De kracht. van principes. ExxonMobil onderhoudt overheidsrelaties op alle niveaus

Transcriptie

1 Reflex Reflex NR Relatiemagazine van ExxonMobil in de Benelux JAARGANG 13 NR De kracht van principes ExxonMobil onderhoudt overheidsrelaties op alle niveaus INTERVIEW Vlaams Minister-President Kris Peeters WETGEVING Toekomst voor Europese raffinagesector VEILIGHEID Oefenen met lokale en regionale overheid

2 02 Reflex NR REDACTIONEEL Je stem laten horen ExxonMobil onderhoudt government relations op alle niveaus. We spreken regelmatig met politici, beleidsmakers en andere stakeholders over onderwerpen die ons bedrijf of onze business raken. In dit nummer van Reflex bieden we u een inkijkje in onze dagelijkse werkzaamheden op het gebied van public affairs. Kracht en consistentie van argumenten - gebaseerd op onderliggende kernprincipes - zijn hierbij van groot belang. Als we het hebben over onderwerpen die ExxonMobil raken, dan kunnen we niet om Brussel heen. ExxonMobil is er veel aan gelegen om duidelijk te maken welke invloed actuele Europese beleidsdossiers hebben op onze bedrijfsactiviteiten. We lichten kort onze standpunten toe op drie actuele Europese dossiers die impact hebben op de concurrentiepositie van de Europese raffinagesector. Trots zijn we op het interview met de Vlaamse Minister-President Kris Peeters. Hij geeft zijn visie op zaken als het Europese concurrentievermogen, het debat rond schaliegas en de plannen voor een gezamenlijke Vlaams-Nederlandse chemiestrategie. De samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen kwam ook duidelijk naar voren tijdens de gezamenlijke handelsmissie naar Texas eerder dit jaar. Samen met de Nederlandse premier Mark Rutte en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven bezocht Kris Peeters onder meer het Upstream Research & Development Center van ExxonMobil in Houston. Ook in de Benelux nodigen we regelmatig politici en beleidsmakers uit om van dichtbij kennis te maken met ons bedrijf. De afgelopen maanden ontvingen we weer enkele overheidsdelegaties op onze raffinaderij in Antwerpen. Uitwisseling op lokaal niveau was er tijdens de grootscheepse veiligheidsoefening met de gouverneur van Luik. Samen met lokale en regionale overheden en hulpdiensten oefenden we de samenwerking bij een calamiteit. Kracht en consistentie van argumenten zijn belangrijk Precies vijftig jaar geleden begon de verkoop en distributie van Nederlands aardgas. Dat het Nederlandse aardgas zo succesvol kon worden, is mede te danken aan de succesvolle joint venture tussen bedrijfsleven en overheid. Dat betoogde Senior Vice President Andrew Swiger van Exxon Mobil Corporation tijdens het symposium dat GasTerra samen met Gasunie en de KVGN organiseerde naar aanleiding van het vijftigjarig jubileum. Tot slot leest u in deze Reflex meer over zaken die niet direct raken aan onze overheidsrelaties, maar die zeker het vermelden waard zijn. Zo ondersteunen we het vernieuwde doe-centrum Technopolis in Mechelen, waar jongeren spelenderwijs kennismaken met beroepen in de chemiesector. Ook besteden we aandacht aan een door ons Vrijwilligersfonds gesteund initiatief: de Porsche-rit Vet Cool Man, die elk jaar weer zorgt voor een lach op het gezicht van tientallen chronisch zieke kinderen. COLOFON Reflex is een kwartaal uitgave van ExxonMobil in de Benelux, Afdeling Public and Government Affairs. Hoofdredactie Mirjam de Leeuw Redactie Textuur Tilburg Fotografie Willem Blauw, Stefan Dewickere, ExxonMobil e.a. Redactie Franstalige editie Marina Cols Verantwoordelijk uitgever in België Remko Kruithof, ExxonMobil Petroleum & Chemical BVBA, Polderdijkweg, 2030 Antwerpen Vormgeving Mervyn Hall (GPB Media) Pre-Press GPB Media, Leiderdorp Druk SMG Groep Redactieadressen België: Polderdijkweg, 2030 Antwerpen, tel. 03 / Nederland: Postbus 1, 4803 AA Breda, tel: (076) Luxemburg: Rue de l industrie 20, 8069 Bertrange Exxon Mobil Corporation heeft vele verbonden maatschappijen, waarvan vele de namen ExxonMobil, Exxon, Esso en Mobil bevatten. Gemakshalve en voor alle eenvoud worden die termen zoals maatschappij, bedrijf, onze, wij en zijn/haar soms gebruikt als verkorte verwijzingen naar specifieke verbonden maatschappijen of verbonden groepen. Dit doet evenwel geen afbreuk aan de onafhankelijkheid van de verschillende genoemde juridische entiteiten. Aanvraag extra nummers, adreswijzigingen, nieuwe abonnementen, vragen over de inhoud en toestemming voor overname uit sluitend per bij de redactie: bnl.publicaffairs@exxonmobil.com Het maken van foto kopieën van de inhoud is toegestaan voor educatieve doeleinden, alsook voor informatieverspreiding binnen organisaties. Aan de teksten in dit tijdschrift kunnen geen rechten worden ontleend. Reflex wordt verstuurd in milieuvriendelijke verpakkingsfolie Mirjam de Leeuw

3 GOVERNMENT RELATIONS Reflex NR De kracht van principes ExxonMobil onderhoudt overheidsrelaties op alle niveaus Voor een grote onderneming als ExxonMobil is het belangrijk om regelmatig van zich te laten horen. Zeker in de Benelux, waar de (petro-) chemische industrie werk biedt aan duizenden mensen en de belangen groot zijn. Juiste, objectieve argumenten spelen hierbij de hoofdrol. We doen niet aan window dressing en zijn altijd consequent. Binnen het publieke debat over onze toekomstige energievoorziening draait het om de juiste balans, stelt Remko Kruithof, Directeur Public Affairs & Communicatie voor ExxonMobil Benelux. Fossiele brandstoffen zijn en blijven enorm dominant binnen onze energievoorziening, zeker de komende decennia. Dat is misschien geen populaire boodschap, maar het is wél belangrijk dat dit geluid gebracht wordt. Hij haalt het recente Energieakkoord van de Sociaal-Economische Raad (SER) aan als voorbeeld. Waar de SER grote economische kansen ziet voor hernieuwbare energie, denken wij dat dit plan zeker in deze tijden van crisis erg ambitieus is. Met respect voor die ambities zetten we daar graag een realistisch, meer genuanceerd beeld tegenover. Namelijk dat van een wereld waarin de vraag naar energie enorm groeit en waarin we alle vormen van energie nodig zullen hebben om aan deze vraag te voldoen. Een betaalbaar en realistisch scenario, met een grote rol voor het relatief schone aardgas, voor de komende decennia. In tegenstelling tot massale en snelle overscha-

4 4 Reflex NR GOVERNMENT RELATIONS keling op dure en onbetrouwbare windenergie. Door deze boodschap op de juiste momenten en op de juiste plek te brengen, hopen we een meer realistisch beeld over onze energievoorziening te bewerkstelligen. Relevante contacten Voor een groot bedrijf als ExxonMobil, met zijn vele productielocaties en duizenden werknemers, is het van belang om zijn stem voortdurend te laten horen. Zeker als het gaat om wetgeving die ons raakt of ons in de toekomst zou kunnen raken, zegt Rik Cents, Government Remko Kruithof: Relations Advisor voor We zijn recht door zee Nederland. Doe je dat niet, dan zijn er genoeg andere en vertellen waar het partijen die het wél doen. op staat. Dat onderschrijft ook zijn collega Anneliese Daelemans, Government Relations Advisor voor België en Luxemburg. Bouwen aan ons netwerk is onze core business. We onderhouden relaties op alle niveaus, van regionaal tot Europees niveau. Voor een deel gaat dat langs de informele weg, bijvoorbeeld tijdens recepties. Maar we praten ook formeel en rechtstreeks met decision makers, tot op ministerieel niveau. Ook de lezingen die we regelmatig verzorgen, bieden volop mogelijkheden voor het leggen van relevante contacten. Dat netwerk stelt ons in staat om proactief en reactief relevante zaken te behandelen. We doen geregeld een beroep op expertise van buiten; instituten zoals het Clingendael International Energy Programme brengen belangrijke inzichten naar voren. Daarnaast beschikt ExxonMobil over eigen R&D-afdelingen. Ook Anneliese Daelemans benadrukt het belang van objectiviteit. Een goede onderbouwing is cruciaal. Neem de Outlook for Energy, onze jaarlijkse publicatie over meerjarige trends in de energievoorziening. Daarin beschrijven we wat er naar verwachting staat te gebeuren de komende decennia. Voor een bedrijf als ExxonMobil is die wetenschappelijke grondslag van levensbelang: we baseren er immers onze investeringsbeslissingen op. Wetenschappelijke basis Juiste, objectieve argumenten spelen uiteraard een belangrijke rol, benadrukt Rik Cents. Onze standpunten worden altijd gestaafd door wetenschappelijk onderzoek. Brancheverenigingen: belangrijke schakel Veel standpunten van ExxonMobil vinden via brancheverenigingen hun weg naar beleids makers. In België zijn dat vooral essenscia (chemische industrie), de Belgische Petroleum Federatie (BPF), Voka (werkgevers en Kamers van Koophandel) en de Vereniging Belgische Ondernemingen (VBO). In Nederland gaat het om de Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie (VNPI), de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) en werk geversorganisatie VNO-NCW. In beide landen is ExxonMobil verder actief in de lokale geledingen van AmCham, de Amerikaanse Kamer van Koophandel. Al deze verenigingen hebben ook hun equivalent op Europees niveau, en gezien de toenemende stroom van EU-wetgeving werkt ExxonMobil ook daar intensief mee samen. Rik Cents: We redeneren altijd vanuit onderliggende kernprincipes.

5 Reflex NR Bedrijfsbezoeken Veel standpunten vinden via de brancheverenigingen (zie kader) hun weg naar beleidsmakers. Dat heeft ook de voorkeur van ExxonMobil, onderstreept Rik Cents. Een gezamenlijk industriesignaal is krachtiger en voor beleidsmakers is het gemakkelijk om één aanspreekpunt te hebben. We zijn dan ook erg actief binnen de diverse verenigingen, zowel op bestuurlijk niveau als binnen de afzonderlijke commissies. Daarnaast is het belangrijk om ook zelf de juiste ingangen te hebben in de politiek en binnen ministeries. We nodigen regelmatig politici en beleidsambtenaren van uiteenlopende politieke kleur uit voor een bezoek aan een van onze raffinaderijen. Je merkt dan dat zij het erg prettig vinden om eens met eigen ogen te zien hoe wetgeving in de praktijk uitpakt. Natuurlijk hangt het af van iemands politieke overtuiging in hoeverre hij of zij ontvankelijk is voor het standpunt van ExxonMobil, beaamt Anneliese Daelemans. Het milieu is een belangrijk onderwerp, maar concurrentievermogen, werkgelegenheid en bevoorradingszekerheid zijn dat ook. Vaak helpt het om letterlijk in beeld te brengen wat ExxonMobil doet, zodat beleidsmakers weloverwogen keuzes kunnen maken. Kernprincipes De geloofwaardigheid van ExxonMobil staat of valt met de kracht en consistentie van argumenten. Daarom redeneren we altijd vanuit onderliggende kernprincipes, zegt Rik Cents. Zo vinden we dat alle bedrijven onder dezelfde voorwaarden met elkaar moeten kunnen concurreren, in een vrije en eerlijke markt. Dat gelijke speelveld is voor ons heel belangrijk. Veel milieuwetgeving komt inmiddels uit Brussel. Vooral Nederland heeft daarbij vaak de neiging om als beste jongetje van de klas de vaak toch al strenge richtlijnen zelf aan te scherpen. Dat is iets waar wij tegen blijven ageren, omdat het eerlijke concurrentie in de weg staat. Technologieneutraliteit is een ander kernprincipe, vervolgt Rik Cents. De omslag van een fossiele naar een hernieuwbare energievoorziening gaat gepaard met allerhande subsidiemaatregelen. Vaak zijn die subsidies gebonden aan een bepaalde technologie, iets waar wij op tegen zijn. Natuurlijk is het goed dat innovatie wordt ondersteund, maar dat moet eerlijke concurrentie niet in de weg staan. Dankzij deze kernprincipes zijn de standpunten van Exxon- Mobil volgens Rik Cents consistent en overzichtelijk. Ook Remko Kruithof benadrukt het belang van integriteit. We doen niet aan window dressing: we zijn altijd recht door zee en vertellen waar het op staat. Ook als het een andere boodschap is dan mensen willen horen. Mensen kunnen het met ons eens zijn of niet ze weten in elk geval wel wat ze aan ons hebben. Anneliese Daelemans: Vaak helpt het om letterlijk in beeld te brengen wat ExxonMobil doet. ExxonMobil geeft toelichting aan N-VA delegatie Eind oktober was ExxonMobil te gast op het hoofdkwartier van de N-VA (Nieuw-Vlaamse Alliantie) om een toelichting te geven aan een delegatie van medewerkers van kabinet en studiedienst en een Parlementslid over de concurrentiepositie van de raffinagesector en actuele relevante energiedossiers. De delegatie kreeg een duidelijk inzicht in de standpunten van ExxonMobil. Ook was er gelegenheid om vragen te stellen over het productieproces en invloed van wetgeving.

6 6 Reflex NR WETGEVING Europese milieurichtlijnen beïnvloeden concurrentiepositie raffinagesector Overcapaciteit, stevige concurrentie vanuit andere werelddelen en strenge (milieu-) wetgeving vanuit Brussel : de Europese raffinagesector staat de laatste jaren onder druk. Tegelijkertijd tonen studies aan dat olie de komende decennia wereldwijd de belangrijkste transportbrandstof blijft, bij gebrek aan betaalbare alternatieven die op grote schaal kunnen worden toegepast. Als we onze transportbrandstoffen in Europa willen blijven fabriceren, is het zaak het concurrentievermogen niet verder aan te tasten. Toekomst voor Europese raffinagesector De motorbrandstofvraag in Europa daalt gestaag en vele Europese raffinaderijen worden verkocht of gesloten. De schalierevolutie in de Verenigde Staten heeft de verhoudingen in het mondiale energielandschap verder op scherp gezet; de sterk gedaalde olieprijzen aan de andere kant van de oceaan tasten het concurrentievermogen van de Europese raffinagesector verder aan. En ook ten opzichte van Azië is Europa steeds meer in het nadeel; in opkomende markten verrijzen dankzij de sterk stijgende energievraag steeds meer grote raffinage complexen. Kortom: de Europese raffinagesector heeft het moeilijk. Extra concurrentienadeel Het is voor raffinaderijen als die van ExxonMobil welke werk bieden aan duizenden mensen belangrijk dat Europese wetgeving geen concurrentienadeel met zich meebrengt. Binnen de milieu- en klimaatdossiers komt inmiddels zo n 80 à 90% van de nieuwe wetgeving uit Brussel. Deze regelgeving beperkt zich tot de EU, terwijl klimaatproblematiek en concurrentie niet stoppen aan de grenzen. Bovendien bestaat daarbij de neiging om Europese richtlijnen strenger te implementeren dan strikt noodzakelijk is. Dit kan hoge kosten met zich meebrengen en daardoor een extra concurrentienadeel voor de raffinagesector opleveren. Er is ExxonMobil dan ook veel aan gelegen om beleidsmakers duidelijk te maken welke invloed actuele europese beleidsdossiers hebben op de raffinagesector. Het is immers belangrijk dat niet alleen rekening gehouden wordt met het milieu, maar ook met de bevoorradingszekerheid en de concurrentiepositie van de Europese industrie. België en Nederland mogen dan niet de grootste landen zijn, maar met een forse raffinage capaciteit hebben zij wel degelijk een belangrijke positie binnen de EU. Op de volgende pagina s schetsen wij onze standpunten over drie actuele Europese dossiers met een aanzienlijke impact op de Europese raffinagesector.

7 Reflex NR EMISSIE- HANDELS- SYSTEEM STANDPUNT 1 Een stabiel beleid is nodig Het Europese emissiehandelsysteem (ETS) is de hoeksteen van het Europese klimaatbeleid en een belangrijk instrument om de industriële broeikasgassen te verminderen. Het stelt landen en bedrijven in staat om onderling emissierechten te verhandelen. ExxonMobil is onderdeel van dit systeem, maar ziet in een inkomstenneutrale koolstofbelasting een beter middel om het doel te bereiken. Die is beter voorspelbaar en dat is nodig voor een goed investeringsklimaat. De prijs van emissierechten binnen ETS wordt momenteel als te laag gezien en dus willen beleidsmakers die kunstmatig verhogen door rechten uit de markt te nemen. Daarmee ondermijnen ze waarvoor gekozen is: een marktmechanisme. ExxonMobil is van mening dat een stabiel beleid belangrijk is voor langeretermijninvesteringen in de energiesector. Het aanpassen van het ETS dient daarom niet ad hoc te gebeuren. Binnen het ETS bestaat een lijst met internationaal opererende sectoren die in aanmerking komen voor compensatie om zogenoemde carbon leakage te voorkomen. Omdat buiten Europa geen kosten voor CO 2 worden gerekend, zouden bedrijven uit die sectoren kunnen besluiten hun productie te verplaatsen naar het buitenland. Dit leidt tot banenverlies en mogelijk ook tot meer CO 2 - emissies, omdat Europese fabrieken in veel gevallen minder uitstoten dan fabrieken buiten Europa. Daarmee bereikt Europa dan precies het tegenovergestelde van wat men wil bereiken: meer emissies in plaats van minder. Om de concurrentiepositie van die Europese bedrijven niet onnodig te benadelen, heeft de EU besloten om CO 2 -rechten tot 2020 deels gratis toe te wijzen. Ook de raffinagesector staat op de carbon leakage-lijst, maar de lijst wordt in 2015 herzien. ExxonMobil is van mening dat het van cruciaal belang is om deels gratis CO 2 -rechten voor de raffinagesector te behouden om de internationale concurrentie aan te kunnen.

8 8 Reflex NR WETGEVING RICHTLIJN BRANDSTOF- KWALITEIT STANDPUNT 2 Geen discriminatie van ruwe oliesoorten De intensiteit van CO 2 -uitstoot van motorbrandstoffen tegen 2020 terugdringen met 6% ten opzichte van 2010: dat is in het kort een van de doelstellingen van de Europese Richtlijn Brandstofkwaliteit ( Fuel Quality Directive ). Artikel 7a bepaalt de uitvoering hiervan. De berekeningsmethode om de CO 2 -uitstoot van fossiele brandstoffen vast te leggen staat momenteel ter discussie. De Europese Commissie wil voor producten die op de binnenlandse markt geleverd worden kunnen traceren wat de grondstof is geweest, om daar vervolgens een een CO 2 -waarde gerelateerd aan de productie aan te kunnen koppelen. Er wordt dan onderscheid gemaakt tussen drie categorieën grondstoffen: conventionele ruwe aardolie, olie uit teerzand (bitumen), en olie uit schalie. Deze driedeling zal echter nadelig uitpakken voor de competitiviteit van de toch al kwetsbare Europese raffinagesector, die de (duurdere) conventionele ruwe olie zal moeten verwerken. De niet-conventionele olie zal echter buiten Europa geraffineerd worden en zijn weg vinden naar markten buiten de EU. Dat kan zelfs nadelig uitpakken voor het milieu op globaal niveau door de bijkomende transportstromen die zo zullen onstaan. Het discrimineren van bepaalde ruwe oliesoorten kan verder ook de bevoorradingszekerheid in gevaar brengen en de handelsrelaties met de VS en Canada onder druk zetten. Zo zullen mogelijk ook olieproducten die geproduceerd worden uit niet-conventionele ruwe olie hun weg naar Europa niet meer vinden. Dit brengt een zeer belangrijke handelsstroom tussen de VS en Europa in gevaar en verstoort een structureel marktevenwicht (Europa voert diesel in vanuit de VS en voert benzine uit naar de VS) dat bijdraagt aan de bevoorradingszekerheid. Diverse lidstaten (waaronder Nederland) zijn inmiddels in lijn met voorstellen van ExxonMobil en andere oliemaatschappijen gezamenlijk met een alternatief voorstel gekomen. Dit houdt in dat de CO 2 -waarde niet aan de verschillende grondstoffen wordt toegekend, maar dat er een gemiddelde vaste standaardwaarde wordt gehanteerd voor de eindproducten (diesel en benzine). De standaardwaarde kan periodiek aangepast worden. Met dit alternatief voorstel kan de doelstelling van 6% vermindering in 2020 bereikt worden zonder dat dit ten koste gaat van de Europese concurrentiepositie en bevoorradingszekerheid.

9 Reflex NR INDIRECT LAND USE STANDPUNT 3 Meer ruimte voor geavanceerde biobrandstoffen De Europese Unie wil dat in % van alle energie in de transportsector uit hernieuwbare bronnen komt. Biobrandstoffen zijn een manier om aan die doelstelling te voldoen, maar deze zouden dan niet alleen vanuit milieu-, maar ook vanuit sociaal en economisch oogpunt duurzaam moeten zijn. De productie van biobrandstof uit voedselgewassen concurreert vaak echter direct met de voedselproductie. Er moet extra landbouwgrond ontgonnen worden, wat gepaard gaat met het kappen van bossen en extra uitstoot van broeikasgassen. Dit verschijnsel dat bekend staat als Indirect Land Use Change (ILUC) doet het duurzaamheidseffect van biobrandstoffen (deels) teniet. De Europese Commissie heeft daarom een voorstel gelanceerd om ILUC in rekening te brengen door deze te integreren in de Richtlijnen Hernieuwbare Energie en de Richtlijn Brandstofkwaliteit. De EC stelt een plafond voor: eerste generatie biobrandstoffen uit voedselgewassen mogen maximaal maar voor 5% van het geheel meetellen. Om aan de EU-doelstelling te voldoen wil de europese Commissie het gebruik van biobrandstoffen van de tweede generatie (bijvoorbeeld gemaakt uit frituurvet of slachtafval) bevorderen. ExxonMobil ondersteunt het gebruik van geavanceerde biobrandstoffen, maar is geen voorstander van verplichte doelstellingen. De tweede generatie biobrandstoffen dienen immers kostenefficiënt en ook in voldoende mate beschikbaar te zijn, wat vooralsnog een groot probleem is. Indien door ILUC de vooropgestelde doelstellingen van de richtlijnen Hernieuwbare Energie en Brandstofkwaliteit onrealistisch worden, zouden deze richtlijnen moeten worden herzien. ExxonMobil is ook voorstander van het introduceren van alternatieve mechanismen zoals het meervoudig tellen van de tweede generatie biobrandstoffen, of het introduceren van een link met ETS waarbij op de markt CO 2 -rechten aangekocht kunnen worden om aan de EU-doelstellingen te voldoen.

10 10 Reflex NR JUBILEUM Nederlands aardgas succesvol dankzij samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid Precies vijftig jaar geleden begon de verkoop en distributie van Nederlands aardgas. Een jubileum dat begin oktober luister werd bijgezet met een symposium in het Groninger Museum. Senior Vice President Andrew Swiger van Exxon Mobil Corporation sprak over publiek-private samenwerking, het belang van technologische innovatie, en de potentie van schaliegas voor Nederland. Vijftig jaar gas

11 Reflex NR GasTerra-directeur Gertjan Lankhorst (l) bedankt Andrew Swiger voor zijn bijdrage. In het kader van het jubileum waren Gasunie en GasTerra samen gastheer van het symposium The Bright Past and Challenging Future of Natural Gas. De bijeenkomst werd georganiseerd in samenwerking met de Koninklijke Vereniging van Gasfabrikanten (KVGN), die 140 jaar bestond. Naast de speech van Andrew Swiger stonden bijdragen van minister Kamp (Economische Zaken), GasTerra-directeur Gertjan Lankhorst en Shell-CEO Peter Voser op het programma. Publiekprivate samenwerking Andrew Swiger, Senior Vice President van Exxon Mobil Corporation, benadrukte de belangrijke rol die aardgas heeft gespeeld in de economische ontwikkeling van Nederland. De oprichting van de Nederlandse Gasunie door Esso, Shell en de Nederlandse staat noemde hij wereldwijd een van de eerste geslaagde voorbeelden van succesvolle publiekprivate samenwerking, die de weg vrijmaakte voor de grootschalige verkoop en distributie van gas. Daarnaast heeft technologische innovatie volgens hem altijd een cruciale rol gespeeld bij de ontwikkeling van het Groningen-veld. Eind jaren vijftig had nog nooit iemand zo n groot gasveld ontwikkeld. Nog steeds zien experts het Groningen-veld als een belangrijke aanjager van technologische samenwerking. Het Groningen-veld zal Europa nog vele jaren van brandstof voorzien. Proefboringen toestaan Andrew Swiger ging ook in op de winning van schaliegas, die in de VS inmiddels een grote vlucht heeft genomen. Dankzij bewezen technieken als horizontaal boren en hydraulic fracturing is de winning veilig en economisch aantrekkelijk, benadrukte hij. Dat de energievraag de komende decennia toeneemt, staat als een paal boven water; in 2040 zal de vraag naar energie met een derde zijn gestegen ten opzichte van nu. Ook speelt gas binnen de energiemix van de toekomst een grote rol. Wij denken dat het verstandig is om proefboringen toe te staan, ook in Nederland. Het is de enige manier om te ontdekken wat het potentieel van schaliegas voor Nederland is. Succesvolle samenwerking met de overheid In 1963, het jaar dat de Nederlandse gasproductie op gang kwam, zag de Nederlandse Gasunie het levenslicht, met als aandeelhouders Esso, Shell en de Nederlandse staat. De organisatie bouwde in een periode van tien jaar een omvangrijk transportnetwerk op en voorziet al vijftig jaar vrijwel alle Nederlandse huishoudens van aardgas. GasTerra, dat in 2005 ontstond als afsplitsing van Gasunie, richt zich exclusief op de in- en verkoop van aardgas. President-directeur Joost Van Roost van ExxonMobil Benelux prijst de succesvolle samenwerking met de andere partijen. We hebben de afgelopen vijftig jaar overtuigend aangetoond dat samenwerking tussen bedrijfsleven en overheid kan leiden tot veel moois. Graag zetten we de jarenlange hechte relatie voort, gas blijft tenslotte een prominente rol spelen binnen onze energievoorziening.

12 12 Reflex NR VEILIGHEID Samenwerking met overheden cruciaal bij calamiteiten Oefenen met de overheid Een onbeheersbare brandstoflekkage en een fel uitslaande brand. Brandweermannen blussen het vuur, terwijl in het crisiscentrum de civiele bescherming met ExxonMobil en overheidsmedewerkers overlegt over de meest effectieve aanpak.

13 Reflex NR Links: Voorafgaand aan de oefening spraken gouverneur Michel Foret, terminal manager Steven Hendrickx en woordvoerder Ann Wurman van ExxonMobil de genodigde pers gezamenlijk toe. Gelukkig betrof het geen echte calamiteit, afgelopen zomer in Luik. Bij een grootschalige Seveso-veiligheidsoefening oefende ExxonMobil samen met lokale en regionale overheden en hulpdiensten de samenwerking bij een calamiteit. De oefening werd geïnitieerd door de gouverneur van Luik, Michel Foret, die samen met de lokale overheid en ExxonMobil deelnam aan deze provinciale rampenplansimulatie. De veiligheids oefening vloeit voort uit de europese Seveso-richtlijn; deze verplicht bedrijven die met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen werken om uitgebreide veiligheidsmaatregelen te nemen. Snelle en effectieve bestrijding Hoewel ExxonMobil s bedrijfsvoering erop gericht is om incidenten te voorkomen zijn we voorbereid op eventuele noodgevallen. Voor al onze productielocaties hebben we uitgebreide calamiteitenplannen opgesteld om eventuele incidenten snel en effectief te kunnen bestrijden. Vanzelfsprekend speelt de samenwerking met lokale autoriteiten en hulpdiensten daarbij een belangrijke rol. Regelmatig oefenen we daarom met externe partijen. Ook de oefening op het brandstofdepot in de Luikse wijk Sclessin was bedoeld om het calamiteitenplan opnieuw door te lichten en waar nodig aan te scherpen. Tijdens de simulatie draaide alles om een onbeheersbare brandstoflekkage en brand. Net als bij een echte calamiteit traden de lokale en regionale rampenplannen in werking. De uitgenodigde pers volgden de oefening in realtime vanaf een van tevoren aangegeven en veilige locatie. De samenwerking verliep vlot en de bestaande calamiteitenplannen bleken in orde. Uiteraard leverde de oefening voor alle partijen ook enkele nieuwe inzichten en verbeterpunten op.

14 14 Reflex NR INTERVIEW Vlaams Minister-President Kris Peeters over de Europese en Belgische concurrentiepositie: De industrie moet zich aanpassen aan de veranderende wereld In het kader van de gezamenlijke handelsmissie met Nederland (zie ook pagina 20) bracht Kris Peeters in juli een bezoek aan de Verenigde Staten. Naar aanleiding hiervan spraken wij met hem over de veranderende concurrentiepositie van Europa en België. De snel groeiende internationale omgeving heeft alle belangrijke geavanceerde economieën op wereldschaal marktaandelen doen verliezen. Hoe beoordeelt u het concurrentievermogen van Europa in vergelijking met dat van de VS? De uitvoermarkten van de Europese Unie zijn, in vergelijking tot die van de Verenigde Staten, sedert de financiële crisis beduidend minder sterk gegroeid. Dat is gedeeltelijk te wijten aan de productspecialisatie van de Europese landen en aan het feit dat we voornamelijk intra-europees handel drijven, wat sedert de crisis achterop is gebleven. De groei en dus de afzetmarkten bevinden zich buiten Europa. Er is in sommige sectoren duidelijk ook sprake van een kloof inzake onderzoekscommercialisatie. Het eurogebied heeft wel een comparatief voordeel in complexe en hoge kwaliteitsproducten zoals farmaceutische producten en life science producten. België is daar bijzonder sterk in. De EU is ook een belangrijke producent van nieuwe kennis in sleuteltechnologieën. Haar producten gebaseerd op industriële biotechnologie, geavanceerde materialen en mechatronica, hebben een hogere technologiecomponent dan de Amerikaanse of zelfs Oost-Aziatische producten. Het concurrentievermogen is in de VS tijdens het afgelopen decennium over het geheel toegenomen. Vanzelfsprekend spelen behalve loonkosten, ook andere kostencomponenten, zoals energiekosten, een rol in de prijs- en kostencompetitiviteit. De impact van schaliegas op de energiekost en concurrentiepositie van de VS tegenover de EU mag dan ook niet onderschat worden vermits er sprake is van een prijsvoordeel van 50% ten opzichte van Europa. België scoort keer op keer slecht in Europese rankings met betrekking tot loonkosten. U riep meermaals de federale overheid op om het concurrentievermogen aan te pakken en de loonkloof met de buurlanden te dichten. Welke stappen gaat u nog ondernemen in samenwerking met de federale overheid? België scoort inderdaad niet zo goed op het vlak van loonkosten, maar wel zeer goed op het vlak van productiviteit. Iedereen in Vlaanderen is zich bewust van ons kostennadeel en van het gegeven dat het steeds moeilijker wordt om dit goed te maken via productiviteitsinspanningen.

15 Om onze economie voldoende groei te laten genereren is ook onze competitiviteit belangrijk, want export is voor Vlaanderen van levensbelang. Reflex NR

16 16 Reflex NR INTERVIEW Om onze economie voldoende groei te laten genereren is ook onze competitiviteit belangrijk, want export is voor Vlaanderen van levensbelang. In die zin is een actualisering van de competitiviteitswet van 96 zeer belangrijk. Het onder controle houden van de natuurlijke loondrift en het wegwerken van de loonhandicap is immers even belangrijk als actieve maatregelen. Wij bespreken dit momenteel met de Federale overheid en de andere regio s. We hebben een begroting in evenwicht. Tegelijk zullen we de nieuwe economische groei volop gebruiken om te investeren in competitiviteit en werkgelegenheid. Daarom hebben we al 1,16 miljard euro voorzien om in de komende jaren te investeren in de aanpak van de werkloosheid, onderzoek en ontwikkeling, infrastructuur én structurele lastenverlagingen voor de bedrijven. Wat is er voor Europa nodig om ook in de toekomst te kunnen blijven concurreren? De wereld om ons heen verandert razendsnel. Als Vlaanderen en Europa hun concurrentiekracht en welvaart op peil willen houden, zal de industrie zich moeten transformeren en aanpassen aan die veranderingen. Dit betekent ook meer uitvoeren naar sterker groeiende afzetmarkten. Sleutelfactoren hierbij zijn innovatie, onderzoek en ontwikkeling, en de omzetting ervan in nieuwe productieprocessen en vooral in vermarktbare producten en diensten, onderwijs en opleiding. Daarbij is een goede omkadering belangrijk zoals efficiënte en flexibele arbeids- en productmarkten, en economische incentives, zoals lagere bedrijfslasten, fiscale incentieven voor R&D, moderne infrastructuur en verbeterde mobiliteit, zowel fysisch als digitaal. Is de EU in staat om internationaal te concurreren? Er zijn zeer grote verschillen tussen de landen van Europa en het eurogebied onderling op het vlak van tal van structurele indicatoren. Er kan dan ook niet echt gesproken worden over een Europese concurrentiekracht. Europa wordt bijgevolg geconfronteerd met een dubbele uitdaging, namelijk haar interne verschillen afbouwen en tegelijkertijd haar concurrentiepositie tegenover de VS en de rest van de wereld herstellen. België excelleert bijvoorbeeld in de competitiviteitswereldranglijst op het stuk van onderwijs, toponderzoekers, publicaties, bedrijfs-r&d, directe buitenlandse investeringen en productiviteit. Het beleid, dat de structurele handicaps moet aanpakken, is grotendeels de bevoegdheid van de EU-lidstaten en de andere Europese landen zelf. De vraagstukken over schaliegas moeten met rede beantwoord worden. Het debat is momenteel vooral emotioneel en dat doet me denken aan de weerstand tegen de verandering van koets naar auto. De EU heeft slechts een coördinerende rol. Met de invoering van de nieuwe governance werd een belangrijke stap voorwaarts gezet in een sterkere Europese beleidscoördinatie. U noemde het al: een van de zaken die de Amerikanen momenteel voor hebben op Europa is de beschikking over goedkope energie en goedkope feedstock voor hun industrie, door de enorm toegenomen productie van olie en gas uit schalielagen. Bovendien heeft Europa bijkomende kosten om aan de doel stellingen van het hernieuwbare energiebeleid te voldoen. In Europa heeft men dus een dubbel competitief nadeel. Zou het niet verstandig zijn voor België om ook te onderzoeken welke voorraden schaliegas in onze ondergrond aanwezig is? En zouden we deze voorraden (indien aanwezig) niet moeten exploiteren? Het schaliegas in de Verenigde Staten is een game changer die iedereen onderschat heeft. Europa geloofde wellicht te lang dat de doelstellingen inzake het klimaatbeleid en hernieuwbare energie automatisch zouden leiden tot een economische groei dankzij de vergroeningseconomie. Zo evident lijkt dat intussen niet. De vraagstukken over schaliegas moeten met rede beantwoord worden. Het debat is momenteel vooral emotioneel en dat doet me denken aan de weerstand tegen de verandering van koets naar auto. Er dient nagegaan te worden of een rendabele winning met respect voor leefmilieu mogelijk is of niet. Proefboringen kunnen daarbij een hulpmiddel zijn, maar het is goed dat de EU hiervoor aan een kader werkt. Wij kijken nu uit naar het resultaat daarvan, wat volgens de bevoegde commissaris nog dit jaar zal worden opgeleverd. Indien er effectief een potentieel is in de EU en de winning daarvan is veilig, kan dit een belangrijke economische bijdrage leveren en kan daarop ingezet worden. Volgens ExxonMobil s Energy Outlook zullen fossiele brandstoffen en daarmee ook olie een belangrijke rol blijven spelen in de komende tientallen jaren om aan de wereldwijde vraag naar energie te voldoen. Met name voor de transportsector bestaat er geen goed alternatief. Hoe zorgt u ervoor dat brandstoffen voor motorvoertuigen in België geraffineerd blijven worden? Met andere woorden: hoe houdt u de Belgische raffinaderijen kostencompetitief?

17 Reflex NR Vlaanderen wil zijn petrochemische cluster verder versterken en ook nieuwe en bijkomende investeringen in dit domein aantrekken. ook in de komende decennia een toonaangevend olie- en gasbedrijf blijven. Wij hopen dat dit zal leiden tot bijkomende investeringen in raffinage- en downstreamactiviteiten in de ExxonMobil-vestigingen in Vlaanderen. Het bezoek aan het UR&DC-centrum in Houston heeft me er ook van overtuigd dat ExxonMobil een van de meest technologisch geavanceerde bedrijven ter wereld is. Ik ben dan ook fier dat een van de belangrijkste R&D-centra van ExxonMobil, het European Technology Center, in Vlaanderen (Machelen) is gevestigd. Een raffinaderij staat niet op zich. Het is een schakel in een keten. Dit samen maakt dat de agglomeratie-effecten binnen het petrochemisch cluster in Antwerpen en ook breder naar Rotterdam bijzonder belangrijk zijn voor de competitiviteit van een aardolieraffinaderij. Vlaanderen wil zijn petrochemische cluster verder versterken en ook nieuwe en bijkomende investeringen in dit domein aantrekken. Daartoe willen we een gunstig klimaat scheppen. Onze investeringen in (haven-) infrastructuur, onze innovatie-inspanningen en ons onderwijs met name het belang van goed opgeleide arbeidskrachten zijn daarbij essentieel. Zoals al gezegd maken we samen met de federale regering ook werk van de verdere verlaging van de loonkosten. U bracht tijdens de gezamenlijke Vlaams-Nederlandse handelsmissie naar Texas ook een bezoek aan het Upstream Research & Development Center (UR&DC) van ExxonMobil. Welke nieuwe inzichten heeft dit voor Vlaanderen opgeleverd? Ik was onder de indruk van de driedimensionale simulatie van nieuwe geavanceerde technieken die ExxonMobil in het UR&DC ontwikkelt om zowel conventionele als niet-conventionele olie- en gasbronnen aan te boren. Door het aanwenden van deze nieuwe technieken kan ExxonMobil In oktober vond de tweede Vlaams- Nederlandse Topontmoeting plaats. Wat was hiervan de belangrijkste uitkomst? Wat zijn de toekomstplannen? Bij de topbijeenkomst op 8 oktober spraken we met Nederland af om intensiever samen te werken op het gebied van innovatie, chemische industrie, logistiek en transport. Tweejaarlijks zullen we de voortgang van de gemaakte afspraken bespreken. Een van de belangrijke afspraken die we gemaakt hebben, is dat Vlaanderen en Nederland gezamenlijk een toekomstgerichte chemiestrategie zullen ontwikkelen. Deze strategie zal het energievraagstuk en andere relevante aspecten, zoals klimaat en CO 2, meenemen. In dit licht zullen we ook de optimalisatie van de interconnectiviteit van de hoogspanningsnetten tussen Vlaanderen en Nederland bekijken. Waar mogelijk worden Duitsland en met name Noordrijn-Westfalen bij de ontwikkeling van deze strategie betrokken, aangezien de ARRA-regio (Antwerpen- Rotterdam-Rijn-Ruhr-Area) één chemische cluster vormt. Ook over onder meer het onderzoek naar de winning van schaliegas zal informatie uitgewisseld worden. Het bezoek aan het Upstream Research & Development Center van ExxonMobil was voor mij overigens ook belangrijk om me verder te informeren over de invloed van schaliegaswinning op de chemische industrie.

18 18 Reflex NR POLITIEK BEZOEK Welke gevolgen heeft Europese regelgeving voor onze bedrijfsprocessen en onze concurrentiepositie? Regelmatig nodigt ExxonMobil politici en beleidsmakers uit om van dichtbij kennis te maken met het bedrijf en de fabrieken. Ook de afgelopen maanden mochten we verschillende overheidsdelegaties ontvangen. Op de Antwerpse raffinaderij werden ze uitgebreid bijgepraat over de laatste stand van zaken op actuele beleidsdossiers. Van beleid naar praktijk Goed op de hoogte Kabinetsmedewerkers van Europees Commissaris Siim Kallas (Transport) bezochten dit najaar, samen met vertegenwoordigers van de Europese Commissie en de brancheverenigingen Europia en CONCAWE, het ExxonMobilcomplex in Antwerpen. De bezoekers bleken uitstekend op de hoogte van actuele Europese beleidsdossiers als de Richtlijn Brandstofkwaliteit (FQD, zie pagina 8) en de Richtlijn Industriële emissies (IED). Ook lieten ze zich graag voorlichten over de onder druk staande concurrentiepositie van de Europese raffinagesector. Uiteraard maakte ook een rondleiding over het raffinaderijcomplex deel uit van het bezoek. Na afloop van het officiële programma bleven de delegatieleden graag nog wat langer aanwezig om door te praten over Europese wet- en regelgeving en de impact daarvan op de sector. Competitiviteit onder de aandacht Ook Phillippe De Backer, lid van het europees Parlement namens de Open VLD, liet zich tijdens een bezoek aan het Antwerpse raffinaderijcomplex bijpraten over de bedrijfsprocessen en de concurrentiepositie van ExxonMobil. Samen met een medewerkster kreeg hij een rondleiding, gevolgd door een toelichting op de competitiviteit van Europese raffinaderijen. Daarbij kwamen onder meer aspecten als de bevoorradingszekerheid en de socioeconomische voordelen van de Europese raffinagesector uitgebreid aan bod. Ook was er aandacht voor onderwerpen als het Europese systeem voor emissiehandel (ETS, zie pagina 7) en de Europese steun voor de exploratie van schaliegas.

19 VRIJWILLIGERSFONDS Reflex NR Jaarlijkse Porsche-rit voor chronisch zieke kinderen Vet cool dagje op het circuit Een lange sliert Porsches rijdt het terrein van het RDW Test Centrum Lelystad (TCL) op. Aan boord: tientallen chronisch zieke kinderen met hun broertjes en zusjes. Dankzij de inzet van de (door het Vrijwilligersfonds van ExxonMobil ondersteunde) Stichting Geluk en Vrijheid genieten ze van een onvergetelijke dag op het circuit. Een van de chauffeurs is Karst van der Meer, Maintenance Supervisor op de smeeroliemengfabriek van ExxonMobil in Pernis. Het is de vierde keer dat hij meedoet aan deze tourrit, die luistert naar de toepasselijke naam Vet Cool Man. Ik kwam in aanraking met het werk van de Stichting Geluk & Vrijheid via een Porsche-internetforum. De Stichting zocht nog Porsche-bezitters die een dagje wilden meedoen. Zelf rijd ik ook in een klassieke Porsche, en het concept van deze tourrit sprak me meteen aan. Wat is er nou mooier dan deze kwetsbare kinderen de dag van hun leven te bezorgen? Wat me ook aansprak is dat de Stichting Geluk en Vrijheid zich richt op het hele gezin. De ziekte van een kind heeft immers ook vaak grote impact op broertjes, zusjes en ouders. Voor het hele gezin De eerste Vet Cool Man -tourrit werd verreden in Inmiddels is het initiatief uitgegroeid tot een ware happening, met maar liefst ruim tweehonderd Porsches. Vanuit ziekenhuizen door heel het land worden de kinderen en hun gezinnen opgehaald, waarna ze per Porsche koers zetten naar Lelystad. Daar volgen allerlei vrolijke activiteiten, met als hoogtepunt een snel ritje over het bijna drie kilometer lange circuit van het TCD. Alle chauffeurs krijgen na afloop onder meer een fles Mobil 1-motorolie, als dank voor hun belangeloze inzet. Afgelopen zomer vond alweer de elfde editie van de tourrit plaats. Karst werd dit jaar gekoppeld aan de vijf jaar oude Boris. Mooi om te zien hoe dat klein mannetje helemaal opleefde. Volgend jaar ben ik er in elk geval weer bij!

20 20 Reflex NR NIEUWSBERICHTEN PANORAMA ExxonMobil ontvangt handelsdelegatie Eerste Vlaams-Nederlandse handelsmissie groot succes Texas is voor zowel Vlaanderen als Nederland een van de belangrijkste economische partners. De Vlaamse minister-president Kris Peeters en de Nederlandse premier Mark Rutte brachten deze zomer een geslaagd handelsbezoek aan de Amerikaanse staat. Op het programma stond onder meer een bezoek aan het Upstream Research Center van ExxonMobil in Houston. Doel van de gezamenlijke handelsmissie was vooral om de onderlinge samenwerking te stimuleren en het Vlaams- Nederlandse Deltacluster te positioneren als het sterkste chemische cluster van Europa, met de meest gediversifieerde productie in chemie en kunststoffen ter wereld. Minister-president Peeters benadrukte bij aanvang van het bezoek het gezamenlijke belang voor Vlaanderen en Nederland om zich als één economisch cluster te promoten; dat belang is volgens hem groter dan de onderlinge concurrentie tussen de havens van Antwerpen en Rotterdam. Een samenwerking tussen beide havens die een gezamenlijke toegevoegde waarde van 24 miljard euro kennen zorgt voor grote synergie en zet de regio op de kaart als een toplocatie voor de chemie. Buitenlandse investeringen cruciaal De chemische sector is bovendien een hoofdzakelijk exportgerichte sector; ongeveer 80% van de productie wordt wereldwijd uitgevoerd. De keuze voor Texas (een van de grootste en snelst groeiende staten van de VS) lag dan ook voor de hand; tussen de olie-, gas- en (petro) chemieclusters in Texas, Vlaanderen en Nederland bestaan van oudsher hechte banden. De investeringen van ExxonMobil en andere buitenlandse olie-, gas- en (petro)chemische bedrijven zijn van cruciaal belang voor de economische ontwikkeling in onze regio. Daarbij is de transitie naar meer duurzaamheid een prioriteit voor de (petro)chemische sector in beide regio s en bepalend voor haar toekomst. Bedrijfsbezoeken In het kielzog van Peeters en Rutte reisden negentig Vlaamse en Nederlandse bedrijven uit de sectoren olie & gas, chemie, havens en smart grids mee naar het zuiden van de VS. Zij legden meerdere bedrijfsbezoeken af, onder meer aan het Upstream Research & Development Center van ExxonMobil in Houston (zie ook pagina 17). De deelnemers waren onder de indruk van de technologieën die tijdens de rondleiding getoond werden. ExxonMobil sprak daarnaast met hen onder meer over de mogelijkheden van schaliegas, de Europese concurrentiepositie en het belang van technologische innovatie.