonlijke voorkeur af. Bovendien zijn er in Bellegem vele straten of buurten waarvan de bewoners goed samenhangen. Zo komt het vaak voor dat één iemand voor een aantal minder mobiele buurtbewoners boodschappen doet. Ze kunnen op elkaar rekenen, de solidariteit is in bepaalde buurten groot (bv. Volksberg, Mandenmakersstraat, ). Hieruit blijkt dat een eventuele opstart hiervan overbodig zou zijn voor Bellegem. I.v.m. het buurtnetwerk en het participatieve aspect waren er 8 vragen. Deze resulteerden in één concrete deelname aan de contactnamiddag te Bellegem. r was ook één engagement als vrijwilliger vanuit Bellegem. De resterende vragen kaderden rond Het Boekske. Hier werd verwezen naar de verschillende verdeelpunten binnen Bellegem en de mogelijkheid tot het nemen van een abonnement Kanttekeningen aast de hierboven vernoemde cijfers en hulpvragen, hadden bepaalde huishoudens nog enkele opmerkingen: - Meerdere huishoudens vinden het een tekortkoming dat er geen mutualiteit en PostPunt is in Bellegem. Dit is een bevestiging van het feit dat de gemeentelijke dienstverlening/ hulpverlening wegtrekt uit de randgemeenten en zich gaat vestigen of zich gaat centraliseren in het centrum van Kortrijk. - I.v.m. het PostPunt werd nagegaan of de mogelijkheid bestond om een Postpunt in Bellegem te vestigen. Hiervoor werd de krantenwinkel in de Bellegemsestraat gecontacteerd. Zij stonden hiervoor open maar door wettelijke bepalingen van bpost is dit niet mogelijk. r is een PostPunt in Rollegem en binnen een straal van 5 kilometer mag er geen ander PostPunt zijn. Dus de inwoners van Bellegem moeten naar Rollegem of Marke om een PostPunt of postkantoor te bereiken. Voor de minder mobiele inwoner is dit niet altijd evident. - Vaak voelt men zich onveilig. Dit komt door de grote inbrakenplaag en de veelvoorkomende grenscriminaliteit in de zuidelijke rand van Kortrijk. Dit probleem is al een tijdje gekend en vanuit de stad zijn hiervoor al enkele initiatieven uitgewerkt, bv. tips voor een veilige thuis door gemeenschapswacht, meer patrouilles, Dit werd op een contactnamiddag in Bellegem toegelicht door de wijkagent van Bellegem. r was ook sprake dat men vaak niet weet dat wie de wijkagent is en op welke manier te bereiken. Vroeger verplaatste de wijkagent zich met de fiets en was hij makkelijk aanspreekbaar ipv met de brommer de dag van vandaag. Met deze voorstelling op elke contactnamiddag was deze bekendmaking een doel.daarnaast weet men vaak niet op welke manier de wijkagent te bereiken. Vroeger was de wijkagent met de fiets en was die makkelijker aanspreekbaar i.p.v. met de brommer vandaag. 9 RSULA ROLLGM 9.1. Cijfers Huisbezoeken VISI W BRG UW RCH AA HUIS Alleenstaand Samenwonend otaal huishoudens Vooropgesteld Bereikt iet geïnteresseerd 22 (30,99%) 16 (25%) 38 (28,15%) Uitgebreid huisbezoek (%) 49 (69,01%) 48 (75%) 97 (71,85%) abel 24. Overzicht huisbezoeken Voor Rollegem was de vooropgestelde uitdaging om 134 huishoudens te bezoeken. r werd 1 huishouden meer bereikt. Bij 97 huishoudens vond er een uitgebreid gesprek plaats wat gelijk is aan 71,85% van het totaal aantal bereikte huishoudens. Voor de alleenstaande huishoudens is dit 69 %. Voor de samenwonende huishoudens ligt dit aantal iets hoger, nl. 75 %. Aantal HH met aanvragen 9 (18,37%) 8 (16,67%) 17 (17,53%) abel 25. Aantal HH met aanvragen 17 van de 135 huishoudens hadden één of meerdere aanvragen of hulpvragen; 9 voor de alleenstaanden en 8 voor de samenwonenden (tabel ) Hulpvragen/aanvragen Hieronder het onderscheid tussen de alleenstaanden en de samenwonenden

14 VISI W BRG UW RCH AA HUIS VISI W BRG UW RCH AA HUIS ALLSAAD Aanvragen/hulpvragen Aantal agaan verhoogde tegemoetkoming 4 Sociaal telefoontarief 2 Huisvuilzakken 1 Sociaal tarief elektriciteit/gas 1 huiszorgtoelage 1 Verwarmingstoelage 1 otaal 10 abel 26. Overzicht aantal hulpvragen In totaal zijn er 10 aanvragen/hulpvragen voor de alleenstaanden. Opvallend is dat de meeste hulpvragen voor de alleenstaanden gingen over de verhoogde tegemoetkoming. Daarnaast waren er nog twee aanvragen voor sociaal telefoontarief, aanvraag huisvuilzakken, aanvraag sociaal tarief elektriciteit/gas, een aanvraag voor thuiszorgtoelage en een aanvraag voor een verwarmingstoelage. Deze hulpvragen zijn verspreid over 9 huishoudens. SAMWOD Aanvragen/hulpvragen Aantal Parkeerkaart 6 PAS 1 Maaltijden aan huis 1 Zorgverzekering 1 rgo aan huis 1 otaal 10 abel 27. Overzicht aan hulpvragen Ook voor de samenwonende huishoudens zijn er 10 aanvragen/hulpvragen. en aanvraag parkeerkaart is hier duidelijk de meest voorkomende. Ook een aanvraag voor een PAS, maaltijden aan huis, zorgverzekering en ergo aan huis kwamen voor. Deze zijn verspreid over 8 huishoudens Algemeen overzicht In totaal zijn er 20 aanvragen/hulpvragen verspreid over 17 huishoudens Subtotaal huishoudens met een aanvraag 9 Subtotaal huishoudens met een aanvraag 8 otaal aantal aanvragen 20 Aantal Alleenstaanden 9 Samenwonenden 8 otaal 17 De verhouding van het aantal huishoudens met één/meerdere aanvragen ten opzichte van het totaal aantal huishoudens waarbij een uitgebreid gesprek plaatsvond, leidt tot de volgende resultaten (zie tabel 29). Dit percentage is voor de alleenstaanden en de samenwonenden ongeveer gelijk, 18.37% tegenover 16.67%. In totaal werden 17,53% van alle uitgebreide huisbezoeken geholpen met één of meerdere hulpvragen/aanvragen. Percentage Alleenstaanden 18,37% Samenwonenden 16,67% otaal 17,53% abel 29. Procentueel aantal HH met aanvragen en slotte kan ook nog de verhouding gemaakt worden tussen het totaal aantal hulpvragen ten opzichte van het aantal uitgebreide huisbezoeken. abel 30. Verhouding aantal hulpvragen t.o.v. uitgebreide huisbezoeken Buurtwinkel en buurtnetwerk abel 28. Aantal hulpvragen per type huishouden otaal aanvragen otaal HB Verhouding in % ,62% iemand van de bezochte huishoudens zou gebruik maken van een winkel aan huis. In Rollegem zijn er meerdere winkels ter beschikking en blijkbaar kunnen de bezochte huishoudens makkelijk de verplaatsing maken of kunnen ze rekenen op iemand die boodschappen doet. wee personen hebben interesse in vrijwilligerswerk en hebben ondertussen al kennis gemaakt met de vrijwilligerswerking van het LDC. I.v.m. het buurtnetwerk waren er 5 vragen op een geheel van 97 gevoerde huisbezoeken. Dit betekent 5.15%. én engagement als vrijwilliger werd opgenomen. Drie personen zijn geïnteresseerd in vrijwilligerswerk, maar zijn nu niet in staat, om dit engagement op te nemen. De laatste vraag handelde over het aanbod van computercursussen binnen de LDC

15 VISI W BRG UW RCH AA HUIS Huisbezoeken 134 huishoudens waren vooropgesteld; er werd één huishouden meer bereikt dan voorzien. Bij 97 huishoudens heeft er een uitgebreid gesprek plaatsgevonden, ruim 71 %. 28,15% was niet geïnteresseerd in een huisbezoek. Ook voor Rollegem blijkt de gehanteerde methodiek effectief te zijn Hulpvragen/aanvragen COCLUSI DISCUSSI ROLLGM Voor Rollegem zijn er op tot heden 20 hulpvragen verspreid over 17 huishoudens. Deze huishoudens zijn 17,53% van het totaal aantal uitgebreide huisbezoeken. De hulpvragen zijn gelijk verdeeld over de alleenstaanden en de samenwonenden; elk 10. De soorten hulpvragen variëren sterk bij beide groepen. Bij de alleenstaanden hadden veel mensen vraag naar hun verhoogde tegemoetkoming. Ze vroegen zich af of ze er werkelijk geen recht op hebben ondanks hun, volgens henzelf, lager inkomen. Dit werd telkens nagegaan door de woonzorgverlener. In geen enkel geval hadden ze er recht op. De achterliggende reden hiervoor kan de aanwezigheid van de mutualiteit in Rollegem zijn. Bij de samenwonenden was er geen vraag naar. Bij deze groep kwam de parkeerkaart het meest naar voor ype huishouden In Rollegem blijkt het type huishouden niet echt een invloed te hebben. Het aantal, dat één of meerdere hulpvragen had, is zo goed als gelijk bij de alleenstaanden en de samenwonenden. r is wel een licht verschil bij de niet geïnteresseerden. Bij de alleenstaanden is dit 30%, bij de samenwonenden 25%. Opvallend is ook dat de soort hulpvragen/aanvragen sterk verschillen bij beide groepen. 11 ALGM BSLUI Resultaten 3 deelgemeenten samen VISI W BRG UW RCH AA HUIS In onderstaande tabellen vindt u de gegevens van de 3 deelgemeenten samen. 461 huishoudens werden bereikt. Bij een kleine 80% van die huishoudens vond een uitgebreid huisbezoek plaats. Dit wil zeggen dat er over de drie deelgemeenten heen, 20% van de bereikte huishoudens niet geïnteresseerd waren in het project. Daarnaast had 20% van alle uitgebreid bezochte huishoudens één of meerdere hulpvragen. abel 31. Overzicht huisbezoeken Alleenstaanden Samenwonend otaal huishoudens Vooropgesteld Bereikt iet geïnteresseerd 34(19,32%) 67(23,51%) 101(21,91%) Uitgebreid huisbezoek 142(80,68) 218(66,49%) 360(78,09%) Alleenstaanden Samenwonend otaal huishoudens Aantal HH met aanvragen 43(30,28%) 27 (12,39%) 70(19,44%) abel 32. Overzicht aantal huishoudens met aanvragen abel 33. otaal aanvragen Verhouding in % ,83% 28 29

16 VISI W BRG UW RCH AA HUIS VISI W BRG UW RCH AA HUIS Vergelijking tussen Kooigem, Bellegem en Rollegem Hele grote, opvallende verschillen tussen de drie plattelandsgemeenten zijn er niet. Het grootste aantal niet geïnteresseerden was op te merken in Rollegem nl. 28,15% ten opzichte van 12,7% voor Kooigem en 20,7% voor Bellegem. Deze niet geïnteresseerden beweerden geen hulp nodig te hebben of de weg naar de hulpverlening al gevonden te hebben. Kooigem heeft het hoogste percentage huishoudens met aanvragen/hulpvragen ten opzichte van het totaal aantal bereikte huishoudens: 29,1 % ten opzichte van 18,1% voor Bellegem en 17,53% voor Rollegem. Daarnaast heeft Kooigem ook de grootste verhouding tussen het totaal aantal hulpvragen/aanvragen ten opzichte van het aantal uitgebreide huisbezoeken, nl. 45,40% ten opzichte van 38,13% voor Bellegem en 20,62% voor Rollegem. In Rollegem zijn de inwoners het minst vragend. Dit kan te maken hebben met de fysieke aanwezigheid van de mutualiteit in de gemeente waardoor de burger makkelijker de weg vindt naar hulpverlening en bijhorende premies en tegemoetkomingen. De inwoners van Kooigem blijken procentueel het meest vragend te zijn naar dienst of hulpverlening. en reden hiervoor kan zijn dat Kooigem het verst gelegen is van de dienstverlening. In Bellegem is er nog wekelijks een OIP-moment, in Kooigem en Rollegem niet. De fysieke aanwezigheid van de dienstverlening speelt hier hoogstwaarschijnlijk een belangrijke rol. och kan er anderzijds ook opgemerkt worden dat vele huishoudens die in de nabije omgeving van het buurthuis wonen (maar ook verder van het centrum wonende burgers) niet weten dat het buurthuis bestaat en waarvoor precies men daar terecht kan. en outreachende manier van werken, zoals binnen dit project, kan deze tekortkomingen wegwerken. Het type huishouden, alleenstaand of samenwonend, blijkt voor Kooigem en Bellegem een invloed te hebben. In Kooigem hebben de samenwonenden procentueel gezien minder hulpvragen/aanvragen. Ook het aantal niet geïnteresseerden is bij deze groep 3 keer groter. In Bellegem is het aantal hulpvragen bij de alleenstaanden 5 keer groter in vergelijking met de samenwonenden. Het aantal niet geïnteresseerden is dubbel zo groot bij de samenwonenden. Voor Rollegem is dit verschil eerder beperkt. Wel wordt er een klein verschil opgemerkt bij de niet geïnteresseerden; deze is iets groter bij de alleenstaanden dan bij de samenwonenden. De stelling uit de theorie klopt ; alleenstaanden blijken kwetsbaarder te zijn en meer hulp of zorg nodig te hebben in vergelijking met de samenwonenden. Deze samenwonende huishoudens kunnen eventueel nog rekenen op hun partner/familielid die bij hen inwoont Opmerkingen Daarnaast zijn bovenstaande cijfers de huidige cijfers. r moet rekening gehouden worden met het proactieve aspect van de methodiek. In de (nabije) toekomst zouden de cijfers nog sterk kunnen stijgen. Het merendeel van de huishoudens die bereikt werden, heeft vandaag nog geen hulp- of dienstverlening nodig maar kunnen dit in de toekomst wel nodig hebben. Wanneer tijdens de huisbezoeken de vraag gesteld werd of zij weten waar ze terecht kunnen indien zij thuiszorg nodig zouden hebben, werd dit door velen negatief beantwoord. a het huisbezoek met bijhorende inlichtingen, werd de weg gemakkelijker gevonden. r zijn namelijk meerdere huishoudens die, na het eerste huisbezoek zonder hulpvraag, contact opnamen voor meer info of hulpverlening. Daarnaast gaven de bezochte huishoudens aan heel tevreden te zijn dat ze nu weten welke premies en tegemoetkomingen er bestaan, eens ze hulp nodig zouden hebben. Velen hadden hier nog totaal geen weet van. Bovendien kan er nog opgemerkt worden dat veel mensen aanhaalden dat ze zich in een overgangsfase bevinden. nerzijds voelen ze zich minder fit worden, kunnen ze minder aan en krijgen ze het lastiger om zelf voor alles in te staan. Anderzijds zijn ze nog te fit om thuiszorgdiensten in te schakelen. Vooral deze huishoudens waren heel tevreden met de gekregen info tijdens het huisbezoek. Het gaf hen een veilig gevoel te weten wat er bestaat en te weten waar men terecht kan. Uit dit onderzoek kan afgeleid worden dat een sociaal netwerk van groot belang is. De mensen die momenteel nog geen thuiszorgdiensten nodig hebben, kunnen meestal nog rekenen op partner, familie, kennissen of vrienden. Mantelzorg en warme buurten zijn thema s waarop de aandacht moet blijven gevestigd worden! Aanbevelingen Uitbreiding outreachend en proactief werken Het concept van outreachend en proactief werken kan een grote meerwaarde bieden voor iedere dienst binnen OCMW Kortrijk. Meer dan één op de vijf bereikte huishoudens hadden één of meerdere hulpvragen/aanvragen. Indien het project hen niet proactief bereikt had, zouden hun hulpvragen of aanvragen nog steeds niet behandeld zijn. Grotendeels was dit uit onwetendheid, uit schroom, trokken ze hun plan nog of vond men de weg niet naar een laagdrempelige hulpverlening. Het is een vorm van bekendmaking en sensibilisering. In het kader van preventieve armoedebestrijding en consumentenbescherming is deze methodiek effectief. De methodiek kan de overheidsdiensten doen reflecteren of ze wel efficiënt aan hun opdrachten voldoen en houdt hen tegelijkertijd een spiegel voor Vrijwilligerswerking De huidige werking van Visite werd getest in samenwerking met vrijwilligers. Waarom met vrijwilligers? In de huidige situatie bezoekt de professionele hulpverlener ieder huishouden met de bedoeling een screening te maken van de thuissituatie rekening houdend met de 3 thema s, zorg, veiligheid, financiën. In vele situaties is er geen concrete hulpvraag of probleemsituatie. Dan wordt er enkel meegedeeld hoe en waarvoor ze het OCMW kunnen bereiken en welke premies en diensten er bestaan, kortom een bekendmaking van de dienstverlening. Het is een vorm van reclame en het is tegelijkertijd ook klantenbinding. In het kader van efficiënt werken kunnen deze zaken overgenomen worden door vrijwilligers. Daarnaast heeft het ook voor de vrijwilliger een meerwaarde. Het is een vorm van tijdsbesteding en de vrijwilliger voelt zich waardevol. est De samenwerking met vrijwilligers werd geproeftuind vanuit SAKZ. De bedoeling is dat de vrijwilligers een screening maken van de bestaande thuissituatie. Indien er geen hulpvraag is, is het belangrijk dat ze aangeven hoe en waarvoor ze het LDC kunnen bereiken en (indien mogelijk) welke premies en diensten er bestaan waarop ze beroep kunnen doen. De nodige informatie (folder voordelen en tegemoetkomingen en wegwijs in de thuiszorg ) wordt afgegeven. Is er een probleem/hulpvraag, dan geven zij dit dossier door aan de professionele hulpverlener. De woonzorgverlener gaat dan ter plaatse en gaat na waarmee hij de persoon in kwestie kan helpen. De professionele hulpverlener heeft hierdoor meer ruimte en tijd om de situatie goed te onderzoeken en om niets over het hoofd te zien. Binnen het project Visite werd dit getest met één vrijwilliger. De vrijwilliger werd hierbij begeleid en kreeg een interne opleiding. Bij de eerste huisbezoeken die ze uitvoerde werd ze nog bijgestaan door een professionele hulpverlener. a enkele huisbezoeken voerde ze de huisbezoeken zelfstandig uit. In totaal deed de vrijwilliger een dertigtal huisbezoeken. Deze huisbezoeken verliepen volgens de vrijwilliger vrij vlot. Ze geraakte makkelijk binnen voor een gesprek en er kwamen ook meerdere noden en behoeften naar boven. De vrijwilliger had hetzelfde bereik en hetzelfde aantal hulpvragen/ aanvragen Verderzetting In de huidige werking ligt de focus op drie thema s: de zorg, de financiën en de veiligheid binnen de thuissituatie, gericht naar 65-plussers. De thema s en de doelgroep werden bepaald omdat men uit cijfers van onderzoeken/studies opmerkte dat deze doelgroep op het platteland kwetsbaar is. Maar dit is maar één van de zoveel zwakkere doelgroepen binnen onze samenleving. r zijn ongetwijfeld nog andere kwetsbare doelgroepen. Denk maar aan éénoudergezinnen, vluchtelingen of illegalen, werkloze jongeren enz. Door het ontstaan van nieuwe regeringen met bijhorende nieuwe wetgevingen en regelgevingen, door besparingsmaatregelen of door persoonlijke gebeurtenissen in hun leven, komen bepaalde bevolkingsgroepen (vaak ongewild) in de problemen. Vaak zijn zij te schroom om hiervoor hulp te zoeken of vinden zij de weg niet naar de hulpverlening. Vanuit 30 31

17 Duizend vragen, één adres Bel 1777 (gratis) Mail app 1777 aan de balie 32 33

18 VISI W BRG UW RCH AA HUIS deze gedachtegang kan de proactieve, outreachende werkwijze van Visite verdergezet worden naar andere doelgroepen (o.b.v. de leeftijd, klasse, geslacht enz.) of andere thema s (werklozen, jongeren, alleenstaande, enz.), al dan niet met vrijwilligers Buurtwinkels aan huis en buurtnetwerk Uit de bevraging tijdens de huisbezoeken blijkt een opstart van een project buurtwinkels@home overbodig te zijn. Het aantal geïnteresseerden om boodschappen aan huis te kunnen verkrijgen ligt vrij laag. Daarnaast hangt het van nog enkele randvoorwaarden af of men er effectief gebruik zal van maken, zoals bv. de kostprijs, het merk van voedsingswaren enz. Veel hangt van de persoonlijke voorkeur af. In Rollegem en Bellegem zijn er meerdere winkels gevestigd waardoor boodschappen aan huis overbodig blijkt te zijn. Bovendien zijn er in Bellegem vele straten of buurten met een sterk sociaal netwerk. Zo komt het vaak voor dat iemand voor een aantal minder mobiele buurtbewoners boodschappen doet. Ze kunnen op elkaar rekenen, de solidariteit is in bepaalde buurten groot (bv. Volksberg, Mandenmakersstraat, ). Op een geheel van 360 huisbezoeken, waar er een uitgebreid gesprek plaatsvond, zijn er 17 vragen gesteld in het kader van het buurtnetwerk. Dit betekent dat er in 4,72% van de gevallen een getoonde interesse was, richting vrijwilligerswerk, activiteitenaanbod, Drie engagementen als vrijwilliger werden opgenomen. og eens vier personen toonden interesse om vrijwilligerswerk te doen, maar kunnen dit op heden niet realiseren, door eerdere engagementen. Zes van de zeventien vragen gingen over het activiteitenaanbod (Het Boekske, computercursussen, contactnamiddag, ). én iemand werd doorverwezen naar de werking Ingekaderd van de LDC. De resterende contacten resulteerden in niets concreets. Wel kan er steeds contact genomen worden in de toekomst, indien er zich een nood stelt. Kooigem Bellegem Rollegem otaal Activiteiten etwerk Vrijwilligerswerk (ngagement) Vrijwilligerswerk (Geen engagement) Doorverwijzing otaal abel 34. Overzicht buurtnetwerk 12 VRBRACIS Kooigem: winkels aan huis Kooigem ligt het meest afgelegen van de drie plattelandsgemeenten. r is één slager en één broodautomaat. Voor boodschappen moeten de inwoners van Kooigem zich meestal verplaatsen naar een buurgemeente. Voor de oudere, minder mobiele inwoners is dit niet evident. Deze doelgroep ervaart vaak moeilijkheden om zelfstandig hun boodschappen te doen. Volgens de ervaringen van de inwoners is het busvervoer ook niet optimaal in Kooigem. Omwille van deze redenen werden alle gegevens verzameld van bestaande diensten/handelaars/zelfstandigen die aan huis boodschappen leveren. De contactgegevens van deze diensten werden via een persoonlijke brief (bijlage 4) aan de bezochte huishoudens bezorgd. Ook werden de gegevens verspreid via de dorpskrant en t Boekske. Ze werden ook op de blog van Kooigem geplaatst. Zo kan men, indien nodig, beroep doen op deze diensten om boodschappen aan huis te leveren Algemeen: promotiecampagne 1777 in Kooigem, Bellegem en Rollegem Bij het afronden van de eerste reeks huisbezoeken en ter voorbereiding van de opstart van de huisbezoeken in Bellegem, organiseerde het project Visite een terugkoppeling naar alle zorgactoren actief in de zuidelijke rand van Kortrijk. De resultaten van de huisbezoeken in Kooigem werden toegelicht. In een kleine 30% van de bezochte huishoudens werden één of meerdere VISI W BRG UW RCH AA HUIS Binnen het project was één van de hoofddoelstellingen om tijdens de huisbezoeken op zoek te gaan naar bestaande knelpunten binnen de bestaande hulp- en dienstverlening. De bedoeling is om deze knelpunt(en) weg te werken om zo de hulp- en dienstverlening t.a.v. de burgers in de plattelandsdeelgemeenten te optimaliseren. rechten geopend. Daarnaast werd er algemeen vastgesteld dat de bezochten eigenlijk niet weten waar ze terecht kunnen met hun vragen rond ondersteuning aan huis. a de toelichting van de resultaten, werden er 3 themagerichte praattafels ingericht. De bedoeling was om zorgactoren de kans te bieden om hun ervaringen toe te voegen aan de resultaten en samen na te denken over mogelijke verbeteracties. De praattafels behandelden 3 thema s: digitalisering, huisvesting/wonen, bekendmaking dienstverlening. Uit de praattafel bekendmaking diensten kwam de opmerking dat er toch zo iets als een telefoonnummer of hulplijn zuidelijke rand zou moeten bestaan, zodat mensen via een simpel telefoonnummer steeds hun vraag kunnen stellen. In de nabespreking werd deze uitspraak gelinkt aan het bestaande onthaal en meldpunt 1777 (1777) van de Stad Kortrijk en rees de vraag of 1777 niet uitgebreid kon worden met informatie over de hulp- en dienstverlening van OCMW Kortrijk 1777 is de voordeur van de stad, het aanspreekpunt bij uitstek. Je kunt bij het algemene onthaal- en meldpunt terecht voor alle mogelijke meldingen, suggesties, vragen en klachten die te maken hebben met de werking van de stadsdiensten of waarvoor de stadsdiensten kunnen tussenkomen. Daarbij doen ze veel meer dan doorschakelen naar de juiste persoon, ze proberen zoveel mogelijk direct vragen te beantwoorden. Het is niet enkel een telefoonnummer, maar ook fysiek bereikbaar, via de website, per en via de app. Later, tijdens de huisbezoeken in Bellegem kwamen al snel dezelfde knelpunten naar boven. Dit bevestigde de noodzaak aan betere bekendmaking van het bestaand dienst en 34 35

19 VISI W BRG UW RCH AA HUIS VISI W BRG UW RCH AA HUIS hulpverleningsaanbod en voedde de nauwe samenwerking met 1777 in het kader van het optimaliseren van het bestaande informatiekanaal De vraag naar een uitbreiding op de werking van 1777 rond zorgvragen werd gesteld. Al snel werd duidelijk dat er gelijktijdig, maar eigenlijk los van elkaar, een aantal trajecten parallel liepen in het Sociaal Huis en de Stad, die veel linken vertoonden met de vaststellingen die we deden in het project. Het tevredenheidsonderzoek dat uitgevoerd werd voor en over het Sociaal Huis deed een gelijkaardige vaststelling. Het is onvoldoende gekend bij de burger, men weet onvoldoende waarvoor men er terecht kan en wat het precies inhoudt. Ook de verhouding met het OCMW komt vaak verwarrend over. r is m.a.w. behoefte om de dienstverlening en werking van het Sociaal Huis ruimer bekend te maken, zowel bij doorverwijzers/ intermediairen als bij de burger met een potentiële welzijnsvraag. De opmaak van een communicatieplan werd opgenomen in de streefdoelen van het strategisch meerjarenplan. Daarnaast was er intern in de stad een evaluatie bezig van de werking van 1777 en er werd beslist om er een actieplan aan te koppelen. en hervorming werd opgezet. r werd besloten om in de nabije toekomst nog meer in te zetten op terugkoppeling naar de vraagsteller, om de burger centraal te stellen en vraaggestuurd te werken i.p.v. aanbodgericht plande een brede bekendmakingscampagne na hun hervorming. egelijkertijd werd de interne controle en het procesmanagement vanuit de Stad doorgetrokken naar het OCMW. Welbepaalde producten van OCMW moesten verder beschreven worden en omgezet worden in productfiches. Uiteindelijk werden de gesprekken gelijktijdig aangevat tussen Visite Sociaal Huis en 1777, om krachten te bundelen en gebruik te maken van de opportuniteiten die zich voordeden. We stelden voor om 1777 als gratis oproepnummer, mailcontact, meldpunt, chat, etc. ook voor welzijnsvragen te profileren in een uitgebreide campagne naar de burger. Vanuit klantoogpunt is dit veel gebruiksvriendelijker dan de vele nummers nu en het betalend nummer van het sociaal huis fungeert als centraal meldpunt van waaruit welzijnsvragen toegeleid worden naar de backoffice : het sociaal huis of andere diensten van OCMW Kortrijk. In plaats van twee aparte bekendmakingscampagnes, één voor 1777 en één voor Sociaal Huis, werden de krachten gebundeld (manier van profilering-positionering vanuit klant). Alle vragen = 1 nummer. én aanspreekpunt voor de burger. Hij moet zich niet de vraag stellen waar hij met welke vraag terecht kan, ongeacht of zijn vraag nu een welzijnsvraag of een andere vraag is. Het aanspreekpunt Sociaal Huis blijft bestaan als contact voor gerichte campagnes en welzijnsvragen van burgers en intermediairen die bekend zijn met de dienst en werking. Dit is belangrijk i.f.v. zo weinig mogelijk stappen voor de burger. Gebundelde communicatie-campagne heeft een versterkend effect en is duidelijker voor de burger. r werd een doorgedreven ruime promotiecampagne opgestart i.f.v. de bekenmaking van 1777 als eerste aanspreekpunt voor alle vragen van burgers en intermediairen. Het werd een campagne voor de hele stad, maar met een extra luik op maat van de landelijke gemeenten Kooigem, Bellegem en Rollegem De verschillende stappen die werden gezet om de backoffice in orde te krijgen worden hieronder beschreven: - r werd werk gemaakt van productfiches, pagina s, adresfiches en fiches voor openingsuren van de dienst thuiszorg, de lokale dienstencentra, team energie en het sociaal huis. De doelstelling van deze oefening ligt in het toegankelijk maken van de informatie t.a.v. de burger voor de eerstelijnsloketten in de Stad en OCMW zoals 1777, ontmoetingscentra, evenementenloket, loket ondernemen, sociaal huis en infobalies van wijkteams. - In tweede instantie werden deze digitaal ter beschikking gesteld door ze op de website te implementeren. - Hierdoor kan de burger alle informatie terugvinden, maar kunnen medewerkers die ingelogd hebben op de website ook op 2 manieren snel informatie opzoeken. nerzijds via een zoekrobot, die ze enkel zien als ze ingelogd zijn, anderzijds door via beheer in alle productfiches rechtstreeks te kunnen zoeken. - Daarnaast werden deze productfiches ook via trefwoorden gekoppeld aan een intern computersysteem MAVIM. Alle informatie uit de verschillende productfiches staat onder trefwoorden gecatalogeerd, waardoor het zoeken naar informatie vlotter verloopt. - In eerste instantie hebben de medewerkers van 1777 hiertoe toegang, maar er werd gekozen om ook de onthaal- en baliemedewerkers en andere eerstelijnshulpverleners van OCMW Kortrijk toegang te verschaffen tot deze systemen. r werd een opleiding voorzien om te werken met de juiste applicaties. - r werd afgesproken dat er een aantal keer per jaar een overleg zal georganiseerd worden om uitgebreid informatie en nieuwigheden te delen. r wordt vorming voorzien zodat de medewerkers van 1777 de nieuwe productfiches leren kennen. r worden kennismakings stages bij de verschillende diensten georganiseerd. - Welzijn is een zeer complexe materie, daarom werd er beslist om de core business van het OCMW, nl. de wettelijke opdracht, niet op te nemen en niet in productfiches te gieten. Burgers met vragen hierover zullen steeds op een warme manier doorverwezen worden naar het sociaal huis, waar er een intake kan gebeuren. en algemene productfiche zorgt voor een goede doorstroming van welzijnsvragen die te weinig concreet zijn. - r werden ook afspraken gemaakt rond het rechtstreeks doorschakelen van telefoons naar de lokale dienstencentra en sociaal huis tijdens de openingsuren. Om de kwaliteit te garanderen werd verzekerd dat er een reactie binnen de 2 werkdagen wordt gegeven, dit zowel voor telefonische vragen als via . Buiten de openingsuren wordt er ook binnen de 2 dagen een antwoord gegarandeerd na een richting sociaal huis of lokaal dienstencentra met gegevens van de persoon en korte vraagstelling. - en aantal taken van de medewerkers van 1777, bijvoorbeeld aanvragen parkeerkaarten, zullen ook door de medewerkers OCMW gebeuren. In eerste fase werden de dienst thuiszorg, team energie sociale dienst, sociaal huis en de lokale dienstencentra in backoffice in orde gebracht. Via 1777 kan men voor alle vragen rond thuiszorg, woonzorg, energie, premies en tegemoetkomingen terecht. a evalueren van de samenwerking en bijsturing, indien nodig, zal er gekeken worden om nog andere diensten toe te voegen Via deze weg wordt tegemoet gekomen aan het wegtrekken van de dienstverlening uit de plattelandsgemeenten en de decentralisatie ervan in stedelijke gebieden. De gebundelde communicatie is laagdrempelig voor de burger. Zo kan de burger, ook in eerder afgelegen landelijke gemeenten, zo snel mogelijk geholpen worden De Babbeletten Gestuwd door het project Visite en interne veranderingen binnen de organisatie van de LDC kwam het initiatief De Babbeletten tot stand. Visite toont duidelijk aan, dat een persoonlijke aanpak werkt. Daarenboven zetten de LDC en Buurtwerk in op maatwerk en vraag opgestuurde hulpverlening op lokaal niveau. De Babbeletten zagen het levenslicht. Waar er meestal vanuit het LDC gewerkt wordt, werd er met verschillende activiteiten naar de buurt toegestapt. De buurten die voor het LDC ongekend terrein waren, werden bezocht. Dit met de bedoeling outreachend te gaan werken en mensen aan te spreken, die voor het LDC tot dan toe onbekenden waren. Het opzet is zeer eenvoudig; tafels, stoelen, parasol, bij de hand nemen en naar verschillende buurten trekken. Daar werd een aperitiefmoment en randanimatie verzorgd en werden mensen tegelijkertijd aangesproken rond zorg aan huis, vrijetijdsbesteding, de mogelijkheden tot ondersteuning vanuit het LDC etc. Dit met de doelstelling buurtbewoners zo lang mogelijk zelfstandig en kwaliteitsvol te laten thuis wonen

20 VISI W BRG UW RCH AA HUIS VISI W BRG UW RCH AA HUIS De eerste reeks activiteiten kenden een gemengd succes. Vooral weersomstandigheden speelden het initiatief parten. Slechts één moment is doorgegaan. In Bellegem (Stadionstraat & Volksberg & ulpenpark). De andere momenten werden afgelast wegens het slechte weer. De Babbeletten in Bellegem, was echter een groot succes. Verschillende mensen werden aangesproken, er werd informatie uitgewisseld en mensen werden met elkaar in contact gebracht. De Babbeletten krijgen een vervolg. Het LDC zal nog meer inzetten op ad hoc initiatieven in de wijk, het persoonlijk aanspreken van mensen en informeel contact tussen en met de buurt. Op die manier hoopt het LDC voor een stuk de dienstverlening kenbaar te maken en samen met en voor de buurt een meerwaarde te realiseren, met als doel proactief en preventief te werken De infokalender met de hulp- en dienstverlening In een denkoefening over hoe je mensen permanent informeert over het bestaande hulp- en dienstverleningsaanbod, naast 1777, werd een koppeling gemaakt met de bestaande plannen binnen de thuiszorgdienst OCMW. r werd een handige thuiszorgkalender 2016 ontwikkeld. en handige thuiszorgkalender dient aan volgende voorwaarden te voldoen: - Voldoende grote schrijfvakken per datum, zodat er diverse afspraken opgenomen kunnen worden per dag. - Informatie over het ruime hulp- en dienstverleningsaanbod aan huis of ter ondersteuning van het zo lang mogelijk thuis wonen. Maandelijks wordt er 1 thema uitgelicht. 1. Maaltijden aan huis 2. Poetshulp 3. Gezinszorg 4. Personenalarmsysteem 5. Boodschappendienst 6. Klusjesdienst 7. Strijkdienst 8. Personenvervoer 9. rgotherapeutisch advies aan huis 10. Ondersteuning mantelzorgers via: buren voor buren, dagverzoringscentra, kortverblijf, 11. Woonzorghulpverlening: toegespitst op vraagverheldering en zorgcoördinatie 12. Dienstverleningsaanbod lokale dienstencentra Kortrijk Belangrijk hierbij is dat de kalender volledig moet zijn en dus ook de nodige contactgegevens van dit hulp- en dienstverleningsaanbod aan huis, moet bevatten. Maar gezien dit aanbod vrij ruim is, en de kalender niet overladen mag worden met gegevens van contactpersonen, dan wel vooral volledig moet zijn in de diversiteit van het hulp- en dienstverleningsaanbod, wordt hier geopteerd om een duidelijke link te maken naar Zij kunnen de nodige contactgegevens meegeven of toeleiden naar de woonzorghulpverlening van de LDC. Deze laatste belicht steeds op een neutrale manier het volledige hulp- en dienstverleningslandschap en vertrekt vanuit de specifieke vraag van de hulpvrager. Binnen dit project wordt geopteerd de kalender als volgt te verspreiden: - aan alle bestaande klanten dienst thuiszorg OCMW (gekende dossiers). - aan alle niet gekende 65+-plussers woonachtig in de Zuidelijke rand, met name: Kooigem, Bellegem, Rollegem en Aalbeke. - aan alle Kortrijkse ouderen die in 2016 tachtig jaar worden. Deze ouderen worden preventief bezocht door de buurthulporganisatie Buren voor Buren naar aanleiding van hun 80 ste verjaardag